<1r>

Ezek 40 &c schematîs illustrata.

Cap 40.1. In vigesimo quinto anno transmigrationis nostræ, in exordio anni, decima [die] mensis [primi] anno a percussione civitatis quartodecimo, in ipsa hac die facta est super me manus domini 2 et - a[1] "adduxit me illuc" in visionibus domini adduxit me in terram Israel. Et dimisit | posuit me super montem valde excelsum super quem erat [ædificum templi cum atrijs suis apparens] quasi edificium c civitatis |  ad d[2] austrum. | e regione.

3     Et  | adduxit me illuc, et ecce vir, cujus erat species quasi species e[3] aeris, et in manu ejus [erat] funiculus lineus & calamus mensuræ, & stabat in porta.

4     Et locutus est ad me vir. Fili hominis vide oculis tuis et auribus tuis audi & pone cor tuum in omnia quæ ego ostendam tibi quoniam ut [ ] ostendam | ntur tibi adductus est huc, f[4] annunciare |  | et annunciabis omnia quæ tu vides domini Israel.

5     Et ecce murus | peribolus extra donum per circuitum & in manu viri calamus mensuræ sex g[5] cubitorum c [magnorum] per cubitum & palmum [in singulis cubitis]

Et mensus est ædificij | muri latitudinem [AX] calamo uno & altitudinem calamo uno.

6 Tunc     Et venit ad portam quæ respiciebat Orientem & ascendit per h[6] [septem] gradus ejus, et mensus est limen portæ calamo uno in latitudinem [BC] k[7]

<2r>

7 Et thalamum [Ianitoribus destinatum] uno calamo in longum DE et uno calamo in latum [EV]. Et [a[8] vestibulum] inter thalamos quinque cubitis [EF. b[9] Et thalamum secundum calamo uno in latum TF et calamo uno in longum Fg, & vestibulum cubitis quinque GH. et thalamum tertium calamo uno in longum HI et calamo uno in latum HQ] Et limen portæ juxta vestibulum portæ intrinsecus calamo uno [KL

8. 9. mensus est vestibulum portæ [10] cubitis [MN] et frontes | postes ejus duobus cubitis [OP] d[11] Et vestibulum portæ [erat] intrinsecus [ respectu frontium]

10 Et thalami portæ [erant] ad orientem [vestibuli], tres hinc et tres inde mensura una trium, et mensura una [interjacentium duorum]e[12] postium | vestibolorum hinc et inde.

11 Et redeundo mensus est f[13] latitudinem Ostij Portæ decemcubitis [CY] & longitudinem [muri] portæ tridecim cubitis DZ

12 Et marginem ante thalamos cubiti unius [hinc] et cubiti unius marginem inde. Et Thalami erant sex cubitorum hinc EV et sex cubitorum inde [kh]

13 Et mensus est portam a tecto thalami [extrinsecus] ad tectum ejus [extrinsecus] latitudinem viginti quinque cubitorum Vh, ostium VT contra ostium hg.

14 Et fecit {fornaces} | postesg[14] sexaginta cubitorum, BC, KL, OP, V, T, S, &c et ad postem Atrij [erant] portæ & undique per circuitum, VT, SR, Pc, ef, gh, Bt.

15. Et h a facie portæ introitus Bt usque ad faciem vestibuli portæ interioris PC quinquaginta cubiti.

16 Et [erant] finestræ k clausæ in thalamis et in postibus eorum intra portam undique Et similiter in vestibulis etiam finestræ undique intrinsecus, & supra postes palmæ

17 Et introduxit | adduxit me ad atrium exterius et ecce cubicula et l[15] intercolumnium pavimentum fornicatum factum in atrio undique triginta cubicula in pavimento 18. Et pavimentum [erat] ad [utrumque] humerum portarum XQ hinc & d{e}inde. E regione longitudinis portarum [erat] pavimentum inferiùs.

19 Et mensus est latitudinem a facie portæ inferioris usque ad faciem Atrij interioris extrinsecus, centum cubitos.

20. Et m[16] adduxit me ad Aquilonem et ecce porta respicens Aquilonem in Atrio exteriore. Mensus est longitudinem ejus et latitudinem ejus.

21 Et thalamos ejus tres hinc et tres inde et arcus | postes ejus et vestibulum ejus Et fuit secundum mensuram portæ primæ. Quinquaginta cubitorum longitudo ejus & latitudo quinque et viginti cubitorum. Et fenestræ erant ei et vestibulis ejus & Palmæ ejus secundum mensuram portæ orientalis

22 Et in gradibus septem ascendunt in eam et vestibulum ejus erat ante eos

23 Et [erat] porta atrij interioris contra [hanc] portam Aquilonis n[17] sicut [in portis] ad Orientem. Et mensus est a porta ad portam centum cubitos

24 Et adduxit me ad austrum et ecce porta respiciens Austrum et mensus est o[18] thalamos ejus et postes ejus et vestibula ejus juxta mensuras superiores. 25 Et Fenestræ erant ei et vestibulis ejus in circuitu sicut fenestræ istæ. Quinquaginta cubitorum [erat] longitudo [portæ] hujus Et latitudo quinque et viginti cubitorum.

26 Et gradus septem erant gradus ejus et vestibulum ejus ante eos. Et palmæ ej una hinc et una undein poste ejus.

27 Et [e regione erat] porta atrij interioris respiciens austrum. Et mensus est a porta [atrij exterioris] ad portam [illam] australem centum cubitos.

<3r>

28. Et adduxit me ad Atrium interius in porta austri. Et mensus est portam Austri secundum mensuras easdem. 29 et thalamos et postes ejus et vestibula {illeg} [ ejus] et latitudo viginti quinque cubitorum.

30 a[19] Et vestibula circum circa longitudinis 25 cubitorum et latitudini 5 cubitorum.

31 Et vestibulum ejus [erant] versus ad atrius exterius. Et palmæ [erant] in postibus | ad postes ejus. Et gradus octo [erant] gradus ejus

32 Et adduxit me ad b[20] Atrium interius versus Orientem, et mensus est portam [orientalem] secundum mensuras easdem 33 et thalamos ejus et postes ejus et vestibulum ejus secundum mensuras istas et fenestræ erant ei & vestibulis ejus undique. Longitudo [ejus] quinquaginta cubitorum et latitudo quinque et viginti cubitorum.

34 Et vestibulum ejus erat versus Atrium exterius & palmæ erant in postibus ejus hinc et inde.

35 Et adduxit me ad portam Aquilonis & mensus est [eam] secundum mensuras superiores istas, 36 thalamos ejus et postes ejus et vestibula ejus. Et fenestræ erant ei c[21] & vestibulis ejus circum circa. Longitudo [ejus] quinquaginta cubitorum & latitudo quinque et viginti cubitorum

37 Et d[22] vestibula ejus erant versus atrium exterius et palmæ erant in postibus ejus hinc et inde. Et octo gradus erant gradus ejus. 38 Et per sungula cubicula ostium in postibus portarum. Ibi lavabunt holocaustum

39 Et in vestibulo portæ duæ mensæ hinc & duæ mensæ inde ut ad eas mactetur holocaustum & sacrificium pro peccato & sacrificium pro delicto.

40 Et ad latus | humerum exterius in | ad gradu [qui est] ad ostium portæ Aquilonis erant duæ mensæ & ad humerum alterum vestibuli portæ, duæ mensæ.

41 Quatuor mensæ hinc est et quatuor mensæ inde ad humerum | latus portæ; octo mensæ super quas mactabunt [sacrificia]

42 Et quatuor mensæ ad holocaustum erant de lapidibus dolatis longitudinis cubiti unius & dimidij & latitudinis cubiti unius & dimidij et altitudinis cubiti unius, super quas etiam ponent vasa in quibus mactabunt holocaustum & sacrificium

43 Et Et h[23] unci palmæ unius [latitudine] dispositi [erant] intra [portam] per circuitum.

44 [24] [25] [26] Et introduxit me in atrium interius. Et ecce duæ exedré in atrio interiore k[27] unum ad latus portæ Aquilonis et facies l ejus versus austrum, unum ad latus portæ a[28] m austri et facies [ejus] versus Aquilonem

45 Et dixit ad me: hoc cubiculum quod respicit meridiem est sacerdotum qui excubant in custodiam Templi, 46 et cubiculum quod respicit Aquilonem sacerdotum est qui excubant in curam | custodiam Altaris. Isti sunt filij Sadoc qui accedunt de filijs Levi ad Dominum ut ministrent ei.

<3v>

Heb in loco altitudinis, id est altissimo.



Ita Buxtorfius

Vnde superior quisque thalamus superabat inferiorem latitudine cubiti unius, ita ut parietis latitudines illæ calcabiles seu retractiones fuerint cubitales. His addantur ulteriores latitudines thalamorum et thalami infimi latitudo tota erit 5 cubitorum, ea medij sex cubitorum ea supremi septem, omninò ut in templo Solomonis describitur

Cum itaque latitudo infimi thalami ultra alam seu retractionem parietis fuerit quatuor cubitorum et ea supremi cubitorum sex, ea medij erat cubitorum quinque et retractiones erant cubitales quæ additæ ulterioribus illis latitudinibus efficiunt totam latitudinem internam infimi thalami quinque cubitorum medij sex et supremi septem, omninò ut in templo Solomonis describitur     Reg.

priori modo longitudines thalamorum duplæ erunt latitudinum circiter, et thalami sex ad australe templi latus totidem ad boreale latus et tres ad occidentale, idque in singulis tabulatis collocandi sunt idque in singulis tabulatis ita ut omnium numerus sit nonaginta:; posteriori modo thalami quadrati erunt quam proximè. Vtraque

<4r>

47. Et mensus est Atrium longitudine centum cubitorum & latitudine centum cubitorum per quadratum. et altare ante faciem templi.

48. Et adduxit me ad vestibulum templi et mensus est Postem {utrumque} Vestibulis quinque cubitis hinc et quinque cubitis inde



Cap 41

1. Et adduxit me ad Templum et mensus est postes,c sex cubitos latitudinis {hinc} et sex cubitos latitudinis inde, d latitudinem [parietis] tabernaculi

2 Et latitudo ostij decem cubitorum erat et latera ostij quinque cubitorum hinc & quinque cubitorum inde et mensus longitudinem ipsius [templi] cubitorum quadraginta et latitudinem cubitorum viginti.

3 Et introgressus intrinsecus mensus est postem ostij Adyti duorum cubitorum & ostium sex cubitorum [ inter postes] & latitudinem ostij [lignei] septem cubitorum.

4 Et mensus est longitudinem ipsius [Adyti] viginti cubitorum & latitudinem ejus viginti cubitorum ante templum. Et dixit ad me, Hoc est sanctum sanctorum.

5 Et mensus est parietem Domuse sex cubitorum & ulteriorem latitudinem gazophylacij lateralis quatuor cubitorum undique per circuitum Domus.

6 Et gazophylacia lateralia , gazophylacium supra gazophylacium erant f tria, & [in circuitu] triginta duabus vicibus



Etg retractiones erant in pariete domus ad gazophylacia undique ut [illa incumbendo] contineretur sed non tenebantur in pariete domus [ingrediente contignatione] Et dilatabatis erat et ambitus | circuitus superiùs et adhuc superiùs ad gazophylacia nam ambitus domus erat unus supra alium circum domum undique Idcirco latitudo loci superius [augebatur | major erat] et sic augebatur ab infimo [gazophylacio] per medium

8 Et vidi in altitudine [summa] ad summitatem loci undique fundamenta gazophylaciorum lateralium h mensuræ calami sex cubitorum ad usque alas [ parietis]

9 Et latitudo parietis gazophylaciorum forinsecus erat quinque cubitorum. Et spatium relictum erat k inter gazophylacia lateralia quæ erant intrinsecus.

Et [secundum lineam quæ tendit] {l} inter gazophylacia latitudo erat viginti cubitorum in circuitum domus undique

11 Et ostia gazophylaciorum erant versus spatium relictum ostium unum versus aquilonem & ostium aliud versus Austrum. Et latitudo spatij relicti erat quinque cubitorum {per circuitum}

<5r>

Figure interioris in exterius, ita ut latitudo. Atrij exterioris inter portas duas Orientales latitudo Atrij exterioris sit centum cubitorum, inter duas boreales totidem et inter duas australes etiam totidem. (vers 19, 23, 27.) Itaque portarum duarum longitudines et intervallum conjunctim efficiunt distantiam duecentorum pedum undique inter murum externum et septum Atrij interioris, et hæc est latitudo tota Atrij exterioris, præterquam ad occidentem ubi Templum stabat. Ibi dempta latitudine loci separati restat tantum latitudo centum cubitorum. ut etiam habet Ezekiel c 41.15.



Similes erant areæ structuram Mosis Solomonis et Ezekielis præterquam quod in Structura Mosaica deerant Porticus Atrium exterius et exedræ. Æquales insuper sunt areæ structurarum Solomonis et Ezekielis (quantum sentio) et duplo longiores duploque latiores quam areæ Mosaicæ. Atrium Sacerdotum quod apud Moses duplo longior erat quam latior, Ezekiel distinxit in duo quadrata centum cubitos longa totidemque lata quorum unum vocat atrium interius alterum locum separatum. Et in loco seperato templum collocat Tabernaculi proculdubio situs optimus erat ut quo in Atrio relinqueretur spatium quadratum ad orientem et ambulatorium ejusdem ubique latitudinis ad reliqua tria latera. Addantur Porticus ad orientale latum et exedræ triginta æquales in circuitu reliquorum trium laterum. Et manebit ambulatorium illud ejusdem ubique latitudinis congruenter Ezekielis descriptioni qui facit exedras et mensuras omnes in loco Separato per illa tria latera æquales,     cap 41.5, 10, 11) & facit etiam orientale latus loci separati transire per orientale latus non publice sed Templi ipsius v 13. Denique Atrium exterius quadratum est latera singula habens 500 cubitos longa ( cap 42 20) et atrio interiori concentricum existens

<5v>

Porrò in Templo Apocalyptico habentur etiam Arca c 11.19 Altare ( c 11.1) Phialæ aureæ, Thuribula, Buccinæ & Lyræ ut olim in < insertion from f 6r > Templo, et sacra perinde peragantur ad {Alt. Thun.} (     ) < text from f 5v resumes > Habetur etiam liber in manu sedentis supra thronum id est liber legis ad latera Arcæ ubi < insertion from f 6r > reponebatur in templo (     ) < text from f 5v resumes > Testimonium etiam in Arca suppletur per testes duos {illeg} quorum cordibus Lex Dei scripta est. < insertion from f 6r > Nam Tabulas testimonij typum esse testium < text from f 5v resumes > duorum quis absurdum putet {qui} lampades Angelorum et candelabra {ecclesiarum} typos esse < insertion from f 6r > consideret < text from f 5v resumes > in Templo Solomonis. (               ) Habetur etiam sacrificium juge in Agno significatum qui apparet tanquam cæsus {8} Et quoniam cædes Agni Ad Altare erat impia et ab empijs perpetrabatur, hæc omittitur et Ponitur Agnus in medio Throni id est in Adyto C ut simul significet summum {nosterum} sacerdotem qui intraverat in Adytum cæli ipsius Heb. 9. . Cæterorum sacerdotum Turmæ viginti quatuor (1 Chron 24) una cum Levitarum sibi subjectorum turmis totidem (cap 25 & 26) habentur in corporibus mysticis Presbyterorum viginti quatuor, sedentium proxime circa thronum id est in Atrio Sacerdotum, et extra hos id est in Atrio exteriori habetur reliquus omnis populus in Animalibus depictus quæ stant ad Atrij latera quatuor. Animal enim multitudinis typus est et maxime hic ubi oculis plenissimum apparet ad instar densæ hominum multitudinis de super ex atrio sacerdotum spectatæ. Porro Presbyteros et Animalia in his atrijs esse concedendum est quia Deum adorant et hæc Atria sunt loca adorantium. atrium interius quidem Sacerdotum, exterius verò Populi ut notum est. Hæc {deo} Atria vero Angelus apud Ioannem satis depinxit ubi jubetur mensurare Templum Dei et sacrarium | Altare et adorantes in eo, sed atrium quod est foris templum ejicere foras. Hoc atrium ejiciendum est exterius illud in quo populus adorabat, alterum atrium ubi dixit osticum apertum esse in cælo seque jussum esse illuc ascendere (c. 4.1.) Ascendendum erat qui Templum stetit in vertice Montis Moriæ Sion quod θυσιαϛηριον sacrarium < insertion from f 6r > seu Atrium sacrificiorum dicitur est interius. θυσιαϛηριον quod verto Sacrarium vel Atrium sacrificiorum hic vulgo redditur Altare malè quia sancti adorant in 20. Adorant autem non in altari sed in atrio. < text from f 5v resumes > . Et quoniam in cælum patebat aditus per ostium sequitur etiam cælum illud clausum fuisse muro in quo esset illud ostium. Et locus muro clausus Atrium est. Murus Atrij exterioris dividebat inter locum sanctum et profanum Ezek. 42.20 Et locus Sanctus < insertion from f 6r > typus est cæli et cælum dicitur in hac prophetia per eandem < text from f 5v resumes > < text from f 5v resumes > figuram qua populus sanctus dicitur cælestis. Vbi Deus colitur cælum est Quicquid igitur apperere {aut} fieri dicitur in cælo, intellige fieri his Atrijs, ut ubi pax in cælo est ad semihoram &      ubi mulier sole amicta et Dracus rufus visi {sunt} in cælo et bellum geritur in cælo inter Michaelem et Draconem c 12 Vbi angeli septem plagarum apparent in cælo c 15 Vbi populus multus in cælo clamat Allelujah et de cælo aperto exercitus {enim} {ingressor} equi albi {cum} cap 19

<6r>

Et similiter quicquid extra cælum est, aut in terra vel mari intellige esse extra sanctuarium, in terra Iudæorum, in mari adjacente mediterraneo. Omnia sic intellige ac si in Iudæa Vis esses et ibi videres quæ Iohannes refert. Vt Phialam infusam in ipsum fluvium Euphratem, in terram Iudæam in mare mediterraneum, in fluvios Iudæorum [Angelum descendentem de cælo id est de sanctuario et ponentem pedem suum dextrum supra mare mediterraneum et sinistrum supra terram Iudææ] Draconem de cælo id est de loco sanctuarij dejici ad incolas terræ Iudææ et maris mediterranei, et mox mulierem de sanctuario exeuntem ibi presequi, & & hanc volare in eremum aliquem Iudææ cap {12} et ibi pasci et Mercatores esse illius regionis qui pascunt Meretricem (cap 18) id est Tyrios. Ignem Altaris (Apoc 8) in terram Iudæam extra sanctuarium dejici eo quod de cælo deijciuntur. Hoc modo servanda est scena visionem per totam Apocalypsim usque ad ultimum judicium. Apoc. 20.11 Tunc enim Thronus Dei mutatur Et hæc terra in qua fuit Thronus Thronus et scena prior aufugit Apoc 20.11. Eousque igitur servetur scena in Iudæa et idea visionem multo clarior formabitur quam alias. multæque occurrent circumstantiæ ad rectam prophetiæ plurimum interpretationem facientes. Vt si mercatores Apocalyptici sunt Tyrij, tunc Tyrus est typus horum Mercatorum et quæ de Tyro mystice dicuntur (Isa 23.17, 18 Ezek 27 & 28) de his intelligenda sunt. Rursus quia mare ad occidentem erat Iudææ et ideo judæi vulgaritur dicebant Mare pro Occidente situm (ut tam in versione 70 quam in Hebræo multis in locis videre licet) colligo Mare & terram cum incolis suis significare populos occidentales et orientales Ad hæc quia mulier fugit a sanctuario in eremum



[Editorial Note 1]

Scena visionum Apocalypticarum Iudæa est, et principaliter Templum cum Atrijs ejus. Ibi enim consessus est ille augustus Dei et ecclæsiæ capite quarto descriptus {illeg}

<6v>

argumento est hanc paulatim deflectere a verò cultu Dei.

<7r>

And in like manner in the Apocalyps by the Man–child of which the woman in travail was delivered is to be understood not a single person but a Kingdome brought forth the Church at her delivery from persecution, & consisting of the same persons with the C. A woman & her child are things of the same kind & therefore as the one here represents a multitude so should the other The one a body politick of a male kind the other a body ecclesiastick of a female.

Prophetarum sermo mysticus in collatione mundi politici cum mundo naturali et partium unius cum alterius partibus analogis fundatur. Per mundum politicum regnum et vel regnorum dynastiarum & societatum quotquot considerantur congeriem. Hic per machinam cæli ac terræ et hujus partes pro diversis earum qualitatibus & circumstantijs per cælestia aerea terrestria, marina; stellas, insectarum agmina arbores, arundines; angelos aves, bestias, pisces, & quæ his affinia sunt significantur. Et speciatim Sol.

Sol significat

Figure

Sacrificia fiunt coram Domino Exod 29. 24, 25, 42.

Incensum Altaris coram Domino Exod 30.8 Candelabrum



[Editorial Note 2]

1. A wall on the out side round the Temple one reed broad & 1 reed high & 500 reeds long on each side Ezek 40.5 & 42.20

2. In this wall 3 Gates 1 East (c 40.6.) 1 North (v. 20.) 1 South (v 24.) Each 50 cubits thick from the outside front at the wall to the inside front (v 15, 21, 25)

3. Over against the outward gates were three gates of the inward court equal & like to the former (v 28 29) & distant from them 100 cubits ( v 19, 23, 27

4. The arches of inward court were toward the outward (v. 31, 34, 37) & of the outward toward the inward (v             ) & the inword court was foursquare each side 100 cubits long v 47

Tabernaculum fuit quasi 30 cub. longa & 10 lata. Atrium Tabernaculi 400 longa 50 lata. Templum Solomonis et Ezekielis 60 longum præter 20 in {in} po{illeg} 20 latum Atrium internum Ezekielis 200 latum 200 longum

Altare (c 6 & 14.8) Phialæ, Lyræ, Thuribulum aureum, sacra peracta Atria in quibus hæc fiunt. sacerdotes et Populi. Agnus cæsus.

Per cælum igitur intelligitur regio Templi muro clausa . Et recte nam cælum est ubi Deus est et a populo cælesti adoratur. Murus Atrij exterioris dirimebat locum sanctum a loco profano (Ezek         ) adeoque cæli hujus limes est. In hoc muro igitur fuit ostium illud per quod Ioanni patuit introitus in cælum.

<7v>

Et olim Ezekiel in Caldæa degens spiritu correptus fuit & quasi in Iudæam translatus ut omnia videret perinde ac si fuisset in illa regione (cap 8, 9, 10, 11 & rursus cap 40 &c.) Ita factum est in visionibus Apocalypticis Ioannes in spiritu quasi in Iudǽam translatus fuit viditque omnia quasi in illa regioneverè constitisset, Ibi vidit Templum et quæ in eo erant, Montem Sion vicinum Fluvium Euphratem, Mare puta mediterraneum cæteraque omnia quæ in visionibus sint usque ad ultimum judicium descripsit Nam scena visionum {constans} est. Vnde et nos si visionum rectam ideam formare velimus, fingere debemus Iudæam a nobis videri et omnia nobis apparere perinde ac si verè acta essent in illa regione, idque non hac tempestate ubi Iudæ desolata est sed olim Tempore Ioannis vel potius stante Templo Solomonis. Nam Templum illud est quod Ioannes vidit in hac rerum scena imaginari debemus in Templo esse < insertion from f 8r > et in Atrijs ejus. Nam

< text from f 7v resumes >

Inprimis igitur consessum illum augustum Dei Ecclesiæque capite quarto descriptum ut Ezekiel postquam Angelus Templum et Atria ejus dimensus fuisset vidit Deum ingredientem in Templum et audivit eum loquentem e Templo: Fili hominis, Locus solij mei et locus vestigiorum pedum meorum ubi habito in medio filiorum Israel in æternum &c Sic etiam Thronus ille Dei quem Ioannes vidit erat in Templo. Id constat ex verbis. Exivit –

<8r> [Editorial Note 3]

sedebat in cathedra Mosis. Super Cath. — — Mat 23.2 Mores sedentium improbat authoritatem Cathedræ a Mose derivatam agnoscit. Vt impijs Gentium Regibus {obediendum erat} sic {etiam} Iudicibus et Rectoribus populi Iudaici obediendum erat. En

Ponuntur autem

Templum Solomonis proximè cingebat Atrium sacerdotum dein Atrium populi

Templi Solomonis atria fuerunt duo, interius quod etiam Atrium sacerdotum dicebatur, et exterius 1 Reg. 6.36. Paral. 4.9. & 2 Reg 21.5. Dimensiones et formæ Atriorum et situs Templi in ipsis (Nam de his disputatur) haud difficulter colligitur ex Mose et Ezekiel collatis. Tabernaculum Mosaicum erat quasi decem cubitos latum et triginta longum. Templum a Solomone constructum et ab Ezekiele descriptum fuit duplo latius et duplo longius præter porticum quæ in Tabernaculo {defuit} duplicata etiam fuit in {utrisque} longitudo loci sancti et longitudo sancti sanctorum. Sed et Atrij sacerdotum a Mose extructi longitudinem et latitudinem Ezekiel duplicavit. Et Portici Solomonis longitudinem et latitudinem equavit. Similes ergo fuerunt areæ omnium trium structurarum (præterquam quod in Mosaica deerant Atrium exterius et portici) & illæ Solomonis et Ezek insuper inter se æquales erant ac secundum linearem mensuram duplo majores quam Mosaica. Vnde dimensiones

Iam vero Atrium Exterius apud Ezekielem quadratum erat et undique muro cingebatur. quinque cubitos alta totidem lata et in singulis lateribus quingentos longa cap 40.5 & 42.20. Atrium alterum Atrio Tabernaculi respondens Ezekiel distinguit in duo æqualia quadrata unum in quo templum stat, alterum in quo Altare: Illud vocat locum separatum hoc atrium interius. Vtriusque longitudo et latitudo erat centum cubitorum cap 40.47 & 41.13, 14. Et atrium interius idem habebat centrum cum atrio exteriori, ita ut Altare in centro utriusque staret. Nam in medio cujusque lateris horum atriorum præterquam ad occidentem portæ erant, omnes inter se similes & æquale et cubitos quinquaginta longæ (cap < insertion from f 7v > 40.15, 21, 25, 28, 29, 33, 36) < text from f 8r resumes > procurrente longitudine trium portarum a muro Atrij exterioris versus Atrium interius et longitudine aliorum trium a septo Atrij

<8v>

Here the Prophet by the woman plainly understands the Church first labouring under affliction, then rejoycing after deliverance & victory over her enemies & by her Man–Child, those who then mourned for her & now rejoyce with her, all the sons of the Church, the whole Nation which Zion laboured to bring forth by victory over her enemies. The woman & her manchild are one & the same people represented by a woman as they are the church of God & by a Man–child as they are a kingdome new born by victory over their enemies.

Bitter. Gall, Wormwood. fire. blood.

To aggravate the sharpness of any affliction the expression of bitterness is frequently used & sometimes this bitternes is aggraved by expressions from gall or wormwood [Of bitternes see

Exod 1.14 Deut 32.24. 2 King. 14.26. Isa 24.9. Amos 8.10 Lament 1.4.

Gall Deut 32.32 Act 8.23 Ier 8.14 Lament 3.9.

Wormwood Prov 5.4 Ier 9.15, & 23.15. Lament. 3.15, 19 Deut 29.18.

Cry or weep bitterly Gen 27.34 Isa 22.4 Ier 31.15 Ezek 27.30.

bitter of soul 1 Sam. 22.2 Prov 31.6 Iob 7.11

bitterness of death Eccles 7.26. 1 Sam 15.32.

sword will be bitterness

bitter wine or water Isa 24.9 Grapes of Gall Deut 32.32. Water of Gall Ier 8.14. / I should therefore rather conceive that a beast is put to signify a kingdom or because the one is a body natural the other a body politick. For this reason a woman is put to signify the church, her Man-child a Christian Kingdom, the Lamb.

Coronantur Presbyteri et in thronis sedent quod Sacerdotes supremi erant causarum omnium Iudices. Deut 17, etiam tempore Regum quoad causas peccantium in Legem Mosaicam 2 Chron 19. et deinceps ad tempora Christi Act 5 21{, 22} & 6.12 & 7.58 & 24.6. Nam primum obtinebant locum in supremo illo consistorio dicto Sinedrim quod teste Christo

<9r>

Of Idolatry

The Israelites were Idolatrous in Egypt Ioshu 24.14       sacrificing there to Dæmons Levit 17.7

When Moses stayed in the Mount their hearts turned back again into Egypt Act 7.39. & they made them a Calf & worshipped it, but yet with respect to god supposing they had worshipped him by it, for when they were to worship it Aaron made proclamation & said To morrow is a feast to the Lord. Exod. 32.5. And when they said these be thy God which brought the out of the land of Egypt, that is, which shewed the wonders in Egypt divided the red sea for them to pass through & caused Pharoh to be drowned therein, & guided them in their journey by a cloud in the day & pillar of fire in the night, appearing afterward in that terrible form on Mount Sina, it is not to be imagined that they could mean that the Calf or any other such image in Egypt had done these things but rather that God who a few days before had told them from the mount that he brought them out of Egypt Exod: 20.2. And when Moses had declared to them & they beleived on Exod 4.31 & 5.21 & 14.10, 31. &20.19 Note that God was angry with Aaron for this Levit 9 20 And therefore Aaron sinned grievously though he proclamed the worship to be done to the Lord.

In the Israelites committing of Idolatry at Shittim Num 25.2. they are said to have sacrificed to Dæmons Deutr 32.17. For that sacrificing to Dæ was when they grew luxurious after God had led them through the wilderness & fed them with honey, Oyle, Butter, milk, wine &c vers 10, 12, 13, 14, 15. And therefore must be at Shittim.

The Ephod which Gideon made & placed in his city Ophrah Iudges 8.27 was doubtless intended for the worship of the true God in imitation of the hight Priests Ephod, For Gideon had lately seen an angel of God & was commanded by God himself to destroy the worship of Baal & did accordingly, Iudges 6. insomuch that the Israelites turned not again to go a whoring after the Heathen Gods till after Gideons death. Iudges 8.33. And yet of this Ephod it is said that all Israel thither (to Ophrah) a whoring after it & that it became a snare unto Gideon & to his house Iudges 8 27

Micah his Idolatry related Iudges 17 was in worshipping Images with respect to the true God. For of the silver of which the Images were made his Mother said that she had wholly dedicated it unto the Lord from her hand for her son to make a graven Image & a molten Image vers 3. And in imitation the true worship at Shiloh he made him an Ephod & Teraphim & procured a Levite to be his Priest saying now I know the Lord will do me good {seeing I} have a Levite to my Priest. vers 13. And the <9v> Danites when they lodging in Micahs hosue met with the Levite & knew him to be his Priest said ask Counsel we pray the of God cap 18 vers 5 So that doubtles the worship pf the true God was intended in these Images. And yet he was an Idolater for the Images are termed his Gods c 17 v 5, & c 18. v 24 & the story is related with this character that in those days there was no king in Israel but every man did that which was right in his own eyes c 17, v 6.

It is not probable that Solomon to whom God appeared twice 1 King 11.9, & who was the wisest of men & understood the nature of all trees beasts, foules, creeping things, & fishes, 1 King 4.33. could be so little a Philosopher as to think that images made of Gold or wood or stone were deities But if he beleived that God had appointed Angells to execute his will in the goverment of this world I see not why his heathen wives by telling stories of the acts & wonders of their Gods might not in time perswade him to think that Dæmons or the souls of men departed (such as was Baal or Belus &c) had the like power, & were delighted in having images dedicated to them & worship payed to those | their images. And thous notwithstanding his wisdome he might be perswaded to become an Idolater as is related of him 1 Kings 11.7, 33.

<11r>

Every Spirit that confesseth that Iesus christ is come in the flesh is of God 1. Iohn 4.2.

In this was manifested the love of God towards us, becaus that God sent his onely begotten son into the world — to be the propitiation for our Sins, — & the saviour of the world. 1 Iohn 4.{9}, 10, 14.

Who is he that overcometh the world but he that beleiveth that Iesus is the Son of God? 1 Iohn 5.5.

This (Iesus) is the true God as eternall life. 1 Iohn 5.20

That which was from the beginning which we have heard which we have seen with our eyes which we have looked upon, & our hands have handled of the word of life (for the life was manifested & we have seen it — & shew unto you that eternall life which was with the Father & was manifested unto us) that which we have seen & heard declare we unto you. {Iohn} 1.1.

God _ hath in these last days spoken unto us by his son whom he hath appointed heir of all things, by whom also he made the worlds, who being the brightnes of his glory & the express image of his person, & upholding all things by the word of his power, when he had by himself purged our sins, sat down on the right hand of the majesty on high. Hebr 1.1.

Once in the end of the world hath Christ appeared to put away sin by the sacrifice of himself. Hebr: 9.26.

we see Iesus who was made a little lower then the Angels, for the suffering of death crowned with glory & honour. For it became him, for whome & by whome are all things – to make the captain of their salvation perfect through sufferings. Hebr 2.10.

For as much as the children are partakers of flesh & blood, he laso himself likewise took part of the same, that {through death} he might destroy him that hath the power of death, that is the devil {} For verily he took not on him the nature of Angels but he took {him} the seed of Abraham. Wherefore in all things it behoved him to be made like unto his brethren that he might be a faithfull hight Priest to make {reconci}liation for the sins of the people. For in that he himself hath suffered being tempted he is able to succour them that are tempted. Hebr 2.14

In the beginning was the word, & the word was with God & the word was God, All things were made by him, & without him was not any thing made that was made. — He was in the world & the world was made by him, & the world knew him not. —— And the word was made flesh & dwell among as we beheld his glory as the glory of the onely begotten son of the Father.

<11v>

pag 230. 233. 237. 251, 252, 253, 254. 260 & sequentia. 269. 272. 298. 306. 316. 319. 324, 327. 331. 337. 339. 344, 345.     381. 383. 384.

  

446, 450, 483 capitulum 56 totum.    489 capitulum 66 totum

<12r>

Ex Iustini Martyris Dialogo cum Tryphonico adversus Iudæos.

  

Christus autem, Dixit Trypho, etiamsi genitus sit & alicubi maneat, ignotus est, nec se ipse novit, neque vim ullam habet, quoad Elias veniat eumque inungat et omnibus enunciet. p 3. c 2. F

Iustinus Prophetias aliquot de adventu Christi e veteri Testamento contra Thryphonem proferens; Hæc quidem, inquit, verba et talia, cum inquam, a Prophetis Tryphon commemorata sint, alia ad priorem Christi adventum pertinent in quo et inglorius et deformis et mortalis, quemadmodum prædictus erat fore extitit: alia ad posteriorem referuntur cum in majestate et in nubibus veniet, populusque vester intuebitur et cognoscent eum quem pupugerunt. p 5. c 1. B.

And afterwards, having recited the 7 first verses of the third chapter of Mich. he adds in explication of them Doctores Iudæorum sunt rationis expertes nec intelligunt id quod omnibus verbis et sermonibus demonstratum est, duos ejus (christi) adventus prædictos esse, unum in quo patibilis sine gloria et honore esse crucique suffigeretur, alterum in quo cum gloria ext cælis exhibebitur. p 29. G

 

Quid ais, inquit Tryphon, in monte sancto Dei hereditario jure quicquam nostrum possessurum esse neminem? Non hoc dico, Non hoc dico, inquam (Iustinus), sed eos qui christum exagitarunt et exagitant nec resipiscunt, nihil in monte sancto Dei esse possessuros. Gentes autem quæ ei crediderint pœnitentiaque se a sceleribus quæ admiserunt revocaverint, cum Patriarchis, Prophetis ac bonis omnibus qui ex Iacobo nati sunt hereditatem consequentur, etiamsi Sabbata minimè agant, nec præputia sibi præcidant, nec festos dies agant. eæ, inquam, plane sanctam Dei hereditatem adipiscentur. To prove this he quotes Isa 62.10 to 63.6. p 7. G.

Si verbum, ait Iustinus, et ratio cogit confiteri duos Christi adventus qui a vatibus prædicti sint fore, unum in quo et naturam ad patiendum idoneam habebat et ignominia afficiatur deformisque videatur: alteram in quo clarus et judex omnium veniet quemadmodum supra multis locis demonstratum est: nonne verbum Dei prædixisse intelligemus, Eliam horribilis et magni diei, id est, alterius ejus adventus præcursorem fore & prænuncium? Cùm maximè respondisset Trypho Noster igitur Dominus, inquit Iustinus, hoc etiam ipsum in præceptis suis futurum tradidit, cum Eliam etiam venturum esse dixisset, idque nos futurum tum scimus cùm in gloria et majestate ex cælis venturus est Dominus noster Iesus Christus: cujus etiam prioris adventus præco fuit Dei spiritus qui in Elia fuerat, in Ioanne propheta qui Iudæus fuit, quo mortuo nemo Propheta apud vos extitit. —— Itaque Christus noster tum in Terris, ijs qui Eliam ante Christum venire debere dicerent, ita respondit: Elias quidam {veniet} <12v> restituetque omnia, Dico autem vobis Eliam venisse jam neque eum agnoverunt sed in eum fecerunt quæcumque voluerunt: Scriptumque est intellexisse tum discipulos hæc quæ diceret de Ioanne intelligi.     Hoc loco Tryphon, Hoc etiam ambiguum mihi videris dicere, Propheticum spiritum qui in Elia fuerit in Ioanne insedisse. Ad æc Iustinus, Non videtur tibi in Iesu Navæ filio quem populo ducem post se Moses reliquit idem contigisse? Cum Mosi Deus imperavit ut manus Iesu imponeret cùm ei dixisset Deus, Ego quoque de spiritu qui in te est in eum transferam. p 13. F.

Testimonium de Millenio p 23 G. vide in M. Medo p 533 translatum.

 

Hic enim eximius et praecipuus ac præcipuus est sacerdos perpetuusque Rex Christus Dei filius, cujus in altero adventu nolite putare Esaiam dicere aut alios Prophetas, sacrificia cruenta vel libationes in ara offerri sed veras spiritalesque & laudes et gratiarum actiones. p 32. A.

Duos ejus adventus prophetæ prædixerunt, unum qui jàm evenit quasi inlgorij patibilisque hominis, alterum cùm ex cælis in majestate unà cum suo angelorum exercitu ut prædictum est veniet, cùm etiam hominum corpora excitabit: tumque bonorum corpora immortalitate donabit improborum verò in æterno sensu cum malis genijs in ignem æternum conjiciet. Hoc autem fere prædictum esse docebimus his Ezechielis verbis, Commissura cum commissura jungetur, & os cum osse carnesque renascentur omneque genu flectetur Domino, et lingua omnis eum laudabit.             Apolog 2. p 49. C

  

Agnus ille quem assum jussu Dei esse oportebat passionis supplicijque crucis quo Christus afficiendus erat, fuit significatio. Agni enim qui assus redditur carnes dum, ut ita dicam, assantur, speciem crucis præferunt. Vunum enim rectum Verum ab infimis partibus ad caput pervenit, numque rursus quod per dorsum pertinet cui agni pedes conjunguntur. Hirci etiam duo qui in jejunio similes esse jussi sunt quorum unus pro peccato erat, alter immolabatur, duplicis Christi adventus erant prænuncij. —— Et vacca quæ pro ijs qui Elephantia expiarentur, immolari jussa est, figura erat et quoddam quasi simulachrum Panis Eucharistiæ —            Dial p 11. E.

Erat enim pascha Christus qui post immolatus est quemadmodum Esaias exposuit his verbis, Ipse tanquam ovis ad cædem raptus est. Hoc etiam literarum sanctarum monumentis proditum est vis cum die Paschatis comprehendisse itemque eum die Paschatis cruci suffixistis. Vt autem eos qui erant in Egypto, Paschatis id est agni sanguis liberavit sic etiam Christi sanguis a Monte eos qui crediderunt liberabit. Dial. p 30. C.

As Ioshua (Iesus) overcame Amaleek through the holding up Moses Rod in <13r> form of a Cross, so Iesus christ conquers all his enemies through the cross. pag 23 D, E.

Atque etiam figura et signo quod contra mordentes muniebat Israelitico populo Serpentis erectio facta videtur salutis credentium causa, quod jam tum per eum qui in crucem agendus erat mors quæ serpenti eventura erat prædicebatur salus autem ijs promittebatur qui ab illo mordebantur, et ad eum qui filium suum quem cruci suffixum dicimus in mundum misit, confugiebant. Neque enim in serpentem credere nos propheticus per Mosem docebat, cum eum etiam diris devotum esse initio a Deo demonstret, et apud Esaiam interfectum iri ut hostem magno gladio, qui Christus est, significet.     p 25. F.

Si hoc [mysterium crucis] non intelligatur, dicite quamobrem æneum serpentem Moses pro signo statuit intuerique eum jussit eos qui morderentur, ijque curabantur quos serpens mordebat, quæ cum ipse jussisset nullius omninò simulacrum fieri voluit. — Quemadmodum ergo Deus signum per æneum serpentem fieri jussit, et nulli culpæ affinis est, sic etiam in lege devotio et detestatio constituta est in eos homines qui in crucem aguntur, nec verò jam in christum Dei constituta est detestatio per quem ijs omnibus qui devotione degna gesserunt salutem dat — &c — The hanging on a tree was therefore in the law made to be most accursed because Christ was to take upon himself the curs due to mankind for their sins. p 26. D. E

As the changing of Abrams name to Abraham & of Sara to Sarra (Gen 17) was a type of their multiplication, so the changing of Auses the son of Nava his name to Iesus (Numb 13.8 & 14.6) was not without a mystery, videlicet: to typify the name of the Messiah who was to turn again their captivity & lead them into the temporall land. And as it was not the lawgiver Moses but his successor Iesus which had them into the land so it must not be the works of the laws but of the gospel, that must lead us thither p 30. F, G.

Vt Iesu nomine Navæ filium et virtutes et res quasdem, quæ res qas dominus noster facturus erat prædicerent, gessisse dixi: sic nunc doceo eam quæ temporibus Iesu sacerdotis Babylone patefactio extitit prædictionem esse eorum quæ a sacerdote nostro et Deo et Christo omnium parentis filio gerenda erant. — Quemadmodum enim Iesus ille qui a propheta sacerdos dicitur sordidis vestibus amictus apparuit propterea quod ipse uxorem mericem accepisse dictus est, torrisque avulsus ab igne appellatus est, quod veniam peccatorum accepit, objurgato etiam ejus adversario diabolo: sic nos et ijs qui Iesu nomine ut unus homo omnes futuri sumus propter rerum omnium parentem Deum <13v> unigenij ejus filij nomine sordidis vestibus, id est peccatis exutis et detractis, illius vocationis verbo inflammati et incensi, pontificium sacerdotaleque verum genus sumus, ut etiam Deus ipse testis est, qui ait, In omni loco in gentibus hostias acceptas gratasque immolari. Neque verò a quoquam Deus hostias accipit nisi a suis sacerdotibus. p 31 F.

Vt ille [Iesus Navæ filius] populum in terram sanctam introduxit, non Moses atque ut idem hæreditario jure eam inter eos qui secum introierant divisit: sic etiam Iesus christus populi dispersionem convertet bonamque terram viritim dividet, quanquam non jam eodem modo; ille enim hæreditatem quæ ad tempus duraret eis dedit, quod nec Christus Deus esset nec Dei filius. Hic autem post sanctam resurrectionem æternam nobis dabit possessionem. &c 30 G.

When the Philistines being plagued for the Ark sent it back in a new cart the heifers without being guided, went not to that place from whence the Ark was taken but into the field of a certain man called Ioshua & there stayed of their own accord which shows a providence in it to print out his name by whose virtue the glory of Israel should be restored p 35 H

Of the thre angels that appeared to Abraham one was the second person of the Trinity videlicet he that talked with Abraham promising him a Son & communing with him when the other two angels went toward Sodom, & leaving Abraham went to Sodom & besides the other two Angels communed with Lot saying Hast tee, escape thither, for I cannot do any thing till thou be come thither Gen 19.22 & of whome it is said, that the Lord rained upon Sodom & Gomorrah brimstone & fire from the Lord out of heaven (i.e God the son raigned fire from God the father, ) And who is called the Lord Gen 18.1, 13, 17, 20, 22, 33 & ch 19. v 16, 18, 24, 27. & a man Gen 18.2      p 15. C, D, E, F, G.

Scriptum est, Dixit Dominus domino meo sde ad dextram meam dum ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum, Ps: 110 | 109.1. Et, Solium tuum Deus perpetuum est, virga æquitatis, virga regni tui. Dilexisti justitiam et malitiam odisti ob eamque causam unxit te Deus Deus tuus oleo lætitiæ majore copia quam socios tuos Ps 144 (145)       Num igitur alium quendem deum ac dominum dici a spiritu sancto præter rerum parentem ejusque Christum         p. 15 G.

Soe Gen 31.11, 13, see ch 35.1, 8 {&} 28.13. The Angel of God spoke unto Iacob in a dream saying — I am the God of Bethel where thou annointedst the pillar & where thou voweds a vow unto me. Here the son of God is called an angel of God. p 16 F

So Gen 32.24, 30 Of the man that wrasteled with Iacob, Iacob said, I have seen God face to face & my life is preserved. And so it was God which appeared to Moses in the bush. Gen chap. 2 totum. And this God is called the Angel of the Lord vers 1. Therefore here by the angel he signifies Administratorem Dei {cælestis} supra eum non est alius significat. Aliud etiam vobis testimonium <14r> qui etiam angelus vocetur, quod hominibus nunciet ea omnia quæ eis nunciari velit hujus universitatis effector, præter quem non est alius Deus. p 15. A. D.

Vobis persuadere conabor hunc qui Abrahamo Iacobo et Mosi visus esse dicitur, scriptusque est Deus, diversum esse ab eo Deo qui omnia condidit: numero, dico, non consilio et dententia. Neque enim quicquam eum fecisse unquam censeo nisi quod etiam is qui mundum effecit et præter quem non est alius Deus, voluerit et facere et loqui. p 15. F.

Is ipse – Dominus est, qui a Domino qui in cælis habitat 2. E. Mundi effectore potestatem acceperat ijs supplicijs afficiendi Sodomos et Gomorra nos quæ scriptura enumerat his verbis, Dominus pluit in Vrbes Sodomorum et Gomorranorum sulphur et ignem a Domino e cælo. p 16. C

Si angelum et Deum tum Moses viderit, non parens mundi Deus erit is qui se Mosi Deum Abrahami et Deum Isaaci et Deum Iacobi esse dixit, sed is quem demonstratum vobis esse dicitis Abrahamo et Iacobo apparuisse, qui voluntati Effectoris universi morem gerit, et in Sodomorum Supplicio eodemmodo ejusdem voluntati obtemperavit. Itaque si ita est ut dicitis, nemo homo in quo vel particula rationis et mentis insit, ausit dicere, et mundi effectorem et parentem, relictis ijs omnibus quæ supra cælum sunt, in parva terræ particula apparuisse. p 17. B.

Quod si in tot figuris Deum illi Abrahamo Iacobo et Mosi apparuisse scimus, quonam modo dubitamus nec credimus hunc etiam hominem consilio Patris ex virgine nasci potuisse? p 21 D.

Iustine quotes Isa 7. vers 15, 16. Butyrum et mel comedet antèquàm ipse sciat malum improbare et bonum eligere. Quod antequam notionem boni aut mali puer habeat, mala improbat ut bonum eligat: quia priusquam puer patrem aut matrem vocare possit vim Damasci accipiet spoliaque Samariæ coram rege Assyriorum; et deseretur terra quam tu detestaris a conspectu duorum regum. And vim Damasci capiet spoliaque Samariæ he expounds of the Magi offering him gifts Matth 2.    p 12 & 21, H.

Et die quo in crucem agendus erat — precabatur his verbis, Pater si fieri potest hoc poculum me prætereat. Deinde hoc precatur non ut ego volo sed ud tu, his declarans factum se esse hominem verè patibilem. p 27, D.

Vnum Discipolorum suorum qui Patris ipsius enunciatione filium Dei christum ipsum esse agnovisset, cum antea Simon diceretur Petrum apellavit: filiumque Dei eundem scriptum in ejus Apostolorum Commentarijs habentes et filium ipsum dicentes esse ante omnia quæ condita sunt, intelleximus et ex Patre ejus potestate et concilio processe [in mundum] p 27 F.

<14v>

Spiritus sancti virtutes quæin Isaiah 11.2, 3 enumeratæ sunt, non quòd ipse ejs egeret, in eum venisse sermo propheticus commemorat, sed quod in eo quietem facturæ sunt, id est finem in eo facturæ deinceps Prophetarum pristino more qui in genero vestro celebretur, id quod vobis oculis videre licet. p 24 F. Nec quod Baptismo ei opus esset quemadmodum nec natus est nec cruci suffixus quod hæc desideret, sed generis hominum causa. p 24 H.

Quod petebat ut anima sua e gladio, ex ore leonis et ex manu canis eriperetur (Psal        ) ac servaretur, hoc petebat ut nemo animam suam dominatu teneret, ut cum mors appropinquat idem a Deo petamus qui in honesta omnia avertere potest ne malus genius animam nostram rapiat. Manere autem animos vobis demonstravi ex eo etiam quod Samuelis animus ab ea quæ Pythone afflata erat, Saulis rogatu revocatus est. Videntur autem omnes etiam animi eorum qui ita justi sunt & prophetæ in potestatem venisse talium virtutum qualem fuisse in illa Pythonissa res ipsa declarat. Itaque hic docet nos etiam per filium suum, omni ratione contendere nè id fiat, et in morte petere ne in tale dæmonium animi nostri incidant. Etenim cum in Cruce spiritum ederet, dixit, Pater tibi in manus commendo spiritum meum p 28 H.

Multi Christiani hoc etiam tempore curant, ejectis expulsisque ex corporibus hominum Dæmonibus, i.e. A:D. 162. Iust Apolog 1. p 39 B.

Qui sibi persuadent et credunt vera esse hæc quæ a nobis dicentur ac dicuntur seque ita vivere posse promittunt, ij primùm et precari et petere a Deo præteritorum superiorumque peccatorum remissionem jejunantes docentur, nobis unà cum ejs et precantibus et jejunantibus. Deinde ducuntur a nobis ubi ut aqua, eoque ut ita dicam regenerationis renovationisque genere quo etiam nos psi renovati sumus, renascuntur. Patris enim omnium, Dominique Dei, et conservatoris nostri Iesu christi, ac spiritus sancti nomine aqua abluuntur et expiantur. Iustinus M. Apol 2. p 50. H – Vocatur porro lavacrum hoc Illustratio quod eorum qui æc discunt mens illustretur. Iesu enim Christi qui Pontio Pilato Prætore in crucem sublatus est, et spiritus sancti qui ea quæ ad Christum pertinent omnia per propheticas prædictiones nomine is qui illuminatur expiari solet. p 51 A. Nos autem postquam ita abluimus expiavimusque eum qui credidit et assensus est, eum ad eos qui fratres dicuntur ducimus eum in locum quo convenerunt comprecandi causa contentis animis & pro se et pro eo qui illustratus est omnibusque alijs qui ubique sunt, ut et veritatis discipuli et reipsa bonæ sanctæque vitæ cultores et præceptorum custodes possimus <15r> inveniri, ut æternam salutem adipiscamur. Sub finem precum nos inter nos osculo salutamus: deinde ei qui præpositus est fratribus panis offertur, & poculum aqua et vino temperatum, quæ cum accepit, laudem et gloriam omnium parenti, Filij Spiritusque sancti nomine tribuit, gratiasque diu agit quod ab eo his dignus sit habitus: Quibus rìte perfectis precibus et gratiarum actioni populus omnis qui adest benedicit dicens, Amen. Amen autem Hebraico sermoni idem quod fiat significat. Posteaquam et is qui præest gratias egit et populus omnis benedixit ij qui apud nos Diaconi dicuntur dant unicuique eorum qui adsunt, percipiendum panem vinum et aquam quæ cum gratiarum actione consecrata sunt, et ad eos qui absunt præferunt. Atque cibus hic apud nos Eucharistia nominatur, qua nemini alij participare licet nisi ei qui et vera esse credit quæ nos dicimus et expiatus est levacro quod in remissionem peccatorum regenerationemque datur et ita vivit ut christus tradidit. Neque enim hæc communem usitatumque panem usitatamque potionem capimus sed quemadmodum per Dei verbum homo factus Iesus Christus Conservator noster et carnem et sanguinem pro salute nostra habuit, sic etiam cibum qui per preces sermonis quem ab eo accepimus consecratus est, et quo sanguis carnesque nostræ communione aluntur Iesu Christi ejus qui homo factus est et carnem et sanguinem esse accepimus. Apostoli enim in commentarijs suis, quæ Evangelia dicuntur, ita sibi christum præcepisse tradiderunt eum accepto pane cum gratias egisset, dixisse, Hoc facite in memoriam mei, hic est sanguis meus sibique Solis dedisse. – Nos autem postea deinceps hæc inter nos semper recolimus et admonemus, et qui opes habemus, egentibus omnibus subvenimus et unà semper sumus. In omnibus quibus utimur Parentem ommnium per filium suum Iesum christum spiritumque sanctum laudamus. Die qui Solis dicitur omnes qui in oppidis vel agris movantur unum in locum conveniunt commentariaque Apostolorum vel Prophetarum scripta leguntur quamdiu hora patitur. Deinde ubi is qui legit destitit, is qui præest admonet et hortatur ut ea quæ lecta sunt bona imitemur: tum surgimus omnes ac comprecamur conclusisque nostris precibus panis jam utdixi vinumque et aqua offeruntur, Tumque is qui primum locum tenet eodem modo preces gratiarumque actionem pro virili mittit, populusque benedicit dicens Amen et ijs quæ cum gratiarum actione consecrata sunt unusquisque participat. Eademque ad eos qui absunt Diaconis dantur præferenda. Quibus copiæ suppetunt ij si volunt suo quisque arbitratu quod vult largitur: quodque colligitur & cogitur apud eum qui preest reponitur, Isque pupillis & viduis ijsque quos morbus aliave causa inopes fecit, et ijs qui in vinculis sunt, & hospitibus omninoque omnibus qui aliqua indigentia premuntur, subvenit. Die autem Solis omnes publicè convenimus <15v> quod is primus est dies in quo Deus tenebras et materiam cum mutasset mundum effecit: et quod eodem Die Iesus Christus Conservator noster a mortuis excitatus est. Pridiè enim Saturni eum in crucem sustulerunt, et postridiè Saturni qui Solis dies est, cùm Apostolis discipulisque suis apparuisset hæc illis tradidit quæ vobis quoque consideranda permittimus Iustinus Martyris Apolog 2. p 51 F et & sequentia.

Iudæi, cùm in Mosis libris apertè scriptum habeant. [Et locus est Angelus Dei cum Mose in flamma ignis ex dumo et dixit ego sum Deus Abrahami, Deus Isaaci et Deus Iacobi] tamen rerum omnium Parentem effectoremque hæc dixisse volunt. Itaque propheticus spiritus eos reprehendit his verbis [Israel autem me non cognovit et populus me ignoravit] Et rursus Iesus ut Iam dixi cum apud eos esset Nemo inquit novit patrem nisi filius neu filium nisi pater atque ij quibus patefecerit filius. Iudæi ergo qui semper omnium parentem cum Mose verba fecisse, — a prophetico spiritu et ab ipso Christo Iure reprehenduntur quod nec patrem nec filium cognoverint. Qui enim filium patrem esse censent nec Patrem scire coarguuntur nec Patri omnium filium esse cognoscere; qui cùm etiam verbum primigenjum Dei sit, Deus quoque est.     Iustini M. Apolog 2 p 51 D.

Orpheus qui primus multitudinem Deorum Ethnicis tradidit sic cecinit in jurib. Iurandis.             

[29]Te Testor cælum magni sapientis Origo,

Teque Patris verbum, primum quod protulit ore,

Cùm propria mundi machinam rationem creavit.

Munus quo e Cælo a Deo in Sanctos homines delapsum est quod spiritum sanctum Prophetæ nominant, Plato, ne Prophetarum doctrinam sequi videretur, virtutem appellat. Sic cum Menone disputans (in Disputatione quam De recordatione instituit) dicit Virtutem nec naturæ inesse nec doctrina comparari sed divino munere sive mente ad eos pervenire ad quos venit Iustinus in orat. parænetica p 60 D.

Sibylla Conservatoris nostri Iesu Christi adventum apertè planéque prædicat. — Valeat apud vos ad persuadendum faciendamque fidem antiquissimæ Sibyllæ auctoritas cujus libri in orbe terrarum extant quæ et divino numine afflata oraculis vos docet eos non esse Deos qui dicuntur & Iesu Christi futurum adventum, omniaque quæ ipse facturus est apertè planèque prædixit. — Quod siquis est qui existimet se ab antiquissimis philosophis qui clarissimi apud vos habiti sunt, rationem de Deo didicisse, is Acmonem & Hermetem audiat, &c. Iust. Apolog 2. p 61 G, H.

Iustini Martyr in his Apology to the Roman Emperor saith that by the holy spirit which came upon the Virgin & caused her conception is to be understood the word or Son of God contrary to the tenour of the Scripture.

<16r>

ex scripturis proferam, quo docebo Deum principio ante omnes creaturas vim genuisse quandam ex se rationis participem quæ etiam domini gloria, filius, sapientia, angelus, Deus, Dominus et Verbum, & dux exercitus (ut cum humana figura Iesu Nave filio apparuit: Dominus procreavit me initio viarum suarum ad opera sua, ante æternitatem initio me fundavit &c Proverb 8.22 to 36. Here he is represented by wisdom p 17 D. E.

So Gen 1.26. Let us make man in our own image. Where note that this was a præfigurative speech of gods incarnation, for then man was truly in his image. & Gen 3.22. Behold the man is becom as own of us. p 17. G

Genus ejus quis exponet, quòd vita ejus a terra aufertur. Isa 53.8. In splendoribus sanctorum ex utero ante Luciferum te genui. Iuravit Dominus nec eum pœnitebit, tu es sacerdos in perpetuum ordinis Melchisedechi. Psal       see also Ps 72 totum p 18 A, E.

Quod ais, inquit Tryphon, hunc Christum cùm ante secula Deus esset deinde hominem fieri voluisse, nec hominem ab homine genitum esse, non solum admirabile sed etiam stultum mihi videtur esse. Scio, inquit Iustinus, orationem meam admirabilem videri ijs qui generis vestri sunt — Sunt nonnulli vestri generis homines qui eum christum esse fatenatur, hominem tamen ab hominibus genitum esse pronuncient; quibus ego non assentior. p 13. D. E.

non deficiet princeps ex Iuda nec dux de femore ejus quoad veniat cui repositum est: ipse gentium expectatio erit, deligans ad vitem pullum suum et ad vineam pullum asinæ suæ. Abluet in vino tunicam suam et in uvæ sanguine pallium suum. Gen 49.10. Defuisse ac desijsse unquam in genere vestro prophetam aut principem ex quo principatum accepit ad illud tempus cum hic Iesus christus et extitit et mortem perpessus est ne impudenter quidem dicere audebitis aut potestis dicere. Etenim cùm Herodem quo regnante passus est Ascalonitanum fuisse dicatis, tamen in genere vestro Pontificem fuisse dicitis. — Et cùm Babylonem populus Iudæorum abductus est tum cùm regio vastata est sacraque vasa sublata et direpta sunt non desijt apud vos prophetia, qui populi vestri Dominus Dux et Princeps erat. Spiritus enim sanctus qui in prophetis inerat, et reges vobis unxit, et constituit. — Quod autem Iacobus ait [et ipse spes erit gentium] quodam integumento duos ejus adventus significavit, gentesque in eum credituras. — Illud autem [deligans ad vitem pullum suum &c] significat quod gentes quæ prius instar pullorum effranatæ fuere, accepto verbi ejus jugo dorsum supponerent ad perferenda omnia —. Ad Zach 9       et Mat     etiam referre potest. p 14 E

Tum Tryphon, Rem, inquit, incredibilem et quæ ferè fieri non potest docere conaris, Deum voluisce nasci & hominem fieri. Si hoc inquit I{eshus} <16v> humanis rationibus aut argumentis docere conarer audire jam me non deberetis. Nunc cùm scripturas ipsas ad hoc confirmandum tam multas sæpissimè proferens vos rogem ut eas intelligatis — &c. p 19. E.

Ego autem multas scripturas eos ex illorum interpretatione amputasse quæ planè hunc ipsum qui cruci suffixus est et Deum esse et homnem et in crucem actum esse et mortuum docent vobis velim persuadeatis — Ab interpretationibus quidem quibus Esdras legem de Paschate exposuit hæc abstulerunt, Dixitque Esdras populo, Pascha hoc conservator noster est nostrumque perfugium, & si cogitetis atque vobis in animum veniat, fore ut eum in signo abjectum redamus: deinde in eo spem nostram collocabimus, non deseratur locus hic in omne tempus ait Dominus exercituum. Quod si ei [non] credatis nec verba ejus docentis & prædicantis audiatis, irrisioni eritis omnibus nationibus. Ex verbis Hieremiæ hæc amputarunt, Recordatus est dominus Deus mortuorum Israelis qui in terra aggeris sepulti sunt, descenditque ad eos nunciatum illis servatorem suum. Ex 95 etiam Psalmo Davidis hæc pauca verba exciderunt [a ligno.] cùm enim scriptum esset Dicite in nationibus Dominus a ligno [vel per lignum] regnavit. p 20. F G.

The Angel which god Promised should go before the Israelites to bring them into Canaan, commanding them to obey him becaus his name was in him Iustin interprets to be Iesus Navæ filius or Ioshua. p 21. D.

De christo hæc loquitur Iustinus: Qui ex utero virgineo primigenius creaturarum omnium filius caro verè factus nascitur p 23 F. Quod sit Deus illi qui universi conditoris adminsitrator est. p. 16, Deus Dei angelus et administrator 16, F. Deus et Homo p 20 F. Vis quædam rationis particeps quam Deus ex se ante omnes creaturas genuit p 17. D. Deus Dei filius p 31 G. Verbum quod est primum quod ex Deo natum est. Apolog 2. p 44. D. Solus propriè Dei filius natus, verbum ejus et primigenius ac potestas. Apol 2. p 44 G. Propriè præter communem ortum ex Deo Dei verbum natum Apol 2 p 44 F. Dei verbum inseparabili potestate Apol 2 p 61 G. Primigenius eorum omnium quæ condita sunt. Dial p 37. B. Deus qui Patris consilio ejus ejus filius et angelus est ex eo quod ejus voluntati morem gerat et inserviat p 34. G. Dominus cujus in Cælis Dominus est, ut Pater et Deus causa cur et ipse sit et potens et Dominus et Deus. p 35 A. Verbum sanctum et incomprehensibile. Epist. ad Diognetem p 2. D. Deus Abrahami Isaaci et Iacobi p 17. B. Principium ante omnia quæ effecta sunt, a Deo generatum. p 17 H

<17r>

Cum ait, Pluit Dominus ignem a Domino e cælo, (Gen       ) Duos numero esse propheticus sermo declarat, unum qui sit in terra qui se dixit delapsum esse it sodomorum clamorem cerneret, alterum qui in in cælis erat qui ejus etiam Domini qui in terra erat Dominus est, ut Pater et Deus causa cur et ipse sit & potens & Dominus et Deus. p 35 A.

Christus dicitur Angelus magni concilij & Vir ab Ezechiele, & quasi filius hominis a Daniele, & puer ab Esaiah, Et christus et Deus adoratione venerationeque dignus, & David et Christus et Lapis a multis & Sapientia Solomone et Iosephus et Iudas et Stella a Mose, et Oriens a Zacharia, et patibilis et Iacobus et Israel rursus ab Isaiah, & virga et flos et lapis angularis p 34. C.

Cùm ascendit Deus ab Abrahamo, vel descendit Dominus ut turrim videret quam filij hominum ædificaverant, vel cum Deus Nochi arcam occlusit foris, nolite putare Deum ipsum qui origine caret descendisse aut ascendisse aliquo ex loco. Neque enim pater qui exprimi oratione non potestoratione non potest rerumque omnium Dominus aliquo pervenit vel alicubi ambulat, aut dormit aut surgit: sed in quacunque regione manet, acriter cernens acriter audiens, non oculis neque auribus sed vi quadam quam explicare nemo potest et intuetur omnia et omnia cognoscit nec quisquam nostrum eum latet: nec movetur, nec a loco totoque mundo separari comprehendique potest. Quonam igitur pacto hic vel cum quoquam locutus est vel alieni visus vel in minima terræ particula apparuit, cum ne gloriam quidem ejus qui ab eo missus erat, in Monte Sina populus cernere posset, nec Moses ipse in tabernaculum quod fixerat introire potuisset nisi a Dei gloria impletus fuisset? Nec verò sacerdos ante Templum stare potuerit cum Arcam Solomon Hjerosolyma in ædem quam ipse ædificaverat portavit? Non igitur Abrahamus aut Isaacus aut Iacobus aut alius homo omnium prorsus et ipsius Christi patrem vidit sed illum Deum qui ejus consilio ejus filius et angelus est ex eo quod ejus voluntati morem gerat et inserviat, quem eundem hominem etiam fieri per virginem Mariam voluit. — Alioqui nisi ita intelligamus scripturas cogemur confiteri parentem Dominumque rerum omnium non fuisse tum in cæs cum a Mose dictum est Dominus pluit in Civitatem Sodomam ignem et Sulphur a Domino e Cælo. p 34. F.

Cùm ait, Videbo cælos, opera manuum tuarum, (        ) nisi ejus verborum vim audio non intelligenter audiam, quemadmodum doctores vestri (Iudæi) volunt qui manus pedes digitos & animum ut concretum animal rerum parentem, ingenitumque Deum habere censent ijdemque ob eam causam Abrahamo et Iacobo ipsum patrem apparuisse docent. p 31. A.

<17v>

Quæ a vobis vestrisque sacerdotibus fiunt, [Deus] improbat his verbis. Sacrificiaque vestra e manibus vestris non accipiam: quod ab oriente Sole ad occidentem nomen meum gloria affectum est in gentibus: vos autem illud detestamini. Malach: 1.  10, 11, 12. — Decipere vosmet ipsos et vos et doctores vestros qui ita interpretamini locum quem modo protuli, ut dicatis eorum qui tum ex genere vestro dispersi essent, preces et hostias mundas gratasque in omni loco fieri teste scriptura: vos inquam in eo falli & dare operam ut omni ex parte vosmetipsos captetis, agnoscite. Primum quidem ne nunc quidem ex ortu solis ad occasum genus vestrum pertinet sed nationes sunt in quibus nemo adhuc generis vestri habitavit. Neque ènim ullum est omninò genus hominum sive Barbarorum sive græcorum sive eorum qui quovis nomine appellantur aut eorum qui plaustris pro domibus utuntur, aut eorum qui donorum usum non norunt, vel in tabernaculis eorum qui pecora pascunt, habitant, apud quos non Iesu qui cruci suffixus est, nomine preces et Eucharistiæ rerum omnium parenti et effectori fiant. p 31. F, G, H.

Iacobi nuptiæ simulachra quædam rei quam Christus perfecturus erat, fuerunt. Sorores enim duas nefas erat Iacobum uxores dicere servijt autem Laban pro filiabus deceptusque in minore natu rursus 7 annis in familatu fuit. Sed Lia quidem populus vester et synagoga erat Rachel autem nostra Ecclesia ac pro his et utriusque ancillis ad hoc tempus servit christus. &c. p 36. C.

Illud quoque ante docui, Deum non esse causam cur ij quorum peccata ante cognita sunt, sive angeli sive homines, improbi efficiantur, sed sua quisque culpa tales sunt qualis quisque videbitur. p 37. F.

Regnum undecimi cornu 3 12 tempora Iustinus exponit de futuro post ascensionem Domini. p 9. C. Et ait quod Christus Hominis specie et figura in summis altissimisque nubibus videbitur quemadmodum Daniel tradidit (Dan 7.9, 10, 13, 14.) cum angelorum multitudine.

Hereticos dicit esse Marcianos, Valentinianos, Basilidianos, & Saturnelianos p 10. C.

Iustin reades Isa 53.9. Thus, Sepulchrum ejus sublatum est de medio, Daboque divites pro ejus morte p 26 H.

Doce, inquit Tryphon alium Deum præter effectorem universi a prophetico spiritu esse positum et prædicatum, ita tamen ut provideas ne Solem et Lunam proferas. — Tum Tryphon, Vobis, inquit, persuadere conabor, esse atque dici Deum atque Dominum alium præter universi parentem

<19r>

Tertullian (AD 210) contra Iudæos saith Britannorum inaccessa Romanis loca subduntur Christo. {illeg} in Ezeck Hom 4 saith (AD 212) Terra Britanniæ consensit in religionem christi.

The Papists pray Emitte quæsumus, Sanctus Pater, spiritum sanctum Paracletum tum de cælis in hanc pinguedinem Olivæ (i.e. Oyle), ad refectionem corporum et sanationem animarum. See more in Iewels defense of the Apologies of the Church of Engl. pag 24

The Canonists say Papa potest dispensare contra Ius Divinum (16.9.1. Quicumque in Gloss) contra Ius Naturæ (15.9.6. Authoritate in Gloss) de omnibus præceptis veteris et Novi Testamenti (Summa Angel in dictione Papæ.) &c

That the Holy ghost is God appeares by Acts 5.3,4,9. 1 Cor. 3.16. compared with Cor 6.19.20. Acts 2.17. 1 Cor. 12.3. Math 12.31,32. & 28.19. Iohn 14.17,26. & 15.26. & 16.7.



That the son is God.



But one God Exod 20.3. Deutr 6.4. Iohn 10.30 which yet compare with Iohn 17.21,22.



That the father Son & holy ghost are three distinct persons. Iohn 5. {12 to {illeg} 37}. & Iohn 6 38     Iohn 8.16,17,18,29

In the Councel of Oxford it was decried thus. Venalitatem missarum districtè inhibem{us}, Wee strictly forbid the sale of Masses. Constitution {Othonis} Legatione {illeg} 145.

The Papists pray to the Virgin Mother, to remember that she is the Mother and to command her Sonn and to use a motherly Authority over him. Iewells defense of the Apologie pag 361.

They say there is but one mediator of Salvation, Christ, but many mediators of intercession the Martyrs. And yet they pray to the V. Mary Salva omnes qui {te} glorificant: & they supplicate a blessing per merita et preces suæ piæ Matris. Also to Tho{mas} a Becket: Tu per Thomæ sanguinem quem pro te impendit, fac nos Christe {scandere quo} Thomas ascendit. Iewel pag 362.

{Epiphanius} {rep}orted certain words of Saint Paul uttered by way of Prophecy {erunt mortuis cultum} divinum præstantes, quemadmodum etiam in Israel co{luerunt} {illeg}

<19v>

Cardinal Bembus in an Epistle to the Emperor Charles calleth the V. Mary Dominam Deam nostram. Their great Hercules Lipomanus in a marginall note writeth Ecce quam potentissima est sancta Dei genetrix, et quamodo nullus salvus fieri possit nisi per eam

Pope Nicholas said Constat Summum Ponteficem a pio Principe Const{anti} no Deum appellatum (Dist 96. Satis evidenter). One in the Councell of Later{an} said to the Pope Tu es alter Deus in Terris (Christ. Marcel in Conc Latera {Sessio} In the Pope own decretals it is noted in the Margin Papa non est homo (In sexto de Electione ) And in the Gloss upon the Popes Clementines Papa est stupor Mundi (De elect fundamenta in Gloss) & again Nec Deus es nec homo quasi neuter es inter utrumque (Clement in proæmio in Gloss.) and again credere dominum Deum nostrum Papam non potuisse statuere prout statuit hæreticum censetur. (Extravag Iohan 22 Cum inter Gloss Parisijs A.D. 1513.{)}s

The virgin Mary called a Goddess & Queen (Missal. Paris p 205 & p 165) & mistress of the whole world, who as Mother may command Christ (Missall Paris Miss de B. M. p 18) The depth & mystery of Roman Mass p. 73.

Pagans affirmed their wood and stones even after they had consecrated them into their Gods to be no more then seats & domicills of wood and stone where Their God did love to appear (Arnob l: 6. Porphyr. apud Euseb de præp. Evang. p 6 Edit. Steph.       Celsus apud Orig l: 7. p 37. Athanas. oratio cont. Gent. p 17 edit comelin.

If there be no transubstantiation, never was Pagan Idolatry so bad as the Roman, as wven Iesuites sometimes confess. Coster. Enchirid. de Eucahr. c. 8. § Decima pag 301. Edit Colon Agripp. 1587.

Note. The papists excuse their worship of the Vr. Mary from Idolatry only by saying she is a creature: But did not the Heathens know the souls of men departed to be creatures. And the less is their excuse for giveing that Honour which is onely to God, to that which they knew to be a creature

The Psalm which David sang to God they sing to the V. Mary.

They have also a particular Mass appointed in honour of her. Miss Paris. Missa de Maria p. 18.

The Roman priests pretend that they are after the order of Melkizedak. (& yet sacrifise the mass often, whereas there is mention made of his {offer}ing but once                 they sacrifice the flesh & blood of {their} god (which is more like Arons order), his sacrifice is not exprest &c) They must {illeg} Alter & that of Stone, and that consecrated by a great variety of {illeg} <20r> by saying this is my body do these 10 miracles      1 To turn the bread into nothing, or which is wors into the body of christ. 2 To make the accidents subsist by themselves, [that is become substances]. 3 To contract Christs body into the quantity of the least crumb of bread. 4 To make Christs body be in divers places at once [totum in toto et totum in qualibet parte] 5 To fasten christs body to the accidents And as many more in the wine [I may ad to make christs body translated in instanti without passing through intermediate places or removing from its own place, or els to be new produced i.e. created.] Thus is it transubstantiated? be the priest never so bad so his intention be to have it transubstantiated at the speaking of the said words Then he offers this sacrifices liveles moveless body of christ to god the father.

Can any man beleive that this which the priest says is my body i.e. the wafer is in heaven? &c

After Gregory the great sometimes whole sets of Popes as their own Authors confess (Luitprand l. 2. c 13. Baron. ad Ann 908.) were advanced to the Popedom by known whores. Sometimes being magitians they advanced themselves to it by their own art (Fascic. tempor. de Serg. fol. 71.) & oftner by murder (Card. Bemb. in vita Hildebrand) & poison. Cardinall Bembo sayth that Greg. 7, who first raised popes above kings, had an honest fellow friend Brasutus who to make him room somewhat sooner dispatch this way many of his predecessors. Ibid. And these Villains or as they call them, incarnate devills (Concil: Const: Sess: 11.) thronging in by twenties & thirties, one upon another & sometimes two or thre together (i.e. collaterally) make up that succession that the present Church of Rom so much stands on. Some of them out of infirmity as Marcelin and Liberius, others out of Ignorance & ill persuasions as Zepherinus, Felix, Anastasius Honorius, Iohn 20, Iohn 23 &c sided with Hereticks.

{At} The first desire of raising Rome prevailed with Sozimus Boniface & Celestin otherwise good Bishops & then with Gr. the great.

Missa a dimittendo non communicantes.

The Pope at some day in the yeare appeares upon the high Altar to be seen & worshiped by all the people as a God

At first the Pope was elected by the people and clergy of Rome & confirmd {illeg} by the Emperor or his deputy the Exarch of Ravenna. Then about the {illeg} {by} the Emperor Constantine 4 granted Boniface 2 this privelege {illeg} of the people & clergy should be good without his con{illeg} 40 yeares after they grow seditions against the Emperor & <20v> by anathematising him expell him wholly out of Italy. Then A.D 712 the Emperour Philip for adhering to the opinion of the Monothelites who asserted but one will in christ, was excommunicated and at the same time the Pope caused the Images of the father which were present in the first six generall Councells to be painted in the Porch of Saint Peeter, which the Greeks opposed contending that no Images were to be indured in christian churches. About 4 yeares after Leo Isaurus 3, caused all Images throughout the Empire to be abolished, & earnestly commanded Gregory 2 to do the same. the Pope opposes, & thereupon a sedition being raised at Ravenna, the Exarch Paulus (the Emperors deputy) together with his son was killed by the seditious multitude. Yet the Emperor proceeds & sends another Exarch to govern in Italy. And the pope anathematising the Emperor deprives him of both Church communion and Empire, but being to weak of himself calls, the Lombards to his assistance who streight beseig Ravenna & take it and thrust the Emperor out of all Iurisdiction in Italy. Afterward Luitprand king of the Lombards challenges (against the Popes consent) that part of Italy which he had taken from the Emperor, & proceeding further to take the neighbouring cities round about Rome & to biseige Rome it self, the Pope calls in Charles Martel præfect of the king{'s house} in France who draws him from the seige & thus frees the Pope who in recompense granted him the contries formerly taken from the Greek Emperor. Pipin succeds Charles & the Pope makes him king of France absolving the people from the faith & allegiance to their king Chilperic A.D. 753. The Lombards under their king Aistulphus yet struggling against the Pope are overthrown in a battel by Pipin A. D. 755. And A. D. 756 Pipin again conquers ther & gives the Exarchate to the Pope.

Silvester Prierias late master of Pope Leos Palace, (contra Lutherum) saith. Indulgentiæ Authoritate Scripturæ non innotuêre nobis, sed authoritate Ecclesiæ Romanæ, Romanorumque Pontificum, quæ major est. And adds A doctrina Romanæ Ecclesiæ et Romani Pontificis S. Scriptura robur et authoritatem trahit.

Pop{ish} Doctors Alphonsus de Castro (adversus Hæres li 6 de Euchar Sect ult.) & Iohn Gerson (de communione Laicorum) tell us that {the}cup in the Sacrament was taken away becaus of the danger of {illeg} the carrying from place to place: the filling of the cupps {illeg} of mens beards; the reserving for the sick; the turning of {illeg} <21r> into vinegre, the engendring of flees, the corruption or putrefaction, the lothsomeness that may happen for so many to drink of one cup the impossibility of providing one cup that may be sufficient to serve all the people; in some places wine is deare; in some places wine will be frorne | frozen.

Cardinall Cusanus (ad Bohemos Epist 2) saith. Scripturæ adaptæ sunt ad tempus et variè intelliguntur: Ita ut uno tempore secundum currentem universalem ritum exponantur: mutato ritu interum sententia mutetur.

Their Gloss upon the decrees (De Consc Dist. 1. Non oportet in Glossa) say of the old Church. Clerici euntes ad Tumulos mortuorum portabant secum sacramenta Corporis et Sanguinis Christi, et super tumulos ea distribuebant. Et hæc consuetudo facta fuit a Gentibus.

Cardinal Bembus in Epis ad Carolum 5. Concil Trident sess. 2. calleth the Virgin Mary Dominam et Deam Nostram. The whole Church of Rome were once taught to pray to her, Thou art the Queen of Heaven: Thou arte the Lady of Angells; command thy son: shew thy selfe to be the mother.

For evincing the authority of the Emperour Charles magnus his book reporting the decrees of the council of Franckford concerning the adoratiō of Images see Iewells Defense of the Apologie of the Ch. of England. part 6 pag 773.

Testimonies that the use of Images was not in the first ages. see Epiphanius ad Iohan Hierusolymitan. Apud Hieron. Tom 2. videlicet his tearing of an Image. Item Lactantius Cap. 19. Lib 2. Et Tertullian de Idololatria. Et August de fide et Symbolo ca 7. Concil. Nicen 2. Action 6 ubi Theodori Ancyræ Episcopi verba citantur. Et Epiphanius alibi. See Defence of Apologie pag 554.

Pipin king of France yeilded the exarch of Ravenna to the Pope, held his stirrup & led his hors by the bridle A. D. 752. Iohn 13 made a decree that the Emperor should be crowned by the Pope AD 964. Iohn 14 brought under the Roman church the Kingdom of Poole AD 973 Stephen 9 obteined Millain. Vrban 2 set foot in Spain AD 1090. Vnder Innocent 2 the kingdom of Sicily was made part of Saint Peters Patrimony AD 1140. Eugenius 3 subdued Norway to the Papal profession {AD 1152}. Alexander 3 decreed that none should be called king of Eng{land} {unles} he were first nominated and called of the Pope AD 1180. {illeg} the Armenians submitted themselves to the Papal <22r> Iurisdiction A D 1185. Vnder Vrban 2. Livonia came under their yoke A D 1187. Vnder Innocent 3 the kingdom of Arragon was made tributary to the Pope A D 1216. And the country of Romandiola and Bononia {under} Nicholas 3 A D 1280. And Boniface 8 A D 1300 did one day shew himself in his Pontificals as Pope and another in his Imperial Robes as Emperor

Numb 14 34. Ezech 4.5, 6. Gen.            &c days are put for yeares & weeks for seven of yeares.

A D 1100 Paschal held a councel at Rome against the Bishop of Florence who affirmed Antichrist then to be born. Epistol. Leodiens contra Paschal 2. Ecce solutus est Satanas habens iram magnam.

The Sibil prophesied that christ name should contein 888 as doth ἰησοῦς. Saint Augustine speaks of verses which goe under the name of Sybil, the first letters whereof do make this title both in greek & Latin ἰησοῦς χριϛòς ὑιòς θεοῦ σωτῆρ. Iesus Christus filius Deî salvator. August. contra Iudæos & Pagan cap 16.

First A D 817 the Emperor was excluded by Stephanus 4 from the Election of the Pope but not from his consecration. Then cam Paschal 1 who deprived the Emperor of all right either in electing or consecrating the Pope.

Cardinall was a common name in Saint Augustines time to the eminenter offices of any sort. Thus Saint Augustine de baptism li: 1. ca: 6 calls the ringleading Donatists cardinales Donatistas. Dist 71. C 5 Gregory giveth license to the Bishop of Naples ad Gratianum cardinandum & dist 74. c 6.the same Gregorie licenseth the Bishop of Siracuse Constituere Presbyterum cardinalem to make one Cosmus a Presbiter Cardinal there so that Cardinals at first was in other churches then Rome

Saint Augustine Epist 23 Sacramenta ex similitudine ipsarum rerum homina habent, secundum quendam modum sacramentum corporis Christi corpus Christi est &c. & Comment i Psalm 3     Christus corporis sui figuram discipulis commendavit (a type). Quid paras dentem & ventrem crede et manducasti. And secundum præsentiam majestatis semper habe{illeg} christum; secundum præsentiam carnis recte dictum est discipulis, Me {illeg} habebitis.       And Bernard saith Vsque hodie eadem caro {illeg} sed spiritualiter non carnaliter exhibetur &c. lib 1 de sacr. cap 47 And again cibus {illeg} sed mentis, iste est panis angelorum qui nescit putresce{illeg} sed tendit in excelsum. Serm. in cænæ Domini

<22v>

Some Christians (as the Manichees) worshipped the Sun supposing it to be {illeg}ist from the metaphoricall expressions taken from it (as that that he is the Sun of righteousness. See Saint Augustin in Psalm 93. Præfat. &c And in Psalm 103      pag 250 K. he saith Talis est dementia hominum, quasi adorandum aliquid dicatur, cum dicitur Sol Christum significat.

Marcellina worshipped the Image of christ —

Tiberius propounded Christ to the Senate to be deified.

D. Augustini opera impressa Parissijs in officina {illeg} D. Hieronymi opera ibidem 1533

<24r>

The jurisdiction of the bishop of Thessalonica was very large For ths city as Theodore tells us, was seated in the provinc of Macedonia & was the capital of Thessaly Achaia & many other Provinces which were under the administration of the Præfect of Illyricum It included old Epire & Dacia ripensis extending from the mediterranean sea to the Danube

The jurisdiction of the Pope extended also over the provinces of Italy & Sicily as may be gathered from Decretal Epistles directed to the bishops of Beneventum Aquileia, Ravenna, Millain & other cities. And particularly Pope Innocent I in his decretal epistle to Decentius bishop of Eugubium in Italy A.C. 406 represents that none but Peter ......... not of the Nicene.

In exercising this jurisdiction Pope Zosimus A. C. 417 cited Proculus bishop of Marseils to appeare before a Council at Rome for illegitimate ordinations & condemned him as he mentions in several of his Epistles Pope Boniface I A. C. 419, upon a complaint of the Clergy of Valentia against Maximus a bishop, summoned the Bishops of all Gallia & the seven Provinces to convene in a council against him & saith in his epistle to them that his predecessors had done the like. And Pope Leo I called a general council of all the Provinces of Spain to meet in Gallæcia against the Manichees & Priscillianists as he mentions in his decretal Epistle to Turribius a Spanish Bishop. And in his decretal epistle to the bishops of Sicily he ordeins that because Provincial Councils were to be held twice every year three of those bishops should annually for ever on the third of the calends of October meet at | in Rome. Quoniam adjuvante gratia dei, saith he, facitius poterit provideri, ut in ecclesijs Christi nulla scandala nulli nascantur errores: cum coram beatissimo Apostolo Petro semper in communione tractatum fuerit, ut omnia instituta canonumque decreta apud Domini sacerdotes inviolata permaneant. Thus he made Sicily a part of the Province of Rome. And in his decretal Epistle to Anastasius bishop of Thessalonica he ordained that he should hold two Provincial Councils every year & refer the harder causes to the sea of Rome. And that if upon any extraordinary occasion it should be necessary to call a Council, he should not be troublesome to the bishops under him but be content with two bishops out of every Province & not detain them above 15 days. And in the same Epistle he thus describes the subordination of all the Churches to the Sea of Rome in the form of government then set up. De qua forma, saith he, Episcoporum quoque ..... imponere.

In those Epistles the words of Christ, Thou art Peter, & upon this rock I will build my church & feed my sheep are frequently inculcated, notwithstanding that these sayings were fulfilled in the person of Peter by his preaching to the Churches of the gentiles in the conversion of Cornelius which was done by Peters means. In the same decretal Epistles the bishoprie of Rome is every where called the Apostolic Sea & the chair of Peter; & yet Peter was an Apostle of the circumcision, & staid with his Churches in Iudea till they were forced to fly into Syria Asia minor & other places by the wars of the Romans upon the Iews And as the gospel came from the Churches of the circumcision so those Churches {contued} above the Churches of the uncircumcision till after the death of Peter The Apostles were jointly & severally bishops of the Church Catholic & made other men bishops of single cities, not condescending to take upon them the inferior office of a single bishop. None of them became bishops of Ierusalem or Antioch. Iohn staid long in Asia but was not bishop of any of the seven Churches. When Peter came to Rome he found the Christians of the uncircumcision under a bishop of the uncircumcision & this bishop was not the Apostle Paul who had been preaching there before but an inferior person when Clemens succeeded in Peters life time, & Peter still continued his care over the Churches of the circumcision as is manifest by his epistles to those churches scattered in Asia. There were Churches of the circumcision in Asia but Peter wrote only to the churches of the circumcision & after {his} death the bishop of Rome was not head of the Churches. For the Apostle Iohn who lived in Asia minor continued {illeg} the Churches for 30 years together after the death of Peter. And the seven Churches {of} Asia are in the Apocalyps made a type of the Church of Christ in opposition to the whore of Babylon seated upon seven hills.

[Editorial Note 4]

And in his decretal Epistles to Nicetas bishop of {Aquileia} he commands him to call a Council of the bishops of that Province {against} the Pelagians, which might ratify all the synodal decrees which had been {ratified} by the Sea of Rome against this heresy.

<24v>

To be added

All the Articles for Smiths work iron steel & small coal may be allowed, deducting 14us per pound weight of money

In the same decretal epistles the authority of the Council if Nice is also frequently alledged: but when Pope Zosimus A. C. 417 received an appeal from a Council of the African bishops & alledged the authority of the Council of Nice for what he did: the African bishops sent to the bishops of Alexandria & Antioch for copies of the Acts of that Council & thereby detected the fraud & preserved their liberty for a time. But upon a dispute between the bishops of Arles & Viena     about superiority, when Pope Leo I in a Council at Rome had passed sentence against the bishop of Arles he took occasion from thence to procure the following Edict from the Emperor Valentinian for establishing the authority of his sea ever all the Churces of the western Empire.



By this Edict the new dominion of the Pope was not only confirmed in Europe but propagated also in Afric

After the publication of this Edict Pope Leo wrote a Decretal Epistle to the Bishops of Afric Mauritania & these bishops owned the bishop of Rome to be head of all the Churches & refused to enter into a dispute with Vandals without him & the Churces in his communion. And all the bishops of the provence of Arles in their letter to Pope Leo A. C. 450 in petitioning the Pope for a restitution of the privileges of their Metropolitan say that per beatum Petrum Apostolorum principem sacrosanta Ecclesia Romana tenebat supra omnes totius mundi ecclesias principatum. And Ceretius Salonius & Veranus three bishops of Gallia in their Epistle to the same Pope Leo, say, Magna præterea et ineffabili quadam nos peculiares – tui gratulatione succrescimus quod illa specialis doctrinæ vestræ pagina ita per omnium ecclesiarum conventicula celebratur, ut vere consona omnium sententia declaretur merito illic principatum sedis Apostolicæ constitutum unde adhuc Apostolici spiritus oracula reserentur.

While this Ecclesiastical dominion was rising up, the northern barbarous nations invaded the western Empire & founded several kingdoms therein of different religions from the Church of Rome, But these kingdoms by degrees embraced the Roman Catholick faith & at the same time submitted to the Popes authority



[Editorial Note 5]
Freight of goods from London20. 15. 0
Books & paper12. 4. 11 4. 12. 5
Land carriage of Dyes2. 15. 11
Brushes1. 8. 8
Small necessaries 16. 6. 10.
Fees for Warrants 3. 17. 6


Freight of goods from London20. 15. 0 25. 19. 10
Books & paper12. 4. 1112. 14. 11
Brushes1. 8. 82. 8. 8
Fees of Clerks of Council Pix 1707.0. 023. 0. 0.
<25r>

1. The {word} God is no where in the scriptures used to signify more then one of the thre persons at once.

2. The word God put absolutly without particular restriction to the Son or Holy ghost doth always signify the Father from one end of the scriptures to the other.

3. When ever it is said in the scriptures that there is but one God, it is meant of the Father

4. When, after some heretiques had taken Christ for a meare man & others for the Supreme God, Saint Iohn in his Gospel indeavoured to state his nature so that men might have from thence a right apprehension of him & avoyd those hæresies & to that end call him the word or λογος: we must suppose that {he inten}ded that {ter}me in the same sence that it was taken in the world before he used it when in like manner applied to an intelligent being. For if the Apostles had not used words as they found them how could they expect to have been rightly understood. Now the term λογος befor Saint Iohn wrote, was {generally} used in the sense of the Platonists, when applied to an intelligent being, & the Arrians understand it in the same sence, & therefore theirs is the true sense of Saint Iohn.

5. The son in several places confesseth his dependance on the will of the father.

6. The son confesseth the father greather then him calls him his God, &c

7 The Son acknowl{ed}g{e}th the original præscience of all future things to be in the father onely.

8 There is no where made mention of a humane soul in our saviour besides the word, by the mediation of which the word should be incarnate. But the word it self was made flesh & took upon him the {form} of a servant.

9. It was the son of God which he sent into the {world} & not a humane soul that suffered for us. If {there} had been such a human soul in our Savour it would havebee{n} a thing of too great consequence to have been wholly omitted by the Apostles.

10. It is a proper epithete of the father to be called almighty. For by God almighty we always understand the Father. yet this is not to limit the power of the Son, For he doth whatsoever he seeth the Father {do}, but to acknowledg that all power is originally in the Father & & that the son hath no power in him but what he derives from the father for he professes that of himself he can do nothing.

11 The son in all things submits his will to the will of the father. which would be unreasonable if he were equall to the father.

12 The union between him & the father he interprets to be like that of the saints one with another. That is in agreement of will & counsil.

13

<26r>

No. 31

Eusebius primus generalem Ecclesiæ Historiam conscripsit.     in Præmio.

Our saviours Geneaology in Matthew is natural, in Luke legal. For Matthew who descended of Solomon married Estha & begat of her one son onely Iacob & died. After which Melchi who descended of Nathan {marrieth} Estha & begets of her Heli. So that Iacob & Heli were brothers by the mother. Then Heli dying without children, his brother Iacob & takes his wife & begets of her Ioseph who was espoused to the Virgin mary of the same tribe. Cap 6. lub 1. Note that between Melchi & Heli should suceed Levi & Matthat. Also that he saith our Saviours kinsfolks according to the flesh {delivered} this {per} a truth. & that Eusebius had this from the historian Aphricanus.

Iosephus cap | lib. 18 Antiquitates. relates that Iohn Baptist was a very good | most just man exhorting the Iews to virtue & Iustice, & devotion & union through Baptism &c And the people flocking to hear him Herod out of Iealousy put him into the Prison Macherunta where he was beheaded for reproving the incestuous marriage of Herodias Herods brother Philips wife {&} daughter to Aretas king of Arabia. For this Aretas make{s wars} with him in which Herod lost his army. which some of the Iews interpreted as judgment for his killing Iohn Baptist.       In cap 13 Iosephus writes thus of our Saviour. Fuit autem in ijsdem temporibus Iesus sapiens vir, si tamen virum eum nominare fas est. Erat enim mirabilium operum effector, doctorque hominum eorum qui libenter quæ vera sunt audiunt. Et multos quid{em} Iudeorum multos etiam ex gentilibus sibi adjunxit. Christus hic erat. Hunc accusatione primorum nostræ gentis virorum, cum Pilatus in crucem agendum esse decrevisset non deserunt hi qui ab initio eum dilexerant apparuit enim eis tertio die iterum vivus secundum quod divinitus inspirati Prophetæ vel hæc vel alia de eo innumera miracula futura esse prædixerant. Sed et in hodiernum diem Christianorum, qui ab ipso nuncupati sunt et nomen perseverant et genus.

