Notes on ancient religions

<1r>

Ægyptijs minus prætermi ob servitutem \{illeg}/ prætermittitur: At ux \Et ejus uxor/ Venus (Dea Syria et eo nomine uxor patris Syrorum) femina benigna et a Marte in honore habita |fæmina Ægyptijs benifica & a Gentibus orientalibus in honore habita {illeg} hujus nomine antiquo Asteroth /Dicta est hæc Astarte, Astaroth,\ Attyr{illeg}Asgogates, Attyr, A{ssyr}; et inde Tyrus Assyria, \{illeg}/ Tyrus ἀστηρ et Planetæ hujus festum Esther.| nomen dedit Planetæ proximo. Sequuntur Iovis Chami nepotes, \et primo primo/ et Mercurius natu maximus, {illeg} \dein/ Orus seu Apollo qui una cum matre Iside regnavit & {illeg} & Soli Planetarum regi quia quo Planeta proximus cogn denominatur \qui nomen suum Planetæ proximo imposuit/ det|i|n Orus \seu Apollo/ seu Apollo a quo Sol, & ultimoò \Ori soror/ Bubaste seu Diana Planetæ secundariæ qui cum matre Iside regnavit & Deorum \Ægyptiorum/ ultimus habetur, \& hujus nomen/ nomen dedit \inditum est/ Soli Planetarum omnium infimo. Luna {illeg} quæ Planeta secundaria est ab Ori Sorore Bubaste seu Diana nomen sortita est habuit et Solis|em| quasi tamen magnitudine apparent{illeg}|e| æmulatur, quasi hujus soror \pro hujus soror haberi solet & perinde/ dicatu|a|r \fuit/ Ori Sorori Bubaste. At hac ration Igitur Mercurius primus \Thothus/ qui Astronomiam Ægyptiorū fundav paulo post diluvium fundavi|ba|t, planetas numerabat \continuo ordine/ a Saturno ad Solem, et Terram loco quarto {reponebat} {illeg} \{Planetarum} {stat abut}/ /reponebat,\ ut fit s|i|n systemate Pythagorico.

[Postquam Theologia Dij Ægyptij ad alias gentes manarunt, translata sunt eorum nomina ad alias personas, Chaldæi et et alij Arabes patrem suum communem Chus quem {illeg} & Iupiter dictus est quē gens unaquæ in honore maximo habuit ut Chus \apud/ Chaldæos \& \{alios}/ Arab{es}/ & Ninus \apud Assy/ Assyrios. ||Sic| Chaldæi et \reliquæ gentes/ Arabicæ reliqui communem ipsorum patrem Chusū pro Iove Belo habuerunt, & Assyrij Ninum Imperij fundatorem eodem nomine coluerunt.| Iovis autem pater {illeg} semper dictus est Saturnus & filius Mars. Id enim {illeg}|X|enophon in æquivocis prodidit. A Et hinc Chaldæi per Saturnum intell{igerunt}\exerunt/ Chamum & ne Noachus omitteretu{r} constituerunt Chamo \Saturni/ patrem {illeg} Cœlum. {illeg} Assyrij vero \constitu/ per Saturnum et Cœlum \& Hypsuranium/ intellig|exer|unt Chusum et Chamum et {illeg} Noachum vocarunt Hypsuranium. \et ad Noachum designandū fecerunt/ Cœli patrem Hypsuranium. fecerunt ad Noachum designandum. Iupiter Chaldaicus est |Vnde Saturnus Ægyptijs Cœlus {Babylonijs} \Chaldæis/ & Hypsuranius Assyrijs primus est in genealogia Deorum. {sic}| |Cum autem Arabes Babyloniā \et Assyriam/ sub initio vicerint, factum est ut eorum Iupiter per orientem maxime celebraretur. Hic est enim| que|i|m cum fulmine pingunt \bellico/ pingunt|itur| & {ἐνυαλιος} dicitur {illeg} patrem regno expulit orbem inter seipsum & fratres Neptunum et Plutonem. divisit \{illeg} divisit {illeg} ac toto oriente dictus est Baal et Iupiter Belus κατ᾽ εξοχὴν./ |Porrò| Græci | Porro Phyges & & Phryges cum gentibus finitimis| eosdem Deos ad Græcos homines \majores etiam suos/ transtulere et Phœnices ac Syri ad suos patres \majores/ suos et inde factum est ut |Phryges alij ex posteris Iapheth{i} ut filij Chami pro filijs Iapeti habeantur, {illeg} ut filij Chami {illeg} \(Græcis dicti/ Atlas, Menes, Prometheus & Epimetheus) pro filijs Iapeti habeantur, ut Dij omnes in {illeg} Græcia Phrygia \Asia/ Græcia {illeg} Italia vixisse & s et insulis finitimis vixissent {illeg} {illeg} Sic {illeg}|t|andem facti sunt Saturni plures, Ioves plures| Saturni sint {illeg} plures, Ioves {sic} plures Martes & Hercules plures, Veneres Mercurij & Apollines plures. Quinetiam eidem Deo {illeg}tata \data/ sunt nomina plura ac tandem nomina singula in totidem Deos abiere Vt Saturnus Ianus Mars \Bacchus/ et Hercules |ut {illeg} Saturnūs ac Ianūs, Mars|t|ē {illeg} Hercules et Bacchus, Vulcanum et Prometheus Neptunus & Atlas, et Antæus Osiris et Menes vel Menælius vel M{ena}ves, Isis et Astræa.| Et cum Sol \et Luna/ præ cæteris dijs natur ac deabus colerentur, nullus fere Deus est {illeg} cujus quem in superstitio gentilis Deos pro ac Deas prope omnes in {illeg} Solem tandem ac Lunam retuleritentur transtulit. Et ex his omnibus tanta orta est confusio in \Deorum nominibus eorum genealogijs & historijs/ Theologia gentili ut origines rerum scrutari perdifficile sit.]

Est et aliud argumentum quo antiquitas Systematis Pythagorici probari possit./ & Alias nec dur

|Scribit| Macrobius lib. 1|2| Somn. Scip. c. 1, scribit {sic} quod Saturn Pyt Pythagoras observarat aliquando quod {illeg} mallei {illeg} pro ponderum ratione \majores et ~ ~ & nervi appensis ponderibus tensi/ graviores edunt sonos quod idem evenit enquid et inde deprehendit harmoniam sphærarum <1v> Hac ratione dicendū est quod sphæra majores graviorem edunt

Ex malleorum experimend|t|o dicendum est quod sphæræ majores graviorem edent sonum; sed proportio hinc non liquet. Si sph sphærarum intervalla \radij/ {illeg} \septem respondeant differen divisionibus \{harmoniarum}/ {chordæ} longitudinibus chordæ/ quibus toni omnes in octava {illeg} audiuntur id enim Pythagoras insinuare videtur ubi intervalla \illa sphærarū/ mensurat per tonos \omnes/ in {illeg} ad oc in octava) et si pondera \{appe}/ quibus nervus \chorda/ eadem ton ad tonos illos omnes tenditur reddendos tenditur respondeant viribus quibus Planetæ \æquales/ agitantur \Dij varij distan/ Sunt enim vires vires quibus Sole a Planetæ \æquales/ agitantur a Sole in distantijs {illeg} $\frac{1}{2}$, {illeg} $\frac{9}{16}$. $\frac{3}{5}$. {illeg} $\frac{2}{3}$. $\frac{3}{4}$. $\frac{5}{6}$. $\frac{8}{9}$. 1 {illeg} erunt reciproce ut quadrata distantiarū \suarum/ a sole. Nam sphærarum radij erunt ut numeri \chordæ longitudines/ $\frac{1}{2}$. $\frac{9}{16}$. $\frac{3}{5}$. $\frac{2}{3}$. $\frac{3}{4}$. $\frac{5}{6}$. $\frac{8}{9}$. 1, et pondera quibus chorda {illeg} tenditur ad eosdem sonos reddendas \tenditur/ erunt in radiam reciproce in dupl. rat. chordarum illarum longitudinum. Nam \longitudin{illeg} subdupla et/ p|P|ondere quadruplo octava redditur \resonat:/ noncuplo chorda subtripla et pondere noncub|p|lo octava et quinta & sic in cæteris. Hæc autem ita intelligenda sunt ac si orbes essent solidi et mutuo attritu sonos redderent, et radius interior orbis mercurij esset $\frac{1}{2}$, exterior $\frac{9}{16}$, solis esset $\frac{1}{2}$, ut ☿ radius orbis ☿^ij {illeg} $\frac{9}{16}$ et inde ad orbem ☿^ij est|s|et tonus id est $\frac{1}{16}$ quo radius orbis illius fiat $\frac{9}{16}$ & sic deinceps. Vel si cum cum Pyth /vera non sunt sed figurate dicta.\ \Eodem recidit si cum Pythagoreis/ sermones mysticos ad opinionem vulgi aptemus ({ad eum dicendum} dicendo quod locando terram in medio orbium solidorum et computando s|t|onum a Terra ad Lunam, semitonū inde ad ☿ &c. His enim Philosophi mystici ridebant imperitum vulgus. Et eodem nasu ejusdem generis figmentum est de Apolline et musis novem: Quæ musæ sunt soni \vox cœli stelliferi {illeg} præterea voces/ octo quibus toni septem harmonici in octa{va} \Planetarum/ complentur & præterea vox cœli stelliferi

quod nervis appenso pondere \tendi/ graviore acutius idem evenit in nervis qui appensis ponderibꝰ {illeg} ten{sent}|dunt||ur| et inde {illeg} argumentatus est ad circa \ex his experimentis disputavit de/ harmoniam sphærarum. Qua ratione sphæræ \{malle}/ majores [instar malleorum] phthongi graviore movebuntur Ex malleis autem sequitur quod sphæræ{illeg} majores \si solidæ singa tonis in rata aliqua ratione/ gravioribus erunt tonis in {illeg} rata aliqua ratione \gravioribus/ movebātur \ut supra/: et ex nervo varijs ponderibus tenso quod vires quibus Planetæ moventur \agitantur/ sint reciprocè in duplicata ratione distantiarum a Sole. Nam pondera illa \appensa/ sunt vires quibus nervus \ponderibus appensis/ tens|d|itur \ac/ movetur, {illeg} \sunt {pon}dera appensa & hæc pondera/ sunt \reciproce/ in duplicata ratione numerorum harmonicorum per quos Pythagoras (computando sphærarum intervalla per tonos et semitonia) \exposuit/ distantias Planetarū a \centro Systematis/ Sole Pondere quadruplo resonat octava Numeris|o| harmonicis|o| $\frac{1}{2}$ 2|3| et 2, ponderibus 4 et 9 resonat pondere 4 resonat octava et n Numerus harmonicus \$\frac{1}{4}$ diapason, $\frac{1}{3}$ octavam et/ $\frac{1}{2}$ octavam, $\frac{2}{3}$ \quintam {sic}/ quintam, $\frac{3}{4}$ quartam \$\frac{4}{5}$ tertiam majorem, $\frac{5}{6}$ tertiam minorem $\frac{8}{9}$ tonum/ facit: at pondera at ponderibus $\frac{4}{1}$, $\frac{9}{4}$, $\frac{16}{9}$ |$\frac{36}{25}$| $\frac{81}{64}$ \quæ sunt \reciproce ut/ numerorū \illorum/ quadrata reciproce proporti/ ea|æ|sdem consonantia|æ| audiuntur. audiuntur. Et sic in cæteris ideo vires quibus planetæ in distantijs harmonicis {illeg} $\frac{1}{2}$, $\frac{2}{3}$, $\frac{3}{4}$, 1 et 2, 2 et 3, 3 et 4, 5 et 6, 8 et 9 agitantur sunt ut{illeg} \reciproce ut/ distantiarum quadrata 4 et 1, 9 et 4, 16 et 9, 36 et 25, 81 et 64. {illeg} Et sic in cæteris