Abgar king of Edessa being diseased & hearing of our saviours fame invites him to Edessa by a letter. Our saviour answers that he must finish what he came into the world for & go to his Father, & then he would send one of his disciples to cure him. Then AD 43 Saint Thomas sends Thatthæus to Edessa & cures him & tells him that on the morrow he would tell him     Quare Iesus missus est a Patre — et quomodo se humiliavit et deposita majestate parvi fecit deitatem suam ita ut in crucem ageretur et in infernum descenderet, et disrumperet sepem, quam a seculis nemo disruperat et mortuos suscitaret. Qui descendit quidem solus ascendit autem cum grandi multitudine ad Patrem suum .     Eusebius adds that this relation is taken out of the Archives of Edessa & translated faithfully out of the Syriack tongue. lib 1. cap 15

Iesus prædicavit ferè per 4 annos lib 1. cap 13.

Iacobus Iustus frater Domini, filius Iosephi, Episcopus primus Hierusolomitanus erat unus e septem primi diaconis. lib 2. cap 1.

De resurrectione a mortuis Domini et salvatoris nostri Iesu christi, quæ in omnem locum fuerat pervulgata, Pilatus Tiberio Principi refert <26v> Sed et de cæteris mirabilibus ejus, et ut post mortem cùm resurrexisset aquam plurimis jam Deus esse crederetur. Tiberius quæ compererat retulit ad Senatum. Senatus autem sprevisse dicitur pro eo quod non sibi priùs hujus rei indicium fuerit delatum, sed authoritatem suam prævenerit vulgi sententia. —— Tertullianus in Apologetico suo adversum Gentes hoc modo retulit. Vetus erat decretum nequis deus ab Imperatore consecraretur nisi a Senatu probatus. —— Tiberius ergo cujus tempore nomen Christia–num in Seculum intravit, annunciata sibi ex Syria Palæstina, quæ illic veritatem istius divinitatis revelaverant, detulit ad Senatum cum prærogativa suffragij sui. Senatus quia non ipse probaverat, respuit. Cæsar in sententia mansit, comminatus periculum accusatoribus christianorum. Eus lib 2. cap 2

Philo Iudæus commended he in the time of Claudius went to Rome to see Peter & afterwards wrote many things concerning our religion. lib 2. cap 5, 6, 16, 17.

Simon Magus lib 2 cap. 13.

Herodis Historia lib 2 cap 9, 10. Et Pilati cap 8.

qui sub Apostolis ex Israelitis credebant, Iudaìcis adhuc institutionibus et legis observationibus inhærebant: videlicet: tempore Philonis Iudæi AD 71 aut paulo post. Euseb lib 2. cap 16.

Philo Iudæus saith of Christians in Grece, Barbary & Egypt, especially about Alexandria Est autem, inquit, in singulis locis consecrata orationi domus, quæ appellatur Σεμνεῖον vel μοναϛήριον — in quo honestæ et castæ vitæ mysteria celebrant, nihil illuc prorsus quod ad cibum potumque pertinet inferentes, vel ad reliqua humani corporis ministeria, sed legis tantum libros et volumina Prophetarum, hymnosquoque in Deum et similia. And a little after Continentiam verò velut fundamentum quoddam primò in animò collocant, & ita demum reliquas super hanc pergunt ædificare virtutes. Cibum potumque nullus eorum capit ante solis occasum, videlicet tempus lucis cum philosophiæ studijs curam verò corporis cum noctu sociantes —Qui in profundiore intelligentia sacrorum voluminum conversantur tanquam copiosis dapibus inhiantes expleri nequeunt, ita ut nec quarto jam nec quinto sed sexto demum die non tam desideratum quàm necessarium corpori indulgeant cibum. And a little after. Seorsim quidem viri, seorsim etiam in ijsdem locis fæminæ congregantur et vigilias [sicut apud nos fieri moris est] peragunt, et maximè diebus illis cum passionis dominicæ celebratur, [cum in jejunijs pernoctare et lectionibus sanctis auditum præbere consuevimus] Et unus ex omnibus consurgens in medio Psalmum honestis modulis concinat eique præcinenti unum versiculum omnis multitudo respondet. Addit etiam quomodo sacerdotes exhibeant officia sua, vel quæ sit supra omnia Episcopalis apicis sedes. Philo Iud. De vita contemplativa supplicum. Euseb cap 17 lib 2.

Hierapolites Episcopus nomine Papias dicit quod Petrus in prima Epistola sua quam de urbe Roma scripsit, meminerit Marci, in qua tropicè Romam Babylonia nominavit: cum dicit: Salutat vos ea quæ in Babylone est electa Ecclesia, et Marcus filius meus. Euseb lib 1. cap. 16.

Post Martyrium Iacobi justi, Episcopi Hierusalumitani (quod descriptum et confirmatum testimonijs Clementij et Egesippi vide lib 2 cap 13) & continuò secutum excidium Hierusalem traditur Apostolos superstites {et} cæteros domini discipulos in unum e locis omnibus convenisse, et uno <27r> consensu Simeonem Cleopæ filium decrevisse (cujus mentio in Evangelijs facta est) ut episcopatus Hierusolymitani sedem susciperet. Consobrinus is secundum carnem Salvatoris fuisse dicebatur, quia Cleopam fratrem fuisse Ioseph Egesippus contestatus est. lib. 3. c 12 Hic 120 annorum senex crucis supplicium sub Trajano Cæsare apud Atticum Consularem. lib 3 cap 32. Quo defuncto Iustus – quidem ex hisqui de circumcisione ad didem Christi venerant Episcopatum suscepit. Quibus temporobus apud Asiam supereratadhuc et florebat ex Apostolorum discipulis Polycarpus Smyrnæorum Ecclesiæ Episcopus, Et Papias similiter apud Hierapolim sacerdotium gerens. lib 3 cap 36.

Ægyptius quidam fidem sibi Prophetæ magica arte conscivit & continuò ad 30000 virorum congregans & ductans eos per desertum pervenit ad montem Olivetti paratus inde irruere in Hierusolyma, ut tyrannidi suæ subjugaret. Sed Felix, congressione facta, in fugam vertit – ut refert Iosephus lib 2 Hist. Compare this with Acts 21.38.       Euseb lib 2 cap 22.

Cùm Petrus Romæ prædicaret, Romani Marcum discipulum ejus precibus exorant uti ea quæ verbo prædicabat – scripturæ traderet, quo domi forisque in hujusmodi verbi meditationibus permanerent; Nec primè ab obsecrando desistunt quàm impetrarent. Et hæc fuit causa scribendi quod secundum Marcum dicitur Evangelium. Petrus, ubi comperit, factum confirmavit et in perpetuum legendum scripturam Ecclesijs tradidit. Clemens in sexto disputationum libro hæc ita gesta esse describit. lib. 1 c 16 & lib 6. c 11 Cui simile dat testimonium etiam Hierapolites Episcopus nomine Papias: qui et hoc dicit quod Petrus in prima Epistola sua, quam de urbe Roma scripsit meminerit Marci, in qua tropicè Romam Babylona nominarit cum dicit salutat vos ea quæ in Babylone est electa Ecclesia et Marcus filius meus.     lib 1. c 16.     Hunc Marcum tradent primùm in Ægyptum perrexisse et inibi Evangelium quod ipse scripserat prædicasse, & ipsum primùm Ecclesiam apud Alexandriam constituisse. lib 1. c 17.

Post Marcum Annianus sacerdotium Alexandriæ, primo Neronis A.D. 54, suscepit lib 2. c 25. Iacobi Iusti, Episcopi Hierusol: habetur illa Epistola quæ prima scribitur inter Catholicas. Sciendum tamen quod a nonnullis non recipiatur nec facilè quis antiquorum meminerit ejus; sicut ne illius quidem quæ dicitur Iudæ, quæ et ipsa est una de septem. Nos tamen scimus etiam istas cum cæteris ab omnibus penè ecclesijs recipi. lib 2. c 24.

Dionysius Corinthiorum Episcopus testatur Petrum et Paulum simul adventantes et in Ecclesia Corinthiorum docuisse, et per omnem Italiam, atque in Roma docentes etiam martyrio pariter uno eodemque tempore coronatos fuisse. Euseb lib 2. c 26.

Thomas sortitus est Parthos, Matthæus Æthiopiam, Bartholomæus Indiam citeriorem, Andreas Scythiam, Ioannes Asiam, unde apud Ephesum commoratus est defunctus, Petrus Pontum, Galatiam, Bithyniam, Cappadociam (1 Pet. 1.1) & confines Provincias, Iudæis dumtaxat prædicans circumisse deprehenditur, tandemque Romæ, capite inverso, crucifigitur. Hæc ita enarrat Origenes in 3 lib Explanationum Genesis.       Eus. l. 3. c 1,2.

<27v>

Ioannes tempore Domitiani (AD 90) in Pathmon relegatur l 3. c 18, et 20 mortuo redit Ephesum, et permansit apud eos usque ad Tempora Trajani. lib 3 cap 23. Vide ibid testimonia Irenæi et Clementis.

Irenæus scribens de computo nominis Antichristi, li. 5 adversus hæreses, ait Neque enim multum temporis est quod revelata est (Apocalypsis) sed pene nostra ætate. In fine etenim Domitiani principatus exorta est. In tantum vero per idem tempus fidei nostræ instituta florebant, ut etiam nonnulli alieni a religione nostra scriptores historiarum suarum tradiderunt monumentis vel de persecutionibus illius temporis, vel etiam de martyrijs. Qui etiam diligenter explorato tempore designant, 15 anno Domitiani, cum alijs Flaviam in Pontiam deportatam. lib 3. cap 18. & lib 5. cap 8.

Petri Epist 1 ab omnibus veteribus recepta est, et Pauli 14 sunt Epistolæ quæ in authoritate habentur, licet sciam apud latinos de epistola quæ ad Hebræos scribitur haberi dubitationem. Et libellus Hermæ qui dicitur Pastoris, cujus Paulus in Epistolis suis meminit a plurimis non est receptus, ab alijs autem necessarius judicatus est propter eos qui primis ad fidem institutionibus imbuuntur. Vnde et in nonnullis Ecclesijs legitur, Et multi veterum scriptorum usi sunt testimonijs ejus. l: 3. c: 3.

Lucas Evangelium sibi ab autoptis traditum scripsit et actus Apostolorum quos oculis inspexerat. Tradunt autem quod Evangelium suum ex Pauli ore descripserit, et ipsum sit quod Apostolus suum Evangelium soleat nominare cum dicit: Secundum Evangelium meum. Sicut et Marcus quæ ex ore Petri fuerant prædicata conscripsit. l 3 c 4.

Matthæus primò Hebræis prædicaverat, verum cum pararet transire ad gentes, patria lingua scripturam composuit, et ea quæ prædicaverat comprehendens dereliquit his ad memoriam, a quibus proficiscebatur ut gentibus prædicaret. Post hunc Lucæ et Marci Evangelium secundum prædictas causas æditur. Iohannem verò tradunt usque ad ultimum penè vitæ suæ tempus absque ullius scripturæ indicijs evangelium prædicasse Sed cum prædictorum trium Evangeliorum etiam notitia ad ipsum pervenisset, probasse quidem dicitur fidem et veritatem doctorum deesse tamen videns aliqua et ea maximè quæ primo prædicationis suæ tempore dominus gesserat, suum etiam Evangelium scripsit. lib 3. c 24.

De prima Epistola Ioannis nemo unquam dubitavit, de reliquis vero duabus, et de Revelatione, etiam nunc anceps habetursententia. Vt ergo omnem novi Testamenti canonem designemus, primo ponantur 4 Evangelia dein Actus Apostolorum, tun Pauli Epistolæ, et prima Petri atque prima Iohannis. Hæc sunt de quibus nulla unquam extitit dubitatio. Sequantur de quibus a nonnullis dubitatum est Revelatio, Epist Iacobi, & Iudæ, et secunda Petri ac Ioannis (sive Theologi sive Præsbyteri) secunda, tertiaque. Post hæc jam scriptura est quæ dicitur Actus Pauli, & libellus Pastoris, & Revelatio Petri <28r> de quibus quàm maxime dubitatur. Fertur Etiam Barnabæ Epistola et Doctrina quæ dicitur Apostolorum, et Evangelium secundum Hebræos. lib 3. c 25.

Libellus qui dicitur Actus Petri, & Evangelium ejus, et prædicatio vel revelatio ejus non habentur in canonicis, sed ne aliquis quidem veterum ut eorum testimonijs invenitur. lib 3. cap 3.

Clemens in Epistola ad Corinthios meminit epistolæ Pauli ad Hebræos et utitur ejus testimonijs, unde constat quod Apostolus tanquam Hebræis mittendam patrio eam sermone conscripserit; et, ut quidam tradunt, Lucam Evangelistam alij autem hunc ipsum Clementem interpretatum esse; Quod et magis verum est quia et stylus ipse Epistolæ Clementis cum hac concordat et sensus utriusque similitudinem ferunt. lib 3. c 38.

Papiæ (de quo supra) feruntur quinque libri qui adtitulantur verborum dominicorum explanatio. Horum facit et Irenæus mentionem per hæc verba: Hæc autem et Papias Ioannis Auditor Polycarpi vero condiscìpulus et sodalis, vir unus ex antiquis protestatur in primo libro suo: quinque enim volumina conscripsit. Papias vero de se ita indicat; Non pigebit autem nos tibi omnia quæ quondam a præsbyteris didicimus et benè retinemus exponere. – Neque enim his qui hominum præcepta sed qui domini mandata memorabant ab ipsa veritate suscepta. Quod si quando advenisset aliquis ex his qui secuti sunt Apostolos, ab ipso sedulo expiscabar quid Andreas, Petrus, Philipp{us} Thomas Iacobus, Ioannes, Matthæus vel alius quis ex discipulis domini, quæve Aristion vel Ioannes Presbyter cæterique discipuli dicebant. Nec enim tantùm mihi librorum lectiones prodesse credebam quantum vivæ vocis præsentis magisterium. [Nota quod quidam Asiani scribunt duo esse apud Ephesum sepulchra et utrumque Ioannis appellari.] Papias etiam frequenter nominatim in Commentarijs suis a Ioanne et Aristione traditum sibi de singulis quibusque commemorat. Dicit miraculum de Iusto Barsaba et alia plurima a majoribus sibi tradita, et novas quasdam Parabolas Salvatoris, et doctrinam incognitam magisque fabulosam mille annos futuros post resurrectionem quibus corporaliter regnum christi in hac terra futurum sit. — Et multis post se Ecclesiasticis viris erroris hujus præbuit causas, autoritatem dogmati tantùm ex vetustate tribuens, non etiam ex ratione dictorum, sicut Irenæo, & siquis alius eum in hac parte visus est sequi. Alia quoque quamplurima supra memorati Aristionis refert tanquam ei ex verbis domini tradita, et Ioannis presbyteri, quæ siquis vult plenius noscere ipsos ejus relegat libellos. De Matthæo autem dixit Papias quod scripsit hebræo sermone. Interpretatus est autem ea quæ scripsit unusquisque sicut potuit. De Marco autem sic: Narrabat Presbiter quod Marcus interpres fuerit Petri et quæcunque meminerit ab eo dicta conscripserit. Non tamen per ordinem ea quæ a domino dicta <28v> sunt vel facta digesserit quia non ipse auditor domini fuerit vel sectator, sed novissime Petro adhæsit ad usum ac ministerium prædicandi non ad conscribendos domini sermones. Itaque nihil peccavit Marcus in eo quod ita quædam scripserit quasi qui sparsim audita recordarivideatur. Et hoc solum satis egit nequid ex auditis omitteret aut aliquid falsum scriberet Euseb lib 3. cap 39

De Epistola ad Hebræos Clemens ita disserit, quod manifestè Pauli sit Apostoli scripta sit autem Hebræo sermone tanquam Hebræis; a Luca vero qui erat Pauli discipulus, interpretata in Græcum, unde et stylus ejus magis similis videtur libello illi quem Lucas de Apostolorum actibus scripsit. Quod autem superscriptionem solitam inibi non habet, i.e. Paulus Apostolus, Clemens dicit esse quia præjudicatum Hebræis erat de Pauli nomine ne ejus dicta susciperent, et idcirco prudenter declinasse ne statim in principio Pauli nomine inspecto, lectio ejus repudiaretur. Fuit etiam Paulus Apostolus gentium non Hebræorum. Euseb lib 6. cap 11

Ireneus ait Matthæum Hebræis propria eorum lingua conscriptum edidisse evangelium cum Paulus et Petrus in Vrbe Roma evangelizarent atque Ecclesiæ inibi fundamenta solidarent. Post quorum exitum Marcus discipulus et interpres Petri Evangelium quod ibi prædicaverat digessit in libro. Posthæc Ioannes discipulus domini qui et supra pectus ejus recubuit edidit Evangelium apud Ephesum urbem Asiæ positus.      Et in quinto de Revelatione Ioannis scribens et de numero nominis Antichristi, hæc refert. Cùm igitur hæc ita se habeant et in omnibus rectis et antiquis exemplaribus iste numerus inveniatur, sed et illi hæc eadem contestentur qui Iohannem viderunt in corpore positum & verbum domini prædicantem, quia numerus Bestiæ secundum Græcorum computum et literas quæ in eodem conscribuntur — &c Meminit autem primæ Epist Ioannis et primæ Petri plurimaque ex ipsis sumit exempla. Necnon et libellus qui dicitur Pastoris amplectitur dicens Benè ergo refert scriptura quæ dicit primò omnium credendum esse quia unus est Deus qui omnia creavit atque composuit. Narrat etiam historiam 72 Interpretum. Euseb lib 5. cap 8

Dionysius Alexandrinus Apocalypsin a spiritu sancto proficisse credidit, sed a Ioanne Presbytero et non Apostolo scriptum. lib 7. c 23 At Iustinus Martyr (Euseb l 4. cap 18.) & Origenes (Euseb. l: 6. c 18) Iohanni Apostolo tribuunt. Vide etiam ibidem sententiam Origenis de alijs libris veteris et novi Testamenti.

<29r>

Theophilus Antiochiæ Episcopus testatur de Revelatione Ioannis lib 4. c 24

Melito Episcopus Sardinensi nunc catalogum veteris Testamenti adhibuit. Gen. Exod. Levit Numb Deutr. Ios. Iud. Ruth. Kings 4. Paralip. 2. Psal Prov. Wisdome. Ecclesiastes. Canticles. Iob. Isa, Ier. 12 Prophetæ minores. Dan, Ezek Esdras (forte Ezra).

<29v>

Paulo ante obsidium Hyerosolymæ Ecclesia divinitus monetur migrare inde ad oppidum quoddam Pellam nomine trans Iordanem. lib 3. c 5. Sequitur Excidij Historia, c 6, & prodigia antecedentia c 8, Et exclamatio hominis plebei, væ væ Hierosolymis. ibid.     Iosephi historici fides et {elegantia} apud Imperatores et Regem Agrippam, qui 60 Epistolis de historiæ ejus veritate testatus est. cap 9 & 10.

Interficitur Posteritas David. l 3. c 19.

Hæretici Ebionij l 3. c 27. Cerinthij c 28, Nicolaitæ c 29. Cerinthus post resurrectionem terrenum dixit futurum esse regnum Christi in Hierusalem et homines in carne iterum concupiscentijs et vitijs subjectam conversationem habituros. Contra fidem quoque scripturarum quosdam mille annos designant in quibus et alia multa corruptionis opera et nuptiarum festivitates. dicit futuras ad eos qui libidini sunt dediti decipiendos: ut ait Gaius in disputationum suarum dialogo. Sed et Dionysius cum de Ioannis Revelatione dissereret, et quædam secundum ea quæ antiquitus Ecclesiæ tradita fuerant, disputaret, Cerinthi ait, hæresin fuisse ut affirmaret terrenum futurum esse Christi regnum: Et quia erat ventri et gulæ ac libidini deditus, ea futura decernebat quæ sibi propria libido dictabat. Euseb l 3. c 28. Et hinc veterum nonnulli qui Apocalypsin non admittebant, dixerunt a Cerintho scriptam esse lib 7. c 23.

Clemens ait Petrum et Philippum uxores habuisse et filias etiam viris nuptum dedisse. lib 3 c 30

Tempora Apostolica desinunt in Simeone circa AD 107. Et tum errores Ecclesiam invadere incipiunt. l 3. c. 32.

Ignatius apud Antiochiam post Petrum secunda successione Episcopus, existente Evodio primo l 3. c 22) cum ad Martyrium per Asiam navigaret, singulas quasque digrediens civitates Ecclesiæ populos — edocebat in fide persistere et observare se ab heræticorum contagijs qui tunc primum copiosius cœperant pullulare & ut tenaciùs Apostolorum traditionibus inhærerent, quas traditiones cautelæ gratia, et nequid apud posteros maneret incerti etiam scriptas se asserit reliquisse. Denique cùm Smyrnam venisset ubi Polycarpus erat scribit inde unam Epist ad Ephesios eorumque pastorem, aliam Magnesiæ civitati aliam Ecclesiæ quæ est Trallis. Scripsit et ad Romanam Ecclesiam. Sed et ad Polycarpum velut Apostolicum virum datis literis Antiochenam ei Ecclesiam præcipuè commendat. Ad Smyrnæos sanè scribens utitur verbis quibusdam, unde assumptis nescimus, quibus hæc de salvatore proloquitur. Ego autem post resurrectionem quoque in carne eum scio fuisse & credo. Nam et cum venisset ad Petrum cæterosque, ait eis Accedite et videte quia non sum Dæmonium incorporeum. lib 3. c 36. Post Ignatium Heros rexit Ecclesiam Antiochenam. c 37. Et in hoc tempore

<30r>

Regionem vestram alieni devorant Isa. 17. i.e possident Chal. Par. Gladius devorat Isa. 1.20. Syrij devorant Isa. 9.12 Excoquam ad purum scoriam tuam & 30 auferam omne stannum tuum Isa 1.25 i.e. defæcabo rebelles tuos ad puritatem usque & auferam sceleratos tuos omnes. Vers. Septuag & Syr. & Chald. Par. & Arab. / X Cedri Libani sublimes et quercus Basan Isa 2.13. i.e super reges populorum fortes et super principes provinciarum Chal. Par. ib. Naves Tarsis Isa. 2.16. i.e Insulæ maris. Chal. Par.       Ye beat my people to pieces & grind the faces of the poor. Is 2.15 i.e. ye make poor my people. Chal. Par. Metals & pretious stones signify men Isa 1.25 Gates of a City for her magistrates Isa. 3.26. A garden for a grove of an Idol temple Isa 1.29, 30. X A vineyard for Israel. The Vineyard of the Lord of hosts is the house of Israel & the men of Iudah his pleasant plant. Isa 5.7. Hell or hades is the grave Isa. 5.14. 14.9 Lambs are the just. Chald Par in Isa 5.17. Deserts are put for the possessions of the wicked Isa. 17. X A forreign invading kingdom compared to a lyon that carrieth away the pray Isa 5.29 X Flies & bees put for people & desolate valleys or torrents of valleys for the streets of cities Chal. Par. In Isa 7.18, 19. X smiting for smiting with war Isa. 9.13 & 14.6 & 19.22 & alibi & therefor a sore for a plague of war. X A bird moving the wing for a king {m}aking war & her nest for his seat Isa. 10.14. X Trees for men Isa 10.33, 34. The indignation ceases at the return of the captivity Isa. 12.1 X The [political] heavens shaken & earth moved & sun moon & starrs smitten al the fall of old Babylon by the hand of the medes. Isa 13.9, 10, 11, 13. Babylon the seat of Arabians & sheperds Isa 13.20. X Ascending above the clouds & starrs Isa. 14.13, 14. X Fatness of flesh shal wax lean. i.e the riches of his glory shall pass away. Chal. Par. in Isa. 17.4. Blowing a trumpet & lifting up an ensign for proclaiming war Isa. 18.3 X Rivers for people Chal. Par. in Is 18.7. X Driving from a station or place for driving from dignity. Is. 22.19 & Chal. Par. Fastening a nail in a sure place & removing it from thence for establishing a Prince in a sure Throne & for dethroning him Isa 22.23, 25 See the 70.     The Lord turneth the earth upside down & scattereth its inhabitants — the foundations of the earth do shake — the earth is moved exceedingly Isa. 24.1, 18, 19 This is opposite to God's making the earth so fast that it cannot be moved <30v> Foundations of buildings are Princes     Isa. 28.16     Singing with joy in the night of the great Feast Isa. 30.29. X Dens are uninhabited buildings    Isa 32.14    God the first & the last Isa 41.4 & 43.10 & 44.6. & 48.12 Fire for war Isa 42.25 & 50.11 & Chal. Par. ib. Water for the spirit Isa 44.3 NB Two edged sword of the mouth to stay Leviathan Isa 27.1. & 49.2. NB The Pallm bearing multitude out of all nations coming out of tribulation alludes to Isaiah 49.6, 8, 9, 10. Living waters from Ierusalem Isa. 2.3. Zion a stone hewn out of a rock Isa 51.1. Dan. 2. X Light is put for the law & judgment Isa 51.4    . Rain for the word of god Isa 55.10, 11 X A place & a name for a dignity Isa 56.5. A whores bed a type of spiritual fornication Isa 57.7, 8. Apoc. 2     Gates of a City fore Elders Isa. 60.18. Potters vessels for men Isa 64.8. — Wildernes for the desolation of gods people Isa 64.10. Apoc 11

<32r>

Villalpandus the most eminent commentator on Ezekiels Temple: yet out in many things. For 1 he makes the reed to be six common cubits & a hand breadth over. But Ezekiel make the reed six great cubits each being a common cubits & a hand breadth, So the Hebrew & Septuagint call it a reed of six cubits by the cubit & an hand breadth Ezek 40.4. & a reed of six great cubits cap 41.8 & the little chambers in the gate are one while said to be a reed cap 40.7 another while six cubits vers 12. Et ipsa ratio suadet ut mensura communis dividatur regulariter. Citat quidem Villalpandus authores quosdam in suam sententiam sed ipse ipse solus in hac replus omnibus illis intellexerit. Hic error in Longitudine calami turbavit omnia. Sed dicit sex cubitos vulgares cum totidem palmis faciunt septem cubitos. Cur itaque non dicitur arundinem fuisse septem cubitorum? Resp. ob vitandas fractiones in sequentibus.

Secundo mensuras quasdam quas in fundo accommodare non potuit extendit is in altum, ut 60 cubitos frontium in porta cap 40 14 et

quasi angelus parietes perpendiculares scanderet ad tantas altitudines, qui tamen more hominis ibat pedibus & solo insistens nullas altitudines plusquam arundinis unius metiretur. Et hoc animadverso ruunt ea omnia quæ de altitudinibus ædificiorum {commentus}{commeatus} est.

Tertio Atria illa multa quæ Villalpandus excogitavit, nullum aliud habent fundamentum quam versu 19 cap 40 jam legitur in Hebræo et Latino quod Angelus mensus est latitudinem a facie portæ extimæ orientalis ad faciem oppositæ portæ centum cubitos ad orientem et ad aquilonem. Quia dicitur ad Orientem et ad Aquilonem, ille mensuras geminavit quasi Angelus primo mensurasset distantiam unam in linea orientali deinde alteram in boreali. At distantia inter portam illam orientalem et faciem Atrij interioris nullibi est ad aquilonem. Vnica {sa}tum mensuratur distantia inter duas portas ut etiam sequentibus colligi potest vers 23 & 27 ubi similia repetuntur. Illud et ad Aquilonem pertinet ad sequentem periodum et legi debet. Et duxit me ad aquilonem Sic olim legebant Septuaginta et lectio vera est quia Ezekiel jam ducitur de porta orientali ad portam borealem, et ubi ducitur de loco in locum solet id exprimere. Corruit igitur Atriorum perplexa illa multiplicitas. Et ut corruat necesse est quia ædificia totu plicia ab illo excogitata tollunt omnem prospectum Atrij intimi ubi sacrifica fiunt.

Quartò Fundantur alia quædam Villalpandi excogitata in versu 30 capitis 30 Et tamen versus ille olim deerat in exemplari interpretum Septuaginta, et nihil aliud est quam corrupta repetitio verborum ultimorum præcedentis commatis posito scilicet quinque pro viginti quinque. Consule textum Hebræum et ita esse senties.

sexto quæ excogitavit Author ille de forma cubiculorum in medio parietum Templi, fundata sunt in verbis latini interpretis <32v> et erat interior domus in lateribus domus. cap 41. v. 8. sed vox hebræa מנח quæ hic vertitur interior significat spatium liberum et vacuum, locum ædificijs vacuum, aream & mox versu 11 usurpatur pro area illa significanda quam ostia cellarum hinc inde spectabant, quæque dicitur quinque cubitos lata in circuitu Templi. Et quod proximè in Hebræo jam legitur בית domus septuaginta vertebant ἀναμέσον adeoque legebant בין inter. Lege ergo בין cum septuaginta, et textus sic vertetur verbatim. Et quod vacuum, [erat] inter lateralia quæ ad domum . Id est: quod ædificiorum vacuum restabat erat platea inter cellas laterales quæ adjacebant domui. Vel ut septuaginta breviter vertunt Spatium relictum erat inter lateralia domus.

Quinto. Quæ de cantoribus et janua orientali vers 44 cap 40 in Hebræo jam leguntur non occurrunt in Septuaginta, & sensum valde perturbatum reddunt. Vbi jam legitur cantores et orientalis septuaginta legebant duo et australis. Et certè cantoribus sedes non dabatur in Atrio interiore in loco utique nobiliore quàm {principibus} sacerdotum (demptis Altaris et Templi curatoribus duobus) conceditur. Et hic planè non agitur de portis ad Aquilonem et Orientem sed de portis sibi mutuo respondentibus ad Aquilonem et Austrum. juxta quas utique Propheta dicit duas exedras sibi ex adverso respondentes quarum hæc Notum illa Aquilonem spectet. Porrò Ezekiel ubi ducitur de loco in locum, solet id exprimere. Ducitur jam in Atrium interius. Et id expressum erat in exemplari interpretum septuaginta sed in nostris exemplaribus non habetur. Lege ergo cum septuaginta Et eduxit me in Atrium interius [vel per januam interiùs ut in Hebræo jam legitur] et ecce duæ exedræ in Atrio interiore una a tergo januæ borealis respiciens ad austrum, altera a tergo januæ australis respiciens ad boream. Hic sensus clarus et perspicuus est. Villalpandus perturbatam et minimè intelligibilem versionem latinam sequitur et in ea perplexius exposita fundat inventa sua de exedrijs cantorum in ipsa fronte Atrij interioris quibus omnis sacrificiorum ex altero Atrio prospectus intercipitur.

<33r>

Sexto in Ezek 41.6. In Hebræo est Et lateralia, laterale contra laterale, errant tria, et triginta, פעמים duabus vicibus. Id est secundum altitudinem tria, [Ezek 41.16. 1 Reg. 6.6) secundum longitudinem triginta (Ioseph Antiq. l. 8, c. 3) idque duabus vicibus seu duplici serie nam laterale contra laterale stare dicitur vide Ezek 41.11. Cum Hebræo consentit versio septuaginta quæ sic se habet Et lateralia, l{atera}le contra laterale, τριάκοντα τρὶς δίς triginta {ter} dupliciter. Hieronymus verò habet bis triginta tria et locum intelligit quasi sexaginta sex lateralia in longum disposita erant. Villalpandus versionem Hieronymi seculus fingit sexaginta sex, in triplici serie secundum altitudinem ac duplici secundum latitudinem, ita ut in una serie sint tantum undecim lateralia.

Denique alia Villalpandi commenta fundantur in versione Vulgata cap 42.3, ubi legitur Porticus juncta porticui triplici. Sed in Hebræo est Porticus contra porticum in triplo, ide est in serie triplici a fundo. Et congruenter Septuaginta vertunt αντιπρóσωποι στοὰι τρισσάι. Porticus triplices hinc inde ex adverso se invicem spectantes. Sunt et alij quidam Villalpandi lapsus, ut ubi fenestrarum obliquitatem interpretatus est de fenestris oblique reticulatis, quæpotius de parietum obliquitate quæ̂ fenestræ ad pluris luminis intromissionem latiores fiunt intus: ut ubi cubiculorum & per quæ sacerdotes etiam quotidiè transeunt eundo de Atrio interiore in exedras suas ut vestes ibi exuant antequam eant in Atrium exterius. Verum ex dictis abunde satis patet Villalpandum nil nisi somnium nobis dedisse.

Cæterùm ut veterem lectionem Hebraicam mediante potissimam versionem Septuaginta eruere conarer maximè adductus sum quia textus hebraicus defectu vocalium Et nimia multarum literarum similitudine magis obnoxius est corruptionibus quam græcus. Id satis intelligent qui in textu Hebr. conferent eadem nomina diversis in locis repetita ut in Ezra 2 et Nehem 7 & multo magis in Nehem 11 & 1 Chron 9 nec non in 1 Chron 6 a versu 54 & Iosh. 21 a versu 10. Fieri igitur vix potuit quin in textum hebraicum a tempore septuaginta interpretum per incuriam librariorum corruptiones haud paucas irreperent <33v> Versiones aliæ non nisi post annos quingentos et amplius factæ sunt ubi exemplaria multo magis scatebant erroribus, ubi antiquus sermo Hebraicus dudum cœperat, ubi Templū tam secundi quam primi cujus illud Ezekielis simile fuit, idea omnis e mente hominum exciderat, Textum Hebraicum præfero quidem versionibus universis Sed versionum hic est usus ut colligamus quomodo textus ille se habebat in exemplaribus quibus singuli interpretes usi sunt. Nam si per parvas apicum textus hodierni mutationes pervenire possimus ad textum versioni cuivis congruentem habebimus textum exemplaris quo interpresille usus est. Et exemplar omnium antiquissimum quo septuaginta usi sunt debet esse maximæ authoritatis, præsertim ubi sensum reddit clarum et perspicuum qui in hodiernis exemplaribus turbatus est. Rem dignam faceret quisquis per totam scripturam variantes lectiones hoc modo e versione 70 colligeret.

<34r>

Pharamundus circa an 419 laid the foundation of the kingdom of the Franks which his successors Clodius, Meroveus, Hilderic, & Clodovæus enlarged by degrees till they were masters of all Frances &c pag 66.

Gibolphus circa AD 425 væl 449 Valentiano regnante Romanas provincias infestavit, et successores fuere Vidomarus, Hunibolphus, Adelgerus, Theudo &c quorum regnum in Vindelicia et Norico Romanis Provincijs ademptis duravit ad an 725 quando Carlomannus vicit et ad du{illeg} dignitatem humiliavit. desijtque ducatus anno 788 Constituto Gerholdo Boiariæ Marchione post cujus obitum anno 798 reges habuere ex genti Francorum ad ann 904 circiter et postea duces (Bavariæ) ad nostrum quasi tempus perdurarunt. pag 241.        Nota Austria pertinet ad Boiariam. Bohemia reges habet ab anno 1086.

Ermericus primus suevos in Hispaniam traduxit, Galleciamque occupavit postquam Vandali in Africam trajecissent. rexit annos 32 et diravut regnum usque ad an 584 circiter quando quando Andeca rex ultimus a Leovigildo Visigottorum a rege capitur et Suevorum regium Gottis subjicitur amisso paulatim gentis et authoritate et nomine. p 382.



Ostgotti in Italia ab Odoacro et successore Theodorico Anno 476. ad Tejam an          successerunt Longobardi ad an               Forte Alaric et Attila pro prioribus regibus in hoc regno haberi possint. p 576.



Visigotti in Gallia Lugdunensi et Aquitania ab anno 417 circiter ad annum     sub regibus Alarico, Aystulpho, Theoderico, Turismundo, Dictmaro, & Gundocaro qui vixit sub Theodosio juniore, et Theodoricus A.D 464 in pugna cum Attila obijt p 577.



Visigotti in Hispaniam AD 433 sub Athaulpho cum copijs Alarici jam mortui contrudunt et expulsis Vandalis et Alanis citeriorem Hispaniam occupant, dein an 584 adjunxerunt regnum suevorum in Gallecia et ad hunc usque diem Hispaniam tenuerunt.



Renosyndus paulo ante annum 676 (quo interfectus est) defecit a Bamba rege Hispanorum et Gothlandiam (corruptè Catelaniam) veterem Gothorum provinciam occupavit, duravitque regnum hoc (Arragoniæ dictum) ultra annum 1475 cum Ferdinandus jure hereditario adjunxit regnum Castiliæ et Legionis pag 587. Defecit tantum ab anno 789 ad Garciam filium Veramundi Castiliæ & Legionis Principis circa An 825 Et circa an 912 primò vocantur Reges Arragoniæ (prius Gothlandiæ)



AD 1018 Sanctius Major Rex Arragoniæ moriens Ferdinando Castellæ regnum Garciæ Navarræ & Raymir Arragoniæ dedit: unde reges Navarræ | Arragoniæ processerunt Sanctius nupsit filiam ultimi Castellæ comitis, indeque rex Castellæ factus est dein Ferdinandus {fil} per matrimonium conjunxit Regna Castellæ et Asturiæ, et con <34v> perseverarunt ad annum        aut ultra. Regum autem Navarræ ad reges Franciæ per matrimonium Anno 1284 usque ad 1399 dein adjicitur regno Arragoniæ anno 1412. sed anno 1424 iter seperatum est tandemque ad Reges Franciæ transijt.



Godogesitus imperante Honorio, circa an 419 gentem suam Vandalorum ex Pannonijs in Italiani indeque in Galliam et in Hispaniam postremò duxit et ibi successor Modocisalus rexit ejusque successor Gensericus in Africam trajecit. ubi regnum ad annum 534 tenuerunt. 613.



Athanaricus primus rex Burgundiorum dein Gaudisolus, Gundiochus, Chilpericus, Gundobaudes, Gundomarus, Gundomarus & Sigismundus qui vixit circa annum 521. Dein hoc ad Regnum Galliæ redactum est usque ad Caroli magni tempus qui creavit filium suum Carolotum regem Burgundiæ & usque ad Ioannem regum ultimum circa AD 1136 reges proprios habuit. [Postea Duces vel comites tantum fuere] Et ejus regni vestigia per duces et comites ad nostra usque tempora manere pag 615



Gepidærum Reges fuere Ardaricus sub Attila Trapestyla 541. Chorismus Thurismundus. Cunimundus sub Iustiniano. Turismundus. Vsdrilas. Aspadus Narsetem contra Gothos juvit et occidit Totilam. p 612



Kings of Portugal ab anno 1110 ad hunc usque diem p 81



Duces Hungariæ ab an 744 ad an 997 deinde reges.

Longobardi ad an 774. Britanni ad an 687 dein ab 837. Longobardi in Pannoniam migrā an 526 inde in Italiam 568 Pannonia Hunnis relicta. Boij ad 725            Reges Siciliæ et Apuliæ ab an 1078 circiter ad an         . p 89, 100 521. Reges Hierusalem 1100 ad 1187. Reges Cypri pag 99. Reges Carnorum p 158. Duces Suevorum in Rhætia a Sumano Anno ad Chunradinum anno 1260. circiter. pag 383.

Styri Tauriscorum posteritas Bavarij Boiorum. Styria Carinthia Carniola a Tauriscis, Carnis, et Cranis: Provinciæ sunt et ducatus in Alpibus Celticis Italiæ vicinis. Bavaria est ducatus in Vindelicia. Boiorum duplex fuit regnum Vnum in ulteriori Austria (Bohemia) alterum in Vindelicia et Norico



De marcomannorum sedibus vid p 513 Attilæ subditi fuere tandem in Daniam et Germaniam littoralem transiere.

<35r>

Visigotti in Hisp ab AD 433

Suevorum in Gallæcia ab 420 ad 584. Dein Gothlandiæ vel Arragoniæ reges 675.

Franci in Gal &c ab 419

Boiarij in vindeli{cia} et Norico Romanis Provincijs ab Anno 435 circiter ad 725.

Visigotti in Gallia Lugdunensi et Sequana ab 411 ad regnum Burgundionum quod duravit ad an 526. (vide pag 577 & 615).



Vandali in Africam anno 428 ad an 534.



Hunni dein Ostrogottitum Longobardi in Pannonia et Italia.

at which time the Saxons invading this Island parted it from the Roman Empire. This Kingdom ended AD 687 in Cadwallader

1 The Saxons who invading this Island under Hengist separated it from the Empire about AD 449

2 The Brittains who at the same time were left under thier King Vortimer to defend themslves against the Saxons. Their Kingdom ended about AD 687 under Cadwallader. But within a while the number was made up again by the erecting of the present German Empire or .

3 The west-Goths in Spain who Anno 433 under their King Aistulphus with the forces of Alaric lately dead, pass out of Gallia Lugdunensis & take the nerer part of Spain from the Vandals & Alans & continue in possession of those kingdoms to this day.

4. The Suevians & Alans who under their king Ermeric pass into Spain & there seized upon Gallæcia about the same time that the Vandals departed into Africk This kingdom continued | lasted in the successors of Ermeric till about AD 584 when Andeca their last king was subdued by Leovigildus king of the west–goths. But in its stead not long after viz AD 675 circiter, the new kingdom of Catalonia or Arragon was erected which continued till Ferdinand fifth of Spain united it to his kingdoms (a.D. 1475) | hath continued almost to our time, excepting an interregnum from an 789 ad an 825.

<35v>

5 The Francks under Pharamund seize first upon Gallia Belgica about the yeare 419 & soon after upon Gallia Celtica, recting to themselves a kingdom which hath continued to this day.

6 The West Goths under Alaric AD 411 depart out of Italy after they had sacked Rome & seat themselves for a while in Gallia Celtica & Aquitania. & then passing into spain, the Burgundians under chilperic succeed in their relinquished seats & after a few yeares grow into one kingdom with those Goths which were left behind. This kingdom of the Burgundians lasted till A 526 when it was subdued by the Francks. [ separated Burgundy again from] And continued under that Crown till the reign of Charles the great who made his son Carolotus king thereof & from that time for above 300 yeares together it enjoyed its proper kings till A 1136 when it was again united to that kingdom of France. But in its stead there was a new kindom of Portugal divided from Spain AD 1110 which hath continued ever since | under several changes continued almost to our age. Also for the interregnum from ann 520 to Carolotus there was a recompense made by seperating the kingdom of Austria from that of France which injoyed its proper kings from A 565 (to A 678 or 751) untill the reign of Pipin the Father of Charlemaign.

7 The Huns under Attila (who began his reign anno 445) overrrun Pannonia & Italy. But the sons of Attila after his death falling into dissention the east Goths under Theodoric subdue them in Pannonica & within a while after become masters of Italy also, subduing the Heruli which under Odoacer had newly seated themselves there. About AD 526 the Lombards pass in Pannonia & within a while make themselves masters thereof & AD 568 they remove from thence into Italy leaving Pannonia to the Hunns, who have ever since bein in possession thereof.

<36r>

Zosimus l 6 de prima Epist. Brit. Salvian.

Of the Vandals in Iornand. / / Iulian & Libanius de Constantio. / De Longob. {dimiss. sent} De Martyropoli in diebus Mauritij. / De Angl: {in} Zosim. Procop. Oros. Isidorus.

Gildo Comes initio regni Honorij et Arcadij, simul ut defunctum Theodosium comperit, – Africam orientalis Imperij partibus jungere molitus est Oros l 7. c 36. Dicet præterea opinione de occasione defectionis sumpta a infantia Imperatorum.

Stilico Alaricum cunctamque Gothorum Gentem pro Pace optima et quibuscumque sedibus suppliciter & simpliciter orantem occulto fœdere fovens, publicè autem et belli et pacis copia negata ad terendam terrendamque republicam reservavit. Præterea gentes alias copijs viribusque intolerabiles quibus nunc Galliarum Hispaniarumque provinciæ premuntur hoc est Alanorum Suevorum Vandalorum ipsoque simul motu impulsorum Burgundionum, ultro in arma solicitans deterso semel Romani nominis metu suscitavit eas interim ripas Rheni quatere et pulsare Gallias voluit. — Itaque ubi Imperatori Honorio exercituique Romano hæc tantorum scelerum scena patefacta est, commoto justissime exercitu occisus est Stilico — Oros. l. 7. c. 38.

Anno ab Vrbe Condita MCLXIV irruptio Vrbis per Alaricum facta est. Interea ante biennium Romanæ irruptionis excitatæ per Stiliconem Gentes Alanorum Suevorum Vandalorum, multæque cum his aliæ, Francos proterunt Rhenum transeunt Gallias invadunt &c His per Gallias bacchantibus, apud Britannias Gratianus municeps ejusdem Insulæ tyrannus creatur & occiditur. Hujus loco Constantinus ex infima militia propter solam spem nominis sive metu virtutis eligitur qui continuò ut invasit imperium in Galliam transijt. Oros l 7. c 40.

Anno ab Vrbe Condita 1165 — Constantius Comes in Galliam cum exercitu profectus Constantinum Imperatorem apud Arelatum civitatem clausit cœpit occidit. Oros l 7 c 42

Anno ab Vrbe Condita 1168 Constantius Comes apud Arelatum Galliæ urbem consistens – Gothos narbona expulit, atque abire in Hispaniam coegit. – Gothis tunc Ataulphus rex præerat. Oros l 7. c 43.

Gothorum Reges. Alaric, Ataulphus, Segeric. Vallia Oros l 7.

Prosper ponit Constantinum occisum A.C 411, Gothos in Galliam transeuntes A.C. 412, in Hispaniam migrantes A.C. 415. Walliam regnatem A.C. 416.

Prosperi Chron. Edit: Pithoea Hæc habet. Anno Honorij a Patris obitu 10 Sæva Italiæ barbarici motus tempestas incubuit: siquidem Rhadagaisus Rex Gothorum Italiæ limitem vastarum transgreditur. Ex hoc Arriani, qui Romano pro{cul} <36v> fuerant orbe fugati, barbararum nationum, ad quas se contulere præsidio erigi cepere.

Ann 11 Multis ante vastatis urbibus Radagaisus occubuit &c

Ann 13 Diversarum gentium rabies Gallias dilacerare exorsa

Ann 14 Stilico occiditur.

Ann 15 Hac tempestate præ [in]valitudine Romanorum vires funditus attenuatæ Britanniæ.

An 16 Roma capta An 17 Constantinus occiditur. An 18 Rursum alia Galliarum prædatio, Gothis qui Alarico duce Romam ceperant Alpes trangredientibus

An 19 Valentia nobilissima Galliarum civitas a Gothis effringitur. An 20 Aquitania Gothis tradita. An 22 Gothi cum se iterum Autaupho perempto movissent Constantij repelluntur occursu.

Isidorus dicit Walliam regnasse 3 annos, & hortatu Honorij Wandalos Silingos Alanorum regnum, extincto Atace rege ipsorum delevisse, dein navigatione in Africam frustra tentata revertisse in Galliam data ei ab Imperatore ob meritum victoriæ secundâ Aquitaniâ cum quibusdam civitatibus confinium Provinciarum usque ad Oceanum.     Honorij anno 25 obit Wallia.

In Burgundiorum fines assidue irruentes Hunni regionem illorum vastabant, Itaque Burgundiones adeo cuipiam sese commitere statuerunt —

Extemplo igitur ad quandam Galliæ civitatem profecti postulant ab episcopo ut Christianum Baptismum suscipiant. Ille cum septem dies jejunare eos jussisset ac fidei rudimentis instituisset octavo tandem die Baptismo donatos dimisit. Exinde fidenti animo adversus Hunnos progressi sunt: nec spes eos fefellit. Etenim rege Hunnorum cui nomen erat Optar (Ὄυπταρος) præ nimia ciborum ingluvie nocte quadam suffocato Burgundiones in Hunnos duce destitutos subito irruentes paucique plurimos aggressi victoriam reportarunt. Cum enim ipsi tria duntaxat hominum millia essent Hunnorum 10 circiter millia interfecerunt. Ex eo tempore Burgundiorum gens Christiani religionem studiosissimè professa est. Socr l 7. c 31 Hoc erat circa Consulatum Theod 13 & Valentini 3.      Sed fallitur de conversione Burg. ad Christianitatem nam Orosius cum scripsit Hist. testatus est omnes Burg. tunc ad Christianitatem conversos. Orosl. 7. c ult.

Pugna Turcorum quæ Romanos in omnia mala conjecit erat in tempore Ioannis Papæ et Bezovius in Annal. refert ad annum 1276. Dicitque Melecum Azatini Sultani filium Turcarum Principem sub id tempus per insidias cæsum esse & Turci cum Imperium inde ad maximam perturbationem prolapsum.

— arbitratu suo viverent. Itaque Britanni sumptis armis & pro salute sua periclitati, civitates suas a barbaris imminentibus liberarunt. Itidem totus ille tractus Armorichus cæteræque Gallorum Provinciæ, Britannos imitatæ consimili se modo liberarunt ejectis romanis præsidibus, & propria quadam republica ex arbitratu suo constituta. Hæc Britanniæ Celticarumque gentium rebellio quo tempore Constantinus iste regnum usurpabat accidit. cum ipsius in imperandi secondi moti barbari hasce grassation{es} instituissent. Zos. l 6.

Decedenti Theodosio, duo filij successere Arcadius natu major qui Orientis Et Honorius qui occidentis Imperium tenuere, sic enim divisum erat jam dudum a Constantino ejusque filijs quo eo rem traduxit urbemque ante omnes longe clarissimum constituit & ab eo nominari voluit Procop De Bell Vand < insertion from f 37r > l 1. initio

< text from f 36v resumes > <37r>

Interea Alarico morbo Visigothorum exercitus duce Adaulpho Galliam petijt, & Constantinus quem Britanniæ tyrannum diximus, bello superatus una cum liberis interijt: nec eam propterea Romani liberaverunt succedentibus continuò tyrannis. Procop De Bell. Vand. lib. 1.

Stiliconem perfidum dicit etiam Iornand. Get.

Constantinus tunc quidem Gallijs occupatis invasit Imperium. Hostes ejus sævientes filiumque ejus regno privare cupientes monachum fecerunt eum. Ipse sanus a Gallia revertens, statim filium suum Constantem ex Monacho Cæsarem ordinavit. Sed mox ipse apud Arelatum filius ejus apud Viennam regnum cum vita amiserunt. Iornand Get

Martyropolis in regione qua Sophene dicta est, ab Amida 240 ad Boream ventum prope Nymphium fluvium qui Persas a Romæis disterminat. Proc De Bel. Pers. l 1.

Est Nymphius Fluvius prope Martyropolim, Ab Amida vero octoginta procul Stadijs. Procop De Bel. Pers. l. 1.

Idatius. Editio Sirmundi.

Indic 9 Cyro Coss: Hunni fini{b}us suis egressi — Marcellin

P.C. Belisarij I incipit Bellum Gothicum in Italia. P.C Bellisarij II incipit obsidium Romæ [initio anni] & in proximo solvitur. Marcellin Chron edit Sirmondi.

Walamirus Theodemirus & Widemirus

Bellum cum Attila Iornandes in Get vocat atrox multiplex immane pertinax cui simile nulla unquam narrat antiquitas. Et sanguinem rivo comparat

Stilico Alemannos Suevos Vandalos Burgundiones suscitavit &c P. Diac Historia Romana l 13.

Interea rex Hunnorum Attila dum cun fratre Bleda regnum intra Pannonias Daciamque gereret, Macedoniam Mysiam Achaiam Thraciasque devastat Paul Diac lib 15

Κωνϛαντῖνος μάχῃ ἡσσηθεὶς ξὺν τοῖς παισὶ θνήσκει. Βρετταννίαν μέν τοι ῾ρωμαῖοι ἀνασώσασθαι ὀυκέτι ἔσχον ἀλλ᾽ οὖσα ὑπὸ τυράννοις ἀπ᾽ ἀυτοῦ ἔμενε. Procop Vand l 1. Constantinus bello superatus cum liberis interijt, Britanniam tamen Romani non ampliùs potuere recipere sed mansit ab eo tempore sub Tyrannis Insula

Honorius liberis ad Civitates Britannicas scriptis quibus eos hortabatur ut sibi caverent — in omni degebat ocio. Zos l 6.

Superioribus annis Vandali Suevis et Alanis permisti, superatis hisce locis nationes transalpinas vastarunt, edita ingenti cæde Procop. ib.

Vandali interea circa Mæotidem considentes, ubi fame pressi sunt in Germanosirruerunt qui nunc Franci dicuntur simulque Rhenum fluvium trajecerunt in societatem Alanos Gothicum et ipsum genus, adsciscentes: inde postea duce Godegisco in Hispaniam penetravere quæ primum ex Oceano e Romanorum ditione occurrit. Cum GodigiscoHonorius convenit ut in hac sedes — haberet. Procop. Vand. l 1.

How the Lombards were tributary to the Eruli & then beat 'em & drove 'em to the side of the Danube. And then how the Eruli went into Italy & were afterwards dispersed see Procop de Bell. Got p 315 & sequ.

Alanorum & Gepidarum rex Resplendial. Marcomannorum Quadorum Salingorum (Suevi sunt) rex Hermaneric. Annal. Biorum. Idem ponit Goar regem Alanor{um} <37v> quando Radagaisus invadebat Italiam, Eumque Romanis associatum. Capitur Vrbs Romæ Cal Apr.     Hæc Annal Boiorum lib 2

Vastatis urbibus hominibusque interfectis, solitudinem & raritatem bestiarum quoque & volatilium pisciumque. Testis Illyricus est, testis Thracia, testis in quo ortus sum solum: ubi præter cælum & terram & crescentes vepres & condensa sylvarum cuncta perierunt. Iram quippe Dei Opt. Max. etiam bruta sentiunt animalia. Quid multis opus verbis? Romanus corruit Orbis: Occidens in Germaniam translatus est. Hæc Hieronymus apud Chron Biorum p 127 lib 2

Suevi occupant sedes a Vandalis in Hisp relictas, & inter cætera Lustianiam

Rustici in Gallia ulteriore, Battone Duce conspirant: a Romanis desciscunt Bagaudarum sibi nomen induunt. Nos a calceamento Rustico Bundoschucham vocitamus. Ætius capto Battone cæteris veniam dedit. – Eudoxius Medicus callidi ingenij vir, Bagaudæ author primarius aufugit ad Hunnos. Ita Galliæ Lugdunensis Belgicaque pacatæ sunt Romanoque juri redditæ. Hoc factum regnante Valentin 3 quando Ætius modo pepulerat Francos. Ante Carthaginem captam & Ante bellum triennale cum Gothis Hunnis axiliantibus. Annal. Boiorum.

Attila primo Aquileiam caput Venetiæ invadit, solo æquavit, mœnia dirui jussit ædificia incendit. Inde oppida Histriæ, Venetiæ, Galliæ togatæ, Insubrium, Veronam, Ticinum, Mediolanum, & alia pleraque opida simili clade strageque atterit. Plerique in Insulas Hadriatici sinus aufugiunt, ibi civitatem in medijs fluctibus condunt, a regione unde migravant Venetias appellatam. – Sidonius Apollinaris qui eo tempore has calamitates sensit res Attilæ scribere cœpit sed victus magnitudine obticuit. Annal Boiorum. l 2.

regnante Maximo Alemanni Suitones Rhenum juxta caput invadunt. — — Miles Genserici avidus prædæ in Campaniam incursat; Capuam evertit, Neapolim expugnat, Nolam obsidet, urbes reliquas diripit — cum ingenti Captivorum numero, Africam repetit. Roma intra 46 annos ter spoliata.

— Vastatur Achivæ

Gentis, et Epirum nuper populatus inultam

Præsidet Illyrico: Iam quos obsedit amicus

Ingreditur muros. Illis responsa daturus

Quorum conjugibus potitur, natosque peremit[30]



Quin et Aremoricum piratam Saxona tractus

Sperabat, cui pelle salum sulcare Britannum

Ludus et assuto glaucum mare finderelembo

Francus Germanum primum Belgamque secundam

Sternebat, Rhenumque ferox Alemanne bibebat

Romanis ripis, & utroque superbus in agro

Vel civis vel victor eras. Sed perdita

Terrarum spatia Princeps jam Maximus —[31]

<38r>

Imagines in Orientali Ecclesia circa annum 380 cœperunt adorari Sozomenus lib 5. cap 20. indicat, cùm Iulianus statuam Christi ab hæmorrhousa positam, dejecisset; et Ehtnici eam in ignominiam Christianorum confregisset, fideles nonnullos fragmenta collegisse, ac in Ecclesia posuisse, atque ibi suo etiamnum tempore asservato fuisse scribit.

In Occidentali Ecclesia cœperunt templa pingi circa Annum 420 Hospitianus Vol 1. lib 2. pag 48

Gregorius Magnus superstitionum patronus Indulgentias certis temporibus templa visitantibus primus concessit. Balæo teste cent. 1. {illeg} script. Britanniæ cap 68. See Hospitianus Vol 1 lib 1 p 24.

Dicit Hospitianus, quod Gregorius magnus duarum præcipuè rerum quæ horribilem inclinationem et ruinam Ecclesiæ attulerunt autorem et quasi fundatorem fuiss{e} perhibetur, Invocationis nimirum hominum mortuorum, et sacri{ficiorum} pro mortuis. Epist dedic Tom 2.

Invocationem sanctorum, quæ ante in dubio erat a privatis tantùm in usu et vix religioni, Syricius Papa pro orthodoxa amplexus est et Cænæ dominicæ quoque accomodavit (nimirùm ut in actione Cænæ {im}petrent ut sancti sua merita et preces interponant inter Deum et homines. Postea Gregorius M. hanc opinionem canone suo confirmavit. Eoque tandem deventum est ut potior ratio et memoria sanctorum quàm {illeg} missa habita et celebrata fuit. Hospitianus Tom. 1 pag 148, 149.

Purgatorium esse Credidit Greg. Magn. {illeg} De quibusdam levibus culpis esse {ante} judicium purgatorius ignis credendus est. Hospit Tom 1. pag {157}.

Item sacrificia pro {peccatis} approbavit Greg. Magn. Nam in {illeg} narrat; Frequenter {exemplo} ostensum seu visione revelatum {est,} animabus defunctorum multum prodesse pro eis sacrificia. {illeg}

In dialogis c{illeg}ritur Gr. mag. de vastatione Italiæ et Rom{æ} Longobardos, ita ut Diem Iudicij adesse putaret. Hospit Ibid.

Vitalianus {Cantiones}, Missas, cæteraque omnia in templis latinè fieri decrevit circa Annos 666.     Hospit. Tom 1. pag 192.

<38v>

Gregorius Mag. primus est qui usum imaginum in templis palam propugnavit. Nempe cum Serenus Episcopus Massiliæ circa A.D 600 Imagines quod eas a suis adorari videret et e templis ejecit; graviter tulit Greg I et acriter illum reprehendit Epist 9. lib 9 Vbi ita scribit. Perlatum ad nos fuerat quod inconsiderato Zelo succensus, sanctorum Imagines, sub hac quasi excusatione, ne adorari debuissent, confregeris. Et quidem quia ea adorari vetuisses omninò laudavimus, fregisse verò reprehendimus. &c.

By the Authority & learning of this Gregory images (which at this time were but little in use, though pictures were more frequent in churches) began to be set up in many churches especially in Italy & (France). And their estimation grew so much that Boniface the fourth about the yeare 610 Pantheon Romæ hactenus occlusum, concessu Phocæ Imperatoris aperuit et pro Dijs Ethnicis Mariam sanctissimam Christi Matrem, et omnes sanctos et martyres, ethnico prorsus more, ibi imaginibus ac statuis coli instituit ut referunt Sigebertus, Regino et Platina. Hospitianus de Orig. Imag. Tom 3 lib 1 pag 56.

Afterwards the use of Images increased untill it begat the famous conention betw{een}{ixt} the Greks & Latins, about them.

lights were used in churches in the day time by some superstitious people before Greg. m. But Balæus Centur. 1. Script Britan. Ait Lumine in templis Gregorium hunc primò approbasse. Refert etiam Panthaleon in Chron. Confirmavit quoque hunc usum lucernarum et Lampadum in templis Sabinianus Pontifex Gregorij successor circa A.D. 605. Is decrevit ut lampades in templis continuè arderent. Platina in vita ejus. Supplementum Chronic Polydorus lib 6. cap 12. Cranz lib 2. cap 1. Metrop. Hospit Tom 3. lib 1. p 72

Holy water was in use long before Greg. m. videlicet first instituted by Alexander 1. Bishop of Rome A.D. 113. As Platina & Functius testify Hospit. Tom 3. lib 1. p 78

Greg. 1. was the first that would reliques of martyrs to {be} always used in the consecration of churches, & that diligent search should be made if there were the body of any other saint buried there Gilbertus Cognatus Narrat. Syl. lib 3.

Honorius Papa sine Permissu Heraclij Imperatoris ne tegulas quidem æneas quibus S. Petri Basilicam cooperuit a Romuli templo amovere ausus fuit Blondo auctore Decad 1. lib 9. Et Boniface Pantheon a Phoca impetravit. The first considerable increas of the Popes teritories was the Exarchate of Ravenna given by Pipin of France.

<39r>

Vigilius 1. was made Pope in the siege of Belisarius in Rome Greg mag. moritur Anno secundo Phocæ.

The Principles of the Waldenses see described in Æneæ Sylvij ( sive Pij 2 Papæ) Historia Bohemica pag 103.

Greg. mag in lib 4 dialog. cap 58 dicit. Christi sanguinem jam non in manus infidelium sed in ora fidelium fundi. Therefore the Sacrament was then in both kinds.

The cloysterd life of Nuns, & strict interdicting their marriag began about Constantine Magn. his time or soon after & the marriage of Monks was first publickly interdicted by Cyricius circa A.D. 390. & afterward by the Council of Calcedon cap 16. Et in Matisconensi Synodo 1 AD 587 celebrata, cap 12. Conjugium Monachorum pro Stupro et fornicatione judicatur. Inque sexto universali Constantinopolitano Concilio, Monachus qui uxorem duxerit fornicatorum pœnis subjicitur.

Monks were made clergy men before Greg. mag. & confirmed in it by him.

Bellisarius AD 533 in Aphricam recuperandam mittitur.

Fames A.D. 539 per universam Italiam fuit.

A.D 542 Bellisarius adversus Ravennam & Vitigem duxit copias.

Iustiniani annis 6 et 7. Bellisarijs Bellum in Africa gessit

Bellisarius Romam cœpit anno 61 postquam a Gottis capta est.

Bellisarius erat consul Romæ cum Theodatus Rex Gottorum elegit Silverium Papam sine suffragijs clericorum, et postea minis et vi impulit ut omnes subscriberent. cum antea non regum sed imperatorum authoritas interveniret. Bellum vivente Theodato ab Imperatore indictum est ob non servata fœdera.*[32] Bellasarius autem capta omni Scicilia, Neopolique de Gottis recepta Romam venit

Greg. Magnus fecit ut super corpus beati Petri et beati Pauli Apostoli missæ celebrarentur. Eodem tempore dedicavit Ecclesiam Gottorum quæ fuit in Suburra, in nomine beatæ Agathæ martyris. Item Bonifacius tertius petijt a Phocate templum quod appellatur Pantheon. In quo fecit ecclesiam sanctæ Mariæ semper Virginis et omnium Martyrum. Anastasius de vitis Pontif. Rom.

Honorius A.D 626 built many churches & dedicated them to divers Martyrs Anastasius de vitis Pontif. Rom.

Gregorius Magn. Donatistas in Africa, Arianos in Hispania repressit, Agnoitas Alexandria ejecit. Gothos Hæresin Arianam relinquere coegit. Ioannis Partriarchæ Constantinopolitanæ audaciam fregit. Litanias, stationes, & Ecclesiasticum officium auxit Quatuor Concilijs Nicæno, Constantinopolitano, Ephesino, Chalcedonensi, tanquam quatuor Evangelijs honorem haberi voluit. Episcopos Siciliæ, qui ex antiqua Ecclesiarum <39v> consuetudine Romam singulis triennijs conveniebant, 5 quoque semel venire indulsit. Testatus est Petrus Diaconus se spiritum sanctum columbæ specie in ejus capite sæpe vidisse. — Breviarium Chronologicum.

Claves (inquit Greg. magn. ad Childebertum regem Franciæ) S. Petri, in quibus de vinculis catenarum ejus inclusum est, excellentiæ vestræ direximus, quæ collo vestro suspensæ, a malis vos omnibus tueantur. Epist 6. lib 5. For in those days it was the mode to send for a gift the filings of Peters chains included in a golden Key taken from Saint Peters Altar. which by hanging it about their necks, might defend them from all evil. Brev. Chronolog. See Baronij Annal pag 23

Reccaredus K. of Spain sent gifts to Greg. mag. which Greg commends & returns him pia munuscula. lib 7. Epist 26. Ind 2.

De anima Trajani qua B. Gregorij precibus ab inferno liberata asseritur talis historia a nonnullis improbatur, a plerisque etiam viris doctis, ut vera supponitur, ab aliquibus etiam probatur ac defenditur; quibus nos libenter subscribimus. Breviar. Chron.

Of the Pantheon also Breviar Chronolog. speaks.

Iustus the Monk committing Simony, Greg. magn. after his death Commanded him to be buried in a dunghill. Afterward injoyned Copiosus another of the devouter monks to say mass dayly for him for 30 days together. At the end of which time dead man appeared to the monk & told him that hee was till then in a bad condition, but now well becaus to day he had received the < insertion from f 40r > communion < text from f 39v resumes > . And by this example it is become a custome to celebrate 30 masses for the dead, to deliver them out of Purgatory. Antonini Archiepiscopi Florentini Chronica. pars: 2. Tit 12 cap 3 pag 218. Et Greg: dialog lib 4. c 55. Baron Annal A.D. 590 sect 11.

When the Plague raged at Rome, Greg. magn. commanded a procession to be made about the city with latanies at Easther, & that the Image of the virgin Mary should be carried about before the Procession. Concerning which they affirm that the infection & distemper of the air gave way to the Image, as if not able to abide its presence, whence followed a wonderfull serenity & purity of the Air & then near the Image were heard the voyces of Angels singing. Regina Cæli lætare alleluya. &c And Gregory (who followd the Procession, added, Ora pro nobis Deum alleluya. And he saw an Angel wipe his bloody Sword & put it into the scabbard, whereby he knew that the plague was ceased. Antonini chron. pars 2 tit 12. cap 3. sect 2. pag 219. See also Theodoric de Apoldia lib 2 de vita B. Dom. cap 5 et 8. Et Sigon lib 1. De regno Ital. Et Canis. lib 5 de virg. Deip. cap 22.

<40r>

About the time of Greg. magn. Singing divine service after the Roman mode was brought into France & soon after into England.

Some of them report that to convince an incredulous woman of Transubstantiation converted a piece of the Bread into flesh by his prayere, & afterwards from flesh to the form of bread again. Antoninus Chron. pag 226. pars 2. tit 12. cap 3 sect 8.

At another time a monck dying excommunicate Gregory causeth his absolution to be read over his grave, And the night after the Monck appeared & declared that he was freed out of | in Purgatory by the absolution. Antonini Chron. pars 2 pag 226

Some affirm that he added 4 days to lent to make up 40

In Gregories time the Pope had got the supreme power in Rome next under the Emperor Antonini chron: pars 2. tit 12. sect 16.

Bellisarius Romam ingressus est ante diem quartum vel Idus Decembris Anno undecimo Iustiniani A.D. 537. Baron Annal.

Agapetus Papa cùm non ex omnibus suis redditibus corradere tantùm pecuniæ posset quæ sibi a Theodato Gothorum Rege ad Imperatorem Iustinianum. Legatione fungenti ad iter conficiendum Constantinopolim satis esset, opus fuerit vasa sacra pignori dare ad pecuniam tunc necessariam comparandam. Baron Annal 356.       Yet at this time the reverence & authority of the Pope was very great. ibid. Note this embassy was caused by Theodatus threating to put the Senators & their wives & children to sword if they did not prevent the Emperors designed army from coming into Italy

Of Gregor magn. his faith in the 4 first councils see Baron Annal pag. 22. & Greg Rom 10. forte lib 1. Epist 24.



Procopius reccons the yeare 536 to be the first of the Gothick warr.

Greg. Cælibatum Clericorum in Concil Romano Anno decimo tertio Mauritij confirmavit Canone in his verbis confirmavit. Siquis presbiter aut diaconus uxorem duxerit Anathema sit. Baron. Annal. p 27.

Reccaredus who began his reign about the same time with Greg. magn. was the first Catholick King, his predecessors being all Arrians. It seems that the name of Catholick hath been ever since given to the Spaniards. For one of the Roman religion was then in spain called a catholick.

Gregory first forbad the Presbiters signing the forehead in Baptism with oyle saying they were onely to annoynt the breast & the bishops afterward to annoynt the forehead according to the ancient custome, but afterward he indulged the Presbiter to annoynt the forehead.

Two civill warrs being concluded there breaks out a forreign war AD 366 .       of thre years standing

Ammian lib 30 saith that the Goths AD 373, transmisso Istro invasere Thracias <40v> or rather A.D. 376. Valentem vincunt A.D. 378 & Constantinopolim appropinquant But Theodosius in the first year of his reign AD 379 overcomes them with a very great slaughter, & they intreat for peace & themselvs | supplices in amicitiam recepit. And about the same time Gratian overcomes the Alemans which infested Galatas occidentales. And so the Empire is again quieted.

Note. The Goths began to attempt something on the borders of Thrace AD 373. But were soon quiet again until AD 376 when broke out the Triennial war which was ended by Theodosius AD 379. And then they were quiet untill AD 395 (the first yeare of Arcadius & Honorius when by the invitation of Stilico &            they broke out again vehemently

Hellenism its external worship was not quite destroyed before Theodosius his time

The Collyridian Heresy was of those that worshipped the Virgin Mary as a Goddess & sacrificing offered a cheescake (placentam sive Collyriden) to her. Epiphan heres 78. Circa AD: 373. Baron Annal 373. 30

The {roth} of Rome from AD 606 downward see Downham p 37 In AD 710 he was so high as that the greek emperor kist his foot.



Bonifacius 4 Pantheon – consecravit 4 Idus Maij ejectis prius gentium simulachris lustratoque templo. Vnde postea virgo ad Martyres appellata est. Platina de vitis Pontif.

In ecclesiam S. Mariæ et omnium Martyrum vertit, ejectis simulachris gentium, perlustrato templo anno Christi 609 juxta Sigebertum.

Multas reliquias in eo (templo Pantheone) collocavit (Bonif 4.) Et in ea Ecclesia Phocas Imp. multa dona obtulit. Onuphrius Epitome Pont Rom.

Deo eode Pantheone meminit Beda Hist Ang l 2. c 4. & de Ratione temporum l 2

Bonifacius 4 creatus 18 sept AD 607, Pantheon, nobile Romæ Delumbrum a M. Agrippa ter consule erectum, & Iovi vindici consecratum, a Phoca impetrat et in honorem Dei Genetricis Mariæ et sanctorum Martyrum, post sexcentos triginta duos annos Deo consecrat titulo Dei genetricis ad Martyres: Ex Anast. Sedit. annos 6 mens 8. Breviar Chron

Bon 4 electus 17 Ian AD 608 sedit an 6 m 4 d 9. Pantheon consecravit &c. Cameracenas

In Pantheone omnium deorum imagines effictæ erant. Petrus de natalibus lib 10. c 1. vult ideo vocatum Pantheon quod extructum fuerit in honorem Cybeles omnium deorum matris Circa annum vero 610 Bonifacius 4 a Phoca petijt et impetravit ut hoc templum sibi concederetur sicut Platina et Iacobus de Voragine in Lombardica historia narrant, Dedicavit Mariæ et om. sanctis 4 Idus Maij, statuitque ut singulis annis, 4 Idus maij celebraretur festum de Martyribus omnibus (all Saints) sicut in Calendis ejusdem mensis celebrabatur festum omnium Apostolorum. Templum verò SantæMariæ ad Martyres appellavit quod hodie sancta Maria rotunda dicitur a populo. Durandi Rationale lib 7. c 34 Petrus de Natal l 4 c 159. & l 10 c 1. Polydorus l 6. c 8. Beda l 2. c 4 Ang hist. et de Rat temp l 2. Regino l 1. Balæus et Platina in vita Bonifacij. Cum antem Romam ad hoc festum quotannis maximæ hominum multitudo conflueret et propter defectum victualium huic celebritati commodè vacare non possent, ideò Greg 4 Papa circa AD 834 festum hoc ad Novembris Calendas transtulit, ut post collectas in rerum abundantia <41r> celebraretur. — Non autem voluit Gregorius ut festum hoc in honorem solum Apostolorum et Martyrum celebraretur, sed generaliter omnium sanctorum sanctarum et Electorum, Trinitatis et angelorum, idque per universum mundum Durandi Ration l 7. c 34. Petrus de natal Et Polydorus ut supra. Cranzius in Metrop l 2. c 1. —— Hoc ipso anno quo festum hoc primò institutum est a Bonifacio Mahometes — coronatus est rex Ægypti Africæ et Syriæ Damasci, et postea Saraceni, eo tempore quo Greg hoc festum transtulit ad Calendas Novembris totique Orbi Christiano Celebrandum obtrusit, in Italiam navigantes sacra et profana omnia diripuêre. A.D. 611 die sequenti instituitur festum omnium animarum ut saltem generalia sufragia pro illis fierent, Cujusmodi festum habuere etiam Ethnici Romani. Hospitianus de Origine Fastorum. Antonini Hist tit 13. c 1.

Maria Scot in chron anno 610. Sigebert anno 609 hoc factum esse dicit. — Illata illuc esse reper 28 curribus ossa sanctorum martyrum e diversis urbis cæmeterijs effossa solemniterque comportata ac decentissimè collocata. Sorani Martyrol. Roman.     Celebratum fuit 13 Maij. Deinde Novemb 1.

Quomodo Tyrus post 70 annos a Nabuchadn: in statum pristinum restituta fuerit, Græcorum ac Phænicum historias prodidisse, ex B. Hieronym: asserit Hector Pintus super Isa cap 23. Annal Tornielli. An mundi 3448. 9.

Strabo ait l 16. Tyrus totam insulam esse nisi quod aggere continenti connectit{ur} quem Alexander construxit dum eam obsideret. Arrianus l 2 de expedit. Alex. & Curtius l 4. Diodor. Sic. l 17. describunt qua ratione fecerit hunc aggerem 4 stadiorum longum et 200 pedum latum. Tyrus, teste Hieremia (forte c 47.4) his 70 annis post Obsid Nebuchadn. sicut et Sidon habuere reges.

Tyrus tempore Salmanasaris et regis ipsorum Elulæi per 5 continuos annos obsidionem Assyriorum pertulit et contempsit, ut Iosephus ex Tyrijs Menandri Chronicis refert l 9 ante c. ult. in fin.

Hieremias c 25. v 22 cunctos reges Tyri et Sidonis numerat

Ægyptia captivitas annorum 40 accidit paulo post eversionem Tyri Ezek 29.18, 12. Et cum Ægyptis casuri Æthiopes et Lybyes auxiliarij c 30. v 4, 5.

AD 612: Cessantibus Persis Saraceni Invadunt Romanum imperium et vastant Syriam

Maomet post regnum 9 annorum moritur AD 630, vel 631.

AD 827. Saraceni Siciliam invadunt sub Euphemio profugo duce Imperatoris inde statim, nacta cuncta Sicilia, Calabriam et plerasque Italiæ partes invadunt et occupant et infestant. Ex Curopalata, ex quo Cedrenus. Eodem anno Saraceni vastant Hispaniam.

AD 843 Anno quo Greg 4 mortuus est Saraceni ingenti clade universam Campaniam et Sannites vastant, Beneventum capiunt ac tenent annos fere 20, Capuam exurunt, Et Italiam ferro et igne per annos ferè 30 devastant.

AD 846 Saraceni ex Africa instructa Classe venientes improviso agmine suburbia trans Tyberim posita deprædati sunt, et SS: Basilicas S. Petri et Pauli auro argento gemmisque locupletas spoliarunt. In Africam onusti præda redeuntes, naufragio perìere.

Sedes Regni Saracenorum erat Cordubæ in Hispania

AD 851. Ludovic. Lotharij Imperatoris filius Beneventum venit, eique saraceni omnes traditi sunt quos ad unum jugulari jussit. Leo Ostiensis L 1. Chr. Cassi l 31.

AD 876 Saraceni crudeliter grassantur per Italiam et Papa Ioan in Epistola ad Imperatorem quæritur quod e Principibus Christianis aliqui cùm Saracenis fœdus inierunt <41v> et iterum anno sequenti scribit ad imperatorem ut eorum fœdus dissolvat. Et auxilium petit, eo quod tanta erat eorum potentia ut, Sabinis depopulatis pro{x}imus immineret urbis interitus. Et post mittit legatos. Tandem cùm se ope des{illeg}tutum viderit, Saracenos jam urbem invasuros annua pensitatione tributi pacat. AD 877

AD 879 Ioan Papa excommunicat Principes qui cum Saracenis fœinierant At orta in Ecclesia civili discordiâ, Saraceni universa depopulantur. Cum ijs Docibilis Dux Cajetanorum (populi Italici) Bellum init rupto fœdere quod ante cu{m} saracenis habuit. Sed cæsis multis Cajetanis, rursus fœdus ine{un}t et Garilianum ad habitandum ab eo directi sunt ubi annis ferè quadraginta innumera undique mala perpetrantes & perstiterunt. Ex Leone.

AD 884 Campaniæ pars finitima Saracenis ingentem passa est cladem

AD 915 Fœdus quod cum Saracenis Neopolitani Cajetani, alique exceptis Capuanis Imperator Constantinus Constantinop. per Legationem rupit, et junctio fœderatis Saracenos ad Garilianum tribus Mensibus obsedit qui fame cogente erumpentes et fugientes in proximos montes & Sylvas plærique cæsi reliqui omnes capti sunt. Leo Ostiens. in Chron. Cassin. Postea eodem anno Ioan Papa creat Berengarium imperatorem occid: mense Septembri ob auxilium ab eo impetratum et Saracenos profligatos.

AD 921 et 922 Angli quamplurimi religiosi ex more peregrinantes inter Angustias Alpium a Saracenis occisi sunt.

AD 944 Hugo Rex Itali mittit classem adversus Saracenos et eorum omnium naves exurit, quæ Saracenis Fraxineti commorantibus erant auxilio, capitque Fraxinetum Saracenis elapsis in proximos montes. Et paulo post, cum ijsdem ob metum Tyranni Berengarij fœdus init. Ex quo audaces redditi religiosos itinerantes ex more plurimos neci dare perseverant.

AD 951 Saraceni meatum Alpium obsidentes a viatoribus Romam petentibus tributum accipiunt et sic eos transire permittunt.

AD 961 E Creta Insula Saraceni, postquam per annos fere 40 occupaverant, penitus ejiciuntur a Nicephoro Phoca ejusque Germano Leone.

AD 963 Nicephorus primo sui anno contra Saracenos qui in Scicilia erant misit Manuelem, sed ipse cum exercitu interemptus est Saracenis animatis quod Hypolitus Episcopus Sciciliæ vaticinatus esset se non a Græcis sed Francis vincendos.

AD 964 Nicephorus Saracenis eripit Cyprum, Tarsum, et urbes plusquam centum.

AD 968 Nicephorus Legationem mittit ad Ottonem de pace ineunda spondens se Apuliam Et Calabriam provincias quas hactenus tenuerat dediturum Ottoni. Et Otto scribit ad suos Germanos se eadem æstate, si Græci paruerint, in Franciam dirigere per Fraxinetum ad destruendos Saracenos. Sed cum Græcus Imperator exercitum Othonis per fraudem delere conatus sit, anno sequente Græcos una cum Saracenis expellit Calabria et Apulia

AD 971 Otto, firmato fœdere cum Io. Græco Imp. recessurus ab Italia una cum conjuge Ravennam pervenit, et anno sequenti in Germaniam. Epitome Annal Baron.

<42r>

About the same time or soon after (namely in the beginning of the reign of Theod II) there was another great army of Barbarians in {France} wholly consumed not by a metaphorical but real storm of lighting & fiery whirlewinds.

And if it may be thought any thing to our purpose to instance in an army overthrownnot by a figurative but real storm, I might instance in that great one of Roilus

So in lib. 4 cap. 24 he describes the like practises of the heathens permitted by Vale{.} At Antioch when he resided there for some time

Sir / The kind profer which you were pleased formerly to make to me about omitting the payments required by my being a member of your Society, my state suggests to me now to embrace, For the time draws near that I am to part with my Fellowship, & as my incomes contract, I find it will be convenient that I contract my expenses. This gives me occasion Sir to trouble you with the payment for the last half year which I have sent you by Iohn Stiles the bearer hereof. The note which you sent in your last for Doctor Castle was delivered to him, & sometime after I took occasion to speake with him about his answer, but I know not whether he ever sent one.

Your humble Servant I.

Valentinianum etsi Authorem 2 tolerationis 1, eo quod esset suæ religionis tam impudenter excusatis ut Cum accusatione hyperbolica Valentem insectasse {credatur videatur} quis facile suspicatur fere cred{illeg}

And if it may be proper to mix with Armies overthrown by figurative storms others overthrown by reall ones I may add that great Army of Roilus which in the beginning of Theodosius junior was whollyconsumed by lighting & fiery whirlwinds, & another of the Persians which was curbed about the same time by excessive rain & haile: Both which Theoderite thus remembers. ———— But this ex abundanti.

What was the extent of these five Provinces I cannot learn: but not to indulge too much to the large expressions of Historians, if we suppose them but equal to Armenia & Mesopotamia, or not so much, yet the whole may amount to the fourth part of the Empire; at least if further allowance be made for the restitution of the limits in other places.

No man ever doubted but that the day of Iudgment was described in the 20th chapter of this book, & if this Prophesy look so far downward as to the day of Iudgment why should we think it overlooks the intermediate ages? And then why should not the series of the Seales & Trumpets which is the most articulate & artificiall & largest of parts of the Prophesy be extended through all ages: especially since we have shewed it to be contemporary with all that precedes the 20th chapter.

for Of all former persecutions that of Decius is accounted much the greatest, & the rest being neither so universall nor sharp & yet that {I} to have lasted scarce two years. whereas this lasted 10.

<42v>

For they that frame such interpretations as make them in no age usefull to the church what do they but accuse God of impertinence & goe about (as much as in them less) to frustrate his counsels. / Concerning which I cannot but note that it was accomplished by the direst desolations, that (I believe) ever nation felt God reserving his most grievous scourge for the fountain of Apostacy & most griveous part of that scourge for the last place to try the utmost before would give over an incorrigible insensible people. For all former desolations were outdone by the Gothic & those very manifestly by the Lombardic A little before the Lombardic invasion there {came} a revelation to one in these words: Finis venit universæ carnis, finis venit universæ carnis, finis venit universæ carnis. This Gregory the great understanding of the end of the world made this comment upon it, Post illam Prophetiam mox ———— Vpon which place of Gregory Baronius writes thus

And lastly by the expression that the day shone not for a third part of it & the night likewise we are to understand the duration of the darkness of the third part of the sun moon & stars that is the duration of the obscurity or Eclips of the Western Empire: interpreting the day & night of one & the same time of obscurity called day in respect of the Sun & night in respect of the moon & starrs, For here the Sun moon & starrs shine not alternately as in nature to constitute successive days & nights, but all together, & are darkned all together. Now of the western day & night of which the darknes was a third part the beginning must be at the beginning of the western Empire A. C. 395 for that was its sun & moon rise, & the end must be at the at the end of the darkness, not sooner becaus the darkness is a part of it nor later because that is the latest time of which the prophesy has hitherto taken a view. Further the beginning of this darkness was at the siege of Rome by the Goths in the third year of the war A.C 537 ineunte In the first year the war began only in Dalmatia & Sicily. In the second year it {begann} in Italy but approached not Rome till the end of the second or beginning of the third year for then began the western dignities to be manifestly eclipsed. Mox over the end of the darknes I put in the year 607 when the bishop of Rome obteind the universall bishopric ⊛ < insertion from the bottom of the page > ⊛ not sooner because the Lombardie wars continued till the year 604, & left Rome & Italy in the lowest degree of obscurity, nor later because then Rome by that concession of Focas began again to be empress of the world & to irradiate the whole west by that Hermaphroditique luminary the Pope & by those stars the Cardinalls with the rest of his court, which from that time brake forth more & more out of the cloud till they outshone all other temporal potentates. Compute now & the whole lenght of the day & night from the beginning A.C. 395 ineunte to the end A.C. 607 currente is 212 12 fere the third part of which is almost 71 years / Supposing therefore the desolation of Rome between the fall of the Temporall & rise of the spirituall Empire to be the time of Darkness, the lenght thereof will be about or 7012 years, <43r> beginning of this Trumpet A.C 536 iniunte or from the beginning of the siege of Rome A.C. ineunte to the Edict for the universal Bishopric promulgated by the Council at Rome A.C. 607 finiente. Also the whole day & night from the beginning A.C. 395 ineunte to the end A.C 607 ad finem vergente is between 212 & 213 | about 212 years, & the third part thereof between 70 23 & 71 years | almost of 71 years. Wherefore the time that the day & night shone not was about the third part of the whole whole day & night. < text from f 42v resumes >

[Editorial Note 6] <43v>

Gothi rege Autolpho Gallias ingrediuntur. Honor 9 & Teod 5 Consolibus biennio post captam Romam.

Tanta hostium et tam amplia cædes tam felix and incruenta victoria fuit, ut credas non bello ancipiti dimicatum sed solas impiorum pœnas expetitas. Nazarius Panegyr. Constant. Vide plura apud Baronium Ann 312 sec 38 & sequ.

Cum Maxentius [machinis præstigiarum magis quam subjectorum benevolentia confideret &c] omnem locum agrum & civitatem etiam quæ ipsius subjiciebatur imperio, ingenti armatorum multitudine & infinitis copijs munivisset: Imperator Constantinus Dei auxilio nixus — primam secundam et tertiam tyranni aciem adoritur & omnibus primo impetu facile subactis universam prope Italorum peragat regionem. Euseb in vit. Constant l 1. c 31.

Ecce fratres mei jam cernimus quod audiebamus: Novis quotidiè et crebrescentibus malis mundus urgetur. Ex illa plebe innumerabili quanti remanseritis aspicitis, et tamen adhuc quotidie flagella urgent repentini casus opprimunt, novæ nos et improvisæ clades affligunt. Greg. mag. Hom in Luc 21

Finis quodammodo tunc dici potuit advenisse Romani Occidentalis Imperij cum Longobardi Italiam invadentes rerum potiti sunt. Etenim post paucos Hexarchos Constant{i}nopoli ab Imperatoribus in Italiam missos, qui Ravennæ considere consuevere, ijsdem diu prævalentibus Longobardis, Occidentis Imperium penitas collapsum est, neque usque ad Carolum magnum restitutum, ut tamen in Gallias fuerit ipsum translatum. Sane quidem quam durissima foret Longobardorum adventu grassatio, ejusmodi factis divinitus a [33] vaticinijs præsignata potest intelligi, quibus mundi ipsius interritus fuit creditus significari. Symbol (cloverleaf) in text Quid autem passa sit Longobardis Italia vel hoc uno collige argumento: Si teste Procopio cum ijdem amici essent Imperatoris et Laboranti Italiæ bello Gothico in auxilium Longobardi venientes longe deteriora hostibus perpetrarunt, ut opus fuerit eos dimittere: quid ab ijsdem factum potest existimari cum jam hostes redditi hostili animo Italiam invaserunt? Sane quidem adeo — immensa ubique increbuere sub ipsis mala, ut non leves quæque personæ sed ipse b Gregorius Papa existimarit jam instare novissimum diem quo universi orbis conflagratio immineret. Baron Ann 567 sec 15, 16.

Locus Gregorij ad quem alludit hic est. mox post {eam} Proph{etiam} quod Finis venit {univ.} carnis Ista | mos illa Terribilia in cælum signa secuta sunt ut hastæ atque acies igneæ ab Aquilonis parte viderentur. Mox effera Longobardorum gens de vagina suæ habitationis educta in nostram cervicem grassata est; atque humanum genus quod in hac terra præ nimia multitudine quasi spissæ segetis more surrexerat succisum aruit: nam depopulatæ urbes, eversa castra, concrematæ Ecclesiæ, destructa monasteria virorum & fœminarum, desolata ab hominibus prædia atque ab omni cultore destituta in sollitudine vacat terra, nullus hanc possessor inhabitat; occuparunt bestiæ loca quæ prius multitudo hominum tenebat. Et quid in alijs mundi parti <43r> bus agitur ignoro. Nam in hac terra, in qua nos vivimus, finem suum jam non nunciat, sed ostendit. [Alludit ad prædictam prophetiam] Greg Dial. l 3c 38.

At ne quis putet mendax fuisse oraculum de fine universæ carnis prædictum sciat hisce verbis non seculi consummationem significatam sed gentis Italiæ cladem: sicut olim deum per suum prophetam comminatum fuisse constat, ubi ait[34]: Hæc dicit Dominus deus terræ Israel. Finis venit: Venit finis super quatuor plagas terræ: Nunc finis super te, &c. Sicut ergo finem universæ carnis minitante Propheta, non mundi est demonstratus interritus, sed imminentes tantum clades præfiguratæ fuere, ita pariter eadem, quæ prædicta sunt S. Redempto, accipienda erunt. Certe quidem finis quodammodo tunc diei potuit advenisse Romani Occ. Imp. ——

Viginti jam et septem annos ducimus quod in hac urbe inter Longobardorum gladios vivimus. Greg l 4 Epist 34.

[35] Qualiter enim et quotidianis gladijs & quantis Longobardorum incursionibus ecce jam per 35 trig. quinque annorum longitudinem premimur nullis explere vocibus suggestionis valemus. Greg. lib 11. Epist 45 ad Phocam Imp. Indic 6 edit. Rom.

Ecce jam de illa omnes hujus sæculi potentes ablati sunt. Ecce populi defecerunt. Vbi enim Senatus? ubi jam populus? contabuerunt ossa, consumptæ sunt carnes, omnis enim secularium dignitatum ordo extinctus est. Et tamen ipsos nos paucos qui remansimus, adhuc quotidie gladij adhuc quotidiè innumeræ tribulationes premunt. — Vacua jam ardet Roma Quid autem ista de hominibus dicimus cum ruinis crebrescentibusipsa quoque destrui ædificia videmus. Postquam defecerunt homines etiam parietes cadunt. Iam ecce desolata, ecce contrita, ecce gemitibus oppressa est. &c. Hæc autem quæ de Romanæ urbis contritione. dicimus in cunctis facta mundi civitatibus scimus. Alia enim loca desolata sunt alia gladio consumpta, alia fame cruciata, alia terræ hiatibus absorpta. Despiciamus ergo ex toto animo, hoc præsens sæculum vel extinctum.

Et ante — Destructæ urbes, eversa sunt castra, depopulati agri, in solitudinem terra redacta est, nullus in agris incola, pene nullus in urbibus habitator remansit & tamen ipsæ parvæ generis humani reliquiæ adhuc quotidie & sine cessatione feriuntur, & finem non habent flagella cælestis justitiæ Ipsa autem quæ aliquando mundi domina esse videbatur qualis remanserit Roma conspicimus. < insertion from f 42v > immensis doloribus multipliciter attrita, desolatione civium impressione hostium frequentia < text from f 43r resumes > ruinarum &c ——

<44r>

In Epistola prima Alexandri Episcopi Alexandriæ paulo ante concil Nicæn 1. (Ex Theod. l 1. C 4) Postquam divinitatem filij patri coessentialem prolixè & strenuissimè asseruit, de spiritu sancto tantum dicit.

Ac præter istam piam de patre et filio sententiam, unum præterea spiritum sanctum, sicut nos docent sacræ literæ, confitemur: qui non modò sanctos homines veteris testamenti sed etiam divinos novi testamenti doctores innovavit. Concil Tom 2 pag 188.

In Concilio Lateranensi quarto Decret 3. AD 1215. Frid 2 Imp. Innocent 3 papa (Tomo 28 Concil pag 162) sic statutum est.       Catholici verò qui Crucis assumpto charactere ad hæreticorum exterminium se accinxerint, illa gaudeant indulgentia, illoque sancto privilegio sint muniti quod accedentibus in terræ sanctæ subsidium conceditur.

Anno (Hegyræ qui cœpit Martij AD 1057) 449, induit Chalifa Caijmus Biamrilla Principem Togrulbecum veste imperiali, eumque coronavit, et torque atque armillis ornavit: scripsitque ei autoritatem consignatam de præfectura aulæ suæ. Et stabilitum ei fuit Imperium atque regnum: nec in utraque Iraca & Chorasana quisquam fuit reliquus qui litem ei moveret.

Anno 430 (qui cœpit Octob 3 1038) cœperunt principes Salgucidæ. Et primus quidem ex ijs inauguratus fuit Muhammed Abutalib Togrulbecus cujus fratres erant David Ghacarbecus, firus et Arcelanus. Atque hi filij erant Michaelis f. Salghuci f. Dacaci. Qui Dacacus vir fuit Turca animosus boni consilij et regiminis et rex Turcarum consilio ejus utebatur &c —            Mortuo Michaele Turcæ plures se xxxxx Togrulbeco qui ob incarceratione patris per regem Indiæ Chorosanæ & Mauranahar{æ}, ab eo cœperunt opidum Tusum, quod primum fuit quod in potestatem Salghucidarum venit. Postea anno 432 (qui cœpit 11 Sep 1040) victo eo rege universam Chorosanam occuparunt.

Anno 447 (qui cœpit 1 Apr. 1055) cœperunt Salghucidæ imperare Bagdadi. Vtpote Turca Basasaræus potens factus in Iraca cogitabat de occupanda arce imperiali, quod cum intellexisset Calipha, advocavit Togrulbecum, qui venit Bagdadum mense Ramadano et cœpit Melecrahimum regem Saracenorum, cujus oratio cessavit in fine Ramadani (i.e. in fine Dec 1055 ) Atque ita desijt imperium Boijtarum quod duravit annos 127. Fuitque Bagdadi stabilitum imperium Togrubeco. Anno autem sequenti duxit Calipha sororem Togrulbeci et cum Togr. Bagadi substitisset 13 menses & 13 dies, inde abit petitum regionem Mausiliæ avehens secum balistas &c.     Dein anno 449 inauguratur ut supra.