^{[Editorial Note 1]} <2v>

Porrò Pythagoras quoniam \omnis/ harmonia in num{erorum} proportionibus consistit: {&} Pythagoras ab Ægyptijs edoctus

Porro Sciendum est autem quod

Pythagoras Principia vocavit numeros, et eorum symmetrias harmonias, et elementa ex utris composita, geometrica. In principijs posuit unitatem et indefinitam dualitatem. Quorum prius partem agit efficientem causalem formantem; Mens videlicet, Deus: alterū passivam et materialem; est Mundus visibilis. Plutarch. de placit. Phil Phil. l 1 p 876. Vnde harmonia Pythagorica est \est/ seu symmetria quædam est consentus qui est inter Deum \harmonice/ agentem et materiam \harmonice/ patientem. secundum proportiones \rationes/ horum incat et elementa \geometrica composita quæ/ ex numeris et eorum symmetria componuntur sunt \τὸ {illeg} παν/ corpora {illeg} ex mini{illeg} secundum rationes geometricas constituta tota rerum {illeg} natura.     {Philo} Cognoscat ipsum Hinc Pythagoras in dialogo Luciani ait Cognosces Deum ipsum Deum qui est Numerus et harmonia. \Et/ Hinc Pythagoras apud Lucianum \(βίων πράσις p. 362/ ait cognosces ipsum Deum qui est numerus et harmonia. Et animæ humanæ etiam numeros {harmon} {illeg} Eodem sensu Xenocr animam nostram Xenocrates dixit numerum se moventem, Pythagoras et Philolaus harmoniam (Macrobius somn. Scip l 1 c 14.) \Nam nullus sapientum animam ex symphonijs musicis constitisse dubitavit (Macrob. ib. l. 1. c. 6)/ Platonem ferunt ut Pythagoreos cognosceret, in Italiam venisse, & in ea cum alios multos tum Architam Timæum cognovisse & didicisse Pythagorea omnia: primum de Animorum æternitate non solum scripsisse idem quod Pythagoras, sed rationem etiam attulisse (Cic. Tusc. l. p 121.) Hic autem dixit Animam esse οὐσίαν νοητην ἐξ εἁυτῆς κινητὴν, κατ᾽ ἀριθμὸν εναρμόνιον κινουμένην, substantiam cogitantem, a seipsa mobilem & quæ secundum numerum harmonicum moveatur. \(Plutarch. de placit. Phil. l. 4. c 2./ ‡ < insertion from lower down f 2v > ‡ Cum Ox hanc hæ hoc est quæ excaveatur a corpore in ratione harmonica sphærar hoc est moveatur a corpore Igitur hunc motu Igitur \Ob hanc harmoniam/ Pythagorei animam ex numeris \harmonicis/ constare di|o|cuerunt & |quater|\nariū ad ejus perfectionem/ maxime ex quaternaria /spectare.\ Hic \enim procreatur/ numerando 1, 2, 3, 4 procreatur et hi numeri involvunt harmonias \consonantias/ omnes & si tertias quartam, quintam, octavam, duodecimam, disdiapasôn, & simul \sumpti/ conficiunt decem numerum denarium in quo omnis numeratio terminatur \et continetur/. {illeg} Macrobius \autem/ explicans quomodo Plato Pythagorearum disciplus & ex autem l 2 Somn. Scip. c {illeg}|2| scribit quod nullus sapientum animam ex symphonijs musicis constitisse dubitavit: et lib 2 c 2 explicans quomodo Plato Pythagoreorum disci hac in re discipulus animam mundi ex his et hujusmodi numeris fabricatum esse docuerit, et quomodo cons. < text from higher up f 2v resumes > Macrobius autem \l. 2. c. 2/ explicans quomodo {illeg} Plato \Pythagoreorum disci{pulus}/ animam mundi ex \his et alijs quibusdam/ numeris fabricatam esse docuerit & quomodo consonantiæ musicæ ex numeris illis oria\n/tur, subjungit: Ergo mundi anima quæ ad motum hoc quod videmus universitatis corpus impellit, contexta numeris musicam de se creantibus concin̄entiam, necesse est ut sonos musicos de motu, quem proprio impulsu præstat efficiat; quorum originem in fabrica suæ contextionis invenit.

<2r>

Et ex his omni{bus origin}alem elicio Veterum sententiam elicere videor.

{illeg} 1 Animam mundi \mag{illeg} omnem/ sive hæc Deus sit sive substantia condita, {illeg} ratione harmonica moveri.

|2 Solem et Planetas animatos esse.|

2|3| Harmoniam sphærarum tam ex motu{illeg} illo \harmonico animæ Solis/ quam ex magnitudine sphærarum pendere.

3|4| Ideo Solem vi \harmonica/ animæ suæ (sive hæc Deus sit sive anima condita) movere Planetas in ratione ha

1. Solem et Planetas animatos esse.

2. Animam omnem sive hæc Deus sit sive substantia condita ratione harmonica \secundum numerum harmonicum/ moveri.

3. Animam Per harmoniam sphærarum intelligendum esse motum {illeg} motum \animæ solis/ harmonicum Solis animæ solis in sphæris illis ad agitandos Planetas. quo Planetæ in sphæris suis \a Sole/ agitantur |a Sole.|

4. Per Tonus gravior in sp\h/æra majori designat motum languidiorem in orbe eadem sphæra. ideo motus omnes \animæ/ in sphæra majori languidior est secundum numerum harmonicum.

    Anima secundum numerum harmonicum movetur ubi motus ejus est numero illi harmonice pro in ratione harmonica numeri.

5. Numerus harmonicus secundum quem anima movetur est numerus \{illeg}/ motui harmonice proportionalis.

6. Mo Per numeros harmonicos intelligendæ sunt sphærarum magnitudines. Nam Pythagorei mensurant intervalla sphærarum per tonos {et semitoni} et semitonos.

7. Igitur anima Solis movetur \et motu suo Planetas agitat/ in ratione harmonica sphærarum, & \propterea/ motu suo planetas agitat in eadem ratione.

6 Cùm \autem/ Pythagorei mensurent intervalla sphærarum per tonos et semitonos: m\a/gnitudines sphærarum respondebunt longitudinibus chordarum in octava, & his hoc est numeris harmonicis, ideo per hos numeros intelligendæ sunt.

8 7 Et motus animæ \Solis/ secundum numerum harmonicum est est {sic} ipsius motus \in ratione harmonicus/ secundum in magni sphærarum magnitudines harmo

7 Igitur anima Solis movetur in ratione harmonica sphærarum, et \movenda/ hæc est \²Planetas ¹agitat in eadem ratione &/ in hoc motu consistit decantata illa Sphærarum harmonia. Hoc autem perinde est ac si gravitas dicatur |orbibus| 8 Et reciproce \harmonice/ proportionalis.

6 Per numeros harmonicos intelligendæ sunt sphærarum magnitudines. Nam cū Pythagorei mensurent intervalla sphærarum per tonos & semitonos: \& sonos ex magnitudinibus sphærarum tanquam ex malleolis oriri velint/ magnitudines sphærarum respondebunt longitudinibus chordarum in octava.

^{[Editorial Note 2]} <4r>

in casu numerando, subintelli \nominando/ loco ultimo Terram ipsam tacitè subintelligebant, et sic \abs/ in priore casu Planetas octo numerabant, \ex hi Hi/ qui {sunt} \qui/ sunt eorum \Ægyptiorum/ Dij octo prime \{illeg} Deinde/ {illeg} posteriore vero additis alijs d quatuor \Elementis/ complebant \celeberrimum illum/ numerum |addendo quatuor elementa et subintelligendo Terram \adhuc/ ultimo loco ceu quintam essentiam ex omnibus compositam subintelligendo complebant celeberrimum illum numerū| duodenarium Deorum, Et hi sunt Dij duodecim cœlestes [a quibus signa \totidem {anni} æque {illeg} Planetæ et Elementis/ cœlestia et menses primitus denomi{illeg}|n|ata sunt \feruntur/] et] qui ab Ægyptijs ad Chaldæos, Græcos, Latinos et alias \tan/ gentes \tandem/ propagati originem dederunt Idololatriæ ac dicti sunt Dij magni majorum Gentium, Dij magni selecti, Dij consentes et Dij semper cœlestes; cum cætera|i| qui \postea/ ex hominibus ob merita in cœlum evecti sunt, \Dij minores et minorum gentium ac/ Semidei, Indigetes, |&| Semones, \Dij/ Minores & minorum Gentium nominarentur. Deos duodecim Ennius recenset disticho.