Anno 455 die veneris 23 Ramadani (i.e. AD 106{3}                     ) obijt Togrulbecus cum annos regnasset 25 &c

Si Togrulbecus venit Bagdadum die 25 Ramadani, Tum die 9 vel 10 Dulkaida Anno 448 (id est Ian 19 vel 20 1057) abijt petitum regionem Mausili&

Chorasan is a country in the farthest part of Persia adjoyning upon India.

<44v>
Bagdadi Cæsariæ, Cappadociæ & Iconij &c in Asia Minori Alepi Damasci
Togrulbecus 1038, 1057. Olbarsalanus Adaddaddaulas 1063 Melic Sjhaus Ghelaluddaulas 1071 Barcana 1093 uxor Barkiarucus 1094 fil Mahammedus Gaijattudinus 1105 frat Barkiaruci Mahmudus Abulcasemus fil. 1117 Sedijduddaulas 1080 Cæsaream a Romanis eripuit Abulmerhafus fil 1082

Posteri ejus continuò imperarunt donec Sjazarum cœpit Rex Mahmudus Adilus Nuridinus f. Zikæ
Siarfuddaulas 1079 a (Saraceno) {Isera} eripuit Tagjuddaulas rex Damasci 1085 Roduwanus 1095 frater Decaci filius Tagjuddaulæ

Tagjuddaulas f{il} 1113 Lulus 1114 Bulgarus 1117 qui regnum tenuit per quinquennium
Tagjuddaulas Nisus 1079, frater Gjelaludauli a Sabbaco (saraceno) eripuit: Decacus 1095 fil Tagjud

Ababacus 1104 Anno 1116 addhuc in vivis


Rev. 16.12. The water of Euphrates was dried up &c is explained by this history. Turca quidam nomine Ruslanus Abulharitus Mutaffirus, dictus et Basaseræus potens factus erat in Iraca, & prospero rerum successu usus, potitus erat regione, celebrisque factus terrori et timori erat Principibus Arabum & Barbarorum. Iamque nomine ejus orabatur in suggestis Iraca nec quicquam restabat Melecrahimo Boijtæ (Regi Bagdadi) præter nudum titulum. Chalifa autem Caijmus Biamrilla cum intellexisset Basaseræum cogitare de occupanda arce imperiali, scripsit ad Togrulbecum qui in tractu Rajæ erat, opem ab eo petens, eumque hortans ut in Iracam veniret — Togrulbecus, ut Bagdadum venit secum adducens 18 Elephantes prehendit Melacrahimum et domicilium fixit in arce imperiali; atque ita desijt imperium Boijtarum quod duraverat annos     127.

The whole history in short is this.

Mahmud King of Chorasana India & Mauranahara upon a certain expedition into Mauranahara takes him to his assistance certain Turkish forces whose commander was Michael the father of Togrulbec & after his return commits to them the guard of Chorasana. But after a while grows jealous least they should make themselves master of the country. And after his death his son Masudus sends an army against them whereby they are overcome & thereupon Michael dies. But his son Togrulbec encounters them with better success vanquishing & pursuing them to Tusum which he takes. And this was the first town he became master of. &c.

Togrulbec a Turkish mercenary Commander upon a quarrel

<45r>

Togrulbeck a Turkish mercenary Commander, being set upon by Masudus king of Chorasana, India & Mauranahara, through several battells with various fortune at last makes himself master of all Chorasana about the yeare 1041. Which Country is the most Eastern part of Persia bordering upon India Not long after another Turk called Basaseræus grew powerful in Iraca, the dition of Bagdad & making himself master thereof, became a terrour to the Arabian Princes so that Melecrahimus Boijta Emperour of Bagdad enjoyed nothing more then a bare title. Whereupon Biamrill the Chalif of Bagdad understanding that Basaseræus intended to possess himself of the Imperial Tower, invited Togrulbec to his assistance [who was in Raja] . who accordingly coming to Bagdad, makes use of the occasion & apprehends Melacrahimus, & so puts an end to the empire of the Boijts after it had lasted 127 yeares, & in the yeare 1057 was solemnly inaugurated & crowned by the Calif according to the manner of the Emperors of Bagdad. Whereby the Empire was established to him, & his posterity. [His successors werw Olbarsalanus his brothers son AD 1063. Gjelauluddanus son of Olbars. AD 1071. Barkiarucus son of Gjelaulud: AD 1094. Mahammedus brother of Bark. AD 1105. Mahmudus son of Maham. 1117 &c]

Not long After the Turkish princes spread their victories further westward. For in the yeare 1079. when Gjelauluddaulus reigned at Bagdad his Brother Tagjuddaulus took from the Saracens the kingdoms of Damascus with the countries appertain{ing} to it {illeg} which was compre Damascus the Country of Decapolis bordering upon {illeg} & Sjarfuddaulas also obteined a grant from Gjelauluddaulus to subdue for himself the other kingdoms of the Saracens whose metropolis was Aleppo watered by an arm of Euphr: which he did accordingly the same yeare. And the yeare following videlicet 1080 Sedijduddaulas took from the Romans Cæsaria & Cappadocia & established to himself a kingdom in the parts of Asia next Euphrates. His successor Soliman inlarged his borders to Nicæa of Bythinia but in the {illeg} was forced to retire again to Euphrates. And thus the Empire of the Turks at their first advancing from the East consisted of four Sultanies or Kingdoms all which bordered upon the river Euphrates, that of Bagdad lying beyond it & other thre on this side.

Scilix reccons a fift kingdom of Antioch. But this deserves not to be {remembered} amongst the rest being but small (for the Egyptian Saracens dominions, as he saith, extended to Laodecea) & {as} being remoter from Euphrates & not lasting above 14 yeares: whereas the other 4 continued distinct for many yeares. Their kings so far as they are recorded in Elmachinus I have exprest in this Table.

The Turks originally came from the northern Countries neare Bosphorus whence they were invited by the Saracens into Syria & to serve under them in their wars which {then {illeg}} with one another nor had they any possessions or certain habitation in these parts untill after the Saracenicall empire by intestine wars {becam} rent into the Kingdoms of Corasana, Bagdad, Ægypt, Damascus & Aleppo &c: Togrulbec one of the Turks Commanders upon a quarrel with

[Editorial Note 7]



Togrulbecus

<45v>

Circa annum domini 987 Russæ ad christianam religionem convertuntur {Elm}achini Saracen hist. lib 3.

Mense Dulkiada Princeps Bamaludus tradidit Halebum Vicario Munstansiri Domini Ægypti. Et Hasenus id ingressus est ut Præfectus 27 die Dulkiadæ

Bagdadi Cæsarea taken from the Greeks together Cutlu-muses all Media a great part of Armenia Capadocia Pontus Bythinia & Asia minor Aleppo with that part of Syria which joyneth to them Damasco
Tangrolipix alias Selduck 1030 or Sadoc or Togra

Axan

Tangrolipix or Zadoc Dogrissa Aspasalemus Meleclas Belchiaroc in Aithonus perhaps a Greek Author.



[Zebune a turkish king in Armenia sub initio regni Reucratine. p 55] 1 Cursumes alias Corsantes Vngan – Chan K{e}i – Husreu 1202 Aladin
Cutlu-muses Solyman Solyman Muhamet Masut

Clizastlan Reucratine in tempore Alexij angeli Imp pag 55 [Clizastlan lived in the reign of the Emperors Emanuel, Alexiius – Andron. & Isaac

Aladin 1202 fil Kai-Cosres Azatines Iathatines tempore Alexij & Theodori

messot Kei-cubades 1262 Aladini Otoman magn. &c
Malech the son of Abraham Tangrolipix his brother - doutful

Zebune vide {clod}pag Bagdadi

Saladin between 1177, & 1185 circa 1181 A little after King Richards return into England Saladin dies & his kingdoms are rent

Sephardin fil. Sal. circa 1195 Zebune forte hic. Norardin 1200 ad 1209.


Ducat

Sanguinus 1131 aut paulo post above 4 yeares bef Iohn Emp Const. went with an army into Persia or 1144 Noradin 1146 Reigns 29 yeares Saladin sultan of Egypt 1173 or

Saphadin alius, frat 1195 Sult Ægyp. Coradin 1209 fil Saph

Malachnesar rex totius Syriæ et Palestinæ Haalon the Tartar 1260 Haalon the Tartar 1260 took Aleppo & Damasco 1260.

Paulo post AD 1167 viz AD 1168 Saracon chief captain of Noradin king of Damasco was created Sultan of Egypt

Saracon Saladin 1169 Saphadin alius 1195 Meledin 1209 fil Saph Melechsala 1       1249 Mamalukes 1250 Selimus 1517

The successors of Togrulbec reigned in Asia until about the yeare 1202. When by an invasion of the Tartars from the north of Asia they were forced to leave their seat & pass into Asia Minor (possessed till then by the successors of Cutlumusus at least in some part or other thereof) under the leading of Sultan Aladin the Sun of Kei–Husreu (alias Cosroes) descended of the Selzuccian family, & there beating the Christians seized upon Cilicia with the neighbouring Countries & their first at Sebastia & after at Icomium erected their new kingdom.       Iathatines Sultan of Icomium tempore Alexij et Theod. Imp. ut et Michael Palæol. in cujus imperio Tartari diripiunt Icomium & efficiunt Turcks tributarios dividing their king between Mesoot & Kes – cubades giving to the first Amada Galatia &c to the other Icomium &c these were succeded by Aladin 2 son of Kei–Cubades who again united the Kingdoms     Hee dying without issue put an end to the Zelzuccian family & the Turks fell into many subdivision the head of one party being Ottoman the founder of the present Empire

<46r>

Not long after they spread their victories further westward. For in the yeare 1079 Tagjuddaulus nephew to Togrulbec took from the saracens Damascus with the Countries apperteining to it amongst which was the Country of Decapolis bordering upon Euphrates. And in the same yeare Sjarfuddaulas by permission of the King of Bagdad, conquered for himself the Kingdom of Aleppo which city is watered by an arm of the same River And the yeare following videlicet 1080 Sedijduddaulas took Cæsarea of Cappadocia from the Greeks & established to himself a kingdom in the parts of Asia bordering upon the same Euphrates.

And thus the Salghucians (or family of Togrulbec so called from his Grandfather Salghucus) at their first advancing from the East erected for themselves upon the confines of Euuphr a fourfold empire. That of Cæsarea continued in the posterity of Sedijduddaulas untill about the yeare 1202 when by that famous incursion of the Tartars into Syria from the North under the conduct of Zingis Aladin king of Bagdad with his Turks were forced to quit that Persia & passe over Euphrates into Asiaminor where he seized upon Cilicia with the neighbouring countries, most of which belonged to the Greeks & made first Sebastia & afterwards Iconium his imperial city

And those of Aleppo & Damascus continued till about the yeare 1260 but with various fortune. For about the yeare       Aleppo was taken from the king thereof by the Christians & afterwards AD 1180 Both the kingdoms of Aleppo & Damascus were united under Saladin the Second Turkish sultan of Egypt but after his death they became divided again & continued <46v> so under their proper kings till the yeare 1260 when the Tartars advancing their victories on this side Euphratus under the conduct of            subdued those kingdoms also. But as the Turks were thus forced to reced {from} the Tartars on the one hand so they gained upon the Greek Emperor on the other, presing continually further into Asia Minor untill the reign of the Salghucian family ended in Aladin 2 who died without issue about the year 1295. And then succeeded For Ottoman a favorite of the late Aladin & prince of the Oguzian     family who from that time by his victories, laid the foundation of their present Empire, which was dayly inlarged on all sides under his successors untill Mahomet the second tooke Constantinople May 29 1453 & extinguished the Empire of the Greeks.

For fuller understanding the history of this Empire I have annexed

[Editorial Note 8] <47v>

Pontifex inquirit sigillatim de nomine cujuslibet confirmandi sibi Patrinum vel matrinam flexis genibus præsentati & summitate pollicis dextræ manus Chrismate intincta dicit: N. Signo Or Consigno te signo Cru✝cis: quod dum dicit producit pollice signum Crucis in fontem illius; deinde prosequitur Et confirmo te Crismate salutis. In nomine Pa✝tris, & Fi✝lij, et spiritus ✝ sancti. Pontificale Rom. Clem 8 de Confirmandis.



In ordinatione Presbyteri et Episcopi Pontifex (ante verba Sacramenti) cum oleo Catechumenorum inungit unicuique ambas manus simul junctas in modum Crucis, producendo cum pollice suo dextero in dictum oleum intincto duas lineas videlicet a pollice dextræ manus usque ad indicem sinistræ et a pollice sinistræ usque ad indicem dextræ unguendo mox totaliter Palmas, dicens dum quemlibet inungit. Consecrare et sanctificare digneris domine manus istas per istam unctionem et nostram bene✝dictionem. Pontifex producit manu dextra signum crucis super manus illius quem ordinat et prosequitur &c —      Hoc pro sacerdotibus



Pro Episcopo autem dum manus signat dicit Vngantur Manus istæ de oleo sanctificato et Chrismate sanctificationis sicut unxit Samuel David Regem et Prophetam ita ungantur et consecrentur. Et producens manus dextera ter signum crucis super manus electi dicit in nomine Dei Pa✝tris fi✝lij et Sp. ✝ Sancti facientes imaginem sanctæ crucis &c.



Constantine in reverence of the cross made it his standard, ordered his Souldiers arms to be marked with it Sozom li 1 c 8. & that his souldiers should carry it upon their shoulders Cassiodor li 3. Trip cap 4. marked his money with it & his Images Sozom l {7} c 8 Hist Trip l 1. c 9 &c     And in honour of it took away the custome of crucifying Sozom l 7. c 8 Trip l 1 c 8. And always used this sign as a defence from all hostile violence. Euseb de vit Const. l 1. c 22.

Chrysost Hom 54. Si quodcumque aliud facere ubique nobis signum victoriæ assistit. Propter hoc in domo et muris et in januis et in fronte et in mente cum multo inscribimus studio     Sec. also Hom 55.

Theodosius & Valentinianus vetuere crucem humi pingi — ne incedentium conculcatione victoriæ ipsis trophæum injuria afficiatur.

Tertull de Corona militis. – Quandocumque nos conversatio exercet frontem crucis signaculo terimus.

S. Cyprian. l 4 epist 6 Muniatur frons ut signum Dei incolume servetur.

Origenes Homil 8 in diverso Evangelij locos. Immortale lava{crum} portemus in frontibus nostris cum viderint dæmones contremescent. Qui aurata capitolia non timent {cru}cem timent. Et paulo post cricues non solum in frontibus, in animabus quoque nostris habere debemus, ut cum sic fuerimus armati cacemus super Aspidem.

<47r>

Sozom l 5. c 2 ait Christianos in gravibus periculis constitutos cruce si signare consuevisse

Arnob ad Psalm 144. Docuit Dominus digitos nostros ad bellum, sive visibilium sive invisibilium senserimus hostem, nos digitis armemus frontem.

Lactant lib 4. c 24 monet Christum ijs omnibus prodesse qui signum crucis in fronte conscripserint. & plenius c 27.

S Ambros. lib de Isaac & anima c 8. Signaculum Christi in fronte est signaculum in corde.

S. Chrisostom orat adversus gentes. Omnes cruce se signant, inscribend in nobilissimum membrum nostrum. In fronte enim nostra quasi in columna quotidie figuratur.

S. Hieron Epist 8 ad Demetriadem cap 6. Crebro signaculo crucis munias frontem tuam Et Epist 22 ad Eustochium cap 16. Ad omnem actum et omnem incessum manus pingat crucem

S Aug serm 19 de sanctis. Hoc ( crucis) signum ad coronam pervehit, hoc maleficia destruit et omnia dæmonum machinamenta ad nihilum redigit.

S. Hieron in Psalm 85 Muniar Crucis tuæ signo quod videntes potestates adversæ fugiant confusæ & discedant a me.

Syrillus Hyerosolymit Catechesi 4 Quod si aliquis id occultet, tu manifestè signa te fronte ut dæmones signum regis videntes, trementes procul fugiant. Fac hoc signum et manducans et bibens, et sedens et stans & loquens et ambulans et in omni negotio.

Athanasius lib de incarnatione verbi. Signo crucis magica omnia compescuntur, veneficia inefficacia sunt, idola universa deseruntur, omnis irrationabilis voluptas conquiescit. Item, s. Antonium frequenter crucis signo dæmones vicisse et fugasse, dicit Athanasius in vita illius.

S. Chrysost Homil 55 in Matth. Hoc signum et piscis et nostris temporibus venenorum vires extinxit, hoc feroces bestias repressit, hoc lethales serpentum morsus curavit.

S. Cyprian lib de Baptismo Christi in Cruce domini gloriamur cujus virtus omnia peragit Sacramenta, sine quo signo nihil aliud est sanctum, neque aliqua consecratio metetur effectum.

S Chrysost Hom 55 in c 16 Matth. Hoc signo crucis consecratur corpus dominicum, sanctificatur fons Baptismatis, incitiantur etiam Presbyteri et cæteri gradus Ecclesiastici, et omnia quæcumque sanctificantur, hoc signo dominicæ crucis, cum invocatione Christi nominis consecrantur.

S. August serm 19 de sanctis. Hoc signum præsidium est amicis, obstaculum est inimicis — Eodem mysterio fons regenerationis consecratur, ejusdem crucis signus per manus impositionem baptizati dona gratiarum accipiunt. Cum ejusdem crucis charactere Basilicæ dedicantur, altaria consecrantur, altaris sacramenta, cum interpositione dominicorum verborum conficiuntur. Sacerdotes et Levitæ per hoc idem ad sacros ordines promoventur. Et universaliter omnia Ecclesiæ sacramenta in hujus virtute perficiuntur. Item tract 8 in Evangel Ioannis Quid est quod omnes noverunt signum christi nisi crux christi. quod signum nisi adhibeatur, sive frontibus credentium, sive ipsi aquæ qua regenerantur si{ve} oleo quo Chrismate unguntur, sive sacrificio quo aluntur, nihil eorum ritè <46v> perficitur.

Note. It is their practis & rule to make the cross with the right hand. Durant de ritibus Eccl. lib 2. c 45. n 10.

Also the signinig with it is most frequently in their foreheads.

S. Cypr. de Pass. Christi circa finem. Quicunque sint sacramentorum ministri, qualescunque sint manus, quæ vel mergunt accedentes ad baptismum, vel ungunt qualecunque pectus de quo sacra exeunt verba, operationis autoritas in figura crucis omnibus sacramentis largitur effectum.

S. Aug de Symbolo ad Catechumenos c. 1. Nondum quidem adhuc per sacrum baptisma renati estis, sed per crucis signum in utero sanctæ matris ecclesiæ jam concepti estis. Item in Psalm 30. can 5. Non sine causa signum suum Christus in fronte nobis figi voluit, tanquam sede pudoris ne Christo Opprobrio Christianus erubescat.



Baptizatus ante Baptismum inungitur in pectore et scapulis oleo catechumenorum, et post Baptisma inungitur sacro chrisma a presbyter in vertice capitis in forma crucis. Dionys de Ecclesiast. Hier. Tertul lib 1 adversus Marcionem. Et de Baptism. cap 7. Item signo crucis in fronte signatur. Dionys de Eccl Hier

It was once a custom to receive the sacrament with hands cross. Damascen lib 4. c 14

In extrema unctione omne membrum sanandum inungitur ut oculi propter visum aures propter auditum, nares propter olfactum, manus propter tactum, os propter gustum, pedes propter gressum renes propter concupiscentiam. Et hæc unctio tam curat morbos quam remittit peccata. Durantus cap 20.

Moneant Presbyteri sub pœna excommunicationis omnes illos qui crucem habuerunt et votum suum non sunt prosecuti quod crucem suam et propanant resumere, Et portent. Odonis episcopi Parisiensis, præceptum synodale 44.

<48r>

Confrequentant obsecrantes

Voce, votis, munere

Exteri necnon et orbis

Huc colonus advenit.

Fama nam terras in omnes

Præcucurrit proditrix

Hic patronos esse mundi

Quos precantes ambiant.

Nemo puras hic rogando

Frustra congessit preces,

Lætus hinc tersis revertit

Supplicator fletibus

Omne quod justum poposcit

Impetratum sentiens:

Tanta pro nostris periculi

Cura suffragantium est.

Prudentius Hymno in S. Martyres Hemiterium & Cheledonium Calagurritanorum.



Ejusdem Hymnus in B. Laurentium mart.

Vix fama nota est, abditis

Quam plena sanctis Roma sit,

Quam dives urbanum solum

Sacris sepulchris floreat.

Et paulo post de Laurentio.

Quæ sit potestas credita

Et muneris quantum datum

Probant Quiritum gaudia,

Quibus rogatus annuis.

Quod quisque supplex postulat

Fert impretratum prosperè

Poscunt, litantur, indicant,

Et tristis haud ullus redit.

Ceu præstò semper adsies

Tuosque alumnos urbicos

Lactante complexus sinu

Paterno amore nutrias.

{Hos inter,} o Christi decus

{Audi et Poetam rusti}cum

{Cordis faten}tem crimina

{Et facta} prodentem sua.

{Indignus} agnosco et scio

{quem} Christus ipse exaudiat,

Sed per p{a}tronos martyres

Potest medela{m} consequi

Audi benignus supplicem

Christi reum Prudentium

Et servientem corpori

Ablue vinclis seculi.

Ejusdem Hymnus in Eulaliam Virginem

Hic ubi marmore perspicuo

Atria luminat alma nitor

Et {pe}regrinus et indigena

Reliquias, cineresque sacros

Servat humus veneranda sinu.

Tecta corusca superrutilant

De laquearibus aureolis

Saxaque cæso solum variant

Floribus ut rosulenta putes

Prata rubescere multimodis.

Ejusdem Hymnus in octodecim martyres Cæsaraugustanos

Quum Deus dextram quatiens corusci

Nube subnixus veniet rubente,

Gentibus justam positurus æquo

Pondere libram.

Orbe de magno caput excitata

Obviam Christo properanter ibit

Civitas omnis pretiosa portans

Dona canistris.

Afra Carthago tua promet ossa

Ore facundo Cypriane doctor:

Corduba Ascisclum dabit, & Zoellum

Tresque coronas.

Tu tribus gemmis diadema pulchrum

Offeres Christo genetrix piorum

Tarraco, intexit cui Fructuosus

Sutile vinclum.

Nomen hoc gemmæ strophio illigatum est,

Emicant juxta lapides gemelli,

Ardet et splendor parilis duorum

Igne corusco.

Parva Felicis decus exhibebit

Artibus sanctis locuples Gerunda,

Nostra præstabit Calagurris ambos

Quos veneramur.

*[36]Barchinon claro Cucufate freta

Surget et Paulo speciosa Narbo

Teque præpollens Arelas habebit

Sancte Genesi.

Lusitanorum caput oppidorum

Vrbs adoratæ cineres puellæ

Obviam Christo rapiens ad aram

Porriget ipsam

Sanguinem justi cui pastor hæret

Ferculum duplex, geminumque donum

Ferre Complutum gremio juvabit.

Membra duorum.

Ingeret Tingis sua Cassianum

Festa Massylum monumenta regum

Qui cinis gentes domitas coegit

Ad juga Christi.

Singulis paucæ tribus aut duobus

Forsan & quinis aliquæ placebunt,

Testibus Christi prius hostiarum

Pignore functæ.

<48v>

{Tu} decem sanctos revehes, & octo

Cæsaraugusta stud{ios}a Christi

Verticem flavis oleis revincta

Pacis honore

Sola in occursum numerosiores

Martyrum turbas domino parasti

Sola prædives pietate multa

Luce frueris

Vix parens orbis populosa Pœni,

Ipsa vix Roma in solio locata,

Te decus nostrum superare in isto

Munere digna est.

Omnibus portis sacer immolatus

Sanguis exclusit genus invidorum

Dæmonum et nigras pepulit tenebras

Vrbe piata

Nullus Vmbrarum latet intus horror:

Pulsa nam pestis populum refugit,

Christus in totis habitat plateis

Christus ubique est.

Et sub finem

Hæc sub Altari sita sempiterno

Lapsibus nostris veniam precatur

Turba ——

Sterne te totam generosa sanctis

Civitas mecum tumulis, deinde

Mox resurgentes animas & artus

Tota sequeris.

Ejusdem Hymnus in Vincentium mart.

Adesto nunc et percipe

Voces precantum supplices

Nostri reatus efficax

Orator ad thronum patris.

Per te, per illum carcerem

Honoris augmentum tui,

Per vincla, flammas, ungulas,

Per carceralem stipitem

Per fragmen illud testeum

Quo parta crevit gloria

Per quem trementes posteri

Exosculamur lectulum:

Miserere nostrarum precum,

Placatus ut Christus suis

Inclinet aurem prosperam

Noxas nec omnes imputet.

Si rite solemnem diem

Veneramur ore et pectore

Si sub tuorum gaudio

Vestigiorum sternimur:

Paulisper huc tu inlabere

Christi favorem deferens

Sensu gravati ut sentiant

Levamen indulgentiæ.

Ejusdem Hymnus in Fructuosum, Augurium et Eulogium Martyres Tarraconenses.

O triplex honor o triforme Culmen

Quo nostræ caput excitatur urbis

Cunctis urbibus eminens Hiberis

Exultare tribus libet Patronis

Quorum præsidio foventur omnes

Terrarum populi Pyrenearum

Circumstet chorus ex utroque sexu

Hæres virgo puer senex anicla

Vestrum psallite rite Fructuosum.

Laudens Augurium resultet Hymnus

Mistis Eulogium modis coaquans

Reddamus paribus pares camœnas

Hinc aurata sonent in arce tecta

Blandum littoris extet inde murmur,

Et carmen freta feriata pangant.

Olim tempus erit ruente mundo

Quum te Tarraco Fructuosus acri

Solvet supplicio, tegens ab igni.

Ejusdem carmen Heroicum in Cassianum martyre

Suggere siquod habes justum vel amabile votum,

Spes siqua tibi est, siquid intus æstuas.

Audit crede preces martyr prosperrimus omnes,

Ratasque reddit, quas videt probabiles.

Pareo, complector tumulum, lachrymas quoque fundo;

Altar tepescit ore, saxum pectore. ——

Audior, urbem adeo, dextris successibus utor:

Domus revertor, Cassianum prædico.

Passio Hippolyti martyris ad Velerianum Episcopum, per eundem

Innumeros cineres sanctorum Romula in urbe

Vidimus, ô Christi Valeriane sacer.

Incisos tumulis titulos, et singula quæris,

Nomina difficile est ut replicare queam

Tantos justorum populos furor impius hausit,

Quem coleret patrios Troia Roma Deos

Plurima literulis signata sepulchra loquuntur

Martyris aut nomen, aut epigramma aliquod

Sunt et muta tamen tacitas claudentia tumbas,

Marmora, quæ solum sinificant {medium}

Quanta virum jaceant congestis corpora {acervis}

Nosse licet, quorum nomina nulla {legas.}

Sexaginta illic defossa mole sub una

Reliquias memini me didicisse hominum.

Quorum solus habet comperta vocabula Christus

Vtpote quos propriè junxit amicitiæ. &c

Paulo post inducit Hippolytum sic alloquentem populos

—— Fugite o miseri execranda Novati

Schismata, catholicis reddite vos populis.

Vna fides vigeat, prisco quæ condita templo est,

Quam Paulus retinet quamque cathedra Petri

<49r>

Et post aliqua.

Talibus Hippolyti corpus mandatur opertis

Propter ubi apposita est ara dicata deo

Illa sacramenti donatrix mensa, eademque

Custos fida sui martyris apposita,

Servat ad æterni spem Iudicis ossa sepulchro

Pascit item sanctis Tybricolas dapibus

Mira loci pietas & prompta precantibus ara

Spes hominum placida prosperitate juvat

Hic corruptelis animique & corporis æger

Oravi quoties stratus opem merui

Quod lætor reditu, quod te venerande Sacerdos

Complecti licitum est, scribo quod hæc eadem,

Hippolyto scio ne debere, Deus cui Christus

Posse dedit, quod quis postulet annuere.

Ipsa illas animæ exuvias, quæ continet intus

Ædicula argento fulgurat ex solido.

Præfixit tabulas dives manus æquore levi,

Candentes recavum quale nitet speculum

Nec Parijs contenta aditus obducere saxis,

Addidit ornando clara talenta operi

Mane salutatum concurritur omnis adorat

Pubis. Eunt redeunt solis ad usque obitum.

Conglobat in cuneum Latios simul ac peregrinos

Permistim populos, relligionis amor.

Oscula perspicuo figunt impressa metallo

Balsama diffundunt, fletibus ora rigant

Iam cum se renovat decursis mensibus annus,

Natalemque diem passio festa refert:

Quanta putas studijs certantibus agmina cogi,

Quæve celebrando vota coire Deo?

Vrbs Augusta suos vomit, effunditque Quirites,

Vna et Patricios ambitione pari

Confundit plebeia phalanx umbonibus æquis

Discrimen procerum præcipitante fide

Nec minus Albanis acies se candida portis

Explicat, & longis ducitur ordinibus.

Exultant fremitus variarum hinc inde viarum

{Indigena} & Picens, plebs et Etrusca venit

Concurrit Samnitis atrox habitator & altæ

Campanus Capuæ, jamque Nolanus adest

Quisque sua lætus cum conjuge, dulcibus & cum

Pignoribus, rapidum carpere gestit iter

Vix capiunt patuli populorum gaudia campi

Hæret et in magnis densa cohors spatijs

Angustum tantis illud specus esse catervis

Haud dubium est ampla fauce licet pateat

Stat sed juxta aliud quod tanta frequentia templum

Tunc adeat cultu nobile regifico,

Parietibus celsum sublimibus, atque superba

Majestate potens, muneribusque opulens.

Ordo columnarum geminus laquearia tecti

Sustinet auratis suppositus trabibus

Et sub finem

Sic te pro populo, cujus tibi credita vita est

Orantem Christus audiat omnipotens.



Passio Apostolorum Petri et Pauli, per eundem

Dextra Petrum regio tectis tenet aureis receptum

& paulo post

Parte alia titulum Pauli via servat Ostiensis

Qua stringit annis cespitem sinistrum

Regia pompa loci est Princeps bonus has sacravit arces

Lusitque magnis ambitum talentis

Bactreolas trabibus sublevit, ut omnis aurulenta

Lux esset intus, ceu jubar sub ortu.

Subdidit et Parias fulvis laquearibus columnas

Distinguit illic quas quaternus ordo.

Tum camyros hyalo insigni variè cucurrit arcus

Sic prata vernis floribus renident.

Idem in Cyprianum martyrem.

Denique doctor humi est, idem quoque, martyr in supernis,

Instruit hic homines, illic pia dona dat patronus.

in [37] ipso condita turrium

Servat salutem virgo Quiritium:

Nec non et ipsos protegit advenas,

Puro ac fideli pectore supplices.

<49v>

{E}phræm Syrus in tractatu adversus vitiose viventes, p 92 sic incipit Serm.

Angor Fratres mei, & horreo ac contremesco, doloreque conficior dum illud Prophetæ animo revolvo: Videte contemptores & admiramini et disperdimini. Ac primum quidem maxime ob meam imprudentiam atque ignorantiam: cùm omnem iniquitatis viam sim ingressus, omnique genere peccati singula membra mea constricta teneat inimicus. Debuissem sanè meipsum affligere atque deplangere, propter turpitudinem in qua versor, ac deinde aliorum satagere. Debuissem prius trabem ex proprijs oculis evellere & sic aliorum festucas cernere. Cæterum qui nunc dominatur contemptus vehementi dolore me obruit atque demergit. Aspicio enim præsentis disciplinæ negligentiam et ferre nequeo, at cum Propheta doleo, qui ait: Vidi prævaricantes & tabescebam. Quæ enim nobis arma non intentavit inimicus, quibusque fraudibus ac dolis nos vincere & occupare non est conatus? Hei mihi; quis impudentia nobis mala non deploret? Verum ijs quæ dicuntur, attendite obsecro, qui hanc vitæ rationem delegistis et pertimescite. Cum enim angelicum feramus habitum una cum diabolo militiam gerimus, habitus quidem est angelicus et vita mundana. Numquid inter angelos in cælis contentiones vigent & æmulationes, sicut nunc inter monachos videmus? Radices quippe egit inter eos æmulatio et invidia atque obtrectatio. Diversimode sua singulis nobis miscuit venena hostis callidus, arteque ac dolo unumquemque nostrum supplantare studet: Hic quidem, inquit, jejunium recte observat, verum zelo et invidia vincitur. Alius rursum a fœda atque absurda se concupiscentia continet, sed vana constrictus est gloria. Alius diligenter vigilias colit, sed detractionis malo irretitus est. Alius ab hoc vitio alienus est, verum inobedientia ac contradictione plenus. Alius a cibis temperat, verum inani jactantia & arrogantia demersus est. Alius in oratione patiens est ac potens. Sed indignatione atque iracundia superatur. Alius rursum paululum in recte agendo proficit sed adversus negligentiores extollitur Alios alio modo malitia ligatos tenet et non est qui intelligat. Propterea rixæ atque dissentiones sunt inter monachos. Hei mihi, quis non suspiret? quis non lugeat? Quo pacto angelicum hoc institutum ac ordinem confudimus? Reliquimus mundum; & quæ mundi sunt sapimus. Possessiones rejecimus & a contentionibus non cessamus. Reliquimus domos, et earum cura atque solicitudine quotidie absumimur. Non adsunt opes, sed non abest superbia. Nuptias sprevimus & ab inani cupiditate non recedimus. Exterius humilitatem simulamus & animo honores appetimus. Videmur quidem paupertatis amatores & habendi cupiditate detinemur atque absorbemur. Ore quidem ac verbo paupertatem colimus: mente autem avaritiæ morbo laboramus. Quis igitur nostram <50r> conditionem atque institutum non doleat? Multis deinde prosequitur Syrus turpissimos mores juniorum monachorum: ac tandem sic pergit: Vnde liquidò constat nos ne ad exiguum quidem tempus externo vitæ instituto, dico sæculari renunciasse. Specie quidem et apparentia mundo renunciavimus: revera autem quæ mundi sunt curamus nec habemus quo nos excusemus. Habitu monachi sumus, sed moribus crudeles quidem et inhumani. Habitu humiles, et moribus pestiferi ac scelerati. Habitu religiosi et moribus exitiosi. habitu amici et moribus inimici. habitu gratiosi, moribus odiosi. habitu exercitatores seduli, moribus ignavi athletæ. habitu sobrij, moribus prædones. habitu pudici, animo autem adulteri. habitu modesti, moribus et pectore vagabundi. habitu mites, moribus arrogantes. habitu consolatores moribus arrogantes. habitu consolatores, moribus contumeliosi. habitu consiliarij, moribus obtrectatores. habitu simplices moribus difficiles & perniciosi. Habitu ab invidia alieni, moribus invidi et homicidæ. habitu defensores ac susceptores moribus autem proditores. Et unde quæso accidit nos tales esse? nisi inde quod mutuam inter nos dilectionem perfectam non habeamus? nisi quia pura inter nos non sit concordia? nisi quia vera in nobis humilitas non est? nisi quod præ oculis timorem Dei non constituamus? Quodque salutaria Dei præcepta despiciamus ac pro nostro {ea} arbitrio detorqueamus & pro nugis existimus? Hæc et alia multa Syrus, quæ omnia adducere nimium esset. Tandemque addit: Non putetis in cingulo ac veste longa consistere perfectionem monachi — aut quod capite incedas abraso, comamve nutrias. — Si molestiam sentiatis ex dictis meis; me tamen vos commonuisse non pœnitet. Malo enim cauterijs vos in curando corpore uti quam ut illud totum computrescat. Neque vero putandum quia morbos vestros occultatis iccirco eos deum latere Dico enim vobis quæ a vobis occultè fiunt, mihi describere turpe esse. Nam si ea describere voluero, non persistetis sed aufugietis.

Hujusmodi plura vide forte apud Basil. M. in Constitutione Monach c 10, 11, 25. Nazianzenum in Apologetica Orat. 1. Orat 20 & 21 & 27 & 28 & 32. Chrysostom Hom 43 ad populum Antiochenum Tom. 5. & serm de inanis gloriæ cupiditate: inter didact & parænet eod. Tom. 5 D. August. l 3, 4, 5 de Civ Dei. Ambros super Luc lib 3 &c

Dabit hoc Suum signum scelestus ille, non quidem promiscue pro quolibet corporis membro ne hoc grave sit atque molestum ipsis, sed in dexteram manum & frontem insculpturus est homini characterem hunc suum impium: ne scilicet facultas sit homini dextera se signandi signo Christi Salvatoris nostri neque rursus in fronte ulla tenus tremendum sanctumque domini nomen imprimere queat neque <50v> {etiam} {glo}riosam atque formidabilem Salvatoris crucem insculpere. Novit quippe infælix ille per impressionem crucis domini potestatem sibi omnem ademptam iri. Quamobrem signat hominis dexteram quod ea scilicet cuncta nostra membra signemus. Similiterque frontem quod illa candelabri in modum lucernam lucis hoc est signaculum Salvatoris nostri in altum præferat —— Draco signaculum suum loco signi crucis Salvatoris nostri modis omnibus machinabitur imprimere. Syrus de Antichris. p 221 Edit. Vossij. A.C 1616.

Chrysostomus Hom 45 De S. Meletio, describens quomodo Antiocheni Nomen Meletij imponebant, liberis addit; Ipsum enim nomen & ornamentum cognationis ϗ ὀικείας ἀσφάλειαν & ædium tutelam & ita nominatis salutem atque amoris solatium esse existimabant —— illud in domum suam, veluti quendam thesaurum bonorum innumerabilium introducentes. Habebant utique hoc nomen tanquam φυγαδευτήριον instrumentum quoddam quo fugabatur quævis a ratione aliena affectio et cogitatio. Fuitque id adeo frequens ut ubique in bivijs in foro in agris & in vijs hoc nomen undique circumsonaret. Non ad nomen autem solum adeo fuistis affecti, sed ad ipsam etiam figuram corporis. Quomodo enim fecistis in nominibus hoc etiam fecistis in illius imagine: etenim in palis annulorum & in poculis et in phialis, & thalamorum parietibus, & ubique sacram illam multi expresserunt imaginem.

Cum Imperator Iulianus didicisset Cæsareæ Philippi: urbs est Phænices, quam Paneadem nominant, insignem esse statuam Christi quam mulier sanguinis profluvio, quo jam dudum laborabat, liberata, ibi dedicavit: ea subversa imaginem suam ejus loco posuit – Et hanc Christi statuam pagani trahentes per urbem confregerunt. Postea vero Christiani collectam in Ecclesia reposuerunt, ubi, etiamnum servatur. Sozom. l 5 c 21 Niceph l 10 c 30.

Eusebius l 7     c 18 hist Ecl. dicens se vidisse hanc æneam imaginem Christi: addit. Nec verò mirandum est Gentiles a servatore nostro benefici{is} affectos hæc præstitisse; cum et Apostolorum Petri ac Pauli Christique ipsius pictas imaginem ad nostram usque memoriam servatas {in tabu}lis viderimus. Quippe prisci illi absque ullo discrimine cunctos de sebene meritos Gentili quadam consuetudine tanquam colere hujusmodi honoribus consueverant.

De picturis sanctorum in Ecclesijs vide Nazianz. Epist 49 ad Olympium Basil Orat in S. Barlaam in fine. Nyssen: Orat: in Theodorum initio. Evodium lib 2 de mirac. S. Stephani. Prudentium in hymno de S. Cassiano. ut et in eo de S. Hippolyto. Paulinum Epist 12 ad Severum & natal 10 S. Felicis. Augustinum l 1 de consensu Evangelistarum cap 10. & l 22 cap 73.

<51r>

ἐυχαριϛίαν προσφέρετε ἔντε ταῖς ἐκκλησίαις ὑμῶν ϗ ἐν τοῖς κοιμητηρίοις

Valentinianus junior supplicatione Sixti 3 Po{ntificis} Romani [post an 431] obtulit imaginem auream cum duodecim portis & Apostolos duodecim et Salvatorem in gemmis pretiosissimis ornatam super confessionem [i.e. super Altarem] Beati Petri Apostoli. Anastas. Platina & alij in vit. Sixti — Fecit et Sixtus ipse Absidam super cancellos cum statua beati Laurentij Martyris argentea pensantem libras ducentas. Anastas. ib.

Valentinianus junior supplicatione Sixti Papæ posuit in Ecclesia B. Petri super Confessionem ejus i.e. super Altare, imaginem auream salvatoris gemmis pretiosissimis ornatam & duodecim Apostolorum Imagines in p itidem aureas Anastas. in vita Sixti, Platina alijque

Vestina femina illustris ultimo testamento ordinavit ut Basilica sanctorum martyrum Gervasij et Protasij ex ornamentis & margaritis, venditis justis æstimationibus construeretur. Eam ad perfectum constructam Innocentius papa dedicavit & multis insuper donarijs argenteis ornavit. Anastas in vit Innocentij.

Tertullianus de pudicitia ante medium his meminit Servatoris agnum ad Ovile ferentis in calice depictæ ab orthodoxis contra quos disputabat.

Titus (Episcopus Bostrensis) libellum ad Iulianum Imp. misit: testatusque est Christianos plebem gentilium numero adæquare quiescere tamen illos &c. Sozom. l 5. c 15



Sine legalibus observationibus convenite in cæmeterijs ad legendum sacros libros & canendum psalmos pro mortuis martyribus & sanctis omnibus qui a sæculo fuerunt, ac pro fratribus vestris qui in domino mortui sunt. Et antitypum regalis corporis Christi, acceptabilemque Eucharistiam offerte in Ecclesijs vestris et in cæmiterijs. Clem const. l 6. c 30

Inter supplicationes quæ in Celebratione Eucharistiæ fiebant, Auctor Constitutionum hanc inserit: Adhuc offerimus tibi pro omnibus sanctis qui a sæculo tibi placuerunt, patriarchis, prophetis, Iustis, Apostolis, martyribus, confessoribus, Episcopis, Presbyteris, Diaconis, Subdiaconis, Lectoribus, cantoribus, virginibus, viduis, laicis, & pro omnibus quorum tu nosti nomina. Clem. Constitut. l. 8 c. 12.

In Suida consule Ουάλης (Valens). Hetius. Gratianus. Gregorius. (Greg. Naz. obit anno 13 Theodosij. Suidas in Gregorio). Demophilus. Diodorus monachus tempore Iuliani et Valentij Episcopus Tarsi Ciliciæ (Suid in Diodoro). Eunomius. Eusebius. Θεοδ. Theodosius socors & luxuriosus (Suid. in Theod.     Theudericus rex Gothorum verbo Tyrannus revera rex {a nullis} precedentium inferior. Leontius Tripo <51v> {lis} Lydiæ Episcopus animo fuit ingenuo adversus omnes & libero Eusebiam Constantij uxorem & Constantium ipsum reprehendit Suid. ex Philostorg.      Leontius alter Antiochenus se castravit Leontius alter Antiochenus se castravit. Leontius et alius Antiochenus qui de Homousio disputavit cum Flaviano.    Origenes Arij præcursor (Suid. in Crig.) Paphnutius, oratio ejus contra legem ut Clerici cum uxoribus rem non haberent in Concil. Nicæn.       Severus, inquit Suidas in Severo, omnes senatûs Principes, & singularum Provinciarum nobilissimos et ditissimos quosque interfecit. Auri enim avidissimus fuit, ut fortitudinem vinceret avaritia. Σωτάδης Sotades Cretensis, Maronita a Dæmonio vexatus, iambographus scripsit * Phlyacas sive Cinædos lingua Ionica. Vsus est hoc genere etiam Alexander Aetolus, & Pyrrhus Mylesius & Theodoras & Timocharidas & Xenrchus. Sunt autem ejus genera plurima: veluti ad Inferos descensus, Priapus ad Belestichem, Amazon & alia: & Inclusæ et Redemptus, ut Athenæus ait in Dipnosophicis. Fuit et Sotades Atheniensis philosophus, qui scripsit de Mysterijs lib 1 (Suid in Sotade). Σταυροὶ, Crux apud Hieroglyphicæ Ægyptiarum peritos, significabat vitam futuram (Suid. in Σταυρ Σύνδικοι Advocati. Fortasse magistratus quispiam fuit post populi e Piræso reditu{m} in urbem constitutus ad quem publica bona referrentur. Iste ver fortis est: actiones apud sex viros instituit: apud Syndicos bona describit (Suid in Syndici) [est et συναγορος et παράκλητος advocatus causæ defensor sed παρακλητος etiam denotat deprecatorem, interecessorem, consolatorem, procuratorem. Advocatus fisci i.e. procurator, Thesaurarius.      Ὑπόϛασις: Suidas fuse interpretatur Hypostasin & Vsiam, ut individuum vel substantia & species, vel natura. Vide et Suidam in ὀυσία.

<52r>

Traditionem de Trinitatis fide Petavius in Præfat Tom 2 probare conatur his argumentis.

1 Quod Patres qui Paulum Samosatenum damnarunt, testantur se fidem suam per traditionem ab Apostolis accepisse videlicet: esse unum Deum ingenitum &c. Et Filium genitum, unigenitum, Sapientiam, & Verbum ac virtutem Dei, ante sæcula non præcognitione sed substantia & Hypostasi. Deum &c

2 Quod Athanasius sæpius admoneat ut fidem a majoribus traditam ab Ario vexatam retineant, quam patres Nicæni scribendo repetierunt. Quodque hanc fidem dicit a Domino datam, ab Apostolis prædicatam a patribus custoditam.

3 Quod Basilius scribat: Pleraque mystica sine scripto internos habentur: inter quæ illud etiam de spiritu sancto recipi debet. Apostolicum vero, inquit, esse duco non scriptis quoque traditionibus inhærere.

4 Quod fidem hanc quam Basilius dicit Apostolos sine scripto tradidisse, Patres conservarint, ita ut in scriptis eorum elucescat. Vt hoc probet, percurrit singulorum scripta, testimonia quæque ex singulis adducens quæ huc spectant. Quæ quidem omnia ad hæc capita reduci possint

Hermas dicens unum esse Deum qui omnia creavit, & consummavit et fecit ex eo quod non erat ut essent omnia, deque patre et filio vel patre solo hæc scribens; postea lib. 3 in Similitudine quinta dum interrogasset Hermas quare Filius Dei in ista similitudine in servili loco ponitur? respondet Pastor In servili conditione non poni filium sed in magna potestate et imperio. Et in similitudine nona: Filius quidem Dei, inquit, omnis creatura antiquior est ita ut in consilio Patri suo adfuerit ad condendam creaturam.

Clemens Romanus Vocat Iesum sceptrum majestatis, τὸν κύριον cum articulo, splendorem majestatis, tresque personas describit dicens An non unum Deum habemus & unum Christum & unum sporotum gratiæ effusum in nos?

Ignatius (cujus epistulas partim truncatas, partim interpolatas, aut aliter mutatas esse docet Petavius, ut tuto citari nequeant) ut a Theodoreto citatur vocat Christum ἐν ἀνθρώπω θεὸν & υἱὸν θεοῦ κατὰ θεότητα ϗ δύναμιν, Deum in homine & & filium Dei secum divinitatem et potentiam

<52v>

Aristides Athenienis, in Martyrologio Romano, memoratur Imperatore Hadriano præsente Christum Iesum solum esse Deum, perorasse

Polycarpus tres personas simul nominat, dicens, Te glorifico per sempiternum Pontificem Iesum Christum dilectum filium tuum: per quem tibi cum ipso in spiritu sancto gloria nunc et futura sæcula seculorum. Amen.

Iustinus Martyr scribit Filium Dei proprie dictum, ac solum nominari filium & Verbum ante res omnes conditas a Patre genitum: Filium Dei et Deum in scripturis nominari & Dominum virtutum: Abrahamo Mosi et Patriarchis apparuisse, ab eis tanquam Deum adoratum, eoque nomine et quidem tetragrammato illic honestatum: Filium Dei agnitum esse – a Petro & in Apostolorum scriptis prædicari, qui creaturas omnes antecessit: et Tryphone –, quocum disputabat, minimè ferente Iesum vocari Deum tanquam alius esset Deus quam qui unus a Iudæis colitur rerum omnium colitur: copiose probat esse alterum in sacris libris, qui nominatur Deus & Dominus præter universorum opificem: & omnia illius nomina ijsdem e Scripturis colligit, inter quæ est θεὸς προσκυνητὸς Deus adorandus. Denique confutata eorum opinione qui filium non substantiam esse sed vim tantum internam et efficentiam Patris docebant ut lux est solis: statuit, Deum a Propheta & Angelum nuncupari non ita ut Solis lux Solo vocabulo numeratur: sed numero alterum quiddam esse: non tamen recisione tanquam Patris οὐσία substantia secetur uti cætera omnia divisa, atque secta, non sunt eadem atque erant ante sectionem. sed ut ab igne, verbi gra{tia,} multi alij accenduntur ignes, eo a quo plures accensi sunt. nihil imminuto, sed eodem permanente

Irenæus lib 2 c 55, Cognoscent enim eum hi, quibus revelavit filius. Semper autem existens filius patri, olim & ab initio semper revelat Patrem & Angelis et Archangelis & Potestatibus & Virtutibus. Item lib. 4, c. 8. Et bene, inquit, qui dixit ipsum immensum Patrem in filio mensuratum. Mensura enim Patris Filius quoniam & capit eum.

Athenagoras Deum unum esse persuadet primùm; dein de verò huic esse filium & Verbum per quod omnia procreavit ac disposuit. Est, inquit, Filius Dei Verbum Patris in Idea et operatione. Ab ipso enim et per ipsum omnia facta sunt cum sit unum Pater et Filius, & sit in Patre filius & Pater <53r> in filio, unitate et virtute spiritus.

Theophilus Antiochensis lib 2 ad Autolicum, præter summum Deum. λόγον & σοφίαν enumerat.

Hippolytus Martyr Christum vocat κύριον αναμάρτητον Dominum impeccabilem et apud Theodoretum (Dialog. 1) hæc illius verba leguntur. Verbum erat Dei primogenitum e cælo ad Mariam delapsum & homo primogenitus in utero formatus; ut primogenitum verbum Dei primogenito conjunctum homini monstretur. Quæ Petavius e Collectionibus Anastatij de Hippolyto citat non appono, quod non videntur esse Hippolyti.

Origenes, Basilio referente, adorandæ Trinitatis Deitatem alicubi nominat: et ali{bi} scribit quod Sacræ virtutes capaces sunt unigeniti et sancti spiritus Deitatis.

Quæ de Dionysijs duobus et Theognosto ex Athanasio producit Petavius, mitto: siquidem a sola Athanasij auctoritate pendeant, de qua alibi dicetur.

Mitto etiam commentitiam fidei confessionem quam Gregorius Nyssenus tanquam Gregorij Neocæsariensis describit, affirmans quod eandem, jubente B. Virgine Ioannes illum Evangelista docuit.

Methodius Christum docuit esse Dominum et Filium Dei, ὁς ούχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἶσα θεῷ.

Hactenus de Scriptoribus Græcis

E Latinis Tertullianus, vir multipliciter hæreticus, in scriptis suis describit Deum esse spiritum extensum et corporeum, hujus corporis filium partem esse ac derivationem totius non tamen a Patre divisum, hunc potentia fuisse in patre ab æterno ut mens interna, ut sermo internus seu facultas cogitandi. Tande{m} <53v> Pater ubi ea qua sermone seu mente sua in se conceperat, in substantias edere vellet et mundum creare, sermonem primo emittit & condit habentem in se rationes rerum condendarum, deinde ut res coram quoque in suis speciebus & substantijs constituerentur, sermo ulterius ad effectum generatus est, speciem & ornatum sumens, sonumque & vocem cùm dixit Deus Fiat Lux: Ex quo dicitur Filius Dei. Patrem præterea et filium et spiritum Sanctum statuit Statu Substantia et potestate unum esse id est non {eodem} numero nec æquales sed conformes sive unius Monarchiæ, congeneris substantiæ, conspirantis potestatis: eosdem enim ponit gradu specie et forma ab invicem differre, eorumque substantiam corpus esse seu spiritum corporeum, definies, statuit patrem quidem totam esse substantiam filium verò derivationem totius et portionem: sicut ipse profitetur: Quia Pater major me est: Hinc filium ex patris substantia genitum asserit, genitum tamen absque divisione Nam per patrem intelligit totam utriusque substantiam, tam illam portionem quæ filio Et Patri communis est quam reliquam omnem quæ solius est patris. Et hinc intelligi potest quo sensu hæc et similia fatus est. Filium et Patrem numerari sine divisione duos esse sed indivisos Filium de substantia esse Patris. Trinitatem per consertos & connexos gradus decurrere a patre Trini <54r> tatem esse unius divinitatis patrem filium et spiritum sanctum æconomiæ sacramentum custodiendum esse quæ unitatem in trinitatem disponit, tres dirigens, Patrem & Filium et Spiritum sanctum: tres autem non statu sed gradu, nec substantia, sed forma, nec potestate sed specie: unius autem substantiæ unius status & unius potestatis; quia unus Deus ex quo et gradus isti et formæ et species in nomine Patris et Filij et spiritus sancti deputantur.

Cyprianus Chistum sæpe nominat Deum, dicitque quod is Gentes baptizari jussit in plena et adunata Trinitate, eique Isaiæ verba illa tribuit: Quoniam in te Deus est et non est Deus alius præter te. Et in tractatu de Idolorum vanitate dicit. Vnus omnium dominus est Deus. Neque enim illa sublimitas potest habere consortem, cùm sola omnem teneat potestatem. & paulo post præter hunc Deum et Christum esse docens, hæc addit Hic est virtus Dei, hic ratio hic sapientia ejus & gloria, hic in virginem illabitur, carnem spiritu sancto cooperante, induitur; Deus cum homine miscetur, hic Deus noster hic Christus est.

<55r>

Zosimus having occasion to mention a sedition the Monks in relating the History of Chrysostom [A.C 400 circiter] gives them this description Hi legitimis nuptijs abstinent & tam in urbibus, quàm vicis, populosa collegia complent hominibus innuptis, nec ad bellum nec alium reipublicæ necessarium usum idoneis, nisi quod via quadam progressi ab eo tempore in hunc usque diem, magnam terræ partem ad se transtulerint; & sub prætextu quasi cum pauperibus omnia communicarent, omnes prope dixerim ad inopiam redigerint. Zos l 5.

Temporibus Valeriani et Gallieni, Crocus ille Alamannorum rex commoto exercitu —— universas Gallias pervagatur, cunctasque ædes quæ antiquitus fabricatæ fuerant a fundamentis subvertit (Greg. Tur. l 1 c 30) — tandem apud Arelatensem Galliarum urbem comprehensus, diversis affectus supplicijs, gladio verberatus interijt. c 32.

Consule Zosimum de Bellis sigilli 4 deque peste.

Origenes in Levit c 8 ait secundum Ecclesiæ observantiam etiam parvulis baptismum dari. Et alibi: Pro hoc et Ecclesia ab Apostolis traditionem suscepit etiam parvulis baptismum dare. Baron Thesaur Antiqu. Tom 1. c 41 Basilius. Greg: Naz. Greg Nyss. Orationes contra morem differendi Baptismum. Consil: Carthag: de baptizandis infant: sanctiones edidit. / Ex Ecclesiæ antiqua traditione ratum fuisse baptismum in nomine tantum Christi collatum scripsisse Stephanum Romanum Pontif. Cyprianus in Epist ad Iubaianum, licet ab eo dissenserit appertè testatur. Cyp: ad Iub: Ep 73.

Cum negligenter imperium Gallus administraret primum quidem scythæ nationibus sibi vicinis terrorem incutiebant deinde paulatim progressi ad ipsum usque mare sitas regiones populabantur: adeò quidem ut nulla gens Romanæ ditionis relinqueretur: sed omnia prope dixerim oppida non munita mænibus, & munitorum magna pars, caperentur. Nec minus bello ab omnibus partibus ingruente lues etiam pestilens in opidis atque vicis subsecuta, quicquid erathumani generis reliquum, absumpsit; quæ sanè nunquam superioribus sæculis tantam hominum stragem dederat. Rebus in hunc modum comparatis, cum Imperatores {remp.} defendere non possent, & omnia extra Romam posita negligerent, rursus Gothi & Borani et Vrugundi & Carpi civitates in Europa diripiebant, quicquid eis superabat sibi auferentes: Persæ vero Asiam invadebant, Mesopotamiam occupantes, & in ipsam progressi Syriam ad urbem Antiochenam usque, donec et illam totius Orientis metropolim caperent & incolis ejus partim cæsis partim in captivitatem abductis infinita cum præda domum discederent, omnibus tam privatis quam publicis civitatis ædificijs, nullo penitus resistente dirutis. — Scythis autem, quotquot erant in Europa, securè degentibus & jam in Asiam quoque transgressis, omniaque ad Cappadociam & Pesinuntem & Ephesum usque depopulatis: (ordinum Panonicorum dux militibus suis qui parum habebant animi ad resistendum prosperæ barbarorum fortunæ quanto poterat opere confirmatis) – improvisus Barbaros in ijs locis repertos aggressus est Cumque magnam eorum partem occidisset, milites in barbaricum transduxisset <55v> inopinato quicquid occurreret obtruncasset; præter omnem denique spem imperio Romano subjectos illorum furore liberasset a militibus suis imperator dictus est. —— [ Æmiliano mox occiso Initio regni Valeriani] Scythis suis ex sedibus egressis & præter hos Marcomannis quoque per irruptiones Romano Imperio loca populantibus ad extremum periculum Thessalonica redacta fuit: cujus obsidione vix magno labore soluta, fortiter hosti resistentibus ijs qui in urbe erant. tota Græcia perturbationibus vexabatur. — Valerianus animadverso periculo quod imperio Romano cunctis ex partibus immineret, Gallienum filium imperij consortem facit, & rebus undique urgentibus ipse versus Orientem movet ut Persis resisteret, Europæos exercitus filio tradit, cohortatus eum cum ijs copijs irruentes undique barbaros oppugnaret. Gallienus Videns Germanicas gentes cæteris infestiores esse, quæ adcolas Rheni Gallica nationes acrius vexarent hanc partem sibi propugnandam ab hostibus sumebat; alijs qui per Italiam Illyricum Græciamque prædi agendis intenti essent, duces cum eorum locorum exercitibus bellum facere jussit. — Sed quod ingenti cum multitudine, perexiguas ipse copias habens, bellum gereret in angustum jam coactæ res ipsius erant. — Borani vero & Gotthi et Carpi & Vrugundi (nationum hæc nomina propter Istrum sedes habentium) nullam nec Italiæ nec Illyrici partem a continuis vexationibus immunem relinquebant omnia nemine resistente diripientes. Et quidem Borani in Asiam quoque semel atque iterum trajiciebant — et inter alia damna, Trapezuntem obsident urbem amplam et populosam, quæque præter consuetos milites alios decies mille receperant eaque expugnata ineffabilem barbari opum captivorumque copiam adepti sunt nam finitimi omnes in eam veluti locum munitum confluxerant. — Dein Horum prospero successu excitati Scythæetiam in Asiam trajicunt & similia patrantur Nicomediam et Nicæam incedentes — cumque pestis invasisset exercitus Romanos in Oriente Eorumque majorem partem sustulisset Sapores orientem aggressus in ditionem omnia redigebat.

[Editorial Note 9]

And in another Epistle written about the same time: Vastatis urbibus —— translatus est. [38] as an eye witnes concerning the desolations about Trev{irs} the Chief City of Gallia. Exisa inquit, ter —— perferebant.

in with like desolations which Isidorus thus touches upon



At the same time the Franks also brake into Gallia Lugdunensis — Britain. And while this torrent overwhelmd the west, Alaric with his Goths A.C. 408.



sufficisset.

And as the mortality was wonderfully great in the City, so was the calamity of those that survived whether Citizens or other Italians. as may be learned by the dispersion of them over the world Which Ierom then residing in a Monastery in Palæstine thus hints.

<56r>

Ex M. Camillo de Antichristo

Abbas Ioachimus in Ier 51, ante annos trecentos dicebat Viros Evangelicos suscitandos ad mysteria a finibus seculorum abscondita populis fidelibus Christianis in toto orbe dispersis revelanda. Camill l 1. c 1.

Vt Ἀντιβασιλεὺς Prorex seu Vicarius Regis. Ἀντιϛράτηγος. Vicarius Imperatoris, Ἀνθύπατος Proconsul qui ad gubernandam Provinciam vice Consulis mittebatur. Ἄντανδρος succedaneus in alius viri locum substitutus, Ἀντιδιάκονος viceminister, Αντάδελφος vice fratris: sic Ἀντιχριϛος Prochristus. Et ut Ἀντάξιος æstimatione par, Ἀντεραϛὴς rivalis, ἀντίθεος divinus: Ἀντίχριϛος Rivalis Christi. Est igitur AntiChristus Christi Vicarius, Rivalis, adversarius. Neque vox ἆντι sic ambigùe accipitur sed sensum habet ex omnibus compositum: haud secus ac si quis Ἀντιβάσιλεα diceret perfidiose regnantem sub Prætextu Proregis, rege ipso nihil præter nomen retinente. Esti igitur Antichristus in sensu latissimo seu potius strictissimo Adversarius & Rivalis Christi sub specie Vicarij. Nam sicut Αντιβασιλευς esse nequit qui regium sibi arrogat, sic nequit esse αντιχριϛος qui nihil Christo proprium sibi arrogat. Certè hoc modo ex unoquoque et oppositionis & similitudinis & arrogationis sensu Antichristum definit 2 Thes 2 Hinc est quod Pseudoprophetæ dicantur Antichristi. Rev 16.13 & 19.20. 1 Iohn. 4.1 2 Peter. 2.1.

Tertullianus dixit Hæreticos alium fecisse Iesum alium Christum (Lib de Carne Christi.) & Idem ad Praxeanos: Viderint Antichristi qui negant Patrem & filium Negant enim Patrem dum eundem filium dicunt & negant filium dum eundem patrem credunt, dando illis quæ non sunt auferendo quæ sunt.

Tantum qui nunc tenet, teneat; donec de medio fit. Quis? nisi Romanus status cujus abscessio in decem reges dispersa Antichristum superinducet. Tertullian. lib. de Resur. Carnis. Est et alia major necessitas nobis orandi pro Imperatoribus, etiam pro omni statu Imperij rebusque Romanis, quod vim maximam universo orbi imminentem ipsamque clausulam seculi acerbitates horrendas comminantem, Romani Imperij commeatu scimus retardari. Tertull. Apolog c 32. Veniet {prædictum} Antichristus cùm impleta fuerint tempora imperij Romani Cyrillus Catechesi 15. Non prius veniet Christus quàm regni Romani defectio fiat & appareat Antichristus. Ambrosius super loc 2 Thes 2. Re ipsa declarat lapsum ruinam brevi fore nisi quod incolumi urbe Roma nihil istiusmodi videtur esse metuendum. At verò cum caput illud orbis occiderit & ῾ρύμη esse caperit, quod Sibyllæ fore aiunt quis dubitet venisse jam finem rebus humanis orbique terrarum ? Illa est etenim civitas quæ adhuc sustentat omnia precandusque nobis et adorandus est deus cæli si tamen statuta et placita ejus differri possunt ne citiùs quàm putemus Tyrannus ille abominandus veniat qui <56v> tantum facinus moliatur ac lumen illud effodiat, cujus interritu mundus ipse lapsurus est. Lactantius l 7. c 30. Romanum Imperium quod nunc universas gentes tenet recedet & de medio fiet & tunc veniet Antichristus fons iniquitatis. Hieron. ad Abgas q 11. Quando de medio sublatum fuerit Romanum Imperium, tunc veniet Antichristus. Chrysostom super 5 l. Idem Augustinus, Theophylactus Oecumenius, Optatus, Milevitanus & alij docent.

P. Diaconus Imperium Romanum post depositionem Augustuli Anno urbis cond. 1229 finem esse assectum narrat. Symbol (cloverleaf) in text[39] Irruentibus in Italiam Hunnis Vandalis ac Gothis, tum maxime Imperium cladibus multis affectum est, atque deletum Paulus Crinitus l 16. c 5. Nihil dicam amplius de Imperij Romani ruina & interritu id enim humi prostratum jacet Machiavel. Histor. Flor. l. 1. Lipsius reliquias tantùm Imperij in Germania & Austriaca domo vivere concedit ipsum Imperium olim sub Imperatoribus scissum divulsumque & caput alterum in Franciam aut Græciam translatum. Constantinus id fecit quod non ignoras & causam dedit Ruinæ. Quinimò novelli Catholici hoc argumento pressi concedunt Romanum Imperium corruisse negant tamen Antichristum venisse.

ὁ Κατέχων 2 Thess 2. qui tenet, hoc est Antichristum cohibendo vel potius orbem Imperando, Nihil alius Κατέχων quàm Imperans | Imperator | Imperium. Isocratis ista sunt Κατέχειν τὰς ἀρχὰς imperia possidere occupare, Κατέχειν τὴν θάλασσαν maris imperium tenere, Κατέχειν τὴν Ἡλλάδα Græciam occupare.

τὸ λεγόμενον θεὸν ἢ σέβασμα omnem potestatem terrestrem. Alludit enim ad Nomen Imperatorum quod in Actis toties Σεβαϛὸς Augustus legitur. Act 25, 21, 25.

[40] Cyrillus & Chrysostomus statuunt, Antichristi fore proprium ἁρπάζειν ἑαυτῷ τῆς ῾ρωμάιων βασιλείας ἐξουσίαν rapere sibi romani Imperij potestatem. Aquinatis est Imperium Romanum in Potestatem Pontificum de civili & temporali commutatum esse. Idem sensit Leo <57r> Papa, Dominicus a Scoto, Blasius, Viegas, alij. Bernardus scribit in Curia Romana malos non proficere sed bonos deficere & Papam non Petro sed Constantino succedere.

Sic et Babylon etiam apud Iohannem nostrum Romanæ urbis est. Tertullian. Lib 3 cont. Marcion.

Pontifices a (novis Imperatoribus) Galliarum regibus, Ravenna urbe, toto Exarchatu, agro Vrbiensi & Marchia Anconitana donabantur. Præter hæc Dei in mundo Vicarij a Carolo M. dicti et constituti neve ullius judicio in posterum essent subjecti cavebatur. Vide Machiavel Florent. Hist l 1.

Montanus apud Epiphanium (Har 48) de se: Ego dominus Deus Omnipotens, conversans in homine. Item: neque Angelus neque legatus sed ego Dominus Deus Pater veni. Et Dositheus apud Origenem (c. Celsum l 1) conabatur persuadere se Christum esse.

De Simonianis Ignatius ad Trallianos: Fallacijs circumferentes nomen Christi et cauponantes sermonem Christi. / Solent [Hæretici] dicere: non omnia Apostolos scisse: eadem agitati dementia qua rursus convertunt, omnia quidem Apostolos scisse, sed non omnia tradidisse. Tertul de præscr. adv. Hæret. / Item: Veritas non potest inveniri ab his qui nesciunt Traditionem. Non enim per literas traditam illam sed per vivam vocem Irenæus l 3. c 2.

Omnes quotquot sunt hæreses Deum quidem unum dicunt sed per sententiam malam immutant. Iren. l 1. c 19. Simon magus dixit semetipsum esse super omnia Deum Iren l 2. c 9. Et se in Iudæa nomine filij apparuisse in Samaria nomine Patris descendisse, alibi nomine spiritus Sancti se visendum præbuisse. Iren l 1 c 20. Basilides dixit se hominem ementitum non ἀληθῶς sed δοξαϛικῶς seu opinione vel putativè in Iudæa passum Iren l 1 c 23. Basilidiani unam esse personam Patris & Filij et spiritus sancti commentiti sunt. Baron: Ad A.C. 120 sect 8. Hos Ignatius ad Trallianos sine dubio perstringit, quibus pater filius et Spiritus Sanctus erant idem ταυτὸν δὲ εἶναι πατέρα ϗ ὑιὸν ϗ πνεῦμα ἅγιον. Ad Philippenses, Deum ab Hæreticis ἕνα τριώνυμον dictum scribit. / Montanus multis post annis idem docebat auctore Tertulliano Epiphanio & Hieronymo. / Primùm in fidei regula discrepamus. Nos patrem et fil. & sp. stum in sua unumquemque persona ponimus licet substantia copulemus. Illi Sabellij dogma sectantes Trinitatem in unius personæ angustias cogunt. Hieronym Epist 54. Idem docuit Praxeas, Victorinus, Æschines, Noetus, Sabellius, Hermogenes, Priscilianus, P. Samosatenus, Monarchiani, Massaliani, Patropassiani, Severitæ, Theodosiani, Angelitæ, Damianistæ, alijque deum tribus nominibus distinctum fingebant. / Arius ratus erat Alexandrum Sabellij dogma introducere, Indeque atrox schisma. Socr l 1. c 5. / Ex his hæreticis desumpsisse videtur Lucianus in Philopatride quæ de christian{is} narrat. Rogante {Etherico} Christianum atque dicente: Quemnam igitur tibi jurabo Tryphon respondit: Deum alte regnantem, magnum æthereum atque <57v> æternum: filium Patris & spiritum Sanctum: Vnum ex tribus & ex uno tria. Græc ἕν ἐκ τριῶν ϗ ἐξ ἑνὸς τρία. Paulò inferius ἓν τρία, τρία ἓν. Non τρεῖς sed τρία, inquit, nomina tantum intelligens non personas, quod verborum vi ipsa declarat. Viderant hoc Baronius, Et ut transferret ad confirmationem ὁμυουίου, mutavit vocem in margine quasi Lucianus non τρία sed τρεῖς scripsisset, ut oporteret si de personis locutus fuisset.

Quanti facerent Homousiani hujusmodi testimonium apud Patres Ecclesiæ, quale legitur apud Platonem in Pæmandro, ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος ἡνώθη τῷ δημιουργῷ Νῷ ὁμοούσιος γὰρ ἦν Dei verbum unitum est cum Mente fabricatrice Mundi. Erat enim coessentialis seu consubstantialis. Et tamen Plato nihil minùs quàm cum illis sentiebat.

Tres sunt qui testantur in cælo Pater, Sermo, & Spiritus Sanctus, & hi tres sunt unum. Non legitur in Syro. Non ab Ignatio, Iustino, Irænæo, Tertull. Origene, Athanas. Nazienzeno Didymo Chrysosto, Hilario, Augustino, Beda, alijsque. Primus forte legit Hieronymus.

Hæretici confundebant Patris et filij substantiam, unum dicentes esse Patrem & filium, suspicione sola & nominibus solis dividentes eos quos existimant unum. Origen in Math tract 19.

Multa Origeni periculosa ab Epiphanio, Hieronymo, Theophilo Suida & Apollinario impinguntur uti duos fuisse Christos, Christum purum esse & animatum hominem, perparvum esse cum patre collatum, putative mortuum &c. De spiritu pejus est locutus.

Ignatius ad Trallenses omnes Hæreses ad has 4 classes contraxit. Alij dicunt Iesum opinione natum opinione crucifixum. Alij vero quod non sit filius Architecti Alij quod ipse sit super omnia dues. Alij vero quod nudus homo. / Qui opinione passum dicunt ut Marcion statuentes alijque innumeri Deum esse statuunt Secundi generis fuere Cerdon & Marcion Statuentes opificem Mundi esse alium a summo Deo. Quarti generis Ebiontæ.

Pater tota substantia est, filius verò derivatio totius & portio, pater alius a filio dum filio major. Tertul Adv. Prax.

Quicquid Simon se esse dixerat hoc se Menander esse dicebat. Tertul de Præser ad Hære. c 46. Celitus se missum mentitus Simonis exemplo. Erat Menander Magus Simonis primogenitus. Saturnus, Basilides, Valentinus, Cerdo, Marcion, Apelles alijque Christum opinione natum carne e Syderibus aptatâ, in terris versatum opinione passum & mortuum docebant. Cerinthus etsi Christum a Iesu dividit, illum tamen, (auctore Irenæo l 1 c 25) post baptisma in Iesum descendisse ab ea principalitate quæ est super omnia, figura Columbæ & tunc annunciasse incognitum patrem & virtutes perfecisse. NB. Hoc est plane negare Iesum esse Christum. Iohn 2.22

Iesus populari appellatione erat Christus. Ioseph. Antiq. lib 18. c 6. Matt 27.22. Christum Deum summum de cælo descendisse docent Cerinthus, Basilidiani, Valentiniani, Marcionitæ, Praxeani, Montanistæ, Massaliani, Sabelliani Noëtiani Priscilianistæ &c.

<58r>

Meretrix Apocalyptica est Ecclesia Apostatica quia omnis meretrix prius virgo.

Luciferum Calaritanum, (tradit Baronius ad An 336. sect 13) asseverasse Constantinum ideo Athanasium in Gallias amandasse quod transisset ad Arianam hæresin idque in eum declamare non destitisse. Idem Constantium filium palam professum esse: Nisi pater meus bene fecisset conferre se ad Arianos, non ejus filij regnaremus. / Desinit Camillus Osium ad Arianos defecisse omnes tradunt & Baronius virum multum laudanssic deflet lapsum ejus: Casu Osij plane miserabili Catholicus Orbis contremuit, concussæque sunt solidissimæ petræ. Bar. ad A.C. 357 sec 17, 18. Marcellus etiam a Catholicis defecit etsi non ad Arianos. Et sic tres præcipui viri Consilij Nicenæ sententiam mutarunt.

. Si alius venerit in nomine suo &c Ambrosius applicat ad Antichristum. Ambros in 2 Thes 2.       Qui nunc tenet tenebit donec de medio fiat, — et tunc revelabitur ille iniquus &c. Post defectum regni Romani appariturum Antichristum dicit. Ambros ib.

<59r>

Of the wars in other places which Greg here touches upon those made by the Huns invading Illyricum occidentale & Orientale & Thrace (regions to the north east of Ro{me} as the seat of the Lombardie wars inclined to the north west) were next after the Lombardie the most grievous & lasting. It lasted from the yeare to the year       & after a while brake forth again. But to retun to Rome

Zosimus adds further.

Of the Persians also Orosius in the next words writes: In ijsdem —— whence it appears that the Empire was quiet from Persians During the reign of Theodosius, & for a long time after / These & what other wars there were at this time waged against the Greeks | Romans may in gen{eral} be referred to this Tr but the Lombardie are here chiefly {posited} at as being the direst & bring with them the utter extinction of the western empire. as they were the direst so they are here {illeg} {p}ointed at by / but the first place must be allowed to the Lombardic as being the direst & those by which the effects of this Tr were accomplished, that is the extinction of the western Empire, was accomplished

that was the time of its sun & moon rise For this Empire (as we shall explain hereafter) was the ten horned beast, & that year the time of his ascention out of the bottomless pit.

The succeeding depopulation of the west by the same Alaric is thus hinted by Socrates Alaricus — —— ferroque vastarunt. But of this more in other places. Nor were these regions depopulated by Alaric only but by other barbarians before him as is to be collected out of Claudians in his poem de bello Gildoniano written A.C. 398,

Nam qua jam regio —— damnis. Where note that that Illyricum is to be taken non a strict sense for Liburnia & Dalmatia, but extended also to Pannonia & perhaps to Noricum too; for so large was the word then used ( vide Notitiam Imp. Rom.) & And Ierome informs us that Pannonia suffered as well as Dalmatia,

not to mention the many other Tyrants that took occasion from this shipwrack of the Empire to distract it. But this is so plain a similitude that Historians & men in common talk are wont to allude to it in describing much less desolation then these.

<59v>

Ex Itinerario Antonini. A Zeugmate ad Edessam 45 mp. A Samosata ad Edessam 12 mp Ab Antiochia Emessam 134 mp. [Zeugma 72 mp a Samosatis. Plin] A Carrhis Hierapolim 83 mp. A Cyrrho (Carrhis) Emesam 151 mp. Ab Emesa Damascum 152 mp aliter 138 A Melitene ad Samosatam 90 mp. A Cæsana (per Artaxatam Corduzalabam Comanam Siricim &c) Melitenem 242 mp. A Cæsarea (eadem per Artaxatam & Coduzalabam). Anazarbum 212 mp [vel forte 178]

[Editorial Note 10] <60v>

Iovius {Prf} Poet. Alaric ex regione Barbar. juxta Dalmatian et Pannoniam degebat. Sozon l 9 c 4 / narravimus nonnullæ etiam hic volente deo dicentur) Europ A Con Ad Alpes Iulias Ammian.

The Poet a little after thus briefly hints —— So Synesius in Epist

Iugunthi = Alemanni Ammian l 28. Eunapius supplied. Burdugalense, {Buntinginianum}, / Chelatum a, Helat a &c Miyaph. Ameda = Hemit = Constantia = Carahemit. Mosul. / pas {cum} Gothis an 427. / Intilene, Sophene, Arsanice | Arzacene, Kardonene, Zabdicene Sidonius. Isidorus. Cassiodorus. Chron. Al{ex} Scriptores Byzantini Iulian. Consules post Attilam. . Number of Attilas Arms, number of the slain bellum Gothicum 18 an.

Sub id tempus, cum Alemanni crebri incursionibus Gallias infestarent Gratianus ad occiduas paterni Imperij partes reversus est quas ipse sibi ac fratri regendas retinuerat cum Illyricum & Orientis partes Theodosio tradidisset. Et ipse quid{em} ex animi sui sententia rem gessit adversus Alemannos: Theodosius verò bellum cum Barbaris Istrum accolentibus non minùs feliciter confecit. Sozom l 7. c 4

Iijsdem temporibus divina quadam providentia barbaræ Gentes sub illius [Theodosij] ditionem redactæ sunt. Et Inter alios et Athanaricus Gothorum rex cum universo populo sese ei dedidit. Socr: l 5. cap 10.

Ammianus in fine lib 31 dicit: Milites ac palatinos valentis, qui apud Hadrianopolim obsessi fuerant a Gothis saluta tandem obsidione digressos, alios in Daciam Philippopolim exindeque Serdicam aliam Macedoniæ urbem alios in Macedoniam properasse, Valentem eo se recepisse existimantes. Yet Aurelius Victor & Zonaras affirm that Gratian delivered only the East & Thra{ce} to Theodosius. And in the times of Valens Mamertius the Præf. Prætorio governed Italy Afric & Illyricum teste Ammiano l 26.

Alaricus, Varano Cos: urbem Romam invasit partemque ejus cremavit incendio sextoque die quam ingressus fuerat, deprædata urbe egressus est. Marcellin

Radagaisus occiditur Arcadio et Probo Consolibus Marcellin

Constat vix tertiam evasisse exercitus [Valentis] partem. Nec ulla annalibus præter Cannensem pugnam, ita ad internecionem res legitur gesta. Amm l 31.

Eunomij Symbolum Theodosio traditum A. C. 380. Merobande 2 & Saturn. Consolibus mense Iunio Vide in Valesij Annotat: in lib 5 Hist. Socr cap 10.

Alaricus rex Gothorum Romam ingressus cùm intra et extra urbem cædes agerent omnibus indultum est qui ad sanctorum limina confugerunt. Idacius in Chron.

Valens Idolatriam permisit Theodorit l 4. c 24.

Gratianus [Theodosum Imperatorem renunciavit &] Imperij partem quam valens rexerat eidem attribuit. Theodorit l 5 c 6.

Historiam Roili Theodoritus narrat l 5. c 37. & similem de Persis ibidem narrat. Vtrumque tamen refert ad initium Theodosij II.

De divisione Imperij inter Constantini filios vide Orat. Iuliani 1, p 58 & seq. & p 64 orat 3. Eunapius Ædesio p 40. Zosim l 2 p 691. p

<60r>

Gratiano Aug & Theodosio Consolibus Theodosius postquam de Scythicis gentibus triumphavit, expulsis continuo ab orthodoxorum Ecclesia arrianis qui eam per 40 fermè annos sub Arrianis Imp temerant nostris Catholicis Orthodoxis restituit. Marcellin chron.

Constantinus Gentilium templa nequaquam destruxerat sed occludi tantum præceperat Ejus quoque filij paternis institerunt vestigijs. At Iulianus impietatem renovavit. Iovinus denuo prohibuit. Valentinianus deinde major, ijsdem usus legibus Europam gubernavit. Valens verò, alijs quidem omnibus permisit colere ut vellent ijsque quos colerent observantiam exhibere: solis orthodoxis bellum inferens. Itaque quamdiu ille Imperium tenuit & in aris incendebantur thura: & libamenta ac sacrificia simulachris suis offerebant Pagani, & publicas epulas in foro celebrabant. Et Bacchi sacris in initiati cum caprinis pellibus cursitabant, canes discerpentes, furentesque & bacchantes & alia peragentes quibus Magistri ipsorum festus dies indicatur. Quæ omnia cum fieri reperisset fidelissimus Imperator Theodosius, funditus sustulit & perpetua oblivione texit. Theoderitus l 5. c 21. Pergit dein describere quomodo, cultu cohibito, imagines et Templa etiam dejicere cœpit Cynegius cum esset Præf. Præt. Quod primùm contigit Anno 381



Nota quod eodem capite fugatio dæmonis per aquam signo crucis sacratam habetur.

Cùm Roilus Scytharum hac illac vagantium Regulus, Istrum cum innumerabili exercitu transgressus Thraciam vastaret, ipsamque urbem regiam obsessurum & funditus eversurum esse minitaretur, fulminibus & igneis turbinibus cælitus immissis Deus illum exussit & universas ejus copias delevit. Nec absimile quiddam bello etiam Persico præstitit. Cum enim Persæ Romanos alibi occupatos cernentes rupto pacis fœdere in vicinas sibi provincias cum exercitu erupisset nec ullus adesset qui auxilium ferret: pacis enim fœdere confisus Imperator & duces & milites ad alia bella miserat: Deus misso imbre vehementissimo & ingenti grandine ulterius eos progredi vetuit & equorum cursum inhibuit — donec tandem Duces advenerunt. Theoderit l 5. c 37.

Stilicone & Aureliano Consolibus Gothi Alarico Radag. regibus ingrediuntur Italiam. Cassiodor. Chron.

Arcad 5 & Honor 5 Stiliconem Pollentiæ vincunt Gothi. Ibid.

Arc 6 & Probo Consolibus Vand. & Alan. Gallias intrant. Honor 8 & Theodos 3 ingrediuntur Hispan. Ibid.

Varano & Tertullo Consolibus Roma capitur. Honorio 9 & Theodos 5 Gothi rege Autaulpho Gallias intrant.

Fælice & Tauro Consolibus Ætius multis Francis cæsis, quam occupaverant propinquam Rheno partem recipit Galliarum. Rustico et Olybrio Consolibus Rex Alanorum Beorgor apud Bergomum a Patricio Ricimere peremptus est. Chron. Cassiod.

Patricio et Hypatio Consolibus Rex Theodoricus Romam cunctorum votis expetitus advenit & Senatum suum mira affabilitate tractans, Romanæ plebi donavit annonas atque admirandis mœnibus, deputata per annos singulos maxima pecuniæ quantitate subvenit: sub cujus felici Imperio plurimæ renovantur urbes, munitissima castella conduntur, consurgunt admiranda Palatia, magnisque ejus operibus antiqua miracula superantur. Chron. Cassiodori.

Thoedoricus in Italiam mittitur a Zenone Imp. Iorn. Regn. Success.

<59v>

Constans Illyricum, Italiamque & Africam; Delmatiam Thraciam Macedoniamque & Achaiam. Constantius a freto Propontidis Asiam atque orientem rexit Sext. Aurel. Victoris Hist. Epitome.

Constantini pars tantam cædem [militum Licinij] edidit ut de centum et triginta millium numero vix triginta millia evaderunt. Zos l 2.

Constantinus natu maximus cum minimo natu Constante, omnia trans Alpes sita & Italiam & Illyricum sortitus est. præterea Ponto Euxino finitima & Africæ quicquid ad Carthaginem pertinet. Constantio datum est quicquid esset in Asia & Oriente et Ægypto. Eant et Imperij quodammodo participes, Dalmatius a Constantino cæsar dictus & Constantius ejus frater & Anaballianus – quos tres mox sustulit Constantius. Zosim l 2.

Ante adventum Ataulphi in Gallias, Franci et Burgundiones Gallias crudeliter infestabant. Iorn. Get.

Wallia regnavit tribus annis tantum. Isidorus in Chron.

Per Theudericum dignitas urbis Romæ non parva est restituta muros enim ejus iste redintegravit ob quam causam a senatu instauratam statuam meruit. Isidorus in Chron

Ataulphus quinto anno regni sui exItalia transijt in Galliam. Isidorus

Alaricus obit ann primo Thoedosij 11 mox post captam urbem.

Quorundam delubrorum vestibula ejus mandato in quaque civitate nudata, portæque dirutæ. Aliorum tectum cum laquearibus, tegulis ablatis deturbatum. Aliorum insignia monumenta ex ære fabricata in foro Constantinopoleos omnibus palam proposita, ut intuentium oculis pro turpi spectaculo subjicerentur. Hic Pythius, illic Sminthius, in ipso circo tripodes Delphici, Heliconides Musæ in palatio Quinetiam eadem ipsa civitas Imperatoris nomine appellata, tota simulachris, quæ erant apud quasque gentes dijs consecrata, & ex ære artificiose elaborata, passim referta fuit. l 3. c 52 / Pergit dein Author (Vitæ sc. Constantini) describere eversionem duorum præcipuorum delubrorum suorum & statuarum ubique vastitatem reipsa intuerentur: alij ad salutare Dei verbum se totos conferre, alij licet non illud ipsum agerent patriam tamen et avitam inscitiam improbare & quos olim deos existimaverant risu et ludibrio insectari cœperunt. lib 3. c 55

[In Oratione Euseb de Laudibus Constantini habitur eadem eversio Delubri Veneris in monte Libano.] De cæteris dein templis addit: Omninò omnibus Imperio subjectis gentibus & Legionibus, Idolatriæ fores clausæ erant, repressumque quodvis Idolis sacrificandi genus. lib 4. c 23.       (De eversione prædictorum duorum Templorum vide Socr. Hist l 1 c 14

Sozom lib 2 c 5. Eadem fere cum Eusebio de delubris loqitur.

Decijs persecutio annum et 3 menses duravit tantum Baron An 253 sec 48

<61r>

Ex Ignatij Epistolis

< insertion from the bottom of f 61r >

✝ Novi quosdam ministrorum Satanæ voluisse vos turbare, quorum alij asserunt Iesum opinione tantum et phantasia natum & opinione crucifixum; alij verò dicunt eum non esse filium Creatoris omnium; nonnulli verò quòd ipse est super omnia Deus; aliqui quod merus homo; alij veròquòd eadem caro non resurgit, & quod voluptuaria vita amplectenda est. Ad Tarcenses

Qui crucifixus est primogenitus est omnis creaturæ. Dicit enim Apostolus: Vnus Deus pater ex quo omnia unus Dominus Iesus Christus per quem omnia (1 Cor 8    ). Et; Vnum enim Deus, et unus Mediator Dei et hominum homo Iesus Christus (1 Tim 2    ) Et per ipsum creata sunt omnia et in ipso omnia constant, (Coloss 1)    ). Quod autem ipse sit super omnia Deus, et Pater et filius ipsius, dicit: Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, Deum meum et Deum vestrum, (Iohn 20   ) ): et: Cum subjecta fuerint illi omnia tunc et ipse filius subjicietur ei qui sibi subjecit omnia: 1 Cor 15 Existens omnia in omnibus: <61v> Et alius profecto est qui subjicit illi omnia, & alius cui hæc subjecta sun{t} qui etiam cum omnibus subjcitur. Sed neque homo merus est per quem et in quo facta sunt omnia. Omnia enim per ipsum facta sunt. Quando faciebat cælos, unà ipsi aderam: Proverb: 8.27. Citat etiam Prov 8.,22 Dominus creavit me initium viarum suarum, in opera sua, ante secula me fundavit. Ibid.

Presbyteri subjecti estote Episcopo, Diaconi Presbyteris, populus Presbyteris et Diaconis. Ibid.

< text from f 61r resumes >

✝ Mihi autem in mentem venit ut dicam verum fuisse sermonem quem de te audieram cùm Romæ apud beatum Anacletum (alias Cletum) Papam esses. cui nunc successit beatissimus Clemens Petri et Pauli auditor. Ad Mariam Cassobolitam

Hortatur ne contemnant adolescentiam Episcopi, et Samuelem, Danielem, et Timotheum (1 Tim 4) juvenes in exempla proponit. – Siquis Episcopum contradicit non ad hominem sed ad Deum redit contumelia. – Siqui Episcopum appellant, et sine eo omnia faciunt, hujusmodi dicet ipse qui verus et primus Episcopus est: Quid me vocatis Domine, Domine, & non facitis quæ dico —— Hortor ut hoc sit omnibus studium, in Dei concordantia omnia agere, Episcopo præsidente Dei loco, presbyteris loco senatus Apostolorum | i, Diaconis mihi suavissimis ut ijs quibus commissum est Iesu Christi ministerium, qui ante secula genitus fuit apud Patrem Deus verbum. & in consummatione seculorum idem permanet —— Quemadmodum itaque Dominussine Patre nihil facit, Nec enim possum, inquit, facere a me ipso quicquam (Iohn 5.19) Sic et vos sine Episcopo, nec presbyter nec diaconus nec laicus. — Ad Magnesianos.

Omnes velut unus quispiam in templum Dei concurrite velut ad unum altare, ad unum Iesum Christum summum sacerdotem Dei ingeniti. Ibid

Vnus Deus est omnipotens qui seipsum manifestavit per Iesum Christum filium suum, qui est ipsius Verbum, non pronunciatum sed substantiale. Nec enim est articulati sermonis vox sed divinæ efficaciæ genita essentia qui omnia grata et placita reddidit ei qui se miserat. Ibid

Non Sabbatizemus Iudaico more velut otio gaudentes; Qui enim non laborat non edat; Sed unisquisque nostrum sabbatizet spiritualiter, meditatione legis gaudens — opificium Dei amans —. At post Sabbatum omnis Christi amator dominicum celebret diem resurrectioni consecratum dominicæ, reginam et principem omnium dierum. Ibid.

Christus unum verum Deum , Patrem suum, annunciavit. Ibid.

<61v>

Osores Dei et vos odisse oportet et super inimicos illius tabescere non autem percutere aut persequi illos ut faciunt gentes quæ ignorant Deum et Dominum, sed pro hostibus habere tales et ab ijs segregari. Commonefacere autem eos et ad pœnitentiam cohortari, si fortè audiant. Epist: ad Philadelphienses.

Vnus Calix qui pro omnibus nobis distributus est, unus panis qui omnibus fractus est, unum Altare omni Ecclesiæ, & unus Epis{c}opus cum Presbyterorum collegio & diaconis conservis meis. Quandoquidem et unus est ingenitus Deus et Pater, & unus unigenitus filius Deus Verbum et homo, unus Paracletus spiritus veritatis, & una prædicatio, & fides una et unum Baptisma & una Ecclesia. Ibid.

Porrò Siquis hæc confiteatur (i.e. Christum esse filium Dei verè incarnatum) [Et quod Deus in humano corpore habitat verbum existens in illo sicut anima in corpore, & propter inhabitans verbum christum esse Deum sed non fuisse in christo animam humanam,] et dicat illegitimos concubitus bonum quoddam esse et finem beatitudinis constituat voluptatem ut is qui falso nominè Nicolaita dicitur, hic nec Dei nec Christi amator esse potest. Ibid Note that the words within the parenthesis [  ] are incohærent & seem to be foisted in, as a little before are the words [& Pauli] et aliorum apostolorum qui nuptijs operam dederunt, & a little after clerus una cum populo universo [militibus principibus et Cæsare] ipsi Episcopo pareant. For it appears not by any history that there were then any hæreticks that held Christ to be the Son of God incarnate without a humane soul (for Apollinaris Laodicenus was the first that taught it & was condemned for it, Euseb lib 11 c 20. Histor trip lib 9 cap 3.) & it is not likely that Ignatius would reprove a hæresy which none professed. Compare also this passage with others in Epist ad

Verè passus est, et non ut quidam increduli, quos pudet incarnationis et crucis dicunt quod non verè ex Virgine corpus assumpsit & quod sola opinione passus sit, obliti illius Evangelici dicti; Verbum caro factum est (Iohan 1.14) Et solvite templum hoc & triduo resuscitabo illud (Ioan 2.19) et si exaltatus fuero a terra omnia traham ad meipsum (Ioan 12.32) Annon <62r> itaque verbum in carne habitavit Sapientia enim edificavit sibi domum (Prov 9 {1)} Verbum suum ipse templum quod solutum erat a Iudæis Christum oppugnantibus excitavit tertia die, Et verbum omnia ad se traxit ad obtinendam salutem æternam postquam caro ipsius exaltata est ad similitudinem ænei illius serpentis in eremo. Ego vero non mdo in carne venisse ipsum (verbum) cognosco ex nativitate et crucifixione ejus, sed et post resurrectionem scio eum in carne fuisse, et credo etiam nunc esse. Etenim — post resurrectionem ostendit seipsum illis quod verè et non per Phantasiam resurrexerat, et cum illis comedit et bibit quadraginta perpetuos dies, et ita cum carne videntibus illis assumptus est ad illum qui miserat eum, cum ipsa carne venturus iterum cum gloria et potestate. —— Si verò sine corpore dicunt eum venturum in consummatione sæculi, quomodò ipsum videbunt qui pupugerunt illum ———.      Si opinione sola in corpore fuit dominus, et phantasia crucifixus est, et ego opinione solùm vinctus sum. ———— Quid mihi prodest siquis me laudet et dominum meum blasphemet, non confitens ipsum Deum esse carne vestitum. Qui vero id non dicit, prorsus ipsum negavit cadaver circumferens ———. Nemo erret; Nisi crediderit Iesum Christum in Carne conversatum, et crucem illius confessus fuerit, et passionem et sanguinem quem affudit pro mundi salute, non assequetur vitam æternam. —— Qui capit capiat, qui audit audiat. Ad Smyrnenses.