Cererem ponit pro Iside, et loco Saturni Vestam inserit quæ Dea Ægyptia non erat. Loco Saturni quem Manetho apud Eusebium inter Deos primos Ægyptios numerat, Ennius hic [Vestam \Iunonem/ habet quæ \teste Herodoto/ Dea Ægyptia non erat. Per Cererem \Vestam habet quæ \teste Herodoto/ Dea Ægyptia non erat. {illeg} Per Cererem/ intellige Isidem seu Terram, per I Minervam aerem et per Iunonem elementum terræ \et {sic} in Dijs \hisce/ duodecim \cœlestibus/ habebis {ut Terram} octo Planetas et quatuor Elementa./ [Nam Minervam Ægyptijs aerem esse testantur Eusebius (lib 3 Præp. Evang. C 2) ac Diodorus (lib         et Augustinus (de civ. Dei lib.      ) Iunonem vero pro a Philosophis cœlo sive elemento aeris \a philosophis/ opponi et pro terr eo nomine pro terra id es accipi docent Augustinus (de civ. Dei lib.      ) & Plutarchus (a{illeg}|p|ud Euseb. Præp. Evang. l      ) & Servius. Et perinde Horus Apollo tradit quod Minerva apud Ægyptios Minerva quidem superius cœli hemisphærium occupat Iuno verò inferius. Iunonem habet quæ eadem est cum Cer-us cœli hæmispherium occupat, Iuno verò inferius] {illeg} id est infra horizontem situm –] id est terram infra horizontem Vestam habet quæ teste Herodoto Dea Ægyptia non erat. Ceres eadem est cum Iside adeo Terram significat. Per Minervam Philosophi aerem intelligebant & per Iunonem terram \illam/ quæ cœlo sive elemento aeris opponitur, hoc est elementum terræ. \In reliquorum nominibus nulla est obscuritas./ Et sic in Dijs hisce \hisce/ duodecim habes \{illeg} reperiuntur/ octo Planetæ et Elementa quatuor. |Saturnum Iovem Martem Terram Venerem Mercurium Solem Lunam ac Apollinem Dianā Vulcanum, Minervam, Neptunum, Iunonem, Cererem| Nam Deos illos origine Astronomicos esse manifestum est cum \menses anni &/ Signa Zodiaci et Menses anni \æque ac Planetæ et Elementa/ ab ijsdem primitus denominarentur. Terram igitur Planetis \in Dijs octo primis/ annumerabant qui Deos \octo/ primos Ægyptios Ægyptios excogitabant \Ægyptiis/ Astronomi omnium antiquissimi qui Deos octo primos Ægyptios antiquissimi annumerabant. Si Deorum de origines \Deorus {sic}/ hic ostendere prolixius disputandū \esset ostendere/ liceret et ostendi {illeg} \posset/ quod Ægyptij \{stella}/ majorum suorum nomina stellis imponentes quod Æ quod Dij primi Ægyptiorū sunt primi eor Saturnus, Iupiter, Mars Osiris & Isis, Neptunus, Vulcan, \Minerva/ {illeg} Venus, Mercurius, Sol & Luna \una/ cum eorum fratribus Neptuno Vulcano, Minerva, Venere, Mercurio, Apoline {sic} ac Diana quod \{illeg}/ Mercurius primus seu Thoth \Ægyptiorum sacra instituit/ quo tempore [Saturnus senex erat et <5r> Iupiter \seu Hammon/ virili adhuc vigebat ætate, Osiri I Osiris mortus Isis post mo – Osiris mortuus erat Osiris mortus erat Osiris emortuus erat & Isis regnabat \& filium habuit Orum seu/ Mars & Venus autem {illeg} flo \{seu formosus}/ hoc est juvenis pube forma florebat filiolum jam ætate juvenili florens & summa pulchritudine florebat, & {Sa} florens filiolum habuit, & Mercurius \Iun/ jam ex ephebis ex ephebis jam emerserat & Apollo seu Orus Osiri adhuc imberbis erat] quod Ægyptij

Si de origine Deorum hic prolixiùs disputandum esset, ostendere liceret quod Mercurius primus seu Thoth quo tempore {illeg} paulò post obitum patris Osiridis \& bellum Deorum/ cùm Isis adhuc in Ægypto regnaret, Ægyptiorum ritus \& ætas ænea ad/ sacra & symbola phi sacra ritus Astro Ægyptiorum {illeg} \res res/ sacra{illeg}|s| et philosophica{illeg}|s| composuit{illeg} \& \{illeg}/ hieroglyphica {illeg} excogitavit stellis {indidit terr} indidit/ nomina majorum & consanguineorum suorum {illeg} qui tunc in vivis erant. & hiero et hieroglyphicis \a se excogitatis/ occultare docuit, quod eodem tempore nomina \& qualitates/ majorum {illeg} s|&| consanguineorum suorum qui tunc in vivis erant, Planetis indidit et |ætates in eorū {illeg} qui Hieroglyphicis in sacris dep{ingitur} \{illeg} simul expressit./| indidit. Vnde \✝/ < insertion from f 4v > ✝ Vnde Deorum ætates \& conditiones/ quæ in libr{illeg}|o|s philosophicosacris codici \{sex} libris philosophicis/ sub initio notatæ sunt us hodie manent. < text from f 5r resumes > Saturnus \omnium pater antiquissimus/ us hodie pro Sene decrepito et moroso habetur \& Planeta infortunijs et carceribus præest{illeg}/, Iupiter virili est filius virili \adhuc/ ætate flore viget est \{illeg} adhuc/ benignus & justus, sed Martis {illeg} \{illeg}/ planeta \æque ac Mars ipse/ bellis \{illeg}/ præest, Venus formosa fæmi fæmina |filiolum adhuc habet &| juvenili ætate adhuc \et pulchritudine/ floret & filiolum habet & hujus planeta præest amoribus, Mercurius ad semper juvenis est et versatilis \versatilis et/ |ejus| Planeta versatilis fingitur \perinde mutabilis est/ et artibus ac {illeg} præest. {illeg} Apollos \seu Orus ui cum matre regnavit /seu Orus qui cum matre regnavit\/ semper |Rex| imberbis |est| et Diana virgo \puella/ innupta semper manet. Deorum \igitur/ ætates et qualitates quæ in libros philosophicos sub initio relatæ sunt us hodie manent Osiris autem qui tunc mortuus erat, idem est cum Serapide seu Plutone et {illeg} \mortuis/ se{illeg} præficitur. Ostendere etiam liceret quod Ex istis autem Planetarum fictio|t|ijs qualitatibus Astrologia ortum habuisse videtur. < insertion from f 4v > Vnde \Inde enim fit ut/ Deorum ætates quæ in libris philsophicis sub intio notatæ sunt, us hodie mane\a/nt. |eidem tempori \congruentes/ usque hodie respondeant maneant. ut Planetæ qualitatibus eorum in Astrologia dotati \{illeg}/ {sunt in} Astrologia.| Saturnus omnium antiquissimus us hodie pro sene decrepito et moroso habetur, et ejus Planeta \tempori et/ infortunijs et carceribus præest Iupiter filius virili adhuc ætate floret viget, est be\ni/gnus et justus. |et rex est quamvis postea Planeta consenuit et regno expulsus fuit. Hercules (sic enim Ægyptij Martem vocabant) fustem adhuc gerit quocum in bello Deorum et contra bestias eous pugnaverat, quamvis postea gladio uteretur.| Martis Planeta æque ac Mars ipse bellis præest Venus filiolum adhuc habet & juvenili ætate & pulchritudine floret & ejus Planeta præest {amoribus}. Mercurius semper juvenis, est et ejus Planeta \vesatilis {sic} est et/ præest artibus. \mutabilis/ Apollo imberbis & Diana puella innupta semper manent. Osiris autem \solus/ quia tunc mortuus erat mortuois præficitur, idem existens cum Serapide qui Pluto est nobis est \nobis est Pluto & Aidoneus seu/ Pluto Hades, & \Huic/ Pluto habitur \autem Huic/ {illeg} & fluvius & Nilus qui veterum Styx est \et in quo paulo ante submersus fuerat consecrabatur nomine/ et ab eo nomenabat {illeg} Sihor. Sed et stellæ Syrio nomen deditum se in cœlum translatus colitur in stella Sirio. Cæteri qui in hac constitutione \et huic tanquam mortuorum Regi fluvius Nilus {illeg} in quo/ & fluvius Nilus in quo {sic} paulo ante submersus fuerat ab eo Sihor nominabatur & dictus {illeg} consecratur \ipsi consecratus tanquam mortuorum {illeg} Regius/ & fit veterum Styx. So < text from f 5r resumes > Præterea ostendere liceret quod Dij illi Ægyptijs sunt Cham cum patre et & filijs ac nepotibus Ægyptijs ex Misraim \& Nepotibus Ægyptium/: quod Thoth nomina eorum secundum ætatem cujus {impo}sita sunt Planetis \a Mercurio/ secundum distantia|s|m cujus \eorum/ a Sole. {Plane}tæ omnium altissimo impositum est nomen De patr Saturni \ætate maximi./ omnium patris Hic qui Ægyptiacè Chiun & {illeg} \vel Chiusan/ dicitur \unde Ianus/ & literis transpositis Noach. |&| Planetæ proximo datur \secundo/ nomen Dei filij Iovis ætate secundi \proximi/. Hic est Iupiter Hammon seu Cham. a justia etiam Sidic nominatus \nonnunquam/ dictus Tertius|o| \ordine et/ ætate est Chus pr \Planetarum adscribitur/ Mars Iovis fi ex Iunone filius \et Arabum et Assyriorum Deus/ {præsidem} & hic est Chami pri{mo}genitus Chus qui pater gentis \efferæ et \inter orientales/ bellicosissimæ/ omnium bellicosissimæ. \& bellator primus Hic enim \post bellum Deorum in Ægypto/ devictis populis orientis/ Quartus {illeg} ætate est filios collocavit in circuitu Maris Persici ut Bochartus docuit \qua bellorum tempestate gentes dispersæ sunt & linguæ divisæ/ {illeg} hujus \ex his/ filius \Deinde {illeg} fili vero cum filio/ |filio| Nimrod quem \longius progressus/ Assyria locaverat, devictis \undi/ gentibus imperium Assyriorum fundavit. \x/ < insertion from f 4v > x Hic est enim Ariæus ille qui Mart Arabum rex ille Ariæus \(id est Αρης \seu/ Mars)/ qui {illeg} primo Assyriorum rege Nino \id est M Nimrodo/ in gentibus debellandis adjuvit. Hinc est Nini pater Belus |ut inquit Diodorus adjuvit. Hunc Cyrillus Arbelum Nini patrem vocat i.e. Martem dominum.| c|E|jus Hyginus \(Fab. 274)/ sic meminit: Afri, inquit, et Ægyptij primum fustibus dimicaverunt (scilicet in bello Deorum) postea Belus Neptuni filius gladio belligeratus est unde bellum dictum. \Belus etiam Ni/ Neptuni autem filius hic{illeg} dicitur ob fortitudinem, cum fortes omnes sic olim vocarentur Belus autem Hunc o Hunc Oriens a dominio Belum & Moloch \& Melichartum/ id est dominum et regem \& regem fortem ideo {illeg} omittenda /Herculem Regem\/ nominarunt. Et inde Stella Martis ab Ægyptis Moloch dictus est. Belus autem ob \autem/ Hestiæo scriptore|i| vetustissimo \est/ I|Ζ|εὺς ἐνυάλιος dicitur id est Mars, & stella Martis ab Ægyptijs Moloch \et stella Herculis/ dic{illeg}ta{illeg} fuit. Hesychius \{illeg}/ τὸν Η῾ρακλεα Μάλικα τὸν Η᾽ρακλέα, Αμαθούσιοι. < text from f 5r resumes > Quartus ætate est Misraim seu Osiris \Chami filius secundus/; sed uxore Isi eo mortuo nomen Isidis uxoris quæ tunc Ægyptiorum regina erat, \Terræ seu/ Planetæ quarto imponitur. qui Terra est. Planetæ proximo imponitur nomen. Fratrem \Chami Iovis Hammonis Iove Filium/ tertium Phut qui \seu/ Python \et/ et inversis literis Typhon Ægyptij odio habuerunt. \Hic est Afrorum Deus \patrius/ Neptunus/ Quartus |est| Chanaan seu Chana et quem (Sanchoniathoni Chna. cor({illeg}|Vnde| Chana Vnde Baal-Chana, Vulcanus \Maritus uti Deæ Syriæ et eo nomine/) {illeg} \pater Syrorum. Hic/ Marte|i| qui Arabicis\um/ et Chaldæ{illeg}\orum/ Iupiter erat, & fulmina bellica devictus fabricabat ideo ab Ægyp

<5v>

Mortuis autem hominibus a quibus Planetæ denominati sunt \Postquam homines \hi omnes mortui sunt/ a quibus Planetæ nomina \sua/ acceperant/, eorum animæ et animarum qualitates in cœlum \a posteris/ translatæ sunt et Stellis inditæ. Saturni Planeta anima \maligna/ in Planeta cognomine lucet & non qualitati moribus suis adhuc viget. Vnde Planeta \malignus & frigidus {illeg}|habe|tur ac/ infortunijs et carcerbus {sic} præest. Iovis anima Planetam suum \temperatum et/ benignum reddit. Planeta Martis \igneus est &/ bellis adhuc præest. {illeg} Ille Veneris \benignus est et præest regit/ amori|e|bus. Iste autem Mercurij versatilis est et pro natura adh versatilis est, & Planetas omnes adjuvat \& comfortat/ quibuscum conjungitur & præest artibus & {relegationibus} et commercijs et Negotijs. Ori Anima Ori {sic} \benigna/ fulget in Sole, et Isidis anima in {illeg} Terra residens pro anima mundi habetur. Osiridis anima et in bovem transmigrat et \Aliorum animæ in stellas fixas translatæ ut Osiridis anima/ in stellam Syrium & Animæ filiarū Atlantis fulgent in stellis Pleiad{illeg}|es| & Hyades translatæ sunt s & \quarum/ Hyades |pro|pter fletū \(ob lachrimas {illeg} fletum/ fæmina{illeg}\rum/) fluviens pluviam pro pluvias ceare \inducere/ dicuntur. Et simili figmento Constellationes \Stellæ/ Orionis et Aurigæ con \stellæ/ Orionis Arcturi, & Hædorū tempestates cient. dicuntur \hominibus bellicosis dicatæ, tempestates/ concitant. Hujusmodi commentis Astronomi antiqui Sacerdotes Ægyptij ignorum vulgus in sui admirationem rapuere & se et hujusmodi commentis Et Hinc \autem/ ortæ {est} \sunt/ doctrinæ illæ \antiquæ/ de transmigratione animarum, {illeg} de astris humana omnia videntibus et regentibus. Hinc artes Astrologicæ{illeg} \& necromanticæ/ et cultus astrorum \& Elementorum/. \Quinetiam/ Osyridis anima in bovem etiam transmigrat et aliorū animæ in alias bestias \transmigrant imo et {illeg}/ imo et \in vegetabilia et/ statuas & lapides informes ac tandem in statuas & omne genus sculptili & omne genus sculpt{illeg}|iliu|m. Vnde cultus lapidum Be animalium et bætylorum & {illeg} columnarum & idolorum statuarum omne & artes \omnes fatidicæ &/ magicæ & {necr}omanticæ quibus animæ mortuorum in {illeg} statuas induci & ex ijs {illeg} possint & \{illeg} credantur & pro lubitu adesse vel abesse jubeantur &/ futuram ampete optata futura prænoscuntur & {illeg} calamus {illeg} exitum perduci imperata facere {illeg} vel & respons & futura monstrare.

Et his initijs studium est {illeg} transt|m|igratio animarum et Astrologia et cultus astrorum introduci cœperunt.

Et sic Astrologia et Theologia gentilis ab astutis sacerdotibus ad promovendum {tust} studium Astrorum {tust} honorem scientia studentium & facultat tum maxime facultates sacerdotij et augendum sacerdotium introductæ

Nomina verò deorum ab Ægyptijs ad alias gentes propagata accepta gentes aliæ ad majores suos applicarunt et sic facti sunt multi Saturni multi Ioves, multi Hercules & alij dij multi ac sed et ejus Qui Ægyptijs sunt ♄ ♃ et ♂ ijdem Chaldæis sunt Cœlus ♄ ♃ et Assyrijs Hyps. Cœlus & Saturn. Et Græcis Quinetiam {illeg} \ijsdem nominibus Græci homines alios in/ varia Dei ejusdē nomina in varios deos \tandem/ abierunt. Et sic orta est in Deorum nominibus {illeg} \genealogijs/ et historijs confusio maxima ut in Saturnum ac Ianum; in Hammon et Sydic; in Martem, Herculem, Belum, & Bacchum, \Liberum/ Venerem, Silenum, & Orionem, \Silenum/ & Bacchum, Venerem et Semiramim Att \in Venerem Attergatem & Semiramim/ |in| Vulcanum et Prometheum; in Neptunum, Ant Atlantem, Antæum \Ericthonium, Typhonem/ & Briareum, & Ericthonium \in/ Osyri{illeg}m \Hypemona/ et Menætium, || Isin, et Astræam, \&/ Themin Them \&/ {Bu Scham} Et cum Sol et Luna.

<3r>

nominando loco ultimo Terram ipsam tacite subintelligebant, et sic Planetas octo numerabant, qui sunt Ægyptiorum Dij octo primi. Deinde addendo quatuor elementa, et Terram ultimo loco seu quintessentiam ex omnibus compositam subintelligendo complebant celeberrimum illum numerum duodenarium Deorum, a quibus Signa Zodiaci et Menses anni primitus denominata feruntur, et qui ab Ægyptijs ad alias gentes propagati originem dederunt Idololatriæ, ac dicti sunt Dij majorū gentium, Dij selecti, Dij consentes et Dij semper cœlestes, cùm cæteri qui postea ex hominibus ob merita in cœlum evecti sunt Dij minores et minorum gentium, Semidei, Semones & Indigetes nominarentur. Deos duodecim Ennius hoc recenset disticho.

Loco Saturni quem Manetho (apud Eusebium {illeg}) inter Deos primos Ægyptios numerat, Ennius hic Vestam habet quæ teste Herodato {sic} Dea Ægyptia non erat. Ceres eadem est cum Iside{illeg} adeo Terram significat. Per Minervam Philosophi aerem intelligebant & per Iunonem terram illam quæ Cœlo sive \& aeri/ opponitur hoc est elementum terræ. In reliquorum nominibus nulla est obscuritas.

Si de origine Deorum hic prolixius disputandum esset, ostendere liceret quod Dij Thoth quem nos Mercurium vocamus, paulò post obitum patris Osiridis et bellum \subsecutum/ inter Deos et Gigantes (hoc est inter \seu/ Ægyptios et Afros) subinde \cum fustibus subinde/ confectum, cùm Isis in Ægypto adhuc regnaret et ænea Deorum ætas ad finem vergeret; instituit Osiridis ritus funebres \a posteris annuatim celebandos {sic} & res Astronomicas &/ sacr{illeg}|o|{illeg}-philosophicas composunt\nens/, {easdem||} \easdem/ hieroglyphicis a se excogitatis \et celebrare et/ occultare docuit; quod eodem tempore nomina majorum & consanguineorum suorum qui tunc in vivis erant, Planetis indidit, et ætates in eorum Hieroglyphicis expressit. Inde enim fit ut {illeg} dij illi omnes \consanguinei sint et/ eadem ætate vixisse et consanguinei esse cr tradantur, ut eorum ætates us hodie in hieroglyphicis expressæ, eædem sint ac si {illeg} \quæ {cum}/ |ab| effigiebus uno et eodem tempore {illeg} ad vivum \efformatis/ {illeg} delineatis pict delineatis desumptæ fuissent pictis congruere possint \ex {illeg} delineatis desumi potuissent. desumi videantur/. Saturnus omnium pater us hodie pro sene decrepito et moroso habetur. Iupiter filius virili adhuc ætate viget & rex est quamvis postea consenuit et regno expulsus fuit. Hercules \Iovis filius/ (sic enim Ægyptij Martem voca{illeg}|ba|nt) fustem adhuc gerit, quamvis postea ineunte ætate ferrea gladio uteretur. Venus \soror Hercul Martis/ filiolum adhuc habet et juvenili ætate & pulchritudine floret. Mercurius \Osiridis filius nothus/ juvenis est et Deorū <6r> minister \et caducifer/, quamvis postea senior fa evasit, ete regnavit in Ægypto \et sceptrum tenuit./ Apollo juvenis imberbis Caduceum \adhuc semper/ gerit quocum \autem/ pacem inter pugnantes serpentes (id est inter Ægyptios et Afros) Legatus \tum/ modò conciliaverat quamvis postea sceptrum tenuit Apollo juvenis imberbis et Diana puella innupta hodie celebrantur. Cum caduceo autem \seipsum/ ping|x|itur, quia Legt|a|tus ab Ægyptijs ad Afros \modò missus/{illeg} inter serpentes illos pugnantes conciliaverat. Deni Apollo \Osiridis et Isidis filius hodie/ juvenis imberbis |est| et \ejus soror/ Diana puella innupta hodie celebrantur et Osiris autem quia tunc mortuus erat mortuis præficitur \et ut mortu{illeg}|us| cum luctu funebri \{illeg}/ ann{illeg}|u|atim colitur in bove/, idem existens cum Serapide qui Pluto est: et fluvius Nilus |in| quo perierat et qui veterum Styx est, ipsi consecratur & fit veterum Styx. Ea igitur sunt Deorum symbola ac si \a Mercurio/ composita fuissent quo tempore Saturnus consenuerat, Iupiter filius provecta esset ætate, |ac| Mars \& Venus/ ad nepotes ætate robusta et florentissima, \florentissima vigerent vigerent, abnepotes virilem attigerat autem/ Mercurius, Apollo ac Diana abnepotes ætate admodum juvenili \ex ephebis emerserant/, & solus Osiris obierat. Præterea ostendere liceret quod Dij illi Ægyptij sunt Cham cum patre filijs & nepotibus Ægyptijs