Nefandas hæreses et eos qui schismata faciunt fugite ut fontem malorum. Omnes Episcopum sequimini ut Christus patrem, et Presbyterorum collegium ut Apostolos. Diaconos revereamini ut ex Dei præcepto ministrantes. Sine Episcopo nemo quicquam eorum faciat quæ ad Ecclesiam spectant. Rata Eucharistia habeatur illa quæ sub Episcopo fuerit vel cui ipse concesserit. Vbi comparuerit Episcopus ibi et multitudo sit. — Non licet sine Episcopo baptizare, neque offerre, neque sacrificium immolare, neque Dochem celebrare (Epuli quoddam genus. Videtur id convivium idem fuisse cum eo quod Tertullianus in Apologetico suo, Agapen suo seculo appellatum scribit. See also Iude ver 12) —— Honora Episcopum ut principem sacerdotum imaginem De referentem, Dei quidem propter principatum, Christi verò propter sacerdotium. Honorare oportet et regem; nec enim rege quisquam præstantior; nec episcopo, qui Deo consecratus est pro totius mundi salute, quicquam majus in Ecclesia. — Qui honorat Episcopum a Deo honorabitur sicut qui ignominia afficit illum a Deo punietur. Si enim jure censebutur pœna dignus qui adversus Regem insurgit — quanto putetis graviori subjacebit qui sine Episcopo quid volet agere, concordiam rumpens, et decentem rerum ordinem confundens? <62v> Sacerdotum enim est omnium bonorum quæ in hominibus sunt, Apex. Qui adversus illum fuerit, non hominem ignominia afficit sed Deum, & Christum Iesum primogenitum qui natura solus est summus sacerdos Patris. Omnia igitur vestra decenti ordine perficiantur in Christo. Laici Diaconis subjiciantur; Diaconi Presbyteris; Presbyteri Episcopo; Episcopus Christo, ut ipse Patri.     Ibid.

Ad Polycarpum.

Vnitatis curam habe, qua nihil melius, precibus vaca sine intermissione, postula intellectum ampliorem quam habes; vigilia insomnem spiritum habens. – Bonos si amas discipulos nulla tibi est gratia; pestilentiores autem mansuetudine subige. – Prudens in omnibus esto ut serpens & simplex perpetuò ut columba. Propter hoc ut ex anima et corpore constitutus es ideo corporalis et spiritualis es, ea quæ palam oculis subjiciuntur corrigas; quæ autem non videntur, postula ut ea tibi manifestentur, ne quicquam tibi desit et omnigratia abundes —. Expecta Christum filium Dei in tempore qui omni tempore caret, palpabilem omnemque contactum refugientem utpote incorporeum, propter nos vero in corpore tangibilem et palpabilem; omnibusque passionibus carentem ut Deum, propter nos verò passionibus obnoxium factum ut hominem, quas omnibus modis propter nos toleravit. — Crebriùs celebrentur conventus synodique. Siquis potest in castitate permanere ad honorem carnis dominicæ, vitet jactantiam; si gloriatus fuerit perijt, & si id ipsum statuatur sine Episcopo, corruptum est. —— Decet, Beatissime Polycarpe, concilium cogere sanctum, et eligere siquem vehementer dilectum habetis et impigrum, ut possit divinus appellari cursor et hujusmodi creare ut in Syriam profectus laudibus celebret impigram charitatem vestram ad gloriam Dei.

Ad Antiochenos.

Abjicite omnem gentilem et Iudaicum errorem ut nec multitudinem introducatis Deorum, nec prætextu unius Dei negetis Christum Moses enim Dei famulus fidelis dicens: Dominus Deus tuus Deus unus est ( Deutr. 6.4) & unum et solum prædicans Deum, continuò confessus est et Dominum nostrum, dicens; Dominus pluit super Sodomam & Gomorram a Domino ignem et Sulphur (Gen 19   ) Et rursus Dixit Deus; Faciamus hominem ad imaginem nostram. (Gen 1   ). Et: Fecit Deus hominem ad imaginem Dei fecit illum. Et deinde, Ad imaginem Dei fecit hominem. Et quod fieret homo, inquit: Prophetam vobis suscitabit Dominus <63r> e fratribus vestris sicut me (Deut. 18.15, 18 & Acts 3.22.). / Prophetæ autem dicentes ex persona Dei: Ego Deus primus et ego post hæc; & præter me non est Deus (Isa 44.6) de Patre universorum dicunt. Et de domino nostro Iesu christo; Filius, inquiunt, datus est nobis cujus imperium super humerum ejus desuper, et vocabitur nomen ejus magni consilij angelus, admirabilis consiliarius, Deus fortis potestate præditus (Isa 9.6). Et de illius incarnatione: ecce virgo in utero concipiet et pariet filium Et vocabunt nomen ejus Emanuel (Isa 7      Mat 1     ) Et de passione tanquam ovis ad occisionem ductus est, et quasi agnus coram tondente ipsum obmutuit. (Isa 53.7. Acts 5) ). Et: ego quasi agnus innocens qui ad Victimam ducitur (Ier 11 19.). §. Et Evangelistæ dicentes unum patrem solum verum Deum non reliquerunt ea quæ propria sunt Domino nostro sed scripserunt: In principio erat Verbum et Verbum apud Deum et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio apud Deum, omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil quod factum est (Iohn 1.1.) Et de incarnatione ejus: Verbum, inquit, caro factum est, & habitavit in nobis (Ioan 1.8) — Apostoli verò dicentes quòd unus Deus est, ijdem dixerunt quod unus est Mediator Dei et hominum (1 Tim 2   ). Nec de incarnatione nec de passione ejus erubuerunt. Quid enim inquiunt? Homo Iesus christus qui dedit semetipsum pro mundi vita et salute. Itaque qui annunciat unum et solum Deum ut tollat Christi Divinitatem, is est Diabolus, & hostis omnis justitiæ. Et qui confitetur christum non esse Filium ejus qui mundum fecit, sed alterius cujusdam ignoti præter eum quem lex annunciavit et Prophetæ, instrumentum est ipsius Diaboli: et qui incarnationem rejicit et quem crucis pudet, propter quam vinctus sum, hic est Antichristus. Et qui Christum dicit nudum hominem maledictus est juxta Prophetam, cùm non id Deo confidat sed in homine. Ier 17.5.

Mulieres honorent viros suos ut propriam carnem nec ex nomine eos appellare audeant. [i.e. quia compellare quempiam proprio nomine præ se contemptum ferre videbatur. Vult itaque Ignatius ut appellent Dominos vel maritos.]

Cæsari subjecti estote in ijs in quibus subijci nullum animæ periculum est Principes nolite irritare ut exacerbentur, ne ansam detis eis qui illam contra nos quærunt.

Saluto sanctum Presbyterorum collegium, saluto sacros Diaconos — saluto Hypodiaconos, Lectores, Cantores, Ianitores, Laborantes, Exorcistas, Confessores, Saluto custodes sacrorum vestibolorum in christo Diaconissas. &c. [Olim Diaconissæ corpora fæminarum ad Baptisma venientium honestè nudabant, & eadem investiebant nequid inverecundius sacerdotum oculis ingrederetur, & vestibula januasque intra quas fæminæ orabant reclusæ, tempore sacrificij observabant; ut ex hoc loco patet. Vide et constitutiones Apostolicas per Clementem conscriptas. Hujusmodi fortè fuit Phœbe per quam missa est Epistola ad Corinthios. Sed hodie nullus est Diaconissarum usus.

<63v>

Ad Heronem Diaconum Antiochiæ.

Concordiæ erga cunctos curam habe: imbeciliores gesta, ut impleas legem Christi. Iejunijs et precibus vaca, at cave nè immodicè id agas ne ipse te dejicias: Vino et carnibus ne prorsus te abstineas —— sed moderate usurpa, velut Deo suppeditante. – Lectioni attende ut non modo ipse leges noveris sed et alijs easdem interpreteris. —— Quicunque dixerit quippiam præter ea quæ constituta sunt: tametsi fide dignus sit, quamvis jejunet, quamvis in virginitate degat, quamvis signa edat, quamvis prophetet, pro lupo illum habeas, quique sub ovina pelle exitium pestemque affert ovibus. Siquis crucem neget, quemque crucis pudeat, sit tibi ut ipse adversarius, tametsi omnia distribuat pauperibus, tametsi tradat corpus suum incendi sit tibi detestandus. – Siquis Christum dicat solum hominem, Iudæus est Christi interfector. — Nihil sine Episcopis facito. Sacerdotes enim sunt tu verò sacerdotum minister: baptizant, sacrificant, eligunt, manus imponunt tu verò illis ministras. – Synaxes ne negligas, omnes nominatim inquire. Longanimis esto ut prudentia in te cumuletur. — Ne omnibus credas, ne omnibus confidas, neque siquis blandiatur tibi. Multi enim sunt ministri Satanæ, et qui citò credit levis est corde. Memento Dei et non peccabis. Ne sis duplici animo in precatione tua; Beatus enim qui non ambigit. Credo enim —— quod ostendet mihi Deus Heronem super Thronum meum. Præcipio tibi coram Deo universorum & coram Christo præsente, & sancto spiritu & ministratorijs Angelorum ordinibus custodi depositum meum quod ego et Christus tibi commendavimus. Nec indignum te judica ijs quæ de te ostensa sunt a Deo. — Salutant te Episcopi, Onesimus, Bitus Demas, Polybius, Et omnes qui sunt in Philippis in christo, unde et hæc vobis scripsi.

Pax ab omnipotente Deo, & Christo Iesu Domino nostro unigenito ejus filio, qui tradidit semet ipsum pro peccatis nostris.

Ad Ephesios.

Verbum enim caro factum est, incorporeus in corpore, impassibilis in corpore passibili, immortalis in corpore mortali, vita in corruptione &c

Sanctus spiritus non sua sed Christi loquitur, nec a seipso sed a Domino, quemadmodum et Dominus ea quæ a Patre accepit annunciavit nobis. Sermo enim inquit quem audistis non est meus sed qui misit me Patris. Et de spiritu sancto: Non loquitur, inquit, a seipso sed quæcunque audierit a me (Iohn 16    ) Et de seipso loquitur ad Patrem: Glorificavi te super terram <64r> opus quod dedisti mihi consummavi, manifestavi nomen tuum hominibus (Iohn 17.4,6 Et de spiritu sancto; Ille me clarificabit quia de me accipiet.

Date operam ut crebrius congregemini ad Eucharistiam et gloriam Dei. Quando enim sæpius in idem loci convenitis labefactantur vires Satanæ, & ignita illius ad peccatum jacula irrita resiliunt. Vestra enim concordia et consensus fidei exitiumillius et satellitum ejus supplicium est.

Qui discernendi vim a Deo accepit supplicio subijcietur si imperitum sequatur pastorem, falsam opinionem amplectatur pro vera.

Filius Dei ante secula genitus ubi juxta Patris voluntatem et arbitrium omnia condidisset, in utero gestatus est, ex Maria natus ex semine David, conceptus de spiritu sancto, — Principem hujus mundi latuit Mariæ virginitas & partus ipsius similiter et Mors Domini —— tyrannicus principatus destructus est, cùm Deus ut homo apparuit, & homo ut Deus operabatur.

Ad Romanos.

Exoptat Ignatius Martyrium et deprecatur ne Romani impediant. Obsecro inquit vos, ne intempestiva benevolentia me complectamini. Sinite me ferarum escam fieri, per quas licebit Deum adipisci. Frumentum sum Dei, &c — Amore captus sum moriendi propter Christum. —

Ad Trallianos.

Polybius, qui Smyrnæ adfuit, per voluntatem Dei Patris et Domini Iesu Christi filij ejus, et cooperante spiritu.

Ego–etiam cælestia intelligere possum, angelicos ordines, Archangelorum, militariumque cælestium discrimina, virtutum dominationumque differentias, thronorum potestatumque diversitates, principatum magnificentias, Cherubim Seraphimque excellentias, Spiritus sublimitatem, & Dominique Regnum & incomparabilem Dei Patris omnipotentis divinitatem Hæc cum noverim non continuò perfectus prorsus sum aut discipulos qualis Paulus aut Petrus; multa enim desunt ne a Deo delinquar.

Christum { alienante a Patre & legem a christo | a Deo Patre alienum esse docent, et legem nihil cum christo habere commune. Partum Virginis calumninatur, et cùm pudeat illos crucis passionem negant, nec resurrectionem credunt sed ignotum Deum introducunt. Christum ingenitum esse censent, Spiritum verò santum nec esse confidentur Quidam verò eorum filium purum hominem esse dicunt, & idem | eundem esse patrem filium et spiritum sanctum et omnia creata a Deo, non per christum sed per alienam potestatem quandam. ——— Obturate igitur aures vestras cum vobis quispiam loquitur excludens Iesum christum filium Dei, qui natus est ex David, qui ex Maria, qui verè genitus est ex Deo et ex Virgine verùm non simili modo. Nec enim idem est Deus et homo. Vere assumpsit corpus: Verbum enim caro factum est, et vixit inter homines sine peccato. Vere edit et bibit crucifixus et mortuus est sub Pontio Pilato Verè, inquam, non omnum opinione crucifixus et mortuus est: videntibus <64v> cœlestibus, terrenis, et ijs quæ sub terra detinebantur: cælestibus quidem inspicientibus, nimirum incorporeijs naturis; terrenis verò ut Iudæis et Romanis, & cæteris qui tunc temporis crucifixo Domino aderant; subterraneis autem, ijs videlicet qui plurimi cum Domino resurrexerunt. Multa enim corpora sanctorum qui dormierunt, cum Domino resurrexerunt, monumentis apertis. Descendit ad infernum solus, regressus autem est cum multitudine, & septum illud æternum rupit et medium parietem illius destruxit, et inter triduum resurrexit, exitante illum Patre, & 40 dies conversatus est cum Apostolis, assumptus est ad Patrem, & resedit a dextris ipsius expectans donec inimici ejus subjiciantur pedibus ejus. —— Verè genuit igitur Maria corpus habens in se Deum habitantem et revera natus est Deus verbum ex virgine, vestitus corpore obnoxio ijsdem passionibus nobiscum; verè natus ex vulva qui omnes homines in vulva fingit, et corpus sibi fabricavit ex sanguinibus virginis hoc solo excepto quod nulla viri consuetudo intercesserit, — expletis tribus annorum decadibus verèbaptizatus est a Ioanne — et ubi triennium prædicavit Evangelium. signa et prodigia patravit, a falsis Iudæis et Præside Pilato Iudex judicatus est, flagellatus est, & alapis cæsus, & consputus est, spineam coronam et purpureum vestimentum portavit, verè condemnatus et crucifixus est, non opinione non phantasia, non impostura vere mortuus et sepultus et resurrexit ex mortuis, sicut quodam loco orat dicens: Tu autem Domine resuscita me et retribuam illis. (Psal 41,10). Et qui semper exaudit eum Pater, respondens, inquit, Exurge Deus, judica terram, quoniam tu hæreditabis in omnibus gentibus. Psal 82.8. —— Fugite impias hæreses, sunt enim Diaboli inventa; — Fugite autem et illius propaginem Simonem primogenitum filium ejus, & Menandrum et Basildem, & totam illam ipsius malitiæ colluviem, hominum cultores — Fugite quoque impuros Nicolaitas falsum sibi nomen sumentes voluptatum amatores et sycophantas. Fugite quoque maligni illius nepotes Theodorum Cleobulum. —— Cùm crucem negent et illos passionis pudeat tegunt Iudæorum scelus qui Deum oppugnaverunt et Dominum occiderunt, nam parùm est Prophetarum interfectores appellare eos. Vos autem Christus invitat ad incorruptionem per passionem et resurrectionem suam cùm sitis membra ipsius.

Neare the beginning: Videmini mihi non secundum hominem, sed secundum Iesum Christum vivere, qui propter nos mortuus est, ut credentes in mortem ejus per baptismum consortes sitis resurrectionis ejus.

In hâc Epistola etiam plurima de Episcopis, Presbyteris et Diaconis habentur



Epistola ad Philippenses spuriosa est. In ea habentur hæc verba. Cur iniquum appellas legislatores (filium Dei scilicet) qui animam habet humanam. Verbum caro factum est, et perfectus homo quod in homine habitavit.

Anno 303 Persecutio decennalis inita

306 Constantinus creatur Augustus

311 Galerij edicto sistitur Persecutio

312 Constantinus ad fidem Christianam convertitur.

331. Eo anno Constantinus, Hieronymo et Cedreno testibus, exoletis Gentilium sacris exexpiabile bellum indixit. Nam templa et Simulachra eorum deturbari Constantinopoli atque in toto Oriente præcepit — Cum autem Sopator Syrus singularis eruditionis atque eloquentiæ vir fana deorum toto orbe celebratissima jussu Constantini videret everti, rem iniquo animo passus, ad aulam Imperatoris, auctore Eunapio, venit, ut ipsum a proposita ratione deduceret; verum nihil profecit.

365 Valentinianus fide stetit a Nicæno Concilio statuta, Valens verò perfidiæ se dedidit Arrianæ

In Occidente Alemanni jampridem a Iuliano pacati rursus ad arma se contulerunt — Alemanni vero, trajecto Rheno cum proxima quæque loca diripuissent domum impunè petierunt.

366 In Gallia Alemanni post Kal Ian rursus Gallico limite superato proxima quæque effusissime populati sunt.

368 Damasus – Ariminensem illam quæ in Ecclesia occidentali adhuc insederat tollere labem constituit, atque Episcopos ex Italia et Gallia Romam ad Consilium advocavit. Nonaginta convenêre. Ex eorum authoritate Nicæna de consubstantiali sententia confirmata, Ariminense consilium ut teterrimum abrogatum, quique ei assentirent, ab Ecclesiæ communione semoti. nominatim vero Auxentius Episcopus Mediolanensis damnatus — — Valentinianus etiam concilium haberi ab Illyricis Episcopis jussit — Et Valentem rogavit ut saniora de fide consilia siqui ut Catholicis in Oriente vexandis parere vellet.

376 Gotti primo Danubium trajecere.

377 Invadunt Romanos et prœlio vincunt

378 Vincitur Valens et occiditur vix tertia parte exercitus elapsa

379. 18 Kal. Feb. Ausonio et Olyb. consolibus Gratianus cum adhuc Sirmij esset Theodosium creat Augustum, eique tradit orientem.

Atque his actis, cum Alemannos per absentiam suam superato limite in Galliam incurrisse audiret relicto syrmij Theodosio per Ven{eti}am et Rhætiam in Galliam eximia celeritate se retulit.

Prosper Marcellinus et Victor Alanos Hunnos Gothos et Scythas magnis multisque prælijs hoc anno victos fuisse produnt

<65v>

380 Gratiano quinto et Theodos. Consolibus Theodosius Thessalonicæ morbo gravissimo conflictatus est. Itaque cum ipse sibi diffideret (quod nondum fecerat) sacro se tingi lavacro voluit — Ab illo die hæresis Arrianæ oppugnatorem, Nicenæ verò fidei defensorem acerrimum præstitit. Itaque cum Constantinopolin una cum Oriente turpi maculatam errore æquo ferre animo non posset, 3 Kal. Martias edictum ad populum Constantinopolitanum misit in hæc verba: Cunctos populos quos elementiæ nostræ regit temperamentum in tali volumus religione versari —— ut secundum apostolicam disciplinam evangelicamque doctrinam patris & filij & spiritus sancti unam deitatem sub parili majestate et sub ipsa trinitate credamus.       Barbari postquam Theodosium morbo periculoso implicitum rei militari vacare non posse senserunt continuo ex Mœsia Thraciæque progressi, sese populabundi in proximas provincias Pannoniam et Macedoniam effuderunt. Quibus de rebus Gratianus certior factus, Baudonem et Arbogastem homines genere Francos sed rei militaris peritissimos ac mox vitalianum cum exercitu misit. Ex quibus Baudo et Arbogastes Gottos in Macedonia Thessariaque populantis invaserunt, ac relicta præda in Thraciam se recipere compulerunt. Vitalianus verò Fritigernum ex Achaia et Epiro, Alatheum et Saphracem ex Pannonia deturbavit ac fœdus cum eis Gratiani nomine icit. His gestis, Theodosius e morbo tandem emersit. Vbi verò, quæ acta cum barbaris erant, cognovit rata omnia habuit ac demum Constantinopolim quo jam pridem vocabatur processit et magno civitatis occursu exceptus 8 Kal Decembris Vrbem de Gottis Scythisque triumphans inivit. Versis inde ad ordinandam civitatem consilijs, nihil potius habuit quam ut labem Arrianam elueret. Itaque post biduum Demophilum qui Arrianorum Ecclesiam obtenebat — urbe exire cum omnibus Arrianis præcepit, atque ecclesias eorum Catholicis tradidit anno quadragessimo postquam ab eis fuerant occupatæ. Legem etiam, teste D. Augustino tulit ut Episcopus clericusve in hæresi peprehensus denis libris auri multaretur. —— Et ut omnes ex oriente hæreses exterminaret Consilium Constantinopolim in sequentem annum indixit. — Convenere ex Catholicis Episcopi centum quinquaginta ex Macedonianis triginta sex Mense Maio. — Præcipua cum fuit ut Macedoniani ad Catholicorum partes redirent. Nam post edictum Gratiani quo liberam religionis fecerat potestatem, iterum ab eis <66r> defecerant. Verum inanis omnis conatus cecidit. Cum se facturos negassent, ut consubstantiale sentirent, urbe exire jussi sunt — Nicæni inde Concilij fides confirmata, Arrianique repulsi. – Macedonianorum hæresis condemnata, qui spiritum sanctum creaturam esse dicebant, non aliter atque Arriani filium. Damnati etiam Sabelliani sunt qui unam tantum Trinitatis personam faciebant, et Apollinaristæ, qui verbum in homine ratione carente habitasse, & loco mentis verbum ipsi animæ affuisse dicebant

Hæc in hunc modum ab episcopis decreta ubi Theodosius comperit, Heracleæ 3 Kalend. Augusti sic edixit: Episcopis tradi omnes Ecclesias mox jubemus qui unius majestatis atque virtutis patrem & f. et Sp. S. confitentur — omnes autem qui ab eorum fidei communione dissentiunt, ut manifestos hæreticos ab ecclesijs expelli —

Idem fecit Gratianus in Occidente, convocans concilium Aquileiæ &c.

388 Dum Maximus Aquileiæ obsidebatur, Franci Genobaldo, Marcomere et Sunone ducibus superato Rheni limite in Germaniam inferiorem invasêre, ac plurimus cæsis, fertiles pagos depopulati Agrippinæ etiam coloniæ terrorem incussêre. Quod ubi Nannienus & Quintinus militiæ Magistri – audiere, statim cum exercitu Agrippinam accurrere; & cum Francos graves præda Rhenum trajecisse, plurimus suorum in Romano solo, qui populationem redintegrarent relictis invenissent, collatis apud Carbonariam signis, plerosque delevere. Consilijs inde num transeundum esset in Franciam initis, Nannienus ea re improbata Magunciacum redijt. Quintinus verò cum exercitu circa Nivisium Castellum Rhenum transgressus — [Sed omnis pene exercitus ejus deletur.] —— Maximo inde – interempto, Valentinianus Arbogastum — in Galliam adversus Victorem Augustum Maximi filium misit, atque in locum Nannieni et Quintini Cariettonem & Syrum suffecit — Primo adventu Victor prœlio superatus est. Gallia universa in fidem recepta, Carieto et Syrus cis Rhenum adversus Francorum exercitum constiterunt.

389 Cum Franci novas ex Gallia prædas egissent Arbogastes non patiendi ratus Valentinianum monuit pœnas a Francis expetendas — nisi omnia quæ in superiori anno cæsis legionibus diripuissent subito restituerent — ac post paucos dies ad eos accessit et cum Marcomere et Sunone Francorum regalibus collocutus imperatis de more obsidibus Treviros in hiberna recessit.

<66v>

395. Barbari, qui prioribus annis in fines Romanorum accepti, atque honoribus militaribus exclusis veteribus Romanis, ordinati, eo insolentiæ venerant, ut jam non servire, sed dominari, neque jussa Imperatorum expectare sed eorum temporibus inhiare viderentur. —— Stilicho cum utriusque principis atque Imperij a Theodosio sibi commissam esse assereret, Ruffinum munere suo exuere omni ratione contendit — Interim Stilicho in Rhætiam profectus, primo adventu Francos reges, et Suevos Alemannosque ita perterruit ut pacem postularent. Ex quibus Marcomeres Rex Francorum in exilium actus: Sumo autem frater ejus, cum se germani vindicem ferret a suis est interfectus, ita fœdus cum Francis percussit. Mox de Alarici irruptione in Illyricum facta edoctus, Italiam – repetit.

487 Decimo Odoacris Imperio, Onulphus frater Odoacris Rugos omnes jussit ad Italiam commigrare. Quo facto Longobardi vacuam Rugiam nacti regeo eorum Gudeocho ducente novis eam locatis sedibus occuparunt.

526. Eodem anno Longobardi Gottis aliquando in Italia successuri ex Rugia in Pannoniam, Andoino rege ducente, pulsis Ostrogottis transierunt.

538 Vitiges veritus ne Belisarius ineunte vere Ravennam invaderent Bacchem Longobardorum regem pecunia oblata ad socianda arma sollicitavit – Sed frustra.

548 Longobardi nonnullis castellis ab eo in Norico Pannoniaque donati sedibus suis exciti supra Istrum et prope Gepidas consederunt.

551 Bellum Longobardorum cum Gepidis.

552 Magna manus Longobardorum cum Hunnis et Herulis in Italiam contra Totilam transeunt.

333 Zosimus scribit Constantinum M. primo omnium Barbaros Romanæ militiæ adscripsisse eamque rem magnorum quæ subsecuta sunt malorum initium attulisse.

330 Anno Constantini vigesimo quinto. Constantinus advocatis Orientis Episcopis ante diem 5 Idus Maias – urbem novam Deo ac Virgini Dei Matri consecravit eamque novum Romam et Constantinopolim nominavit. – 331 Eo anno Constantinus Hieronymo et Cedreno testibus, exoletis Gentilium sacris —

332 Constantia Constantini soror obit & Arrianum presbyterum quendam fratri commendat.

332 Eusebius – et socij ejus in concilio Nicæno Damnati cum aliquam diu in exilio fuissent, tandem sive vera sive falsa pœnitentia ducti ac libello fidei suæ Episcopis præbito absoluti ecclesias suas ijs qui invaserant deturbatis, receperant; Ario solo communione Ecclesiæ Alexandrinæ <67r> excluso ab Athanasio.

411. Britannica juventus quæ cum Constantino ex insula excesserat, varijs casibus afflictata domum non redijt. Imperium Romanorum posthac in Britannia nullum fuit.

Eodem anno (sc. 411) Hunni ex Scythia in Asiam erupere atque inde pleni præda sese in Thraciam retulere. Quam cladem idem [D. Hieronymus in Epitaphio Fabiolæ sic expressit: ecce subito post Romam a Gothis captam discurrentibus nuncijs Oriens totus intremuit. Ab ultima Mæotide inter glacialem Tanaim et Massagetarum immanes populos — erupere Hunnorum examina, quæ pernicibus equis huc illuc volitantia cædis ac terroris cuncta complerunt. — consonus inter omnes rumor petere eos Hierosolymani. Probabile autem conjectura est eosdem cum ex Asia se in Thraciam recepissent mox sese in Pannoniam effudisse Etenim, quod constat Gothis ex Illirico profectis Hunni successerunt, atque imprimis Pannoniam tenuerunt.

428 Eo anno ut scribit Socrates, Burgundiones qui in Germania remanserunt quotidianus impressionibus ab Hunnis exagitati — cum Optarum regem eorum cibo nimio sumpto se dirupisse, atque Hunnos sine duce esse comperissent facto impetu tanta felicitate pugnarunt ut Hunnorum decem millia a tribus sint Burgundiorum millibus occidione occisa. — Optaro Hunnorum rege vita defuncto, regnum ad filios Mundzucci fratris Attilam Bledamque delatum est.

441. – Hi vero (Attila et Bleda) trans Istrum in Scythia [i.e. in ubi pulsis Visigottis Alanis et Vandalis, regnum constituerunt] divisis inter se locis ac populis considentes, cognito utrumque Imperatorem bello Vandalico impeditum, transmisso Istro immensas Hunnorum reliquorumque ex ipsa Barbaria populorum copias in fines ac Provincias Imperij traduxerunt – Attila in Mœsiam Bleda in Thraciam – penetrarunt, ac passim populari ac vastare agros institerunt.

442. Omnia oppida Thraciæ præter Hadrianopolim Heracleamque vastar{unt} & in Macedoniam Græciamque transgressi utramque provinciam plusquam barbara immanitate dilacerarunt.

443 Donis a Imperatore pacati, ad proprias sedes revertuntur.

444 Attila fratrem interficit et solus imperio potitur.

446 Attila violato fœdere novum Theodosio bellum indixit — et adeo intollerabilis remansit hostis, ut totam (sic enim inquit Beda) pene Europam, excisis civitatibus atque castellis arroderet.

448 Eocharicus Alemannorum rex

450 Imperator Theodoricum regem Visigothorum Gundicarium Burgundionum, Sangibanum Alanorum, et Merovæum Francorum in bellum associavit. Contra Attila non solum vim innumerabilem Hunnorum coegit sed et <67v> magnum etiam numerum Ostrogottorum qui adhuc in Scythia erant eique parebant, excivit; quos tres ex Amalorum familia fratres – Valamirus Theodemirus et Vindemirus ducebant. Quin etiam Ardaricus rex Gepidarum — ac bellicosissimi quique ex Scithia populi – totaque Germania ad hujus expeditionis societatem arrecta

451 Attila Galliam invadit. Pugnatum est. Feruntur fuisse 70000 ex utraque parte. Occisa sunt 162000, præter 90000 Gepidarum et Francorum qui præcedente nocte ceciderunt.

Imp. Aurelianus recuperavit Daciam ripensem

297 Galerius recuperat Mesopotamiam et 5 Provincias ultra Tigrim

Constans (Imperator Athanasius) a most corrupt & vitious Prince given up to pleasures & weomen, & at lenght forsaken of all was slain by Magnentius. Mox in oriente pelluntur Athanasius et Paulus 350

Hoc tempore (i.e. sub initio imperij Valentis) velut per universum orbem Romanum bellicum canentibus buccinis, excitæ gentes sævissime limites sibi proximos persultabant. Gallias Rhætiasque simul Alamanni pupulabantur: Sarmatæ Pannonias & Quadi: Picti Saxonesque et Scoti et Attacotti Brittannos ærumnis vexavere continuis: Austoriani Mauricæque aliæ gentes Africam solito acrius incursabant: Thracias diripiebant prædatorij globi Gottorum: Persarum rex manus Armenijs injectabat. Ammiani Marcellini lib 26. p 315

Dum aguntur hæc in externis, (i.e. Legatio Gottorum ad Valentem ut in Thracias reciperentur) novos majoresque solitis casus versare gentes Arctoas, rumores terribiles diffuderunt: per omne quicquid ad Pontum a Marcomannis prætenditur & Quadis, multitudinem barbaram abdicatarum nationum vi subita sedibus pulsam, circa flumen Istrum vagari cum carritatibus suis disseminantes. Ammiani Marcel. l. 31. p 441.

— Peragi ea ritè (i.e. sacra Ethnica Valentinuanus) — permisi ita tamen ut omnia secundum patrias consuetudines quales ab initio fuissent perficerentur. Zosimus l 4 [Nota Valens & Valentinianus before forbad nequis deinceps nocturnis temporibus aut nefarias preces aut magicos apparatus aut sacrificia funesta celebrare conetur. l 7, de Malef. C. Theod.      / Baron annal. 364. 19

De Valentiniano Ammianus (in lib 30) dixit: Postremo hoc moderamine principatus inclaruit quod inter inter religionum diversitates medius stetit: nec quenquam inquietavit, neque ut hoc coleretur imperavit, aut illud: neque interdictis minacibus subjectorum cervicem ad id quod ipse voluit inclinabat sed intemeratas reliquit has partes ut reperit. Annal 376. 4

Erant in oratorio reliquiæ Pantalemonis et martini Martyrum. Quod quidem oratorium Concordia nominatur quoniam illic centum quinquaginta Episcopi, Theodosio Magno Imperatore regnante in eandem sententiam convenêre. Ioan. <68r> Damascen de Imag. lib. 3. (Apud Baron Annal. 381. 55. Hence it appears {that} there were none in the Council but Athanasians, since the place where they sate was from their consent called concordia.

Siquis se vetitis sacrificijs diuturnis nocturnisque velut vesanus et sacrilegus incertorum consultorum immerserit fanumque sibi aut templum ad hujuscemodi sceleris excusationem assumendum crediderit, vel putaverit adeundum; proscriptioni se noverit subjugandum; eum nos justa institutione moneamus castis Deum precibus excolendum, non diris carminibus profanandum. Dat 12 Kal. Ian. Constantinopoli Eucherio et Syagrio Consolibus De Pagan l 16. Cod Theod.       Baron. Ann. 381. 116.

An Valens Idololatria permisit? vide Tripart. Hist Theodoreti lib 8. c 3. & Sozom l 6. c 35 apud Annal Baronij 370. 93, 94. & Zos li. 4. & l 7 de Malef. C. Theod.

Gratianus perijt 8 Kal sept. Merobande & Saturnino consolibus (Marcellini chron) Is primus noluit appellari Pontifex maximus. Zosim l 4. Id quod in hunc annum refert Baronius ann 383. 5. Ibidemque dicit Etiam Gratianum urbis præfecto de rebus ad Gentilitiam superstitionem pertinentibus (quod Pontificum erat autoritatem tribuisse judicandi. Et hoc anno Gracchus prætorij Præfecturam gessit l 3 de quæst. Cod. Theod. l 10 l. de dign. l 12. licet S. Hieron scribens ad Lætam dicat Præfecturam Vrbanam gessisse (Epist 7.): Ante annos paucos (ait) propinquus vester Gracchus – cum præfecturam gereret Vrbanam, nonne specum Mithræ & omnia portentosa simulachra, — subvertit, fregit exussit. — Solitudinem patitur et in Vrbe Gentilitas dij quondam nationum cum bubonibus et noctuis in solis culminibus remanserunt. Vide et Symmac l 5. c 11. Eodem etiam anno aut forte ante, adimuntur sumptus sacrificiorum Gentilium ac stipendia sacerdotum. Et sic mirè ceciderunt res Gentiles Romæ hoc anno.      Baron Annal. 383    5

Vide edictum Theodosij in Baron Annal 385. 37. Contra Gentil.

Sub hoc tempore Gratianus Alemannis Galatas (Gallos scilicet) occidentales adhuc infestantibus, ad paternam imperij sortem reversus est; quam ipsi fratrique ipsius gubernandam reliquerat, cum prius Illyricos et Orientis Imperium Theodosio commisisset. Res autem illi ex voto contra Alemannos ut et Theodosio contra Istrum accolentes Barbaros confecta est. Illos quidem bello subegit, hos in amicitiam populi Romani supplices recepit: a quibus acceptis obsidibus firmata pace Thessalonicam venit. Sozomenus l 7. c 4.

Contra Persas profectus nullo sibi occurrente Mesopotamiam Carus cœpit et Ctesiphontem usque pervenit     Vopiscus in vita Cari.

Alexander Mammææ annis quatuordecim citra sanguinem gessit imperium ne uno quidem occiso. Licet enim permulti maximis criminibus impegerint, tamen ab illorum cæde semper abstinuit. Herodian l 6.

Theodosios Hunnos et Gothos qui remp. sub Valente defatigassent diversis prælijs vicit. Sexti. Aurel. Victoris Epitome in vita Theod.

Sub Gallieno (vel fortè ciriùs) Dacia quæ a Trajano ultra Danubium fuerat adjecta amissa est. Entrop l 9.

Galerius totam Assyriam expugnata Ctesiphonte cœpit & quinque Provicias transtigritanas, quæ statim redeunte ad nos Trajano defecerant, subegit, & imperio adjunxit — Et ictum est fœdus ut Persæ ab Armenijs Mesopotamia, Assyria & quinque novis Provincijs abstinereat. Pomponius Lætus in Vita Diocles. <68v> Claudius Gothos jam per 15 annos Illyricum Macedoniamque vastantes bello adortos, incredibili strage delevit. Iornandes l 1 de Regn. success.

Gratianum filium suum Valentinianus Ambianis Imperatorem constituit — et contra Saxones et Burgundiones, qui plus octoginta millia armatorum primum Rheni in limbo castramentasset, movit procinctum; sed apoplexia subito et sanguinis eruptione Brigione defunctus est Iornand l 1. de Regn succes.

Olybrio et Probrino Consolibus Theodosius Eugenium tyrannum vincit et perimit — & Mediolani moritur. Cassiodori Chron.

Stilicho et Aurel consolibus Gothi Alarico et Radagaiso Reg ingrediuntur Italiam. Cassiod

Arcad. 5 et Honor. 5 Consolibus Polentiæ Stiliconem vincunt. Cassiod Chron.

Arcad 6 & Probo Consolibus Vandali et Alani trajecto Rheno Gallias intraverunt. Cas chr

Valentini 4 & Valens 4 Consolibus Burgundionum 80 fere millia quot nunquam ante de Rhenum descenderunt. Ibid.

Gratiano 4 et Merobaude Consolibus Alemannorum circiter 30 millia apud Argentariam oppidum Galliarum ab exercitu Gratiani cæsa. Gotti diffunduntur in Thracias.     Ibid.

[Editorial Note 11]

Expugnata jam Palætyro regnatum est in Insula ab Ithobalo ad Azelmicum Regem; sub quo Tyrus ab Alexandro continenti adjecta est. Arrianus in Expedit Alexandri l. 2, p 42, 49.         [donec consummatio &c Dan 9.27

Darius Medus (alias Astyages avus Cyri) expugnvit Susam, et Danielem Prophetam assumptum secum duxit in Mediam (Ioseph. l 10. c 12. p 352) Susa autem erat urbs persiæ inter eam et Babyloniam posita. Nam Persæ et Cyrus, Medis superatis in ea collocarunt regiam. Post mortem Darij Daniel Babylonem repetijt vixitque ibi sub Baltasaro rege Dan 5.11 12, 13 & 8.1, 2 Capta Susa an Nabon 161 (conjectura est). Post Darium medum regnavit Cyarar, dein Cyrus. Cyararis filius fuit Astyages quartus Medorum rex Ecbatanis regnans Regnavit autem annos 35 deinde a Cyro victus ann Nabon 189. Ann Nabon 204 Cyrus Medis Lydisque imperabat. Vltra Tigrim fluvium Medo–Persarum rex erat Gyaxares Cyri avunculus jam anno ejus 17; cis Tigrim Nabonnadij Regis Babylonij agebatur annus 12, et Amasis in Ægypto regnaverat an 24. Anno 210 Nobon. Cyrus cœpit Babyloniam (anno 17 Nabonnedij.) indeque regnavit per totam asiam. Berosus apud Iosephum c. Appion p 1045.

Hæc ex Chronico Canone I. Marshami, Eq. Aur. et {Bar}.

Sub Medis imperium obtinentibus pleræque nationes quoque imperitabant, sed quibus omnibus prærant Medi

Ἐπὶ δὲ Μήδων ἀρχόντων ϗ ἦρχε τὰ ἔθνεα ἀλλήλων, συναπάντων μὲν Μῆδοι, ϗ τῶν ἄγχιϛα ὀικεόντων σφίσι . οὗτοι δε ϗ τῶν ὁμούρων . ὁι δὲ μάλα τῶν ἐχομενῶν. Κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ λόγον ϗ ὁι Πέρσαι τιμῶσι. Ad Medos imperantes etiam Gentes sibi mutuo imperabant, omnibus quidem Medi sibi proximè habitantibus; illi deinde sibi proximis et illi remotioribus. Eodem modo et Persæ imperant. Herodot. lib 1. p 36.

<69r>

Historia Dynastiarum Gregorij Abul – Pharajii ex Arabico in Latinum versa a Eduardo Pocockio Professore Oxoniensi.

Ahashuerus secundus (Artaxerxes) regnavit duos menses, Sogdianus septem & Darius Nothus annos 19. pag 57.

Mahammed natus natus Anno Alexandri 892. Post completor annos 40 Prophetiæ munus sibi arrogavit, obijt Ann Heg undecimo die lunæ, mensis Sephar 28 die, annos natus 63, quorum 40 transacti sunt antequam munus propheticum sibi vendicaret, 13 alij dum mechæ subsisteret & 10 demum post Hegiram quibus Meinæ substitit. 103.

Anno 145 Vrbem Bagdad extruere cœpit Almansor. p. 141.

324 impulit necessitas Al Radium ut Abubeerum Mohammedem filium Rayeki imperatorem exercitus crearet — atque ab eo tempore initum factum est Vizieri munus. Ratek (Rayek) siquidem & ejus Scriba omnium rerum curam gerebant — & Chalifæ nihil aliud quàm quod ipsis visum relinquebant. p 199.

Togro'l Begus. Olub–Arslan (Assan, Accian). Malecshahus. Barkiaruc Muhammed. 511 Mahmud. 525 David. 530 Mas'ud. 547 Malecshahus & statim Mohammed eben Mahmud eben Mohammed eben {Melecshah}. 554 mense Dul–hajia Soliman sha filius.



Anno 490 Barkiaruc fratri suo Senjaro Corosanam tradit. p 242.

Anno 497 Barkiaruc possedit Bagdad & Persiam, & frater ejus Muhammed Diarbecrum, Mesopotamiam, Mauselam & Syriam, & alius frater Sexiarus Corasanam.     p 243.

Ann 499 Iagarmish Dominus Mausilæ submisit se Sultano Mohammed

Ann 500 Zengius fil Iagarmishi fit Mausilæ dominus.

Ann 502 Maudud Mausilæ dominus

Ann 513 Gorjani irruunt in Muslimos. Fruitque tunc Ilgazi filius Ortoki dominus Maredini. Huic succedit fil. Hasamo'ddin Tamartash anno 516.

An 515 Oksenkar fit Mauselæ Mesopotamiæ & Senjari dominus

An 520 Obit Oksenkar Mausilæ Dominus succeditque filius ejus Ezzo'ddinus Mas'ud. Eoque mortuo succedit succedit fil. Omadoddin Zengius 521. qui proximo anno occupat Halebum

An 515 Sultanus Bagdadi dat Miyapharekinum Ilgazio Mausilæ domino & Ilgazi præficit Halebo Solymannem fratris sui Abdoljabbari eben Ortoki filium quem dixit Badroddaulam. Mortuo Ilgazi succedit

A 517 Balac Solymanno eripit Halebum. proximo anno Balac mortuo Ocksenkar dominus Mausilæ occupat Halebum, qua etiam potitus est Omadodd{in} Zengi.

Ann 474 Obijt Dobais dominus Hellæ & Nili succedit Mansur, dein Sadaka anno 479. Dein fil Dobais, qui interficitur an 529

<69v>

507 Fuit Togtacinus Damasci Dominus. 532 Shehaboddinus rex Damasci.

540 Rabie posterioris quinto interfectus est Zengius Mausilæ & Syriæ Dominus & filius Nuro'ddin Halebum & Hamam Occupat & Saifoddin Gazi alter filius Mauselæm. 544 Gazi Mortuo post eum Kotbo'ddin Maudud Mauselæ & Mesopotamiæ præfuit.

547 Obit Tamartash Maredini et Miyapharekini dominus & succedit Nojmo'ddinus Alebbius.

549 mense Sapharo Nuroddin eben Sengi eben Oksenkar Damascum Domino ejus Majiroddius Ateko (Abeco) Eben Mohammed eben Buri (Buzi) eben Togtacin Atabec ereptam occupavit.

565 mense shawalo Kotboddino succedit Saifoddinus Gazi in Mausila Proximo anno Noraddinus eripit Senjaram (urbem Mesopotamiæ a Saifoddino & tradit Omadoddino fratri Saifoddini, sed anno 569 Saifoddinus regiones recuperat.

569. 14 Shawali obijt Saifoddin Gazi Dominus Mausiliæ & succedit fr. Ezzodin cum nepotibus.

577 mense Rejebo Malec–salah moriens dat Halebam ezzoddino quam acceptam tradi fratri suo Omadoddin Zengi pro ea accepta urbe Sanjaro

580 Obit Kotboddin Eben Il Gazi eben Nojmoddin Alebbi eben Tarmurtash eben Il gazi eben Ortge Maredini & Al Bareiæ Saurique (pag. 272) dominus cui successit filius ejus Hasamoddin Yuluc Arslan.

589 Obit Saladin. 589 mense Shabano finiente obit Ezzoddin Ebn Maudud ebn Zengi ebn Oksenkar Mausilæ dominus succedente filio Nuraddino Arslan Shaho

579 Saladin occupat A{illeg}edam eamque tradit Nuroddino Al Hesni Domino & Omadoddino pro Halebo dat Senjaram Nisibin Chaburum Rakkam & Sarujum

580 Shah Armenus Chelati in Armenia Dominus. Obit 581 & succedit Bactamerus

582 obit Al Pahlawan Eben Ildegur regionum Iabal (i.e. Montanarum) Raiæ Aspahani, Adarbijani & Arrani Dominus succedente fratre Othman.

588 obit (medio mense Shabani) obit Soltan Kelij Arslan Eben Masud, Ebn Kelij Arslan Ebn Soliman, Ebn Kotlumish Ebn Saljuk in urbe Koniæ (Iconio). & successerunt filij pag 276.

599 Obit Omadoddin.



607 fine mensis Rajebi obit Nuraddin dominus Mauselæ & succedit fil Ezzoddin Masudus

613 mens Iomadæ post eo obit Al Malec Al Daher Gazi fil Saladini Dominus Halebi & succedit fil Almalec Al Aziz Mohammed

Arbelæ dominus p 263, 287 311. 312

Al Akri dominus p 287

Chaelati dominus p 218. 277 288 277 306. 271. 283. 300. 306, 307. 311. Dicitur et Echlat.

616 obit Ezzoddin Caicawus ebn Kai Chosroe ebn Keli Arslan Natoliæ dominus & succedit frater Aladdin Kaicobadus.

<70r>

Domino Hamæ, Hemesæ, & Somaisati: & Mardini     p 294

624 Obit Al Malec Al Moaddham Al Adel Damasci dominus finiente mense Dulkiada & succedit fil Al Malec Al Naser

Dominus Maredini p 280, 304, 279, 294

596 Al Adel dominus Ægypti cepit.

589 Mortus Saladino succedunt filij Al Aphdal in Damasco. Almalec Al Aziz in Ægypto. Almalec Al Daher Gazi in Halebo. Mohammed Hamæ qui Aldahero paruit.

592 Al Aziz rex Ægypti Damascum cœpit. & 596 Al Adel qui et Damasco potitur p 280

Al Ashraf fuit fil Al Adel.

634 Obit Aladin Caicobad & succedit in Natolia filius Giyathoddinus Caichosrawus.

634 obit Al Malec Al Aziz Al Daker Halebi Dominus cui succedit filius Almalec Al Naser regum Iyubidarum ultimus quem interfecit Hulacu an 658

Dominus Malatiæ p 315

642 Giyatoddin obit & succedit Ezzoddin in Natolia

648 Al Malea Al Naser Halebi Dominus Damascum ab incolis sibi deditam occupat

Ann. Heg. 1252 | 650. fuit Ann Alexandr 1563 p 328. & An. Heg. 599 | (1203) = 1514 Aex & 1257 | 655 = 1568. [diff 311] An 13 (634 or 635) = 746. 666 | 46 = 987. 70 | 689 = 1000. 98 = 1027 3. 600 = 1515.

Dominus Miyapharekin p 333, 345, 348, 249. 257. 288. Martyropolis urbs Armeniæ majoris in confinio Mesopotamiæ

Bagdadus capitur 4 mensis Safari Anno Heg. 656. A.C 1258 Feb 10

Dominus Senjari p 352 X

555 aut non multo post cessarunt Imp. Bagdadi.

Post obitum Melecksahi 1092 Imperium Turcarum bellis civilibus distractum.

599 1203 Cœpit Imperium Tatarorum sub auspicijs Zingiz Chani.

624 Obit Iingis Can & succedit Ogtai

630 Aladin Sultanus Natoliæ Chelatum & Sarmariam abstulit Ashrafo deinde cepit etiam Roham Harran Rakkam & Biram. an 632.

640 Tatari vincunt Aladinum & Natoliam diripiunt

Damascus ab Al Camel Sultano Ægypti autem annum 630 capitur

648 Incipiunt Mamaluci & Malec Nasar eripit ipsis Damascum.

630 Al Camel d. Egypti & partis Syriæ epit Amedam. deinde et Rohan anno 632

634 Malac Naser Halebi Dominus loca interamnia Roham & Harranum cæteraque assignat Corosamijs.

Bagdad expugnari cœpit 22 Noharrain (& capitur 4 Safari (i.e. intra 13 dies, anno 656. (i.e 1258 a Ian 29 ad Feb 11.

Eodem anno (viz 656) Al Ashraph Dominus Miyapharekini ad Naserum dominum Halebi proficiscitur auxilium ab eo petens quo Mogulenses nein Syriam ingrederentur impediret, sed nihil proficiens iratus redit Miyapharekinum, Mogulensium præfectos ejicit, & Sacerdotem quendam qui Cani jussu ad ipsum cum mandatis & Edictis {venerat} patibulo affixit. Interea Mogulenses urbem cingunt & intra diei et noctis

<70v>

spatium muris & fossa profunda cingunt. Deinde admotis bellicis machinis acriter decertatum est. sed videntes se urbem vi capere non posse abstinuerunt a pugna & obsessam tenuerunt ut nemo egredi vel ingredi posset.

Anno 658 (1260) Hulacu Syriam ingressus cum quadringenties millium exercitu Harranum & Roham deditione accepit dein trajecto Euphrate Moarram diripiunt Hamam & Hemesam & Damascum &c deditione ceperunt, & Halebum intra paucos dies expugnant, pluresque ibi interfecti sunt quam Bagdadi fuerant

Eodem anno 658 non multo post capitur urbs Miyapharekin & quotquot in ea fuerant interfecti sunt cum pauci admodum in ea superstites fuissent reliquis fame enectis; secus enim haud ei capiendæ fuissent Mogulenses. Et Hulacu occiso Alashrafo ejus domino, Abdallam, unum e principibus Al Ashraphi urbi præfecit.

659 sub finem æstatis (1261) Mogulensis Maselam obsident expugnant & per octiduum captivos faciunt, diripiunt & occidunt, adeo ut in ea interficerentur magna hominum multitudo quorum numerus deo soli notus. occiso etiam Sultano Malec – Saleh.

Miepherkin, Magarkin, Martyropolis urbs Armeniæ majoris ad ostia fluvij Nymphij in Tigrin defluentis, sub Archiep. Amidensi inde 80 stadijs in {Br}.

Amida, Ammæa, Caramit, Carahamit, Hemit, Constantia, urbs Mesopotamiæ apud Tygrn fl. ab Aziri urbe Armeniæ minoris ad Euphratem 130 mil pass dist in ortum. Aziris autem a Sebastopoli urbe Cappadociæ 100 mil. pas. in ort. distat.

Anno Heraclei quarto regnare cœperunt Arabes estque is annus Alexandri 935 (A D 622.

Annus primus Imperij Dioclesiani (qui incipit Aug 29 A.C 284 & a quo ducitur æra Dioclesiani seu martyrum a qua supputant Cophthitæ) est Alexandri quingentesimus nonagesimus quintus.

Ann 566 eripit Nuroddin e Saifoddino Sultano Mausilæ Rakkam Chaburrum Nisbin & Senjarum traditque Omadoddino sed anno 569 Saifoddin regiones recuperat.

Ann 577 Saheh moriens dat Halebum Ezzodino Mauselæ Domino, is autem tradit Omadoddino mutuò occipiens Senjarum.

Ann 578 Saladin trajecto Euphrate Roham Harram Rakkam Karkesian Macessinum Arbanum Nisibin & Senjanum occupavit annoque sequenti Amedam quando et Halebum accepit, mutuo tradens Omadoddino Senjar Nisibim Chaburum, Rakkam, & Sarujum.

An 59{4} obit Omodaddin Senjari Neisibis Chaburi & Rakkæ Dominus succedente fil {Cosbodedino}. Nuroddinus autem nuper Damasci Sultanus occupavit Nisibin & Adel dominus Damasci obsidet Maredinum

Ann 597 {Rucuedd} Iconij Sultanus occupat Malatiam quæ penes fratrem suum Moezoddinum fuerat, nec non Arzanrumam

<71r>

An 598 fuit Al Aphdal Dominus Somaisat, Castelli Nojm, Saruj, Ras Ain, & Iamlin (or Hamlin)

An 599 Adel Dominus Damasci Maredinum obsedit.

An 604 Nojmoddin Iyub Adeli filius (Myapharekini considens) urbem Chelatum occupavit

An 606 Adel Chaburam & Nisibin occupavit, frustraque obsedit Senjarum.

Ashraf Adeli fil. Dominus Chelati Rohæ Harrain Rakkæ

An 630 Aladinus Rumææ Dominus     Chelatum et Sarmarajam Ashrafo abstulit. Et Ashraf urbem Hesnol Mansur hostiliter invasit.     Et Al Camel Sultanus Ægypti urbe Ameda occupata, domino ejus vicissim oppida quædam in Syria dedit.

An 632 Aladinus occupat Rohan Harram Raccam & Biram [Basiram]. Sed Camel mox Roham eripit Rumæis.

An 655 Miepharekini dominus Amidæ regionem tenuit p 333.

Rumæorum dominus Malatiam tenuit p 332, 333, 314, 317, 321     & Chartabertam p 317, 332, 333.

Ante an 626 Moaddham Sultanus erat Damasci p 317

<72v>
Al Hellæ & Al Nili 417 Dobais 474 Mansur 479 Sadaka Dobais qui interficitur 529 & desijt Sultanatus Iconij & Acsaræ Kutlamish Solyman fil Keluj–Arslan fil demersus anno 500 (1108 500 Masud fil 547 Mohammed 547 Kelij Arslan 1152 (Clisastlan) fil Masud, 588 Caichosrawus fil cum fratribus      Ezzodin Caicawus fil 616 Aladin Caicobadus frat 634 Giyathoddin fil 1257 642 Ezoddin fil. 1244 Tartari ann 646 dividunt regnum inter illum & fratrem Rocnoddin Damasci                 1104 507 – Togtacinus Atabec (Ataba 1113

532 – Shehab'oddinus

     Majiroddin Atecus ebn Mohammed ebn Buri ebn Togtacin Atabec 549 Nuroddin 1154 570 Salahoddin 1174 589 Al Aphdal Nuroddin fil Saladini 1193 592 Al Adel patruus 615 Al Moaddham fil 624 Malac Naser fil 1227
Arran et Nachjawan 513 Togru'l beg
Miyapharekin Ad an 516 sub Domino Maredini Solyman filius Ilgazi domini Maredini defuncti

Tamartash Maredini dominus

Saladin 592 Aladel fil Dominus Damasci 615 Al Modhaffer Gazius fil Al Ashraph fil. Anno 658 occisus ab Hulacu.
Arrani Raiæ. & Adarbijani 581 Al Pahlawan Eben Ildegur 582 Othman frat      Al Adel 615 Al Achraf Ægypti       Saladin 589 Almalec Alaziz fil. 595 Al Aphdal frat. 596 Aladel patruus Dominus Damasci 615 Al Camel fil qui an 630 occupat Amedam Domino ejus mutuò dans loca quædam in Syria. dein an 632 cepit Roham 635 Malechsala fil 647 Moadham fil. 648 Turcomannus Mamalucus. 648 Modhaffer Wasiti 525 Tarentarius 1131
Chelati fuit in Adarbijano Shah Armenus sub regno scilicet Maredini 581 Bactamerus servus 589 Dhahiroddin alius servus ipsius Shah. Mohammed 603 Balaban sha Armenus 615 Al Ashraf fil Aladeli, dominus Chelati & (Mesopotamiæ) Rohæ, & Harrani. & Senjar & Nisibis obit anno 635 in Damasco. Accan 583 Aphdel (fil Saladini Arbelæ sub Mausela 563 Zinoddin       Modhafferoddin fil qui anno 630 obit & Arbelam accipit Califa.
Hemisæ 589 Shiracuh qui Damasceno paruit 618 Al Mojahed Senjar Nisibis Alchabur Racca &c 566 Omadaddin 594 Kotboddin fil. 606 Nisibis amittitur Aladelo & 615 Senjar ejus filio Al Ashraf. Ante 657 Badroddin {illeg} Mausila {illeg}657 Aladdin fil.
Hanium. Iabaljaurum Sormaisat 597 Al Aphdal fil Saladini obit 621 Al Hesni & Amidæ 579 Nuroddin
Bosræ 615 Malecsalah fil Aladeli Carac 589 Adel.
Hamæ 589 Mohammed qui Alapiensi paruit. 618 Malecnaser
Malatia in Armen. min Muezzoddin 597 Rucnoddin 640 Rashidoddin
Arzanrumæ 597 Rucnoddin
<73r>

Reineras ordinis Prædicatorum contra Waldenses Bibl. Patrum Tom 13.

Sectæ hæreticorum fuerunt plures quam 70, quæ omnes per Dei gratiam deletæ sunt præter sectas Manichæorum, Arianorum, Runcariorum et Leonistarum. Inter omnes has sectas quæ adhuc sunt vel fuerunt non est pernitiosior ecclesiæ quam Leonistarum (i.e. Waldensium) — 1 quia est diuturnior. Aliqui enim dicunt quod duraverit a tempore Silvestri aliqui a tempore Apostolorum. 2 quia est generalior. Ferè enim nulla est terra ub qua hac secta non sit. 3 Quia, cùm omnes aliæ sectæ immanitate blasphemiarum in Deum audientibus horrorem inducant, hæc magnam habet speciem pietatis eo quod coram hominibus justè vivant, et benè omnia de Deo credant & omnes articulos qui in Symbolo continentur. Solum modo Romanam Ecclesiam blasphemant et clerum, cui multitudo laicorum facilis est ad credendum. Cap 4. p 299

Albanenses (sive Albigenses) divisi sunt in duas partes. Prima pars tenet opiniones antiquiores quas omnes Cathari (i.e. mundi sive puritani videlicet: Albigenses Waldenses &c) antiquiores habebant in annis Domini currentibus 1230. Itaque opiniones istorum sunt quod Trinitas scilicet Pater & filius & spritius sanctus non est unus Deus, sed quod Pater major est filio & spiritu sancto. &c — Altera pars (cujus caput est Ioannes de Lugduno, et quæ priori major est) Trinitatem et unitatem juxta fidem Catholicam in Deo penitus inesse negat. Cap 6. p 304, 305.

Hæretici cognoscuntur per mores et verba. Sunt enim in moribus compositi et modesti. Superbiam in vestibus non habent, quia nec pretiosis nec multum abjcetis utuntur. Negotiones non habent propter mendacia et juramenta & fraudes vitanda, sed tantùm vivunt de labore ut opifices Doctores etiam ipsorum sunt sutores. Divitias non multiplicant sed necessarijs sunt contenti. Casti etiam sunt, Maximè Leonistæ. Temperati etiam sunt in cibo et potu. Ad tabernas non eunt, nec ad choreas, nec ad alias vanitates. Ab ira se cohibent semper operantur discunt vel docent, & ideò parùm orant. — Cognoscuntur etiam in verbis præcisis & modestis. Cavent etiam a scurrilitate & detractione, & verborum levitate & mendacio et juramento. Nec dicunt verè vel certè & similia, quia hæc reputant <73v> juramenta. Sed dicunt est est vel non non. Item ad quæstiones raro directè respondent. Vt si quæratur ab ipsis: Scis tu Evangelium vel epistolas? Respondet quis docuisset me ista? vel; eos scire debere qui sunt profundi intellectus vel ad hoc otiosi & idonei. Et dicunt hoc – sibi licere quia Christus dixit solvite templum hoc; Iudais intelligentibus de Templo Solomonis. — Item ad Ecclesias fictè vadunt offerunt et confitentur & communicant, & intersunt prædicationibus, sed ut prædicantem copiant in sermone. Cap 7. p 307.

See also the following chapter {he} where shows how the hereticks propagate their doctrine. And comparing themselves with the Romanists they say other things Rarus est doctor inter eos qui tria capitula continuata novi testamenti literaliter sciat corde, apus nos vero rarus est vir vel femina qui textum non sciat vulgariter recitare.

About the articles of their faith this Author is for the most part so impudent a fourger that I dare beleive nothing but what he saith well of them. The Articles of the Waldenses faith see Pilicdorffius ibid: a pag 312 ad pag 340.

<74r>

311.      571. 611. Ann Alexandr 1563, 1514, 1568, 882, 922, 313, incipit Octobr anno Domini 1251, 1202, 1256, 570,610, 1

Dum familiares Principes de vastatis [Constantinopolios] ædificijs instaurandis cogitabant: allatus est Aulicis nuncius magnam Isaurorum multitudinem, quæ supra Pamphyliam Ciliciamque posita semper in asperrimis & inaccessis Tauri montibus degit in latronum manipulos divisam, regionem subjectam invadere. Ac opida quidem munita tentare non potevant, vicos autem mœnibus destitutos & obvia quævis irruendo vexabant: quos incursus id ipsia faciliores reddebat quod isthæc regio paulo ante fuisset ab hostibus capta, Tribigildo cum barbaris suis rebellionem molito. His nunciatis Arbazacius dux mittitur qui laborantibus Pamphythiæ rebus succurreret. Is ubi — latrones fuga dilapsos intra montes pesecutos fuisset, complures eorum villas cœpit, & virorum multitudinem non exiguam occidit, adeoque — incolis opidorum securitatem solidam parasset nisi delicijs & fœdis voluptatibus deditus fuisset. — Quapropter revocatus est, — Et molitiones Isaurorum intra clandestina se latrocina continebant, nondum illis appertè gentes proximas aggressis Zosimus l 5.                 tenuit : neque

Senatus præter alia multa decrevit ut Triumphos quotquot vellet ageret Trajanus.       —— Trajanus metuens ne Parthi etiam aliquid molirentur (deficerent) rebellarent — Ctesiphontem venit, ijsque Regem Parthamaspatem designat eique diadema imponit. Indeque profectus in Arabiam adoritur Agarenos qui et ipsi defecerant. Iohannis Ziphilini Epitome Dionis in vita Trajani.     Hic ejus actiones fusè describuntur.

Pelasgi, sicut Varro memorat, cum sedibus suis pulsi diversas terras petissent confluxerunt plerique Dodonam — acceptaque sorte, — Latium post errores plurimos appulere. Macrobius. Notæ in l. 1. Dionys. Halicarn.

Dioclesiani temporibus victis prima congressione Romanis, secundo autem conflictu superato rege Narseo, Vxore ejus & filiabus captis, — pace facta Mesopotamia est restituta. & supra ripam Tigridis limes est refirmatus ita ut quinque gentium trans Tigridem constitutarum ditionem assequeremurquæ conditio fœderis in tempus Divi Constantij conservata duravit. Sex. Rufi Breviarium.

[Editorial Note 12]

in patritas consuetudines quales.

<74v>
[Editorial Note 13]

Ponticæ: Galatia, Bithinia, Honorias, Cappadocia prima, Cappadocia secunda Pontus Ptolemoniacus, Hellenopontus, Armenia prima, Armenia secunda Galatia salutaris.     Provinciæ Thraciæ: Europa, Thracia, Hæmi montis Rhodope, Mœsia secunda, Scythia. Provinciæ Macedoniæ; Achaia, Macedonia, Creta, Thessalia, Epirus vetus, Epirus nova & pars Macedoniæ salutaris. Provinciæ Daciæ: Dacia mediterranea, Dacia ripensis, Mœsia prima, Dardania, Prævalitana, & pars Macedoniæ Salutaris. Hæ autem Macedoniæ & Daciæ Provinciæ Illyricum orientale constituunt.     Hæ sunt Orientis Provinciæ

In Occidente Provinciæ Italiæ 17. Prov. Illyrici sex: Pannoniæ secundæ Suaviæ Dalmatiarum, Pannoniæ primæ, Norici mediterranei, Norici ripensis. Provinciæ Africæ 7 Byzacium, Numidia, Mauritania Sitifensis, Mauritania Cæsariensis, Tripolis, Præfectus annonæ Africæ, Præfectus fundorum Patrimonialium. Provinciæ Hispaniarum 7 Bœtica, Lusitania, Callecia, Tarraconensis, Carthaginensis, Tingitanea, Baleares. Provinciæ Galliarum 10: Viennensis, Lugdunensis prima, secunda et tertia Germania prima, Germania secunda, Belgica prima, Belgica secunda, Alpes Maritimæ, Alpes Penninæ & Graiæ Maxima Sequanorum, Aquitania prima & secunda, Noviem populi, Narbonensis prima et secunda, Lugdunensis senonia. Provinciæ Britanniæ quinque:     Notitia Imp. Rom.

Totius urbis ambitum Plinius suo tempore 13mill pass & 200 (13200) Aurelianus Imp, ait Vopiscus muros urbis sic ampliavit ut 50 prope millia eorum ambitus teneret. Vide ambitus singularum regionum in Notitia Imperij

<75r>

Ex Eutychij Patriarchæ Alexandrini annalibus.

Anno Heraclij undecimo die 2 Rabie prioris anno Hegiræ undecimo Abu becer inauguratus est, obijt die 29 Iomadæ poster. ann Hegiræ 13 regnavit ann 2 mens 3 di 22. Eodem die incipit Omar anno 13 Heracli Imperator audito Damascum captum esse Constantinopolin usque profectus est idque anno Califatus Omeri tertio. Capta est autem Damascus mense Regjebo juxta Elmacinum qui fuit sub initio anni secundi Omaris.



Hieronymus epist 85 seu ad Evagrium, ubi in Apostolorum ævo eosdem fuisse Presbyteros & Episcopos probare satagens, verba sacra illuc spectantia collegerat, ad insequentia dein tempora hæc subjicit.     Quod autem postea unus electus est qui cæteris præponeretur, in Schismatis remedium factum est ne unusquisque ad se trahens Christi Ecclesiam rumperet. Nam et Alexandriæ a Marco Evangelista usque ad Heraclam et Dionysium Episcopos Presbyteri semper unum ex se electum in excelsiori gradu collocatum Episcopum nominabant. Quo modo si exercitus Imperatorem faciat aut Diaconum eligant de se quem industrium noverint et Archidiaconum vocent.       Eadem narrat Eutichius patriarcha Alexandrinus in Annalibus, ubi et multa insignia habentur. Consule ut et Annales Vsseri et Historiam Philostorgij.



Ante annos paucos propinquus vester Gracchus nobilitatem patriciam sonans nomine, cùm præfecturam geret urbanam, nonne specum Mithræ & omnia portentosa simulachra, quibus Corax, Niphus, Miles Leo, Perses, Helios, Bromius pater initiantur, subvertit fregit excussis, & his quasi obsidibus ante præmissis, impetravit baptismum Christi: Solitudinem patitur et in Vrbe Gentilitas: Dij quondam nationum cum bubonibus & noctuis in solis culminibus remanserunt: vexilla militum Crucis insignia sunt. Hieron. ep. 7.

Iam quid Plebicolas percurram nomine Gracchos

Iure potestatis fultos, & in arce Senatus

Præcipuos, simulachra Deûm jussisse revelli;

Cumque suis pariter lictoribus omnipotenti

Suppliciter Christo se consecrasse regendos?[41]

Gildo ex Gente Maurica, filius Nubeles Regis Maurici, frater Firmi (Ammianus lib 29) a Theodosio comes creatus et in Africa constitutus Magister utriusque Militiæ tempore belli Eugeniani descivisse a Romano Imperio cœpit ut testatur Claudianus his versibus de Gildone loquens

                — Alter præcepta vocantis

Respuit; auxilijsque ad proxima bella negatis,

Abjurata palam Libyæ possederat arva.[42]

Interea Gildo Comes qui initio regni eorum (Imp. Arc. & Hon.) Africæ Præerat <75v> Simul ut defunctum Theodosium comperit, —— Africam excerptam a societate Reipublicæ usurpare ausus est —— Mascezil cum parva manu, hoc est cum quinque millibus (ut atunt) militum contra 70 millia hostium castra metatus &c Oros. l 7. c 36.

Redditus rituum Gent. per Edictum Imp. ablati. [Sub initio Gratiam] Symmachus. Baron. An 392

Stilico cùm Alarico Gothorum Duci dignitatem Magistri militum ab Honorio impetravisset, eum adversus Illyrios direxit. Præmisso Iovio qui præfectus Prætorij creatus fuerat, pollicitus est se quoque cum Romanis militibus adventurum, ut eam Provinciam Honorij ditioni adjungeret. Igitur Alaricus assumptis quibus præerat Gothis, ex Barbarorum regione ubi degebat, quæ est juxta Dalmatiam & Pannoniam, in Epirum venit. Vbi cum diu moratus fuisset in Italiam reversus est. Nam cum ex compacto iter facturus esset in Illyricum Honorij literis est retentus. Stilico autem in expeditionem jam paratus, interficitur. Sozom lib       c

Ambrosius Epist 27. Ad Valentinianum A. 385 circiter. Tu (Maxime) flagitabas quod Barbarorum stipatus agminibus Italiæ te infunderes. Valentinianus Hunnos atque Alanos appropinquantes Galliæ per Alemanniæ terras reflexit. Quid habet invidiæ si Bauto Barbaros cum Barbaris fecit decernere? Quoniam dum tu militem Romanum occupas, dum is adversum se utrimque prætendit, in medio Romani Imperij sinu Iugunthi populabantur Rhætios. Et ideo adversus Iugunthum Hunnus accitus est. Idem tamen quia de finitimo proterebat Alemanniam & jam vicinia mali urgebat Gallias, coactus est triumphos suos deserere ne tu timeres. Confer utriusque factum. Tu fecisti incursari Rhetias, Valentinianus suo tibi auro pacem redemit.

Anno 382. Iugunthi & Alemanni Rhætijs hac tempestate infesti vide Ambr de Legatione sua ad Maximum. Prosperum. Idacium. Sidonium carm 7.

Iuxta Zosimum lib 4 pactio Stiliconis & Alarici in Epiro degentis præcessit Expeditionem Radagaisi. Postea Stilico in expeditionem Illyricanam paratus impeditur fama Constantini Tyrannidem arripientis. Anno sequente Basso et Philippo Consolibus Alaricus ex Epiro in Noricum transit & ob moram in Epiro pecuniam a Senatu poscit & Stilicone ob pacem conservandam suadente, obtinet quatuor librarum millia Non multo post interficitur Stilico & Alaricus Italiam invadit. Zosim lib 4.

Theodosius tantum sepulturæ [Regis Gottici Athanarici] magnificentiam adhibebat ut — Scythæ non amplius Romanos infestarent, bonitatem Principis admirati: quotquot autem cum Rege vita defuncto venerant custodiendæ ripæ fluminis intenti, diu quò minus Romani vexarentur incursionibus, impedirent. Zosim lib 4.

*[43] Cujus solum amissas post sæcula multa

Pannonias revocavit iter, jam credere promptum est

Quid faciet bellis.[44]

Scilicet Avitus dum Arelati consideret, evectus ad Imperium Romamque (ut indicat Idacius) evocatus iter ut putat Sirmondus (in Comment in hunc locum Sidonij) flexit per <76r> Treviros: ubi ea contigerunt quæ de Lucij Senatoris conjuge narrat Aimonius l 1. c 3. Inde in Germaniam & Noricum (ut putat Sirmondus ibid.) transgressus Pannonias a Barbaris sine armis recepit.

Vaticinij quod Roma duraret 1200 annos, memores Romani Alarico in Italiam irruente ut Claudianus de bello Getico scribit urbis ruinam metuebant. De eodem Sidonius etiam loquitur his verbis.

Iam prope fata tui bis senas vulturis alas

Complebant (scis namque tuos scis Roma labores.)[45]

Initium Heraclij est A.C. 610 mense Octobri die tertio feria 7 Indic 14 ut Chron Alexandr. Theophanes Cedrenus Maximus Martyr alijque demonstrant. Petavius [De Doctr. Temp. l 11. c 49. et] in notis ad Nicephori Breviarium. Et Ratonar. Temp lib 4 cap 15.

Alaricus sumpto exercitu per Pannonias Stilicone & Aureliano consolibus & per Firmium — intravit Italiam. — Concessa dein ad habitandum Gallia, Stilico Gothos inopinatò adoritur ad Pollentiam in itinere Iornand Get. conjungit hoc cum obsidio Romæ dicitque Stiliconem victum.

Constantinus ex Anglia tyrannus filium suum Constantem ex Monacho fecerat Cæsarem: ille Arelati occiditur, filius Viennæ. Iorn. Get.

Paulus Diac. De Gestis Longobardorum dicit Bonif 3 suprematum obtinuisse & alium Bonifacium Pantheon

Constantinus unà cum Iuliano filio in Italiam missus antequam eo pervenisset in itinere occisus est. Nec multo post Iovinus et Maximus Tyranni quorum supra mentionem fecimus interfecti sunt: Sarus item & alij præterea complures qui Honorij Imperio fuerant insidiati. Sozom. l 9 c 15

Per id tempus (i.e. quo Constantinus in consortium | societatem Imperij ab Honorio ascitus fuit A.C. 421) Orientis Imperium hostibus penitus vacuum erat & præter omnium expectationem summo cum decore respublica illic gerebatur. Sozomen l 9. c 16

Atharicus – Constantinopoli discedens ad occidentis partes transgressus est cumque in Illyricum pervenisset latè cuncta vastare cœpit. Porro transeunti obstiterunt Thessali circa ostia Penei fluminis — Commissaque pugna tria circiter millia ex ejus exercitu perimerunt. Posthæc Barbari qui cum illo erant quicquid obviam fuisset igni ferroque vastantes ad extremum Romam quoque ipsam occuparunt, maximamque partem admirandorum illic operum incendio consumpserunt. Socrat l 7. c 10     [cap 10]

Constantius ante Constantinum patrem Brittanicum tyrannum occiditur Sozom l 9. c 13. & Olympiodor

Illyricum Orientale Macedoniam continebat & Daciam ut docet notitia Imperij Romani. & Annotat. in l 5 c 11 Hist. Eccles. Socrat    

Zosimus scribit Valentinianum juniorem divisio cum fratre Imperio Italiam Africani & Illyricum habuisse. Vide Annotat prædict in Socrat.

Alaricus moritur eodem anno quo Romam cœpit videlicet decimo quinto Honorij. Iatius Chron

Debacchantibus per Hispanias Barbaris, et sæviente pestilentiæ malo, fames dira grassatur adeo ut humanæ carnes ab humano genere fuerint devoratæ: matres qu{oque} necatis vel coctis per se natorum suorum sint pastæ corporibus. Bestiæ <76v> occisorum gladio fame pestilentia cadaveribus adsuetæ, quosque hominum fortiores interimerunt eorumque carnibus pastæ passim in humani generis efferantur interritum. Et ita quatuor plagis ferri famis pestilentiæ & bestiarum ubique in toto orbe sævientibus, prædictæ a Domino per prophetas suos adnuntiationes implentur.       Idat Chron

Anno 17 Honorij (bienno post Romam captam) subversis memorata plagarum grassatione Hispaniæ provintijs barbari ad pacem ineundam conversi – sorte ad habitandum sibi provinciarum dividunt regiones Gallæciam Vandali occupant & Suevi, sitam {illeg} in extremitatem maris Oceani . Alani Lusitaniam & Carthaginensem Provincias & Vandali cognomine Silingi Bæticam sortiuntur. Hispani per civitates et castella residui a plagis, barbarorum per Provincias dominantium se subjiciunt servituti. Constantinus post triennium invasæ tyrannidis ab Honorij duce Constantio intra Gallias occiditur.

Gratianus Theodosio præter Prientem & Thracias etiam Illyricos commisit Sozom l 7. c 4

The Iugunthians a sort of the Alemans. Ammian l 26

Claudian in Ruffinum scripsit Anno 395 finiente vel 396 ineunte, ut probabile est.         in Eutropium anno 399 quo consul fuit Eutrop.         de bello Gildonico ann 398 circiter.         de bello Getico 403         in laudes Stiliconis an 400.

Lybi | ya superior ac inferior est sub Præfecto Prætorio Orientis in Notitia, Africa Verò cujus septem provinciæ sub PF. P. Italiæ, differunt enim enim Libya & Africa.

— jam solis habenæ Bissenas torquent hiemes, cervicibus ex quo Hæret triste jugum. Nostris jam luctibus ille Consenuit, regnumque sibi tot vindicat annis. Claud. de bello Gild.

Nam quæ jam regio restat si dedita Mauris

Regibus, Illyricis accesserit Africa damnis? [46]

Ius Latium quod non Meroe rubroque Solebat

Oceano cingi, Tyrrhena clauditur unda. Et cui non Nilus, non intulit India metas, Romani jam finis erit Trinacria regni?

Et paulo post Hinc hominum pecudumque lues; hinc pestifer aer Sævit, & exclusis regnant Aquilonibus Austri. Ibid.

24419 25350 31300 28767 44100 23500

Ex notitia Imperij Orientis. Provinciæ Orientis Palæstina. Phænice, Syria, , Cilicia, Cyprus, Arabia, Isauria, Palestina salutaris, Palestina secunda, Phænice Libani, Eufratensis, Syria Salutaris, Osrohena, Mesopotamia, Cilicia secunda. Provinciæ Ægypti, Lybia Superior, Lybia inferior, Thebais, Ægyptus, Arcadia, Augustanica. Provinciæ Asianæ: Pamphylia, Hellespontus, Lydia, Pisidia, Lycaonia Phrygia Palatiana, Phrygia salutaris, Lycia, Caria, Insulæ. Provinciæ

<77v> [Editorial Note 14]

Anno Philippi regis Galliæ Henrici filij 41 o Solymannus rex Turcuus a nostris debellatus et occisus, & triennio post Bohemondus Antiochiæ designatus Princeps a Turcis capitur. Christoph. Richer de reb Turc. l 1

Allap rex Turca anno christi 1143 Edessam Syriæ urbem cepit et in Christianos inaniter desævijt     Ibid.

Ex Isagoge Chronologica Harvillæi

Artaxerxes Longimanus (juxta Diodorum; Tertullianum lib contra Iudæos c 8. Euseb in Chron. Hieron in 4 Ezeck &c: Quibus etiam assentiuntur reliqui fere omnes moderni) regnavit annos 40. Sed Functius ex Thucydide conatur probare eum regnasse annos 44. Vt res est Thucydides lib 4 scribit Artaxerxem mortuum esse anno septimo belli Peloponesiaci prope finito.

Xerxes 2 juxta quosdam apud Diodorum & juxta Eusebium &c regnavit mens 2. Iuxta Diodorum autem an 1.

Sogdianus juxta Ctesiam regnavit 6 mens & dies 15, juxta Diodorum Eusebium & alios 7 menses.

Darius Nothus juxta Thucididem regnavit ab anno 7 belli pelopon & juxta Xenophontem mortuus anno ejusdem belli 26. Secundum Addonem in Chronico regnavit annos 18. Secundum vero quod alij colligunt partim ex Xenophonte & Thucidide, sed expressius juxta Diodorum Eusebium, {&} Clementem Alexandr. & Bedam regnavit annos 19. sed forte non impletos.

Artaxerxes Mnemon

Conradinus Damasci Sultanus moritur. A D 1227 relicto filio Melecel Naser puero annorum 12 sub tutela Esedinebec.       Marinus Sanutus    l 3. pars 11. c 10

A 1228 Melec Equemel Sultanus Babyloniæ, Ejus frater Melec Essaraph

A 1229 Equemel obsidet Damascum & Damasceni se subijunt pueri Naseris anunculo sultano Ægypti.

A 1239 Salah Damasci et Ægypti simul Sultanus. Item alius Salah & dominus Mahubeth & filius Saphadini Saladini fratris.

Prior Salah de orientalibus partibus veniens Damascum abstulerat Ioheth nepoti Saladini, Guemel mortuo occupanti. Indeque cum procederet contra fratrem juniorem Edel qui Egyptum sibi usurpaverat a Nasar filio Coradini (hæredi Damasci capitur. / Vel potius erat secundus Salah Sultanus Babyloniæ, & Damasci & hunc cœpit Nasar sperans sic recuperare regnum Damasci sed interea alius Salah de Oriente veniens occupat Damascum (l 3 p 11. c 15) Deinde Egyptij trandunt in Manus Salah alterius (quem Nasar cœperat) fratrem ejus Edel sultanum babyloniæ qui incarceratus post non apparuit. Itaque Salah ex oriente jam erat Sultanus Ægypti & {alter} Salah Damasci: idque ad usque an 1244 (l 3 p 12. c 1.)

<77r> [Editorial Note 15]

Ann 1246 Sultanus Damasci a Sultano Alapiæ superatur. Proximo anno sultanus Ægypti Alapiensi eripit Damasum, Calamelam et Mahubeth

Anno 1250 Sultanus Alapiæ ab Ægyptijs ingenti strage superatur

Anno 1253 Venit ante Ptolimaidem Soltanus Damasci facta concordia cum sultano Ægypti, capiunt Sydonem & interfectis 800, quidringenti Damascum abducuntur captivi.

A 1258 Tartari occupant terram Arsasidarum & Persidam universam, &

1273 Aiton rex Armeniæ moritur cui succedit Leo filius.

Hæc ex Marini Sanuti Secretis fidelium crucis.



Circa AD 1097 Balduc in propinqua civitate Sarmes dominus Afflixit Rages, id quod etiam fecit Balac dux civitatis Seroge

Belphet dedit Alapiam servo suo Assangur qui fuit pater Sanguini avusque Noradini. Ib: l 3. p 5. c 4.

Ann 1145 Sanguinus capit Edessam, deinde ad Columbar civitatem sitam supra Eufratem expugnandam accessit sed dolo interficitur & succedit filius natu major Cotebedinus in Mussula, & Noradinus natu minor in Alapia l 3. p 6. c 19

Sultanus Baldac dictus {Degrisotorilfa} misit Artoch contra Romanos qui civitatem Roays primo dein totam Mesopotamiam suo subdidit imperio.     l    3. p 13. c 7.

Expeditionem Haolonis eodem fere modo narrat Sanutus ac Haythonus. nisi quod addit Turcos Asiaticos etiam tunc devictos fuisse.

<78r>

Artemidorus. Apomasar.

De arboribus c 261

Si arbores diuturnitate temporis vitiatæ et putrefactæ corruerunt naturali morte proceres morientur. c 151

Si quis edere carnem bubulam visus sibi fuerit ab amplissimo viro divitias consequetur c 239

Si rex imperasse visus sibi fuerit ut boves aratores mactarentur principibus ejus ab ipso rege periculum imminebit: sin boves immorigeros et indomitos occidi jusserit, ad extraneos et alienigenas ea calamitas spectat c 238

Draco regis [hostilis] ad personam refertur, serpentes ad personas maximorum et parvorum hostium pro ipsorum magnitudine c 283 — Si quis Draconem fulgetris peti visus sibi fuerit, bellum et ruinam alteri regi qui hostis est ei regioni, portendi sciat. c 283 — Si regi per quietem visus sit apparere draco, alterius fama terrebitur &c c 283

De equo et cauda c 152, 153

Flumina pro ratione magnitudinis ad magnates et divites, Mare ad regem spectat.

Flumina pro ratione magnitudinis ad personas tam humilium quàm magnorum hominum referuntur ex Ind. c 175. Mare cum profunditate sua magni regis ad personam refertur: utque amnes universi in mare se exonerant sic ad regem opes universæ confluunt. Ex Ind Pers Æg c 178

Si carne leonina vescitur a rege divitias consequetur c 269

Locusta generaliter ad hostium multitudinem refertur — c 300 ex In Pers et Æg.

Naves ad diversas personas interpretando referuntur c 179 Ind. Siquis visus sibi fuerit ædificare navem mercatoriam arcanæ rei causa quosdam homines convocabit. Ibid. Navis in qua rex sedet ad Augustæ personam refertur c 181. Pers. Æg.     [Si novam classem multarum navium condidisse visus sibi fuerit validas adversus hostes suos copias rusus coget Ibid: c 181 Pers Æg.]     Si videre visus fuerit naves ignem emittentes ad incendendum naves alias vel terras: quantum sanè virium et efficacitatis ignis ipse habuit, tantundem victoriarum de hostibus reportabunt. Si naves suas accensas videre visus fuerit, interritus eis imminet. Si novam classe{m} multarum navium condidisse visus sibi fuerit, pro earum numero validas adversus hostes suos copias rursus coget. Cap 181 Pers et Æg. Note that this is of Land forces.

Siquis videre visus fuerit in mare delapsa sidera hominum a Rege profectam internecionem per hoc visum intelligat. Si rex tale somnium <78v> habuerit cladem populi sui morientis maximam videbit ex Ind c 170

Pluvia de impletione voti ac precationis deque misericordia intelligitur c 171 ex Indoꝝ disciplina.

Sol proculdubio ad regis personam interpretando refertur et ad principis a rege secundi luna. Venus ad personam angustæ. Itidem alia maxima sidera ad viros apud reges amplissimos. Stellæ reliquæ ad mundum universum. c 167 Ind Pers Æg.

Si quis visus sibi fuerit quasi flamma solis cum in itinere calefecerit opes a rege consequetur pro modo caloris. Si visus sibi fuerit a sole plurimum adustus, pœnam pro modo adustionis inveniet. Ibid.

Grando c 191       Nubes c 164.

Si quis per quietem visus sibi fuerit sublatus a vehementi vento, de loco in locum transferri: longam expeditionem instituet & prout ipse venti motus levis expeditusque fuerit, potestatem adipiscetur c 165 Ind. Si rex in itinere visus sibi fuerit a vento impediri: nuncium è longè dissito principatu accipiet quo perturbabitur. Pers & Æg c 166.

Si rex videre visus fuerit quassatam terræ motu ipsius urbem aut regionem — hoc ad bellum a nationibus imminens & formidinem ipsius vel ad insidias ei structas et inimicorum ejus detectionem refertur c 144 In Pers Æg.

Si carnem ursinam 274 aut Pardi 272, aut Leporis 278 aut canis 279, aut Leonis 269 aut caput hominis vel ovis c 39 & 40

<79r>

Os pro hominis domo interpretari solemus qua ejus domestici continentur: Quippe dentes sunt personæ domesticæ. Ind c 41.

Vox et oratio viri nihil aliud est quam ejus apud populum fama et prædicatio. Siquis in somnijs canere sibi videatur et eleganti voce præditus esse gaudium atque commendationem apud populum inveniet. — Siquis autem in somnis videre sibi videatur et audire vocem suam tenuem factam et imbecillem: vitam plenam doloris & afflictionem inveniet. Ind 50. Siquis sibi cithara canere videatur aut cithara canentem audire: si rex est, adversus hostes consilia struet, ac superabitur [forte superabit] Per & Æg c 51.

Omnes hominis dentes ad omnes ipsius cognatos referuntur. Ind. Pers. Æg c 60

Brachium — ad fratrem vel primum ex servis — refertur Pers Æg 71.

Carnem universam ad omnes divitias et aurum interpretando referrimus. Siquis carnem suam magis auctam videre visus fuerit aurum et opes pro modo carnis ipsius nequiret Ind c 87.

Sanguinem et hulcera de auro et et facultatibus interpretamur Ind c 102

Caput ad eum qui rebus summa cum potestate præest refertur. Cervix ad illum cui somnium offertur; Dentes ad omnes cognatos: Humerorum claviculæ ad concubinas: Brachia ad fratrem vel propinquum, qui alicui in delicijs et amoribus est: scopulæ ad uxorem: Manus ad auctoritatis primæ servum. Femora ad cognatos: Crura et pedes siquis pauper est ad vitam ipsius: si rex, ad primæ auctoritatis et arcanorum conscium servum. Pers Æg. c: 106 & Ind Pers & Æg c 113.

Si quis vino sibi visus fuerit inebriatus magnam auri copiam acquiret: sin absque vino fuerit inebriatus acrem morbum inveniet. Pers Æg c 112.

Siquis visus fuerit defectum aliquem rerum ad sepulturam pertinentium — is defectus ad spem refertur Ind c 130

Siquis in somnis visus sibi fuerit recens dominio terræ nemorialis, saltuosæ, opacæ et irriguæ potitus: si rex est regiones & & homines et familias & opes eorum in potestatem rediget. Ac regionibus quidem hominibusque potietur propter arbores, familijs propter nemorum denistatem; opibus propter aquam. Pers Æg. 142.

Si rex videre visus fuerit inextincto montes suos igne combustos cum vento vehementem: hostili bello populus ipsius segetis instar excinditur. Sin absque <79v> vento cædes minor erit. Prs Æg c 142.

Terræ motum de edicto regis montem de magnate interpretantur In Per Æg c 144

Siquis integra munitus armatura visus sibi fuerit in equo exijsse si populi princeps est hostem suum maxima clade afficiet, famosamque gloriam armis belli reperiet &c Pers Ind Æg c 156.       Siquis videre visus fuerit populum armatum sibi cognitum ad bellum paratum et instructum, ejus loci homines et lætitiam maximam & victorias invenient. Si populus incognitus fuerit — ab hostibus erit afflictio. Ibid

Siquis videre visus fuerit aliquem locum vel prædium vel domum per ignem flammæ conflagrantem penitus: earum ædium dominus & locorum incolæ vel bello vel acuto morbo peribunt In c 159

Si rex videre visus fuerit templi vel palatij sui columnas inflammatas: ea res imperium portendit alterius & interitum procerum quos ille prior constituit. Si rex videre visus fuerit capillos suos incensos: in prælio populi sui jacturam faciet alius quidam hostis ejus pro more pilorum. Si rex videre visus clabulam sive currum suum exustum regnum ejus deprimetur Pers Æg c 160

Siquis in cælo quasi sedere visus sibi fuerit ——— si de necessariorum regis numero fuerit celebris et amplissimus evadet Ind Pers Æg c 161

Si rex ad cælum quasi volasse visus sibi fuerit ubi sidera essent supra reges cæteros et eminentia potietur et fama. Si rex visus sibi fuerit sursum profectus in cælo consedisse regionem ea majorem quam possidet in potestatem rediget. Si palatium ibidem habuisse visus sibi fuerit in ditionem rediget ac possidebit ampliorem terram alienam & domicilium in ea constituet. Si visus sibi fuerit in ascendendo præcipitasse, ac cecidisse. regnum suum amittet ac morietur. Ind Pers & Æg c 162

Si rex mare vehementer a vento quodam noto turbatum videre visus fuerit, a natione versus illum ventum habitante turbas accipiet.

Si tranquillum mare videre visus fuerit ex regno suo delectationem capiet Ind Pers Æg. c. 178

Nix grando gelu ærumnas sollicitudines & tormenta portendunt Si in populum nix decidit ingens hostium multitudo pro amplitudine loci homines illos torquebit. Siquis videre visus fuerit grandinem alicubi delapsam, hostilem impressionem subitam expectet. Si videre visus fuerit grandinem quæ frumenti hordeique culmos læserit: in eo loco prout culmi fracti fuerint etiam bellicæ cædes evenient Ind Pers Æg c 191.

<81r>

Ex Athenagoræ Athen. Christ. Philos. pro christiani Legatione sive     Apologia, circa A.D. 178. Imperatoribus M. Aurelio Antonino, et Aurelio Commodo



Negare nos divinam naturam calumnia est. Diagoras quidem — Deum esse negabat, Nos verò qui Deum a materia separamus et aliud quippiam esse materiam, aliud vero Deum docemus; alia insuper quamplurima in medio partem materiæ partim Deo propiora: Nempe Deum increatum | ingenitum æternumque asserentes, materiam genitam et corruptibilem, nonne inique impietatis accusant? — Quoniam omnis sermo noster Deum unum celebrat conditorem illum universitatis, qui increatus | ingenitus ipse (neque enim creari | generari potest quod est sed quod non est,) omnia verbo suo crearit: tum verbis quod incusamur tum re quod infestamur ac profligamur, injuria nobis fit. p 130. B.C.

Porro Deum esse unum universitatis opificem, ut professionis nostræ etiam rationes percipiatis, hoc modo considerate. Si duo aut plures ab initio dij fuerunt, vel conjuncti illi pariter in una eademque natura vel separati fuere singuli. At conjuncti simul esse non poterant, utpote dissimiles. Nam ut divinitate similes sunt, eo tamen erunt dissimiles, quod alij ingeniti (unus nempe verus et summus Deus ingenitus est,) alij verò geniti sunt. Genitum autem exemplari suo simile est: ingenitum non item, cùm neque ad aliquid neque de aliquo factum sit. Quod siquis ita plures Deos in unum conjunctos existimet ut partes quædam totius &c. p 131. B.

Satis jam mihi demonstratum est non negare nos numen, qui unum illum ingenitum, æternum invisibilem, impassibilem; qui nec loco includi potest, nec aliter quàm sola mente et ratione comprehendi, qui luce pulchritudine, spiritu et potentia ineffabili continetur: a quo facta sunt omnia per Verbum ipsius, per quod et digesta sunt et stabiliuntur hunc inquam unum prædicamus Deum. Quin et Dei filium mente complectimur. Nec est quod aliquis ridiculum putet Deo filium a me attribui. Non enim ut Poetæ fabulantur qui nihilo meliores hominibus suos Deos faciunt, vel de Deo et Patre vel de filio sentimus. Sed filius Dei est Verbum Patris in Idea et efficacia. Ab ipso enim et per ipsum facta sunt omnia, quem pater et filius unum sint ita ut filius sit in patre & pater in filio per unionem et potentiam spiritus; siquidem Mens et Verbum Dei et filius Dei est. Iam si vobis qui intellectus subtilitate excellitis, altius repetendum videtur quidnam sibi velit hic filius Dei; paucis dicam. Primigenia hic est Patris progenies, quæ non ut facta (a principio enim Deus, qui est mens æterna, ipse in seipso λόγον hoc est verbum aut rationem, habet, quum <81v> rationalis ipse æternum sit) sed ut rerum cunctarum Idea et perfectio foret, progressa est. Hac enim indigebat materia informis illa natura et terra cæteraque elementa quæ omnia quum materiæ duntaxat rationem obtineant & subjecti quod se formandum præbet: confusa inter se adhuc, necdum discretis crassioribus ab ijs quæ leviora sunt, divinitus digeri perficique opus erat. Orationi nostræ Propheticus etiam spiritus assentitur Dominus enim, inquit, creavit me initium progressionis ejus ad opera sua (Prov 8). Quanquam et ipsum spiritum sanctum, agentem illis qui propheticos sermones fundunt ita a Deo emanare ad ipsumque reflecti dicimus, ut emissi a sole radij reciprocant. Quis igitur non miretur nos qui Deum Patrem prædicamus, & Deum filium & spiritum sanctum ita ut et unionis eorum vim et ordinis distinctionem exponamus impios et sine Deo homines vocari? Neque tamen intra hunc finem nostra de divinis essentijs professio continetur sed etiam magnum numerum angelorum et ministrorum Dei esse fatemur, quos opifex et architectus mundi Verbo suo tanquam in classes ordinavit centuriavitque ut elementa cælos mundum et quæ in mundo sunt vicesque et ordinem omnium moderarent. p 131. F.G.