Præterea ostendere liceret quod Dij illi Ægyptij sunt Cham cum patre et filijs et nepotibus Ægyptijs quod Mercurius imposuit eorum nomina p|P|lanetis pergendo a senioribus ad juniores secundum distantias Planetarum a Sole. Planetæ omnium altissimo impositum est nomen Saturni ætate maximi, & Planetæ secundo nomen Iovis ætate proximi. Hic est Iupiter Hammon seu Cham et hujus filius primoget|n|itus Chus est Her Mars ille a quo Planeta tertius nomen habuit. Hic \{illeg}enim/ pa{illeg}|ter| fuit gentis omnium belli \omnium/ inter orientales bellicosissimæ & postquam bellum Deorum in Ægypto ubi se Herculem præ{illeg}buerat cum fuste, \præbuerat/ gladio usus est pugnavit in Oriente cum gladio, ac devictis ibi populis filios collocavit in circuitu maris Persici ut Bochartus docuit, (qua bellorum tempestate gentes dispersæ sunt ac linguæ divisæ,) \Ipse vero resedit in Chusa^b Susiana que|æ|m a Græcis Κίοπα a Persis Chuzestan ^x/ < insertion from f 3v > x id est provincia Chus, ab incolis \& Iosepho/ Chus, a Mose terra Chush in {illeg} \& a Chaldæis Cuth/ nominatur. < text from f 6r resumes > deinde \ex terra Sennar/ cum filio Nimrod longiùs progressus imperium Assyriorum fundavit. Hic est enim Arabum rex ille Ariæus (id est ᾽Αρης seu Mars) qui primo Assyriorum regi Nino (unde \i.e./ Nin-rad vel Nimrod) i.e. Ninus dominus) in gentibus debellandis, ut inquit Diodorus, adjuvit. Hunc Cyrillus Alexandrinus Arbelum vocat, {illeg} i.e. \Martem Belum vel/ Martem dominum, et Nini patrem esse dicit. ^✝ < insertion from f 3v > ✝ Sic et Suidas: Baal in Assyriorum lingua Martem bellorum præsidem significat. Belum Pausanias hominem Ægyptium vocat. Et Hyginus: Afri et Ægyptij primum fustibus dimicaverunt, postea Belus Neptuni filius gladio Belum Pausanias hominem Ægyptium vocat belligeratus est unde bellum dictum. Ex Ægypto igitur \autem/ in Orientem profectus bello utri inter est ut ibi cum gladio pugnaret: Nam Belum Pausanias hominem Ægyptium facit. < text from f 6r resumes > Ejus Hyginus (Fab 274 sic meminit. Afri et Ægyptij primum fustibus dimicaverunt, postea Belus Neptuni filius gladio belligeratus est, unde bellum dictum. Hunc Oriens a dominio Belum et Moloch & Melicartum id est dominum et Regem et Herculem regem nominarunt: Belus autem Hestiæo scriptori vetustissimo est Ζεὺς ἐνυάλιος i.e. Mars, & stella Martis ab Ægyptijs |et| Moloch et \et Chaldæis/ stella Herculis \olim/ dicta fuit \& ab Ægyptijs Moloch/. Belum Pausanias hominem Ægyptium facit vocat, & Suidas {illeg} Θουρας ait: Baal in Assyriorum lingua Martem bellorum præsidem signi <7r> Quartus ætate est Misraim seu Osiris Chami filius secundus sed eo mortuo nomen Isidis quæ tunc Ægyptiorum regina erat, imponitur \huic/ Terræ ceu Planetæ quarto \ob{illeg} dignitatem fæminæ/ imponitur. Tertius Chami filius est Phut |Afrorum pater unde Python & literis inversis Typhon, nomen Ægyptijs invisum.| dux Afrorum \suorum/ in bello gigantum, et eo nomine Ægyptijs \{invisum}/. Hic est enim Typhon ille qui fratrem Osiridem ob sta occidit \& bellum intulit Ægyptijs/. Quartus filius est Chanaan, Sanchoniathoni Chna. Vnde Baal-Chana, Volcanus. Hic enim Nam cum Veneris Deæ Syriæ sit \Vulcanus \{illeg}/ filius sit \esset/ Iovis et Iunonis et maritus Veneris, Deæ Syriæ hæc/ autē eadem |sit| cum Attergate fæmina Phœnicia: {illeg} {hujus maritus Vulcanus} eri \is et/ Phœnix \erit/ et eo nomine Phœnicum pater Chanaan. \Cum autem fratribus serviret,/ Ab Marte \præter {autem,}/ qui Arabum et Chaldæorum Iupiter erat, fulmina bellica devictus fabricabat ideo ab Ægyptijs \a Mercurio/ ob servitutem prætermissus est \prætermittit|ssus|ur \fuit/ ut {illeg} ignobilis/ et ejus uxor Venus, fæmina Ægyptijs benifica & a Gentibus orientalibus in honore habita, nomen dedit Planetæ proximo \quinto./ Post Chami filios et eorum uxores descenditur ad ejus nepotes, quorum primus \senior/ est Mercurius & hic nomen suum {illeg} imposuit Planetæ proximo. Iunior \sexto./ Orus \ætate proximus regnabat cum matre &/ deorum ultimus habetur & \perinde/ ejus nomen inditum est Soli Planetarum omnium \illustrissimo et/ ultimo |Hic est Pathros Misraimi filius a Septuaginta dictus {illeg} Φαθώρης & Παθούρης, i.e. Phut-Orus, Apollo Pythius.| Luna quæ Planeta secundaria est & Solem tamen magnitudine apparente æmulatur \ideo/ pro hujus sorore haberi solet, ab Ori sorore Bubaste nomen accepit. |Sic| Igitur \{illeg} Sic igitur/ Mercurius, qui scientias Ægyptiorum paulo post dilivium {sic} componebat, Planetas numerabat ordine continuo a Saturno ad Solem, & Terram loco quarto reponebat ut fit in Systemate Pythagorico. Et hoc \Sic/ Corpora tria præcipua \insigniora/ Terram Solem et Lunam \Mercurius Ægypti dominis et/ amicis suis tribus præcipuis Isidi Oro et Bubaste|i| Mercurius honoris ergo {illeg} adscripsit. Id verò maximè notandum est quod Planetas {numeraret} \numerabat{illeg} pergebat/ ordine continuo a Saturno ad Solem & Terram loco quarto reponebat ut fit in Systemato {sic} Pythagorico.

Postquam vero mortui sunt a quibus Planetæ nomina sua acceperant: eorum animæ in cœlum a posteris translantæ {sic} sunt et stellis inditæ. Saturni anima maligna in Planeta cognomine lucet & moribus suis adhuc viget. Vnde Planeta frigidus et malignus habebetur et infortunijs et carceribus præest Iovis anima Planetam suum temperatum reddit et benignum reddit. Planeta Martis ob animam suam igneus est & bellis præest. Ille Veneris benignus est et regit amores. Iste Mercurij versatilis est et præest artibus et negotijs. Ori anima benigna regnat in Sole, & Isidis anima in hac Terra seden residens pro anima mundi habetur. Aliorum animæ in stellas fixas translatæ sunt ut Osiriridis {sic} anima in stellam Sirium, & animæ filiarum Atlantis in {illeg} Pleiadas & Hyadas quarum Hyades of ob fletum morientium fæminarum pluvias inducere <8r> traduntur. Et simili figmento stellæ Orionis Arcturi et Arcturi et Hædorum hominibus bellicosis dicatæ tempestates concitant. Stellæ autem vi animarum suarum et cursus suos in cœlis peragere et humana omnia tanquam Dij cœlestes videre et \secundum cursus suos regere \secundum cursus suos regere// prædicantur. Et sic Astrologia & Theologia gentilis ab astutis sacerdotibus ad promovendum astrorum studium & augendum sacerdotium introductæ sunt \& per orbem tandem propagatæ/. Nomina verò Deorum ab Ægyptijs accepta gentes aliæ \singulæ/ /aliæ\ ad majores suos applicarunt, et sic facti sunt multi saturni, multi Ioves, multi Hercules & alij Dij multi. Qui Ægyptijs sunt ♄ ♃ et Saturnus Iupiter et Mars, ijdem Chaldæis sunt Vran Cœlus, Saturnus et Iupiter, et Assyrijs \Syris et Atlantijs/ Hypsuranius, Cœlus et Saturnus. Græci quo et Latini Deorum monina ad majores suos applicuerunt. |Græci et et {sic} Latini per eadem nomina homines alios nonnunquam intelligunt.| Quinetiam varia Dei ejusdem nomina in varios Deos non rarò abiere. Et cùm Sol et Luna maximè colerentur, factum est tandem ut cultus omnium Deorum ac Dearum ad hosce duos superstitiosè traduceretur. Et sic \Ex quibus omnibus/ orta est in Deorum nominibus genealogijs et historijs confusio maxima. sed quæ plerum evitari possit distinguendo inter Theologiam Ægyptiacam, Chaldaicam, Assyriacam et Græcam. H{illeg} In Theologia Assyriaca Saturnus Cœlum regno po expulit & ex Cœli genitalibus abscissis nascitur Venus. In Assyriaca Chaldaica eadem de Iove et Saturno narrantur. Hic est Iupiter ille quem Oriens tantopere qui \qui {illeg}|ob| adulteria tantopere celebratur {illeg} qui/ fulmina bellica gerit, {illeg} orbem {illeg} inter seipsum et fratres Neptunū |Belo| et Plutonem divisit. In Ægyptiaca hæc non leguntur sed de Ven |de| Marte & ejus fratribus Neptuno et Plutone & Sorore Venere intelligi debent et omnium patre Iove Hammone intelligi debent. |Iove Belo seu Hercule sed {sic} Venus est filia Iovis et Iunonis teste Homero et Diodoro quemadmodum scribunt Homerus et Diodorus. Vna est omnium sententia cum Veneris pater Chamus sit Iupiter Ægyptijs, Saturnus Chaldæis et Cœlus Assyrijs. Et simili ratione conciliantur aliæ multæ repugnantiæ.|

Cultum astrorum subsecutæ sunt aliæ superstitiones non paucæ. |Nam| A|a|nimæ Osiridis mortuorum non solum in astra et elementa sed etiam in Bovem Apin alia animalia imò et in vegetabilia & lapides informes ac tandem in statuas & omne genus sculptilium transmigrare creduntur. Vnde veneratio animalium \sacrorum/ et vegetabilium et cultus betylorum et columnarum & statuarum et \incantamenta/ artes variæ fatidicæ et magicæ et necromanticæ quibus animæ mortuorum in stad|t|uas induci et ex ijsdem evocari fi {illeg}|fing|antur et pro lubitu adesse vel abesse jubeantur et imperata facere & futura monstrare.