Note that he interprets (a little before, p 131 E) of God the Father these prophetick expressions. Dominus est Deus noster non comparabitur alius ad ipsum. Et: Ego sum Deus primus, et præter me non est Deus. Similis ante me non fuit Deus alius et post me non erit. Ego sum Deus et non est præter me. Is: 66.

Deum cum Verbo suo cognoscere optamus ut quænam filij ad patrem sit unio intelligamus, quid Pater cum filio communicet, quid sit spiritus; quæ unitas trium, quæ unitorum Spiritus scilicet filij et Patris. p 132. C.

Vni Deo et filio ejus hoc est verbo inseparabili subjecta sunt omnia. p 133 F.

Vt Deum asserimus et filium ipsius Verbum et spiritum sanctum: [tria quidem secundum potentiam patrem filium et spiritum, actu verò et essentia unum. Filius enim Patris mens verbum et sapientia est, et ab eodem spiritus ut lumen ab igne profluit:] sic et alias quasdam potestates esse cognoscimus, quæ vel circa materiam vel intra eam versantur. p 136 C.

Quantum igitur in me fuit, etsi non dignitate rei, nequaquam nos esse a deo alienos, qui universitatis hujus opificem, simulque ejus Verbum ceu verum Deum, veneramur, demonstratum est. p 138 E.

<82r>

Theophilus Patriarcha Antiochenus contra Christianæ religionis Calumniatores.      Ad Antolycum Lib 1. A.D: 178. Vixit tempore M. Aurelij Imp. et obijt sub Commodo.

Disputans de Deo Christianorum contra Ethnicos qui Christianos dicebant esse Atheos: Et interroganti quid esset christianorum Deus; respondit; Lumen si eum dixero, principatum ejus dico, — spiritum si dixero respirationem ejus demonstro; Sapientiam si dixero, filium ejus sentio — Principio caret est enim ingenitus, (p 157 A B) — Hic ille deus solus est qui ex tenebris creavit lucem — spiritum subministrat liberalissimè qui orbem vegetat, quem si apud se retineat, deficiet hoc universum. — per sermonem et sapientiam suam condidit universa. Nam sermone ejus firmati sunt cæli & spiritu ejus. (p 157 F, G. —— Cùm igitur tu mihi {imperaris} ut tibi ostenderem, o amice, quis sit Deus meus, puto me meo officio perfuncturum cum tibi significarim quis meus sit Deus. (p 159 B.)

Ad Autolicum lib 2.

Cæterùm Dei altissimi qui omnia regit reque vera existit, hoc quasi proprium est, ut non solum ubique, verum omnia præsens inspiciat et audiat. Præterea nec loco capitur alioqui locus qui ipsum capit eo major inveniretur. (p 159 F.)

Prophætæ consensu magno nos docuerunt Deum ex nihilo omnia creasse. Nihil enim cum Deo Floruit aut vixit sed ipse sibi locus erat, nullius indigens ante sæcula subsistens —— Deus igitur habens suum sermonem in suis visceribus creavit | genuit hominem cùm eum produceret cum sua sapientia ante hæc universa. Hoc sermone usus est in mundi creatione et omnia quæ condidit per ipsum fecit. Hic principium dicitur (Gen 1.1.) quia omnium est principium dominatorque omnium quæ per ipsum facta sunt. Hic igitur spiritus Dei principium et sapientia, altissimique potentia, descendit in Prophetas per quos, ceu organa, de mundi creatione, nec non de reliquis locutus est. Non enim erant Prophetæ cum mundus crearetur: sed sapientia Dei quæ in ìpso est, sermoque ejus sanctus semper præsto erat. Quapropter per Solomonem Prophetam sic fatur. Cum ipse præpararet cælos aderam; & cum firmaret terræ fundamenta, aderam: simul cum eo disponens et ordinans. — ut constaret Deum sermone suo creasse cælum et terram; scriptum est: In Principio creavit Deus cælum et Terram. p 161 D. E.

Tres dies, qui præcessere creationem duorum luminarium, Trinitatis mysterium sacrosanctum representant, videlicet Deum, sermonem, sapientiam. Quare dies typus est hominis qui lumine indiget, nempe ut sit Deus sermo, sapientia, homo. Atque hæc est causa quare quarto die luminaria sunt condita. p 163 A.

Cùm cætera omnia sermone nudo constitueret Deus, et ea quasi obiter nulla peculiari adhibita diligentia, hominem existimavit solum esse opus <82v> sempiternum, suisque manibus dignum. Præterea dum hæc loquitur videtur ea proferre quasi auxilio aliquo egeat: Faciamus hominem ad imaginem nostram. At hæc verba ad neminem alium quam ad suum sermonem sapientiamque dixerit p 163 E.

Objicias mihi: supra tradidisti Deum loco non comprehendi, nunc verò ais eum in Paradiso ambulare? Audi responsum. Deus quidem universorum Pater loco nec includitur neque loco invenitur. Non enim est locus in quo ipse quiescat. Cæterum sermo ejus per quem omnia creavit, existens potentia et sapientia Patris assumpsit personam Patris et domini universorum, is venit in Paradisum sub persona Dei et colloquebatur cum Adamo. Siquidem scriptura sacra diserte ponit Adamus dixisse, vocem tuam audivi. At vocem quid aliud dixeris quàm sermonem Dei qui ejus filius est? Nec arbitreris ut poetæ & fabularum scriptores perhibent Dei filios ex concubitu natos esse: sed intellige hoc loco enarrari sermonem perpetuò existentem & insitum in corde Patris Dei. Antequam enim quicquam eorum quæ facta sunt, fieret, hunc consiliarum habuit ut qui meus et prudentia ejus foret. Cùm verò jam condere quæ deliberaverat, instituisset, hunc sermonem genuit prolatum, primogenitum universæ creaturæ, nec interim Deus exinanitus est sermone sermonem gignens & sermone alloquens quæ volebat semper. Hæc nos docent sacræ literæ et omnes sancto spiritu afflati quorum de numero est Ioannes ad hunc modum disserens: In principio erat sermo et sermo erat apud Deum, et sermo significans solum fuiss significans in principio solum fuisse Deum et in eo sermonem postea infert. Deus erat ille sermo. Omnia per ipsum facta sunt, & sine eo factum est nihil. Deus itaque existens sermo, & ex Deo progenitus, quando vult Pater universorum, mittit eum sermonem ad aliquem locum. Qui adveniens auditur et in loco reperitur. p 164. C. D.

Tatiani Assyrij contra Græcos Oratio. Fuit primò discipulus Iustini Martyris, post cujus martyrium evasit hæreticus. Vide Euseb lib 4. cap 29. scripsisse videtur circa AD 156

Deus noster non consistit intra tempus, solus sine principio cum ipse sit principium rerum omnium quæ inceperunt. Deus est spiritus non insinuans se materiæ sed spirituum materialium et formarum in materia opifex, invisibilis intactibilis, omnium autem pater quæ vel sensu percipiuntur vel visum fugiunt. —— Deus erat in principio, principi <83r> um autem Verbi potentiam esse accepimus. Quippe dominus mundi cum ipse sit universorum substantia, nondum condito mundo solus erat; si verò respicias potentiam ejus in qua visibilia et invisibilia cuncta consistuunt, omnia cum ipso erant. In ipso enim per potentiam verbi tum ipse tum verbum quod in eo erat, existit. Cùm voluit autem ipse, Verbum ex ejus simplicitate prosilijt. Et verbum non inaniter prolatum, primogenitum opus fit ipsisu spiritus. Hoc scimus esse principium mundi. Natum est autem per divisionem, non avulsionem. Quod enim avellitur, a primo separatur: quod verò dividitur, id functione donatum propria nihil imminuit illum a quo vim suum sumpsit. Quemadmodum enim ab una face aliæ multæ accenduntur nec tamen primæ facis lux minuitur propter plures inde succensas. Sic etiam Verbum e patris potentia progressum non relinquit genitorem verbi expertem. Nam et ego si loquar, et vos audiatis non tamen propter transitum sermonis ego qui vobiscum loquor sermone vacuus fio sed vocem meam proferens incultam in vobis materiam exolere mihi propono. Et quemadmodum Verbum in principio genitum, mundum et nos vicissim genuit cum sibimet materiam produxisset, – sic ego &c

Dyonysius Alexandrinus Episcopus adversus Paulum Samosatenum. A.D. 270      Epistola

Satis vero refelli posse quæ tibi visum et temerè ac præcipitanter enunciare cùm dicis duas hypostases esse et duas personas unius & solius Christi, & duos Christos ac duos filios, unum natura filium Dei qui fuit ante secula et unum homonymè Christum & filium David qui non fuit ante, & fuit in tempore & secundum beneplacitum Dei accepit nomen filij, sicut civitas accipit nomen Domini et Domus nomen ejus qui eam ædificat. Volens ignoras, ô amice, unum et unigenitum filium Dei prædicatum esse, ut scripturæ divinitus afflatæ de eo testantur, et christum Iesum vocatum Dominum gloriæ, sicut de eo dictum est, qui propria passione salvos facit credentes in eum, secundum divinitatem, inquam, salvos facit, & non secundum humanitatem.     p 69. C.

Deus est natura qui in omnibus dominatur: et excitatus a mortuis atque agnitus ex vulneribus vere Deus esse qui fuerat crucifixus et surrexerat. Et æquali honore Deus dominus a Thoma prædicatus. Dominus enim et Deus habens in manibus cicatrices surrexit qui fuerat propter nos vulneratus —— Propter nos enim volui nasci ex muliere, unde et passionem pro nobis suscepit, qui se exinanivit & humiliavit usque ad mortem, mortem autem crucis, cum esset alioqui æqualis Deo. — Vnus est Christus qui est in Patre, coæternum verbum, una ejus persona, Deus invisibilis et visibilis factus. Deus enim apparuit in carne natus ex muliere, qui erat ex Deo Patre genitus ex <83v> utero ante Luciferum, tanquam ex corde verbum ex Patre editum; et simplex atque expers partium Verbum caro factum est, secundum scripturas, non divisum in carnem et verbum quasi in homine habitet Verbum. —— Cùm autem hæc ita dicta sunt, eversa sunt omnia quæ a te pronunciata sunt cum ais alium virum esse Christum præter Deum Verbum ab alterius Christi substantia et dignitate differentem, & unum christum inhabitantem et opera divinæ justitiæ operantem. — Vides in quantum absurdi the præcipitas cum dicis virum sumptum a Deo Verbo?ut neque homo possit esse cum ejus liberam voluntatem confundis, nec esse suæ potestatis, hoc enim est hominum tantùm et angelorum.     Salvatorem autem Christum dicis fuisse desertum, non illi parcens quod in cruce dixerit; Deus Deus meus, ut quid me dereliquisti? Desertum dicis eum qui erat natura dominus et Verbum patris per quem omnia pater fecit et quem sancti patres homousion Patri vocaverunt. [consubstantialis Deo filius dicitur in Tertulliano Appollogia . Et Athanasius in Epist. de sententia Dionisij Alexandrini contra Arianos, testatur vocem illam ὁμοούσιον non fuisse primum adinventam a patribus consilij Nicæni sed acceptam ab antiquoribus et nominatim a Dionysio Alexandrino qui Dionysius in hac epist. ait, Quem sancti patres homousion Patri vocaveverunt.] p 69 H. & 70 A, B

Objectiones Pauli Samosateni et Responsiones Dionysij.

1 Obj: Videmus Christum ire ad Passionem et dicere nunc anima mea turbata est.

Resp: In Osea 11.8. Idem dominus dicit: Conturbata est pœnitentia mea. Quare nec in Passione vox prophetæ sancti est illud; Turbata est anima mea &c.

2 Obj: Dixit etiam tristis est anima mea usque ad mortem.

Resp: Non est homo qui dixit Tristis est anima mea usque ad mortem: alioqui & spiritum intelliget Samosatenus patibilem esse Scribit enim Paulus: Nolite contristari Spiritum sanctum (Eph 4). Quare neque spiritus sanctus ut homo tristatur, sicut nec unigenitus iterus ad passionem: sed sicut qui prave agunt, tristitia afficiunt spiritum sanctum, similiter unigenitus tristatur.

Note that in the third Objection Paulus Samosatenus hath these words: Vnam autem Hypostasin dicis crucifixi et unam personam quam dicis Verbum et sapientiam Patris et Deum coæternum patri. Vide supra. Whence it appears that Dionysius held the person of christ to be the logos alone & not the logos & a human soul together hypostatically united. for he would have reproved Dyonysius for calling such a person the Logos {sinly}, & Deus coæternus patri.

In the fourth objection he saith. Christus est Patris Verbum et filius, noster vero Deus et Dominus <84r> –ejusdem cum patre formæ coæternum verbum — ex æternitate una cum generante — Christus æqualis patri, nulla dissimilitudine substantiæ coæternum Domino spiritui, cui quia Ananias et Saphira mentiti sunt, non homini sed Deo expiaverunt. Paraclytus enim Deus est, sicut et Pater christi coæternus christo.

And in the sixt Objection. Vnus et impartibilis Christus, coæternus Patri, simul cum Patre non factus, & concreator —— & Spiritus sanctus movit quomodo Pater est in filio et quomodo filius in Patre.

Paulus Samos: urging that Christ took upon him the form of a Servant (Philip 2.7) & that as the form of God is a divine person videlicet the word or Son of God, so the form of a servant must be a human person, that is a man & therefore Christ took upon him a man that is inhabited or dwelt in a man. Dionysius answers — Manifestum esse sophisma quod formam hominis hominem appellat, et formam ac habitum servi servum: quia forma Dei est Deus. (In epist: p 69. H). Paulus again returns (in Object 7) Quia in scriptura Divina non reperi quod forma et sapientia sine Hypostasi sunt partes hominis, vellem scire ex vobis quod scriptum est in Apostolo cum ait quod in forma Dei cum esset Christus, exinanivit seipsum formam servi accipiens. Si accepit formam servi sine Hypostasi quomodo potest dici quod formam et habitum accepit? &c. And so becaus the form of a servant cannot subsist without the person of a servant he would infer that Christ took upon him the person of a servant together with the form. But Dionysius answers: Si Christus formam servi quæ per se esset accepit ita ut esset servus qui acceptus est (hic enim est actus tuæ fabulæ) oportebat, sicut tu ais, ut diceret Apostolus: Exinanivit se servum hominem accipiens. Sed cujus servum? a quo eum emit? & quanti? &c. —— Christus coram Apostolis transfiguratus est in monte sancto – et alia species ejus visa — Responde jam: dicisne formam qua transfiguratus est esse per se, an non per se? Quod si non potes dare Hypostasin transfigurationi, neque formæ dare poteris, neque vestimentis: et ipsa enim facta alba sunt sicut nix. —— Christus cùm accepisset formam servi, cæna mystica facta, surgit a cæna Deus Apostolum Iesus et ponit vestimenta sua, et cùm accepisset linteum, præcinxit se: Hæc est forma servi, et habitu inventus est ut homo — Et postquam lavit pedes Apostolorum ponit linteum, formam et habitum servi, – inquiens – Exemplum dedi vobis — Quomodo igitur quod est exemplum, vocetur servus qui per se sit? — Si enim exemplum quod dedit est servus per se subsistens, requirat Samosatensis ab Apostolis ut acceperint formam quam dicit per se subsistentem. By all which it appears that according to Dionysius the form of a servant which the word in his incarnation took upon him was not a man or person but forma sine persona, that is the fascion, or likenes or condition of a man, the word <84v> being made flesh as the soule of a man is made flesh when it is invested with a body. For this is the form or fashion of a man that his soul by being incarnate sees, heares, & feels, by the organs of the body & the word by being thus incarnate take upon him the form of a man; but not the Hypostasis of a man no more then our Saviour took upon him a new Hypostasis when he was transfigured, or girded himself with a napkin Note: To take upon him the form of a servant is expounded in the next words to be made in the likeness of men & how can the word be made in the form or likenes of men by being onely Hypostatically united to a man. If the word neither sees with corporall eyes as a man sees nor hears as a man hears nor is subject to the senses passions & infirmities which a {man} is subject to it cannot be said to be in the form or likenes of men. Tis one thing to be united to a man & another thing to be formed like a man, so as to become a man.

In quest 9 Paule objects that Christ was hungry, which god cannot be, An Dionys answers, Dixit deus: Si esuriam non dicam tibi (Psal 49). Reperimus autem eundem esse Deum Iesum christum qui cum esurisset non dixit, esurio; sed accedentes Angeli post tentationem ministrabant. —— Verbum caro factum esurivit, qui dat cibum omni carni Iesus Christus. And therefore the word it self was made subject to our infirmities by virtue of its incarnation.

Ipse factus est mihi in Deum & Dominum & Christum, qui est unus Verbum, una ejus Hypostasis, una persona. pag 76. G. So that Dionys acknowlegeth no other person in our Saviour then the word alone.

Ex Epistola missa Paulo Samosatensis ab orthodoxis Episcopis Synodi Antiochenǽ priusqam deponeretur.

Decrevimus fidem scripto edere et exponere quam a principio accepimus & habemus traditam et servatam in catholica et sancta Ecclesia usque in hodiernum diem a beatis Apostolis —— Esse unum Deum ingenitum, sine principio, invisibilem immutabilem — Hujus autem filium genitum — virtutem Dei ante secula, non præcognitione sed substantia et Hypostasi Deum, Dei filium cum in veteri et novo testamento cognoverimus, confitemur et prædicamus. Qui autem contra dicit filium Dei non esse Deum ante constitutionem mundi, dicitque credere et confiteri duos prædicari Deos si filius Dei prædicetur Deus; hunc alienum esse ab Ecclesiastica regula arbitramur; et Omnes Ecclesiæ catholicæ nobiscum consentiunt. Afterwards they produce in short the places when our Savior appeared to the Patriarchs &c And then add     Et Apostolus in alio loco: Regi autem seculorum immortali invisibili, soli sapienti Deo. Filium verò qui est apud Patrem Deum quidem et Dominum omnium creaturam dicit a Patre autem missum de cælis et carne assumpta [non homine assumpto] factum esse hominem. Quamobrem corpus ejus ex virgine sumptum [non homo integer] in quo omnis plenitudo divinitatis corporaliter habitavit, divinitati [non animæ humanæ] immutabiliter unitum & deificatum est. — Signa et prodigia quæ in Evangelijs descripta sunt. Deus operabatur, participatione verò carnis et sanguinis tentatus est per omnia pro similitudine [nostri] absque peccato. pag 77 See the whole epistle which is a most excellent one.

Testimonies of the Millennium &c

Eusebius relating several things out of the Books of Papias saith Dicit autem (Papias) et alia plurima a majoribus sibi tradita miracula, et novas quasdam parabolas Salvatoris & doctrinam incognitam magisque fabulosam, Mille annos futuros post resurrectionem quibus corporaliter regnum Christi in hac terra futurum sit. —— Multisque post se ecclesiasticis viris erroris hujus præbuit causas, authoritatem dogmati tantùm ex vetustate tribuens, non etiam ex ratione, sicut Irenæo, & siquis alius eum in hac parte visus est sequi. **[47] Hist lib 3 cap 39.       Who this Papias was Eusebius describes in the same chapter. Papiæ quoque feruntur quinque libri qui adtitulantur: Verborum Domini explanatio. Horum facit et Irenæus mentionem per hæc verba. Hæc autem et Papias Ioannis auditor, Polycarpi verò condiscipulus et sodalis, vir unus ex antiquis, protestatur in primo libro suo, quinque enim volumina conscripsit. See there also the testimony that Papias gives of himselfe. 🅇[48]

Out of Tertullian in M. Mede p 572. 602. 815. first Nicene Council p 813. Saint Hierom 898 899 contra. ibidem 898 899 defendunt Tertullianus, Lactantius, Victorinus, Severus Irenæus Apollinarius. / Dyonysius Alex:     Eusebius. contradicunt p 900, 898.

<86r>

In urbe Roma sub Novato & Sabellio & Valentino hæreticis factum concilium ab Orientalibus confirmatum est: & iterum, in oriente sub Paulo Samosateno quod statutum est ab omnibus est signatum. Hoc Orientales ut suaderent consensum occidentalium Epist. Cathol. Concil. Sard. Apud. Baron 347. 92.

Gregorius Ep. Alexandr. perit post annum circiter a Concil Sardic. (Athan ad Solitar.) occisus scil ab Alexandrinis pertæsis longas Athanasij moras. (Baron 349.1, ex Theod l 2 c 12.) dein Constantius impulsus a fratre minitante Bellum accersit Athanasium. sedique restituit. Constans mox post Consil. scribebat at Constantium sed Constantius moras trahebat, donec frater minitabatur bellum

In reditu versus Alexandriam populus Antiochenus incipit in hymnis dicere gloriam patri et fil. & SS. Quo audito Leontius ep. manum capiti canescenti admovens dicebat hac nive liquefactâ multum erit licti. Sozom l 3 c 19. Bar 349. 15.

Athanasius (in Apologia ad Constantium) vocat fratrem ejus Constantem martyrem & Episcopi homusiani Imperatorem ab obitu suo dignum omni memoria ( apud Athan. de synod.) Et tamen ab Ethnicis describitur turpissimus.

Anno 350, Valens & Vrsarius fatentur crimina Athanasij ficta sed non subscribunt verbo homoüsio Athan Apol 2. Sozom l 3. c 22. Baron 350. 21

☞ Ægyptij ad singulos motus excandescentes, controversi et reposcones acerrimi. Erubescit apud eos siquis non inficiando tributa, plurimas in corpore vibices ostendat: & nulla tormentorum vis inveniri ad huc potuit quæ obduratum ullius pectus latrocinij invitum elicere potuit, ut nomen proprium dicat. Ammianus Marcelin. l 22 in fin. Baron 350. 38.

Macedonius epist. Constant contra Paulum primo Arrianus dein turbarum & cædium author, tandem et hæreticus. Baron 351. 45 & c.

Constantius victo Magnentio, statim aggreditur frangere factionem & fastum Occidentalium Episcoporum. Et omnibus proponit subscriptionem damnation Athanasij In Consil Tyri habitæ: nulla tamen vi adhibita sed suasione et demonstratione Act. Tyr. (        l    c   ) [Statim consentiunt Saturnius Arelati, , Herminus Thessalonicæ &c & post se plures alios trahunt Baron 353. 17, 18.] Quo animadverso Liberius per Legatos postulat consilium convocandum, & promittit se Orientalium sententijs in hâc re succumbere velle, dummodo ijdem Arij hæresin condemnarent. (Baron 353. 17 ex epist Liberij quæ extat apud Lucif Calarit. in fin.)     [ you see the occidentals by the Popes confession were guilty of the crime which they accused the orientales of viz: not regarding Athanasius his guilt or innocence but the homousian cause.] Sed Imperator recusat nolens ecclesiam Orientalem in judicium vocari coram Occidentalibus & satis esse putans quod Athanasij facinora semel coram toto mundo Orientali ubi acta erant judicata & condemnata fuerant, quodque ex Papæ confessione, non simpliciter recusabant agnoscere æquitatem consilij Tyri (seu condemationem Athan) sed more politico tantum exigebant {illeg} <86v> conditiones vicissim concedendas, Interea Vincentius episcopus Capuæ & primarius Legatus Papæ, Saturninus Arelati, Herminus Thessalonicæ Fortunatianus Aquileiæ alique incipiunt subscribere. Baron 353. 17, 18. Non multo post {auditur} quod Imperator sibi ira{illeg} mittit et aliam legationem in qua pergit postulare consilium, et nititur purgare se de accusatione quod cælaverat orientalium literas ne crimina Athanasij apud omnes paterent. (Epist. {prædest} Liberij ad Constantium in appendice ad Lucif op. Baron 354 3.) Id enim ex colloquio Orientalium cum occidentalibus patefactum & ideo, ut opinor, Imperator ei succensuit. Non tamen omninò celasse {puto}, sed vel mutilasse vel ita prodidisse puto ut Occidentales non intelligerent cù græcè scriptæ fuerint epistolæ. Et idem fortè factum in concilio Sardicensi.

Quomodo Athanasius ad Imperatorem accersitus reccusat accedere & se excusat vide Sozon l 4. c 8. Athanas: Apol. ad Constantiam. Baron 354. 17, 20. & 351. 33. Sed quære an excusat se de hac vel priori citatione.

Postquam Legati Athanasij Alexandria solvissent, recepit Imperatorum literas quæ eum ad aulam vocabant — Attamen Athanasius mansit Alexandriæ, & qui literas attulerat re infecta revertitur. Sequenti autem æstate alter Imperatoris mandato cum magistratibus ejusdem gentis accedens ad Athanasium, coegit eum ex urbe exire, clerum illius ecclesiæ graviter exagitavit. At cum primum populum, Ecclesiæ causa, magnos sumere spiritus & ad bellum se instruere videret, iste quoque labore frustra suscepto inde recessit. Sozom l 4. c 8. Confer cum Athan Apol ad Constantium.

Vbi Imperator modò cœperat comparare subscriptiones Franci invadunt Gallias A.C. 344. Quo bello Imperator distrahitur a curâ rerum ecclesiasticarum. Sed eo finito, mox convocat Episcopos ad Mediolanum. non ut de religione consulant, vel in judicium revocent quæ priùs judicata sunt sed ut cognoscant justas fuisse Marcelli [Photini] & Athanasij condemnationes eisque subscribant.

Concilio igitur impulsu Imperatoris Constantij Mediolani convocato, ex Oriente pauci Episcopi illo adventarunt: at episcopi Occidentis ibi congregati fuere trecenti et amplius. Sozom l 4. c 8. Conveniunt A.C. 355. {Albetione & Lolliano} Consolibus (Sever. l. 2.)

Eusebius Vercellensis consilium ingressus, ut in Athanasium subscriberet ait, de sacerdotali fide prius opportere constare: compertos sibi quosdam ex ijs qui adessent hæretica labe pollutos. Nicænam fidem posuit in Medio: spondens omnia quæ postularent esse facturum, si pro fidei professione scripsissent. Dionysius Mediolanensis Episc. chartam primus accepit ubi profiteri scribendo cœpit: Valens calamum et chartam e manibus ejus violenter extorsit (Hilar: ad Constant.) Res ad Imperatorem per Valentem Vrsacium aliosque defertur. Imperator (penes quem est jus limitandi argumentum | Subjectum discutiendum æque ac convocandi consil ad aliquod subjectum discutiendum) jubet mitti omnes controversias præter causas damnatorum. Explicantur itaque acta Tyria et gradatim o{illeg} <87r> subscribunt præter Eusebium Vercellensem Dionysium Mediolanensem, Liberium. Lucif                                hac scilicet illaqueati confessione quod lubenter vellent subscribere dummodo Orientales vicissim subscriberent fidei Nicænæ: quod perinde est ac si dixissent se justam esse judicium Concilij Tyrij sed vereri tantum ne ab Arianis latum fuerit, & sic fides Nicæna detrimentum capiat excidio summi propugnatoris. Quinetiam Liberius & Eusebius Verc. cæterique qui non subscripserunt perinde fecerunt hac sua confessione. / Dyonysius autem propriâ manu subscripsit sed Eusebius per fraudem et mendacium effecit nomen ejus expungi, dixit enim se etiam assentiri & velle subscribere, sed non infra filium suum Dionysium. Quare Dionysij Chirographum deleverunt, priorem locum subscribendi Eusebio deferentes. Quos ille irridens persuasit, Dionysio ne iterum subscriberet. Vnde dicit Maximus Taurinensis (in sermone in natalibus ejus habito) quod hæreticis hæreticum se esse mentitus est ut de hæresi filium liberaret (Apud Ambros: serm 69)

Hunc Dionysium subscripsisse damnationi Athanasij testantur, Sever l 2 Lucifer pro Athan l 2. Ea lege Dionysius subscripsit in Athanasij damnationem ut tamen in detestationem Arrianæ hæresis inter Sacerdotes de vera fide exquireretur. Sever l 2.       Dionysium qui jam tibi falsa asserenti credens damnaverat Athanasium, quod Arianus esse noluerit miseris in exilium. Lucif pro Athan Apol 2. ad Constantium.     Baron 355. 21

Plures fecere confessores: ex quorum numero clarissimæ sunt confessionis Paulinus Ep Trevirens. Lucifer Sardiniæ, Eusebius Verc. & Dionysius Mediolani. Athan Epist. ad Solitar. Hi exularunt ante Liberium.

Vbi cæteri Episc. subscripserant, Imperator accersit Liberium & quia noluit subscribere relegat in Thraciam. Mox et Osium accersit                 Eusebius exulabat in Palæstinum. A.C. 355.

Anno 356 Hilarius Pictaviensis & Rhodamius Tolosanus exulant.

Anno 353. Convocatur Consiliabulum Arelati in quo deponuntur Paulinus Trevirensis, Rodanius, & Lucius Moguntinus, & exulant Baron 353. 22. In hoc concilio episcopi incipiunt subscribere sed interventu belli Francici res ad annum 355 quando consilium Mediolanense convocatur.

Pæna capitis subjugari præcipimus eos, quo operam sacrificijs dare, vel colere simulachra constiterit. Dat 11 Kal. Mart. Mediolani Constantio 8 & Iuliano consolibus     l 6 de Pagan. C. Theod.

Constantius contra Magnentium profecturus milites solos Christianos eosque baptizatos adhibuit, cæteros omnes qui baptizari noluere cingulo militari exuens domum reverti jubens.     Theod l 3.    c 3 unde hi indeque tandem omnes Ethnici dicebantur pagani hoc non milites. Baron 351. 16.

Illucescente quinto Kal Feb. vigilantibus nobis in Dominico & precibus vacantibus eo quod Synaxis Parasceves die celebranda esset. Dux Syrianus cum multis legionibus militum supervenit, januas fregit, &c. Episcopus per id tempus sedebat in Throno, omnes ad preces cohortans. — Is autem hinc inde rapitur, & cum in gravi deliquio animi pro mortuo jacuerit & jam nusquam compareat, nescimus quid de eo factum sit — nec pro levi argumento illius hostilis incursionis arma illa haberi debent quæ in Dominico {a}b illis qui irruperant relicta fuere, quæ etiamnum in ecclesia pendent, adeo ut <87v> {scelera} sua inficiari nequeunt. Sæpe autem ille misit ordinum militarium carnificem una cum duce ut ea tolleret, rerum id illi hactenus a nobis, ut res omnibus innotesceret, negatum fuit. Quod si edictum Principis est ut persecutio in nos fieret, parati sumus omnes ad martyrium subendum sin minùs – obsecramus ne illis liberum fiat alium episcopum introducere Quod nè fieret, usque ad mortem restitimus Athanasium reverendissimum desiderantes. Illustrissimis Consulibus post Consulatum Arbetionis & Lolliani designatis, septimo die Mensis Mechir quæ est prid. Kal. Feb. Hæ erat litera Populi Alexandrini ad Ecclesiam catholicam quæ est sub Athanasio, datæ tertia die post illatam cladem: Quibus scilicet cierent omnes ad rebellandum. Apud Athanos. post ep. ad solitar. & Baron: 356. 3.

Nox erat multique ex populo ad proximam synaxim in orationibus pervigilabant cum Dux exercitus Syrianus ingessit se pluribus quam quinque millibus, & Ecclesiam militibus ne quisquam elaberetur cinxit. Ego autem cum in tanta tribulatione populos deserere absurdum putarem, manebam sedens in Cathedra mea, Diacono jusso ut Psalmum recitaret & post recitationem quisque domum abiret. Vbi cùm dux in templum irrupisset, relicta Cathedra obsecrabam ut populus abitum maturarent. Digressis itaque plerisque, cæteris eos subsequentibus Monachi mei & nonnulli ex clericis inter inter abeundum me secum abstraxerunt. Atque ita per milites (testor veritatem) inofense transivimus, – populo prius sine noxâ dimisso. Athanas. in Apologia de fuga suâ.

Visa in ecclesiam impressione, primum admonui populum ut discederet: quibus digressis cum demum abitionem inde molitus sum, ac jam inde in solitudine versor. Athan Apol ad Constantium.

☞ To the infamy of the homousian faith, the homousians thought the justification of their faith to depend upon the justification of a person (Athanasius in these consils) whom they were ready to acknowledge justly condemned [for murder sacrilege & other, crimes,] so soon as their faith could be secured without him.

Adveniente Georgio, videre erat, post septimanam Paschæ [Athanasio jam pulso A.C. 356] virgines in Carcerem detrudi, Episcopos vinctos a Militibus duci pupillarum viduarumque ædes populari (nam et in domos irruptiones factæ sunt) noctu Christianos raptari, ædesque obsignari, & fratres clericorum pro fratribus in periculum devocari. Gravia sunt quidem ista, graviora tamen quæ postmodum commissa sunt, [nempe tempore Pentecostes] Athan: Apol: de fugâ sua.

Hæc cum mihi in oculis essent, nihil mihi mali conscius, ad pietatem tuam cum hac defensione properabam. — Iamque mihi iter ingredienti, relicto eremo fama derepente advolat Liberium Romæ Episcopum, Osium Hispaniarum, Paulinum Galliarum, Dionysium et Eusebium Italiæ, Luciferum Sardiniæ Episcopos, aliosque plures una cum Presbyteris & diaconis in exilium exterminatos esse eo quod contra nos scribere recusassent: Vincentium autem Capuæ, Fortunatianum Aquileiæ & Herminus | Irenæum Thessalonicæ cæterosque in occidente Episcopos vim non <88r> vulgarem gravesque contumelias passos esse donec promitterent sese a nostra communione abstinere. Deinde alia ferox fama de Ægypto et Lybia nobis ad aures allabitur: Episcopis prope nonaginta pulsis, Ecclesijs professoribus Arij traditis, sexdecim in Exilium actis, cæteris deinde aut fugatis aut ad simulationem hæreseos coactis, summam fuisse persecutionem. — Atque ita Episcopi Monachi et devotarij ab Alexandria profligati sunt. Athan Apol ad Constant.

Plerique in hac urbe [Alexandrina scilicet] cæcutiebant rerumque potiebatur homo ab infimis barathris emersus, qui quasi in tenebras cupidos veritatis ad mendacia abducens non frugi sermonibus sed præstigijs animos corrumpebat. Assentatores igitur clamare, applaudere, aliosque admiratione percellere, quos ad huc intra dente mussitare, verisimile est: simpliciores verò ad istorum hominum dictata vivere resque publica quasi æstu rapi; omnibus tanquam si diluvium inundasset contemptis. isque vir multitudini præerat, qui (ut verissimè dicam) nihil a cerdonibus differebat; cui ea de causa unica contentio cum civitate fuit, quod eam in barathrum dejicere non posset. Atqui præclarus ille et egregius vir se sistere ad causam dicendam minimè ausus, quasi judicio condemnatus ultro in exilium abijt: quem etiam ex re barbarorum est e medio tolli; ne etiam illos dum ut quisque ei primum obvius est, quasi in scena lamentans impietatem condoceat ———— absistant ab Athanasij studio neve recordentur superfluæ illius garrulitatis: alioqui serò sentient se summis periculis obnoxios teneri; ex quibus hand scio an quisquam eloquentium seditiosos illos eripere possit siquidem absurdum esset perditissimum Athanasium & de turpissimis sceleribus convictum quibus nanquam par supplicium luerit, etiamsi decies occidatur, solum ex solo vertentem in alias perpetuò sedes depelli; & ejus assentatores & ministros, homines præstigiatores, talesque quos nefas sit nominare, sincere hic turbas facere; de quibus jampridem judicibus preceptum est ut eos occidant: qui fortasse ne sic quidem perituri sunt si mature a prioribus delictis resiliant, & tandem ab ijs transfugiant quibus sceleratissimus Athanasius se ducem præbuit, qui Reipublicæ nocuit, & sanctissimis hominibus impias & nefarias manus intulit. Epist. Constantij ad Alexandrinos apud Athanas: Apol: 1

In epist contra Frumentium Constantius de Athanasio ait quod: cùm ex omnibus criminibus jure ipsi objectis nihil prorsus diluere posset, excidit statim a sua Cathedra, & ut in vitâ ita in locis omnibus errabundus &c. Apud Ath. Apol 1 ad Constantium.

Athanasius recitatis his literis sic pergit: His ego auditis in eremum me retuli.

Populis in magnam Ecclesiam convenientibus (erat enim quarta Sabbati ante Pentecostem) postridie Heraclius Comes, adjuncto sibi Ægypti Præfecto Cataphronio & Faustino Catholico, Iuvenes forenses et Idolorum adoratores concitant ut ex præcepto Imperatoris invaderent Ecclesias et populos lapidarent. &c Ath. ad Solit. Baron 356. 32.

Acti in fugam ex Ægypto & Africa plusquam triginta Episcopi: Athan: Apol. de fuga sua. Baron. 356. 47.

<88v>

Episcopi pulsi ex Ægypto et Africa fiere Eulogius Alexander, Arpocration Isidor. Isaac. Anubio, Pitimus, Euphration, Aa{ron}. Ammonius, Muis, Agatho, Anaganphon Caius, Philo, Herme, Plinius, Psenosyris, Marcus, Ammonius, Marcus alter, Dracontius, Adelphius, Athenodorus &c. Presbyteri Hierax et Dioscorus. Baron 356. 47, 54

Ex Ægypto et Libya Episcopi Presbyteri et Monachi ferro vincti, plagis usque ad mortem cæ alio atque alio transmittuntur, omniaque in singulis locis tu multibus agitantur. Athan. ad Solitar. Bar 356. 50

In tantum rabiem per milites extendere ausi sunt ut non solum civitas clericos effugarent sed etiam ad Eremitas exirent & funestas suas manus adversus μονάζοντας immiterent. Inde factum est ut ego me longius abducerem, ne etiam qui nos susceperunt negotium ab eisdem paterentur. Athanas Epist ad Lucif. Baron 356 76.

Post exilia Paulini, Eusebij, Luciferi, Dionysij, quinto abhinc anno a Saturnini Vrsacij et Valentis communione me cum Gallicanis Episcopis separavi, inquit Hilarius contra Constantium. Baron 356. 106. Hoc factum credo paulo ante exilium Liberij.

Finito Consilio Mediolanensi Imperator accersit Liberium Osium aliosque ad se ut subscriberent. Ex dialogo inter Liberium et Imp. constat omnes fere tunc subscripsisse.

Sed ne putes populum solummodo propter has turbas in culpa fuisse & Athanasium innocentem, Non potuit, obsecro, Athanasius audito Imperatoris edicto dixisse Amicis se debere et velle obtemperare Imp. & & quiete decedere & Christianam religionem este ut nemo violenter resistat Authoritati. Certa tanta fuit Athanasij apud suos authoritas ut facile potuisset persuasisse populo nisi maluisset per ministros concitasse. si non provisi fuissent Athanasij mores cur milites ex alijs regionibus adducti, Imò cur militibus accedentibus fores templi clausæ repertæ sunt, cur clausæ detinentur usque dum fregerunt milites Athanasio, hoc omni tempore in throno suo in medio inclusi populi sedente si non hoc factum animo resistendi et animandi populum. Cur denique suos pro his turbis laudavit. Nam seditionis authores qui propter hæc facinora in judicium vocati sunt & pro meritis eorum ad mortem flagellas vel alia supplicia condamnati, omnes summis laudibus prosequitur & pro martyribus celebrat, ut et eos qui in tumultu cecidêre Athanasius itaque dum hæc flagitia probat, collaudat, & premio vitæ æternæ ad suos commendat & prædicat, fit ipse omnium reus et demonstrat se non veræ religionis prædicatorem sed rebellionis Apostolum, & rebellium facilè principem . Vidimus ergo quales sunt Athanasij Martyres, & qualis persecutor Constantius.

Triduo post ejectionem Athanasij principes rebellionis nomine populi Alexandrinis mittunt prædictam Epistolam ad catholicam Ecclesiam sub Athanasio positam, ut in seditionem {secum} reperent. Quod et effectum est.

<89r>

Anno 357 (vide Baron 357. 1, 2.) contra {novam} hæresin Photini Episcopi Sirmiensis, celebratur Concilium Sirmiense. Hæresis ejus erat quod dicebat Christum esse nudum hominem & non ante virginem extitisse.

Photinus non tantum Pauli Samosatenio sed Cerinthi & Ebionis damnatas hæreses de Christo quod non fuerit ante Mariam restituere conatus est. Sozom l 4. c 5.     De divinis personis idem sensisse quod Paulus Samosatenus ac Sabellius ait Theodoretus (Theod. hær. fab. lib. 2.) unamque tantùm operationem Patris filij & sp. sancti esse docuisse. Et Christum esse cœpisse cum Sp. Sanctus visus est super illum Epiphan. hæres. 71.

Lucifer ( in lib. de non parcend. Deum delinquent) alloquens Constantium, dicit nihil interesse inter illum & Photinum vel Paulum Samosatenum, nisi quod ille ante omnia dicit illi vero post omnia; nam omnes creaturam & nudum hominem constituere.     Baron 357. 5.

In hoc Consilio tria proponuntur Symbola a diversis Episcopis a approbantur. Primum Symbolum grece scriptum fuit a Marco episc Arethusio (Sacr l 2. c 25) & extat apud Athanas. de Synod. & Hilar. de Synod. Socr. l 2. c 25. Cujus hic est finis: Eos porrò qui dicunt ex non ente aut ex alia substantia, & non ex Deo filium extitisse, aut quod tempus aut ætas fuit quando ille non erat, alienos a se censet sancta & Catholica ecclesia. Huci Hilarius assentitur ut et Antiocheno et Sardicensi, & exponit ipsa.

Secundum Symbolum scriptum latine, postea proponitur, in qua vox ουσίαι & ομοουσίου rejicitur quia non in sacris literis reperitur. {extat} apud Hilarium. Athanas. Socrat & hǽc dicitur Blasphemia ab Osio & Potamio conscripta (apud Hilar de Synod). Hunc Osium Imperator per annum apud se detinuerat ut conferendo cum suis Episcopos convinceretur, tandemque veritati succubuit, ejusque exemplum alij plures mox secuti sunt. Fuerat enim Princeps Episcoporum in Concilio Nicæno et Sardicensi, & symbolum Nicænum ipse erat qui composuit, & præ cæteris omnibus in admiratione apud omnes habebatur, ita ut eo superato cæteri rem seriò perpendentes facilìus se dedêre. Erat jam admodum senex.

In hac secunda formula, dicebatur filius Patri essentiâ dissimilis quod omnibus Orientalibus displicuit, & propterea recedebant a Concilio, & in Asiam commigrarunt. Et Ancyræ in Galatia convocatis {illeg} Episcopis Orientis, omnes, fidem suam duodecim propositionibus definiunt in quibus affirmant filium non esse creaturam sed essentiam a natura patris indiscretam, perfectam Imaginem patris, eique similem essentiâ, & neutiquam posteriorem tempore. (Hilar. de Synod. Vigilius contra Eutych. l 5. tom 5. Bibl S. Epiphan Hæres 73. [vide Hilarium | Epiphan.]) Dicit Vigilius quod universi Orientales Episcopi conveniebant Ancyræ Et has propositiones miserunt per legatos as Consilium Sirmiense, quibus disputatis, conveniunt tandem Orientales et Occidentales ut messa voce ουσίας propterea quod in s: scriptura non reperiatur & populo rudiori offendiculum pariat, filius prædicaretur per omnia similis Patri. Atque ita componunt hoc symbolum quod primò latine concscriptum est. Credo in &c                                                    Baron 357. 20, 21, 22 23, 24.

Cum autem Valens in subscriptione suâ posuisset tantum similes patri, Imperator pius adegit ipsum post habitam usque ad noctem cum episcopis disputationem addere per omnia. Epiphan hæres 73. Germinius in Epist. Bar 357 29

Vides itaque quantum distant Orientales ab Arij doctrina, qui Arium {illeg}tem in {Eccles}iam recepere quique facinora Athanasij damanrunt. Et quam sincero pectore & firma fide f{ili}um <89v> honorantes & extra numerum creaturarum Deum super omnia collocantes, Occidentalibus de extremo ad extremum vergentibus restiterunt & in viam reduxerunt.

Adversus sacrilegam impiæ professionis unitatem quæ per Osium Valentem Vrsarium, Germinium, cæteros similis pravitatis apud Syrmium fuerat conscripta, Vniversi Orientales Episcopi convenientes, alias, id est duodecim sententiarum definitiones ediderunt, quæ Nicæno concilio non continentur. Vigilius contra Eutychium l. 5. Tom 5 Bibl. S.

Hilarius recitata Sirmiano Symbolo ab Osio & Patamio (ut ait) conscripta, mox subdit: His itaque tot & tantis impietatis professoribus editis; has rursum e contrario Orientales Episcopi in unum congregati sententiarum definitiones condiderunt. [Recenset deinde et interpretatur, dein addit] Hæc conscientiæ suæ & adeptæ jampridem doctrinæ suæ instituta decernunt & eos qui hanc apud Sirmium hæresin conscripserunt, vel conscriptam susceperunt ignorantiam confitentes ad subscriptionem decretorum talium cogerunt: ubi filius imago Patris perfecta est: &c       Deinde ad Orientales ut de pietate in tanto naufragio benemerentes, hæc habet Hilarius. O studiosi tandem Apostolicæ et Evangelicæ doctrinæ viri quos fidei calor in tantis tenebris hereticæ noctis accendit! Quantam spem revocandæ veræ fidei attulistis — — Domino gratias, quod ignorationem per vos admonitus Imperator, ignorantiam et errorem non suum, sed astantium per has fidei vestræ sententias recognovit, & se invidia apud Deum et homines impiæ voluntatis exemit: cum legationem vestram honorificè habens falsitatem eorum, quorum auctoritate in invidiam ducebatur, coacta a vobis ignorantiæ suæ professione cognovit. Hilar de Synod.     Vides itaque quod Imperator nihil egit tyrannicè sed hoc tantum curavit, ut sensus majoris cederet Vtinam Constantinus Pater in Concilio Niceno sic fecisset. Nam siquam habet authoritatem Ecclesia in definienda fide, certè hæc a majori parte Episcoporum non qui in Concilium aliquod congregantur, sed qui sunt in toto orbe, pendere debet. Qua ratione sola Arianorum, quos vocant, concilia admittenda erunt.

NB. Concilium hocce Ancyranum (ex Hilar) misit tantum legatos Episcopos ad consil Sir.

Vide Epistolam Germinij apud Hilar fragm l 1. pag 41, 42, 43. Baron 357, 27.

Confessionis fidei formulam a Liberi abduxerunt, quæ illis qui filium Patri non substantia et cæteris rebus similem aseverarent, interdixit Ecclesia. Sozol l 4. c 14. Hoc est tertiam Sirmianam non primam ut vult Baronius. Nota quod hoc factum post reditum Imperatoris a Roma Sirmium Sozom. Ib. hoc est in secundo Sirmiensi Consilio (vel continuatione prioris) adeoque postquam rejectis duabus formulis propter nomen ουσίας & dissimilis ουσίας, consenserant in tertiam ab omnibus subscribendam, quod factum erat in priori consil. Sirm (i.e antiquam Imperator Romam petijt.) Adeoque Liberius in hanc (i.e in Ariminense subscripsit.

Ego Athanasium non defendo, sed quia susceperat illum bonæ memoriæ Iulius Episcopus decessor meus, verebar ne forte ab aliquo praevaricator judicarer. At ubi cognovi quando deus placuit juste vos illum condemnasse, mox consensum meum commodavi sententiis vestris &c Liberius ad Orientales. Baron 357. 43.

[Editorial Note 16]

{Nice}phorus ex Philostorgio. Suidas ex Thalassio hominibus {Aria}nis multa desumpsit. (Baron 354. 15) Thalassius erat Constantij delator (Ammian: l: 14.) ejus est mentio apud Athanas. in Ep ad Solitarios. eratque Theophilo Indo conjunctissimus Baron. ib

[Editorial Note 17]
<91v>

p 51 C.D.     & 44 A, B, D Verbum Patris mens propria. 95 A, B, C D, 96 A. 167 A. 263 C. 276, A, B. 295 A. 296 D. 297 D 298 C D. 299 A B. 311 A. 315 A D. 317 D. 321 B. 323, C. x Verbum primogenitus omnis creaturæ p 45. D. 241 D, 242 A. 276 C. 345 D 33 A B D

Cultus Angelorum Dei per imagines damnatur Tom 1. p 21. D.

Verbum pro omnibus passum p 60, A. 72, B. 73, C. 91, C. 159 D. 164, C, D. 165, A.                                Sed non ut Verbum 262 C.

x Corpus Christi a verbo movebatur 69 C. 95 D.

Edere bibere nasci &c dicitur de Verbo Dei, ut verum fuisse corpus ejus constaret, licet ea pertineant a Corpus solum 70. D.

Christus ejus templum & corporeum organum morti obtulit ἀντίψυχον ὑπὲρ πάντων loco animæ pro multis. 61 D.

Athanasius in Orat. de incarnatione Verbi nullibi meminit animæ Servatoris a λόγῳ diversæ sed Verbum ubique dicit corpus assumpsisse quod nunc σωμα vocat nunc σῶμα ἀνθρώπινον nunc ὄργανον Verbi, nunc ἀνθρώπου σῶμα, nunc {ναόν} verbi nunc ὄργανον ανθρωπνον quo Verbum utitur. rarissime ἄνθρωπον & ubi ἄνθρωπον vocat, ibidem se per {homi}nem intelligere corpus humanum interpretur mox vocando id ἀνθρώ{πινον} σῶμα quod prius vocaverant ἄνθρωπον, & dicendo mentem {per} totum hominem se porrigere, & ex parte corporis, lingu{a} nempe, manifestari 96 D. In hac profusa oratione nulla est {men}tio Arrianorum.

Athanasius in illud Omnia mihi tradita sunt a Patre sæpius ab Eusebianis objectum: dicit filium omnia possedisse ab initio ut creatorem, postea vero ea tradita esse ips{a} a patre ut redemptori, eo ut creata restitueret. Et Orationem concludit cum documento Te Trinitate personarum in una essentia ex eo quod Animantia Act 4 triplicem glorificationem proferunt: Sanctus, Sanctus, Sanctus.

Cert. Athanasius in Epistola ad Adelphium, respondent Arianis obijcientibus quod homousiani adorando Christum ut Deum summum adorant etiam corpus Christi quod caro est. In tota hac Epistola (quæ imperante Constantio scripta est) loquitur de verbo ut in corpore solo, neque ullo modo reprehendit Arianos negantes animam a Verbo diversam. Nulla igitur de hac re jam erat controversia. Imo p 159 D & p 160 A plenissime tradit ipsum Verbum ex mente, Petri 4 & Tit 2 in carne traditum et passum.

Ad Maximum Philosophum Epistola ejusdemmodi est. Persuadet Crucifixum adorandum & Sub finem accusat Arianos quasi impios etiam in Sp. sanctum. Vbique loquitur de Verbo ut corpore induto non homine toto. Vide p 164, C, D & 165 A de passione Verbi & infirmitatibus ex parte corporis.

x Explicatur vox consubstantialis specificè 167 D. 169 C, D. 170, A B, C 241 A. 272, B, C. 573 A B. 45 A B C D & seq. (script. suppos) 160 A B. 168 C. 175. 442 B. 611.1, A B CTom 1: 928 B C

<91r>

Christus Verbum quædam fecit ut Deus quædam ut homo 171 D. 172 A, B, C, D. 300 A B.

Ariani Christo quamquam creaturæ religionis cultu cæremonijsque inservientes ab Ethnicis non differunt. 296 B.

x     x Exponitur deus creavit me initio viarum 172, B, C, D. 173 A. 242 C. 140 D 261 A B C D 262 A B. [Exponit aliter 276 C.           ] 299 D. 449 D

x Exponitur De die ille et hora ne filius quidem novit. 172 C, D. 173 A, B.



Epistola ad Serapionem Spiritum S. non esse creaturam scripta videtur sub finem Imp. Constantij. Nondum enim admisisse videtur animam humanam in Christo, Arianos tamen culpat ob Sp. Sanctum. Forte tamen scriptum Imp Valente.

In Epistola Liberij et responso Athanasij dicitur Patris et filij μιὰν ὑπόϛασιν. 343 C 245 A, B. Item Orat 5 contr Arian 520 A. Vide tamen 539 B

Historica de Concil Nicæn 251 A. B. 253 C. 267 B C. 268 B. 269 A. 290. 291 B. 302 C.

De concilio Serdicensi 576 C. 580 D. 676 A B

De temporibus post Constantium 576, 577, 8, 9, 10, 11. 582 40 D. 41 A.



Filius manus patris 255 C D. 265 A B C. 441 D. 442 B 545 A. 610 B

Arriani dicunt filium dici ex eo quod Pater filium solum solus condidit cætera per filum 255 A B.

Trinitas ab Athanasio mox post Concil. nicænum prædicata 276 D. vide 324 A: C 325 A. 467 D. 468 B.

Athanasius citat Origenem 277 A, B Theognostum 274 A, B. Dionysios 274 C D provocat Arianos de auctoritate Patrum asserens nullos ab eis citatos. 277 D.

cert. Athanasij Epistola de Syn. Nicen. contra Arian. decretis scripta videtur paulo post synodum ubi Eusebiani Concilium istud convellere primum aggressi sunt: tum quod scopus ejus erat ut acta Synodi declararet, tum q{illeg} Eusebianos memorat subscriptiones suas tunc revocasse p 251 & 253 tum denique quod Origenem citans dicit adversarios ne unum quidem ex prudentibus & doctis citare posse. Quod occasionem dedisse videtur Eusebio scribendi tractatum de Sententia Origenis. Loquitur etiam hic Athanasius de verbo Corpus induto, non insinuata aliqua sententia de Anima.

Orat 1 contra Arianos script. in Papatu Liberij com modo Georgius destinatus erat Episcopus Alexandrinus, trigesimo sexto anno a Synodo nicæna elapso p 305 quinquagesimo quinto anno a Schismate Meletij. ib.

Arij perjuriæ re{illeg}s paulo post medius discrepuit: Quam Historiam Athanasius post 30 annos fere narrat quia exitus Arij tunc non erat vulgaris p 301 C D. 670, 671, 672. 809 D 810 A

Orat 5 contr Arian. Script ex occasione objectionis quod Homousiani non constituebant verbum ens substantiale sed qualitatem patris. Hic asserit Athanasius Verbum esse οὐσιώδης | substantiale & non rationem vulgarem, rationem ex rationali sapientiam ex sapiente ita tamen ut sine hac ratione pater sit insipiens & irrationalis. Asserit præterea unum principium, ὀύσιαν & ὑπόϛασιν ex quo uno est filius Verbum ejus proprium et indivisibile. Neque distinguit inter Hypostasin et ουσιαν. p 520

<90v>

Thalia Sotadica 308 A. 310 A B. 552 C. 883 D     Ejus contenta 310 D 311. 883 D

x Verbum propria ratio patris 326 C. 330 D 331 A D. 335 B C 338 D. 373 B. 376 B. 529 D. 22, D. 23 D. 24 D. 25 A. 184. 187 D 188. 212. 439.

x Vt ad nomen Iesu flectatur omne genu: Arriani interpretantur de Adoratione filio post resurrectionem concessâ p 344 D, 345 A & seq. Vide solut Ath 603 C

Τὸ εἶναι ἴσα θεῷ 346 C Athanasius non urget.

x Ideo unxit te Deus oleo lætitiæ supra socios: fuse explicatur 352 & seq.



x Pater me major est exponitur de verbo 365 B de humanitate 597 D



Fidelis ei qui ipsum fecit Heb 3 exponitur ab Athanasio 372 A. 377 B C 378 A

Filius {mox} ex voluntate patris 373 A 372 D. 512, 514 A. 516 D.



Verbum corpus induit 378 B, C D. 379 D. 381 B. 382 D. 384 D. 415 D. 417 D 418 A B, 423 A. 425. 432 ABC 435 D. 436 A. 437 A D. 440 A D. 441 B. 452 A. 474 D. 476 B C confer 479 A cum 482 C D, 483 A B D 484 A B C D. 496 D. 501 D. 502 A 504



Respondetur Arianis dicentibus Verbum creatura est sed non ut una ex creaturis 389 D.

Angeli non Adorandi 394 B.

x Ante omnes colles genuit me 402 D. 261 D.

x Ante ævum fundavit me Prov 8. 443 C 445 C D 447 B. 167 B

x Cum in forma dei esset ἴσα θεῷ, οὐκ ἅρπαγμον &c 458 B. 597 D 182 A B. 430 A

Filius Angelus 464 D 465 A. 466 A. 514 C.

Ariani Idolatriæ 468 D 469 A

filius et Pater unum & in se invicem sicut nos Ioan 17.11, 21, 22, 23. Ion 14.11, 20 Ioan 10.1, 470 A. 472 D

Filius ἴσος θεῷ 480 B.

Respondetur Arianis obijcientibus infirmitates humanas Christi 479 A & seq. 496 C. 504. 506

Verbum in carne passum putativè confer 482 C D, 483, 484 507 A. 586 D       647 B. 648 C 30 D. 311. 312. 313    317

Asterius Advocatus hereseos συνήγορος 511 B.

Verbum assumpsit hominem 530 C 534 B. 535 D (Hæc ex mente Arrian). 565 D 567 B.

Spiritus sanctus Deus ultimo circiter anno Constantij 571 B C.

Variæ sectæ & opiniones Homousianorum 582 D & seq. 632 C D 637 B & seq. 649 A.

Christus prædicavit spiritibus in Orco positis 586 B. 626 B. 630 D

Duæ voluntates in christo. 611 D suspectum reddunt tractatum illum neque genium Athanasij sapit.

Anima in Christo 626 C. 628 A B CD 629, 630, 631. 634 B. 637 D. 648 B.

Animam in Christo negant Ariani et verbum ponunt patibile 628 B. et Arius 635 D. 636 A., 644 A

<90r>

vide p 525 lin ult.

Athanasius aliquandiu latuit Alexandriæ 697 B dein fugit in eremum ib.

Sir

I wrote to you about 4 or 5 months since, but you were then from home & not having heard from you since, I have sent this to beg a line or two from you to let me know how my affairs stand & when I may find you & your brother at home. I desire you would put your brother in mind to have his arrears ready against the time you appoint, & I will wait upon you. In the mean time I rest

De Vrsatio et Valente 675 D

De seditione Alexandrina 690 ad 700. 704 & sequ. 716 & sequ.

Episcopi exules sub Constantio 692 A B. 702 D. 703. 705 B. 706 D.

[Editorial Note 18]

Si Verbum patibile erit Pater et SS. patib. 644 D

Multi ex Homousianis credebant Verbum patibile (sc. Apollinaristæ) 643 &c

Dracontius fugiens angustis temporibus (forte tempore concilij Ariminensis circiter) {invit}{illeg} ad Episcopatum multorum exemplo 957 C D. eo tempore Et Episcopi et monachi aliqui facti liberorum parentes. 958 D.

x οὐσία = ὑπόϛασις = substantia. Filius οὐσία de οὐσία 520. 557.

Conciliatio terminorum contradicentium circa Hypostasin & incarnationem p 575 & seq.

Origenes laudatus 971 B

1 Cor 3 Templum Dei estis, spiritus Dei in vobis. 12 B per Deum Ath. non intelligit SS. Ad probandam deitatem spiritus Sancti Ath non usus est Act 5.4 et aliter interp 1 Cor 3. p 11 & seq.

Testimonium Luciani martyr cont. div. SS 210 A B 211 D.

Macedoniani secuti concil. Nicæn. dicebant Christum esse Deum ex Deo non eundem Deum cum patre, ne deo essentia patris ut voluntas et sapientia rei volentis et sapientis esse dicerent. Vnde Mens adversariorum patet. 210 & A B 211 D.



Macedoniani negabant ὁμοούσιον & animam in christo diversam a λόγῳ 286 concedebant tamen ὁμοιούσιον 290 B.

Alij cum Ario relaxati 302 C

<92r>

Scripta est autem post an 427 quo Pannoniæ (testibus Marcellino et Iornande) a Romanis receptæ sunt. Nam in Notitia Pannoniæ omnes singulæ, prima, secunda Valeria, & Suavia cum ducibus suis Præfectisque & singularum fere civitatum Præsidijs ita latè accuratèque describuntur, ut in plena pacatissimaque Romanorum potestate eas tum fuisse nimis certum appareat. Imò post decessum Burgundionum e Germania prima anno 436. Denique post Aremoricos si non omnino subactos certe valde repressos qui cum Baugadis et Gallia ulteriore anno 435 a Romana societate discessêre Scripta est ergo circa an 437 vel 438. Quære annon potius anno 456 Buch l 16 c 5 sec 1

NB. Omnia {plene} in Africa et Germania prima æque ac in Pannonia plene describuntur: licet Vandali ante annum 436 multa in Africa possederant et Burgundiones ab anno 413 ad an: 436 Germaniam primam tenuerant. Vnde Bucher notitiam ex varijs variorum temporum Indiculis consarcinatam esse veretur. Buch l. 16, c. 5, sect 5 n. 27.

Salvianus scripsisse circa annum 442 ostendit Buch l 16 c 6.

Cum ad Chlodovæi mortem — Typographi nostri pervenissent, suam ad me Childerici Anastasim misit humanissime D. Chiffletius, Eques et Regius Archiater, sanè auream, amænitate juxta & doctrina varia reconditaque longè gratissimam: mihi tamen tanto præ cæteris gratiorem quanto primorum Franciæ Cisrhenanæ Regum tempora e certissimis ejus sepulchri reperi nummis alijsque monumentis, statutæ a nobis Chronologiæ per omnia quadrare vidi. Bucher in Anakephaleosi, cap 6.

Pharamundum cœpisse anno 417 consentiunt Bucherius, Vindelinus resipesc{ens} apud Chiffletium, & Chiffletius . Vide Bucheri Anakeph. c 6, ubi pro hocce regni Pharamundi exordio bene disputatur.

Chiffletius de Dispargo multum disserens, in Duisburgo Babantiæ, Bruxellas inter atque Lovaniam amplo municipio conquiescit Neque mihi (inquit Bucherius) quid meliùs hactenus occurrit. (Buch Anakeph c 7. n 39. Ibidem disputat Bucherius pro hac Duisburgo Brachbantiæ.

<93r>

Dionysius Alexandrinus

de initio Vortigerni vide lib Olanfredi Arturi, & Antonini Chron Cap 2 tit 11 Cap 2. § 1 Cœpit nempe Tempore Theodosij & Valentiniani cum Vandali in Africam trajecerunt forte an 430.

Apud OstroGothos regnavit Winitharius anno primo Gratiani deincepsque annis sex Illum Balamber rex Hunnorum in bello peremit. Et post eum regnavit Hunnimundus annis duobus. Horismundus fil etiam duobus. Post quem Ostrogothi fuere sine rege annis 40 Posthæc Valamer regnum suscipiens regnavit annis triginta uno. Quo in bello perempto regnavit frater ejus Theudemir annis undecim. Theodericus hujus filius ei successit cui annotantur anni novendecim. Theodericus autem Odoacro rege Italiæ quem in fide susceperat perempto, Italia potitus est, ibique regnavit annis 32. Anton. Chron. tit 11. Cap 7. § 3. Vincent l 16. cap 14.

A primo anno Gratiani regnarunt super Hunnos Balamber, & Mudruth pater Attilæ, Octer & Rugila fratres ejus. Bleda & Attila frater ejus annis circa 80. Dein Heruac ann 6. ex quo regnum contritum Anton. Chron Tit 11. c 8. & Vincent l 16 Cap 16 post Sigebertum.

De Pantheone vide Vicent. Spec. Hist l 23. c 13. & Ant Tit 13 p 325.

Vincent l 23 c 13 & Plat hoc ad Bonif 3 referunt. Blondus tamen Dec 1 lib 9 & Naucler gener 21 hoc ad Bonifacium 4 referunt. Beda in lib de sex mundi ætatibus & Diac lib 4 de gestis Longobard cap 11 hujus rei meminere (ut et concessionis suprematus Romæ super ecclesias;) sed sub quo Bonif. hoc factum sit non exprimunt.     Anton. Tit 13. cap 1. § 1.

Vigesimus annus Artaxerxis Longimani concurrit cum ultimo anno Olympiadis octogesimæ tertiæ apud Iulium Africanum in quinto temporum volumine ut refert D. Hieronymus in 9 Danielis & Euseb l 8 de demonstratione Evangelica, demonstratione secunda sub medio.

Artabanus Xerxem occidit anno 4 Olymp. 78. (Diodorus) puta sub finem anni, & regnatmens 7. (Diodorus & forte Iustini.) Cœpit Artaxerxes Long anno 1 Olymp 79 Archonte Athenis Archimedonte, & regnat an 40 Diodor l 11. Ponit etiam 40 annos Tertullianos in c 8 adversus Iudæos & Hieronym in c 4 Ezek. Euseb chron, Diodorus Olymp 78 an 4 & rursus Olymp 88 an 4, (ubi cum in græco legatur ἔθη τεσσαράκοντα corruptè vertitur annos 44;) Beda l de sexta ætate, Addo in quinta ætate. Sed Clemens Alexandrinus l 1 Strom. Niceph Constant c 7 Artaxerxi annos 41 tribuunt, & Ctesias annos 42 quem sequitur Sulpitius licet apud eum mendosè legatur ut notavit Sigonius.

Post Artaxerxem regnavit fil Xerxes dies 45 juxta Ctesium & Sogdian mens 6 dies 15. Sed Sogdiano septem mensem tribuit Diodorus, Euseb & S. Hieron in 4 Cap Ezek, Addo, Nicephorus, Beda alijque.       Vtrosque hos reges nonnulli propter brevitatem omiserunt.

Diodorus & Euseb. initium Darij nothi ponunt an 2 Olymp 89 & dicunt regnasse an 19 sed Ctesias an. 35. Diodorus & in fine an 1 Olymp 89 & rursus ad finem lib 13 ponit 19 an & Ptolome.

Thucyd conjungit 13 Darij cum 20 Belli Peloponnesiaci sed vel menda in numeris irrepsit puta 13 pro 12. Vel init Darij ann 13 finiente an 20 vel (quod magis probabile est) author quia omittit Xerxem & Sogdianum, incipit regnum Darij a morte Artaxerxes.

Dario Natho Artaxerxem M. statim successisse dicit Xenophon initio expeditionis.

<93v>

Artaxerxes Longim. obit anno septimo Belli Peloponnesiaci hieme jam incæpto juxta Thucydidem l 4.

Festum omnium Sanctorum Greg 4 circa AD 834 ex 4 Id. Maij ad Cal Novemb transtulit. De tempore hujus festi vide , Iacob de Voragine in Lombardica historia. Belæus & Platina in vita Bonifacij. Durandi Rationale l 7. c 4 & 34. Petrus de natalibus l 4. c 159. & l 10. c 1. Polydorus l 6. c 8. Beda l 2 c 4 Angl Hist & de ratione temporum l 2. Regino lib 1. Vincent l 24 & 25

Non autem voluit ut fæstum hoc in honorem solum Apostolorum Martyrum celebraretur sed generaliter omnium sanctorum sanctarum & electorum Trinitatis & angelorum idque per universum mundum Durandi Ration l 7. c 34. Petrus de Natal. & Polydorus.

Hæc ex Hospiniano de origine festorum.

Phocas Imperator fit An 605 per an. S. Greg. lib 11 Epist cap 1 & 43. sub id tempus Theodoricus rex Galliæ agnoscitur Greg l 11 Epist c 12 & Richaredus rex Visigothorum claret. Greg l 7 Epist cap 126.

Greg. magnus creatus Pontif. 3 Sept die Dominica Indic 8. Præfuit annis 13. Mens 6. dies 10.                      7 Id. Octob. vel 9 Kal Decemb. (i e

Phocas coronatus in festo Sancti Clementis,. Erat indictio sexta inchoata quando Mauritius occisus erat sed nondum erat 602 salutis annus impletus. Licet universi quos viderem (præter epistolare sancti Gregorij) aliter assignant. Anno 604 Obit Greg. papa. Mart 12 fer 5. Vacat sedes mens 1 d 19. Sabinian sedit a 1 Mart anno 1 mens 10 Obit 24 Feb Indic 10. Vacat sedes mens 10 d 20. Ann 607 Indic 10 Ian 11 init Bonifac 3 sedit m 10 d 25. obit 11 Decemb vacat sedes d 36. An 608 Ian 17 init Boniface 4 sedit an 6. mens 4 d 9. An 611 interficitur Phocas. Ex Chronico Mundi Cameracenatis.

Vincentius l 25 c 34, scribit Greg quartum rogasse Ludovicum pium pro confirmatione ferti omnium sanctorum.

Consule Theophylacti libros 8 de vita Mauritij Imp.

Ann Hegira 19 vel 20 vel 21 obit Heraclius cum regnasset annos 31 Elmacinus. cœpit An 20 A.C. 640. Decemb 21

Mauricius cœpit Indic 15 mense Augusto quod in Alexandr Chron & apud Theophanem legitur. Estque annus iste Christi 582 ut diserte a Beda proditum est. (Beda 1 Hist. Angl. c 23. Atque insuper demonstratur ex initio lib 2 Epist Greg. Papæ ubi depositus legitur Laurentius Diaconus septimo anno a Consulatu Mauritij Indic 10 a Septembri mense cœpta anno 2 Gregorij: Porro ait Theophanes Mauritium anno secundo Imperij Indic 2 Decemb 20 Consulatum cœpisse. Estque hic annus 583 Igitur anno 591 erat in cursu annus septimus a consulatu Mauricij quo Indict 10 & annus 2 Gregorij. Adhæc Romanum concilium 2 Sub Greg 1 Notatur Indic 13 anno 13 Mauritij Iulio mense. Estque hic annus Christi 595.       Idem docent Epistolæ Gregorij quas Beda recenset loco jam citato. Objici tamen potest.     Theophylactus Simocatta Theophanes et Miscella referunt anno 9 Mauricij vere ineunte Solem defecisse. Convenit ista defectio Anno Christi 592 Mart 29 hor 10 & 12 post med. noctem Ex quo {illeg} {illeg} {Mauritij foret} 583. Sed forte ex Simocatta cæteri descripserunt δέκατον pro ἔνατον

<94r>

Episcopi Concilij Antiocheni

Diodorus l 11. A 4. Ol 78 describes both the death of Xerxes & Artabanus & puts the reign of ArtaxXerxes 40 years (in the latin corruptly 44 years.) Lib 12 An 4 Ol 88 he put the reign of Xerxes 40 years, & his death & the reign of Xerxis one year. Lib 12 An 1 Ol 89 he puts the one years reign of Xerxis (or according to some two months,) his death, & the reign of Sogdian 7 months & then of Darius 19 years. Lib 12 sub finem. Scil ad An 4 Olymp 93 ponit abitum Darij & regnum ejus 19 an.

Euseb puts Artabanus m 7. Artaxerxes an 40 including Artabanus, Xerxes m 2 Sogdianus m 7. Darius an 19. And make Artaxerxes begin an 4 Ol 78, Artabanus end an 1 Ol 79. Xerxes & Sogdianus & Darius begin An 4 Ol 88 & Artaxerxes an 3 Ol 93. The beginning of the Peleponnesian war An 1 Ol 87. its End an 4 Ol 93

In excerptis ex Euseb. Africano & alijs ab homine quodam Barbaro quæ Edidit Scaliger, Xerxi assignantur menses quinque & Sogdiano mens 7.

Salianus in his Annals puts the death of Xerxes An 4 Ol 78. Of Artabanus An 1 Ol 79. Of Artaxerxes An 4 Ol 88. Of Xerxis An 1 Ol 89. Of Sogd An 2 Ol 89 sub initio, & of Darius An 1 Ol 94 sub initio

Ptolome. Orosius. Petavius. Chron Alexandrin. Iulianus

Vsser puts the beginning of Artaxerxes Long Anno Per. Iul. 4240. Of Xerxes An. Iul. Per. 4289 & his reign one year. & the beginning of Sogdian A. I. P 4290 who reigned 7 m or 6 12. & of Darius Ann I. P. 4291 ad finem decurrente an 1 Olymp 89 ut ex Thucyd l 8 & Diodor l 12 intelligitur & the beginning of Artaxerxes an 5310 a little after the end of the Peloponnesian war.

Colliguntur autem sic quoque Persarum Tempora. Cyrus annis 30 Cambyses 19. Darius 46 Xerxes 26. Artaxerxes 41. Darius 8. Artaxerxes 42 &c. Clemens Alexandr. Strom. l. 1.

Regnavit Artabanus menses 7. Artaxerxes Long mens 40. Xerxes mens 2 Sogdian mens 7. Darius an 19. Artaxerxes an 40. D. Hieronym. in Ezeck c 4.

An. 1 Ol. 75. Expeditio Xerxis in Græciam. Diodor l 11

Cyrus regnavit an 29 (Herod) vel 30 (Dionysius apud Ciceronem l 1 de Divinat. Trogus Clemens Alex 1 Strom. Euseb. Hieron in 7 Dan. Oros l 2. Beda Pererius Harvillæus &c). Cambyses 7 an & junctis 7 mens Smerdis 8 an (Herod. l 5.) vel seorsim an {8} (Euseb. {B}eda.) Smerdes mens 7 (Herod & reliqui). Darius Hystasp an 36 Herod. Euseb. Sulpitius l 2.) Xerxes an 20 & & amplius (Diodor l 11.) vel 21 Euseb. Sulpitius Orosius Beda Pererius &c). Cyrus (devicta Babylonia absolutus Monarcha 6 an Xenophon l 6. vel 3 an fere juxta Hebræos apud Genebrardum l 2.

Salianus. Beda, Addo. Harvillæus. Torniellus. Scaliger.

<94v>

Anno 602. a [49] Novemb 27 interficitur Mauritius Cœpit Phocas Novemb 23 a [50] regnavit fere annos 8.

Heraclius cœpit Octob 3 a [51] Indic 14. (i.e. 610) Et Maximus Martyr qui paulo ante obitum Heraclij Computum scripsit annum ejus 31 notat Indict. 14 aitque Dioclesiani fuisse 357 quo Paschalis terminus incidit in Kal. Apr. fer 1 Pascha vero celebratum est Apr 8. Theophanes item obijsse scribit Indic. 14 Mart 11 cum imperasset an 30 mens 10. Sed Nicephorus in Breviario rectius tribuit annos 30 mens 4 dies 6. Proinde annus ejus 31 cœpit AC 631 adeoque primus 610. Hæc e Petavio Rat. Temp. part 1 l 7 c 13 & part 2 l 4 c 15.

Anno Phocæ secundo incipit Sabinianus. — & Bonif 4 vertit Pantheon in Ecclesiam Spec Hist Vincentij lib 22. cap 117.

Βασιλέυειν μὲν γὰρ αὐτὸν. Ait Plegon Tiberium Cæsarem imperasse secundo anno centesimæ nonagesimæoctavæ olympiadis, eclypsim autem hanc contigisse anno quarto duecentesimæ secundæ Olympiadis: ita ut si supputentur anni a principio Imperij Tiberij usque ad quartum annum duecentesima secundæ Olympiadis fere sint novendecim anni — Quod etiam Lucas in Evangelijs narravit. Nam anno 15 Tiberij ait prædicationem Ioannis contigisse, unde Salvatoris Evangelica prædicatio initium sumpsit quænon omnino per integros 4 annos duravit ut Euseb l 1. Hist Ecl: ex libro Antiqu. Iosephi id colligendo demonstravit. Cum enim cœperit sub Anna Pontifice & post ipsum tres alij Pontifices extiterint, (erat autem annuus Pontificatus) sub Caipha qui post ipsos pontificatum gessit, finem sumpsit Christo crucifixo. Erat autem annus ille Imperij Tiberij cæsaris decimus nonus. Philoponus l 2 c 21 De Mundi Creatione, (περί κοσμοποιίας    /

Inter Pugnam Marathoniæ & Salaminicam 10 anni. (Thucyd. Herod l 6. Gellius ibid.) Macerino et Augurino Consolibus (Sulpitius.)

Tres annos tantum Hebræi tribuunt Cyro & Assuero 14 (Seder Minor.) vide Genebrardum l 2 Chron.

<95r>

A Primo anno Gratiani & deinceps regnavit super visigothos Fritigernus annis 3. Post hunc Athanaricus an 1 qui obijt Constantinopoli. Ex tunc Visigothi sine rege sub Theodosio Imp. fuerunt annos 14. Post hæc Visigothi rupto cum Romanis fœdere Alaricum super se regem creant qui regnavit annis 15. &c. Vincent. Spec. Hist. l 16. c 13

Damasus Papa instituit, rogatu Hieronymi, dicere in ecclesia in fine Psalmorum Gloria Patri &c Sicut erat in prin &c Et instituit Psalmos in Ecclesia nocte dieque cantari. Vincent Spec Hist l 16 c 92. & Baronius anno Chr 38 in principio.

Ad Nicephori breviarium Notæ Chronologicæ Petavij stabiliunt tempora Mauritij Phocatis & Heraclij

Templum anno 2 Darij Nothi {denuo} cœpisse his rationibus probatur. ① Fuit inter 2 Artaxerxes medius. ② Habuit filium & Collegam Artaxerxem Esdr 6 14. ③ Sanballat Horonæus qui fuit sub Artaxerxe (Nehem 13) sub quo et Nehemias præsidatum obijt in Iudæa, in vivis erat tempore Alexandri Magni ut testatur. Iosephus Qui duos faciunt, ut ille sub Alexandro alius fuerit, historiam & Chronologiam accuratè intueantur. ④ Cum Darius Hystaspis in solium exaltaretur recens erat memoria edicti Cyri: Sed sub hoc Dario jam ex hominum memoria obliteratum erat. Ideo hostes vocant in dubium ⑤ Præter Cambysem præcessere Assuerus & Artaxerxes Esdr 4.6, 7. ⑥ Scriptura inhibitionem longi temporis innuit, vers 24. Cessabat opus cessabat usque ad an 2 Darij. ⑦ 70 annis incoluerunt terram & supplicarunt ante 2 an Darij Zachar 1:12 & 7.5. ⑧ A secundoDarij Histasp ad Christum sunt plusquam 70 Hebdomades annorum.

Pro contraria opinione urgetur ① antiquitas dogmatis. ② Longævitas Zorobabel & Iesus puta annorum 130 vel 140. ③ Longævitas Esdræ, nam genitus est a Saræa Pontifice quem Chaldæi occiderunt & proinde vixisse debuit 200 annos ferè, sed tam longævi divina benedictione multi fuere. [Hæc ex Commentarijs Schotani in Historiam Sulpitij Severi. pag 1144. Seu Schotari Historia sacra.]

[52]
Anno mundi An Nabon Olymp
3421 Cyrus perit
3426 224 64 Cambyses occupat Ægyptum
3464 262 Obit Darius Histaspis & incipit Xerxes seu Assuerus, qui regnat an {21}
3485 284 Xerxes occiditur, incipit Artaxerxes & regnat an 41
3525 Ineunte Hieme moritur Artaxerxes & regnat Xerxes mens 2. Sogdian frat mens 7 & Darius an 19.

NB Sulpitius. Severus ponit regnum Artaxerxes an 41 Xerxes mens 2. Sogdian mens 7. Darij an 19)

Contra tertiam objectionem facit quod si Esdras sub Longimano vixit ejusque anno septimo (anno Mundi 3492) venerit in Iudæam, qui post preces suas ingressus est in cubiculum Ioannis patris Iaddue (cap 10.6) qui vixit circa ætatem Darij ultimi & Alexan{dri} magni, eum oportuit pervenisse ad An. Mundi fere 3600. Nehemias etiam ab Artaxerxes 20 ad Ijadem pervenit Nehem (ch 13.28) in præsidatu suo tanto tempore constitutus. ④ Argumentum præcipuum est ab Haggai 2.4. Sed locus ille sic vertitur a Grotio Siquis ex vobis superesset qui vidisset templum hoc loco in priori magnificentia, certe ea quam nos videmus videretur judicio nostro res esse nihili.

<95v>

Annos 41 Artaxerxi largitur Ptolomæus in Canone, Clemens Alex, Nicephorus Const. &c. sed 40 Diodorus, Eusebius, Beda, Iulianus, Ado, Freculphus, Marianus, — Pererius, Torniellus, Salianus, Petavius.     Ejus obitum in an 1 Ol 79 collocat Diodorus Eusebius, Pererius, Torniellus, Salianus                 Darium Nothum 19 annos regnasse testatur diserte Ptolomæus, Diodor. Euseb. Petavius. Pererius. Beda. Marianus. Bellarminus, Salianus, Torniellus, Nicephorus

Eclipsis Lunæ 15 Apr An Olymp 93.3. Bell. Pelop 26. & Solis 3 Sept post bell finitu{m} Xenophon l 1.

NB In Ezra 7.3 Between Azariah & Merajoth, are omitted no less then 6 persons together see 1 Chron 6.7, 8, 9. So Ezra 10.6 Iohanan (or Ionathan{)} is called the son of Eliashib, & yet he was his grand–son. Nehemiah 12.10, 11, 22. So Ezra though he be called the son of Serajah who was slain at the captivity 2 King 25.18, 21. yet he might be his grand son If he were his son he must have been 131 years old at least in the seventh year of the first Artaxerxes.

Assuerus pater Darij Medi ab alijs Xerxes Medus & Axares vocatur & pleniore vocabulo Cyaxares, addita videlicet syllaba Cy quæ in ea lingua dynastam aut principem denotat. Drusius in Sulpicii Severi Historiam sacram l 2. c 8.

Herodotus l 7 sub init scribit Xerxem fuisse a patre Dario successorem regni declaratum 2 annis autem obitum ejus.

Horodotus l 7 (longe post init) Mardonium ita cum Xerxe loquentem inducit: Etenim res indigna est si Sacas & Indos & Æthiopes & Assyrios aliasque multas & grandes nationes, quæ nihil Persas læsêre, tamen potentiæ protelandæ gratia in provincias redegimus: Græcos qui nos lacessere injuria incœperunt non ulciscemur.

Xenophon lib 8 Cyropædia tribuit Monarchiæ Cyri (puta in Babylone) 6 annos completum tantum.

1 Esdra 5.6. Darius non tantum Templi sed et Civitatis Hierosolymæ ædificationem mandavit. Herodot. Cyrus An 31. Cambyses an 7. m 5 (l    ) Smerdes m 7 (l    ) Darius Hyst 36 an (l 7 sub init



Darius Histasp divisit imper in 120 Provincias tantum. Herod. p 87. Quarto anno post pugnam Marathoniæ currente, rebellat Ægyptus, {proximo} anno obit Darius l 7. init

Iones & Æoles Asiatici fuere Pelasgorum Herod l 7. p 180 Hellenes non.

Xerxes secundo anno a morte Darij domuit Ægyptum, dein 4 totos annos post recuperatam Ægyptum parat bellum in Græcos & quinto anno ineunte incipit expeditionem Herod l 7. p 168.

<96r>

Cœpit Darius Hystasp an 4 Olymp 64 (Euseb in Chron & lib 5 de Præp Evang p 283 Euseb l 10 de Præp Evangel scribit ex omnium consensu primo anno 55 Olymp Cyrum in Perside regnare cœpisse auctoresque citat.

Ptol refert ex Chaldeorum monumentis an 7 Cambysis Lunam defecisse an Nabonas 225 Phamenot 17 hor 1 ante mediam noctem Babylonijs (Ptol l 5. c 14.) hoc est An per Iul 4191. Iul 16.       Rursus lunæ defectio altera incidet in an 20 Darij. Nabonass 246 Epiphi 28, quadrante horæ ante mediam noctem Babylonijs. (Ptol l 4. c 11) hoc est an Per Iul 4212 Novemb 19. Tertia anno Darij 31 Nabonas 257 Tibi 3 semihora ante mediam noctem Babylonijs hoc est Per Iul 4223. Apr 25 (Ptol l. 4. c 9)

Eusebius lib 10 de Præp. ait secundum annum Darij in an 1 Ol 65 incurrere

Plutarchus in Aristide refert pugnam Mrathonicæ ad Boedromionis sextum diem Archonte Athenis Phanippo.

Scribit Herodotus l 8 Persas quarto post transitum mense in Atticam pervenisse Archonte Calliade quod est Halicarnass l 9 & Diodorus confirmant. Paulo post navale prœlium ad Salamina commissum est autumno, cum æstivis diebus antecedentibus Olympici agones indicti forent Herod p 298. Et paulo post pugnam illam dum sacrificaret Cleombrotus Sol defecit (Ex eodem Herod l 9) Convenit hæc Eclipsis an 1 Ol 65 Octob 2. ad digit 7 12.

Eratosthenes apud Clem Alexandrin Diabasin refert ad An 1 Ol 75 idem forte facit Halicarnass & Diodor et alij plerique utpote quod initium expeditionis & anni ejus fere conveneant.       Halicarnassus collocavit transitum anno Vrbis 273, Fabio & Furio Consolibus.

Bellum Peloponnesiacum init Ænesia Ephoro, Pythodoro Athenis duos adhuc menses Archonte (Thucyd) ineunte vere (ib.)     Ejusque anni duodecimo Olympia celebrata sunt (ib) utpote 90     Cœpit Bellum anno 4 Olymp 87 (Diodor) Ann urbis 323 (A Gellius

Nabopolasser 21. 143. Nabocolasser 43. 186. Ilvarodami 2. 188 Niricassolassari 4. 192. Nabonadij 17. 209. Cyrus 9. 218. Cambyses 8. 226. Darius primus 36. 262. Xerxes 21. 283. Artaxerxes primus 41. 324. Darius secundus 19 343. Artaxerxes secundus 46. 389. Ochus 21 410. Arogus 2 412. Darius tertius, 4. 416. Alexander 8. 424 — Augustus 43. 337 a morte Alexandri. Tiberius 22 359. Caius 4. 363. Claudius 14. 377. Nero 14 391. Vespasian 10. 401. Titus 3. 404.

<96v>
[Editorial Note 19]

Ἐν τούτοις μέν Ποι τοῖς χρόνοις &c. Cæterum his temporibus Scythæ (i.e. Tartari) etiam Euphrate superato. Syriam usque & Arabiam subigunt, — & multis manubijs onusti, domum inde redeunt cun reliquijs Syrorum, Arabum & Phœnicum veluti miseris mancipijs annua tributa imperassent. Anno sequenti, etiam in Asiam intra Euphratem irrumpunt eamque prædatifacile subigunt: limitibus excursionis & motus illius constitutis, versus septentrionem Cappadocia & flumine Thermodonte: ad Meridiem Cilicia [& Tauri monti Asiæ maximi partes quæ paulo post ejus initium multifariam dividuntur.] Deinde Turcorum quoque regia potiuntur. Quare Sultanus Azatines cum fratre Meleco exul ad Romanorum Imperatorem Michaelem Palæologum confugit. &c. Nicephori Gregoræ Hist Rom. Lib 4 cap 5. This the Author joyns with Michaels recovering Constantinople.

Azatines with his brother were then confined by the Emperor in the town Aenum but freed by an irruption of the Scythians from beyond Ister. Azatines dies soon after he had passed Ister with them, but Melecus (Melec, Μελὴκ) escapes into Asia & was accepted of all the Satrapæ as their Lord except Amurius who forced Melecus to fly to Heraclea a city of Pontus. And in spring Melecus returning to the Turks again to obtein his father dominion is after a while slain by treachery, & so the Turkish Empire overthrown & turned into the greatest confusion the Satrapæ & nobles dividing it into many parts — Turci autem Satrapis illis variè divisi, cum a Scythis pellerentur Romanos pellebant: & quàm infirmi erant adversus Scythas tam fortes contra Romanos extiterunt: ut Scytharum incursio non calamitatis causa sed summæ felicitatis occasio illis esset. Nam et e Paphlagonia & e Pamphylia irruebant, Romanasque Provincias populabantur. Tandem etiam ad bella & assiduas dimicationes ventum: e quibus unum prælium Romanos in omnia mala conjecit. Niceph. L 5. This battel he immediately describes (joyning it with or rather) setting it before the expedition of the Latines under Carolus king of Italy against Michael.     And then proceeds to describe how the Satrapæ conquered & divided between them the Roman Provinces & afterward invaded Europe & afflicted & Peloponnesus & Thrace beating the next Emperor Andronicus in two set battels the first in Thrace neare the Towns Cypsella & Apros the next in Peloponnesus, after the last of which he adds: Post victoriam illam Barbari ingenti superbia elati Thraciam fere omnem vastarunt & pessimè tractarunt ut Romani duobus propemodum annis mœnibus egredi nec ad arandum nec ad serendum auderent. &c Niceph l 7.

Chalcocondylas l 1 de Rebus Turcicis describes the same beginnings of the Turkish invasion, & the partition of Asia between the seven Satrapies, & the irruption of the Turks into Europe in the reign of Ottoman.

<97r>

Hoc ipso anno (820) qui et tertius incipit Apollinari Cassinensis Abbatis author est Leo Ostiensis in Cassinensis Chronico Saracenos invasisse Siciliam atque potitos esse Panormo nobilissima civitate. Leo Osti. Chron Cass. l. c 28 Baron Ann 820. sec 20

Hic annus (821) numeratur primus Habdarragman Regis Saracenorum in Hispania, cujus primordijs Cordubæ, ubi sedem Regni fixerat coronati sunt martyrio Adulphus et Ioannes. Ambros. Moral. in Scol ad Eulog. Baron ann 821. sec. 58.

Hujus Papæ (Greg 4 qui incœpit A.D. 827. Ludov. 14. Imp. Mich Balb septimo & desinit AD 844. Lothar 5. Mich 3.3) temporibus impia atque ne{faria}, & Deo odibilis Agarenorum gens a finibus suis consurgens pænè omnes insulas & omnium regiones terrarum circuiens, deprædationes hominum & locorum desolationes atrociter faciebat, easque hactenus facere nullatenus cessat [Hoc est ad annum 867 & ultra. Anastasius in Vita Pontif.

Pelagius 2 Ordinatur absque jussione Principis eo quod Longobardi obsiderent civitatem Romanam et multa vastatio ab ejis in Italia fieret. Eodem tempore tautæ pluviæ fuerunt ut omnes dicerent quia aquæ diluvij super nos inundantur, & talis clades fuit qualem a seculo nullus meminit fuisse.     Anastasius in Vita Pontif.       Creatus erat an 577. Iustin 12

Plinius l 3. c 11. forte et 5, 10 & 12. &c) Ptol in Georg l 3. c 1. Strabo l 6 Geogr. Livius l 7 qui Græcos nominat quos postea Siciliæ Tyrannos appellat. Hi autores dicunt Græciam magnam et Siciliam. nempe Plinius in Græcia magna ponit tres Ausonij maris sinus Tarentinum Locrensem & Syllaceum. Ptolomæus his addit Iapygiam, atque ita Leucania Apulia & Brutij in Græcia magna continentur. Strabo his adjungit Campaniam et Siciliam. Athenæus l 12 magnam Græciam definit πασαν σχεδὸν τὴν κατὰ τὴν Ιταλίαν κατοίκησιν Idem ait Pompeius Festus. Magnæ Græciæ populi recensentur tres 1 Pelasgi, 2 Oenotrij (ab Oenotro Lycaonis filio qui ex 22 filijs unus cum Peucetio fratre (unde Pecentij) in Italiam venit Dionys. Halicarnass. l 1.) & 3 Chones qui genere fuerunt Oenotrij Aristoteles l 7 Polit c 10.

Iapygia Græci dixerunt a Iapyge Dædali filio ut Plinius et Solinus volunt.

Itala nam tellus Græcia major erat. Ovid 4 fast.

Anno 124 | 50 Regni Ludovici 1 | 24 Damascus e Sultano Ægypti seu Babiloniæ per Sultanum Halapi{æ ca}pitur. Speculum Historiæ Vincentij l 31. c 102.

<97v>

De Sultano Musulæ Anno 1248 memorat Vincentius in speculo Historiæ l 31. c 93. Ipse (sed non subditi) in corde christianus erat

Græci, inquit Trogus, non partem sed universam fere Italiam olim occupaverunt.     Græci de ea, ait Plinius, judicavere, genus in gloriam suam effusissimam, quotam partem ex ea (Italia) appellando Græciam magnam. Servius ad 1 Æneid: Italia, ait, μεγάλη Ἕλλας appellata est quia a Tarento usque ad Cumas omnes Civitates Græci condidere. Seneca de Consolatione Italiæ latus quod infero mari adluitur, Magna Græcia fuit. Missenio servus apud Plautum ex persona Græcorum vocat Exoticam Græciam (Ἔλληνας εξωτικοὺς) quam Romani vocant magnam Græciam. The Latins themselves are supposed to spring from Æneas

E filijs Saphadini fratris Saladini, Melchiphus possedit terram quæ Gemella dicitur, Meliemodam possedit regnum Asiæ, Melchisamephat possedit regnum Sarco, Meltinoch regnum Baldac, Cordinus Damascum, & Meledinus Egyptum. Noardinus autem fil. Saladini possedit Alapiam protegent Soldano Iconij. Hic fuit rerum status sub Innocentio 3 Papa.