Religionem|s| tamen cum tra doctrina de transmigratione animarum & cultu astrorum et elementorum \& statuarum/ cœpisse credendum non est. Fuit enim alia religio his omnibus antiquior & longe verissima, qua \uti/ Deus naturæ in loco sacro ad effigiem naturæ constructo, tanquam in speculo Deitatis, colebatur. Ignis <9r> enim perpetuus in medio loci sacri perpetue asservabatur ad sacrificia \huic Deo/ peragenda asservabatur & perpetue asservabatur Hic locus vel rotundus erat vel quadratus, et in ejus medio ardebat \ardebat/ ignis perpetuus ad sacrificia huic Deo peragenda ardebat ignis perpetuus. Fuit enim alia religio qua his omnibus antiquior, qua ignis \{sacer}/ perpetuus in medio are loci sacri ad sacrificia peragenda ardeb perpetuò ar{illeg}|d|ebat. Tale erat tem Tale erat templum Vestæ Nam cultus Vestalis a Latinis et Græcis alijs gentibus primo fuit omnium antiquissimus. Hunc Numa Pompilius in Roma instituit cum cultus imaginum nondum in Italia reciperetur. Hunc Etrusc Tyrrheni qui \(teste Marsilio Lesbio) a tempore diluvij et aureo sæculo/ /(teste Marsilio Lesbio)\ communi græcorum et Latinorum consensu a tempore diluvij et aureo sæculo {illeg} regiones suas incoluerant & se solos in Italia indigenas {illeg} \esse/ existimabant, solum colebant Ianum et Vestam quam {illeg} lingua sua ne Deos peregrinos Iovem Iunonem cæteros ab Italis cultos vetustissimis differebant |et a tempore diluvij et aureo sæculo regiones suas incoluiss{illeg}\e/ producebant (ut inquit Marsilius Lesbius) suæ vetustatis vestigia multa, ut Deos, ritus, mores literas, leges. Quæ omnia congruunt his quæ probatiores Græci historici tradunt. Scribunt enim solos Tyrrhenos in Italia ve{illeg}|tus|tissimos esse, ne advenas esse ut cæteri sed propria regione ori{illeg}|u|ndos: quando quidem vetustissimis differant Dijs nedum ab| Dijs \{illeg}/ (ut inquit Masilius Lesbius) nedum ab Italis solis alijs Italiæ populis sed etiam {in}|a| vicinis Crotoniensibus jacebant. Nam cunctis Tuscis Dij deæ sunt \erant/ Iupiter et Iuno: soli Tyrrheni col{illeg}|ebant| Ianum et Vestam quos lingua sua vocabant Ianum \{illeg}/ Vadymona & Labith Horchama Horchiam. Ipsi verò Romani fatebantur He{illeg}|t|ruscos esse vetustissimos et aureo sæculo natos a quibus aras ritus divinationes colonias et disciplinas habuit prisca Italia. Hæc Marsilius Lesbius in libro de origine Italiæ et Tyrrhenorum. V{nde} Scribit autem Dionysius Halicarnassæus quod Ves Albæ ve Vest Albæ vetus erat Vestæ sacrarium, quo|d| recen Vestæ sacra {illeg} transportata fuerant ab Ilio \in Italiam/ per majores Romuli et quod publici foci ædem solerent omnes olim in potissima urbis suæ parte statuere, et Alba vetus Vestæ sacrarium fuisse, {a}|R|omulum verò juxta singulas curias focum dedicasse juxta morem qui ad us tempora Dionysij \servabatur/ in antiquissimis Græcorum urbibus. In his enim Prytanæis quæ vocantur sacrata sunt et erant et ad summum magistratum cura eorum pertinebat. At Numa relictis suo loco focis curiatim positis, unum insuper omnibus communem statuit, cujus custodiam patrio Latinis more assignavit virginibus. Hæc Dionysius. Vnde summa cultus Erat igitur cultus iste ab omnium antiquissimus cum cultus \Deorum {primo} in statuis/ imagines{illeg} {non} \imaginum non/ nisi post tempora Numæ in Italia reciperetur. Eundem Persæ {illeg} Simili religione Persæ \Mithram ab antiquissimis Mithram temporibus/ in Pyretho Solem colunt \sub dio Mithram colebant sub dio/ in Pyretheijs suis quæ \teste Strabone/ sunt {illeg}|se|pta in ge ingentia subdidialia, in quorum medio ara est, et in ea \cum/ igni|e|s perenniis servata. Et hanc religionem ne Et hanc cultum {constantes Dijs autem} |Et hinc cultui mordicus adhærentes Et hinc majorum patrio huic instituto mordicus ad semper addicti mordicus adhærentes, Deos| Ægyptios et statuas et cultum mor{illeg}|t|uorum constantissime aversati sunt vel aut ne vix quidem {semper} aversati sunt \vix {illeg} vix tandem receperat aversati sunt./ Sed nec Templa struxerunt, sed primæ institutionis primæ <10r> simplicitatem \semper/ retinentes aram tantum septo cingebant cinxerunt. Ægyptios \qu {sic}/ eandem ab initio religionem tenuisse testatur Theophrastus (apud Euseb. Præp. Evang. l. 1, c. 9) his verbis. Infinitum planè videtur fluxisse tempus ex quo genus hominum long Ægyptij ἐφ᾽ ἑστίας as \ad/ ignem vestalem sacra Dijs cœlestibus facere cœpit. – Nam Dijs etiam ignem conservabant suis in templis ad immortalem, quod ijsdem simillimus esse videretur. E{illeg}|u|ndem rel ign religio cultum a superstionibus {sic} ab introductis Ægyptiorum superstitionibus purgatū Moses \docuit retinuit,/ instituit in Eremo: nempe jubendo \nempe/ ut ig ante Tabernaculū in medio \& Templumedio in medio/ atrio|j| sacerdotum arderet ignis perpetuus in altari. {Hic} ignis Nam Certè altare illud in communi centro atrij \quadrati sacerdotum/ inter interioris ex|t| atrij \qua quadrati/ exterioris extructum fuisse liquet ex prophetia \visione/ Ezeki mensuris Ezekielis. Tradunt Iu Iudæi Chaldæos eodem ignem perpetuum coluisse ante Tempora Abrahami: |Ignis autem tam sacer fuit ut Nadab et Abiu ob incensum alio igne incensum facientes \oblatum/ perderentur.| Abrahamum eos similem ignem \quo/ eandem ignis perpetui religionem tenuisse exinde col{illeg}|l|igo quod cum filium suum sacrificare voluisset \vellet/ ignem secum \in terram Moriah itinere trium dierum/ portavit. Tradunt Iudæi Chaldæos ignem perennem antea coluisse in {illeg} in Vr Eundem \Gentium orientalium/ ignem aliqui per Chamanim et Nergal Cuth {illeg} \intelligunt/ Levit. 26.30. \& alibi ut/ 2 Paralip 34 Isa 17 et & per Nergal Cuthæorum Deum 2 Paralip 17, et per Vr Chaldæorum Gen et Iudæi eodem referunt Vr Chaldæorum a quo Gen 11 < insertion from f 9v > Eorum verò Magi ab his ignibus, Pyrethri dicti est Assyrios quo et \Syros et/ Chaldæos eundem ritum ab antiquo tenuisse colligo ex eorum Theologia qua Vestam Cœli uxorem statuebant. Sunt qui Chamanim eodem referunt \populi Israel/ Gen Levit 26 30 {illeg} et Nergal Cuthæorum Deum 2 Paralip 17 & Vr Chaldæorum Gen 11 eodem referunt. < text from f 10r resumes > Simile{illeg} est |quod| Hesti{illeg}|æ|us scriptor antiquus|issi||mus| apud Iosephum (Antiq. l. 1. c. 5) refert {illeg} de {illeg} \de/ Noacho et filijs ex p ex traditione sacerdotum orientalium de Noacho et filijs {illeg} nempe \proxime post diluvium/ ex monte Ararat descendentibus in \habet his verbis:/ a|A|iunt Sacerdotes inquit cladis ejus [scilicet Diluvij] superstites. Enyalij Iovis sacra ferentes in Senaar Babyloniæ pervenisse. Et quantum sentio nos ille concluendi ignem sacrum alam di ignem conservandi ignem sacrum a prima hominum memoria {illeg} \religio illa a prima sacrificiorum institutione {illeg} apud omnes/ invaluerat ut quicun sacrificium faceret hic igne non quolibet sed sacro tantum uteretur, & in hunc finem ut ignis perennis \ille perpetuo/ aleretur.

Iam verò institutionis hujus mens erat ut Deus Naturæ {illeg}|in| loco sacro \templo/ Naturam {illeg}tatum adumbrante, ceu speculo Deitatis, coleretur. ^✝ < insertion from f 9v > ✝ Nam tam u|V|niversus mundus Dei templum vocabatur {illeg} a Cicerone propter illos qui æstimant nihil aliud esse Deum nisi cœlum ipsum. Quicquid humano subjicitur aspectui templum ejus vocavit qui sola mente concipitur, ut qui hæc veneratur ut templa cultum tamen maximum debeat Conditori, sciat quisquis in usum templi hujus inducitur ritu sibi vivendum sacerdotis. Hæc Macrobius l. 1. c. 14. Et verum hocce Dei templum per templu|a|m manufacta adumbrari |ejus mysteria quæ solis dignis aperienda erant in horum {illeg}|sacris|{illeg} designari occultari Mysteria templi cœlestis solis dignis aperienda| religio erat maxime rationalis. In mysterijs Græcis, vel primo ait Clemens, (Strop|m| l. 5 p. 582) primo loco sunt expiationes, ut et lavacrum apud exteros; post has sunt mysteria parva, quæ fundamentum aliquod habent {naturæ} Doctrinæ et præparationis ad futura. Magna autem mysteria versantur circa Vniversum: Non amplius discendum est sed inspicienda et animo comprehendenda est {illeg} rerum natura. Et Seneca (Epist 90) Eleusinia initiamenta sunt per quæ non municipale sacrum sed ingens omnium deorum templum, Mundus iste reseratur: cujus vera simulachra veras facies cernendas mentibus protulit. Nam ad spectacula tam magna hebes visus est. < text from f 10r resumes > Prytaneum {illeg} \Pyrethum/ cum igne in medio emblema erat mundi \fuisse/ systematis mundani {illeg} \concedunt/ omnibus affirmatur consentiunt {illeg} in concessu es concedunt omnes, et in eo tantum differunt |solo discrepant| quòd aliqui per ignem centralem Solem alij Terram per ignem illum designari volunt. Persæ per ignem illum Solem in igne illo semper colebant ideo Solem designari credebant \sententia erat Magorum./ Eadem erat sententia Numæ Pompilij ut testatur \& Pythagoreorum ut/ Plutarchus refert \in Numa/. Ferunt, ait, Numam ædem Vestæ sacro igni orbicularem circumjecisse ut ibi asservaretur, adumbrans non effigiem terræ quasi ea Vesta sit sed universi mundi cujus in medio ignis sedem locant Pythagorei eam vestam nominant & {illeg} unitatem. Terram verò non putant immobilem ne mediam orbis regionem <11r> tenere sed esse in gyrum circa ignem suspensam. Porrò Plutarchus hoc Numæ institutum commemorat; Circumagas te dum Deos adoras, sedeas cum adoraveris{illeg}: dein subdit; Conversio adorantium simulachrum orbis mundi dicitur. |Et| Eodem sensu Græci hominem homo Græcis fuit Microcosmus dici \{fuit}/ videtur {sit ille} |Græci hominem nominarunt Microcosmum. Per conversionem illam nos homines circa ignem centralem {revolut} in vero mundi systemate revolvi insinuabant| Similiter Templum Hierosolyymitanum ad imaginem mundi contructum esse Iosephus docet ibi sacerdotes quoties in altare ascendebant, ibant in gyrum circa ignem dein a antequam descendebant. Ignis ille in communi centro atriorum duorum interioris et exterioris extruebatur, et a centro ablatur \illo {illeg}e{illeg}und{illeg}o ascendebatur/ per lampades septem, (quæ Planetarum erant symbola,) in sanctum sanctorum tanquam in cœlum altissimum ubi Deus{illeg} inter Cherubinos {illeg} sedebat. pingebatur \ex mente sacerdotum/ sedebat. docebant Si jam cum Philosophis In Si jam cum philosophis mysticis Si jam constitutionem Pyritaneorum mysticam esse credamus et cum veris \mysticis/ philosophis interpretemur Sacra verò hac Si sacra Mosaica ab {illeg} quo \quæ ad cultum veri Dei spectant/ ab Ægyptijs desumpta sint Ægyptij verò cum eac Si jam Noachus Deum verum vere \Iam vero/ Si Sacra Mosaica ab Ægyptijs|aci|s desumpta sint ut \fuse/ probavit Spencerus dicendum erit Ægyptij vero eadem a patre Noacho didicerant per traditionem acceperant \sit hæc religio verissima omnium antiquissima æque ac verissima/: dicendum er{illeg}|a|t quod Pyreth{illeg}|a|m a primis temporibus verus {illeg} prim{a}|is| v|t|emporibus emb in emblema \symbolum/ systematis mundani proposita fueri|e|nt, adeo quod, si symbolum hocce non vulgare sit sed mysticum quiddam involvat, quod \quod/ sapientes systema Pythagoricum a primis temporibus adumbratum|vint| fu fuerit t adumbratum fuerit quod primi quod primi illi sapientes qui {illeg} sacrificandi rationem instituerent ex Systema illud quod systema Pythagoricum \semper adumbratum fuit adeo &/ a prima tempo sacrificandi institutione \adumbratum fuit &/ sapientibus innotuit. {illeg} et esse hoc symbolo omnibus propositum fuit |Verum mundi systema in hoc symbolo omnibus proposuère ab initio propositum fuit| ut quotquot e populis ingenio pollerēt veritatem inde \ratione/ \ex religione sacra \inde ex religione sua// colligerēt et se \sic/ Deum ex operibus cognoscerēt beneficio religionis \beneficio religionis suæ/ cognoscerent. |At talem religionem Noachus a majoribus accepisse et ad posteros transmisisse videtur.|