Constantinus cœpit 8 Kal Aug A.C. 306. / Maxentius sexto Tyrannidis anno expleto; a Constantino vincitur idque ipso imperij sui natali 16 Kal Novemb. 312. / Constantinus, Licinio jam victo, factus Orientis Dominus componendis inter Alexandrum et Arium dissidijs missis ad eo litteris per Osium Episcopum incubuit A.C. 324. / Cœpit Consil. Nicænum XI Kal Iun (Maij      ) AC 325, & ei finis fuit 8 Kal Sept. (August      ) ejusdem anni. / Constantinopolitanæ urbis fundamenta jacta AC 328 Novembris vigesimo sexto die / Vrbs illa dedicatur Maij XI AC 330 / Templa et Idola Gentilium celeberrima una cum superstitionis gentilitijs eversa AC 333 Opesque et redditus templis detracta de quo v. Iulianum orat p 424 &c Vide locum / Circa Mense Iunij vel Iulij AC 388 incipit bellum Theodosij adversus Maximum. / Donatistæ

Vandali & Alani trajecto Rheno Gallias intrant Arcadio 6 & Probo Consolibus (Cassiodor. Prosper           ) Indic 6 Basso et Philippo Consolibus (Marcellin qui com cæde Stiliconis conjungit.) NB Prosper &       non ponit hanc invasionem eodem anno cum eversione Radagaisi sed ad finem sequentis refert. Iornandes sic refert cædem Stiliconis uti mox sequeretur invasionem Galliarum (de Regn. success. Prosper. ait Honor 7 & Theod 2 consolibus Constantinus in Britannia tyrannus exoritur & in Gallias transit. A.C. 411 Constantinus occiditur (Marcellin. Prosper                      Ante Honorij consulatum septimum, in seditionem versus exercitus Marcum quendam Imperatorem crearat, quo ab ipsis sublato Gratianus suffectus est. Hic ubi menses 4 illis præfuisset interficitur. Tum Constantinus &c Olymp. apud. Phot. Videtur tamen Olymp scripsisse πρὶν ἐν [53] Ὁνώριον τὸ ὐπατεῦσαι & non πρὶν ἢ. Et Zosimus hunc secutum.

<98r>

Theodosij M. Edictum de fide Catholica.

Imperatores Gratianus, Valentinianus & Theod Augusti tres. ad populum urbis Constantinopolis Cunctos populos quos Clementiæ nostræ regit temperamentum in tali volumus religione versari &c



[54] Dat III Cal. Mart. Thessal. Gratiano 5 & Theodosio 1 Consolibus [380]. Hoc erat XVI Cod Theod Tit 1. Imperatores Gr. Val & Theod Augusti tres Eutropio Præfecto Prætorio

Nullus hæreticis mysteriorum locus — Arceantur cunctorum hæreticorum ab illicitis congregationibus turbæ. — Nivænæ fidei dudum a majoribus traditæ — observantia semper mansura teneatur. Fontinianæ labis contaminatio, Arriani sacrilegij venenum Eunomiæ perfidiæ crimen monstruosis nominibus autorum, prodigia sectarum, ab ipso etiam aboleantur auditu. —— ab omnium summoti Ecclesiarum limine penitus arceantur cum omnes hæreticos illicitas agere intra oppida congragationes vetemus Ac siquid ereptio factiosa temptaverit, ab ipsis etiam urbium mœnibus exterminatio furore propelli jubeamus, ut cunctis orthodoxis episcopis qui Nicænam fidem tenent, Catholicæ Ecclesiæ toto orbe reddantur

Dat IV Id. Ian. CP Eucherio & Syagrio Consolibus (381.) XVI Cod Theod Tit 5 Imperatores Gr. Val. & Theod Augusti tres ad Auxonium Proc. Asiæ

Episcopis tradi omnes Ecclesias mox jubemus qui unius majestatis atque virtutis Patrem & Filium & Spiritum Sanctum confitentur, ejusdem gloriæ claritatis unius; nihil dissonum profana divisione facientes sed Trinitatis ordinem, Personarum assertionem& divinitatis unitatem.     Quos constabit communione Nectarij Episcopi Constantinopolitanæ, * Timothei * [55] nec non intra Ægyptum Alexandrinæ Vrbis Episcopi esse sociatos: Quos etiam in Orientis partibus Pelagio Episcopo Laodicensi, & Diodoro Episcopo Tarcensi: In Asia * nec non Proconsulari atque Asiana Diœcesi Amphilocio Episcopo Iconiensi & Optimo Episcopo Antiocheno: In Pontica Diœcesi Helladio Episcopo Cæsariensi, & Otreio Militeno, & Gregorio Nyseno: Terennio Episcopo Scythiæ, Marmario Episcopo Marcianop. communicare constiterit: Hos ad <98v> obtinendas Ecclesias Catholicas ex communione et Consortio probabilium sacerdotum opportebit admitti. Omnes autem qui ab eorum quos commemoratio specialis expressit fidei communione dissentiunt ut manifestos hæreticos ab ecclesijs expelli, neque his penitùs posthac obtinendarum Ecclesiarum Pontificium facultatemque permitti, ut veræ ac Nicenæ fidei Sacerdotia casta permaneant, nec post evidentem præcepti nostri formam malignæ locus detur astutiæ. Dat III Kal. Aug Heracleæ Eucherio & Syagrio Consolibus            XVI Cod. Theod. Tit. 1.

Imperatores Gr. Val. & Theod ad Clicherium Com. Orientis.

Nullum Eunomianorum & Arrianorum vel ex dogmate Aëetij in civitatibus vel agris fabricandarum Ecclesiarum copiam habere præcipimus. Quod si temere ab aliquo id præsumptum sit, domus eadem ubi hæc constructa fuerint quæ construi prohibentur, fundus etiam vel privata possessio protinus fisci nostri viribus vindicetur: atque omnia loca fiscalia statim fient quæ sacrilegi hujus dogmatis vel sedem [i.e. Ecclesiam] receperint vel ministros. Dat XIV Kal. Aug. CP. Eucherio et Syagrio Consolibus [381]. XVI Cod Theod Tit V [56]

There followed other decreees to the same purpose in one of which dated 8 Kal Aug CP Merobaude et Saturnio Consolibus [383] it was commanded ne ad imaginum Ecclesiarum parietes privatos ostendant       XVI Cod Theod Tit V

Imperatores Valentin. Theod. & Arcad Augusti tres Tatiano Præfecto Prætorio

Quicumque sub professione Monachi reperiuntur deserta loca, et vastas solitudines sequi atque habitare jubeantur. Dat III. Sept Veronæ Valentiniano A. IV. & & Neotherio Consolibus [390.]

Imperatores Valentin Theod & Arcad. Augusti tres Tatiano Præfecto Prætorio

Monachos quibus interdictæ fuerant civitates, dum judiciarijs aguntur injurijs, in pristinum statum, submota hac lege, præcipimus. Antiquata siquidem Nostræ clementiæ jussione, liberos in oppidis largimus ejs ingressus. Dat XV Kal. Maij. Constantinop. Arcad. A II & Rufino Consolibus [392] /

<99r>

Anno 306. 8 Kal Aug cœpit Constantinus. / An 312 16 Kal Novemb vincitur Maxentius ad pontem Milvium. Initio sequentis anni lex de immunitate clericorum ab omnibus omnino muneribus civilibus, quæ alio edicto mense octobri ejusdem anni firmatur. / An 314 8 Id Octob Licinium vincit in Pannoniam eique adimit Pannoniam Daciam Mœsiam Macedoniam Illyricum et Achaiam, relicta Thracia Mœsia minore Scythia Asia et Oriente cum reliquis provincijs ulterius sitis. / An 315 Constantinus tulit supplicium crucis & in fronte (quæ tum quoque cruce signari solita teste Lactantio & autore vitæ Constantini) incriptionis pœnam. Eodem Anno lex de immunitate Ecclesiarum ab annonis et tributis lata vel potius confirmata. Item causa inter Cæcilianum et Donatistas cognita Constantinus Cæcilianum innocentissimum Donatistas vero improbissimos judicavit ut scribit August. ep 162 / An 319 bellum sarmaticum, Quod anno 322 finitur. / An 321 Crispus Cæsar bellum Alemannicum conficit in Gallia. Eodem anno Donatistæ 3 Non. Maij post quartum exilij annum et mensum fermè sextum ab exilio relaxati. Eodem anno Ecclesijs Catholicis testamento quidlibet cuique relinquendi potestatem fecit Constantinus: unde opes Ecclesiarum et inter alias Romanæ. / Anno 323 bellum Gothium set et Licinianum, Licinio victo 14 Kal Octob. / 324 Constantinus jam Orientem potitus componendis inter Alexandrum Ariumque dissidijs, missis ad eos literis per Osium Episcopum incubuit. / Anno 325 Licinius Thessalonicæ interemptus. Incipit Concil. Nicænum XI Cal. Iun. desinit 8 Kal Sept. / An 326 Crispus Cæsar occiditur nono Imperij anno. / Eodem anno Constantinus Romæ moratus eradicandæ superstitioni Gentilitiæ studuit. Vnde Senatum populumque Romanum sibi inconciliavit, & exinde de Constantinopoli excitanda concilium. / An 328 Constantinus de Macarij et Athanasij causa {videtur} cognovisse. Et 26 Novemb Constantinopoleos fundamenta jacta sunt. Ann 330 Donatistæ per Numidiam ab exilio (ut supra) revocati jam, auctore Donato, exitiosiùs erumpunt, et exindè grossantur adjuncta jam hæresi ad Schisma, & Circumcellionibus institutis: De quo Hieron. in chron. Donatus Hæresiarches sexto post Arium anno unitatis vinculum rupit. / Eodem anno Constantinopolis dedicata 5 vel 11 Id maij. / Ann 332 Gothi in Sarmatia victi. An 333 Templa et Idola Gentilium una cum superstitionis Gentiliciæ ornamentis eversa. Opesque et redditus detracta de quo v. Iulianum orat 7 p 424. Eunapium in v. Ædesij p 37. Libanium in Orat Apolog 26 p 531 & orat pro templis p. 9. & Theodoret l 5 c 10. Hieron. chron. & Cedrenus factum aiunt 25 26 & 27 Imperij anno Anno 335 Hoc tempore Gallias regebat Constantinus junior, Orientem Constantius, Africam Illyricum et Italiam constans; ripam Gothicam Dalmatius &c. An 336 Post Synodum Tyriam cum Athanasius ad Constantinopolim ad Constantinum se contulisset, Synodus ibi in causa Athanasij habita. / Ann 337 Constantinus suscepta in Persas expeditione obijt Nicomediæ XI Kal Iun (22 maij.) [Vide dissertationes in Philostorgium.] Dein filij ejus Imperium inter se partiti in Pannonia, et Constantino natu maximo Cessit Gallia Hispania Britania & Africa pro consularis ex parte: Constanti natu minimo Italia, Africa reliqua, Illyricum Macedonia Græcia Pontoque Euxino finitima: Constantio Mysia Thracia Constantinopolis Asia. Ægyptus Orientisque Imperium a{b} Illyrico ad Nisibin. Vide <99v> Anno 338 Athanasius Constantium primo Vicimasij in Mæsia infer. (ibique scri{it} Apologiam dein Cæsariæ tandem et Antiochiæ anno 349. / Anno 339 Constantinus Treviri agens literas ad populum Alexandrinum dedit quibus munitus Athanasius Alexandriam repetit. An 340 Constantinus juxta Aquileiam occiditur ante 5 Id April. Eodem anno et post Constans Aquileiæ egit & una cum eo Athanasius, & quidem post Consilium Sardicense Anno 348. / An 341 Consilium Antiochiæ habitum, & Dominicum a Constantino M excitari cœptum Antiochiæ dedicatum fuit v Hieron chron. Socrates l 2 c 5. Sozom l 3 c 5 Athan de Synodis p 689. Eodem anno Constans Gentilitiam superstitionem et sacrificiorum usum abolevit (l 2 de paganis, l 3 eodem {cit} an prox. Sozom l 3 c 16.) ijs non destrui jussis sed usu et ingressu abolito. An 342 Franci victi. / Constantius bello Persico, annis 338, 343, 344, 345 349 350 implicatur / Ann 346 Constans Mediolani constitit ante consilium Sardicense ubi Athanasius ab eo Româ, quarto moræ ipsius ibi anno, evocatus cum eo congressus est. Eodem anno Donatus Bagiensis in Numidia cum Macario bello congredi ausus in prœlio cecidit cum Circumcellionibus An 347 Sardicense concilium. / Anno 349 Athanasius Constantium Antiochiæ congreditur et sedi suæ restituitur: de quo vide literas Constantij et quidem binas apud Athanasium Apol 2 p 600, apud Socr l 2 c 18 Sozom l 2 c 20 Anno 350 componitur bellum Persicum. Eodem anno Constanti occiso Magnentius 15 Kal Feb imperium in Galijs Italia et Africa potitur, Veteranio in Pannonia Mursæ vel apud Syricium Kal maij Nepotianus Romæ. Sed Nepotianus a Magnentianis post 28 dies Romæ occiditur & Veteranio 8 Kal Ian in ordinem redigitur a Constantio. An 351 Constantius in Pannonia convocat Consilium Sirmiense adversus Photium. & exitu Autumni prelio vincit Magnentium. An 353 bellum cum Magnentio (qui se Lugduni intefecti 4 Id Aug. Dein Constantius nocturna sacrificia a Magnentio Romæ permissa abolevit, perque Italiam Templa ubique claudi, & sacrificiorum usum præcludi jussit. Quod et per orient{em} constituit. Anno 355 Athanasius depositus. An 357 358 & 359 Quadi & Sarmatæ regiones Romanas infestant. Ann 358 incipit bellum Persicum An 359 Consilium Ariminense quod duravit 7 menses ad Decembrem usque. An 360 incipit expeditio Persica. An 361 Constantius obit 3 Non. Novembris. Ann 367 Alemanni Franci Saxonesque Gallicanos tractus incursant. Ann 367 incipit Gothicum bellum cum Valente quod per tres annos durat. An 368 Valentinianus a bello Francico et Alemannico redit. An 369 finitur bellum Gothicum. An 372 Athanasius moritur 6 Non. Maij et Petrus illi a Catholicis suffectus Lucius ab Arianis. Ann 376 Gotti sive Scythæ ab Hunnis expulsi a Valente suscepti in Thraciam. Eodem anno Gracchus fuit Præfectus Vrbi ut et anno 377, ut e legibus ad eum inscriptis patet. Hujus meminit Hieron Ep ad Lætam 7, & Prudentius l 1. adv. Symmachum de simulachris excisis. An 378 Valens perijt 3 vel 5 Id. Aug. & Gothi sæviunt vide Eunapium in excerptis, Ambrosium l 2 c ult in fine. &c Anno eodem Gratianus libertatem religionis hæreticis omnibus concessit exceptis manichæis Photinianis et Eunomianis. An 379 Theodos fit Imp 14 Kal Feb vel 16 Ian Eique cessit Oricus cum Thracia (Zos l 5 p 751. Oros l 7 c 34. Paul Diac l 12 Eodem anno Gratianus Hæreticorum omnium cætus vetuit l 5 de Hæret. Eodem anno compescuit etiam Suevos et Alemannos teste Ausonio in grat. act. Sacr l 5 c 6 Sozom l 7. c 4. lex 7 de reparat appellation. Item Theodosius multis <100r> et ingentibus prœlijs vicit Gothos, & victoriænunciatæ 15 Kal Decemb Proximo anno ferè toto moratur Thessalonicæ ibique ægrotat. Dein post victos Barbaros Constantinopolin venit 8 Kal Decemb. & fine ejus mensis adimit ecclesiam Arrianis. Philostorg l 9 c 19. / Ann 38 Arriani impetrant a Valentiniano Consilium Aquileiense quod proximo anno convenit. Ann 382 Rhetia et Illyricum Marcomannis Quadis Iugunthis Alamannis perturbatum. An 383 Gratianus proditus Lugduni occiditur 8 Kal Sept. An 385 Iugunthi Rhætias populabantur & Hunnus adversus Iugunthus adscitus est teste Ambros Ep 27. An 386 Valentinianus jun firmato Ariminensi Consilio Arianis licentiam conveniendiin Ecclesias concessit. Eodem anno Gothum Thraciam infestant et ad Theodosium Maximo in Italiam irrumpente. An 388 Theodosius adversus Maximum movens post Macedoniam (ubi erat mense Iunio) emensa Pannonia duobus prœlijs in Norico uno Sisciæ altero Pætavione Maximum vincit deinde in Italiam contendit tandemque apud Aquileiam superat etiam et capite truncat, 5 Kal sept: vel 5 Kal Aug. Ambros l 5 Ep 29. Pacatus in Panegyrico. Sulpitius Alexander l 3 historiæ αὐτόπτης ipse. Claudian. Ausonius in Aquileia. &c. Anno 392 Valentinianus laqueo perit Viennæ 15 Maij Ann 394 Eugenius vincitur 8 Id Sept. An 395 1 Kal Feb Theodosius moritur Mediolani 50 vel 60 ætatis anno, et Arcadius annorum 17 in Oriente succedit, ac Honorius annorum 11 in Occidente in quo Occidente Illyricum quoque erat teste Olympiodoro apud Photium. Finiente anno 396 incipit Guildonis rebellio, qui incipiente anno 398 superatur. An 398 Tribigildi in Phrygia Pisidia & Pamphylia commotio. Ann 401 Gainas ab Hulde Hunnorum duce occiditur caputque Constantinopolin allatum 3 non. Ian. / An 402 Gothi Italiam petunt Alarico duce, et proximo anno vincitur Polentiæ deinde et Veronæ / An 406 Radagaisus Italiam invadit. et prid. Kal. Ian. Vandali et Alani trajecto Moguntiaci Rheno Gallias ingressi sunt. / Ann 407 Constantinus tyrannusin Gallias transit. Eodem anno Stilicho ad Illyricanan expeditionem se accingit Zos. l 5. p 803. / An 408 Roma ab Alaricho obsessa auroque & obsidibus datis liberata. An 409 Roma ab Alaricho primo capta Honorio & Innocentio Episcopo Romano Ravennæ constitutis (Oros 7 cap 39) Atalusque Romæ a Gothis Imp. factus. Item Vandali Alanique & Suevi a Francis (qui hoc anno pedem in Gallijs fixere) in Belgica attriti peragrata Aquitania Hispanias invasere 3 Id vel 4 Kal Octob. / A 310 mense Augusto Attalus deponitur Arimini, & 9 Kal Sept. (ait Theophanes) Vrbs ab Alarico vastata unde sexto die post digressus, 26 Aug. ait Cedrenus. unde statim lex de indulgentiæ criminum Ann 411 Constantinus occiditur 14 Kal. Octob. Marcelline Idacius / An 413 Heracleonas in Africa rebellat / An 416 Adaulphus Gothorum rex a Constantino comite coactus fuit relicta Narbona Hispanias petere. / An 426 Paganorum sacrificia arceri templaque destrui crucisque collocatione expiari jussit Theodosius, annoque sequenti crucis signum in solo vel in silice vel marmoribus humi positis sculpere vel pingere vetuit. / Stilico cæsus Ravenna A.C. 408. 10 Kal sept. (Zos l 5. Obit Arcadius A.C. 408 Zosim. Prosp. Casiodor Marcellin. Socrat l 6 c 11 & l 7 c 1. Sozom l 9. c 11 Maij 1 (Socrat) 11 Kal Sept (Theoph.) Vide Petavium.

<100v>

Christophorus Richerius. ex Scilice / Reineccius. / Petrus Pizarrus Sentinas       Theodorus Gaza. Egnatius. Nicholaus Euboicus. Gemistus Pletho. Iohannes Ramus. Camera{ri}us. [Haythonus.seu {Churchinus}. P: Venetus. & Vincent.] Annales Turcici a Turcis ipsis scripti.           Authores de reb. Turcicis. Alexander Gagninus. Historia Tartarorum. Laonicus Leunclavius.

Provinciæ transtigritanæ a Galerio cœptæ Azarsavena, Carduena Rhenumana, Nozena, Zabdicena.

Figure In Ducæ Historiâ Byzantina cap 2 limites turcici ad an 1260 et inde progressus Turcici

Αρταξάρης apud Agathiǽ Hist. Iustinianam lib 4.

Cæsarea or Masaca Ieonium                      Miepherkin Aleppo       Edessa Nineve Damasc Ierusal                      Bgd

<101r>

Et in hoc tempore floruit Quadratus vir æque insignis, qui una Philippi filiabus in Prophetica gratia celeberrimus fuisse perhibetur. Sed et alij plurimi per idem tempus Apostolorum discipuli superstites erant — quorum nonnulli, facultatibus inter pauperes divisis — atque electis quibusque ex ipsis officium regendæ Ecclesiæ quam fundaverant committentes ipsi rursum ad alias gentes aliasque provincias properabant & Evangelistarum fungebantur officiô, quosque similiter, ut in exordio Apostolos, divinorum signorum commitabantur effetus & sancti spiritus gratia.     l 3. c 37.

Quadratus Apollogiam ad Adrianum pro christiana religione scripsit. Et idem fecit Aristides, qui libri in tempore Eusebij extitêre lib 4. c 3.

Alexandriæ Episcopi fuere 1 Marcus, 2 Annianus (l 1 c 17 & l 2. c 25) 3 Abilius (l 3 c 21.) 4 Cerdon, 5 Primus, 6 Iustus (l 4. c 1 & 4)

Antiochiæ Episcopi 1 Evodius (l: 3. c 22) 2 Ignatius (l 3. c 36) 3 Heros (c 37)

In Hierusalem Episcopi fiere 1 Iacobus, 2 Simeon, 3 Iustus, 4 Zachæus, 5 Tobias, 6 Benjamin, 7 Ioannes, 8 Matthias, 9 Philippus, 10 Seneca, 11 Iustus, 12 Levi, 13 Effrem, 14 Ioseph, 15 Iudas, 16 Marcus qui primus fuit gentilis Episcopus, (l 4, c 5 & 7.). Marcus autem eligebatur sub finem belli Iudaici ubi Iudæi omnes prorsus expellebantur Iudæam A.D. 135.

Egesippus Romam venit temporibus Aniceti et inibi permansit usque ad Elutherum quibus temporibus simul florebat Iustinus l. 4. c 11.

Irenæus in libro 3 adversus hæreses, de Polycarpo sic loquitur; Polycarpus qui non solum ab Apostolis eruditus est neque solùm conversatus est cum his qui Dominum viderant sed et ab ipsis Apostolis ordinatus Smyrnæorum Ecclesiæ Episcopus, quem nos quoque in prima nostra ætate vidimus. Docebat autem semper ea quæ ab Apostolis ipsis didicerat, hanc solam prædicans tenendam esse veritatem quam ipse sciret se ab Apostolis suscepisse, quam et tradebat Ecclesiæ. Et sunt adhuc etiam nunc qui adierunt ab ipsoquod Ioannes Apostolus apud Ephesum cum balneas lavandi gratia fuisset ingressus, et vidisset ibi Cerinthum exiluerit continuò & discesserit non lotus, dicens: Fugiamus hinc ne et Balneæ ipsæ corruant in quibus Cerinthus lavatur. Idem et ipse Polycarpus Marcioni aliquando cum occurrisset dicenti sibi; Agnosce nos, Respondit; Agnosco agnosco primogenitum Satanæ. – Sicut et Paulus dicit: Hæreticum hominem post unam et alteram admonitionem devita. Euseb l: 4. c 14

In Epistola Ecclesiæ Smyrnæorum ad Ecclesias Ponti, hæc habentur. Scripsimus vobis fratres de martyribus & de beato Polycarpo qui velut signaculo quodam martyrij sui finem persecutionibus posuit. See the cruelty of the persecution & the apprehending & behaviour of Polycarp when they would persuade him to acknowledg Cæsar a God & to sacrifice, heard them with silence till they urged him, And afterwards <101v> being urged to swear fortunam Cæsaris & to cry tolle Sacrilegos, he cried with a loud voyce tolle sacrilegos, And being further urged to swear for fortunam Cæsaris, he answered — Tibi quidem respondi. Docemur enim Principibus et Potestatibus ijs quæ a Deo sunt honorem deferre, eum scilicet qui religioni non sit contrarius. — Cum in ignem poneretur precationem sic concludit. Verus es tu sine mendacio Deus, propterea — glorifico te per æternum Deum et Pontificem Iesum Christum dilectum filium tuum per quem et cum quo tibi cum spiritu sancto gloria et nunc et futura secula. — Cum Polycarpo alij duodecim ex Philadelphia venientes, apud Smyrnam Martyrio consummati sunt. — Posthæc etiam aliorum apud Perganum Asi{æ} urbem martyrum gesta referuntur. &c.

Irenæus ad Florinum Hæreticum scribens, Hæc dogmata, inquit, sancti illi Presbyteri qui ante nos fuerunt nunquam protulere, illi, qui et Apostolos viderant, quos et tu nosti. Vidi enim te dum adhuc puer essem in Asia apud Polycarpum cum quidem præclarè agentem dum adhuc esses intra Palatium & studentem placere Polycarpo. Multò enim magis mihi illius temporis rerum gestarum inhæret memoria quàm præsentis, qui hæc quæ a pueris discimus cum anima ipsa coalescunt & adhærent ei. Vnde etiam locum ipsum tibi dicere possum in quo sedens disputabat beatus Polycarpus, & incessum illius et vultum, ac totius vitæ modum, & ipsius quoque corporis habitum. Sed et disputationes quas habebat ad Populum, & conversationem quæ fuerat ei cum Ioanne quomodo narrare solitus erat, vel cæterorum qui ipsum dominum viderant et quomodo recordabatur omnia ac recensebat verba quæ dicta a Domino ab illis audierat & de virtutibus ejus ac doctrina. Et tamen omnia hæc cum scripturis consona proferebat; quæ tunc ego pro misericordia Dei quam mihi donare dignatus est attentius & studiosius audiens describebam, non in chartis sed in corde meo, quæque per gratiam dei fideliter custodio, & mecum sine intermissione quodammodo rumino. Deum ergo testor & in conspectu ipsius tibi affirmo quia siquid tale audisset beatus et Apostolicus vir Polycarpus, exclamasset statim & aures suas obturasset, ac sicut moris erat ei, dixisset, Deus bone, in quæ tempora me reservasti ut hæc audiam? Nonne ipsum continuò locum fugisset in quo sedens vel stans hujuscemodi verba audisset? Lib. ad Florinum de Monarchia.       Euseb: l 5. c 20

Vide Polycratis Episcopi Asiani ad latinos epistolam de tempore Paschæ et Victoris pertina{ciam} qui vellet omnes Asianos excommunicare. Et Irenæi dehortationem in qua hæc habet verba: Non solùm de die Paschæ agitur controversia sed et de ipsa specie jejuniorum. Quidam enim putant uno tantum die observari debere jejunium, alij duobus, alij pluribus, nonnulli etiam quadraginta ita ut horas diurnas computantes, diem statuant. <102r> Quæ varietas observantiæ non nunc primùm neque nostris temporibus cœpit sed multò ante nos, ex illis (ut opinor) qui non simpliciter quod ab initio traditum est tenentes, in alium morem vel per negligentiam vel per imperitiam postmodum decidere. Et tamen nihilominus omnes isti etiam cum in observantia variarent inter semitipsos, & pacifici fuerunt semper nobiscum & sunt. Nec dissonantia jejunij fidei consonantiam rupit. ——— Nunquam ob hoc repulsi sunt ab Ecclesiæ societate, aut venientes ab illis partibus (Asianis) non sunt suscepti: imo potius et omnes presbyteri(Episcopi Romani) qui fuerunt ante te, omnibus semper qui non ita observabant Presbyteris (Episcopis) Ecclesiarum, Eucharistiam solennitur transmittebant. Beato autem Polycarpo, cum ad Vrbem Romam venisset, neque Anicetus suadere poterat ut non observarat ea quæ noverat Ioannem discipulum Domini nostri vel cæteros Apostolos cum quibus semper fuerat, observasse, neque rursum Polycarpus Anicetum persuasit ea deserere quæ ille dicebat a se majorum more servari. Cumque hæc ita inter se habuissent, communicarunt sibi invicemita ut concederet Anicetus Polycarpo etiam sacerdotali ministerio, honoris duntaxat contemplatione perfugi, & ita ab invicem plena pace integra et firma caritate discedunt, ut omnes Ecclesiæ sive quæ ita Pascha sive quæ non ita observarent inter se tamen concordiam custodirent.

Magna dona spiritus sancti ad usque tempora Irenæi in Ecclesia perdurarunt & Elutheri Episcopi romani lib 5. c 3, 4, 5, 7.

Christiani apud Viennam & Lugdunum Galliæ urbes mittunt et commendant Irenæum Episcopum Lugdunensem ad Elutherum Episcopum Romanum his verbis Rogavimus fratrem et socium nostrum Irenæum hæc tibi scripta deferre quem deprecamur ut habeas commendatum. l 5. c 4.

De septuaginta interpretibus divinarum scripturarum Irenæus his refert verbis Deus inquit homo factus est, & ipse dominus salvavit nos. dein 70 refert quomod{o}, seorsim interpretabantur. l 5. c 9.

Irenæus scripsit librum Ad Blastum de Schismate; alium Ad Florinum de Monarchia, & Quod non sit Deus malorum creator; item De Ogdoade librum, in quo significat consecutum se esse quosdam ex successoribus Apostolorum cujus libri transcriptores sacramento adjurationis ad fidelitatem devincit. l 5. c 20. Item lib egregium adversus gentes quem De Disciplina adtitulavit, ad Martianum quendam scribens. Sed et Dialogos de diversis, in quibus testimonia de Epist ad Hebræ{os} ponit plurima & de Sapientia Salomonis. l 5. c 26.

In quinto libro adversus Hæreses Irenæus dicit; Et optimè Iustinus (Martyr in 5 lib adversus Marcionem{)} affirmat, quia ante adventum domini nunquam ausus est Satanas Blasphemari deum quippe qui nondum agnovisset damnationem suam.

Iustinus Martyr scripsit Apollogiam ad Antoninum Pium & Senatum pro Christianis & secundam ad Antoninum verum, tertium etiam librum Adversus Paganos. Est et alius adversus Paganos qui superscribitur Confutatio, & alius de Monarchia, & alius De anima. Composuit etiam <102v> quasi cum Iudæis, quem apud Ephesum cum Tryphone Hæbreorum nobilissimo doctore habuit, in quo Apocalypsim Ioannis esse dicit, Et propheticis quibusdam utitur testimonijs ad Tryphonem convincens eum de his, quod Iudæi absciderit de scripturis & abstulerint. Irenæus citat etiam librum Iustini adversus Marcionem. l 4. c 18.

Dionysius Episcopus Alexandriæ meminit epistolæ Clementis ad Corinthios scriptæ, significans veteri instituto & antiqua consuetudine semper ipsam Epistolam lectam esse in Ecclesia. Commendat soterem Episcopum Romanum quod non solum servavit quæ patres tradiderunt sed et auxit in melius. Et ait sui Epistolas quasdam ab Hæreticis corruptas fuisse auferentibus quædam et alia addentibus. lib 4. c 23.

Melito Ecclesiæ Sardinensis Episcopus (circa AD 175) inter alia quam–plurima scripsit librum de Revelatione Ioannis, & alium de Deo corpore induto. lib 4. c 26.

Blandina Martyr circa tempora Irenæi in quinta persecut. clamavit, Multùm erratis o viri quod putatis infantum visceribus vesci eos qui ne mortuorum quidem animalium carribus utuntur. lb 5. c 1.

In {e}{d} eadem Epistola fratrum Lugdunensium, de de Martyribus sic Loquuntur; Qui, ad imitationem Christi, qui cùm in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se æqualem Deo, in tanta gloria positi et semel atque iterum Martyres facti — neque se ipsi Martyres dicebant, neque alijs ita se appellantibus indulgebant, sed siqui eos Martyres vocabant increpabant acrius dicentes quod hæc appellatio soli Christo debetur, vel illis solummodò qui post bonam confessionem de hac vita discedere & pergere meruerunt ad Deum, eos autem humiles et egenos esse. lib 5. c 3.

In eadem Epistola, Alcibiades dicitur ex sale et aqua et pane vixisse. Et cùm hunc vitæ rigorem vellet in carcere positus obtinere: Attalo post primam confessionem suam quam in Amphitheatro confessus est revelatur quia non rectè fecerat Alcibiades, creaturis dei et ipsum non uti, et alijs formam scandali derelinquere. Quibus cognitis cepit omnia cum gratiarum actione percipere: quia quæ illi revelabat spiritus ut doceret et huic ut sequeretur idem spiritus persuadebat. lib 5. c 3.

Pantenus Stoicus tanto ardore christianus fuit ut ad prædicandum Evangelium omnibus gentibus quæ in Orientis ultimis secessibus reconduntur profectus est et usque ad Indiam citeriorem verbum Dei prædicando perveneri. Erant enim adhuc in illis temporibus et Evangelistæ nonnulli qui ad imitationem Apostolorum — fidem Christi ignorantibus quibusque gentibus inferebant. In quibus præcipimus et illustris Pantænus habebatur. Quem ferunt cum ad Indos pervenisset, reperisse quod Bartholomæus Apostolus <103r> apud eos fidei semina prima condiderit. Et Matthæus Evangelium hebræis scriptum literis dereliquerit, quod per idem tempus supradictus Pantænus inibi repertum detulerit. &c. Lib 5. c 11

Artemon (circa tempora Severi illius hæreseos autor est quam postmodum Paulus Samostasenus, nostris jam pene temporibus instaurare conatus est. Hæc hæresis purum hominem, id est, absque Deo fuisse Salvatorem contendit Idque antiquitùs ab ipsis etiam Apostolis traditum esse mentitur, Et eam veritatem esse servatam ad usque Victoris tempora. Sed quomodo successores eorum scribentes adversum gentiles, vel adversum hæreticos, id est, Iustinus & Miltiades et Tatianus et Clemens, et alij quamplurimi de deitate Christi apertissimè dissrunt? Irenæi vero et Melitonis cæterorumque qui per idem tempus fuerunt volumina, quis ignorat, quibus deum et et hominem simul prædicant Christum? Sed et Psalmi vel cantica quæ a fratribus fidelibus ab initio scripta sunt, verbum Dei esse Christum, & Deum tota hymnorum suorum laude concelebrant. Quomodo ergo tot seculis fidem prædicatam isti asserunt quæ a Victoris temporibus exordium sumpserit? — Imò Victor Theodotum Coriarium qui princeps et Pater extiterat impietatis ipsorum e communione ecclesiæ repulit, qui primus Romæ ausus est dicere purum hominem fuisse Christum. Si enim Victor (ut dicunt) ita credebat, quomodo ejiciebat de Ecclesia Theodotum Blasphemiæ istius inventorem. lib 5. c 28. Historiam Pauli Samosateni Episcopi Antiocheni historiam vide lib 7 cap 25 et ejus vitam scelestam.

<104r>

Constantinus dejcit idola & aras mox post victum Licinium. Baron A.C. 318. 38.

Historia Arriana collecta ex Baronio.

Controversia Ar. — ab exigua scintilla ingens incendium excitavit, quod quidem ab Ecclesia Alexandrina tanquam e summo capite (i.e. orientalis Ecclesiæ) exorsum omne Ægyptum Libyam & Thebaidam deinceps peragravit. Iam verò per reliquas provincias diffundit sese ut non modo ecclesiarum præsides, sed et reliquorum hominum multitudinem diversè distractam (dum hi in istorum illi in aliorum sententiam inclinarent) cernere licuisset (Euseb in Vit. Const. l 2. c 60

Eusebius nicomediæ Episc: cum primis adhæsit Ario. Quæ cum accepisset Alexander, iracundia cœpit excandescere: ac consilio multorum Episcoporum convocato Arium et ejus fautores presbyterij gradu abdicat: qua re ad Episcopos cujusque civitatis scripsit ad hunc modum: (Socr hist l 1. c 3.) vide literam. ⊛ < insertion from lower down the page > ⊛ Alexander dein scripsit ad omnes Epistolam in quæ calumniatur Eusebio quasi ambitiosum et inveteratè malevolum: quasi diceret filium abusivè verbum et sapientiam Dei, et unum esse ex creaturis, contenditque sapientiam λογον seu intellectum Dei patris originalem quæ est attributum Patris esse verbum filium &c.     Dein Eusebius ad eum scribens reprehendit ejus falsam representationem opinionis Arij.     Vide epistolas.     Sic Alex. plures delusit Episc.

< text from f 104r resumes >

Interea et alia litera ab Ario ad Eusebium in qua docet quare expellatur, quot expellantur, omnes Episcopos orientis secum sentire. & quæ sit sua sentent.

Episcopi duo et Presbyteri atque diaconi quos Alexander Anathemate percussit scripserunt Epistolam ad Alexandrum. aliasque epistolas Eusebius et alij

Quamvis certi homines nonnulla quasi quæ deessent Nicæno concilio adscribere vellent, idque acriter contendant: sancta tamen Synodus, quæ Sardicæ convenit indignè id tulit, decretoque sancivit nequid ulterius de fide scriberetur, & se contentos esse Nicæna fide declararunt ut cui nihil deesset & in qua integra & solida pietas contineretur: neque edendam esse aliam professionem fidei, nec illa quæ Niceæ scripta est suos numeros non habere videretur, neve illis quibus libido est semper nova statuere, occasio hujusmodi suppeditaretur ut iterum atque iterum de fide definiant. Athanas ad Antioch. Baron an 347. 40.

In concilio Ariminensi. Imperator præfecto Tauro mandatum dat ut synodum non ante laxaret, quam conscriptæ fidei ✝ < insertion from lower down the page > ⊛ consentire se omnes subscriptionibus profiterentur: ac siqui pertinacius obsisterent dummodo is numerus intra quindecim esset, in exilium pellerentur. Deinde paulatim] < text from f 104r resumes > plerique nostrum – dedere se adversarijs: factaque semel inclinatione animorum, catervatim in partem alteram concessum donec ad viginti usque numerus nostrum imminutus est. Illi diutius in se{n} <104v> tentia perseverarunt donec clausi intra unam urbem Episcopi septimum mensem agebant. Tandem verò cùm intellexerunt hanc esse Episcoporum sententiam: Filium Dei non esse creaturam sicut cæteras creaturas: huic subscripserunt omnes. Sulpitius Severus l. 2. Baron 359. 36, 37

A.C. 371. Lucifer Episcopus moritur qui cum Gregorio Episcopo Hispaniarum & Philone Libyæ nunquam Arianæ se miscuit pravitati. hieron in Chron. Baron. 371. 121.

Ierome describing how the consel abolished the word homousion & how two of the Bishops Valens & Claudius anthematized also the expressions of Arius before the multitude the people which were gathered together all consenting, & then the consel being dissolved. And how the Bishops declared that they denyed not the son to be a creature but like the other creatures, adds: Tunc Vsiæ nomen abolitum est: tunc Nicenæ fidei damnatio conclamata est. Ingemuit totus Orbis, et Arianus se esse miratus est. — Periclitabatur navicula Apostolorum; — nihil jam supererat spei &c. Vide locum. Sic autem incipit: Sub Rege Constantio, Eusebio et Hypatio Coss: nomine unitatis et fidei infedelitas scripta est ut nunc agnoscitur nam illo tempore nihil tam pium nihil tam conveniens servo Dei videbatur quàm unitatem sequi & a totius mundi communione non scindi. Hæc Hieron. adversus Luciferanos. Vide quæ retulit ex actis istius synodi.

Quinetiam Baronius hoc fatetur Patres conversos Nicænæ fidei proditores, qui cum Arianis connivere in dispendium Nicænæ fidei. Baron 359. 44

Of this & the constantinopolitan counsel which was gathered at the same time Greg. Nazienzen writes thus. Veterem doctrinam, ac Trinitatis patronam, labefacta homoüsij voce sustulit. — Hinc alij ab Ecclesiarum thronis injuste pellebantur alij in eorum locum subrogabantur sic tamen ut ab ipsis impietatis Chirographia, non secus atque aliud quippiam necessarium, exigerentur.     Ea res [scilicet Prætextus pietatis et pacis] permultos e nobis invictos alioqui viros, in fraudem impulit, qui quamvis mente nequaquam prolapsi fuerint subscriptione tamen transversi acti sunt, atque cum illis utroque nominè consenserunt; ac si non flammæ, fumi quidem certè participes fuerunt. — Nam si perpaucos exceperis qui vel ob nominis obscuritatem contemptui habiti fuerunt, vel propter virtutem restiterunt, quos Israeli seminis ac radicis loco relinqui oportebat ut de integro floreret, spiritusque perflatione ad vitam revocaretur, omnes temporis iniquitate abrepti sunt. Hoc tantum inter eos discriminis fuit, quod alij citiùs, alij seriùs in eam noxam inciderunt; quodque alij duces impietatis et antesignani fuerunt alij in secundo ordine locati sunt, vel timore perculsi vel utilitate subacti, vel blanditijs inescati vel ignorantia circumventi atque in fraudem inducti quod omnium levissimum est. Greg. Naz. Orat. in laud. Athan. Baron 359. 108, 109. If all these homousian fathers were either knaves or fools as Greg. Nazienzen would have them it makes little for the cause that it was defended by us better men. But if they were sincere & discreet, that's wors to have their cause so universally deserted by them. Take which side you will the case is the most desperate one that ever I met with in a controversy of religion.

<105r>

Sulpitius Sever. tradit quadrigentos & amplius fuisse Episcopos in concil Arim & ex illis 80 tantum Arianos fuisse, cæteros Catholicos. Athanasius verò 50 vel plures (Athanas. de Syn.) sed Athanas (ad African.) ait ducentos partium Catholicarum Ariminum convenisse, inter quos eminebat legatio missa A Liberio Papa cujus Vincentius Episcopus Capuanus tantummodo nominatus habetur. Inter Arianis principes fuere Vrsacius, Valens, Auxentius Demophilus & Caius (Athan de Syn.)

Convenit Synodus Eusebio et Hypatio Consolibus (Athanas de Synod. Socr. l 2. c 29, 31 Hieron: adversus Lucif.) edita fides eorum 11 Kal Iun. Athan de Synod. Socr l 2 c 29 Fides autem hæc. Credimus in unum solum et verum Deum Patrem omnipotens conditorem opificemque omnium: Et in unigenitum filium Dei — natum impassibiliter ex Deo, solum ex solo Patre —— cujus (secundum scripturas) generationem nemo novit nisi solus qui eum genuit, Pater. &c — Vocabulum porrò οὐσία quia simplicius a Patribus positum est & a populis ignoratur & scandalum affert eo quod in scripturis non contineatur placuit ut de medio tolleretur &c Vide totum in Athan: de Syn. & Socr. l. 2. c. 29. Sed hæc fuit fides Sirmiana tertia in Arimino lecta & confirmata, nisi quod pro per omnia similis patri ponatur tantum similis Patri Vide formulam recitatam in Theod. l 2. c 21. Baron an 395

Occidentalis homusiana pars Consil. Arim. scribentes ad Constantium dicunt quod Ariminum ex omnibus ad occidentem positis civitatibus in unam convenimus ut fides Catholicæ Ecclesiæ cognosceretur dein Imperatorem urgent ut dimittat illos dissoluto Consilio. (Athan. de Syn. vide Epist) Tunc et alteram Epist. mittunt iterum orando ut dissolveret synodum quæ Epistola legitur apud Socr. l 2. c 29. The first letter of the hoüsij was sent by ten of their Bishops which Constantius through buisiness would not see, but caused them to stay, & before they went back they all subscribed & communicated with the Arians (Sulpitius Sev l 2) Then the Emperor commanding (I suppose after the two letters of the homousians) that they should not be dismist till they had all subscribed & that those which persisted if they were les then 15 should be banisht. Deinde paulatim plerique nostrum – evicti dedere se adversarijs &c (ut supra) Sulpit l 2.

Imperator Liberium accersit et in exilium mittit (fortè sub Consolibus Arbetio & Lolliano AC 355 Ammian Marc l. 15. Baron. 355. 38 sed verius) mox post consilium Ariminense Socr l 2 c 29. Sozom l 4. c 18. Ruffin l 1. c 22. Damasus apud Theod. l 2. c 13. dicit Liberium huic non subscripsisse. sed quod perinde est non multo post subscripsit.

Athanasius ipse Concilium Ariminense pro legitimo habuit. Et Baronius etiam & Bellarminus Catholicum agnoscit, & summa laude dignum. Non ausi sunt authoritatem convellere sed sententiam corrumpere aggrediuntur & omnibus modis cum Nicæno conciliare. Athanas: l de Synod & l ad Afric. Baron 359. 49, 50. Consule loca.

Tempore Consilij Ariminensis coactum fuit Concilium Nicææ Thraciæ ad quàm homoüsiani Episcopi illarum regionum licet inviti convocantur, & omnes colloquio cùm cæteris Episcopis adhibito tandem eò adducti sunt ut rjectis vocibus usiæ & housiæ, suscripserint fidei formulæ Ariminensi . Theodo l 2. c 21.

Consilium etiam Seleuciæ Episcoporum 160 (Athan. de Synod. Socr l 2. c 31) eodem tempore 5 Kal Octob congregatum est qui inter se quidem non conveniebant de sensu vocis ὁμοίου sed omnes tamen in hoc conveniebant ut rejicerent vocem οὐσίας & ὁμουσίου. (Socr l 2. c 31)

<105v>

Constantinopolis etiam eodem tempore coactum est concilium 50 Episcoporum ex Bithynia præter Marin Episc Chalcedonis & Vlphilam Episc. Gotthorum & decem legatos ex Consilio Arimnensis et alios decem ex concilio Seleuciensi (Sozom 4. 19, 23 Chron Alexandr. ) Atque hi omnes etiam subscripsere Symbolo Ariminensi. Socr. Sozom l 4. c 22.

De Consilio Ariminensi et temporibus subsequentibus hæc Ruffinus: Ea tempestate facies Ecclesiæ fæda admodum ac turpis erat: non enim sicut prius ab extérnis sed a proprijs vastabatur. Fugabat alius alius fugabatur, & uterque de Ecclesia erat. Ara nusquam nec immolatio nec libamina: prævaricatio tamen & lapsus erat ac ruina multorum. Similis pœna sed impar victoria. Similiter concionabantur, sed non similiter glorificabantur: quia dolebat ecclesia etiam illius casum qui impellebat ad lapsum. Ruffin l 1. c 21.

– Damus copiam colligendi his qui secundum ea sentiunt quæ temporibus Divæ memoriæ Constantij sacerdotibus convocatis ex omni orbe Romano, expositaque fide ab ijs ipsis qui dissentire noscuntur, Ariminensi consilio Constantinopoli etiam confirmata, in æternum mansura decreta sunt. &c. Hæc Valentinianus in edicto l 4 de fide Cath: Cod: Theod.

De Concilio Alexandrino sub Athanas. Imperante Iuliano A.C. 362

Periclitabatur navicula Apostolorum – nihil jam supererat spei: Dominus excitatur, imperat tempestati, bestia moritur, tranquilitas redit. Manifestius dicam: Omnes Episcopi qui de proprijs sedibus fuerant exterminati, per indulgentiam novi principis [Iuliani] ad Ecclesias redeunt. Tunc triumphatorem suum Athanasium Ægyptus excepit. Hieron. adv. Lucif. Tom 2.

Iulianus Ætio Episcopo. Cæteris omnibus qui a Constantio vita defuncto ejecti patria fuerant propter amentiam Galilæorum, exilium condonavi. Te autem non solùm ea pœnâ libero &c. Sozom l 5. c 5 This Ætius was a gross hæretic Iulian commanded also the Church of the Novatians to be built Soz: ib. & tolerated all sects yet exhorted unanimity with one another Amm. l 22.

Basilius M. quem Baronius (an 361. 50, 51) probat primum introduxisse monochatum in Armeniam Pontum Paphlagoniam & vicinas Provincias, anno 354 Philosophiam studuit Athenis Baron 354. 36, 37 dein peregrè profectus incidit in Monachos Ægypti et Syriæ & illorum inflammatus exemplo reversus in patriam atque aliquos ibi videns eorum institutionem sectari modò cœpisse ipse idem vivendi genus aggreditur. Basil ep 79 ad Eustachium. Baron 354. 37. & 362. 55 & sequ. Et A.C. 362 ordinatur præsbyter ab Hermogene Episcopo cæsarensi Baron an 362. 56.

✝ A.C. 362. Hermogene mortuo Cæsareæ cives de Archiepiscopi creatione inter se cotendebant, multis pro Basilio monachorum principe quo se subduxerat concertantibus reliqua autem plebe Eusebium quemdem licet invitum eligente, & Episcopis eum ordinantibus inter quos præcipuus Nazienzeni pater. —— Ergo adversus Eusebium concitatur Ecclesiæ pars selectior & sapientior, si modo sapientiores ij habendi sunt quam reliquum mortalium vulgus, qui seipsos a mundi consortio segregarunt, ac vitam suam Deo consecrarunt: Nazaræos nostrates dico [i.e. Monachos] qui turpe et indignum esse arbitrari Principis sui [Basilij scil.] contumeliam repulsæque injuriam dissimulanter ferre, pericolosum facinus aggre <106r> diuntur: A magno & seditionis experte Ecclesiæ corpore deficere, seque abrumpere constituunt: non exiguam quoque multitudinis ejus partem amputantes tam eorum qui plebeio ordine censebantur, quam eorum qui magistratus gerebant. Id autem ob tres causas, easque firmissimas, perfacilè erat. Primum enim Basilius tantâs apud omnes veneratione erat quanta haud scio an quisquam nostræ ætatis philosophorum; eamque vim habebat ut cohorti suæ, si voluisset, animos ac fiduciam afferre posset. [therefor Bas. was the first schismatic becaus he did not repres them] Deinde qui negotium illi facessebat [i.e. Eusebius] propter tumultum in ipsius electione coortum, civitati suspectus erat ut non magis rite ac legitimè qui tyrannicè præfecturam consecutus. Postremò aderant Episcopi quidam ex Occidente qui orthodoxos omnes ad suas partes pertrahebant [i.e. Ⓧ Eusebius Vercel. & Lucifer Calaritanus qui in Oriente exules et a Iuliano in Constantij odium liberati, Apostolica functione a Liberio potiti, eos qui in Arianam hæresin lapsi essent, ad Ecclesiam Catholicam revocare provincias circumeuntes satagebant ut notat Baron 362. 58] Quid igitur præclarus ille & Pacifici discipulus? Nec enim ijs qui contumeliam ipsi inferebant, aut qui ipsius partibus studebant, obluetari poterat: nec illius erat dimicare aut ecclesiæ corpus lacerare, alioqui etiam bello [i.e. a Iuliano] vexatæ, atque ab hæreticis penes quos tum summa rerum erat in periculum adductæ: simul etiam consultoribus nobis ea in usus, nobiscum hinc profugus in Pontum secedit, pietatisque gymnasia quæ in illis locis erant moderatur, atque cum Helia et Iohanne summis philosophis solitudinem amplectitur. Greg Nazianzen. orat in funere patris.

Hermogene mortuo Cæsareæ civis de archiepiscopi creatione inter se contendebant, multis pro Basilio Monachorum principe qui se subduxerat concertantibus, reliqua autem plebe Eusebium quendam licèt invitum eligente & Episcopis (inter quos erat G. Nazianzeni pater) eum ordinantibus. Ob turbas concitatas Imperator Eusebio et urbi totæ valde succensuit, & inde Eusebius in odio cœpit habere Basilium quasi authorem totius rei. — Ergo adversum Eusebium (pergit Nazienzenus) concitatur Ecclesiæ pars selectior &c ut supra. ✝

Basilius in tempore Constantij Arianos impugnabat l 5. c 10.

Perlato nuncio indicante Artemium ducem Ægypti a Iuliano capite mulctatum: plebs omnis Georgium petit et crudeliter occidit propterea quod religionem Gentilem regnante Constantio acrius insectasset (Amian l 22.) Hoc factum Anno secundo Iuliani, vel forte primo finiente Baron: an: 362

Post sublatum Georgium Athanasius emersus e latebris in Alexandriam redit (Greg. Naz. Orat. in laud. Athan.) percipiens Arianos, (ut puto) in odio esse apud Ethnicos dominantes, & in multitudine Monachorum confidens. Arriani autem in locum extincti Georgij Lucium mox suffecêre (Socr l 3. c 4. Soz l 5 c 7.)

Athanasius cum sedem sic invasisset — prolapsam fidei doctrinam erigit, ac liberè rursus Trinitas prædicatur sub candelabrum posita, splendidoque unius divinitatis lumine animas omnes collustrans. Leges etiam rursus orbi terrarum præscribit <106v> alijs epistolas mittens, alios accersens nonnullos etiam ultro accedentes Erudiens. Greg. naz. Orat. in laud. Athan.

Interea Liberius qui mox post mortem Constantij ut puto ad vomitum reversus erat literas scribit ad Episcopos Italiæ in quibus hæc continentur: Imperitiæ culpam obliterat resipiscens. — non esse parcendum his qui apud Ariminum ignorantes egerunt —— cùm Ægyptij omnes & Achivi sententiam receperunt parcendum his: auctores verò esse damnandos qui obliqua et maligna subtilitate & caligine offenderunt innocentium sensu per quæ velamen obducerent veritati. — Igitur siquis ignorationis captum resipiscens illud virus in se pestiferum Ariani dogmatis fuerat expertus reparatus exhauriat, condemnet, vehemetiusque in auctores ejus insæviat quos in se violentos expertus est, totumque se fidei Apostolicæ & Catholicæ usque ad Nicænæ Synodi conventum de integro mancipet. Per quam professionem recuperet id, quod per astutiam rectitatis amiserat. Hilarij frag. l 1. p 37, 38. Baron 362. 178.

Sozom: refert Liberij resipiscentiam & restitutionem ad tempus concilij Sirmiensis. Sozom l 4. c 14.

Tempore Concilij Sirmiensis propter metum Imperatoris Ecclesia Orientis et Occidentis in doctrina fidei consentire visa est. Sozom. l 4. c 14.

Pergit interea Eusebius Alexandriam [prost Athanasium modo restitutum] ibique confessorum Concilio congregato; pauci numero sed fidei integritate & meritis multi quo pacto post hæreticorum procellas tranquilitas revocaretur ecclesiæ Ruffin l 1. c 28. Post reditum confessorum in Alexandrina post Synodo constitutum est ut exceptis authoribus hæreseos, quos error excusare non poterat, pænitentes Ecclesiæsociarentur: non quod Episcopi possint esse qui hæretici fuerant, sed quod constaret, eos qui reciperentur, hæreticos non fuisse. Assensus est huic sententiæ Occidens & per tam necessarium consilium e Satanæ faucibus ereptus est mundus Hieron. adv. Lucif. t. 2. Baron 362. 182, 184. — Socrates hic nova patres sanxisse decreta tradit nam ait Spiritus sancti divinitatem stabilire eundemque in Trinitate consubstantiali comprehendere & filium hominem factum non tamen solum carnem sed etiam animam sumpsisse, affirmare sicut antiquis viris ecclesiasticis visum fuit. Socr l 3. c 45.

Literæ Athanasij et Episcoporum e Synodo Alexandr. ad Antiochenos datæ hæc habent Magnopere cupimus ut eos qui ad huc in schismate hærent segregati a vobis quique cum Arianis cœtus faciunt resilire curetis ab ejusmodi insania. — Omnes confiteantur Nicænam fidem. Execrentur item eos qui dicunt Spiritum Sanctum esse creaturam — tres Hyppostases et una usia — Verbum assumpsisse corpus mente præditum. &c. (Athanas ad Antioch.) Huic subscripsere episcopi absentes & nominatim Paulinus Ep. Antioch. jam constitutus.

Extat etiam apud Athanas: fragmentum epist Liberij ad Athanas: in quo statuit trinitatem personarum in una Deitate, & verbum assumpsisse hominem perfectum ex Maria Virgine. Est et fragmentum responsi Atha <107r> nasij ad Liberium, in quo statuit ipsum λογον esse qui finxit hominem qui rationem fabricandi arcam ostendit, qui pollicitationes Abrahæ fecit, qui descendit ut populum salvaret, qui Mosi legem dedit, quique carnem ex Virgine assumpsit, obnoxiam morti cum tamen ipse nulli obnoxius esset. Illa caro suspensa est in Cruce non ipse, in illa omnes humanas passiones ut homo substinuit non ipse. Baron: 362. 193 ad 208.

Ⓧ Aderant Episcopi ex Occidente qui Orthodoxos omnes ad suas partes pertrahebant. Greg. Naz. in laud Basil.     Eusebius partes Orientis peragrans infirmos fide instar præstantis medici ad integram valetudinem restituit. Socr. l 3. c 7. Eodem tempore Athanasius Orationem Apologeticam quam in suæ ipsius fugæ defensionem jampridem confuerat coram illis qui aderant perlegit. Socr. ib.

NB. Hic Eusebius et alij nonnulli quos Iulianus ab exilio revocaverat, una cum legatis Luciferi, audito Athanasij regressu ad Alexandriam, illuc mox confluxerant ad eum visendum & de rebus Ecclesiasticis colloquendum, & hoc concilium celebrarunt. Baron 362. 176.

Interea dum Synodus hæc Meletium constituit Episcopum Antiochiæ, Lucifer constituerat Paulinum. Quare cùm Eusebius e Synodo ad Antiochiam reversus Meletium confirmaverat, Lucifer se contemptum ducens separat se a communione Eusebij & cæterorum fitque author sectæ Luciferanorum. (Socr l 3. c 7. Ruffin lib 1. c 30) Hoc tempore itaque tres fuere Episcopi Antiochiæ, Paulinus et Meletius homousiani, et Euzoius Arianus. Baron 262. 180.

Hilarius qui exulabat, mortuo Constantio revertitur in Gallias (Hieron adv Lucif) convenit Martinum monachum. Sulpid Sever hist lib 2. Concurrebant, inquit Hieron) Episcopi qui Ariminensibus dolis irretiti sine conscientia hæretici ferebantur contestantes corpus Domini, se nihil mali in sua fide suspicatos. Putavimus, aiebant, sensum congruere cum verbis, nec in ecclesia Dei ubi simplicitas est, aliud in corde clausum esse aliud in labijs proferri timuimus. Hieron adv. Lucif. t. 2.

Cum plerisque videretur non ineundam cum his communionem qui Ariminensem Synodum recepissent: Hilarius optimum factu arbitratus revocare cunctos ad emendationem & pœnitentiam frequentibus intra Gallias concilijs atque omnibus fere Episcopis de errore profitentibus apud Ariminum gesta condemnant, & in statum pristinum Ecclesiarum faciem reformant. Resistentes Saturninus Ep. Arelatensis & Paternus a Petrogoricis sacerdotio pelluntur, cæteris venia data. Illud apud omnes constitit, unius Hilarij benificio Gallias nostras piaculo hæresis liberatas. Sulpit. Sever. l 2.

Pene totum mundum gravi errore confusum, factis sæpe in Galliâ synodis per Hilarium fuisse ad viam veritatis adductum confitetur lingua multorum. Hæc Fortunatus. Baron: 360. 15

Hilarius hoc anno vel sequenti in Italiam etiam transiebat, & ibi fidem reparavit. Ruffin l 1. c 30 31

Ruffin speaking how Eusebius & Hilary reduced the lapsed Churches, concludes Ita duo isti viri velut magnifica quædam mundi lumina Illyricum Italiam Galliasque suo splendore radiarunt ut omnes etiam de abditis angulis & abstrusis hæreticorum tenebris fugarentur. Ruffin l 1. c 30, 31.

<107v>

Eo tempore Synodus Parisiensis Epistolam misit ad Orientales in qua hæc. Plures numero qui aut Arimini aut Nicææ adfuerunt, sub auctoritate vestri nominis ad Vsiæ silentium sunt coacti: Quod verbum a vobis quondam contra Ariomanitarum hæresin inventum, nobis semper sanctè fideliterque susceptum est. — — Itaque carissimi cum ex literis vestris in Vsiæ silentio fraudem se passam simplicitas nostra conoscat — Nos quoque ab his omnibus quæ per ignorantiam perperam gesta sunt, referrimus; Auxentium, Vrsatium, Valentem, Gaium, Megasium & Iustinum excommunicatos habemus secundum literas vestras, & certe, ut diximus, juxta fratris nostri Hilarij professionem qui se pacem cum his qui horum sectentur errores habiturum negavit, Blasphemiasque omnes, quas literis vestris subjecistis, damnamus. &c Hilar. frag. l 2. p 1, 2, 3. Baron 362. 230.

Luciferani adeò adversabatur receptioni lapsorum Episcoporum ut inter eos Helladius quidam cum videret tot Episcopos lapsos in hæresin vel communionem hæreticorum restitui, diceret mundum esse diaboli & ecclesiam in lupinar esse conversam. Hieron adv. Lucif. Baron: 362. 223.

Athanasio sedem occupante ejus fautores Arrianos Ecclesijs expellunt qui ideo privatis in ædibus conventus egerunt & Lucium crearunt Episc. Soz. l 5. c 6, 7. & l 6. c 5, 19. Socr l 3. c 2, 3, 4. Phil 7. 2. Niceph. 10. 6. Hæc Sandius.

Iulianus de Athanasio admonitus, hoc edicto ante Kal Decemb Anni 362 ejecit eum. Æquum erat, eum qui regijs et Imperatorijs edictis compluribus ejectus fuerat, unum saltem edictum regium expectare, ac tum denique domum suam redire; non autem singulari audacia atque amentia fretum, legibus tanquam omninò extinctis ac perditis illudere. Etenim nunc quoque nos Galilæis a Constantio ejectis non reditum ad suas ecclesias, sed in patriam cuique suam concessimus, Audio Athanasium hominem audacissimum, solita audacia elatum, Episcopatus sedem iterum usurpare, id verò non mediocriter Alexandrino populo displicere. Quare eum jubemus urbe excedere &c. Iulian Epist 17 or 27. Baron 362. 241.

Iulianus initiari conatus res et mores Christianorum Baron 362. 302 & sequ ex Greg. Naz. orat contra Iul. Soz l 5 c 10, 15.

Constantius obit A.C. 361. 3 Non Octob. Iulianus occiditur 6 Kal Iul A.C. 363. postero die Iovianus eligitur. Hic ethnicorum philosophos honoribus prosequitur, Maximum præsertim & Priscum quos in Persidem secum duxerat Iulianus tum Philosophia tum magia celebres (Eunapius) indeque Baronius iram Dei in se concitatam autumat. Baron: 364. 150, & 365. 3. Hic Athanasium in sedem restituit. Greg. Naz. in laud. Athanas. Socr. l 3 c 20. Theod l 4. c 3. Epiphan hæres 68. Sozom l 6. c 5. Valentinianus dein creatur 5 Kal Mart. 364. & omnibus cujuscunque fidei christianis licentiam concilia pro lubitu convocandi dedit. Inde concilium Lampascenum in oriente A.C. 365

Post Damasum, Romanus Episcopus fuit Syricius qui Præsbyteros cælibes cùm ducerent uxores removebat a ministerio: & Presbyteris maritis prohibuit consuetudinem conjugalem & non obtemperantes removit a ministerio. Extant verba ejus in libro decretorum distinct 82 ubi contra conjugium & declamatio contumeliosa, edicto inseritur, & insulse citatur edictum Pauli Qui in carne sunt Deo placere non possunt. — Gregorius dein decreta de cælibatu exasperavit Canon Chron p 292

<108r>

Such as were cælibacy of the Clergy, abstinence from flesh, the veneration & pictures, the feigning of miracles & legends, the invocation of saints & celebrating them with annual festivals & masses & the superstitious use of the sign of the Cross & holy water.

For this {honour} prevailed so much that if any clergyman were not elected out of Monasteries, they were obliged to continency by law.

<108v>

{illeg}ty will proceed to Finish the {illeg} the School, I thought it my {illeg} {h}ope you'l please to honour {illeg}e, I would have waited upon {illeg} {h}ave been spared from the School

{illeg} humble & obleged Servant

{illeg} James Hodgson

<109r>

Divulsis inter se ac distractis sicuti dictum et aliarum opinionum sectatoribus, Ecclesia Catholica magis magisque indies crescebat; cum ad eam plurimi accederent, tum ex dissidentibus inter se hæreticis tum præcipue ex multitudine Paganorum Sozom l 7 c 20.

Cum Imperator victo Maximo Romam venisset & una cùm Valentiniano insignem triumphum egisset, res quoque Ecclesiasticas in Italia rectè ordinavit. Commodùm enim Iustina e vivis excesserat. Sozom l 7. c 14.

Imperator [Theod] lege lata præcepit ne hæretici collectas agerent neve de fide docerent, neve Episcopos aut alios ordinarent: utque alij quidem urbibus & agris pellerentur: alij vero notarentur infamia, nec jus æquum civitatis cum reliquis civibus possiderent. Et graves quidem pœnas legibus suis adscripsit: haudquaquam tamen executioni mandavit. Sozom l 7. c 12.

Contentiones & cœtus in foro fieri vetuit, utque de natura & substantia Dei solito more disputare haudquaquam tutum esset effecit, lata lege & pœna in eam rem constitutâ.

Merobaude 2 & Saturnino Consolibus mense Iunio. Hæreticorum Antistetes ab Imperatore cum mærore dimissi, scripti ad suos litteris eos consolati sunt; monentes ne ob id molestia afficerentur quod multi ab ipsorum partibus deficientes ad Consubstantialis fidem accederent: Quippe multos quidem vocatos paucos autem electos. Quod quidem ipsi minime decebant tunc cum per vim ac metum omnes fere ab eorum partibus starent. Socr l 5 c 10.

Conveniunt Episcopi Concil Constantinop Mense Maio Euchario et Evagrio Consolibus — Patriarchas constituerunt Provinciarum divisione facta, ita ut nullus Episcopus ultra propriam diœcesim alienas ecclesias invaderet. Id enim antea propter persecutiones promiscuèfactum fuerat. Ac Nectarius Constantinopolim & Thraciæ Provincias Helladius cæsariæ Episc & Greg. Nyss & Otreius Melitinæ, Ponticæ Diœcesis Patriarchatum. Amphilocius Iocon. & Optimus Antioc. diœcesim Asianam Timotheu{s} Ægyptum. Pelagius Laod. & Diodorus Fars. Orientem. Porrò decreverunt ut si necessitas posceret Provinciæ cujusque negotia provincialis Synodus dijudicaret. Socr l 5. c 8.

Consilium Constantinopolitanum ex Episcopis Orientis tantum convocatum. Theoderitus. l 5. c 7.     Sequenti æstate plures episcopi Constantinopoli convenientes ad Synodum occidentalium Romæ collectum. &c Theod l 5 c 8.

Gaina Arrianorum causa bellum suscipit Sozom l 8 c 4.

Gaina Gothus Magister utriusque militiæ factus, Gothorum Gentem universam ex sedibus suis accivit. Et contra Tribigildum Phrygiam vastantem profectus est ducens secum Gothorum Barbarorum maximam multitudinem Qui cum Phrygiam esset ingressus, cuncta cœpit subvertere. Romanis vero gravis subito invasit trepidatio tum ob ingentem numerum Barbarorum qui cum Gaina erant, tum quod opulentissimis orientis Provincijs & ad omnia opportunis grave periculum imminebat. Socr. Hist. l 6. c 6.

Arc. 10. Radagaisus Rex procul fuerant orbe fugati, Barbararum nationum ad quas se contulere, præsidio erigi cœpere. Prosp l 1.

Valentin & Martiano 1 Hac tempestate valde miserabilis reip. status apparuit quum ne una quidem sit absque barbaro cultore Provincia: & infanda Aria <109v> norum Hæresis, quæ se nationibus barbaris miscuit catholicæ nomen fidei toto orbe diffusa præsumat. Proper l 1.

Indic 10 Theod 5 & Honor 9 Consolibus (A.C. 412) Iovinus & Sebastinus tyrannnidem molientem occiduntur. Marcellin. Chr.

A.C. 439 Theod 17 & Fausto Consolibus Vandali sub Geiserico Piratæ multas Insulas sed præcipuè Siciliam vastavere. Marcellin. Chr.

Legem de confirmand. Consil. Constant. refert & transcribit Sozom l 7. c 9 De divisione Imperij in Patriarchatus consule etiam l 16. Cod Theod tit 1. p 11

Imperatores Arcad. & Honor. Cæsario Præfecto Prætorio

Siquos forte Episcopi deesse sibi Clericos arbitrantur, ex Monachorum numero rectius ordinabunt. – Dat 7 Kal. Aug. Honorio A. IV, & Eutychiano Consolibus [398]. 16 Cod Theod Tit 2 De Episcopis &c. lex 32

Ante hanc Legem multi e vita Monastica in Clerum translati, quam in rem vide Athanasij Epist. ad Draconium. Hieronym. Epist 3 ad Heliodor. Epist 4 ad Rusticum Monachum de vivendi forma, fol 21. b. In Epitaphio Nepotiani fol 17. Augustini Epist 76, 81 ad Eudoxium: Codicem Africæ cap 80. Palladium in Lausiaca passim. Theodoretum .... Niceph l 11. c 23, 37, 38, 39 40, 41. Zosimus in decretis cap 1 & cap. siquis de religioso d, l 77.     Exempla apud Athanasium in d. Epistola Palladium Laus. cap 21 Ita Basilius Epist ad Amphilochium Iconiensem 403 meminit Alexandri in Lycia Corydalo de Monacho Episcopi facti. Ita Severus ex Monaco Episc. factus ut scribit Marcellin in Chron. Vide et Epiphanium sub fin Tom I in expos. fidei. Vide et Iustiniani l 53. Cod de Episcopis & Novellam 6 cap. 1. §. 1. 123. cap. 1. Hæc Gothofredus ad l 32 prædict.

      Imperatores Valentin. Theod & Arcad Augusti tres Tatiano Præfecto Prætorio

Nulli egresso ad publicum vel disputandi de religione, vel tractandi, vel consilij aliquid deferendi, patescat occasio. Et si quis posthac ausu gravi atque damnabili contra hujusmodi legem veniendum esse crediderit vel insistere motu pestiferæ perseverationis audebit, competenti pœna et digno supplicio coerceatur. Dat 16 Cal. Iul. Stobis. Theod A II & Cynegio Consolibus (388) / Lex 2. 16 Cod. Theod. Tit 4 De His qui super relig. contend.

Imperatores Valent. Theod & Arcad Augusti tres Potamio Præfecto Augustali.

Deportatione dignus est, qui nec generali lege admonitus nec competenti sententia emendatus & fidem Catholicam turbat et populum [disserendo scil. de relig.] Dat 15 Kal Aug. Constantinop. Arcad A 2 & Rufino Consolibus (392.) / Lex 3, 16 cod Theod. de his qui super relig. contend.

Finitur Consil constantinop. 7 Id Iul. Gothofred Com in Lex 3. 16 Cod. Theod. tit 1

Imperatores Gratian. Valentin. & Theod. Augusti tres Posthumiano Præfecto Prætorio

Omnes omnino quoscunque diversarum hæresum error exagitat (id est Eunomiani Ariani Macedoniani, Pneumatomachi &c) nullis circulis coeant, nullam colligant multitudinem, nullam ad se populum trahant, nec ad Imaginem ecclesiarum parietes privatos ostendant. Nihil vel publicè vel privatim, quod Catholicæ sanctitati officere possit, exerceant. Ac siqui extiterit qui tam evidenter vetita transcendat, permissa omnibus facultate, quos rectæ observantiæ cultus & pulchritudo delectat, communi omnium bonorum conspiratione pellatur Dat 8 Kal Aug <110r> CP. Merobaude 2 & Saturnino Consolibus (383) Lex 11. 16 Cod Theod Tit 5 de Hæreticis.

Hæretici sanguinis pœna plectuntur l 9, 34, 35, 51, 56, 57. Inquisitores in hæreticos instituti l 9, 13, 15, 31, 32, 35, 52. 16 Cod Thoed. Tit 5 de Hæret.

Imperatores Arcad & Honor Augusti duo Aureliano Proc. Asiæ.

Hæreticorum vocabulo continentur & latis adversus eos sanctionibus debent succumbere, qui vel levi argumento a judicio Catholicæ religionis & tramite detecti fuerint deviare. — Dat 3 Non Sept. CP. Olybrio Probrino Consolibus [395].         In hanc legem sic disserit Gothofredus.

Superiores ætate Principes hactenus stetêre ut hæreticorum doctores & hæresiarcas docere prohiberent, urbibus pellerent; Episcoporum nomina usurpare, Sacerdotes Clericos instituere vetarent certo librarum aurearum numero multarent, Hæreticorum cœtus inhiberent sub pœna proscriptionis et exilij, locique in quo cœtus agitati fuissent publicatione, Ecclesias eorum vetarent vel etiam Catholicis addicerent. Quin et Hæretici omnes non una eademque austeritate habiti plexique: infamia his quandoque irrogata, Romani Iuris communione usuque interdicti, militare prohibiti officijs et dignitatibus exclusi, intestabiles esse jussi, donationum jure privati. Et in universum, ab initio fermè satis habuêre Imperatores cœtus hæreticarumprohibere, neque ultra supplicijs affecti: paulatim tamen & in quorumdam turpissimorum & præfactorum seditiosorumque supplicia jure itum: Neque sedibus tantum suis, urbibus et provincijs pelli jussi, deportari plumbo contundi, bona eorum confiscari: cœtus illicitos agitantibus supplicia indicta & quandoque nominatim sanguinis pœna (lex 51 56 infr.) summoque supplicio offici jussi detestabiles execrabiles hæretici, veluti Encratitae, Saccofori, Hydroparastatæ l 9 supr. hoc tit: quæ prima Theodosij M. lex occurrit hoc Codice, de summo supplicio Hæreticis nonnullis (etiam extra cœtus illicitos de quo d. lex 57 & 56) irrogato: cui addenda et altera Honori puta lex 35, quâ utraque etiam his eruendis Inquisitores dati, delatoresque exciti. hæc Gothofred 16 Cod Th. p 146.

Quia contigit rebaptizantibus Donatistis hæresin ex Schismate nasci: Decrevit Honorius ut quisquis fuerit rebaptizasse detactus, facultatum omnium publicatione multatus, inopiæ pœnam (quâ in perpetuum adficiatur) expendat: Quodque iterantes baptisma, aut qui consentiendo rebaptizationem propria hujus societatis permixtione non damnaverint, non solum testandi sibi, verum adipiscendi aliquid sub specie donationis vel agitandorum contractuum in perpetuum copiam denegatam haberent. Dat. Prid Id Feb. Raven. Stilicone 2 & Anthemio Consolibus [405] Lex 4. 16 C. Theod. tit. 6. Ne Sanctum Baptisma iteretur. There is extant also a law of Theodosius jun. dated 413 (viz l 6. tit 6. Ib) against all rebaptizers in general with reference to a severe punishment injoyned in a former law. Also law of Honorius (A.C. 407 videlicet lex 40 de Hæret.) iterdicting the Manichees & Priscilianists the u{se} of the laws or the power of giving or buying or selling or bargaining & making legacies & receiving by legacy &c.     Before this the Eunomians had been interdicted the use of the law & the power of giving or receiving or making a will or receiving by a will. Lex 17 25, 49 58. 16 Cod. Theod. tit 5 De Hæret. And afterwards the Eunomians are joyned with the Donatists & others & made all together incapable of giving or receiving or leaving h{e}irs, & subjected to all the laws that had formerly been put out against them , or other Hæretic{s}. And the Iudges to suffer what they remit in those that are brought before them. Lex 65 De Hæret. Dat A.C. 428.

Baronius ex Augustino (Ad an 411. 6.) numerat sedes episcopales Catholicorum 466 Donatistarum 159 <110v> quorum Episcopi venere ad Consil Carthag & 120 ut asserebant Donatist{æ} quorum Episcopi non venere ad Concil illud. Hoc est 745

Vastata est Italia tot jam cladibus ergo Italorum vitia destiterunt? Obsessa est urbs Roma et expugnata, ergodesierunt blasphemi ac furiosi esse Romani? Inundarunt Gallias gentes barbaræ: ergo quantum ad mores perditos spectat non eadem sunt Gallorum crimina quæ fuerunt? Transcenderunt in Hispaniæ sed non mutata vitiositas. Postremò nequa pars mundi exitialibus malis esset immunis, navigare per fluctus bella cœperunt: quæ vastatis urbibus mari clausis et eversis Sardinia et Sicilia id est fiscalibus horreis atque abscissis velut vitalibus venis, Africam ipsam id est quasi animam captivavere Reipublicæ &c. Salvian de gubern Dei. l 6.

— diripuit. Verùm quondam, cum e Carthaginis portu passis velis soluturus esset interrogatus a Nauclero, quo tendere populabundus vellet: respondisse: quo Deus impulerit, adeo ut ex nulla causa in obvios quoscunque hostiliter ferebatur.

Porro ita formidabilis factus erat Gensericus piratica classe ut Alexandria etiam fuerit timore concussa. Etenim hæc habent hæc acta Danielis Stylitæ Quædam fama in omnes Gentes manavit, Gensericum regem Wandalorum bellum gerere adversus Romanos magno apparatu & majori audacia, & quod magna manu pervenit Alexandriam eam sibi volens belli facere præmium. Non parum ergo animo angebatur magistratus et ipse Imperator. &c Baron an 464. 33.

In Ecclesijs Basilicisque et cæmiterijs & monasterijs sceleratius sæviebant & cum majoribus incendijs domus orationis magis quam urbes cunctaque oppida concremarunt — Quanti tunc ab ejs præclari pontifices & nobiles sacerdotes diversis pænarum generibus extincti sunt, ut traderent siquid auri vel argenti proprium vel ecclesiasticum haberent. — Alijs palorum vectibus ora reserantes fœtidum cœnum — pag 617 . capitis dissipabant.     Vbi verò munitiones aliquæ videbantur — p 618 — Fornitana. – Præterea præcipue nequequam cunctatus est Vandalis — p 619 ——— parte projecit.

Sebastianum prætextu religionis occidit p 619 plures etiam episcopi et clerici exular{unt} quod regem dicerent Pharaonem, Nebuchadonosorum Holofernem aut aliquem similem nominasset p 620.

After the description of many deaths, Victor in the end of Gensærics reign adds. Quæ vero in Hispania, Italia, Dalmatia, Calabria, Apulia, Sicilia, Sardinia, Brutijs, Lucania, epiro vel Hellada gesserit melius ibi ipsi qui passi sunt miserabiliter lugenda narrabunt. lib 1. fin.

Huneric Episcopum suum Iocundum & Presbyteros ac Diaconos suos id est Arianos quàm plurimos incedit nec non et bestijs mancipavit Victor l 2.

Præcepit deinde sacras virgines congregari dirigens Vandalos cum <111r> suæ gentis Obstetricibus ad inspicienda [Et contrectanda contra jura verecundiæ verecunda pudoris: quas cremantes gravi suspendio atque ingentia pondera pedibus colligantes laminas ferri ignitas dorso ventri mamillis & lateribus apponebant; Quibus inter supplicia dicebatur: Dicite quomodo Episcopi vobiscum concumbunt & clerici vestri? Quarum acerbitate pœnarum plurimas tunc scimus extinctas.     Episcopos Presbyteros Diaconos & alia Ecclesiæ membra ad quinque fere millia ad exilium eremi destinavit.

Postea Hunericus edicto leges Romanas in seipsos retorquet

Ex occasione terribilium Iudicium ac legum ne in æterni judicij pœnas incidant, corrigi eos cupimus, non necari; nec disciplinam circa eos negligi volumus, nec supplicijs quibus digni sunt exerceri. – Quæsumus igitur ut potestatem occidendi te habere obliviscari, &c D. Aug. Epist 127 Ad Donatum.

Cùm ego Pontitiano indicassem illis me scripturis curam maximam impendere, ortus est sermo de Antonio Ægyptio Monacho — stupebamus autem audientes tam recenti memoria & prope nostris temporibus testatissima mirabilia tua in fide recta et Catholica Ecclesia. Omnes mirabamur, & nos, quia tam magna erant, & ille quia inaudita nobis erant &c. Hæc Augustinus ad Deum de Pontitiano communicante sibi vitam Antonij. Confess lib 8. cap 6.

<112r>

X Tu igitur [Theodosj] neque templa occlusi neque ullum aditum arceri jussisti neque ignem neque turificationem, neque alios fumigationum honores templis arisque ejecisti. p 10.

X Constantius καθεῖλε νεὼς he adds with{o}ut difficulty, & then says. Majus quid ipse addam quod ille templa circa se constitutis dono dedit haud aliter atque equum aut mancipium aut canem vel phialam auream p 22, 23.

Iulianus Dijs sacra & honores & templa et aras et sanguinem restituit.

Sed neque tales [Ethnicos homines scil.] ab honoribus submovisti, quia et Magistratus contulisti, & Convivas fecisti. Idque & multoties antea fecisti, & nunc præter alios tibi sociasti (conducere id imperio censens) virum per Deos jurantem, tum apud alios tum apud te quoque, neque succenses, neque injuria affici hujusmodi jurejurando putas, neque omnino malum esse, meliores spes in Dijs habentem. Cùm igitur Tu nos non abigas, quemadmodum neque ille qui Persas armis fugavit, [Iulian. scil.] quomodo subditos [ethnicos] aliter hanc in partem quàm ipsi sentientes fugant isti [monachi]? This Libanius in his Oration to Theodosius against the Monks pulling down Temples. [Liban. Orat ὑπὲρ τῶν ἷερῶν script A.C. 390 ut definit Gothofred. in Comment.] Hæc in Opusculis Iac. Gothofredis

X Zonaras in Dioclesiano, diserte scribit primum Persanum regem utroque nomine Artaxerxes & Artaxares vocatum.

X Zonaras de victoria Galerij contra Persas scribens; addit: Alijs quoque multis bellis Dioclesianus & Maximianus partim per se, partim per Cæsares & duces prospere confectis, imperij fines amplificarunt. Quibus victorijs elatus Dioclesianus, se non amplius a senatu salutari, sed adorari voluit.

X Dioclesianus & Maximianus persecutionem contra Christianos instituerunt superioribus omnibus vehementiorem & immaniorem. Summo enim studio, ac potius furore, Dei nostri Iesu Christi salutare nomen in omnibus delere terris sunt conati. Quo tempore tanta eorum qui pro Christi confessione in omnibus civitatibus et provincijs fortiter occubuerunt, multitudo fuit, ut eorum iniri numerum ægre possit. Hanc enim carnificinam cæteris rebus omnibus antevertendam esse putabant Zon. in Diocl.

X Ait Zonaras quod Decius barbaros persequens cum filio et magna multitudine in Paludem incidit ubi omnes perierunt ut nec corpora eorum invenirentur, cæno obruta.

X {Quoniam} post eum [Constantinum] de filio ejus loquuntur [Monachi scil.] & quomodo καθεῖλε νεὼς templa destruxit, non minùs laboris in ijs destruendis impedentibus destructoribus, quam in ædificandis extructoribus: adeo <112v> operosum fuit lapides ab invicem divellere vinculis validissimis constrictos. Quoniam, inquam hujus meninerunt, majus quid ipse addam, quod ille Templa circa se constitutis {d}ono dedit haud aliter atque equum aut mancipium, aut canem vel phialam auram. Liban Orat Pro Templis.

Nec pago implicitos per debita culmina mundi

Ire viros prohibet &c. Hoc Prudentius de Theodosio, priore adv. Symmachum circa finem Idque etiam ostendunt Theodosij M. Lex 11 & 12 C. Th. de paganis. Idem fecit et Constans de quo vide Notas Gothofredi in Libanij Orat. pro Templis, in fine.

Anno 546 reliquiæ Vandalorum sub Guntharide Duce in Africa contra Mauros militabant: hic est qui Aimoino II. 23 dicitur Vultharith rex Vandalorum a 550. Sandius p 328.

Zeno mittit Theodoricum in Italiam contra Odoacrum. Sand. p 308.

Bellum Gothicum extendit in Dalmatiam Ann 535. Sand p 325. Pompon Egnat l 2. Procop in Pest & Hist Arc. Niceph 17. 10, 24. Dresserus

An. 406 Barbari invadunt Gallias de quibus vide Aimoinum III. 1. & Paulum Warnefridum in Episcopis Metensibus

NB Fredebaldus rex Vandalorum ingredientius Hispanias. Sand p 282.

NB A. 423. Post regem Othacarum Alani in Hisp. se submittunt Vandalis Chron Idacij & Isid.

Valentinianus ut scribit Machiavellus in Historia Florentina, relicta urbe Roma Ravennam transtulit imperij sedem. Sand p 297 & Ioannem episc Raven. constituit summum patriarcham ib.     v. Rubeum

Cum principes Christiani sint, & persecutio nulla sit, & religio non inquietetur, qui ad probandum fidem experimentis durioribus non compellimur inferioribus saltem officijs domino plus placere debemus. Salvian lib 3. de Gub. Dei.

Belisarius igitur (qui jam secundo ad Africam transiens Vultharith Wandalorum regem rebellionis insimulatum, sub dolo pacis interemerat, residuosque Wandalorum Reip. jugo substraverat) audito quod Franci (scil. rege Theodeberto) Italiam infestarent, Romam redire maturatò contendit. &c Aimoin l 2. c 23.

Historica quædam excerpta ex veteri stemmate Genealogico Regum Franciæ.

Gennobaldus, Marchomerus, Suno, Theodomeris. Isti duces vel Reguli extiterunt a principio Gentis Francorum diversis temporibus: sed incertum relinquunt Historici quali sibi procreationis linea successerunt.

Pharamundus: sub hoc Rege suo primo Franci legibus se subdunt quas Primores eorum tulerunt Wisogastus, Atrogastus, Salegastus.

Chlochilo. Iste transito Rheno Romanos in Carbonaria Sylva devicit Camaracum cepit et obtinuit. Annis 20 regnavit. Sub hoc rege Franci <113r> usque Summam progressi sunt.

Merovechus: sub hoc rege Franci Treverim destruunt, Metim succendunt, usque Aurelianum perveniunt. Hæc ex nova Bibliotheca Manuscriptorum librorum Philippi Labbæi Soc. Iesu.

Vide Hadrianum Valesium de lege Salica.

Panegyricus (Si mihi) dictus: Sicut to Maximiane Auguste nutu Nerviorum et Trevirorum arva jacentia, lætus postliminio restitutus, & receptus in leges Francus excoluit: ita nunc post victorias tuas Constanti Cæsar invicte, quicquid infrequens Ambiano, & Bellovaco & Tricassino solo Lingonicoque restabat, Barbaro cultore revirescit &c – [Tunc ergo videre fuit, quod idem ille prædicat] totis porticibus captivitatum sedere captiva agmina Barbarorum. Windelin de Leg. Salic. c 5

In eundem sensum, ac verba etiam alter Panegyricus (Facerem) dictus Quid loquar, ait, rursus intimas Francorum nationes, non jam ab his locis, quæ olim Romana, invaserant [Bataviam scilicet, Menapiam, Taxandriam] sed a propijs ex origine suis sedibus [Sicambricis Transrhenanis] atque ab ultimis Barbariæ littoribus avulsas; ut in desertis Galliæ regionibus collocatæ, etiam pacem Romani Imperij cultu juvarent, et arma delectu? Windelin. ib. p 68.

Ammianus principio lib 16 narrat, Argentoratum, Brotomagum, Tabernas, Salisonem, Nemetas & Vangionas, & Maguntiacum civitates a Barbaris Transrhenanis possessas, eosque territoria earum habitare, non ipsas urbes: Nam (addit) ipsa oppida, ut circundata retibus lustra, declinant. Vindelin c 6.

Tradunt multi, Francos de Pannonia fuisse digressos, & primum quidem littora Rheni amnis incoluisse; dehinc, trasacto Rheno, a[57] Tongriam transmeasse; ibique juxta pagos vel civitates Reges Crinitos super se creavisse, de prima & (ut ita dicam) nobiliore suorum Familia. Quod postea a[58] probatum Chlodovei victoriæ tradidêre, idque in sequenti digerimus. Nam et in consularibus legimus Theodomerem regem Francorum filium Richimeris quondam et Aschilam matrem ejus, gladio interfectos. Ferunt etiam tunc Chlogionem utilem ac nobilissimum in gente sua regem Francorum fuisse qui apud Dispargum castrum habitabat quod est in termino Thoringorum. in his autem partibus, id est ad meridionalem plagam habitabant Romani usque Ligurim fluvium. Vltra Ligerim verò Gothi dominabantur. Burgundiones quoque Arrianorum sectam sequentes, habitabant trans Rhodanum qui adjacet civitati Lugdunensi. Chlogio autem missis exploratoribus ad urbem Camaracum, perlustrata omnia ipse secutus Romanos proterit, civitatem apprehendit: in qua paucum tempus residens, usque summam fluvium occupavit. De hujus stirpe quidam Merovæum regem fuisse asserunt. Greg Turon l 2. c. 9. <113v> Gennobaldus Marcomer & Sunno duces Francorum Transrhenanorum Imperante Theodosio & Maximo irrumpunt in Gallias. Greg. Turon. l 2. c 9.

a NB. Reges ecce juxta Civitatis, hoc est, in solo non Teroana; quas Gregorius velut nominat dum de his Chlodovæi victorijs in sequentibus se digesturum promittit, quod et facit extremo lib secundo Illic enim narrat quomodo , Chlodericus Coloniæ Agrippinæ rex, Chararicus Rex [Teroanæ ut affirmat Malbrancus] & Ragnacharius Camaraci Rex a Chlodovæo victi et eorum regna occupata sunt. Quos omnes Reges Chlodovæi propinquos ac parentes (hoc est cognatos) fuisse addit idem Gregorius et Chlodoveus ipse apud suos confessus est. Hi ergo illi reges oriundi a prima illa Nobiliorique Francorum familia, quâ et Chlodovæus prodijt. Cumque hos videamus regnasse omnes juxta pagos vel Civitates Belgicas Coloniam Teroanam Camaracum (inter quas media est Tangrorum civitas) meridiana luce clarius est horum progenitores esse quos Gregorius ait transacto Rheno Tongriam transmeasse, ibique juxta pagos vel civitates regnasse, exorsos scilicet una cum Pharamundo intra Terminum Tongrorum apud Dispargum Brachbantiæ considente dum illi alias atque alias urbes sibi deligunt. Windelinde lege Sal. Cap 6.

NB secundo. In Germania nullæ erant urbes. Nam scribit Tacitus: nullas Germanorum populis urbes habitari satis notum est; ne pati quidem inter se junctas sedes. Colunt discreti ac diversi, ut fons, ut Campus ut Nemus placuit.     Et Ammianus principio l. 16 narrat Argentoratum, Brotomagum, Tabernas, Salisonem, Nemetas & Vangionas, & Maguntiacum Civitates a Barbaris possessas eosque territoria earum habitare, non ipsas urbes: Nam (Addit) ipsa oppida ut circundata retibus lustra, declinant. Hence therefore the criniti reges were over cities with in the Empire. Windelin. ib.

Quibus paratis Iulianus petit primos omnium Francos, eos vide licet, quos consuetudo Salios appellavit ausos olim in Romano Solo apud Toxiandriam locum habitacula sibi figere prælicenter: cui, cùm Tongros venisset, occurrit legatio prædictorum. Ammian. l 17. De situ Toxandriæ vide Windelin cap. 8. viz: nunc Campinia dicitur. videlicet in Arborick–bant vel Brabantia.

Franci Germani quondam vocitabantur: quemadmodum autem a principio fuerint id nomen sortiti, & a Gallias deinde invaserint, ac Gothis simul sint hostes effecti, explicaturus mox sum. Et paulo post Paludes præterea his in locis [juxta Rhenum scil.] non paucæ ubi primi <114r> Germani, gens barbara habitabant, b nec magni tunc primum momenti viri qui nunc Franci vocitantur. His finitimi Arborichi accolæ erant, qui cum cætera Gallia atque item Hispania jampridem Romanis parebant. Post c hos in Orientem solem Thoringi [Tongri] barbari sunt, qui Cæsaris Augusti permissu, sedes hs tenuere, & ab his Burgundiones haud procul ad notum ventum vergentes inhabitant. Suevi deinceps et Alemanni gens valida, liberi omnes et jam diu ea incolunt loca. Temporis verò processu Visigothi, vi in Romanum Imperium facta, Hispanias omnes et Gallias ultra Rhodanum flumen suæditioni subactas, vectigalesque redditas tenuere. Erant autem Arborichi Romanorum tunc milites, quos sibi Germani [Franci scilicet] cum obedientes facere et subditos vellent, ut qui finitimi essent et pristinos vitæ mores penitus immutassent, eorum agros assiduè populari, & hos copijs universis invadere: Arborichi verò cum et virtutem præ se et erga Romanos benevolentiam fervent viros fortes eo bello se præstiterunt. cumque his vim inferre Germani non possent, societatem ut secum saltem inirent, & mutua inter se facerent connubia, precabantur: quas non inviti conditiones Arborichi mox accipere. Erant namque utrique Christianæ fidei sectatores. Sic itaque unum hi coeundo in populum ad maximam potentiam evasere. &c Procop. Got. l. 1.     Pergit dein tradere bellum inter Gothos & hos Germanos quos et Francos ambiguè vocat.

Regionum limites ac confinia lingua nostra vocant Bant. Itaque comitatus Tester-bant est Taxandriæ limes: Buken–bant (Buccinbbantes Ammiano) sunt ad limites Buchoniæ Silvæ populi: Ooster–bant Ostrobandia est, seu orientalis limes Diœcesis Cameracensis: Arborick–bant (familiari nobis Aphæresi est est notissima nobilissimaque regio Brack–bant Arborica tota. &c. Probatur etiam ex situ quod eadem sit Arboricha regio et Brachbantia.