At postquam {illeg} Ægyptij et {illeg} \& aliæ gentes ab his edoctæ/ veritatem corruperant et ex animis majorum suorum in cœlum translatis Deos novos formarant: effectum est ut non solum mortui in {illeg} pyrethreis {illeg} esset Solem animatum loco Dei veri colerentur. Terrā animatā colitur ab nomine Vestæ colunt quotquot in |non solum {illeg} |ut| animatum mundi centrum nomine Vestæ et M Mi| sive id Sol sit sive Terra, sub nominibus Vestæ, vel \&/ Mithæ colerent & omnium tandem deorum |& aliorum Deorum in Pyrethis loco Dei veri| coleretur sed etiam ut Deus ille \fictitius/ quem gens unaquæ in honore summo haberet, in thronum Dei summi exaltaretur. et \coleretur/ pro Vniversorum Deo. {illeg} et pro eod & sub ipsius nomine coleretur. \cultum {illeg} ipsi soli debitum arrogaret./ {illeg} Nam cum nomen Dei maxime naturale {illeg} naturale phil naturale \philosophicum/ sit Ὁ ὢν ut a Platone vocatur {seu} \id est/ |ab ipsius natura natura desumptum sit| Iehova \Syris orientalibus ut a Syris vocatur/ et inde ἰαω græcis & {ἰαω \Ιου/}-piter {illeg} Phrygibus & latinis Ιου-piter Phrygibus et Latinis \id est ὁ ὢν ut a Platone vocatur/: hoc <12r> nomen cum nominibus mortuorum e mortuis suis tribuerunt ut ipsos pro Deo summo colerent: et sic in Pyrethis colerent. Sic Iu Ham \vel Hammon/ evasit Iupiter Hammon & Chus evasit Iupiter Casius id est \(Græcis/ ἰαὼ χοὺς, unde ἴακχος; vel \Phrygibus/ Ιὀυα Χὸυς Bacchus) & Belus evasit Iupiter Belus |et Belus evasit Iupiter Belus| Et simili \fere/ compositione fit {illeg} Dio-nysus, Iupiter \Iupiter/ Belus Iupiter Enyalius, Iupiter Feretrius & ni fallor Latinorum Ianum ejusdem est ex \antiquo/ nomine Dei formatum esse suspicor Dio-nysus fiunt Iupiter Belo \Belus, Iupiter enyalius, Iupiter Feretrius, Dionysus sed et Iupiter Martius,/ fiunt Dio-nysus, Iupiter Belus, \Iupiter Melichius {sic}/ Iupiter enyalius, T|I|upiter Feretrius, Iupiter Martius; Dramychius {illeg} \Iupiter Serapis, Iupiter Stygius (i.e Pluto) Iupiter Sabazius (i.e {illeg} ♃) & his et/ & {sic} alijs multis epithetis idem D uni summus Deus in Numina plurima distrahitur. Nam genus humanum in \hujusmodi/ superstitionem|s| semper deditum \maxime/ proclive est. Et hinc liquet veritas religionis Mosaicæ cum is omnia religionem Ægyptiacam ab omnibus hujusmodi corruptionibus purgar{illeg}et & omnibus eorum Dijs falsis rejectis consti sanciret unum solum Deum colendum more antiquo colendum esse. Nam religionem Mosaicam cum ea Noachi {illeg} quoad sacrificia ficamficandi \rationem/ consentire puto cùm Noachus hocausta {sic} offerret & animalia distincta \distinctionem/ animalium in munda ex quibus sacrificia fierent & immunda ex quibus non fierent jam tum \omninò/ teneret.

< insertion from f 11v >

Sic Ham evasit Iupiter Hammon seu Iehova h|H|am, et Chus evasit Iupiter Casius, Græcis Ιἀὼ Χοὺς, seu, Ιἄκχος, Phrygibus et Latinis Ιὸυα Χοὺς, Bacchus. \Nam et ex eodem fonte Dio-nysus./ Hic est Iupiter ille cui Hebe et Ganymedes Nectar in convivijs Deorum ministrabant, et Bacchus ille qui exerercitum {sic} ad Indiam us duxit; de quo Macrobius \(l 1 c 10)/: Liber pater bellorum potens probatur quod eum primum ediderunt authorem triumphi. Hic est cœlorum dominus ille qui fulmina bellica gerit & mundum totum inter seipsum et fratres Neptunum et Plutonem divisit, ab imperio etiam Cœlus et Baalsemin si [quem Arabes ut Cœlum & Phœinces ut Baalsemin pro cœli domino seu Cœli dominū coluere] et quem Arabes pro cœlo, Phœnices pro Baalsemin seu cœli domino & oriens prope totus pro Iove Be{illeg}|l|o seu Iehova Baal coluere. Hun|i|c enim \cultum Dei summi/ in Pyrethis {illeg} pro Deo summo cultum fuisse \exhibitum fuisse/ {colligo ex} \Hestiæus satis/ indicat Hestiæus ubi sacra Dei summi \sacra illa/ /{illeg} illa\ {voca} Chaldæorum Dei vo Pyrethorum vocat sacra Iovis Enyalij tanquam \sacra omnium/ antiquissima et maxima commemorat \quibus Noachus obtulit {habe}/ Iovi Enyalio attribuit. sacra omnium antiquissima et maxima Iovi Enyalio attribuit. Similiter Set|d| et Venerem \ceu Deam Cœli Reginam Cœli dominam et reginam cœli/ ijsdem sacris cultam fuisse Plutarchus prodidit, qui cum Semiramidem Syram ancillam fuisse dixisset famuli regij regis pellicem & Ninum d|t|andem ab ea \ejus jussu/ interfectum dixisset, subjungit Ἠ δὲ Βελεστία &c Belestia ve{illeg}|rò| nonne barbara mulier fuit cujus templa et fana Alexandrini habent Veneris Belestiæ nomine. |Hæc| Plutarch. in Amatorio prope initium. Vnde liquet Eadem igitur erat Semiramis, Venus, Beltis et Vesta Chald{illeg}|aica|{illeg} ex mente veterum Ægyptiorum, nec \Astar seu/ Attergatis mater erat Semiramidis sed Semiramis ipsa, quippe a qua \ceu Orientis regina/ regio Assyria vel Attyria æque ac urbs Tyrus ({Hebem} & Αστηρ & festum Esther den{illeg}|o|minatæ sunt.

< text from f 12r resumes >

Ad corruptionem religionis \illius/ antiquæ qua accesserunt corruptiones multæ in philosophia quam religio illa adumbrabat. Vesta ab Ignis vestalis \x/ < insertion from f 11v > x Vesta ab ignaro vulgo pro terra accipitur et inde fingitur \fingitur/ ignis nescio quis fictitius in centro terræ per quo confingitur per quem ignis Vestalis representare possit. < text from f 12r resumes > Vesta ab ignaro vulgo pro terra act|c|ipitur et igni|e|s vestalis non s|S|olem adumbrare sed ignem nescio quem \invisibilem &/ fictitium in centro Terræ adumbrare \significari/ volunt. Sermones Philolosophorum {sic} de orbibus \sphæris/ cœlestibus mutuo² attritu{illeg}¹ har sonos harmonicos edentibus ad litteram accipientes figunt credunt cœlos non esse fluidos sed Planetas \& stellas fixas/ orbibus solidis inhærere. \Et hæc opinio \primum/ ab Eudoxo introducta est paulo ante tempora Aristotelis ✝/ < insertion from f 11v > ✝ Harmoniam verò sp talium sphærarum vel esse credunt vel seriò rejiciunt et contra disputant. < text from f 12r resumes > Et Orbes illos \{Orbes}|Sphæ|ras {illeg} præterea \insuper// ab intelligentijs moveri \volunt/ hoc est ab animabus mortuorum quas {illeg} gentes in Planetis \pro Dijs/ coluere. {illeg} Terram per P \autem/ & Solem Planetis reliquis præferentes credunt horum animas esse omnium potentissimas et animam Terræ pro ceu animam mundi pro Deorum vel secundo vel tertio non̄ulli celebrant. \‡/ < insertion from f 1v > ‡ Cometas ob soliditatem sphærarum collocant sub concavo Lunæ eos meteora esse volunt. < text from f 12r resumes > Audientes h|H|unc ordinem Planetarum ab Ægyptijs \et Chaldæis/ mysticè positum, Saturnum, Iovem, Martem, Venerem Solem, Venerem Lunam Mercurium Lunam, ad literam accipientes fingere se collocant \Orbem/ Venerem|is| infra orbem Solis et orbem Mercurij infra orbem v|V|eneris. |{illeg} Alij autem magis| Hunc autem ordinem Saturnum Iovem Martem Venerem Mercurium Solem Lunam Ignem aerem aquam terram ad litteram oscitanter accipientes collocant Elementum ignis \supra aerem/ sub sphæra Lunæ. |audientes collocant sphæras Veneris et Mercurij supra sphæram Solis et et {sic} elementum ignis sub Orbe sphæra Lunæ \{illeg}/ supra aeris {illeg} regionem existere contendunt.| {illeg} Audientes quod quinta essentia \mundus sublunaris/ ex 4 \quatuor/ elementis componatur accipiunt elementa et non pro \crasse modo tam pro visibilibus illis/ partibus \hujus/ mundi \✝/ < insertion from f 11v > ✝ quas Philosophi mystici ad complendum Deorum numerum duodenarium cum st Planetis connumerabant sed {numerus} – – – – – – – – secundum qualitates quatuor primarias componantur. Et quint\am /essentiam quā Philosophi pro {quin} {illeg}|essenti|a {illeg} divina \& illas incorruptibili & immutabili et incorruptibili et eo nomine divina qua/ cœlo|i|s omnes implentur posuerunt hi pro sphær \incorruptibili/ materia sphærarum cœlestium accepiunt. Et quintam essentiam quæ Philosophis erat essentia incorruptibilis, & immutabilis \& immortalis/ per cœlos universos diffusa, id est \ἡ ὀυσία/, Ὁ ὠν; {hi} \hi/ pro incorruptibili materia sphærarum cœlestium accipiunt. Deni Planetæ cùm in systemate < text from f 12r resumes > sed maxime pro primis rerum principijs ex quibus \per minima comm{illeg}|i|xtis/ res omnes naturales /sublunares\ \secundum/ com \qualitates quatuor primarias/ componantur. Cometa Ob soliditatem Orbium collocant Cometas sub concavo Lunæ, eos meteoras esse volunt.

<13r>

Cum autem nomina mensium et

Ex Herodoto, Clemente Alexandrino, Eusebio, \ac/ Dione Cassio, ostendimus quod The Philosophia sacra in Ægypto originem habuit. Idem Lucianus in R in Dialogis confirma ex {tem} inspectione Templorum ac traditione sacerdotum arte Ass Syrorum confirmat. Scribo, inquit, Assyrius ipse existens, et eorum quæ narro et alia quidem ipse coram vidi, alia verò a sacerdotibus edoctus sum. Primi igitur hominum quos nos scimus Ægyptij, dicuntur et deorum n{illeg}|otitiam| percepisse et templa constituisse lucos & conventus solennes edidisse. Primi autem et nomina sacra intellexerunt & sermones sacros docuerunt. Deinde verò non multo tempore post, ab Ægyptijs Assyrij doctrinam de dijs acceperunt & sacra templa erexerunt in quibus et simulachra posuerunt et statuas erexerunt dedicarunt. Antiquitus autem etiam apud Ægyptios abs simulachris et statuis templa erant. Et sunt in Syria quo templa non multò Ægyptijs ætate posteriora, quorum ego plurima ipse vidi. Hæc Lucianus in Dea Syria. Idem in tractatu de {As} alibi |in tractatu de Astrologia| Ægyptios ab Æthiopibus autem dic edoctos fuisse docet. Primum Æthiopes, inquit, motus et proprietates stellarum errantium invenerunt & Astrologiam mortalibus tradiderunt & mox Ægyptijs finitimis artem imperfectam tradiderunt qui eandem in majus provexerunt. – Ac non multo post Libyes quo artem hanc sunt aggressi. – Calluerunt autem hæc omnia et Babylonij, at hi quidem affirmant se primos omnium fuisse. Verum ut ego existimo multo posterius ad hos scientia pervenit. At vero Græci nec ab Æthiopibus nec Ægyptijs de Astrologia quicquam audierunt: verum illis Orpheus Oneagri et Calliopes filius primus ista monstravit.

<14r>

Quinetiam Philosophi antiqui transmigrationem a{illeg}|ni|marum docentes, non nomina solum sed etiam animas \nomina/ majorum suorum Planetis indidere. Stellis \astris/ et elementis indidere astris indidere as ste stellis et asterismis indidere, sed etiam animas eorum in cœlos migrasse et in stellis sibi dicatis fulgere{illeg} {illeg} docebant tradebant. Sic enim Plutarchus in Iside scribit Isidis Oris et Typhonis animas in cœlo fulgere et esse stallas {sic}: Nam Isidis vocari a Græis {sic} canem, ab Ægyptijs Sothin; Orionem esse Ori, Typhonis ursam. Et Eodem lib in libro dicit etiam Plutarchus quod Ægyptij ultima die mensis Epiphi sole et Luna in eadem linea coeuntibus feriàs agunt natalitias oculorum Ori:{illeg} quippe non Lunam modo sed et solem oculum lumen o|O|ri censentes. Et Typhonem dicunt erutum deglutisse oculum Ori dei Soli reddidisse. Migraba|vi|t igitur anima Ori in Sole{illeg}\m/ et ibi splendet \fulget/ & cuncta videt intuetur, tanquam {illeg} {se} secundum philo Theologiam Ægyptiorum. Et hinc Zeno apud Stobæum ait Solem et Lunam et singula astrorum {illeg} aliorum esse intelligentem ac sapientem igneum ignem. Et Stoici (teste Augustino lib 4 de c|C|iv. Dei c. 11) dicunt omnia sidera partes Iovis esse & omnia vivere at rationales animas habere & ideo sine controversia Deos esse. Et Philo libro de somnijs docet \dicit/ stellam esse unamquam esse animal et mentem purissimam quod Opifici mundi placuit omnes ejus partes animalibus imp \ex mente Platonicorum dicit/ Stellas et|s|se animalia et mentes purissimas, eas \et alibi/ in eodem libro \vocat etiam eas/ incorruptibiles et immortales animas. Et ex hac sente Et ^✝[1] Plotinus: the whole corporeal world is made a God by y^e soul thereof & y^e Sun is also a God because animated as likewise are all y^e starrs thereof Gods. Docuit \Tradidit/ etiam Plotinus \tradit quod vult/ |Per animam suam hic mundus Deus est, sed et Sol Deus est quia animatus et eadem de causa stellæ re sunt Dij. Idem Plotinus (En. 5, l. 1, c.2{)} tradit| anima|s|æ humana|as|s

ejusdem essent \esse/ specia|e|i cum anima mundi et propterea similiter venerabiles. Et hinc factum est quod {Gente} Stella nova quæ sub mortem Iulij Cæsaris in cœlo fulgebat pro anima Cæsaris \a Gentibus/ habebatur. {illeg} /{illeg}\ |Sic etiam Iamblicus ex (De Mysterijs Ægyptiorum sect 8 cap 6) tradit ex Mercurij scriptis sacris quod homo duas habeat animas, unam a primo intelligibile [seu Deo supremo] quæ participat potentiam opificis, alteram nobis inditam ex circuitu cœlestium [mundorum id est ex orbibus cœlestibus ‡| < insertion from f 14v > ‡ cœlestibus] ad quem [circuitum] anima Deum speculatura [post mortem nostram] revertitur. Hæc anima quæ nobis advenit a mundis, mundorum [i.e. Planetarum seu Deorum cœlestium] obtemperat motibus. Idem Iamblicus ca Sect 1 cap. 7 17 & 19 & alibi docet ex mente Ægyptiorum docet Deos in cœ stell Deos in cœlis conspicuos cum substantijs incorporeis connecti. Idem docuit Aristoteles per intelligentiam|s| orbis cœlestes & Iulianus Imperator per {illeg} Solis et Planetarum intelligentes imagines cœlestibus orbibus affixas. \Idem/ etiam Iulianus per solem \maximū Deum/ intelligentem a Deo quem Deus summus sibi simillimum et a tertio Solis apparente orbe {illeg} corporeo diversum produxit; & cujus lucem ait materiæ \corporis/ expertem esse, et secundum \ex opinide|one|{illeg}/ Phœnicum sapientissimorum sinceram esse puræ mentis solaris actionem. Hæc Iulianus Orat. 4 sub initio. Huc spectat etiam quod ^a[2] fabulati sint gentiles Poetæ {Comet} antiquæ Gentiles septimam Pleiadum nomine Electram quæ jam non {illeg} amplius apparet post Trojæ excidium nolle amplius conspici quia Dardanus Gentis Trojanæ conditor natus fuerat ex Electra, quod finxerunt ^b[3] docuerunt etiam st Cometas duos e locis mortuarum Orionis filiarum in cœlos ascendisse. Et ejusdem generis est quod stella nova quæ sub mortem Iulij cæsaris in Cœlo fulgebat pro anima Cæsaris a gentibus habebatur. < text from f 14r resumes > Huc spectat etiam quod cum stellæ pleiadum de nominibus fit Atlant{illeg} natæ essent filiæ septem Asterop et earum nomina Asterope, Alcyone Celæno, Maia, Electra, Taygeta & Merope totidem Pleiadum stellis {darentur} tribuerentur, fabulati sint \{illeg}/ gentiles \a^[4] quod stellam/ septimam \Pleiadum/ nomine Electram post Trojæ excidium nollet amplius conspici quia Dardanus Gentis Trojanæ conditor, natus fuerat ex Electra \^b[5] quod cometæ duo e locis mortuarum Orionis filiarum in cœlos ascenderent/. |Et| E|e|jusdem generis est quod stella nova quæ sub mortem Iulij Cæsaris in Cœlo fulgebat pro anima Cæsaris a Gentibus habebatur.

Et in stellas solum \a quibus sub initio descenderent/ |Animas autem mortuorum non solum in stellas a quibus sub initio descend{illeg}|isse|{illeg} fingebantur| sed etiam in Animalia lapides et statuas defunctorum animas migrare conte tradebant Ægyptij Gentiles. {illeg} enim animam Osiridis in Bovem Apin migrare dicebant Ægyptij & idcirco bovem illum pro Deo colebant, et formosam Osiridis animam nominabant et pro Deo colendum proponebant. Id ex notissima Ægyptiorum doctrina de transmigratione animarum et ex more \religione/ Romanorum invocandi \{militum} qui sub initio bellorum suorum/ per invocationes quasdam evocabat Deos {illeg} ex hostiū suorum |hostium ex illorum| templis et urbibus evocabant, abunde satis m manifestum est. Cum Mortuo Deos Mortuorum Ægyptij enim so Quoniam Osiris aratrum et {illeg} segetes invenit Ægyptij hunc Deum per \per in/ bovem \tam {vivo}/ colebant & bovem illum <15r> fingendo \quod/ animam Osy|i|ridis in bovem illum \semper/ migraret nominabant {illeg} bovem illum \nominabant/ pulchram Osiridis animam nominabant {sic}. Et simili fere superstitione colebant alios Deos in alijs animalibus