[Iulianus Datiano et Cæreale Consolibus [358] Parisijs movens] petit primos omnium Francos quos consuetudo Salios appellavit ausos olim in Romano Solo apud Toxiandriam — locum habitacula sibi figere prælicenter. Cui cum Tongros venisset occurrit Legatio prædictorum &c pergit dein dicere quomodo Iulianos hos adortus vicit & supplicantes recepit, sed Chamavos similia ausos expulit. Id quod ipsemet Iulianus in Epistola ad Athenienses sic perscribit brevissimè: Υπεδέξαμην μὲν μοῖραν τοῦ Σαλίων ἔθνους Χαμάβους δὲ ἐξήλασα. Suscepi quidem partem Saliorum gentis, Chamavos verò expuli. Eandem expeditionem Libanius etiam in Oratione funebri super morte Iuliani perstringit. Iulianus in expeditionem profectus, circa fluvium in morem fulminis, ita nationem omnem [forsitan Saliorum] peculit ac consternavit ut mutare sedes, atque in orbem Romanum commigrare statuerint, ac pars Imperij fieri. Agros ergo petierunt, eosdemque obtinuerunt. Zosimus paulo etiam explicatius: Saxones, inquit, Quados [Chamavos] suæ nationis partem <114v> in solum ab Romanis occupatum emittunt. Hi Saliorum gentem Francorum portionem, & vi Saxonum in hanc Insulam Bataviam suis sedibus expulsam ejecerunt. Hæc insula cum priùs in universum Romanis paruisset a Salijs hoc tempore possidebatur. Cæsar ea re cognita, Quados quidem aggrediebatur, jusso priùs exercitu cum Quadis acriter dimicare; Saliorum neminem occidere, vel prohibere quò minùs in Romanorum fines transirent quod non ut hostes Romanam ditionem invaderent sed per vim ac coactionem a Quadis expellerentur. Hâc animadversa Cæsaris humanitate, Salij partim ex Insula cum Rege suo Romanum in solum trajecerunt, partim arrepta fugâ montes [forte limites seu Bergam] petebant, omnes Cæsari supp{li}ces facti, sponte sua se cum rebus suis ejus fidei permittebant. Zos. l. 3

Ab anno 358 Franci Salij cis Rhenum per Taxandriam Tongriamque cum suo rege (quod Zosimus habet) fixis domicilijs, suos quidem reges ac principes item habuerunt, perinde ac illi Transrhenani; sed Romanis obnoxios, atque etiam subinde consules. Anno 387 Mellobaudem Domesticorum comitem, Regemque Francorum, virum fortem exhibet Marcellinus eodemque anno etiam Ricomerem, Comistem item Domesticorum Gratiani. quem (editum stirpe regia, regem item utique) consulem cum Clearcho creavit Theodosius an. 384. hujus filius fuit ille Theuder{m} Rex cujus vultus enstat in nummo aureo cum isto nomine, certissime cusus intra Gallias (ac forsam etiam Tongris) cùm monetariam fabricam tunc nondum intelligerent horum rudis Germania, et quæ non latinis uteretur aut verbis aut literis. Arbogastes item Francus vir insignis. Windelin c. 12

Francos trans Rhenum desijsse an 407 circiter vult Windelin. c 13

Eclipsis , 421. Maij 17. fer 3. Faramundus erg. regnat an 420.

Dispargum Castrum est Diest—Brachbatiæ ad fluvium Tameram olim Dioste, Dies—burch. Windelin l 14.

Ricomer et Clearchus Consolibus (Cassiod Chron ) comes domesticorum sub Gratiano (Ammian l 31) Comes et Magister utriusquemilitiæ (Lex 13 de re milit. Cod. Theod.)

<115v>

Budæus de asse lib 5 p 227. Ritius. Epist: Frank.

[Editorial Note 20]

X Pacatus Paneg ad Theodosium M. cum Hispaniam laudat: Hæc Iudicum, ait, Mater, hæc Principum est: Hæc Trajanum illum, hæc deinceps Hadrianum misit Imperio.     & Themistius Orat. 5 speaking to the same Theodosius calls Trajan & Marcus & Antoninus [or rather Marcus Antoninus] πολίτας ϗ ἀρχηγέτας ejus, [i.e. Populares majoresque ejus, his countrimen & ancestors.

X Themistius Orat 12 ad Iovianum habita, de Christianis religionem Paganorum cohibentibus sermonem faciens ait ἀλλ᾽ οὐ σύ γε ὦ θεοειδέϛατε βασιλεῦ, ἀλλὰ τά τε ἄλλα ἀυτοκράτωρ ὤν τε ϗ ἐις τέλος ἐσόμενος, τὸ τῆς ἁγιϛείας μέρος ἅπαντος εἶναι νομοθετεῖς Non ita (divinissime Imperator) fecisti sed cum in cæteris et Imperator & esses & perpetuò sis futurus, quod ad religionem cultumque numinis pertineret, in cujuslibet esse arbitrio tua lege constituisti. Idem Themistius Orat 17 ad Valentem Imp. eandem licentiam a Valente lege sancitam {commorat}.

X Quum duæ urbes primariæ sint universi terrarum orbis altera a Romulo altera, a Constantino condita, magis tamen nostram tibi congruere dixerim: quod quum nè tantillum quidem ad genus illorum qui in illa rerum potiti sunt, pertineret, imperij tamen cum eadem maxima urbe consors per virtutem effecta sit. Themist. Orat. 18 in Legatione ad Theodosium sub initio Imperij ejus.

X Monachi homines quidem specie sed vitam turpem porcorum more exigentes, qui in propatulo infinita atque infanda scelera committebant, quibus tamen pietatis pars videbatur, sacri loci [scilicet Templi Serapidis] reverentiam proculcare: nam ea tempestate, quivis atram vestem indutus, quique in publico sordido habitu spectari non abnuebat, is tyrannicam obtinebat authoritatem. Enapius in Ædesio sub finem.

X Eunapius there also speaking how the Monks adored their Saints: says. θεούς τε ἀπεδείκνυσαν ϗ προσεκαλινδοῦντο τοι . . . . . . μολυνόμενοι πρὸς τοῖς τάφοις. μάρτυρες γοῦν εκαλοῦντο ϗ διάκονοι τινὲς ϗ πρέσβεις τῶν αιτήσεων παρὰ τῶν θεῶν. Pro divis ostentabant; ijs genna submittebant – – – ad illorum sepulchra pulvere sordibusque conspurcati: in his nonnulli martyres, diaconi alij, & legati arbritrique precum petitionumque apud deos nominabantur. Eunap. Ædesio.

Iuliano mortuo mansit sacrificiorum usus ad tempus aliquod. Decius regn. an 2 mens 6. Gallus ann 2 mens 4 imp. (Petav. Doctr. Temp. l 11. c 26.

Eclipsis an 421. Maij 17. fer 3. Faramundus

<116r>

Out of Ignatius Epistles.     Epistle to the Trallians.

Ἀληθῶς ἀνέλαβε σῶμα ὁ λόγος γὰρ σὰρξ ἐγένετο, ϗ ἐπολιτεύσατο ανευ ἀμαρτίας. Τίς γὰρ, φησὶν, ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας. Ἔφαγε, ϗ ἔπιεν ἀληθῶς. Ἐϛαυρώθη, ϗ ἀπέθανεν επι Ποντίου Πιλάτου

i.e. He truely took upon him a body; For the Word was made flesh; And dwelt amongst men without sin; For which of you, saith he, can accuse me of sin? He did eat & drink & was crucified & dyed under Pontius Pilate. [All which is affirmed of the word; And a little after]

Ἐι δε, ὥσπερ τινὲς ἄθεοι ὄντες, τοῦτ᾽ ἔϛιν ἄπιϛοι λέγουσι τὸ δοκήσει γεγενῆσθαι αὐτὸν ἂνθρωπον, οὐκ ἀληθῶς ανειληφέναι σῶμα, ϗ τῷ δοκεῖν τεθνηκέναι, πεπονθέναι οὐ τῷ ὄντι. {&c}

i.e. But if, as some Atheists that is incredulous men affirm, he was born a man in appearance onely & did non truely take upon him a body, & that the died in appearance & did not truely suffer [note the suffering is affirmed of him that took on him a body that is of the λογος. And a little after]

Ἀληθῶς τοίνην ἐγένησε Μαρία σῶμα, θεὸν ἔνοικον ἔχον. ϗ ἀληθῶς εγενήθη ὁ θεὸς λόγος ἐκ τῆς παρθένου, σῶμα ὁμοιοπαθὲς ἡμῖν ἠμφιεσμένος. αληθῶς γέγονεν ἐν μήτρᾳ, ὁ πάντας ἀνθρώπους ἐν μήτρᾳ διαπλάττων και ἐποίησεν ἑαυτῷ σῶμα ἐκ τῆς παρθένου αἱμάτων. &c

i.e. Therefore Mary truly begat his body, having God dwelling within it, And God the Word was truely born of a virgin being cothed with a body subject to like passions as we are, And he was truely conceived in the womb who forms all men in the wombs; & he made himself a body out of the blood of the virgin. &c

Epistle to the Philadelphians.

Ἐάν τις τᾶυτα μὲν ὁμολογῇ, ϗ ὅτι θεὸς λόγος ἐν ἀνθρωπίνω σώμα τι κατῴκει, ὢν ἐν ἀυτῷ ὁ λόγος ὡς ψυχὴ ἐν σώματι, διὰ τὸ ἔνοίκον εἶναι θεὸν, ἀλλ᾽ οὐχὶ ἀνθρωπείαν ψυχήν. λέγῃ δὲ τὰς παρανόμους μίξεις ἀγαθόν τι εἶναι — οὗτος οὕτε φιλόθεος, οὐτε φιλόχιϛος εἶναι δυναται. If any man confesse these things, & that God the word doth inhabit a humane body; the word being in it, as a soul in a body; & because | therefore that which inhabits it is | to be a God, and not a human soul: but yet affirmeth that fornication is a certain good — he can neither be a lover of God not of Christ. [Then this nothing can be plainer]

Epistle to the Church of Smyrna.

Τὸν θεον λογον — Καθηλώμενον ὑπὲρ ἡμῶν ἐν σαρκὶ αηθῶς Ἀληθῶς ἔπαθε, ϗ οὐ δοκήσει, ὡς ϗ ἀληθῶς ἀνέϛη, αλλ᾽ ουχ᾽ ὥσπερ τινὲς τῶν ἀπίϛων ἐπασχυνόμενοι τὴν τοῦ ανθρώπου πλάσιν ϗ τὸν ϛαυρὸν ϗ αὐτὸν τὸν θάνατον, λεγουσιν ὅτι δοκησει ϗ οὐκ ἀληθείᾳ ἀνείλφη τὸ ἐκ τῆς παρθένου σῶμα, ϗ τῷ δοκεῖν πέπονθεν, ἐπιλαθόμενοι τοῦ εἴποντος. Ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο ** [59]. —— οὐκοῦν ὁ λόγος ἐν σαρκὶ <116v> ὤκησεν. ἡ σωφία γὰρ ἑαυτῇ ᾠκοδόμεσεν οἶκον, ὁ λόγος τὸν ἑαυτοῦ ναὸν λυθέντα ὑπὸ τῶν χριϛομάχων ἰουδαίων, ἀνέϛησε τῇ τρίτῇ ἡμερᾳ. *** [60] He suffered truly & not in appeareance, as also he rose again truely & not as some incredulous men who being ashamed of his incarnation & cross & death, say that he seemed but in truth did not take upon him a body of the Virgin & that he suffered in appearance onely; they being forgetful of this evangelicall saying; The Word was made flesh. —— Did not therefore the word inhabit flesh? For wisdome hath built her an house (Prov 8): The word on the third day raised again its own temple which was disolved by the Christ — opposing Iews (Iohn 2.19) & the word, its flesh being lifted up after the manner of the brazen serpent in the wilderness, did draw all men after him unto æternal life.

Τί γὰρ ὠφελεῖ, εἰ ἐμὲ ἐπάινει τὶς, τὸν δὲ κύριόν μου βλασφημεῖ, μὴ ὁμολογῶν αὐτὸν σαρκόφορον θεόν. What profits it if any one prais me & blaspheme my lord not confessing him to be a God clothed with flesh.

Μηδεὶς πλανάθω, ἐαν μὴ πιϛεύσῃ Χριϛὸν Ιησοῦν ἐν σαρκὶ πεπολιτεῦσθαι, ϗ ὁμολογέσῃ τὸν ϛαυρὸν αὐτοῦ, ϗ τὸ πάθος, ϗ τὸ αἷμα ὁ ἐξέχεεν υπερ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας, οὐ τῆς ζωῆς αἰωνίου τέυξεται, κἂν βασιλεὺς ᾖ, κἂν ἱερεὺς, κἂν ἄρχων, κἂν ἰδιώτης κἂν δεσπότης, ἢ δοῦλος, κἂν ἀνὴρ ἢ γυνή. Ὁ χωρῶν χωρείτο, ὁ ακουῶν ἀκουέτω. Let no man be deceived; Vnless he believe Christ Iesus to have dwelt in the flesh amongst us, & confess his cross & his passion & his blood which he shed for the salvation of the world, he shall not obtein eternall life whether he be king or Priest, governour or subject, master or servant, man or woman. He that understands let him understand it, & he that hears let him hear it.

Epistle to Polycarp

Προσδόκα Χριϛὸν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τὸν ἄχρονον ἐν χρόνῳ, τὸν ἀόρατον τῆ φύσει, ὁρατὸν ἐν σαρκὶ. τὸν ἀψηλάφητον ϗ ἀναφῇ, ὡς ἀσώματον, δἰ ἡμᾶς δὲ ἁπτὸν ϗ ψηλαφητὸν ἐν σώματι τὸν <117r> ἀπαθῆ ὡς θεὸν, δἰ ἡμᾶς δὲ παθετὸν ὡς ανθροπον, τὸν κατὰ παντα τρόπον δἰ ἡμᾶς ὑπομείναντα. Expect christ the son of God the timeless in time, the invisible by nature visible in a body, the intrectable & untangible as incorporeal, for our sake possible as a man, him that after all manner of ways indured for our sake.

To the Ephesians.

Ὁ λόγος γὰρ σὰρξ ἐγένετο. ὁ ἀσώματος ἐν σώματι, ὁ ἀπαθὴς ἐν πἁθητῶ σώματι, ὁ ἀθάνατος ἐν θνητῷ σώματι. For the word was made flesh; the incorporeal in a body, the impossible in a possible body, the immortal in a mortal body.

To the Trallians.

Χριϛὸν ἀγένητον νομίζουσι τὸ δὲ πνευμα οὐδὲ ὅτι ἐϛὶν ὁμολογοῦσι. τινὲς δὲ αὐτῶν τὸν μὲν υἱὸν ψιλὸν ἄνθρωπον εἶναι λέγουσι. ταυτὸν δὲ εἶναι πατέρα ϗ υἱὸν ϗ πνεῦμα ἁγίον.     They think christ to be unbegotten, & the holy ghost they confess not that he is. And some of them affirm that the Son is a meare man, & that the father & Son & holy ghost are the same thing.

To the Magnesians

Ὅς πρὸ αἰῶνος παρὰ τῷ πατρὶ γενηθεὶς, ἦν λόγος θεὸς μονογενὴς υἱός. ϗ ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων, ὁ αὐτὸς διαμένει. Who was the word God, the onely begotten son of his father before ages, & remains the same to the end of ages.

Εἷς θεὸς ἐϛὶν ὁ παντοκράτωρ ὁ φανερώσας ἑαυτὸν διὰ Ἰησοῦ Χριϛοῦ τοῦ υἱοῦ ἀυτοῦ, ὅς ἐϛιν αὐτοῦ λόγος, οὐ ῾ρητὸς, ἀλλ᾽ οὐσιώδης, οὐ γάρ ἐϛι λαλιᾶς ἐνάρθρου φώνημα, αλλ᾽ ἐνἐργείας θεικῆς οὐσία γενητὴ. There is one god, the almighty, who manifested himself by his son Iesus Christ who is his word, not spoken but substantial (real). For he is not the voyce |  of an articulate speech, but a begotten substance of the Divine efficacy (energy).

Πρὸ πάντων μὲν αἰώνων γενεθεὶς παρὰ τοῦ πατρὸς. Begotten of his father before all ages.

Τοῖς ἐξοκείλασιν εἰς πολυθείαν, τὸν ἕνα ϗ μόνον ἀληθινὸν θεὸν καταγγείλοντα, τὸν εἁυτοῦ πατέρα. Preaching to them that were addicted to polytheism, the one & onely true God, his father.

<117v>

To the Philadelphians.

Εἷς ἀγένητος, ὁ θεὸς ϗ πατὴρ. ϗ εἱς μονογενὴς υἱὸς, θεὸς λόγος ϗ ἄνθρωπος. ϗ εἷς ὁ παράκληος, τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας. ἓν δὲ ϗ τὸ κήρυγμα, ϗ ἡ πίϛις μία, ϗ τὸ βάπτισμα ἕν, ϗ μία ἡ ἐκκλησία. There is one unbegotten, the god & father, & one onely begotten son, God the Word & man, & one conforter the spirit of truth. And so there is one preaching, one faith, one baptism & one church.

᾽Εάν τις λέγῃ μὲν ἕνα θεὸν, ὁμολογῇ δὲ ϗ Χριϛὸν Iησοῦν, ψιλὸν δὲ ἄνθρωπον εἶναι νομίζῃ τον κύριον, οὐχὶ θεὸν μονογενῆ ϗ σοφίαν ϗ λόγον θεοῦ αλλ᾽ εκ ψυχῆς ϗ σώματος αὐτὸν μόνον εἶναι νομιζῇ, ὁ τοιοῦτος οφις ἐϛὶν, &c. If any man acknowledge one God & confess Christ Iesus, but supposes the Lord to be a meare man, & steems him not to be the onely begotten God, & wisdome & word of God, but to consist onely of a soul & body, that man is a serpent.

To the Smyrneans.

— τὸν θεὸν λόγον, —— καθηλῳμένον ὑπὲρ ἡμῶν ἐν σαρκὶ ἀληθῶς. —— ϗ ἀληθῶς ἔπαθε &c. God the word — crucified for us in true flesh — — He suffered truely &c. See above.

To the Romans

Ἐπιτρέψατέ μοι μιμητὴν εἶναι πάθους Χριϛοῦ τοῦ θεοῦ μον. Suffer me to imitate the passion of Christ my God.

<118r>

To give them a nearer instance Greg. Naz. Greg. Naz. inverts the order of our saviour's words & sets baptizing before teaching

But further what will they say to this place of Gr. Naz. Here the order of our Savior's words is inverted baptizing set before |  teaching: which plainly shews that this Fathe{r} understood not that there was any force in the order of of our Saviours words, [& it is & yet nothing can be plainer then that this Father intended not to denote the order of the things by the order of the words For had he] for then he would not have varied from that order. Neither did he intend any order of the things by the order of his own words: for had he intended by setting teaching after baptizing to express such teaching as was to come after it, he should have put the word μαθητευων after the whole sentence βαπτιζω σὲ ἐισ ὄνομα πατρος ϗ υἱοῦ ϗ πνεύματος ἁγίου. / Yea Greg. Naz. inverts the order of our Savior's very words, whichit is not likely he would have done had / Had this Father understood of any force in the order of our Saviours words to signify the order of the things he would not have inverted it, or had he intended any such force in the order of his own words, that is, by setting — the word μαθητέυων not only after βαπτίζω but after the whole βαπτίζω. There cannot be any force therefore in argueing from the order of the words to the order of the things: & yet

With a d. c. also put without a præp. Saint Basil useth the word μα by Saint Basil a power to the resurrection

Sir     When you were last here you told me it would be necessary for me to go over into Bedfordsh. to take some order about Mister Day's tenure before our Lady day. If you please to let me know by a line or two the next opportunity what time I may find you at /

Nor let any one think them needles because the Antipædobaptists reject all authority but that of scripture: [For if they should be of little or no force to convince them, yet may they serve to confirm others] For other parties even the Papists themselvs who cry up tradition most seem as hard to be convinced by it as the Antipædobaptists, & the Antipædobaptists are as ready as any others to possess their followers with an opinion that of tradition from the beginning ... The removal of this perswasion I thought therefore not to be neglected, hoping that it will work as well to the conviction of some that are already lapsed as to the establishing of others that are wavering: which if it do

For which ends I have not scrupled to make use of various Authors, of divers kinds leaving

<118v>

relish not all to {pike} out what they relish most. such as

[Editorial Note 21]

Hæc Probat Gothofr. Comment. in l. 7 de Pagan Cod. Theod. Scil. Symmachus



Scilicet Themistius Orat 12 ad Iovianum A.C. 364. habita, de Christianis —— constituisti &c. Idem Them. — commemorat et utrumque Imp. eo nomine laudat. Porrò de Valentiniano — servabat. Quin etiam Libanius (Orat pro Templis) ad Constantium alludens ait: Valentinianus melior extitit — est. Et Baronius an 371. 171 docet quod

Hactenus itaque post Iulianum floruit Gentilitas. Et huic est quod Symmachus in Relatione ad Val. jun. ait: Si numerentur hi Principes utriusque sectæ utriusque sententiæ; proximus eorum [scil. Iulianus] ceremonias patrum coluit, recentior [scilicet Iovianus Valentinianus & Valens] non removit. Dissimulationem ideò et conniventiam horum posteriorum principum Symmachus laudat, memorat et Ambrosius l 1 & 2 adversus Symmacum. Sic et Libanius (Orat pro Templis) ait quod mortuo Iuliano mansit sacrificiorum {usus} ad Tempus aliquod

De simili licentia a Gratiano et Valentiniano jun. ad usque an 380 vel 381 circiter concessa, & sacrificijs deinde (reliquo cultu permisso inhibitis vide Gothofredi Comment. in l. 7 de Pag. C. Th.

Imp. Valentinianus, Theod. & Arcad. Augusti tres Tatiano Præfecto Prætorio

Quicunque sub professione Monachi reperiuntur, deserta loca et vastas solitudines sequi, adque habitare jubeantur Dat 3 non. Sept. Veronæ, Valentin. A. 1V & Nestherio Consolibus [390] Revocantur dein 15 Kal. Maij A. 392.

Scripsit Symmach relat A.C. 383 (Baron           ) & respondit Ambros anno sequ (Baron.           ) Et cùm Symmachus prætenderet. Respondit Ambros: Absit ut hoc Senatus petisse dicatur. Pauci Gentiles communi utuntur nomine. Nam et ante biennium fermè cùm hoc petere tentarent, misit ad me Sanctus Damasus Romanæ Ecclesiæ Sacerdos, libellum quem Christiani Senatores dederunt, & quidem immunerari, postulantes nihil se tale mandasse, non congruere gentilium istiusmodi petitionibus, non præbere consensum, quæsti etiam publicè privatimque se non conventuros ad curiam si tale aliquid decerneretur. [Vide Baron an 384. 9.

Sic et Prudentius post viginti circiter annos, primo de Senatu dein de populo hæc loquitur.

Respice ad illustrem, lux est ubi pubblica, cellam,

Vix pauca invenies gentilibus obsita nugis       Ingenia &c

Posthinc ad populum converte oculos, quis in urbe est

Qui Iovis infectam sanie non despuat aram? &c

Et dubitamus adhuc Romam tibi Christe dicatam

In leges transisse tuas? omnique volentem

Cum populo & summis cum civibus, ardua magni

Iam super astra poli terrenum extendere regnum?

Nec moveor, quod pars hominum rarissima clausos

Non aperit sub luce opulos, & gressibus errat.

<119r>

Roma a{b} {Alar}ico capta 9 Kal Sept. A D 410: P. Diac misc: l 13. p 398

Sub Snyone Rege Danemarchiæ exonerata multitudine gentis, Longobardi egressi sunt, et ad Danubium pervenerunt, contraque Herulos feliciter pugnarunt Iustiniano imperante. Lazius l. 9. p 517

— Igitur egressi de Scandinavia [Insula sub Rege Sueciæ vel Danmarchiæ] sive Scandavia insula Wynnili [sic enim primò dicti sunt Longobardi] sub Ibore et Agione ducibus, in regionem quæ vocatur Scoringa [forte Livonia et Prussiæ] adducti, per aliquot illic annos consedere. Illo quoque tempore Ambri et Asij Wandalorum duces vicinas Provincias bello premebant. Hi multis elati victorijs nucios ad Wynnilos mittunt ut aut tributa Wandalis persolverent aut se ad belli discrimina præpararent — Mandant igitur per legatos Wandalis pugnaturos se potiùs quam servituros. Erant siquidem tunc Wynilorum universi juvenili ætate florentes sed numero perexigui. Paulus Diac. l 1. c 7. Igitur Wynnili, qui et Longobardi, commisso cum Wandalis prelio — victoriam obtinent. P. Diac. c 9. Hoc fuit sub ducibus Ibore et Angione — Igitur transmisso, de quo diximus, flumine [forte Rheno cum ad ulteriores terras pervenissent, illic per tempus aliquod commorabantur – Noctu autem quadam — subito super eos irruentes Bulgari — multos prosternunt tamdiu tamque acriter per eorum castra grassantes sut ipsum Agilmundum regem interficerent. Resumptis tamen viribus post hæc incommoda Longobardi Lamissonem sibi regem constituunt

qui — in Bulgaros arma convertit. P. Diac l 1. c 11. Ex hoc loco potiti victoria – in Germaniam transmigrarunt haud procul a Reno ubi est modo Palatinatus inferior consederunt proxime Cheruscis Lazius l 12. p 642. Post in Moraviam transeunt Laz Ibid. — Postea sub Tadone bellum cum Rodolpho Herulorum Rege exortum est, et Herculi vincuntur et non solum castris sed agris quoque in finibus Pannoniæ Noricique secus Istrum amnem exuti Longobardis reliquerunt Diac l 1. 12 — Post Valaritum nonus Andoinus regnum adeptus est qui non multo tempore post Longobardos in Pannoniam traduxit — Gepidæ vero ac Longobardi concepta jamdudum rixa tandem in apertum exarserunt bellum. P. Diac. l 1. c 15.     Habitaverunt autem in Pannonia annis quadraginta duobus – Tunc Alboinus sedes proprias, hoc est Pannoniam, amicis suis Hunnis contribuit: eo quidem pacto ut siquo tempore Longobardis necesse foret reverti sua rursus arva reciperent. Lazius l 12 p 645 — Et una cum suis et saxonibus plerisque et alijs quos sibi adjuxerat, contendit Italiam, mense Aprili A.D. 562.



Sub Ducibus Ibor et Agon ex Insula Scandavia adveniunt A       & Vandalos prœlio vincunt potiti regionibus duabus amplis quas Diaconus recenset Scoringia et Rugilandia.. Et his mortus regem primum sibi constituunt. Agilmundum qui a Bulgaris fines tunc Germaniæ colentibus per insidias vincitur et occiditur A.D.       Paulus Diac. l i c 10

2 Lamisso Bulgaros vincit

3 Leth Longobardis in Germania colentibus præfuit annos 40    /    P. Diac l 1. c 12

4 Gildeochus in Germania regnavit.

5 Gedeochus Anastasio imperante in Germania regnavit

<119v>

Claffo Gedeochum patrem ibidem secutus est Diac l 1. c 13

Tado sive Tato Longobardos ex Rugilandia primus ad campos patentes ut opinor Moraviæ Et Rudolphus regem Herulorum vicit ejusque sedes in finibus Pannoniæ et Norici secus Istrum occupat       Diac l 1. c 13

Wacho

Waltharith septem annos

Ando{illeg}us adversus Gottos in Italia regnantes gentem suam in Pannoniam traduxit et vicit Turisindum Gepidarum regem qui tunc ulteriorem Danubij Pannonijs objectam oram tenebat Dia. l 1. c 15.

Albuinus victis Gepidibus et occiso Chunnimundo eorum rege, et sedes in Pannonia quos jam per 42 annos occuperant Longobardi, relinquit Hunnis amicis ejus hac tamen lege ut restituerent siquando reverti necesse haberet.

Duravit hoc regnum ab Ann 390 ad an 773



Gothorum genera sunt Gotti seu Ostrogotti, Hypogotti seu visigotti, Gepides et Vandali, nomen tantum et nihil aliud mutantes. Lazius p 561 l 10.

Daciam quam — Hodiè Transylvaniam Hungariæ ac Vallachiam nominant Gottos paulo ante Alexandri magni ætatem occupasse invenio, reliquisse verò sub Valentiniano et Valente circa A.D. 376. In hoc loco se Gotti proprijs armis cum a Macedonum tum Romanorum quoque jugo fortissimè dimicando usque defenderunt, ait Lazius de Gent. migr. l 10. p 354.

Hunnis a Palude Mæotide incumbentibus — fecit Ermarichi Gothorum Regis immaturus obitus — ut in studia partium Gothi dividerentur et alius alium Ermanaricko successorem nominarent. Inter quas disceptationes (authore Iornande) Balamber Hunnorum rex — Gottos defatigatos demum agris Daciæ exuit et ad Istrum fugavit Lazius ibid.

Eutropius lib 12 sic scribit. Circa hæc tempora Gothi trans Istrum constitui civile bellum inter se duabus partibus commoverunt. Vnius præerat Fridigernus alterius Athalaricus. Fridigerius autem cum suis omnibus Arrianus erat, Athalaricus vero cum suis paganus. [Cumque prævaluisset Athalaricus, Fridigernus auxilium a Valente postulat per Vlfiam Episcopum suum qui moratus sub Constantio fuerat cum Eudoxio et Acacio Arrianis; qui etiam litteras Gothicas primus adinvenit et scripturas divinas in eam linguam convertit. Statim Valens præcepit Thraciæ militibus ut Fridigerno auxilia] — tandem Fridigernus cum suis Athalaricus verò cum suo exercitu ibidem remansit. Vnde hi Vesogothi dicti sunt Et illi Ostrogothi . — Ea tempestate Gens Hunnorum diu in proprijs et inaccessis clausa montibus repentina rabie exarcit in Gothos eosque conturbatos ab antiquis sedibus expulit. — Gothi transite Danubio fugientes a Valente sine ulla fœderis pactione

Ammianus l. 31

<120r>

suscepti sunt tribuente eijs terras Thraciarum ad habitandum. — Hoc fuit initium ut illo in tempore Romana respublica calamitatibus subderetur, Barbari enim cum Thracias obtinuissent licenter Romanorum vastabant Provincias. Hæc Eutropius. l 12.

Ammianus l 31 scribit Gothos ab Hunnis prementibus divisos esse. Et cum eo consentit Iornandes.

The Goths were a large Kingdom seated beyond Ister on the northern parts of Hungary a in Dacia, where they had for many ages continued neigbours to the Roman Empire b But about the yeare 376 c their King Ermanaric dying they & so divided into two Kingdoms whereof one left their seats & went westward to the side of Ister under their King Fridigern, the other staying in their seats under their King Athalaric.d And from this situation they were first called Ostrogoths & Vesogoths. e

About the same time the Hunns made an irruption upon them whom when the Vesogoths perceived that their brethren were not able to resist they (sent Vlfia their Bishop to the Emperor Valens to desire) past over the Danube & seated themselves in Thrace having first obteined leave of the Emperor Valens.

The Goths were a large Kingdom seated beyond Ister on the northern parts of Hungary in Dacia where they had for many ages continued neighbours to the Roman Empire. But about the year 376 being invaded by the Huns from the confines of the Lake Mæotis a great part of them quit their seats & remove westward under the conduct of Fridigern, leaving their & Country to be subdued by the Enemy. And still flying from the Conqueror they pass the Danube anno 377 & by permission of the Emperor Val{en}s seat themselves in <120v> in Mæsia but not long after rebell against the Emperor & neare Hadrianople circumvent & destroy his whole Army & burn him in a country cottage. This was done in August A.D. 378. Afterward the overrun Pannonia Thessaly Epire & Achaia. But the next year Thedosius is sent with very great slaughter, But at lenght he falling sick at Thessalonica, Gratian with his consent made peace with them; & permitted them to seat them selves in Thrace Gratiano quinto et Theod Consolibus A.D. 380

E Scythia primo egressi Vandali ad oram maris Balthici inter ostia Vistulæ et Albis amnium consedere ubi Modo Pomerania ac Meclaburgensis Prussiaque ditiones extenduntur. (Polonia Pomerania Prussia et Transylvania) Vnde legentes postmodum Vistulæ ripam ad interiora Germaniæ magis transmigravere, ubi mixti Germanis talem linguam didicere cujus voces quasdam in explicatione Iconum præmissimus — Vandalis tunc erant ab oriente Gothi ab occidente Marcomanni a Septentrione Hermunduli, a meridie Ister qui et Danubius dicitur. Lazius p 600, 602

Hic ergo Vandalis commorantibus bellum indictum est a Geberich Rege Gottorum — sed mox ipse rex Vandalorum Wisumar magna cum parte gentis suæ prosternitur — Tunc perpauci Vandali collecta imbellium suorum manu infortunatam patriam relinquentes, Pannoniam sibi a Constantino Principe promissam petiere ibique quadraginta annos plus minus sedibus locatis, Imperatorum decretis ut incolæ famularunt, Hæc Iornandes.       Nota     Stilico erat de Gente Vandalorum.

sed longo post tempore Gepides ipsi, Longobardique, ut proximè habitantes hostes invicem facti sunt — Sed Longobardi haudquaquam Gepidibus pares — cum Romanis sibi ineundum esse fœdus constituunt. — Iustinianus — cum Longobardis belli societate inita — equitum ultra decem millia ad eos mox mittit. Romanis ducibus commonefactis ut gente celerrimè debellata maximo in Italiam studio cum equitatis omni contenderent. Sed ex his perpauci ad Longobardos veniunt. &c.



Mortuus est Odwyn ac deinde regum jam decimus Albuyn ad regendam patriam cunctorum votis accessit — Albuyn cum Avaribus qui primum <121r> Hunni postea de regis proprij nomine Avares appellati fœdus perpetuum init. Dehinc ad præparatum cum Gepidis bellum profectus est. Qui cum e diverso properarent, Avares, ut cum Albuyn statuerant, eorum patriam invaserunt. — Chumnimundus Gepidarum Rex primo cum Longobardis confligere jubet — Longobardi victores effecti sunt, tanta in Gepidas ira desævientes ut eos ad internecionem usque delerent. — Et Gepidorum ita genus diminutum est ut ex illo jam tempore ultra non habuerint Regem sed universi qui superesse bello poterant aut Longobardis subdit aut usque hodie Hunnis eorum patriam possidentibus — subjeti sunt. P. Diaconus.

Reges Vandalorum.

1 Wisumarus, sub Constantino magno, a Gepidis victus et Dacia expulsus. Iornandes.

2 Carocus Theodosio imperante, depopulata Germania et Maguntiaco expugnato, primus gentem suam in Pannonias traduxit. (sed in proprias sedes reverti {coactus} est.

3 Godogesitus ex Pannonias in Italiam indeque in Galliam et Hispanias traduxit. Ann. 399. 54, 55, 56.

<122r>

Beatus Antonius cum a S. Athanasio Alexandriæ Episcopo propter confutationem hæreticorum in urbem Alexandrinam esset accitus, & isset ad eum Didymus, vir eruditissimus captus oculis, &c. Hieron. ad Castrutium Ep 33. Tom 1.

Obit Paulus anno 343 exordio septimi anni Constantij. Baron: Ann 343. sec 1. nempe 60 annos post 283 persec: vide ibi. Obit Hilarion An 372. Anno Æt 80. Obit Anton. 358: an 105 nat.

Etsi credo pervenisse etiam ad sanctitatem tuam de persecutione quam etiam nunc adversus fraternitatem facere conati sunt inimici Christi, quærentes sanguinem nostrum, possunt tamen clarissimi nostri referre quoque religioni tuæ. In tantum enim rabiem per milites extendere ausi sunt, ut non solum civitas clericos effugarent sed etiam ad Eremitas exirent & funestas suas manus adversus μονάζοντας imitarent. Hæc Athanasius ad Luciferum in qua Epistola Luciferum gratulatur & valde laudat propter epistolam convitijs plenam a Lucifero missam Imperatori Constantio, quam et Athanasius in Græcum vertit & ad ecclesias orientis misit. Baron Ann 356 sect 70 & sequ. In illa autem Epistola Lucifer vocat Constantium Stolidissimum Imperatorem, Arij vermem, beatorum mactatorem, oculos cordis serpentis morsibus confossos habentem, vocat fidem suam heresin Arrianam dicitque credentem secum Iudas Iscarioth Iudæorum imitatorem puniri, & frendores colubri per se illatos — aliaque multa. Consule.

20000 virgines & 10000 monachi in civitate Oxirincho apud Theas. Baron A 316. sec 30.

Lucifer in lib. 1 pro Athan. ad Const. misso dicit quod Athanasius missus fuerat in exilium quia noluerat esse Arianus; idcirco namque Athanasium perosum habitum a patre tuo [Const magn.) non te fugit quandoquidem et tu in ea eum digneris persequi causa in qua fuerit & tuus pater persecutus. — Et inducit Constantium sic loquentem nisi pater meus benè fecisset conferre se ad Arrianos non ejus filij regnaremus. Baron: 336. 13. Vide locum Hilarij scribentis in Constantium. Baron 357. 60.

Cum populus Alexandrinus continenter vociferaretur, & precibus Deum sollicitaret pro Athanasij reditu, & magnus ille Antonius Monachus de eo persæpe ad Imperatorem scriberet observaretque ut Meletianorum sententiæ minimè assentiretur sed eorum criminationes calumniarum loco duceret: Imperator [Constantinus M.] neutiquam suaderi potuit — sed constanter asseruit se neque destiturum de sententia [Meletianorum scilicet] neque Athanasium, utpote seditiosum et judicio ecclesiastico condemnatum revocaturum. Rescripsit præterea Antonio se non posse concilij sententiam contemnere. Nam etsi pauci vel ad odium vel ad gratiam judicare solent tamen non esse probabile ut tanta illustrium et spectatorum episcoporum multitudo in simili errore versaretur: Athanasium autem contumeliosum esse, arrogantem dissidij et seditionis authorem. Sozom l 2. c 39. Imperator incusat etam Ægyptios seditionis.

<122v>

Andæus Homoüsianus in Scythiam imperante Constantio relegatur — ubi progressus ad intima Gothiæ — multos Gothorum ad fidem instruxit. Ab ipso sane multa Monasteria in Gothia facta sunt &c. Epiphan Hæres 70. Baron an 341 sec 40 Fuit Andæus Anthropomorphita. Ib.

S. Basilius author Monachismi in Ponto & Cappadocia.. Basil Ep 63. & 79 & Baron: an 361. sec 50, 51.

Monachos fide Catholica præ cæteris enituisse constat, inquit Baron: an: 361. s: 50.

Donatistæ in Africa adversabantur Monachis Baron an 340. 9.

Athansio propalante Monachismus in urbem introducitur Baronb an 340. 8.

Res ab Antonio gestas scripsit Athanasius (Hieron de script. Eccl. in Anton. & in Evagr. quod et alij omnes affirmant) quas e græco Evagrius Episc Antioch. & comes Hieronymi in Latinum convertit, ut et Hieronymus (Hieron Ep: 101) unde Gelasius ab eo scriptam Antonij vitam tradit (Gela. decr. lib. authent. & apocr.)

Melania ab ipso Athanasio donata est ovina pelle quam dono acceperat a Macario Abbate, oblata ipsi munere a Leone pro gratiarum actione de catulis ab ipso luci redditis, cujus rei adeo admirandæ Ruffinus historiam narrat (Ruffin l 2. c 4)

Aquileienses clerici, quasi chorus beatorum habentur (Hieron. Chron) per quos scil: Ariani expulsi. Sed et qui ibi erant clerici et Monachi, hoc præconio ex ijsdem tres potissimum laudantur in Chronico cum ait: Florentinus, Bonosus et Ruffinus insignes Monachi habentur. Baron. Annal. 372 42

Theodosij Anchoretæ cujus precibus S. Hieronymus monasticæ vitæ institutum arripuit res præclarè gestas Theodoretus conscripsit, Theodor. in Philoth. c: 10 Eumque patria Antiochenum eo sanctitatis pervenisse tradit, ut nautes ejùs nomine invocato, tempestatem maris ingruentem sedarent. Baron Ann 372 sec 44.

Hyeronym: monachus.     Hieron ep: 22 ad Eustochium.

Athanasium juvenem præfectum in eremum adhæsisse magno illi Antonio ipse in ejus vita a se scripta significat Baron An 311. 63.     Athanasius in exilio quæritur de persecutione Monachorum, & quod tunc non liceret illi fratres vide Ep ad Lucif.     Baron 356. 76, 77.

Gregorius Nazienzenus factus Presbiter Baron An 362 sec 65 Mox Monachus (in eremum a Basilio invitatus) Baron Ann 363 sec 82 & sequ. Greg. Naz. de silentio & jejunio.

Sozomenes cum monachos Palæstinos recenset, ait: Ex eorum numero fuere Hesychius Hilarionis sodalis, & Epiphanius, qui postea Salaminæ, quæ est urbs Cypri, fuit Episcopus. At Hesychius in eo ipso loco, in quo magister ejus vitam egit monasticam: Epiphanius autem in tractu Eleutheropolitano, in Ægypto longissimo tempore inter monochos versatus. Sozom l 6. c 32. Baron an 372. 108.

Epiphanius Salaminæ Cyri Episc. qui cum Hilarione plurimum versatus est, laudem ejus brevi Epistola scripsit, quæ vulgo legitur. Hieron: in vita Hilarionis.

Basilij Ep: 19 sic inscribitur: Desideratissimis ac religiosissimis fratribus & sympresbyteris Acacio, Aetio, Paulo, Silvano, & Diaconis etiam & religiosis Monachis fratribus Basilius Episcopus. &c Bar an 375 14. fuere hi nominati Monachi primores in Syria apud Chalcidem habitantes. Baron ib. Fuit etiam Basilius quo{illeg} pater Monasterij juxta Eleutheropolim ib sec 16.

<123r>

I. Chrysostomus monachus Baron an 382 sec 64 & Chrysostom. de compuctione Cordis lib. 2. postea Episcopus Constantinop.

Paulinus (ut puto post Nolanus Episcopus) presbyter et mox Monachus Bar A.C. 394. sec 86, 87 & 94. Ejus uxor etiam dissoluto conjungij statu fit monach ib.

Mauritius Episcopus Andigavensis Monachus Bar an 394

Sulpitius Severus Monachus factus an 394 sed an Clericus quære Baron an 394. sec 96. Presbyter Bar 431. 190

Athanasius cum Antonio ab adolescentiâ assueverat, & (ut ipse in ejus vita a se scripta testatur) inservierat, (Baron: 328.5) fit Presbyter Alexandrinus deposito Ario cum suis. mox et Episcopus clanculum eligitur unde turbæ maximæ concitatæ (               ) & visitat Thebaidis ecclesias & Monachos Pachomium et Antonium (Vita Pachomij Sur. t. 3. Bar: 328. 3, 5.) Introduxit etiam Monachos in Alexandriam et circa se retinuit (                    ) & post cædem Magnentij, cum pulsus esset a Constantio, recessit in Eremum et ibi per sex annos continuos vitam monasticam degit. (                    )

Cassianus clericus (diaconus scilicet) et Monachus. Baron 404. 78

Vincentius Lirinenis Mon. et Presb. Gennad. de script Eccl. c 64. Baron 434. 19

Theodoritus a prima ætate in monasterio institutus, inde ad Episcopatum subvectus.

Sozomen monachus ardens sed an clericus haud {sciv.} Socrates

Didymus Alexandrinus. Ephrem Syrus (Theodorit l 4 c 29. Sozom l 3. c 15, 16.

Maiarij duo monach & Presb. Sozom l 3 c 14 Sidonius Carm or Epist 16 Ad Faustum Episc

Macarij duo Paphnutius, Or, Ammon, Ioannes, Sarmata, Hilarion, Antonius Monachi. Sidon. ib.

Spiridion



Siricius Papa sanxit nemini clerico nubere licere.

Monachi sub Valente A.C. 372 a Lucio dira passi. Sic enim Ruffinus ille Hieronymi inimicus in l. 2. c 3, 4. Post fugas civium & exilia, post cædes et tormenta flammasque quibus innumeros confecerat ad monasteria furoris sui arma convertit, vastat eremum, & bella quiescentibus indicit. Tria millia simul aut eo amplius viros per totam eremum & solitaria habitatione dispersos oppugnare pariter aggreditur mittit armatam equitum et peditum manum &c – – – – – – – – – &c – Per id tempus patres monachorum, vitæ et antiquitatis merito, Macarius, Isidorus, aliusque Macarius, atque Heraclides & Pambus Antonij discipuli per Ægyptum & maximè in Nitriæ deserti partibus habebantur. Baron an 372. 85.

Multi Monachorum Nitriæ per Tribunos et milites cæsi: Valens enim lege data ut Monachi militarent, nolentes fustibus interfici jussit. Hieron in Chron. Idem testatur Oros l 7. c 35. Vt et l 63 de Decurion. C. Theod. & Cod. Iustin. eodem tit. l 26. Lex autem dat Kal. Ian. Valentinian & Valente Augusti duo consolibus Baron: Ann: 375. c 10, 11.

Monachi Nitriæ hominem membris omnibus & præcipuè pedibus aridum sanant inungendo cum oleo et invocando Deum quem Lucius persequitur. Item cæcus absente Macario a cellula sua visum recipit inungendo proprios oculos cum luto ex pariete Macarij resoluto in aqua de puteo ex qua Macarius bibere solebat. Ruffin. l 2. c 3, 4. Subdit post hæc Ruffinus de eodem Macario qui Leunculos cæcitate curavit proque gratiarum actione a leæna, pelle ovina donatus est: At hæc contigisse alibi dixit Baronius vivente Athanasio. Subjungit verò Ruffinus: Sed his Lucius non erubuit nec aliqui{d} reverentiæ virtutum mirabilibus detulit; quinimò jubet patres ipsos ablatos a greg{e} <123v> suo, imò clam raptos in insulam quandam Ægytpi paludium deportari, in qua compereat neminem, prorsus esse Christianum. — In ea erat templum quoddam summa veneratione a loci incolis observatum. Cumque primum navicula senum oram Soli illius contigisset: ecce subito sacerdotis templi illius filia correpta spiritu cum ingenti vociferatione & clamoribus usque ad cælum datis agi per medios populos cæpit & crebros ducens rotatus, stridens, huc atque illuc rabida ora vibrare, — & populis sequentibus pervenit ad naviculam senum. Ibi verò projecta eorum pedibus clamare cœpit: Quid venistis huc o servi dei summi &c: Cumque hæc diceret, increpitus ab eis erroris spiritus effugatur: & puella sana una cum parentibus suis jacebat ad pedes nostri temporis Apostolorum. Ruffin l 2. c 3, 4. Baron. an 372. 88, 89.

Historiam de Dæmone nigro prohibente templum dirui, cum aqua cruce signata fugato vide in Theodorit l 5. c 21.

Miracula S: Martini qui Monochatum in Gallias introduxit vide in vita ejus a Severo scripta cap 10.     et Baron ann 389. 110, 111, 112.

Miracula Apollonij Monachi (& aliorum forte) vide in vitis Patrum, in Apollonio cap 7. & Baron an 362. 159, 160.

Gregorius Nazienzenus ad Hellenium scribens, sic refert mores Monachorum in Ponto. Ipsi, inquit, partim antris solitarijsque, & ad terram stratis rudibusque cubilibus delectantur: a domibus abhorrent: — Partium ferreis compedibus sese excruciant ut vitium una cum corpore conficiant. Alij rursum ferarum ritu parvis angustisque domibus inclusi nec mortalis quidem cujusquam vultum inspiciunt: ac etiam sæpe totos viginti dies totidemque noctes a cibo abstinent, dimidiaque ex parte Christi jejunium imitantur. Vtque nonnihil ipse gloriosè prædicem, quidam illorum mei gregis ovis erat, hinc parvo quodam oppido egressus. Sunt insuper qui garrulam linguam quasi vinculis quibusdam astringant labiaque silentio comprimant, summæque illi menti laudis sacrificium sola mente offerant. Est etiam qui annos integros in templo stans, puras ad deum manus expanderit nec (quod vix cuiquam fidem facturam est) vel tantillum obdormierit sed vivi lapidis instar Christo defixus steterit, ac velut obriguerit: huic porro exigui cibi reliquias vicinus corvus impartiebat; panemque integrum si fortè duo simul essent afferebat. Then he tells of another that went upon the holy mount on Good Friday & stood there in the wind & snow without speech or motion with his mind lifted up to heaven & his arms folded as if he embraced Christ, & could not by any means be perswaded to stirr till he died. Hæc Greg. Naz. carm. ad Hellen et ex eo Baron. an 363. 107, 108.

Plerique sub ferreis vinculis ingemescunt: rursumque alij pro cibo cineres habent. Sunt etiam quibus potus lachrymis temperetur. Alij hibernis nivibus impetiti, quadraginta dies totidemque noctes velut arbores quædam per <124r> stant, corde nempe e terra migrantes, deumque solum in mente habentes Nec desunt qui labra sua vinculis premant. — Quid eos denique commemorem qui oculos claudunt & aures velut pessulo quodam obdunt, ne aculeus quispiam mortis furtim irrepat? Greg. Naz. carm. de calamit. animæ suæ. & Baron an 363. Sed et S. Basilius in secunda allecutione ad Monachum lapsum enumerat fermè omnes vitæ monasticæ asperitates quibus ille sicut et alij assueverat. Ib.

Gregorius (quem Constantius in locum Athanasij substituerat) majori studio magistratuum amicitiam quam episcoporum aut monachorum sectabatur. Siquando pater Antonius ad illum e montanis scriberet — sancti viri scripta abominabatur — Antonij aliquando Epistolam Duci Blacio conspuendam abjiciendamque tradidit. Hæc Athanas: ad Solitar. Baron A.C. 342. 23, 24. Dicit Baronius quod Athanasius historiam de Blacio aliter narrat in Vita Antonij. Ib.

Quomodo Athanasius (qui ante Episcopatum multùm cum Antonio versatus fuerat) suscepto episcopatu visitat Pachomium & Antonium cæterosque monachos. Et rogatur ut cum ipse susceperit munus pontificatus constituat Pachomium Patrem omnium monachorum. Vide Vitam Pachomij in Surio, Tom. 3. Baron on 328. 3, & sequ.

Hilarion ex Alaphione dæmonium ejicit. Sozom l 5. c 14. Baron 362. 144.

Eadem ferè narrat Sozom de Hilarione quæ Hieronymus; dicens eum in Sicilia dæmonem ejecisse, in Dalmatia edidisse maxima miracula adeo ut mare ejus precibus secessit Sozom l 5. c 9.

Iulianus Imp in Misopogone de Ethnicis Syris, ait: Deorum templa restituerunt sepulchra vero atheorum (i.e. martyrum) omnia signo a me nuper dato evertunt Item Theodoretus ait, Sebaste in Palestina, Ioannis tumulum aperiunt: ossa tradunt igni absumenda & eorum cineres passim dispergunt. Theod l 3. c 6. Item Ruffinus: Iuliani temporibus Pagani sepulchrum Ioannis Baptistæ invadunt, ossa dispergunt, atque ea rursus collecta igne cremant & sanctos ceneres pulveri immixtos per agros et rura dispergunt. Sed Dei providentia factum est quosdam de Hierosolymis ex monasterio Philippi hominis Dei, orationis illuc causa per idem tempus venisse. Qui cum tantum nefas fieri viderent, mori gratius habentes quàm hujuscemodi piaculo funestari; inter eos qui ossa ad exurendum legebant, mixti, diligentius, in quantum res patiebatur ac religiosius congregantes, furtim se vel stupentibus vel insanientibus subtraxere, & ad religiosum patrem Philippum venerandas reliquias pertulêre. Ille supra seducens tantum thesaurum proprijs servare viglijs ad Pontificem maximum tunc Athanasium hostiæ immaculatæ reliquias per Iulianum diaconum suum, post etiam Palæstinæ urbis Episcopum, mittit. Quas ille susceptas, paucis arbitris sed cavato sacrarij pariete inclusas, prophetico spiritu profuturas generationi posteræ conservavit. Ruffin l 2. c 28. Has reliquias idem Ruffinus tradit illatas in novum illud super Serapidem erectum Templum Ib. Baron an 362. 146.

Sanctorum vel solæ sanguinis guittæ atque exigua passionis signa, idem possunt quod corpora. Greg. Nazianzen. Orat 1 in Iul. Baron 362. 147.

<124v>

Paula vidit Samariam: ibi siti sunt Elisæus et Abdias Prophetæ, & Ioannes Baptista, Vbi multis intremuit consternata miraculis: namque cernebat varijs dæmones rugire crucialibus, & ante sepulchra sanctorum ululare homines more luporum, vocibus latrare canum, fremere leonum, sibilare serpentum, mugire taurorum, alios rotare caput, & post tergum terram vertice tangere, suspensisque pede fæminis vestes non defluere in faciem. Hæc Hieronymus Ep 27 in Epitaphio Paulæ ad Entochium: qui et in Abdiam ait: Sepulchrum ejus usque hodiè cum Mausoleo Elisæi prophatæ et Ioannis Baptistæ, Samariæ venerationi habetur. Hæc Hieronymus cum tamen alij aliò translata tradunt. Baron an 362. 148.

Epiphan: hæres: 30. narrat quomodo fæmina quædam per Christi nomen & signaculum crucis , auxilium percepit contra vim incaptationis       Narrat etiam historiam de Iosepho quodam in cujus domo Scythopoli Eusebius Vercellensis a Constantio fugatus hospitio exceptus erat, quique in Scythopoli tunc solus erat Orthodoxus, omnes verò alij Arriani. Et nisi Comes fuisset, non sustinuisset in urbe morari præsertim sub Patrophilo Arriano Episc. Huic Iosepho nondum Christiano aut Christum sæpiùs in somnijs apparuisse, & dixisse illi: si volueris signum divinum in nomine meo operari, invoca me et ego faciam. Iosephus igitur volens experiri visionem assumi quendam demoniacum, acceptâque aquâ in manum eaque Crucis signaculo signata, insanum hominem respersit & dixit in nomine Iesu egredere egredere dæmonium ab ipso & sanus fiat. Homo vero magno clamore edito &c sanatur Dein addit aliud miraculum: Iosephus templum aliquod structurus, fornaces plures fieri jussit. Sed judæi quidam incantationibus ignem ligant ne in materiam operaretur. Commotus igitur Iosephus aquam in vase afferri jussit, & magna voce crucis signaculum proprio digito vasi imposuit, & dixit In nomine Iesu — fiat virtus in hac aqua ad reprobationem omnis incantationis atque magiæ &c. Et sic accepit aquam in manum et de aqua singulas fornaces respersit et dissoluta sunt incantamenta & ignis coram omnibus emersit. Hæc Epiphanius ex ore Iosephi se audisse dixit. Baron ann 327 sec 18 & sequ.

De ecclesia quadam in Constantinopoli S. Michaeli dicatæ Sozomen l 2 c 2 sic loquitur. Nonnulli in graves casus & pericula, e quibus nullo modo possent emergere, alij in morbos aut perturbationes corporis incognitas delapsi, simulac in eo loco Deum precati essent, calamitatibus quibus premebantur, penitus liberati sunt. Verum quo pacto & quibus hominibus evenerint, sigillatim persequi longum esset. Attamen &c Then he adds an instance or two. Baron. 330. 20.

Crucem Christi quem Helenam matrem Constanti invenisse tradunt, a crucibus Latronum discretam fuisse tradunt Ambros (in orat. in funeb. Theod) per inseriptionem. Paulinus Episc. Nolanus (Ep 11 Tom 9. Bibl. S.) per resuscitationem mortui Ruffinus (hist l 1. c 17) per restitutionem semimortui. Vt et Theod l 1. c 18 Socr l 1. c 13. Sozom l 2. c 1. Sed Euseb. (Orat in laud. Constantini) etsi multum de Helena deque templis in loco Passionis extructis, ne verbum tamen de inventione crucis

<125r>

Experimento resurrectionis inventa et probata Crux Christi est, dignoque mox ambitu consecratur, condita in passionis loca basilica, quæ arcano positam sacrario crucem servat: quam Episcopus urbis ejus quotannis , cum Pascha Domini agitur, adorandum populo princeps ipse venerantium promit. Paulinus episcop. Nolanus, Ep: 11, tom: 9, Bibl. S.       Operante divina virtute jugi miraculo, Crux in materia insensata vim vivam tenens, ita ex illo tempore innumeris pene quotidie hominum votis lignum suum commodat, ut detrimenta non sentiat, et quasi intacta permaneat, quotidiè dividuam sumentibus & semper totam venerantibus: sed istam imputribilem virtutem & indetribilem soliditatem de illius profecto carnis sanguine bibit quæ passa mortem non vidit corruptionem. Paulinus, Ib. / Sed et Cyrillus (qui post Maximum Macarij successorem fuit Episc. Hierosol. tempore Constantij) dicit in Catachesi 4: Ligno Crucis universus terrarum Orbis per partes repletus est. Et rursum Catach 13: Per particulas ex hoc loco per universum Orbem sparsum est. Et Catach 10: Quinque panes testantur in quinque millia multiplicati. lignum crucis testatur ad hodiernum diem apud nos apparens & apud eos qui secundum fidem ex illo capientes, hinc universum orbem fere jam replerunt. Baron: an: 326 sec 42 & sequ.

Corpora Gervasij et Protasij ad Ambrosianam Basilicam translata, non solum quos immundi vexabant spiritus, confessis eisdem dæmonibus sanabantur, verum etiam quidam plures annos cæcus, sudario quo tetigerat feretrum mortuorum, oculis admoto, visum recepit. Aug Conf l 9. c 7.     Et de civit Dei l 22. c 8 Tantæ, inquit, gloriæ martyrum etiam ego testis fui, ubi Mediolani eram, facta miracula novi &c dein narrat miraculum de cæco.

Sancti martyres Nabor & Felix celeberrimè frequentabantur. Paulin in Vit. S. Ambr.

Cognovistis imo vidistis ipsi multos a dæmonijs purgatos, plurimos etiam ubi vestem sanctorum manibus contigerunt, his quibus laborabant debilitatibus absolutos: reparata vetusti temporis miracula, quo se per adventum domini Iesu gratia terris major infuderat, umbra quadam sanctorum corporum plerosque sanatos cernitis. Quanta oratoria jactantur? quanta indumenta super reliquias sacratissimas, ut tactu ipso medicabilia reposcantur? Gaudent omnes extrema linea contingere & qui contigerit salvus erit. Ambros Ep 85. De Reliquijs per Ambros. ad Basilic& dedicandam adhibitis: Idque ex more. Ib. Alia etiam miracula sigillatim enumerata Ib.     Baron an 387. 38, 39.

Arriani dicunt: Non sunt isti Martyres, nec torquere diabolum possunt, nec aliquem liberare: cum tormenta dæmonum ipsorum voce probentur, & beneficia martyrum remedijs cæcorum & absolutorum indicia declarantur. Ambros: serm 91.

Ex hoc tempore (quo scilicet inventæ sunt reliquiæ martyrum Baron an 387. 41) sedari cœpit persecutio quæ Iustinæ furore accen <125v> debatur ut sacerdos de ecclesia pelleretur. Tamen ad huc intra Palatium multitudo Arianorum cum Iustina constituta deridebat tantam dei gratiam, quam ecclesiæ suæ catholicæ Dominus Iesus meritis martyrum suorum conferre dignatus est, et Ambrosium narrabat comparasse homines, qui se vexari ab immundis spiritibus mentirentur, atque ut ab illo sic et a martyribus se torqueri diceret. Paulinus in Vita. S. Ambros.. Subdit inferius ipsos dæmones clamare solitos non a martyribus tantum sed etiam ab Ambrosio se torqueri: quod etiam S. Augustinus testatur in Comment. de cura agenda pro mortuis. Bar. 387. 41 O Ambrosi! Hæcne decent virum Christianum & episcopum? Qua fronte hæc fecisti?

Audivimus hodie dicentes eos, quibus manus imponebatur: neminem posse esse salvum qu patrem et filium & Sp. sanctum negaret, qui trinitatis omnipotentem virtutem non crederet: confitetur hoc diabolus sed Ariani nolunt fateri. Ambros serm 91. Baron 387. 40

Vnus ex multitudine spiritu immundo subitò arreptus clamare cœpit, ita torqueri eos, ut ipse torquebatur, qui negarent martyres, vel qui non crederent in Trinitatis unitatem quam docet Ambrosius. Paulinus in vit Ambr. & forte Ambros ser 91. Baron 387. 41

Inventio Crucis per Helenam inseritur in Euseb Chron: nam Hieronymus fatetur se nonnulla inseruisse (Baron 325. 216. & Hieron præfat.) Et ejus inventio competit anno post Nicenum concil, cùm tamen in hoc Chronico referatur ad an 15 Constantini et Eusebius chronicon non nisi ad an 20 ejus perduxit. Baron ib et sequ.

Diabolum per ethnicorum Imperatorum persecutiones vicimus, sanctus ubique martyrum sanguis exceptus est dum in his dæmones mugiunt, dum ægritudines pelluntur, dum admirationum opera cernuntur, elevari sine laqueis corpora & dispensis pede fæminis vestes non defluere in faciem uri sine ignibus spiritus, confiteri sine interrogantis incremento fidei. Hilarius in Constantium. Baron an 357. 60.

Augustinus cum Pontitiano Afro in Curia militante et didicit vitam Antonij magni (Aug confes l 8 c 6.) ex qua adeo duo viri nobiles profecerint ut relictis sponsis vitam deligerint solitariam. Et hoc tempore convertur ab Ethnicismo. An 385. sec 3. Baronij.

Hierome speaking of clergimen saith: Quasi et ipsi aliud sint quàm Monachi, & non quicquid in Monachos dicitur, redundet in clericos qui patres sunt Monachorum. Detrimentum Pecoris pastoris ignominia est &c. Hieron ep 10. Baron an 385. 10.

Aphrates monachus sanat equum Valentis Imp. per aquam cruce signatam et oleum consecratum. Theod in Philotheo, c 8. Baron 370. 71. Thod in Philot c 2 narrat aia aliorum miracula

Omnes Eunomij sectatores basilicas Apostolorum & Martyrum non ingrediuntur &c. Hieron adv. Vigilantium. Et inferius deo eodem Eunomio tradit ipsum instar Porphirij, impiè detraxisse reliquijs sanctorum martyrum quæ dicebat esse præstigias dæmonum. Baron an 360 sec 39. Docuit Eunomius rebaptizare Homoüsianos. Ib. & Epiph Hæres 75. Eunomius vir corpore & anima leprosus, & interius exteriusque morbo regio corruptus Ruffin l 1. c. 5. Aliter dicit Philostorgius qui ipsum viderat. Saperstes erat anno 14 Theodosij Baron 360. 41.

<126r>

Filium Patri deitate æqualem, & humanitate tantum minorem, assert Athanasius Dialog. 1 de Trinitate sub finem. Greg: Naz. Orat 35 dicit patrem quantum ad causam filio majorem esse, sed non quantum ad naturam. pag 572. In trinitate po{n}it etiam φύσεως ὁμοτιμίαν. pag 562 & 574. Item voces hasce Deus meus et Deus vester, Major mandavit, dedit, nisit; Obediens &c non ad divinitatem {s}       filij pertinere sed ad ejus humanam naturam p 574.

Hilarius etiam ponit filium natura et honore æqualem patri. lib 12 de Trinitate, sub initio. p 253. Item Damasus Papa in Epistola ad Paulinum Antiochenum dicit æquales esse Pat. Fil. & SS. & unam trium majestatem & gloriam.

De Concilio Constantinopolitano generali hæc invenio.

Ex patribus illius Concilij plures proximo anno Constantinopolin convenientes, in epistola ad Concilium tunc Romæ collectum, scripserunt divinitatem, potentiam & essentiam unam esse patris filij & Spiritus Sancti & (ὁμοτίμου τε τῆς ἀξίας ϗ συναιδίου τῆς βασιλείας) æqualem dignitatem & coæternum regnum in tribus personis. —— Atque ista de fide nostra summatim disserximus: de quibus pleniorem delectationem percipere. Si libellum in concilio Antiochiæ convocato de fidei decisione editum, et eum etiam qui superiore anno a Constantinopolitano Concilio generali compositus est legere placuerit: in quibus tum fidem nostram uberius exposuimus, tum hæresibus anathema denunciavimus.     Theodorit. lib 5. c 9

Hoc concilium a Damaso Papa confirmatum tradit Photius in libello de 7 synodis. hoc est, in doctrina ejus de fide, sed an alia ejus statuta recepta sunt ab Eccl. Rom. disputatur.    



In Concilio Aquileiensi episcoporum 32 ex Italia Gallia & Pannonia Anno 381 (quo et Concil. Constant. celebratum est) contra Palladium & Secundianum Episc Arianos convento, æqualitas filij cum patre quoad deitatem verbis plamissimis asseritur, idque et in disputatione cum Palladio & in epistola ad Imp. Gratianum et Valentinum: in qua Epistolâ subjectionem filij secundum divinitatem vocant sacrilegium, & pro hæresi Arianorum habent.

In Codice canonum Ecclesiasticorum Eccles. Afric. artic. 2 scribitur, Patris filij & Spiritus Sancti unitatem esse quæ nullam noscitur habere . differentiam. Vide et Concil. Carthag. 2 celebratum A.C. 397

In Concil. Toletano celebrato A.C. 400 dicitur Trinitatem personis distinctam substantia unitam, virtute potestate & majestate indivisibilem, indifferentem.

In Concil. Bracarensi A.C: 411 quando Barbari, quorum pars arriana erat, Hispaniam vastabant, contra Arrianos convocato, fides hæc profitetur: Quod in trinitate non sit majus & minus prius aut posterius sed in tribus distinctis personis ina æqualitas una deitas una divinitas.     pag 1508

Consil. Ephesinum seu tertium generale confirmavit epistolam Cyrilli Alexand in qua statuit: filium appellare Patrem Deum suum, & ipsum patri suo obedire non ut natura Deus est sed at homo factus (Artic 3. p 401.) dicitque εν ἰσότετι τοῦ πατρος θεὸν λόγον verbum esse Deum æqualem patri. (Artic 8. p 402) vide et pag 817 Declar 4. Tom 3 Concil.

<126v>

Idem Cyrillus etiam a Concilio quarto æcumen. seu Chalcedonensi pro summè orthodoxo celebratur. p 151 Tom 4 Concil. Et tamen statuit filium non adorasse patrem nec Patrem fuisse Deum filij ante incarnationem, sed ambos æquales. Et in alios invehitur qui contra sentiunt. Comment in Ioan, c 5. v 22 &c

<127r>

Euseb D. Evang. l 4 D 15 in Psal 45. 7

<128r>

Chrysostomus (in oratione in Martyres Iuvent. {illeg} & Maximum Tom: 3) having told the story of these two that were martyred by the Emperor Iulian, adds: Idcirco sepe eos invisamus, tumulos adoremus, magnaque fide tumulos eorum contingamus ut inde benedictionem aliquam assequamur. Etenim sicut milites vulnera in prælijs sibi inflicta Regi monstrantes fidenter loquuntur: ita et illi in manibus absecta capita gestantes, & in medium afferentes, quæ voluerint, apud regem cælorum impetrare possunt. Proinde magna fide promptitudineque huc veniamus, quo et visis sanctorum monumentis et consideratis eorum præmijs inde varios thesauros undequaque colligamus. Baron. an 362. 130.

Ideò a majoribus provisum est ut sanctorum ossibus nostra corpora sociemus; ut dum illos tartarus metuit, nos pœna non tangat; dum illis Christus illuminat, nobis tenebrarum caligo diffugiat. Cum sanctis ergo martyribus quiescentes, evadimus inferi tenebras eorum proprijs meritis, attamen consocij sanctitate. quidam apud Ambrosium Serm 77. De sepultura juxta mortuos. ubi et alia similia. Baron: An 383. 17. Vide et Ambros. de Viduis

Sic Paulinus Episc. Nolanus de sepultura Celsi. Ep: 43.

Quem Complutensi andavimus urbe propinquis

Conjunctum tumuli fœdere martyribus:

Vt de vicino sanctorum sanguine ducat,

Quo nostras illo purgat in igne animas.[61]

Hic Paulinus petijt a S. Augustino ut scriberet commentarium utrum prosit alicui post mortem quod corpus ejus apud sancti alicujus memoriam sepeliatur. Præstitit id ipse cum de Cura agenda pro mortuis ad eundem Paulinum tractatum scripsit quem consule. Baron an 383. 18.

Martyres (Ioannem Petrum Paulum Iacobum Stephanum, Lucam Andream Theclam aliosque) non extimuisti quibus præclari honores & festa constituta: a quibus dæmones propelluntur, & morbi curantur; quorum sunt apparitiones & prædictiones, quorum vel sola corpora idem possu{nt} quod animæ sanctæ, sive manibus contractentur sive honorentur: quorum vel solæ sanguinis guttæ, atque exigua passionis signa [i.e. signum crucis] idem possunt quod corpora: hæc non colis, sed contemnis et aspernaris? Greg Naz Orat 1 in Iulian. script: eo imperante ni fallor. Baron an 362. 97. Historiam Babylæ martyris & Oraculi a Chrysostomo prolixe conscripti. (Chrysost Orat. contr. Gent. Tom. 5.) Baron. Ib.

Basilius de 40 martyribus sub Licinio passis ait: Hi sunt, qui nostram obtinentes regionem, quasi quædam turres contra adversariorum incursum refugium exhibent. —— Paratum est hic Christianis auxilium: Ecclesia videlicet martyrum, exercitus triumphantium, chorus laudantium Deum. sæpe operam dedistis, sæpe laborastis, ut unum pro vobis orantem inveniretis: quadraginta hi sunt, unam orationis emittentes vocem. Vbi enim <128v> duo vel tres in nomine Domini congregati, ibi Deus est: Vbi verò quadragin{ta} fuerint, quis dubitet Deum esse præsentem? Qui aliqua premitur angustia, ad hos confugiat: qui rursus lætatur, hos oret, &c Basilius M. Orat in 40 martyres.     Baron 316. 44. Consule Basil.

Greg. Turonens: de Hilario ait quod multis undique virtutibus editis migravit ad cælos; nam et ipse legitur mortuos suscitasse. Gr. Tur l 1. c 39

Liberius Papa ob religionem suam restitutam vota fecit Martyribus & persolvit. Baron. 367. 19, ex antiqua incriptione.

Ecclesiastici aut ex Ecclesiasticis vel qui continentium se volunt nomine nuncupari viduarum ac pupillorum domos non adeant &c Lex Valentiniani Valentis & Gratiani anno 370 edita. L 20 de Episc & cler C. Theod. Baron 370. 117 unde Monachi tunc habebantur ex Ecclesiasticis, seu ordo ecclesiasticus.

Miracula per reliquia Eusebij Vercellensis vide in Greg. Tur. de gloria confes c 3.

Obit Eusebius Verc. & Lucifer Calarit. A.C. 371.

Ruffin l 2. c 4 dicit se præsentem fuisse cum persecutio illata est Monachis post Athanasij obitum ab Arianis: Ea enim, inquit, quæ præsens vidi loquor. Vide

Leo monachus Episcopus Ancyræ post Athanasium Soz. l 6. c 34. Bar 374 34.

Angelus ad aures Ambrosij concionantis loquentem , Arrianus quidam videt, ut verba Angeli populo Episcopus renunciare videretur: quod viso Arianus ad Ambrosij fidem convertitur. Paulin. in vita Ambros. Bar 386 24

Eunapius speaking of the demolishing the temple of Serapis in Egypt A.C. 389 Iidem postea in sacra Serapidis loca invexerunt Monachos, sic dictos, homines quidem specie sed vitam turpem porcorum more exigentes, qui in propatulo infinita atque infanda scelera committebant, quibus tamen pietatis pars videbatur sacri loci reverentiam proculcare. Nam ea tempestate, quivis atram vestem indutus, quique in publico sordido habitu spectari non abnuebat, is tyrannicam obtinebat authoritatem: in eam virtutis opinionem venerat id genus hominum de quibus etiam dictum est in universæ historiæ commentarijs. Eunap. Vit. Philos. in Ædesio.     Bar 389. 79.

A little after Eunapius speaking of the Adoration of Martyrs by the Monks, saith Iis genua submittebant, eos in deorum numerum receptabant, ad illorum sepulchra pulvere sordibusque conspurcati: in ijs nonnulli martyres, diaconi alij & legati arbitrique precum petitionumque apud eos nominabantur. Eunap: ib.

☞ Augustinus factus Presbyter A.C. 391, mox fit Monachus & Monasterium fundavit (Possid in Vit. S. Aug. Aug. de divers: serm 29 (vel 49)) Post quatuor annos fit Episco{p} tunc cum necesse erat Episcopum exhibere humanitatem quibuscunque venientibus, & ista consuetudo in Monasterio non permittebatur, fundavit secum in domo Episcopi (seu Ecclesia) Monasterium Clericorum (S. Aug. de divers serm 28 vel 48. Bar 391. 23) primus transvexit Monachismus ex Italia in Africam. S. Aug. cont. litt. petil. l 3. c 40. Bar 391 23.            Aquileienses clerici quasi chorus <129r> beatorum habentur (Hieron. Chron) Et Ex ijsdem tres potissimum in Chron laudantur cum ait Florentinus bonosus & Ruffinus insignes Monachi habentur. Baron an 372. 42. Ex his manifestum est Monachos ubi evaserunt Episcopi ex clericis subditis Monasterium constituisse eo quod haud aliter speciem Monachorum Episcopi possent gerere. Locus Augusstini jam citatus hic est. Perveni ad Episcopatum: vidi necesse habere Episcopum exhibere humanitatem assiduam quibuscunque venientibus, sive transeuntibus: quod si non facissem, Episcopus inhumanus dicerer. Si autem consuetudo ista in monasterio permissa esset, indecens esset. Et ideo volui habere in ista domo Episcopi mecum Monasterium clericorum. August. de divers. serm 28 vel 48. Nota quod Augustinus diu versatus in Italia, redibat in Africam A.C. 389 et inde secum transvexit ritus Monachales.     Iam cum sedes episcopales in Monasteria convertebantur, cum Presbyteri erant etiam præfecti monasteriorum laicorum. Annon hoc bestia bicornis?

Cum populus Africanus ad basilicas martyrum offerentes pro animabus defunctorum, ebrietati et gulæ convivando indulgerent, Aurelius Carthagenensis Episcopus ritum illum prohiberi voluit. Sed Augustinus dolens ritum tolli suasit ut abusus tantum corrigeretur, sic enim ad Aurelium scribit. Quoniam istæ in cæmeterijs ebrietates & luxuriosa convivia, non solum honores martyrum a carnali et imperita plebe credi solent sed etiam solatia mortuorum: mihi videtur facilius illis dissuaderi posse istam fæditatem ac turpitudinem si et de scripturis prohibeatur: & oblationes pro spiritibus dormientium, quas verè aliquid adjuvare credendum est, super ipsas memorias non sint sumptuosæ atque omnibus petentibus sine typho & cum alacritate præbeantur, neque vendantur. Aug. Epist 64. Tandem cum ex prohibitione commessationum cessarent etiam oblationes, Concilium Carthaginense quartum celebratum A.C. 397 compulit populum ad abomintionem hoc edicto: Qui oblationes defunctorum aut negant ecclesijs aut cum difficultate reddunt, tanquam egentium necatores, excommunicentur. Concil. Carthag. 4. c 95. Baron ad ann. 391. 43.

Theodosius contra Maximum iturus, ad Iohannem in Ægypti eremo constitutum, quem Dei servum prophetandi spiritu præditum fama crebrescente didicerat misit atque ab eo nuncium victoriæ certissimum accepit. S. August de Civitate Dei l 5 c 26. Idem habet Ruffin l 2 c 32, ut et Evagr. vit. 5. Patr. cap 1. qui dicit quod: Iohannes Imperatori Theodosio vel quos belli exitus habiturus esset vel quibus modis victoriam caperet de Tyrannis, &c. Eundem Iohannem Hieronymus valdè laudat (Hieron ad Ctesiph adversus Pelag.)     Imperator etiam contra Eugenium profecturus Iohannem (Ruff l 2. c 32. Sozom l 7. c 22.     Et Iohannes, qui primam de Maximo victoriam prædixerat incruentam, etiam hanc, licet non absque plurima utriusque sanguinis inundatione promittit Ruffin. ib. & obitum Theodosij mox secuturum profatur. (Evagr vit. S. Patr. c 1. Theodor l 2. c 24. Igitur præparatur ad bellum non tam armorum telorumque quam jejuniorum orationumque subsidijs: nec tam excubiarum vigilijs, quàm obsecrationum pernoctationem munitus circuibat cum sacerdotibus ac populo omnia orationum loca ante martyrum et Apostolorum thecas jacebat cilicio pros <129v> tratus & auxilium sibi fida sanctorum intercessione poscebat. Hæc de Theodosij apparatu Ruffinus tradit qui hoc fermè tempore ista scribebat. Ruff l 2 c 32. Vide Baron de alia historia (apud Metaphrast die 21 Ian.) nempe quod Theod iturus contra Maximum misit ad Senuphium celebrem monachum Ægypti maximorum effectorem miracolorum ut ad constantinopolim veniret, virtute sua tutaturus urbem, sed Monachus recusavit, & benedicens suum superhumerale & baculum ea misit ad Imperatorem dicens: Ille superhumerale imponat capiti & baculum manu ferat & cum opus fuerit consere cum hostibus præcedat omnes alios & audacter procedat omnes alios: & Imperator perinde fecit cum successu. Baron 388. 53. / Fertur, inquit, Sozom: (l 7. c 24) quod Theodosius cum egressus Constantinopoli [adversus Eugenium] ad septimum milliare pervenisset Deo preces nuncuparet in ecclesia illa quam in honorem Iohannis Baptistæ construxerat, & auxiliatorem sibi invocaverit ipsum Baptistam.

Monachorum color erat pullus (seu subniger) clericorum verò nec pullus nec albus sed potius violaceus vel castaneus, jam clerici omnes ex Monachatu adscito, colorem mutarunt in nigrum. Baron 393. 48.

Crux in dextris imaginum ad Sepulchra duo sculptarum anno 394 circiter. Baron an 394. 9, 10

Vide Chrysostomi homiliam de cruce.

Ad tantam arrogantiam provecti sunt Ecclesiasti ut inferiores clerici & monachi cænobitæ ut damnatos ultimo supplicio sententia Præsidum Provinciarum, vi publica ab apparatoribus auferre solerent: donec Arcadius & Honorius ne id in posterum fieret lege prohibuerint. l. 16. de pœn. C. Th.     Baron 326. 89.

Negari non potest fuisse Monachismum seminarium in Ecclesia Dei sanctissimorum Episcoporum, ex quo Basilij, Gregorij, Chrysostomi et alij tam in Oriente quàm in Occidente viri spectatissimi prodiere quorum omnium Antonius Magnus Patriarcha fuit dein Pachomius, Hilarion, Macarij, Ioannes, Ammon & alij fere innumeri his similes in quibus sunt innovata antiqua miracula Prophetarum et Apostolorum.     Baron 328. 25

Constantius modo gravissimo laborans monetur in Visione de Spiridione, episc: monachico venit Spiridion & contactu suo statim fugat morbum (apud Metaphrast die 12 Decemb Sur Tom 6.

In bellis inter Constium et Persas, Persæ Nisibin obsidentes disjecerant in duobus locis partem aliquam murorum. Postridie autem ubi cum omnibus copijs urbi appropinquabat, expectabatque per disjectas muri partes in eam ingredi: murum utrinque de integro ædificatum vident. Nam Iacobus [ejus urbis episcopus qui Nicæno concilio interfuerat] suæ præcationis virtute murum denuò extruxit, & insuper machinis oppositis hostes irruentes repulit: quas res perfecit non accedendo ad mœnia, sed intus in sacrosanto templo Deum precibus emixè sollicitando. Theod: l: 2. c: 30.       Eodem tempore idem Iacobus precibus suis immittit cyniphum & culicum examina tanquam nubes in Persarum copias quorum morsibus acies Persarum valde perturbatur Theod ib.

<130r>

A sancto Arsacio apud Nicomediam fuisse Draconem extinctum auctor est Sozomen l 5. c 35. De S. Hilarione idem affirmat Hieron. in vita ejus. De S. Donato Episcopo in Epiro idem ait Sozom l 7. c 35. De S. Theodoro Metaphrastes. De S. Martello Fortunatus & alij de alijs. Baron 324. 101.

Cur Ariani se non adnumerant Gentibus. Nam si Ethnici uni increato inserviunt et multis creatis, isti autem uni increato & alteri creato: ne ita quidam quicquam discriminis inter ipsos & Ethnicos fuerit: cum is, qui ab ipsis creatus censetur, unus sit ex multitudine Gentilium Deorum, & vicissim Gentiles dij eandem cum isto unico naturam possideant. Athanas: contra Arian: Serm: 4.

Anno 321 Constantinus edicto decernit Auruspices consulendos esse. (l 1 de Pag. Cod. Theod.) Licinio scilicet jam modo superato.     Vide Baron 321. 19 & 323. 1, 2 Dein Ann 325 cœpit prohibere sacrificia, & sacra ethnicorum. Baron 325. 92, 93, 94. Annoque sequenti Idololatriampluribus edictis pessundat. (Baron 326. 26, 76.       Constantinus fano toto orbe celebratissima evertebat. Eunapius Sardianus de vita Philos. in Ædesio. Baron 326. 26.

An 321. Constantinus lege prohibuit omnia negotia die Dominico præter agriculturam. l 1 de fer. Cod. Theod. Baron 321. 11.

D. Chrysostom speaking of an incursion of Barbarians into the Empire saith Illic quidem barbarorum multitudo hic angelorum Phalanx est. Nam pro pijs hominibus & angelicus exercitus propugnat et Prophetarum chorus & Apostolorum potestas & martyrum preces. Noli enim existimare Martyres tantum pro nobis orare &c. Habemus sanctam virginem Dei genetricem Mariam quæ pro nobis intercedit. Si enim quævis e vulgo & multitudine victoriam obtinuit quanto magis Christi mater hostes veritatis confundit? Sed et Apostolorum precibus opus est. Dicamus et Nos Paulo quemadmodum et Prisci illi: Cùm in Macedoniam transieris nobis auxiliare. Habemus Apostolos ne torpescamus; habemus Dominam nostram Dei genetricem sanctam, ne cessemus; habemus chorum martyrum ne desides simus. — Rogemus sanctam gloriosam virginem & Dei genetricem Mariam; rogemus sanctos & præclaros Apostolos; rogemus sanctos Martyres &c. Chrysostom Orat 8. Tom 5.

Vos (Petre et Paule) estis Regum protectio, Christianorum muri, Barbarorum adversarij.     Chrysostom orat. in Petr. & Paulum. Tom 5.

Q. gr. Chrysostom Tom 1 in Psal 118 stat 3 in fin. Est autem non Chrysostomi sed Theodereti commenta{rium}

Pedes in domibus precationum & sanctorum martyrum loculis occupentur ut ab illis benedictionem percipiamus. Chrysost Hom 15 in Gen 3. in gr.

Multis solibus illustriores sunt martyres & magnis luminibus clariores. Propter eos hodie si dici potest cælo ipso ornatior terra lætatur. non tales de superno solis circulo in terram radij jaciuntur quales a corporibus eorum prosiliunt corrusca luce fulgores et ipso diaboli oculos invidentis obcæcant. — Dæmones ubi coronato <130v> rum martyrum corpora viderint posita, longe illicò a conspectu eorum pavidi figiunt & resiliunt. Chrysostom de Nativ. septem Machabæorum homil. 44 (gr.)

Hic fontes sunt martyrum, hic reliquiæ sanctorum ac radices quæ in terris plantatæ sunt & ramos in cælum protendunt. Visus ramorum etiam istorum fructum intueri? Hic corporum mutilatorum sanatio et peccatorum remissio, abolitio vitij, morborum animæ curatio, oratio continua &c. & a little after speaking of their feasting at the tombs. Martyr e propinquo spectatus & cum sit vicinus ipsique mensæ astet voluptatem in peccatum effundi non sinit &c. Chrysost Hom 47 In S. Iulianum (gr)

Cum ardore coram Martyrum reliquijs procidamus, ipsarum capsulas complectamur: multam enim possunt virtutem capsulæ martyrum obtinere, quemadmodum et ossa martyrum vim magram habenti. Neque die tantum hujus festivitatis sed alijs etiam diebus ijs assideamus eas obsecremus, obtestemur ut patronæ sint nostræ. Multam enim fiduciam obtinent, non viventes modò sed et mortuæ, multoque magis cum sunt mortuæ. Iam enim stigmata ferunt Christi; cum autem stigmata hæc ostenderint, omnia Regi possunt persuadere. Quando igitur tanta illæ virtute pollent, tantaque apud cum amicitia, cùm continua velut obsessione ac perpetua illarum visitatione in familiaritatem nos illarum insinuaverimus, ipsarum opera Dei misericordiam impetremus. Chrysost. de Martyr: Bernice & Prosdoce: homil 51. in fin.     (gr)

Exhauriamus urbem, trajecto mari nos ad sepulchrum martyris conferamus. Nam et reges una nobiscum chores ducunt quamnam igitur veniam meretur privatur cum regia palatia deserant Reges & martyris sepulchro assideant? talis nimirum est virtus martyrum ut non modo privatos sed eos etiam qui diademata gestant sagena concludat. Hæc Gentilium ignominia, dæmonum perditio, nostra nobilitas & Ecclesiæ corona. Chrysost: de Phoca Mart Homil 71. (gr.)

Martyrum virtutem describens, ait, Orationi nostra fidem faciunt quæ quotidiana a martyribus miracula eduntur. Chrysost. lib de Babyla Martyre gr

Sanctorum non modo corpora sed et ipsi loculi et Monumenta spirituali gratia conferta sunt. — Quamobrem vos omnes cohortor fratres, siquis vestrum ægritudine animi vel corporis morbo, vel profunditate peccatorum vel quavis alia calamitate premitur, ut cum fide huc (scil. ad Ignatij reliquias) accedat, & ab illis omnibus liberatus magna cum lætitia revertetur. Chrysost in S. Ignatium mart. Hom 42

Sanctorum corpora quovis adimantino et inexpugnabili muro tutius nobis urbem communiunt: et tanquam excelsi quidam scopuli undique prominentes, non horum qui oculis cernuntur hostium impetus propulsant tantum sed etiam invisibilium dæmonum insidias omnesque diaboli frau{des} <131r> subvertunt ac dissipant non minùs facilè quam si fortis vir aliquis ludicra puerorum subverteret ac prosterneret. — Neque tantum adversus hominum insidias aut fallacias dæmonum utilis nobis est hæc possessio, sed et si nobis communis dominus ob peccatorum multitudinem irascatur, his objectis corporibus continuò poterimus eum propitium reddere civitati. Chrysostom in Martyres Ægyptios hom 70. (gr)

Sanctorum corpora fontes et radices & unguenta nuncupo spiritualia quoniam virtutem eorum apud se non retinent tantum sed ad alia multa longe lateque diffundunt. Chrysost: hom: 52, De Eustachio Antiocheno (gr).

Cum Davide hodie succinamus qui licet corpore non adsit spiritu tamen præsens est. Cognoscas enim justos nobis adesse, pariterque nobiscum conversari unaque psalmos concinere. Chrisost hom: in Psalm 145

Vita Antonij certe ab Athanasio scripta est quia scripturæ inibi commendantur ut in omnibus sufficientes & nulla fit de martyrum reliquijs mentio nulla sanctorum invocatio.

In Liturgia Chrysostomi fit invocatio Mariæ & Sanctorum & commendatio nostri ad eorum tutelam. sed hanc plures suspectam habent.

Corpus Pauli urbem illam (Romam scil.) munit quod quavis turri innumerisque mœnibus ac vallis est tutius, & cum isto corpus etiam Petri. Chrysost in Roman. Hom 32. (gr. bon.)

Civitates et Pagi corpora martyrum inte se partiti Σωτῆρας | servatores eos appellant, & tanquam urbium custodes ac presides venerantur. Theodoret 8 de curat. Græcarum affectionum.

Orationem ex ijs quæ hodie fiunt comprobabo. Sume enim quempiam a dæmone correptum ac furentem & ad sepulchrum deduc quo reliquiæ Martyris Iuliani continentur, tum resilientem plane atque fugientem vid{ebis.} Chrysost hom 47 in S. Iulianum. And a little after. Hic fontes sunt m{arty}rum, hic reliquiæ &c ut supra. (gr. bon.)

Sepulchra eorum qui Christo inservierunt regias aulas splendore vincunt, non tam magnitudinis, aut pulchritudinis ædificiorum ratione (nam hac etiam parte superant) quam quod multò majus est coeundi studio & alacritate. Nam et ille qui purpuram gestat, ad sepulchra illa se confert ut ea osculetur, abjectoque fastu supplex stat, sanctosque obsecrat ut ipsi apud Deum sibi præsidio sint, atque ut — fato functos patronos habeat precibus is contendit qui diademate cinctus est. Ergone, dic quæso, horum dominum mortuum dicere audebis cujus servi etiam defuncti eorum qui universo orbi imperant patroni ac defensores sunt? Chrysost hom 26 in 2 Cor . (gr. opt. And a little after Sanctorum ossa Dæmones sistunt et excruciant, acerbissimisque illis vinculis eos qui adstricti sunt solvunt. Quid hoc tribunali terribilius fingi potest? Quum nemo cernatur nemo dæmonis lateri incumbat, voces et dilacerationes verbera et cruciatus linguæ conflagrantes audiuntur, dæmone videlicet eximiam illam & admirabilem potentiam minime ferente. Atque isti qui corpora gestarunt, virtutes illas corpore vacantes superant, pulvisque & ossa et cinis naturas ab oculorum aspectu remotas excarnificant. Ob eamque causam multi plerumque reges <131v> peregre profecti sunt et hoc spectaculo fruerentur. Siquidem sanctorum martyrum templa futuri judicij vestigia & signa exhibent dum nimirum dæmones flagris cæduntur hominesque torquentur ac liberantur. Vide quæ sanctorum etiam vita functorum vis sit? Chrysost ib.

Convivia in ipsa Ecclesia solitos Christianos intruere testatur Chrysostomus in homil in dictum Apostoli: Oportet hæreses esse: Quod S. Ambrosio displicuisse scribit Augustinus 6 Confes c 2 & prohibitum legitur Concil Laodic c 28 & Carthag 3 c 30. sed ut in tabernaculis ex arborum ramis juxta ecclesiam positis, solennitates martyrum religiosis convivijs celebrarent, Anglis permisit Gregorius M. lib 9 Epist 71. qua de re vide Baronium 1 Annal an 57 & in Prolegom in Martyrolog cap 4.

Precibus sanctorum & amicorum Dei quorum precandi libertas multo plus valet quàm verba nostri fiat ut omnes nos ac quicunque ad plenitudinem Ecclesiæ pertinent his liberati malis ad tribunali christi cum libera securitate stemus cui sit gloria, Amen. Sic concludit Chrysostomus hom 62 de Fato et Provident. orat. 2

In hom 8 in Colos. cap 3 Chrysostomus prohibet {incantati} usum amuletorum pro sanandis ægrotis, dicit Amuleta enim etsi de ijs millies philosophentur qui ex ijs rem faciunt, dicentes, Deum invocamus & nihil amplius facimus, & quæ sunt hujusmodi, & Christiana est inquit vetula et fidelis; ea res est Idolatria. Et fidelis, signa te; dic hæc arma habeo sola: hoc medicamentum, aliud autem nescio. — Hic autem non est Idololatria, sed solum, inquit, incantatio. Imò hæc est cogitatio satanica tegere imposturam & in melle dare venenum. Quoniam novit se illa non persuadere, hac via est ingressus ad amuleta & aniles fabulas. Chrysost hom 8 in Colos.

The encomia of the pieces of our Saviors cross which men hung about their neks in gold to guard them see in Chrysostom Sermone quod Christus sit Deus.

Cum regeneramur crux Domini adest, cùm sacratissimo atimur cibo, cum in ordine consecrandi statuimur, ubique ac semper id victoriæ insigne nobis assistit. Quapropter & in penetralibus & in parietibus & in fenestris & in fronte quoque ac mente magno studio crucem inseramus. Chrysostom hom 54 in Matth. cap 16. Then he goes on to tell the vertue of this sign to fright away devils, expell poison, check wild beasts cure the biting of serpents &c provided it be made with faith, that is with a persuasion of its efficacy through the death of Christ.

<132r>

Quod non oportet Christianos, relicta Dei Ecclesia, abire & angelos nominare, vel congregationes facere; quod est prohibitum. si qui ergo inventus fuerit huic occultæ idolatriæ vacare, sit anathema, quia reliquit Dominum nostrum Iesum Christum & accessit ad Idolatriam. Concil. Laodicenum sub Constantino circa annum 320 celebratum. Can. 35.



Si extra corpus positi vel sancti qui cum Christo sunt, agunt aliquid & laborant pro nobis ad similitudinem Angelorum, qui salutis nostræ ministeria procurant, vel rursum peccatores etiam ipsi extra corpus positi agunt aliquid secundum propositum mentis suæ, Angelorum nihilominus ad similitudinem sinistrorum; habeatur hoc quoque inter occulta Dei, neque chartulæ committenda mysteria. Origen lib. 2 in Epist. ad Romanos, non procul ab initio. [62]



Solent (Gentiles) pudore passi neglecti Dei miseranti excusatione, dicentes per istos posse ire ad deum sicut per comites pervenitur ad Regem. Age, nunquid tam dem eus est aliquis, aut salutis suæ immemor ut honorificentiam regis vindicet comiti, cum de hac re siqui etiam tractare fuerint inventi, jure ut rei damnentur majestatis? Et isti se non putant reos qui honorem nominis dei deferunt creaturæ & relicto Domino conservos adorant, quasi <133r> sit aliquid plus quod servetur deo. Nam & ideo ad regem per tribunos aut comites itur, quia homo utique est rex & nescit quibus debeat rem publicam credere. Ad deum autem (quem utique nihil latet, omnium enim merita novit) promerendum suffregatore non opus est, sed mente devota. Ambros in Rom 1.



In superioribus Celsus, quantum in eo fuit, animam hanc nostram ad dæmones ipsos traduxit: nunc vero libet per nos ut potentiores isti placentur, & secundum hos reges: & quoniam sunt quæ ad hos attinent vulgatiora, & ut exemplorum plena est vita ita et omnis historia, haudquaquam necessarium duxi de his aliquid in præsentiarum proferre. Vnus tamen Nobis placandus est Deus & ut propitius sit exoptandum, qui utique et pietate et virtute placatur. Quod si quos alios velit præter deum omnipotentem placatum hic iri, intelligat quemadmodum et corpus id cum movetur & umbram habet se subsequentem, sic item et qui summum Deum placarit & illius propitios ut habeat sequitur, Angelos scilicet Animasque & spiritus cæteros beatiores, quippe qui simul et sentiant quinam Dei sint benignitatem promeriti. Nec solum se hi erga digniores quosque propitios reddunt sed et deo gratificari volentibus opitulantur, hisque & placatiorem hunc faciunt unaque et supplicant & precantur, & ita ut affirmare id ausim vel hominibus ultro quæ potiora sunt animo destinantibus <134r> deoque supplicantibus, potestates illas innumeras nec vocatas quidem ultro deum una comprecari, generique huic nostro adesse & cum dæmonibus, ut ita dixerim vel certamen inire, quos viderint eorum impugnare salutem qui se deo permiserint. Origen. contra Celsum lib 8 prope finem.

<132v>

Opinatur Celsus, eo quod una cum Deo filium ejus colamus; sequi secundum non quoque non solum Deum verum ministros ejus colendos esse Qui quidem si intellexiset veros ministro Dei post ipsius unigenitum, Gabrielem, Michaelem, reliquosque angelos & archangelos, eosque colendos contenderet: fortasse τὸ περὶ τοῦ θεραπεύειν colendi significatum repurgantes & actiones colentium, dixissemus aliquid de hoc loco pro tantæ rei dignitate, próque captu nostræ intelligentiæ, nunc quando ministros coli postulat hos dæmonas qui adorantur a gentibus: non evincit ut eos colamus quos scriptura docet ministros esse illius mali principis hujus sæculi —— et post aliqua: Apage hoc Celsi consilium jubentis adorari dæmonas —. Solus enim adorandus est Deus optimus Maximus, soli præces offerendæ unigenito Dei verbo, primogenito omnis creaturæ , qui ut Pontifex eas ad Deum suum et ad Deum nostrum perferat — Quod si multorum etiam favor captandus est discimus in nostris litteris, quod millia millium assistebant ei, & myriades myriadum ministrabant ei. quæ multitudo, cùm videt homines suam erga Deum pietatem imitantes, adjutat eos contendentes ad salutem & Deum invocantes, interdum apparendo precantibus, non indignam rem censens si eis ministret, magnaque alacritate ac consensu prompta ad gratificandum celesti numinis invocatoribus, cui et ipsa preces offerre non desinit. Omnes enim hi sunt administratorij spiritus, in ministerium imissi propter eos qui hæreditatem capient salutis. — t post multa Celso contendenti quod tam reges et dynastas hominum quam dæmonas <133v> placare debemus Origenes respondet: Vnus est nobis placandus Deus universorum dominus, unius favor ambiendus per pietatem virtutesque cæteras. Si vult propter hunc placari etiam alios, cogitet quod sicut moto corpore umbra quoque ipsius movetur; ita cum aliquis Deum habet propitium sequitur ut amicos habeat omnes ejus angelos animas & spiritus. Sentiunt enim qui sint digni favore cælestis numinis; quibus non solum ipsi bene volunt, verum etiam dant operam ut Deum ei servire volentibus concilient, & una nobiscum precantur ut quotquot eum colimus audeamus dicere, hominibus bonæ voluntatis ἐυχωμένοις τῷ θεῷ μυρίαί ὅσαι ἄκλητοι συνεύχονται δυνάμεις ἱεραὶ, precantibus Deum non {invoca}ta se adjunge innumera sanctorum angelorum millia & intercedere pro mortali nostro genere, & ut ita loquar laborare nobiscum in hoc certamine &c Origen Contra Celsum lib 8.

<134av>

Nothing

[Editorial Note 22]

Si Celsus intellexisset illud: Ego et pater unum sumus: & il{lud} in precatione dictum a filio Dei, Sicut ego & tu unum sumus: non putasset nos [colendo Christum] & alium colere præter Deum universorum dominum. Ait enim Pater est in me & ego in Patre. Quod siquis his motus verebitur ne forte transfugiamus ad eos qui negant δύο εἶναι ὑπόϛασεις πατέρα ϗ υἱὸν duas esse substantias Patrem et filium: audiat illud; erat omnium credentium cor unum et anima una: ut contempletur illud dictum: Ego et pater unum sumus. [Origen. contra Celsum lib 8 non procul ab initio.] Et paulo post — Itaque religiose colimus patrem [veritatis & veritatem] filium, ὄντα δύο τ ῇ ὑποϛασει πράγματα duas quidem quoad substantiam res unam vero concordia consensu voluntatisque identitate: adeo ut qui vidit filium (qui est splendor gloriæ Dei characterque ejus substantiæ) viderit in ipso Deum ut in imagine Dei. Hæc Origen cont. Cels. l 8 prope init. — Et post aliqua. Esto autem non deesse quosdam in tam numerosa credentium multitudinem qui discrepantes ab alijs temerè affirment quod Servator sit Deus ille universorum Dominus: nos certe hoc non facimus, qui credimus ipsi dicenti; Pater qui misit me major me est. — Pergit dein (Celsus:) Alium supercælestem Deum hujus Patrem faciunt, in cujus cultum consenserunt ut sub prætextu magni Dei colant hunc quem sibi præfecerunt Dei filium, quem aiunt ut fortiorem dominum esse Dei tementis imperium solumque venerantur —. ϗ ἐν τούτοις δὴ πάλιν, οὐκ ὀιδ᾽ ἀπὸ πόιας ἁιρέσεως ἀσημοτάτης ταυτα λαβὼν, πᾶσι χριϛιανωῖς ἀπ᾽ ἀυτῶν ἐγκαλεῖ. Hæc quoque rursum a nescio qua obscurissima hæresi desumpta universis Christianis objicit. Orig contr Cels. l 8 non longe ab initio.

Quicunque intelligit quomodo sit audiendum de unigenito Dei filio, primogenito omnis creaturæ, quod Verbum caro factum est; intelliget quo modo quisquis vidit imaginem invisibilis dei cognoscet patrem et factorem hujus universitatis. Origen contr. Cels. lib 7 post med.

<135r>

De India, Perside, Æthiopia monachorum quotidie suscipimus. D. Hieron. ad Lætam, epist 7. Tom 1.

Hieron exhorting Heliodorus to take up 2 a Monastic life & leave 1 his country Ex hac supputatione [i.e. discursu ejus] illa summa nascitur, monachum perfectum in patria sua esse non posse. Hieron ad Heliodor. ep 1

Summæ stultitiæ est renunciare seculo, dimittere patriam, urbes deserere, monachum profiteri, & inter majores populos peregrè vivere quâm eras victurus in patria. De toto huc orbe concurritur. Plena est civitas [Hierosolyma] universi generis hominum, & tanta utriusque sexus constipatio, ut quod alibi ex parte fugiebas hic totum sustinere cogaris. Hæc Hieron ad Paulinum Ep 13 exhorting him from visiting Ierusalem. And a little before Antonius & cuncta Ægypti & Mesopotamiæ, Ponti Capadociæ & Armeniæ examina Monachorum non videre Hierosolyma. Ib.

Hilarian having taken upon him a solitary life is reported by Hierom to have given a beginning to monkery by doing a certain miracle, for having described that miracle he adds. Quod postquam auditum est, & longè latéque percrebuit, certatim ad eum de Syria & Ægypto confluebant, ita ut multi crederent in Christum & se Monachos profiterentur. Necdum enim tum Monasteria erant in Palestina nec quisquam Monachum ante Sanctum Hillarionem in Syria moverat. Ille fundator et eruditor hujus conversationis & studij in hac Provincia fuit. —— Non solum autem in Palæstina & in vicinis urbibus Ægypti et Syriæ sed etiam in longinquis provincijs fama ejus percrebuerat. Namque Candidatus Constantij Imperatoris — (inter Saxones et Alemannos gens ejus non tam lata quam valida, apud Historicos Germania nunc verò Francia vocatur) – ab infantia possessus a dæmone, secreto ab Imperatore evectionem petijt &c —— —— Exemplo itaque ejus per totam Palæstinam innumerabilia monasteria esse cœperunt, & omnes ad eum monachi certatim currere. — Then he tells how he left his Monastery to travel, saying to them that would have deteined him Certè ex posterioribus cognoscetis non sine causa ne subito ambulasse Igitur (Pgt Hieron) altera die Garenses cum lictoribus profecti (nam pridiè eum venisse cognoverant) intrantes Monasterium, cùm illum minimè invenissent, invicem loquebantur: Nonne vera sunt quæ audivimus? Magus est & futura cognoscit. Vrbs enim Gaza postquam profecto de Palæstina Hillarione, Iulianus in imperium successerat, destructo Monasterio ejus, precibus ad Imperatorem datis, & Hilarionis & Hesychij mortem impetraverat, amboque ut quærerentur toto orbe scriptum erat. Afterward he tells his travels into Lybia & Sicily & then to Epidaurum a town of Dalmatia. Venit ad Epidaurum Dalamtiæ oppidum ubi paucis diebus in vicino agello mansitans non potuit abscondi: siquidem Draco miræ magnitudinis, quos gentili sermone Boas vocant, ab eo quod tam grand{es} sint ut boves glutire solent, omnem late vastabat provinciam, & non <135v> solum armenta et pecudes sed agricolas et pastores tractos ad se vi spiritus absorbebat. Cui cùm pyram jussisset præparari & oratione ad Christum missa evocato populo præcepisset struem lignorum. scandere, ignem supposuit. Tum itaque cuncta spectante plebe immanem bestiam concremavit. — Ed tempestate (pergit) terræ motus totius orbis qui post Iuliani mortem accidit maria egressa sunt terminos suos, & quasi rursum Deus Diluvium minitaretur, vel in antiquum chaos redirent omnia, naves ad prærupta de latere montium pependerunt. Quod cum viderent Epidauritani, frementes fluctus & montes gurgitum littoribus inferri, verentes quod jam evenisse cernebant ne oppidum funditus subverteretur, ingressi sunt ad senem, & quasi ad prœlium proficiscentes, posuerunt eum in littore. Qui cum tria crucis signa pinxisset in Sabulo, manusque contra tenderet, incredibile dictu est in quantam altitudinem intumescens mare ante eum steterit: ac diu fremens & quasi ad obicem indignans, paulatim in semetipsum relapsum est. Hoc Epidaurus & omnis illa regio usque hodiè prædicat, matresque docent liberos suos ad memoriam in posteros transmittendam. [If he calmd the sea it would have been a miracle.] Then he tells how he went to Cyprus, & desiring there to retire from the multitude which daily came to visit him, he went inter secretos asperosque montes, & quo vix reptando manibus genibusque posset ascendi. Qui introgressus, contemplatus quidem est terribilem valdè & remotum locum arboribusque hinc inde circundatum, habentem etiam aquas de supercilio collis irriguas & hortulum peramænum, & pomaria plurima, quorum fructum nunquam in cibo sumpsit: sed et antiquissimi juxta templi ruinam, ex quo (ut ipse referebat, & ejus discipuli testantur) tam innumerabilium per noctes et dies dæmonum voces resonabant ut exercitum crederes: quo ille valde delectatus, quod scilicet antagonistas haberet in proximo. Habitavit ibi per annos quinque. And then he died there. And after almost 10 months Hesychius stole away his body & carried it into Palæstine, toto Corpore quasi adhuc viveret integro, tantisque fragrante odoribus ut delibutum unguentis putares. {Hie} tells many stories of his cures & casting out devils & such like miracles and adds tempus me deficiet si voluero universa signa quæ ab eo perpetrata sunt dicere, & in if all were true his miracles far exceeded the Apostles for number if not our saviours. One faculty he saies he had ut ex odore corporum vestiumque, & earum rerum quas quis tetigerit, sciret cui dæmoni, vel cui vitio subjaceret One of his miracle was to tame the Devil which had taken upon him the shape of a mostrous great terrible Camel & destroyed many men & was brought to him bound in ropes & dragged by above 30 men p 246. He says also that (before he went from Gaza) when he went up & down to visit Monasteries he had sometimes two thousand Monks following him p{illeg} & that one time when he would have left Palestine there flocked to him {illeg} then ten thousand men to stay him. Hæc Hieron in vita Hillarionis Tom 1 p 2{illeg}

<136r>

Nomen Monachi frustra a Latinis in turba commorantibus imponitur, cum a Græcis solitariè viventibus legitimè deputetur. Hieron de scientia divinæ legis Tom 4. p 63.

Hierom describing the travels of one Paula in Ægypt says that she went to Alexandria & the twon Nitria: quod cum vidisset, occurrente sibi sancto et venerabili Episcopo Isodoro confessore, & turbis innumerabilibus monachorum ex quibus multos sacerdotalis & leviticus sublimabat gradus, lætabatur quidem ad gloriam domini sed se indignam tanto honore fatebatur. Hieron. Epitaph. Paulæ ad Eustochium. Tom 1 p 175

Hæ vel maximè gentes Monachorum florent examinibus Ægyptus & Mesopotamia & pari inter se pietate contendunt. Hieron in Isa 20 Tom 5 p 65.

Nitriæ in Ægypto quidam ex fratribus 100 solidos moriens derelinquit. Initum est inter Monachos consilium (nam in eodem loco circiter quinque millia divisis cellulis habitabant) quid facto opus estet &c Hieron ad Eustochium Tom 1 p 146. Ibi etiam de 3 generibus Monachorum disseritur.

Paula fundabat 4 Monasteria Hieron Epitaph Pauli Tom 1 p 175 o 178

Ægyptus fertilis Monachorum Hieron ad Marcellam Tom 1 p 127.

Monachos in Syria Hilarion in Ægypto plantavit Anotnius. Vit Hilar

Zosimus in relating the History of Chrysostom, having occasion to mention a sedition of the Monks at his departing from Constantinople, gives this description of them. Hi legitimis nuptijs abstinent, & tam in urbibus quam vicis populosa collegia complent hominibus innuptis, nec ad bellum nec alium reipublicæ necessarium usum idoneijs, nisì quod via quadam progressi ab eo tempore in hunc usque diem, magnam terræ partem ad se transtulerint, & sub prætextu quasi cum pauperibus omnia communicarent omnes prope dixerim ad paupertatem redigerint Zos: l 5.

Non ita varijs astrorum choris cælum fulget in Ægypti Eremus innumeris Monachorum ac virginum distinguitur atque illustratur habitaculis Chrisost. in Matth. Hom 8. Denique siquis nunc ad Ægypti veniat solitudines Paradiso quovis omnem illam videbit Eremum dignorem & innumerabiles angelorum cœtus in corporibus fulgere mortalibus &c. Chrysost in Mat 2, hom 8.

Indus Persa Gothus Ægyptius philosophantur: Bessorum feritas & pellitorum turba populorum qui mortuorum quondam inferijs homines immolabant, stridorem suum in dulce crucis fregerunt melos. Hieron: Ep: 3.

Certum exploratumque est Occidentalis irbis provincias fermè omnes una cum insulis hoc eodem seculo [i.e. ante an 400] fuisse refertas agminibus Monachorum Licet enim nunquam antea defuerint viri sancti qui seorsum ab alijs agerent solitarijs atque persecutionum ingruentium occasione potissimum laternet — ut tamen esset tam virorum quam mulierum cœtus qui monasticam exercerent disciplinam, id primum accepit Roma ab Antonio isto magno per Athanasium Episc. Alex. a Romana vero Ecclesia, velut a promptuario disciplinæ, aliæ omnes occidentalis orbis ecclesiæ mutuatæ sunt, omnes ex more cupide amplexantes quod vidissent Romam esse secutam Baron Ann 328. 20.

<136v>

Romana Eccl. prima voluit intra urbem et in suburbijs cœnobia monachorum, quod quidem imitatæ sunt deinceps aliæ ecclesiæ. Baron an 328 s 21

Qui vero in orbe Occidentali monachismum conjunxit clericatui prædicatur a S. Ambrosio S. Eusebius Ep. Vercellensis utpote qui in Ægyptum profectus fuerat. Primus, inquit in Occidentis partibus diversa inter se Eusebius sanctæ memoriæ conjunxit, ut et in civitate positus instituta Monachorum teneret & Ecclesiam regeret jejunij sobrietate. & post aliqua: Hæc igitur patientia in S. Eusebio monasterij coaluit usu, & durioris observationis consuetudine hausit laborum tollerantiam Namque hæc duo in attentione Christianorum devotione præstantiora esse quis ambigat, clericorum officia & monachorum instituta, &c Ambros ad Vercel lib 10. Ep 82.     Quod ipsum (pgt Baronius) præstantissimum vitæ genus S. Martinus Episc. Turonensis transvexit in Gallias & S Augustinus in Africam, qui clericatum et Monachatum in unum conjungentes, tanquam lucidissimis astris ecclesiam exornarunt. Baron An 328. sec 21, 22. At parum visum est Athanasio monachorum instituta in clerum transferre, sed et monachos nosset moribus et peritia antecellere in Episcopos diversarum Ecclesiarum adscivit, quod fortissimos hos fore sciret adversus ingruentem Arij hæresin pugnatores & quasi munitissimas turres contra Meletianos schismaticos. Quinam verò hi essent — ipse Athanasius ad Dracontium Monachum scribit, quem contentiosius reluctantem ad idem ministerium suscipiendum expertus, his monet post multa: Neque enim tu solus ex monachis es constitutus [Episcopus scil] neque solus monasterio præfuisti neque solus a monachis delectus es. Nosti enim Serapionem monachum esse & quot Monachorum præfectum. Neque a te ignoratur quot monachorum pater fuerit Apollonius. Nosti Agathonem: Neque ignotum habes Aristonem. Memor es Ammonij cum Serapione peregre profecti: Fortassis etiam audisti de Cue in superiori Thebaide, poteris etiam resciscere de Paulo, qui est apud Latos & de alijs multis: & tamen isti Episcopi constituti non contradixerunt. &c. Hæc et alia plura Athan. ad Dracontium, quem tandem persuasisse constat, & pro fide Catholica strenuè certantem cum alijs orthodoxis Episcopis exilium subijsse idem Athanasius tradit in Apolog: de fuga sua. Baron ann 328 sec 23, 24. Negari quidem (pgt) non potest fuisse monachismum seminarum in Ecclesia Dei sanctissimorum Episcoporum, ex quo Basilij Gregorij Chrysostomi & alij tam in Oriente quam in Occidente viri spectatissimi prodiere: quorum omnium qui Antonium magnum dixerit Patriarcham veritatis scopum attinget: in quo mille signis atque virtutibus, quàm sit Deo gratum, relicto seculo & quæ sæculi sunt vitæ concupiscentiis monasticam vitam deligere et profiteri fuit evidentissimè declaratum, et in alijs ejusdem genus vitæ agentibus ut in Pachomio, Hilarione, Macharijs, Ioanne, Ammone & alijs fermè innumeris his similibus, in quibus sunt innovata antiqua miracula Prophetarum et Apostolorum. Baron An 328 sec 25.

De monachorum abstinentia a cibis et rebus mundanis consule Baron Ann 328 sect 27 & 28 & 30 ex Hieron Ep 22. & scriptis Pachomij Basilij Cassiani Climachi & Benedicti de Monachorum institutis. Item Epiphan Hæres 80 & Aug. de moribus Eccl. c 31

<137r>

Tam multas Hypocritas sub habitu monachorum usquequaque dispersit [hostis scil. humani generis,] circumeuntes Provincias, nusquam missos, nusquam fixos nusquam stantes, nusquam sedentes. Alij membra martyrum, si tamen martyrum venditant: alij fimbrias & phylacteria sua magnificant: alij parentes, vel consanguineos suos in illa regione se audisse vivere, & ad eos pergere mentiuntur: & omnes petunt, omnes ab omnibus exigunt aut sumptus lucrosæ egestatis aut simulatæ pretium sanctitatis: cum interea ubicunque in factis suis malis deprehensi fuerint vel quoque modo innotuerint, sub generali nomine monachorum vestrum propositum blasphematur, tam bonum tam sanctum, quod in Christi nomine cupimus sicut per alias terras sic per totam Africam pullulare. D. Augustin. de opere Monachorum. c 28.

Difficilè expertus sum meliores quam qui in Monasterijs profecerunt ita non sum expertus pejores quàm qui in Monasterijs reciderunt. D. Aug. Ep 137 Hinc dicit Baronius: Nonnulli Ægypti monachi a recto disciplinæ tramite deviantes Meletianis adhæserunt & Arianis, ac monstrosascalunnias adversus Athanasium suum ipsorum Episcopum construxerunt: ex ijsdem pariter prodiere complures hæresiarchæ ex quibus denominati hæretici Euchaitæ, Aeriani, Eustathiani, Massaliani, Athropomorphitæ, Iovinianei, Origenistæ, Eutychiani, Severiani alijque. Baron An 328 sec 33. De hoc vide et Ann 361 sec 34 & sequ.

Vita Antonij ex Athanasio, ad Monachos scripta.

First he tells how Antonius born of noble & religious Parents in Ægypt would not literis erudiri but addicted himself to piety in his childhood. Then sold all, & took upon him an austere solitary life, pray constantly & hearing the scriptures read. Whereupon the Devil observing his extraordinary devotion & piety, began to tempt him first invisibly by sugesting various thoughts, exciting divers passions & affections in him. Per dies etiam tam apertis in eum telis irruebat ut nullus ambigeret quin Antonius contra Diabolum dimicaret (p 4{4}6. e.) Then he appeared to him like a horrid black boy howling & gnashing his teeth, but Antonius still overcame, & intended his devotion so much the more, passing whole nights in prayer, & fasting sometimes two or three days together. De carnibus verò & vino tacere melius puto quoniam nec apud plurimos quidem monachos ejusmodi escæ in usu habentur (p 447 a) & for the more austerity he went to live among certain sepulchres where another Monk shut him up in a marble urn & brought him meat at set times. Then the Devil fearing least he should by his example fill the desert with Monks, ita ut cum aggregatis satellitibus suis varia cæde laceravit ut doloris magnitudo & motum auferret & vocem Nam et ipse postea referebat, vulnera fuisse tam gravia, ut doloris magnitudo & motum auferret et vocem. And a while after the devil again set upon him & laid him {ith flore} for half dead. But Antony would not be frighted from the place. Where the devil with his {crew} assaulted him again more horribly Sonitus igitur repentinus increpuit, ita ut loco funditus agitato, parietibus patefactis, multifaria dæmonum exinde turba se effunderet: nam et bestiarum & serpentium formas induentes omnem protinus locum replevere phantasijs leonum, taurorum, luporum, aspidum serpentum, scorpionum, pardorum et ursorum, & hæc singula secundum suam fremebant naturam, rugiebant Leo &c. Truces omni{um} vultus & vocis horridæ dirus auditus. But yet they had no power to hurt him signum enim crucis & fides ad dominum inexpugnabilis nobis murus est. Th{illeg} Antony looking up saw the roof open & a great light shining in, & knowing tha{t} <137v> Christ was come to him, he said Vbieras bone Iesu ubi eras? Quare non a principio adfuisti ut sanares vulnera mea? Et vox ad eum facta est dicens: Antoni hic eram sed expectabam videre certamen tuum Nunc autem quia dimicando viriliter non cessisti, semper auxiliabor tibi, & faciam te in omni orbe nominari — Erat autem tunc Antonius annos natus trigintaquinque Then he went in the desert to inhabit a certain mountain, & eremi adhuc monachis ignotæ vitæ, rupto metu viam conatus est pandere. And the devil to hinder his purpose, cast a silver dish in the way, but Antonius perceiving it was a plot of the devil, the dish suddenly vanished away in smoke Then Antonius saw a great mass of gold in his way but despised that too, & so came to the mountain where passing over a river he found a desert castel & forrest of wild beasts, & many serpents which fled from him. There he stayed shut up in a house alone receiving in but once every half year so much bread as would sustein him, & there certain flocking to the house heard strange voices speaking against Antonius, which at lenght they perceived to be Devils & being affrighted Antonius bad them Signate vos, & abite securi. In this manner he continued shut up 20 years, & then many flocking to see him came out to them, & did many miracles, & at a certain day the monks desiring him to institute them with precepts he told them ad omnes quidem mandatorum disciplinam scripturas posse sufficere, p 499 e but yet he would {now} stick to give them counsel according to his knowledge And then in a grave discours amongst other things he tells them that the devil would apear to tempt 'em in divers shapes of weomen beasts serpents, huge monsters as high as the tops of houses, &c Quæ omnia ad primum crucis signum evanescunt. And then he adds how he had seen the devil in strange shapes as Iob saw him with eyes like lucifer, lamps of fire coming out of his mouth, hair mixt with flames, smoke coming out of his mouth as of a furnace &c. Omnia (pgt Anton) dæmones simulant, colloquuntur sæpe cum fratribus & eos sæpe conturbant, sæpe inconditos excitant sonitus, manus apprehendunt, sibilant, insipienter cachinnant, ut vel in puncto peccati Christianum pectus introeant. Cumque ab universis fuerint repulsi ad extremum debilitatem suam lamentatione testantur. p 454 b. Then Anthony repeats divers apparitions of the devil to him in various shapes sometimes with his head up to heaven with various noises &c & so concluds his speech. After this Athanasius tells how Anthonius behaved himself in the persecution of Maximian, & after that went again into a desert where he divers exploits. Illic enim tumultus & voces populi, armatorumque sonitus prorsus plenum montem dæmonum multitudine se vidisse referebant [monachi,] ipsum etiam quasi contra inimicos palam resistentem & fortiter colluctantem. p 464. Vidit etiam bestiam pube tenus humanam faciem præferentem quæ exinde in asinam finiebatur: post cujus aspectum vexillum crucis in fronte sua pungens &c. p 465 C.     Vidit animam Ammonis monachi, lætantibus ad ejus occursum Angelis ad cælum pergere. Ammon vero moriebatur Nitriæ quæ ab eo distabat itiner 13 dierum p 468 E. Ambulabat super aquas p 469 D. He heald many sick cast out devils. Innumera et alia istiusmodi signa sunt quæ monachorum concordi sæpe relatione cognovimus. p 470. E. By the testimony of Angels & devils he never after he was a monck. p 470 F.     Arrianos detestabatur ut omnibus diceret <138r> nec juxta eos quidem esse accedendum. Nam cum venissent quidam Arrianitæ reperit post eorum examinationem infidelissimam sectam & fugavit eos de monte dicens, multo serpentibus deteriores horum esse sermones. – Rogatusque ab Episcopis atque universis fratribus Alexandriam descendit, ibique Arrianitas publico sermone condemnavit, ultimam hanc esse hæresin & præcursorem Antichristi affirmans, — & illos nullo intervallo a gentibus separari, &c. Hæc tanti viri prædicatio exprimi non potest quantum ad fidem populos roboravit. . Lætabantur quippe hostilem & Christo inimicam hæresin anathematizari ab Ecclesiæ columna. / Nulla tunc ætas, nullus sexus domi remansit. Taceo de Christianis, Pagani quoque ad dominicum imperium convolabant — Quanti ab errore gentium retracti nostro juncti sunt gregi? tanti certe ut paucorum dierum spatio ex Idolatrum superstitione conversio omnem per annum credentium vinceret turbam. p 472 E & 473 A, B, C. Varie tentabatur ab ethnicis sapientibus p 474 Epistolas etiam ab Imperatoribus Constantino Magno, Constantio et Constante quibus rescripsit. p 478. prædixit Arrianæ insaniæ eruptionem et grassationem. & repressionem p 479. Totius orbis homines ad eum confluebant, & universarum gentium varietas bellicosissimum contra dæmones virum conspicere gestiebant. p 481 D.

Consulatur doctrina ejus num sapiat antiquitatem

A.C. 340 Athanasius Romam venit — & & in Vrbem invexit ipse primus Ægyptorum Monachorum institutionem, Vitamque admirandam Antonij Magni licet adhuc viventis a se conscriptam detulerit. — tradit enim de his S. Hieronymus: Nulla eo tempore nobilium fæminarum noverat Roma propositum monachorum, nec audebat propter, propter rei novitatem, ignominiosam (ut tunc putabatur) & vile in populis nomen assumere. Hæc (Marcella scil:) ab Alexandrinis prius sacerdotibus, Papaque Athanasio, & postea Petro qui persecutionem Arrianæ Hæressos declinantes quasi ad tutissimum communionis suæ partum, Romam confugerant, vitam beati Antonij adhuc tunc viventis, monasteriorumque in Thebaide Pachomij et virginum ac viduarum didicit disciplinam Hieron ad Princip ep. 6. Hæc Baron An 340 s 7.

Anathas et Macharius, discipuli Antonij Hieron in vita Pauli Eremitæ Ep 50. De Antonio tam græco quam Romano stylo diligenter traditum est. Ib. Paulo cibum et vestimentum palma præbebat. Quod ne cui impossibile videatur Iesum testor et sanctos angelos ejus, in ea eremi parte quæ juxta Syriam Saracenis jungitur vidisse me monachos de quibus unus per triginta annos clausus, hordaceo pane et lutulenta aqua vixit. Alter in cisterna veteri quinque caricis per singulos dies sustentabatur. — Cum jam 113 annos Paulus vixisset & nonagenarius in alia solitudine Antonius moraretur (ut ipse assere solebat,) hæc in mentem ejus incidit cogitatio nullum ultra se perfectum Monachum in eremo consedisse. At illi per noctem quiescenti revelatum est esse alium ulterius multo se meliorem ad quem visendum deberet proficisci. Illico erumpente luce Antonius cœpit ire velle quò nesciebat, dicens: Credo — quia Deus quod mihi promisit, ostendet. 247 Nec plura his conspicit hominem equo mixtum     cui opinio poetarum Hippocentauro vocabulum indidit. Quo salutaris impressione armat frontem. Et heus tu, inquit, quânam <138v> in parte hic servus dei habitat? At ille barbarum nescio quid infrendens & frangens potius verba quam proloquens, inter horrentia ora senis balandum quæsivit eloquium. Et dexteræ portensione manûs cupitum indicat iter, & sic patentes campos volucri transmittens fuga, ex oculis mirantis evanuit. — Stupens itaque Antonius et de eo quod viderat secum volvens, ulterius progreditur. Nec mora, inter saxosam convallem haud grandem homunculum videt, aduncis naribus, fronte cornibus asperata cujus extrema pars corporis in caprarum pedes desinebat — & palmarum fructus Antonio ad viaticum quasi pacis obsides afferebat. Quo cognito, gradum pressit Antonius & quisnam esset interrogans, hoc ab eo responsum accepit: Mortalis ego sum, & unus ex accolis eremi quos vario delusa gentilitas Faunos Satyrosque et Incubos vocans colit. Legatione fungor gregis mei. Precamur ut pro nobis communem Deum depreceris quem pro salute mundi venisse cognovimus &c – Dein quasi pennigero volatu petulcum animal aufugit. — Antonius tandem invenit Paulum et cum salutarent se, inter sermocinationes suspiciunt alitem corvum in ramo arboris consedisse, qui inde leniter subvolabat et integrum panem ante ora mirantium deposuit. Post cujus abscessum: Eia (inquit Paulus) dominus nobis prandium misit — Sexaginta jam anni sunt quod accipio dimidij semper panis fragmentum: verum ad adventum tuum, militibus suis duplicavit annonam. — Proximo die Paulus ad Antonium sic locutus est Olim te frater in istis regionibus habitari sciebam — sed quia jam dormitionis tempus advenit — tu missus et a domino qui humo corpusculum meum tegas, — quamobrem quæso perge nisi molestum est et pallium quod tibi Athanasius episcopus dedit ad involvendum corpusculum meum defer. — Stupefactus ergo Antonius quod de Athanasio et Pallio ejus audierat — ad monasterium suum regrediebatur — & cum pallio revertitur, timens, quod evenit, ne se absente, Christo spiritum redderet. Cum jam dies illuxisset & trium horarum spatio viam remeavisset, vidit inter angelorum choros, inter prophetarum et Apostolorum populos niveo candore Paulum fulgentem in sublime conscendere. — Deinde ingressus speluncam vidit corpus exanime — quo foras prolato & hymnis decantatis contristabatur Antonius quod sarculum quo terram foderet non haberet — et secum multa reputante, Ecce duo leones ex interioris eremi parte currentes directo cursu ferabantur et ad cadaver substiterunt: — deinde haud procul cœperunt humum pedibus scalpere, arenamque certatim egerentes unius hominis capacem locum foderunt. Ac Statim quasi mercedem pro opere postulantes, cum motu aurium cervice rejecta ad Antonium perrexerunt, manus ejus pedesque lingentes. At ille animadverti{t} benedictionem eos a se preciari. Nec mora, in laudationem Christi effusus quod muta quoque animalia Deum esse sentirent, ait, Domine — Da illis sicut tu scis. Et manu annuens eis ut abirent impetravit. Cumque illi recessissent cadaver sepelivit. Hæc Hieronymus in vita Pauli Eremitæ. Tom 1. p 23{illeg}

<139r>

Iubet enim Deus ut omnes nobis invicem cari simus, omnes autem nos mutua infestatione laceramus. Iubet Deus ut cuncta egentibus sua tribuant: cuncti admodum aliena pervadunt. Iubet deus ut omnis qui Christianus est etiam oculos castos habeat: quotusquisque est qui non se luto fornicationis involvat: & quid plura? grave est quod dicturus sum. Ipsa Dei Ecclesia quæ in omnibus esse debet placatrix Dei quid est aliud quàm ....... vitiosum. — In templa autem vel potius in altaria atque in sacraria Dei passim omnes sordidi ac flagitiosi sine ulla penitus reverentia sacri honoris irrunpunt non quia non omnes ad exorandum deum currere debeant sed quia qui ingreditur ad placandum non debet egredi ad exacerbandum. Novum siquidem monstri genus est: eadem pene omnes jugiter faciunt quæ fecisse se plangunt. Et qui intrant ecclesiasticam domum ut mala aliqua defleant exeunt, & quid dico exeunt? in ipsis pene hoc orationibus suis ac supplicationibus moliuntur. Aliud quippe ora hominum aliud corda agunt et dum verbis præterita mala plangunt sensu futura meditantur: ac sic oratio eorum rixa est magis criminum quam exoratrix: ut vere illa in eis scripturæ maledictio compleatur; ut de oratione ipsa exeant codemnati & oratio eorum fiat in peccatum. Denique si vult quispiam hominum scire quid in templo hujusmodi homines cogitaverint videat quid sequatur. Siquidem consummatis solemnibus sacris, statim ad consuetudinaria omnes studia discurrunt, alij scilicet ut furentur, alij ut inebrientur, alij ut fornicentur, alij ut latrocinentur: ut evidenter appareat hoc eos esse meditatos dum intra templum sunt quod postquam egressi fuerint exsequuntur. Sed videlicet hæc mala & omnem vitiorum probrositatem quam supra dixi ad servos fortasse quidam et ad abjectissimos quosque homines referendam putant: cæterum nomen ingenuum hac flagitorum non pollui. Quid autem aliud est cunctorum negotiantum vita quam fraus atque perjurium? Quid aliud curalium, quam iniquitas? Quid aliud officialium quàm calumnia? Quid aliud omnium militantium quàm rapina? Sed putas forsan quod hoc etiam de personis istiusmodi ferri possit. Hic est enim inquis eorum actus quæ et professio, ac per hoc nihil mirum est si agunt quod profiterunt. Quasi vero aut agere ullum Deus res malas velit & profiteri — sed omnis inquis nobilitas ab his sceleribus immunis est. Parum est id quidem: quia non aliud videtur nobilitas in omni mundo quam unus homo in grandi populo. Sed quis est vel dives omninò vel nobilis aut innocentiam servans aut a cunctis sceleribus manus abstinens? quamquam superfluè a cunctis dixerim. Vtinam vel a maximis: quia volunt sibi id forte majores quasi privilegium vendicare ut jure suo crimina vel minora committant. Itaque de peccatis facilioribus <139v> nihil dico. Videamus si vel a duobus illis quasi capitalibus malis ullus immunis est, id est ab homicidio vel a stupro. Quis enim est aut humano sanguine non cruentus aut cænosa impuritate non sordidus? unum quidem ex his ad pænam æternam sufficit, sed prope nullus divitum non utrumque commisit. Sed cogitat forte aliquis de hoc numero. Ego jam ista non facio. Laudi si non facis, sed tamen forte ante fecisti; & non est nunquam omninò fecisse facere cessasse. Quod si ita esset quid proderat tamen unum a scelere desistere & multos in scelere permanere? non sufficit ad placandum Deum quod unus peccata deserit quem universitas totius humani generis offendit. Loquens Deus de populo peccatore sic dicit. Si fuerint tres viri in medio ejus Noc et Danielet Iob, non liberabunt filio, et filias, ipsi soli salvi erunt. Ezek 14. Neminem reor tam inpudentem fore qui se his talibus viris audeat comparare. Ac per hoc sublata est omnis spes falsæ opinionis qua credamus innumeram perditorum hominum multitudinem suffragio paucorum bonorum a præsentibus malis posse defendi. Cum enim nullus illis quos supra diximus parsit, quæ esse spes ullis potest quod liberari et extranei et innumeri & mali a paucissimis bonis possint? cum illi familiarissimi deo sancti ne hoc quidem a Domino promeruerint, ut in filijs suis vel sua membra salvarent: & rectè. Nam licet omnes admodum filij membra parentum esse videantur non putandi sunt tamen membra eorum a quibus affectu cœperint discrepare: quia morum degenerantium pravitate pereunt in talibus beneficia naturæ. Quo fit ut etiam nos nos qui nos christianos esse dicimus perdamus vim tanti nominis vitio pravitatis. Omninò enim nihil prodest nomen sanctum habere sine moribus: Vnde cum pene nullam Christianorum omnium partem, pene nullum ecclesiarum omnium angulum non plenum omni offensione & omni letalium peccatorum labe videamus, quid est in quo nobis de Christiano nomine blandiamur? Cum utique hoc ipso magis per nomen sacratissimum rei simus qui a sancto nomine discrepamus. Nam et idèo plus sub religionis titulo Deum ludimus, quia positi in religione peccamus. Sal Savian lib

Cæterum quod ad Salvianum spectat: ne putes eum dum pravos mores Africanorum sugillat ex parvis magna componere, quasi eloquentiæ arte amplificationibus rem exagerans, ex paucis multa vel ex minimis maxima reddere sit conatus: sed parcius dias egisse dum his non leviora intacta penitus prætermisit &c Baron an 428. 7.

Homicidia in servis rara sunt terrore et metu mortis; in divitibus assidua spe ac fiducia impunitatis – ill cum occidunt servulos suos jus putant esse, non crimen. Nec hoc solum sed eodem privilegio etiam in exercendo impudicitiæ cæno abutuntur. Quotus enim quisque est divitum quam non libidinis furor rapiat in præceps? cui non domus ac familia sua scortum sit? — Se concubinis quippiam dici forsitan injustum <140r> esse videatur quia hoc in comparatione supradictorum flagitorum quasi genus est castitatis uxoribus paucis esse contentum & intra certum conjugum numerum frenos libdinum continere. Conjugum dixi quia ad tantam res impudentiam venit, ut ancillas suas multi uxores putent: atque utinam sicut putantur esse quasi conjuges, ita solæ haberentur uxores. Illud magis tetrum ac detestabile quod quidam matrimonia honorata sortiti alias sibi rursum servilis status conjuges sumunt deformantes sanctio connubij honorem per degeneris contubernij vilitatem. — Ab his sceleribus prope omnis servorum numerus immunis est. Nunquid enim aliquis ex servis turbas concubinarum habet? nunquid multarum uxorum labe polluitur: ut canum vel suum more tantas putet conjuges suas esse quantas potuerit libidini subjugare? Sed respondebis quod faceris servis ista non liceat: Nam profectò facerent si liceret. Credo, sed quæ fieri non video quasi facta habere non possum. Malos esse servos ac detestabiles satis certum est: sed hoc utique ingenui ac nobiles magis execrandi si in statu honestiore pejores sunt. Salvian l 3. Pergit dein describere quomodo divites misere opprimunt pauperes demendo sibi vetera vectigalia et istis addendo nova, & quomodo universitas hominum pios spernunt impios honorant. [Symbol (a rhombus) in text In the fourth Book after he had described the iniquity of Servants in thieving, running away, gluttony & lying, he declares the great ones more wicked then they. Homicidia, inquit, in servis — ]

— Peccatis veteribus nova addimus: nec solum nova sed quædam paganica ac prodigiosa, & in ecclesijs Dei ante non visa, jactantes scilicet profanas in Deum negligentem, Deum non gubernantem, & per hoc et immisericordem & impræstabilem, inhumanum, asperum, durum. O cæcam impudentiam, ô sacrilegam temeritatem! Non sufficit enim nobis, quod peccatis innumerabilibus involuti, rei in omnibus Dei sumus, nisi et accusatores Dei {simus}. Et quæ rogo hominum spes erit qui ipsum accusat judicem judicandus? Si ergo, inquiunt, respicit res humanas Deus, si curat, si diligit, si gubernat; cur nos infirmiores omnibus gentibus, & miseriores esse permittit? Cur vinci a Barbaris patitur? Cur juri hostium subjugari? Bervissimè, ut jam dixi ideò nos perferre hæc mala patitur, quia neremur ut ista patiamur. Respiciamus enim ad turpitudines &c. lib 4.

Quis est omninò secularium hominum præter paucos qui non semper Christi nomen in ore habeat, ut pejeret? Vnde etiam pervulgatum hoc fere et apud nobiles & apud ignobiles sacramentum est, per Christum: Et quid plura in id penitus deducta res est, ut sicut de paganis Barbaris prius diximus, Christi nomen non videatur jam sacramentum esse, sed sermo. Nam intantum apud plurimos nomen hoc parvi penditur ut nunquam minus cogitent quippiam facere quàm cùm se jurant per Christum esse facturos. Et cum scriptum sit, non nominabis nomen Domini Dei tui in vanum, in id reverentia Christi decidit ut inter cæteros <140v> seculi vanitates nihil jam pene vanius quàm Christi nomen esse videatur. Denique multi non ociosas tantummodo res & aniles, sed etiam scelera quædam si jurant per Christi nomen esse facturos. Hic enim loquendi usus est talibus: Per Christum, quia tollo illud: Per Christum, quia cædo illum. Per Christum, quia occido illum: Ad hoc res cecidit ut cum per Christi nomen juraverint, putent se scelera etiam religiosè esse facturos. lib 4

In the sixt book he declaims much against their Theaters. perge p 350.

Hinc ergo cognosci potest quam iniqui et pravi sumus: alijs severissimi sumus, nobis indulgentissimi: alijs asperi, nobis remissi. In eodem crimine punimus alios, nos absolvimus. Intollerabiles prorsus & contumaciæ et præsumptionis: nec agnoscere volumus in nobis reatum et audemus de alijs usurpare judicium. Quid esse injustius nobis, aut quid perversius potest? Id ipsum scelus in nobis probabile esse ducimus, quod in alijs severissimè vindicamus. Et ideò non sine causa ad nos Apostolus clamat: Propter quod inexcusabilis es ô homo omnis qui judicas. In quo enim alium judicas, teipsum judicas. Eadem enim agis quæ judicas. Salvian l 4. Then he proceeds to compare the people with the {great} ones.

Dum in Theatris et circis ludimus, deperimus secundum illud: * [63] Stultus per risum operatur scelus. Per turpitudines criminosas æterna illic salus Christianæ plebis extinguitur, per sacrilegas superstitiones majestas divina violatur. Dubium enim non est quod lædunt deum, utpote Idolis consecratæ. Colitur namque et honoratum Minerva in Gymnasijs, Venus in Theatris, Neptunus in Circis, Mars in arenis Mercurius in Palæstris et ideo pro qualitate auctorum, cultus est superstitionum. Quicquid immundiciarum est hoc exercetur in Theatris; quicquid luxuriarum in Palæstris: quicquid immoderationis in circis; quicquid furoris in caveis Alibi est impudicitia, alibi lascivia, alibi intemperantia, alibi insania. Vbique dæmon, imò per singula ludicrorum loca universa dæmonum monstra: præsident enim sedibus suo cultui dedicatis. Salvian l 6.

In theatris, & concupiscentijs animus, et auditu aures, et aspectu oculi polluuntur Quæ quidem omnia tam flagitiosa sunt ut etiam explicare ea quispiam atque eloqui salvo pudore non valeat. Quis enim integro verecundiæ statu dicere queat illas rerum turpium imitationes, illas vocum et verborum obscænitates illas motuum turpitudines illas gestuum fæditates? quæ quanti sint criminis vel hinc intelligi potest, quod et relationem sui interdicunt. – Alia quoque ommia mala agentes polluunt non videntes vel audientes. Siquidem etsi blasphemum quempiam audias sacrilegio non pollueris quia mente dissentis. Et si intervenias latrocinio, non inquinaris actu qui abhorres animo. Solæ spectaculorum impuritates sunt quæ unum admodum faciunt et agentium et aspicientium crimen. Nam dum spectantes hæc comprobant ac libenter vident omnes ea visu atque assensu agunt ut vere in eos Apostolicum id peculiariter cadat: quia digni sunt moorte non [Rom 1 solum qui faciunt ea sed etiam qui consentiunt facientibus. Itaque in illis imaginibus fornicationum omnis omnino plebs animo fornicatur et qui forte ad spectaculum puri venerant de Theatro adulteri revertuntur. Non enim tunc <141r> tantummodo quando redeunt sed etiam quando veniunt fornicantur: Nam hoc ipso quod aliquis rem obscænam cupit dum ad immunda properat immundus et Quæ cum ita sint, ecce qualia aut omnes aute pene omnes Romani agunt Et cum hæc ita sint, qui talia agimus negligi non a divinitate causamur relinqui nos a Domino nostro dicimus, cum ipsi Dominum relinquamus. Fingamus enim, quod respicere non Dominus noster velit, etiam non merentes videamus si potest. Ecce innumera Christianorum millia in spectaculis quotidiè rerum turpium commorantur. Potest ergo illos Deus respicere qui tales sunt? Potest eos respicere qui bacchantur in circis, qui mechantur in Theatris? — An fortè in morem veterum paganorum, theatrorum et corcirum nos Deum habere arbitramur? Faciebant enim hæc illi quondam, quia has Idolorum suorum delicias esse credebant. Nos quomodo hæc facimus qui odisse. Deum nostrum hæc certe sumus? Si in conscientia nostra hoc est, quod Deus horret quod execratur quod sicut in his sit pastus Diaboli ita offensio Dei: quomodo nos in Ecclesia Dei colere Deum dicimus qui in obscænitate ludorum semper Diabolo deservimus, & hæc gnari ac scientes, de consilio & industria? lib 6

Nos Ecclesijs Dei ludicra anteponimus nos altaria spernimus et Theatra honoramus. Omnia denique amamus omnia colimus, solus nobis in comparatione omnium Deus vilis est. Denique præter alia quæ id probant indicat hoc etiam res ipsa quam dico. Siquando enim venerit, quod scilicet sæpe evenit ut eodem die, et festivitas ecclesiastica et ludi publici agantur quæro ab omnium conscientia quis locus majores Christianorum virorum copias habeat, caveane ludi publici, an atrium Dei? & templum omnes magis sectentur an theatrum? dicta Evangelorum magis diligant an thymelicorum? verba vitæ an verba mortis? verba Christi an verba mimi? Non dubium est quin illud magis amemus quod magis anteponimus. Omni enim feralium ludicrorum die si quælibet ecclesiæ festa fuerint, non solum ad Ecclesiam non veniunt qui Christianos se esse dicunt; sed siqui inscij forte venerint, dum in ipsa ecclesia sunt si ludos agi audiunt Ecclesiam derelinquunt. Spernitur Dei templum ut concurratur ad Theatrum. Ecclesia vacuatur circus impletur. Christum in Altario dimittimus ut ad ulterantes visu impurissimo oculos ludicrorum turpium fornicatione pascamus postea. lib 6.

Ecquid ingressis gentibus barbaris terram illam [Africam] forsitan vel metu vitia cesarunt : aut sicut corrigi ad præsens etiam nequissimi quique servorum solent, modestiam saltem ac disciplinam terror extorsit? Quis estimare hoc malum possit? Circumsonabant armis muro Cirtæ Carthagenis populi barbarorum et Ecclesia Carthagenensis insaniebat in Circis, luxuriabat in theatris: alij foris jugulabantur alij intus fornicabantur. — Fragor, ut ita dixerim, extra muros et intra muros prœliorum et ludicrorum confundebatur; vox morientium, voxque bacchantium, ac vix discerni forsitan poterat plebis ejulatio <141v> quæ cadebat in bello et sonus populi qui clamabat in circo.

De excidio Trevirorum ait. Lugubre est referre quæ vidimus Senes honoratos decrepitos Christianos, imminente admodum excidio civitatis gulæ ac lasciviæ servientes. Quid primum accusandum est? quod honorati, an quod senes, an quod Christiani, an quod periclitantes? quis enim hoc fieri posse credat vel in securitate a senibus vel in discrimine a pueris vel unquam a Christianis? Iacebant in convivijs obliti honoris obliti ætatis, obliti professions obliti nominis sui. Principes civitatis cibo conferti, vinolentia dissoluti clamoribus rabidi, bacchatione furiosi. — Sed cum hæc ita essent plus multo est quod dicturus sum, finem perditioni huic nec civitatum excidia fecerunt. Denique expugnata est quater urbs Gallorum Treveris opulentissima Promptum est de quo dicam. Sufficere utique debuerat emendationi prima captivitas ut instauratio peccatorum non instaurasset excidium. sed qui plura? Incredibele est quod loquor assiduitas illic calamitatum augmentum criminum fuit. Sicut enim anguinum illud monstrum ut fabulæ ferunt, quod multiplicabat occisio, ita etiam in Gallorum excellentissima urbe ijs ipsis quibus coercebantur scelera plagis crescebant, ut putares pænam ipsorum criminum quasi matrem esse vitiorum. lib 6. — Igitur hoc in illa Quid in alia —

And of another great City neare Trevirs & almost of the same magnificence: Quid in alia non longe sed prope ejusdem magnificentiæ civitate? Nonne eadem et rerum ruina pariter & morum? Nam præter cætera, cum duobus illic præcipuis ac generalibus malis avaritia & ebrietate omnia concidissent, ad hoc postremò rabida vini aviditate perventum est, ut principes urbis ipsius ne tunc quidem de convivijs surgeret cum jam hostis urbem intraret. — Vidi ego illic res lachrijmabiles, nihil scilicet inter pueros differre et senes. Vna erat scurrilitas, una levitas, simul omnia luxus, potationes, perditiones cuncta omnes pariter agebant: ludebant inebriabantur, enecabantur, lasciviebant in convivijs — Totum incuria et segnities, totum negligentia et gula, totum ebrietas & somnolentia, secundum illud quod de talibus scriptum est: Quia sopor Domini irruerat super eos. Ib.

Then describing the most lamentable ruin of Trevirs, he adds Et quid post hæc, inquam, quid post hæc omnia? quis æstimare hoc amentiæ genus possit? Pauci nobiles qui excidio superfuerant quasi pro summo deletæ urbis remedio Circenses ab Imperatoribus postulabant. – Quis existimare possit quid primum in his accusandum sit, irreligiositas an stultitia an luxuria an amentia, totum quipp{e} in illis est. Circenses Treveri desideratis — p 351.

<142r> [Editorial Note 23]

Dominus dicit; Servus nesciens voluntatem domini sui, & faciens digna plag{is} vapulabit paucis: servus autem sciens voluntatem domini sui & faciens digna plagis vapulabit multis. Quid ergo mirum si Christianis temporibus iste mundus tanquam servus jam sciens voluntatem Domini sui et faciens digna plagis vapulat multis? Attendunt quanta celeritate Evangelium prædicatur et non attendunt quanta perversitate contemnitur [ab Ethnicis forte intelligt.] — —— Illorum verba dicis te perferrenon posse quoniam dicunt: Si nos peccatores ista meruimus, quare et servi Dei Barbarorum ferro perempti sunt & ancillæ Dei captivæ ductæ sunt. D Augustin. Ibid.

In regione nostra Hipponensi quoniam eam Barbari non attigerunt. Donatistarum et circumcellionum sic vastant ecclesias ut Barbarorum fortasse facta mitiora sint. Augustin. ib. Baronius (an 410. § 56, 57) hinc meminit invasionem Mauritaniæ Stifensis a Barbaris factam paucis annis ante hanc epistolam datam ej

Sed et idem S. Augustinus paucis his diebus quibus capta a Vandalis Africa supervixit, cum cladem Barbaricam non nisi ex undante peccatorum copia ipsos pati testetur, jam in profundum illud scelerum eos pervenisse demonstr{at,} quod a divina scriptura verbis illis significatur: Impius cum in profundum venerit peccatorum, contemnit. Hinc illæ lachrimæ cum ista gemens;[64] Inter tantas, inquit angustias & in ipso fine rerum posita est universa provincia et quotidie frequentantur spectacula. Sanguis hominum quotidie funditur in mundo, et insanientium voces crepitant Circo. O planctu omni mæstitia acceptior! O planctus omni mæstitia affligens Cor! Libet flere. Plangimus dilectissimi et illos et nos: quia et nos digni sumus qui cum talibus meritò flagellamur & Baronius an 428. § 8. Ex Augustino fatetur etiam. Africam blasphemantibus nomen Dei scatuisse an 428. § 7. Accusat etiam Augustinus totam Vrbem Idolatriæ quod nonnulli ut sacrificarent Idolis assensum præbuere. An non sacrificavit [Vide locum Salviano congruentem 428. 8]

Magna quidam Dei vindicta, contigit hoc seculo universum fere Romanum Imperium dedi Barbaris incursandum prædandum ac cæde hominum devastandum —

De clade Italiæ post depositionem Attali Vide Baron. 412. 37.

Brachia ex eo exurgent & polluent sanctuarium &c (Dan 11) Prosper applicat ad Antichristum. Prosper de Promissionibus part 4 c 10

De Treviris incendio Salvianus hoc: Quia te tria excidia non correxerunt quarto perire meruisti. lib 6.

<142v> [Editorial Note 24]

Quam vero soluta esset in Gallijs magna ex parte Ecclesiastica disciplina, corruptisque moribus, exundantibus ubique vitijs, eædem provintiæ meruerint tradi barbaris devastandæ, Salvianus Massiliensis Episcopus pluribus docet: vivebat ipse temporibus his, ob oculos habens quæ ab oculis excuterent jugiter lactrynas; novus planè sui temporis Hieremias. Nam hæc de suis Aquitanis in primis. In omnibus quippe Gallijs (inquit) sicut divitijs Aquitani primi fuêre, sic vitijs. Nusquam improbior voluptas Nusquam inquinatior vita, nusquam corruptior disciplina. &c     Baron an 406. § 54.

Expugnatione Romæ, Romani sunt conterriti non prostrati. Etenim id professus est post discessionem Alarici populus: qui (inquit Orosius)[65] adeo parvo quodam et levi motu hæsitasse erga se parumper consuetudinem voluptatum indubitatissimè contestatus est, ut liberè conclamaret, si reciperet Circum, nihil esse sibi factum: hoc est, nihil egisse Romæ Gothorum enses, si concedatur Romanis spectare Circenses. adeo ut illud propheticum de his fuerit occinendum: Percussi eos & non doluerunt. [Hier. 5.] Baron 410. § 44.

Invasio Ægypti et omnis pene Orientis A.C. 410. Baron an 410. § 55, 58, 59 & Mauritania Stifensis A.C. 410 Barbaris data. Baron: an: 410. § 56, 57. Fuga Romanorum urbe capta. Baron an 410. § 35, 36, 37.

Laudatur Alaricus pro clementia in expugnatione Romæ D. August. De Civ. Dei l 1. c 1

Animas humanas de cælo lapsas esse Pythagoras, Omnesque Platonici & Origenes putant: a propria Dei substantia esse Stoici, Manichæus, & Hispaniæ Priscilliani hæreses suspicantur: continuò creari volunt alij, alij ex traduce ut Tertullianus, Apollinarius, & maxima pars occidentalium autumant, ut quomodo corpus ex corpore sic anima nascetur ex anima. Hieronymus Marcellino. Ep 82

Ezekielis volumen olim aggredi volui sed in ipso dictandi exordio ita animus meus occidentalium provinciarum et maximè urbis Romanæ vastatione confusus est ut juxta vulgare proverbium, proprium quoque ignorarem vocabulum diuque tacui sciens tempus esse lachrymarum Hoc autem anno cum tres explicassem libros, subitus impetus Barbarorum de quibus tuus dicit Virgilius, Lateque vagantes Barchæi, sic Ægypti limitem Palestinæ, Phænices, Syriæ percurrit, & instar torrentis cuncta secum trahens, ut vix manus eorum misericordia Christi potuerimus evadere. Hieronymus Marcellino Epist 82.

Totus mundus tantis affligitur cladibus ut pene pars nulla terrarum sit ubi non talia qualia scripsisti committantur atque plangantur. Nam ante parvum tempus in illis solitudinibus Ægypti ubi monasteria separata ab omni strepitu quasi secura degebant a Barbaris interfecti sunt fratres. Iam verò quæ modo in regionibus Italiæ quæ in Gallijs nefaria perpetrata sint, etiam vos latere non arbitror. De Hispanijs quoque tot Provincijs quæ ab his malis diu videbantur intactæ cœperunt jam talia nunciari. D. August. Ep 122 ad Victorianum.

<143r>

Cyprianus de mortalitate

Etsi apud plurimos vestrum, fratres dilectissimi, mens solida est, & fides firma quæ ad præsentis mortalitatis copiam non movetur, sed tanquam petra fortis & stabilis turbidos impetus mundi, & violentos sæculi fluctus frangit potius ipsa, nec frangitur, & tentationibus non vincitur sed probatur: tamen quia animadverto in plebe quosdam — minùs stare fortiter; dissimulanda res non fuit, nec tacenda. — Agnoscere enim se debet qui Deo militat ut – ad procellas et turbines mundi trepidatio nulla sit in nobis, quando hæc ventura prædixerit dominus, providæ vocis hortatu instruens et docens, et præparans atque corroborans Ecclesiæ suæ populum ad omnem tolerantiam futurorum, bella et fames, & terræ motus, & pestilentias per loca singula exurgere prænunciavit et docuit. Et ne inopinatus nos et novus rerum instantium metus quateret, magis et magis novissimis temporibus adversa crebescere ante præmonuit. Fiunt ecce quæ dicta sunt; & quando fiunt quæ ante prædicta sunt, sequentur et quæcunque promissa sunt, Domino ipso pollicente & dicente: Cum autem videritis hæc omn{ia} fieri scitote quoniam in proximo est regnum Dei. And afterward among other things he says Contra tot impetus vastationis & mortis inconcussis animi virtutibus co{n}gredi quanta pectoris magnitudo est? & quanta sublimitas inter ruina{s} generis humani stare erectum? And again [exhorting to receive death willingly he saies Quod cum semper faciendum fuerit Dei servis, nunc fieri multo magis debet] corruente jam mundo & malorum infestantium turbinibus obsesso [; ut qui cernimus cœpisse jam gravia, & scimus imminere graviora,] lucrum maximum computemus si isthinc velocius recedamus? Si navigante te turbida & procellosa tempestas fluctibus velocius excitatis, prænunciaret futura naufragia, nonne portum velociter peteres? Mundus ecce nutat et labitur & ruinam sui non jam senectute rerum, sed fine testatur: & tu non Deo gratias agis, non tibi gratularis, quod exitu maturiore subtractus, ruinis et naufragijs et plagis imminentibus exuaris?

Quæ autem per totum Orbem singuli gesserint enarrare impossibile est: quis enim voluminum numerus capiet tam infinita tam varia genera crudelitatis? Accepta enim potestate, pro suis moribus quisque sævit. Alij præ nimia timiditate plus ausi sunt quam jubebantur: alij suo proprio adversus justos odio: quidam naturali men{tis} feritate: nonnulli ut placerent, & hoc officio viam sibi ad altiora munirent: alij ad occidendum præcipites extiterunt; sicut unus in Phrygia, qui universum populum cum ipso pariter conventiculo concr{e}mavit — Itaque dici non potest hujusmodi judices quanta et quam <143v> gravia tormentorum genera excogitaverint ut ad effectum propositi sui pervenirent, &c. Lactant. Lib 5. c 11.

Magnarum illi [Dioclesianus et Maximianus] Christianis calamitatum & tristitiæ diuturnæ, cruciatuumque gravium ac persecutionis duræ authores fuerunt, adeò ut majora sint quàm quæ exprimi possunt, mala quæ illis intulerunt, quà cæde, qua bonorum publicatione; interfectis ex ipsis quorum a nemine, excepto Deo numerus iniri potest, ac martyrium eorum tempore passis millenis martyrum millibus. —— Maximianus Christianos occidi jussit, & ne professionis ejus quispiam in Imperio ipsius relinqueretur, neve urbem aut oppidum incolere sineretur, sed penitus extirparentur. Interfecti sunt ergo a Christianis, qua viri, quà fæminæ, quà pueri, plures quam qui numerari possint, adeò ut præ occisorum multitudine plaustris delati in Mare et in deserta projicerentur.     Eutychij Patriarchæ Alexandrini Annales.

Constantinus A. ad Populum.

Auruspices et sacerdotes, & eos qui huic ritui adsolent ministrare ad privatam domum prohibemus accedere, & sub prætextu amicitiæ limen alterius ingredi: pœna contra eos proposita, si contempserint legem. Qui verò id vobis existimatis conducere, adite aras publicas atque delubra, & consuetudinis vestræ celebrate solemnia. Nec enim prohibemus præteritæ usurpationis officia libera luce tractari. Dat Idib Maij Constantino Aug. 5 & Licinio Cæs Coss. l 2 de Malefic. C. Th. Baron an 319. § 29. Eodem anno datur et l 1 de Malefic C. Th. huic similis Baron ib. [A.C 319

Imp. Constantinus A. ad Maximum

Si quid de Palatio nostro aut cæteris operibus publicisr[66] degustatum fulgore esse constiterit; retento more veteris observantiæ, quid portendat ab Auruspicibus requiratur, & diligentissimè scriptura collecta, ad nostram scientiam refratur: cæteris etiam usurpandæ hujus consuetudinis licentia tribuenda: dummodo sacrificijs domesticis abstineant, quæ specialiter prohibita sunt &c. Dat 16 Kal Ian. Serdicæ. Crispo 2 & Constantino 2 Clarissimis Consolibus [A.C 321.] L. 1, de Pag. C. Th.



Quoniam comperimus quosdam ecclesiasticos & cæteros Catholicæ sectæ servientes, e diversarum religionum hominibus ad lustrorum sacrificia celebranda compelli: hac sanctione sancimus: Siquis ad ritum alienæ super <144r> {stitionis} cogendos esse crediderit eos qui sanctissimæ legi serviunt, si conditio patiatur, publicè fustibus verberetur: si verò honoris ratio talem ab eo repellat injuriam, condemnationem sustineat damni gravissimi quod rebus publicis vindicabitur. Dat 8 Kal Iun Sirmij Severo et Ruffino Consolibus [A.C. 323.] Scilicet ob priorem legem Gentiles se erigebant in Christianos adeo ut Silvester Episc Romæ ex urbe fugere & latebras quæ rex hoc compulsus sit Baron an 323. 1, 2.

X Maxentius victus 16 Kal Novemb. Constantinus post biduum Romam venit, ibidemque bimestri ferme egit. Tunc pergit Mediolanum , amicitias init cum Licinio, eique mox dat filiam in uxorem (Gothofred), [atque ambo sub. id tempus pro Christianis edictum scribentes | edentes, mittunt illud ad Maximinum Quo ille compulsus cessare fecit persecutionem in Oriente (Euseb l 9 c. 8)] Deinde ante mensem Novembris constantinus in Galliam redit. (Go{t}

Quare finis hujus persecutionis fuit A.C. 313, puta mense Martio vel Aprili Habent Acta Silvestris Papæ, Constantinum Imp ad usque [cædes suorum & adventu{m} Romæ] patrita sectantem persecutionem adversus Dei Ecclesiam concitasse; quam ut Sylvester Papa evitaret, una cum aliquibus suis petijsse secreta montis Soractis [juxta urbem, & Constantinum ob admissa flagitia, lepra percussum Auruspices consuluisse (Baron 324. 33) Putatque Baronius Constantinum jam ad Ethnicisnum deflexisse (ann 324. 34, 35) Idque asserit Mich. Glycas l 4. hist. statuens eum per Lepam Baptismo Romæ curatam ad Christianismum conversum. Baron 324. 35. Vocatque hæc tempora Neronian{a} (ib.) Id quod etiam f{a}cit Ablavius (ib.) & 324. 8, 9, 10 quod vide.

Constantinus victo & occiso Licinio ( A.C 326) lege vetuit ne quisquam statuas erigere, vel curiosas divinationes moliri, vel denique sacrificare auderet. Vita Const. l 2. c 44. Et non multo post literas ad Orientales Prov. scripsit in quibus hortatur ad Christianam religionem. Sed hortatur tantum nam addit: Nemo alteri exhibeat molestiam: quod cujusque animus vult, hoc quisque transigat (In vit l 2. C 54.) & sub finem addit. Hæc pluribus persecutus sum, tum quod veramfidem occultare nolueram: tum maxime omnium quod jam nonnullis (ut audio) in ore est, templorum ritus sublatos & nempe potestatem tenebrarum. Quod sane omnibus σ{υν}εβουλευσα αν πασιν persuasissem nisi quod violentus perversi eroris impetus ad reip evertendæ periculum præter modum in quorundam animis penitus inhæserit.

<144v>

De Tyrannide Constantini consule Baron 324. 8, 9, 10

Anno 23 Constantij Flavianus Antiochiæ Episcopus cantorum chros dividens primus instituit ut Psalmi Davidici alterius cantarentur. Post hunc Petrus cognomento Cnapheus per Tyrannidem eo episcopatu occupato primus author fuit unguenti in Ecclesia coram universo populo consecrandi ac ut in sacris theophanijs aquarum consecratio vesperi fieret, ac {illeg} in singulis precibus virgo deipara nominaretur, & in omni conventu symbolum fidei recitaretur quod prius in Vigilia magna [μεγάλῃ παρασκευῇ] tantum recitabatur. Cedrenus in Annal.     Anno secundo Valentiniani Liberius Romæ Athanasius Alexandriæ Eusebius Samosatorum episcopi ab exilio [prius] revocati claruerunt. (ib.) Septimo sui anno Valens Græcis licentiam dedit sacrificandi, & festos dies agendi. (ib) Anno Heraclij 24 Moritur Abubachar. Saraceni Romanos invadunt Anno 25 Damasco potiti

[Editorial Note 25]

Constantinus et Licinius pro Christianis edictum dant Euseb l 10. c 5. quod Baronius ad annum 313 (in § 5) refert, Maxenetio in anno priori devicto Et eodem tempore scribunt etiam ad Maximinum, quorum literis Maximinus compulsus edictum dedit pro cessatione persecutionis. (Euseb l 9. c 8. Baron an 313. 9.     Maximinus a Licinio victus alius edictum plenius pro Christianis edit anno post prius edictum vix elapso, dein statim moritur Euseb l 9. c. 8. Baron an 314. § 5, 6, 7.

Licinius circa an 316 rebellat in Constantinum incipit persequi Baron

Licinius persequitur Christianos anno Constantini 14. A.C. 321 [320] an Olymp 274. 4, vel fine 3. anno 17 Constantini Licinius interficitur. Anno 6 Constantini Maxentius vincitur. Euseb Chron.

Decima persecutio ecclesiæ fit jussu Dioclesiani & maximiani: quæ omnibus præcedentibus gravior fuit et duravit annis 10. In tantum fervebat ut in 30 diebus viginti millia coranentur: ecclesijs & sacris libris combustis. Fascic temp.

Licinij persecutio c 8 et exitus c 9 Euseb l 10. c 8, 9.

Amplitudo Imperij Constantini [propter multitudinem Christianorum Euseb in vit. Const. l 1. c 4

☞ Constantij Aula nihil ab Ecclesiæ forma distare videbatur. Vit. Const. l 1. c {12}



Eusebius conquæritur duo vitia temporibus Constantini viguisse in Ecclesia: primùm corruptela vafra in explicabilium quorundam et sceleratorum hominum qui reliqua vita dissoluti erant; deinde aliorum inexplicabilis simulatio qui specie quadam ficta, prætexttuque Christiani nominis in Ecclesiam surrepebant; — quibus cum Imperat se credidisset, ejusmodi fortasse calumnijs longè aliter quàm par erat, infamabatur. Sed hos non multò post divinitus immissa pœna consumpsit Euseb in Vit. Const. l 4. c 54.

Ol. 277. 2. An Const. 24. A.C. 331 Constantinopolis dedicatur.

Ol. 277. 3 An Const 25. AC 332 Edicto Constantini gentilium templo eversa sunt.

Pestis incipit primo Galli. Olymp 257. 4 A.C 253 Gallo et Volusiano | Bu | olu | osiano Consolibus Euseb in Chron. canone

<145r>

Imperatores Romani. 1042 Michael Constantinus. 1055 Theodora. 1057 Michael 1059 Isaacius Comnenus. 1061 Constantinus Ducas 1067 Michael Ducas 1078 Nicephorus Botoniates. 1081 Alexius Comnenus Isaaci f. 1118 Calo Iohannes 1143 Emanuel Comnenus. 1180 Alexius Comnenus 2. 1182 Andronicus. 1185 Isaac Angel: Comnenus. 1194 Alexius Angelus 2. 1204 Theodorus Lascares: Adrion 1228 Baldsinnus 2 ad 1260) 1222 Ioannes Ducas Adrianopoli: 1255 Theodorus Adrionop. 1259 Ioannes Adrionop. 1260 Michael Palæol recuperat Constant. 1283 Andronicus Palæologus. 1328 Andronicus Iunior

Reges Hierosolymitani. 1100 Godfredus. 1101 Baldvinus 1119 Baldvinus frat 2, dux Edessan 1135 Fulco gener. 1143 Baldvinus 3 f. 1163 Almaricus frat. 1173 Baldvinus 5 or 4 puer. 1184. Baldvin. 1185 Guido. 1187 vel 1188 Saladin

Reges Cæsareæ vel Iconij.                 Cutlumuses.                 Solyman                       Teuisman vel Muhamet                      Masut                      Clizastlan ✝     Iagupasan ✝ Dadune                 1187 Mute 2 ✝ Reucratine fil Cliz.            //       Aladin fil Kei–Husrue. Azatines       Iathatines       Mesoot or Masut &     Kei–cubades                 Aladin 2.                 Osman

Reges Damasci.     1079 Tagjuddalas, 1095 Decac or Ducat. 1104 Ababacus                           1130 Sanguin. 1144 Noradin 1173 Saladin. 1195 Sephradin frater Saladini. 1209 Caradin                                                    Malachnessar ad 1260

Cursumen or Corsantes the last k of Bagdad. Vngan Chan a Turk immediately after Saked it Zebune a turkish King of Armenia in the Begining of Reucratine

Sultans of Egypt. 1168 Saracon. 1169 Saladin. 1195 Saphradin. 1209 Meledin fil. 1249 Melechsala. 1250, or 1245 Mamaluks. 1517 Selinus.

Mahomet King of Machan. or Belch or Balch a city in Chorasan. AD 1124 Tanismanius moritur, succedit Mashumetus qui urbem Castamonem una cum Cappadocia Et Iberiæ ac Mesopotamiæ parte tenuit eratque tunc Masutus præses Iconij. Et Imp Constant eripuit Castamonem.     1144 Raimundus Antiochiæ princeps Et Masutus Iconij Sultanus in Vivis.     Clizastlano plures fuerunt filij, Amasiam Ancyram Dorilæum et alias urbes ponticas Masuto dedit. Meletam Cæsaream et Taxaram Coppatino. Aminsum Doceam et alias maritimas urbes Rucratino. Iconium Cai Cosroi. ut et Lycaoniam Pamphiliam et quæ ad {Cottia}num usque pertinet. Coppatino mortuo Rucratinus regno ejus potitur, et postea Iconium eripuit Cai cosroe, et e regno expulit. Sed postea Cai–Cosroes recuperavit regnum circa an 1203 aut 1204 et tenuit per Imperium Baldvini.

Tempore Alexi Angeli Iathatines Sultanus Iconij fugit ad Imperat Alexium et fit christianus. paulo post una cum imperatore Mox cognito fratris Persarum sultani morte eum Imperator profugus statim adit. Sultanus romanas provincias aggreditur in Anthiochiam irrumpit & tantum non capit, quæ tunc penes Theodorum Lascarem imp const erat. Theodorus autem statim congreditur et interficit.

Ad usque Michaelem Palæologum Romano imperio subditæ fuerunt tributumque solverunt hæ provinciæ. Asia minor. Paphlagonia, Mysia, <145v> quæ et Bithinia, Phrygia magna, Phrygia Capatiana (alijs Pacatiana) Caria et pars Ciliciæ. Turci verò qui jam Licaoniam occupaverant provincijs quoque ulterioribus remotioribusque imperabant: Lycaoniæ scilicet Galatiæ, Pamphiliæ, Armeniæ, Helenoponto, Pisidiæ Lyciæ, Syriæ cavæ & alijs. i.e. Ante Micaelem. Hujus imperij anno * * Asiæ Metropolis Ephesum & Cariam provinciam Mantachia (Turcarum dux) eripuit, Lydiamque Smyrnam usque subegit Atin. Magnesiam Pergamum usque et totam Magedorum Provinciam subegit Sarchan. Phrygiam universam occupavit Carmiam. Alteram Phrygiam magnam quæ ab urbe Asso ad Hellespontum extenditur, subjugavit Carases. Bythinia tota et Paphlagoniæ pars Othomanno cesserunt. Atque hi omnes Turcarum principes ac duces erant. Anno Ioannis Palæologi 16 annoque Domini 1357 Turci Hellespontum primo transfretarunt sub Homur filio Atinis qui Smyrnam Ephesum et loca vicina tenebant, & Orchani filio Othomanni prædicti domini prusæ, totamque Chersonesum depopulati sunt. Dein Morat fil Orch. urbes Thraciæ potitus est obsessamque Adrianopolim occupat AD 1362, et universam, excepta Thessalonica, Thessaliam. &c Ducæ Michaelis nepotis Hist Byzantina.

Diogenes Romanus regnavit an 3 men 8 inter Constantinum Ducam et Michaelim Parapinacium antiquam caperetur a Sultano Asan turcico circoa AD 1067

<146r>

E continuatione belli sacri per Iohannem Herold.

Coradinus filius Saphadini filij Saladini Sultanus Damacsi (dictus etiam Syriæ Soldanus lib 3. cap 2.) ab anno 1209 ad annum 1227 et ultra regnavit lib 3. c 12.

Anno 1209 fuit tunc. Sultanus Iconij l 3. c 1. & cœpit græcam Europæ urbem Sataliam Anno 1209. sinui Issico adjacentem ex qua Christiani in Asiam trajicere soliti erant. Et christianos ubique vexabat.

Saphadinus frater Saladini omnes ejus filios occidit præter Noradinum.

Noradinus et Saphadinus cum per novennium digladiarentur Mortuo Saphadino Noradinus contentus erat Aleppiensi imperio & Saphadini filius Coradinus Damascum et Syriam potitur & Meledinus frater Ægyptum. l 3. c 2.

Tartari Armeniam diripiunt ante an 1222

Anno 1234 plus minus Damascenus et Egyptius Sultanus diversus. Turcæ et Saraceni in plura regna distracti. – Responsum Oratores Iconij Soldani atque Trapezontini, imperatoris tulêre.

Chorosanij (alijs Grossonii) a tartaris E Chorasan pulsi et in Syriam a Soldano Ægyptio incitati. Tartari enim gens Scythica anno quarto ante Concilium Lugdunense i.e. A.D. 1242 sedibus egressi fere toti orbi vastitatem induxêre. Davide rege Indiæ cui tributa pendebant obtruncato, devictis tributa imperant: deinde et Chorosanijs finitimis per legatos. Sed Chorosanij (gens Saracenica) legatos interficiunt. Eosque Tartari statim expellunt, totaque ditione ejecti ad Caspios Montes se conferunt ubi in Georgia urbe et Tripoli alijsque præsidijs hostem expectantes tandem etiam finibus ejecti et fugati sunt. Exules a Turcorum Soldano suscepti diu illi militarunt donec ut superius dictum est a Meledino Ægypti Soldano in Syriam vocarentur. Ex Babylonio igitur acciti transito Euphrate per Arabiam primo desertam dein per felicis Arabiæ montana in Petram veniunt Idumea emensa Gazam a Templarijs occupatam dein Ascalonam aliaque nostrorum loca; & non multo post ipsam Hierusolymam regni caput . quod tum miro splendore et ædificiorum ornamentis enituit capiunt, funditusque delent, et omnes cives trucidant. lib 3. c 17.     Fuit hoc circa A.D. 1246.

Sub eodem tempore Damasci Sultania sub Ægyptiam reducitur. Nam post unum et alterum annum Meledinus Ægypt. Sult. Damascum magno cum exercitu adit rebus ibi compositis Hyerusolyma pervenit, recta postea in Mesopotamiam profiscitur, ut cum Alapiensi Soldano ineat consilia. sed dissentiunt, et Gamalam urbem Alapicusis obsidet Meledinus dein Alapiensis in suorum auxilium magno cum exercitu properat. Alapiensem Baldacensis Legati adeunt, & pacem suadent, dein adeunt Meledinum etiam. Persæ Alapiam, Damascum Ægypti rediere. lib 4. c. 3. Tunc ferebatur Chaam Tartarorum regem Christianum fore. Quare Meledinus ad Tyrannum Ninivitarum (Sultanum Mussulæ dictum) mittit et suadet socium contra Tartaros & ut amicitiam Christianis renunciaret. Sed Ninivites literas Ægyptij ad Tartaros mittit, et illi se pollicentur suos duces proximo vere rursus in mediam Asiam ducturos, Baldacensis regio <146v> nem ferro flamma vastaturos Proin Ninivites rex Ægyptum impugnet ut distroetis sarracenorum viribus gens hominibus Dijsque invisa deleatur. Ibid. Fuit hoc in anno 1248.     Fuit ut opinor Rex Ninivites in Armenia.

Rex Armenij (inter quem et Antiochenum, nempe Templarios nostros, bellum diu duraverit Legatos mittit Francis. Pax conciliatur. Misso Antiocheno auxilia contra Turcas grassantes An 1248 Ibid. lib 4 c 3.

Inter Alapianos et Damascenos res sendantur. Melexela Meledini fil. patre mortuo, amissa Damiata urbe, adit Syriæ Dynastias, Arabum Phylarchas, &c dein contendit in Ægyptum. ubi rex salutatur Lib 4. c. 7.

Melexala interfecto, Alapiensis Sultanus ægrè tulit translationem regni ad serviles Mamalucas contra eos bellum meditatur. Et eis nunciatum est jam Alapiensem Damascum usque Processisse, post Ægyptum et Syriam invasurus. Interea Cæsarea Ioppa Sidon &c a Christianis recuperantur. l 4 c 8.

Duo erant in Oriente totius orbis Emporia celeberrima, Sarracenis Damiata, Christianis Ptolemais, quæ amissis Hierosolymis metropolis erat nostris l 4. c 11.

Ayton rex Armeniæ (quod regnum tunc florebat ita 40000 pedites ad bellum eduxeret) Mangonem Ochatæ Tartarorum imperatoris nepotem adit, Turcarum cum Saracenis dissidium indicat (Nempe Aleppiensium et Ægyptianorum). Mango Fratrem Halaonem exercitu ingenti mittit, qui trajecto Oxo fluvio (quem Tanaim nunc vocant) et Imao Monte, in Persidem venit, et sex mensibus totam Subigit. Dein ex Perside in Assiriam movet, Baldacam urbem (i.e. Bagdad) expugnat et incendit. Fuit hæc urbs olim Babylon inter Euphratem et Tygim condita. Dein capto Calypha, multitudinem omnem captam in conspectu Calphæ occidi jussit, et ipsum postea in ærario cum auro et pretiosissimis referto concludi jussit ut depasceretur.     Mesopotamiam post ingressus Euphratem trajecit. Alapiam obsidet et capit ut et Edessam Samosatam aliasque Syriæ Coinagenæ urbes subdit. Dein Syriam petens oppida oia quæ Antiocheno Imperio {adiuverant} Saraceni recuperat et diripit. Alapiensem Tyrannum (nomine Malervasam) in Damascenam regionem deducit, Obsidet Damascum & Tyrannum præmænsibus interfici jussit, dein urbem capit & extincta Alapiensis factione, Abagam filium urbi præfecit. Dein Mortuo Mangone domum redit in Catayam anno sexto expeditionis ad regnum capessendum. Et discedens dimisit apud Abagam filium 20000 equites qui christianis auxilio essent si ad recuperandam Hierosolymam trajicerent. Paulo post Abaga audito patris morte etiam domum redit relictis Guirbocha cum 10000 qui ob indignitatem a Christianis oblatam ijs eripit Cæsaream et incendit. Sed ipse paulo post a Mamaluchis fugatur in Armeniam et s. Et periculum jam Ciliciæ atque Adeo Armeniæ imminebat cap 15. lib 4. Sed {Melechenius} rex Ægypti tunc opportune moritur. Tamen Bandacar successor audacior factus jam Ciliæ Adeo Armeniæ imminebat. Tunc Armeni Socijque Tartari qui ad eos fugevant Legationem in Europam mittunt ad Francum regem <147r> et Carolum Siculum. An 1269. Bandodacar Antiochiam capit et incendit sed eo statim discedente christiani restinguunt, tamen post decennium rursus caputur. Dein Bandodachar Armeniam intrat idque feliciter. Aberat enim tunc Ayton Armenus apud Abagam Tartarum. Dein Turcorum regnum quod Tartari tenebat (Bagdadi) ingressus sed a Tartaris reprimitur: oppidáque quæ a Tartaris ad saracenos defecerant recepta et diruta, & recuperatas Turcarum regiones Abaga Armenio Ayton gratis offert, sed is respuit. Bandodacar se domum recipit. Armenius Tartarusque iterum nuncios ad reges chr. mittunt qui iter maturare jubent et auxilia pollicentur. Cap 16 l. 4.

Sarraceni Antiochiam invadunt et fere delent, dein Armeniam invadunt et vastant, sed dolo tandem repressus Bandogabar Damascus redit et paulo post ex vulnis moritur. Filius Helpis succedit et iterum invadit Armeniam, obsedet Hamam urbem ab Antiochia et Cæsarea haud procul distantem. Armenus opem petit a Tartaro Abaga qui fratrem Mandogamorum cum 30000 Equitibus mittit. Sed tartarus corruptus prodit Armenios. Et hi recepta Hama alijsque Syriæ urbibus domum redeunt. Et Abaga Tartaros ignominia afficit. Duces vero et fratrem secum percutit.     lib 5. cap 2.

Paulo post moritur Abaga. succedit Tangodar frater, dein Argon frater. Et Ægyptijs Melechsites qui Meorgathum seu Marmoream in Syria Phœniciæ a Christianis eripit, anno 1285. Dein Alphir Ægyptijs succedit et nostris eripit Tripolim Sidon Berithum et Tyrum urbes Syriæ. Seraphus Æg. Sult. Damasco moritur succedit Araphus qui etiam Ptolemaida capit et Christianos penitus expellit Syria 1290 et christianis tantum relinquitur Cyprus cum Armenia minore quæ olim Cilia dicebatur. Et hic finis Belli sacri. l 5. c 7.

Tartaro Argone mortuo succedit Quegathus frater, et brevi Bandone consanguineus et non multo post Cassonus sed Chaganus Argonis filius. – Is persas adoritur et subigit ducitque Armenij regis filiam, et cum exercitu 200000 trajecto Amano monte in Syriam ad Hamam usque venit, Ægyptum vincit et e tota Syria ejicit et ad Molais dux tartarus jussu Chagani persequitur usque ad deserta Ægypti. Recipit Chaganus Hamam (alias Gamalam) aliasque Syriæ urbes, ut et Damascum: Et Christianis Armeniisque cæterisque ex Cypro et aliis latebris convolantibus christianis concedit Ierusalem habitandam. Sed seditione domi orta revertitur præficiens Capcapum Damasco et Hierosolyma Molaim. Dein Capcapus deficit ad Ægyptios deficit et Molais impar viribus fugit Armeniam et post annum, Cassani jussu bellum renovat missis 30000 tataris auxili a Cassano: et Capcapum fugat, dein in Syria nonnulla instaurans, Et cætero ne hosti præsidio essent diripiens, ad suos reverti conatur sed in trajiciendo Euphratem, fracto ponte multa clate afficitur. Contigit hoc anno 1301. l. 5. c 10.

Bajazet the second together with the taking of Constantinople subdued all Greece & almost all Illiriam. l 5. c 11

<147av> [Editorial Note 26]

De Bello Vandalico et Gottico inter AD 400 et 550 consule Procopium Tom {illeg} Cedrenus Historiam generalem ad Ann 1080 scripsit. Tom 6. Hist Bizant. Scrip Bizant Index est in Tom 10 Ducæ Micaelis Nepotis Hist Bizantina Tom 10 ab an 1300 ad an 1453

<148r>

Ex historia Belli sacri, Authore Wilhelmo Tyrio Metropolitano Archiepiscopo ac regni Hierolomitani Cancellario inter annos 11



Belfercus subactis circa Euphratem nationibus dat Solimanno nepoti ejus Niceam cum provincijs adjacentibus ; Ducat Nepoti Damascum; et Alapiam servo Assangur qui fuit Sanguini pater & avus Noradini: et Acciano Antiochiam cum finibus modicis. Nam usque ad Laodiceam Syriæ, Calipha Ægyptius universas possidebat regiones. lib 4. c 11.

Antiochia a nostris Capta 1098 Iunij tertio. lib 5. c 23. Et Ierusalem 1099.

1113 Menduc princeps potentissimus cum ingenti multitudine de Perside trajicit Euphratem, sed coercetur et statim redit l 11. c 19

Solymannus in vivis anno 1108. l 11. c 6.

Doldequin rex Damascenorum anno 1113 l 11. c 20. vixit Doldequinus ad an 1130 et forte ultra l 13. c 27.

Gazi rex Turcorum seu Turcomannorum potentissimus & apud suos valde formidabilis Anno 1119 Invadit Iudæam, huic associantur Doldequinus Damasc. Et Debeis Arabum rex. l 12. c 9.

Balac alius Turcorum princeps circa an 1122 dicitur et princeps Parthorum l 12 c 25. Occiditur a. 1124. l 13 c 11.

Borsequinus an 1125 Turcorum Princeps potentis transito Euphrate venit Antiochiam sed repulsus revertitur. Iterum redit anno 1125 sed occiditur l 13. c 16, 20

An 1124 Alapia seu Aleppo nondum erat erepta e Turcis. l 13. c 15

Sultanus erat Alapiensis Rodoan princeps potentissimus an 113{4} l 13. c 27.



Sultanus erat quidam Iconiensis potens ad annum 1135. l 14. c 3. & anno 1175 l 21. c 12.

Sanguinus potens Alaphiæ Princeps Turcorum Satrapa 1130 & 1131. lib 12 {c} 27 & l 13. c 6

Sanguinus (post Assangar & Roduan) rex Alapiæ potentissimus circa 1136 | 1137 lib. 14. c 6: vel antem: 1137.     Invadit autem regnum Damascenorum an 1136 sed repulsus revertitur ad suos l 15. c 7.

Tegel–melud [Tegel melud Damasci Rex l 14. c 17 circa an 1131 vel potius 1130.

Alapia et Cæsarea non erant erepta | capta a Turcis circa 1140. l 14. c 30. & l. 15 c 3 nec circa annum 1147 l 16 c 27.

Anno 1142 (vel forte 1145 or 1146 scilicet Eugenio Papa) Sanguinus in Oriente principes potentissimus, & Musalæ, (quæ olim Nineve dicta , erat Metropolis regionis Assur,) Dominus obsedit Edessam Medorum Metropolim olim Rages dictam Hæc sita est ultra Euphratem per iter unius diei. l 16. c 4. Et capit c 5.

Anno 1144 (Baldvin anno secundo) interficitur Sanguinius dolosè. Successerunt ejus filij alter apud Mussulam prædictam (Ninive) citrorsum in oriente; alter apud Alapiam natu minor, nomine Noradinus vir provudus l 16. c 7.

<148v>

Ann 1144. Eodem nempe tempore fuit Meieredin rex Damascenorum, vir mollis & stultus. l 16. c 7

Anno 1146 Sultani Iconiensis Legiones (absente Sultano) vincunt et fugant Imperatorem et Regem Galliæ. l 16. c 22.

An 1148 Soldanus Ieoniensis terram Comitis Edisseni ingreditur l 17. c 10. Et Noradinus regionem Antiochenam occupat Ibid.

Potentissimus turcorum Princeps Soldanus Iconiensis iterum cum {innumero} equitatu Comitatum Edissenam ingreditur. l 17. c 15. Hinc res perpetuo declinant.

Archiepiscopatus Edissanus Hieropolitanus & Toritiensis a Noradino occupatus. l 17 c 17.     Anno 1152, Balduini quarti, nono.

Anno 1154 Noradinus regnum Damascenorum invait et, ultro munus dantibus Damascenis, occupat, ejecto & in orientem fugato eorum rege proprio l 17. c 26. & l 16. c 8. Ejectus autem rex erat Meieredin. l 16. c 8 totum.

Anno 1157 Noradinus ægrotans defertur Alapiam: ejusque frater Myrmicam audito fratris defectu credensque in fata concessisse Alapiam pervenit, eamque, tradentibus civibus obtinuit, sed cognito fratrem in vivis esse solutis agminibus discedit. l 18. c 17, 19

Cæsara civitas est super Orontem fluvium qui Antiochiam præterlabitur sita. Vulgus appellant Cæsaream et putant eam esse quæ et Cappadociæ Metropolis eximia Beatus doctor præfuit Basilius. Sed errant Nam illa Metropolis ab Antiochia distat plusque itinere 15 dierum vel circa id. Hæc autem in Syiria quæ ab alia Provincia est, a Cappadocia diœcesi multis medijs provincijs disjuncta nec Cæsarea sed potius Cæsara dicitur, una de suffraganeis urbibus Antiocheni Patriarchatus. Hanc civitatem nostri homines Christ: obsidêre anno 1157       l 18. c 18

Noradinus Alapiæ erat anno 1158 l 18. c 25. Invasit Sultanum Iconiensem anno 1160, 1161. l 18 c 27. Et interea rex Hyerusolmitanus bis ingreditur ejus fines et spoliat Et 1161 Nov 18 Princeps Antichenus capitur a Duce Noradini et Alapiam abducitur.

Cæsarea Philippi est Civitas in Iudea jam dicta Paneas.

Calypha de Baldac (Bagdad) summas etiamnum Saracenorum Monarcha Anno D 1166.

Sarraconus Noradini dux occupat Ægyptum Ann 1168 l 20. c 11 paulo post moritur et succedit Saladinus fratris Negemedini filius. c 12

Ann 1170 Noradinus cum exercitu magno residet in finibus Pencadensibus l 20 c 27

An 1156 Erat in partibus Ciliciæ circa Tarsum potentissimus quidam Armenius nomine Thoros qui sæpe Ciliciam infestabat sed a Raynaldo Principe Antiocheno vincitur et finibus Ciliciæ expellitur l 18. c 10

<149r>

Anno 1157 Ægrotante Noradino Rex Hierosl. invitat Thoros potentissimum Armeniorum principem advenire contra Noradinum. Advenit Obsident Cæsaream.

Anno 1158 vel 1157 Thoros iterum grassatur in universa Cilicia et occupat Tharsum et Anavarzan duas Metropoleis. Cilicia autem montibus subjacebat in quibus ille inhabitabat castra munitissima

Anno 1171 Thoros moritur et sucedit frater ejus Melier per vim l 20. c 28.

Cum Fredericus Archiepiscopus (Authoris antecessor) a Rege Hierosol. missus ad Constantinopolin, Antiochiam pervenisset & inde in Ciliciam, ut per terram Soldani Ieoniensis, imperato prius ejus ducatu, pergeret: Milo Armeniorum alius Princeps potentissimus cujus erat frater Thoros, insidias ei struxit &c l 20. c 27.     An 1170.

Noradinus moritur mense maio, regni ejus anno vigesimo nono. Et eodem anno moritur etiam Almaricus rex Hierosol: quinto Idus Iulij, regnavit an 10 | 12 mens 5. Obierunt anno D. 1173. Et non multo post (tertio Cal Novemb obijt etiam Authoris Antecessor, Archiep: Tyrius D. Fridericus. l: 20. c: ult & l 21. c 4. Et Author statim adsciscitur Cancellarius.

Eodem Anno, 1173, Saladinus vocantibus secreto Damascenis, & Melehe salah filio Noradini adhuc impubere apud Alapiam commorante, regnum Damascenorum occupat, tradito ei Damasco, Heliopoli, Camela, Cæsarea magna & omnibus Cælosyriæ civitatibus. Sperabat et Alapiam cum puero tradi, sed inaniter. Cap 6 lib 21.

Hæc intelligens Cotobedi frater Noradini, dominus Mussulæ, Rex inter Orientales Gentes Parthorum potentissimus cum magnis copijs ad opitulandum nepotem trajicit Euphratem. Erat Mussula seu Ninive Etiamnum totius Assyriæ Metropolis. Circa Alapiam Castra locat. Saladinus tamen Vrbes Hamam Cæsaream et regionem universam, ad usque Alapiam obtinuerat. Pugnatum est. Saladinus vincit. AD 1174. lib 21. cap 8.

An 1179 circa Novemb, mortuus est Melechsala Noradini filius cui de omni hæreditate paterna sola manserat Alapia cum paucis ad modum municipijs: quæ omnia testamento novissimo in quendam patrui sui filium Hezedin nomine, filium Thehebet, Mussulæ dominum contulit     lib 22. cap 8.

An 1180 Aliqui suspicabantur quod Saladinus obsidere vellet Alapiam alij quod domino Mussulæ potenti Turcorum satrapæ, qui ejus quadam oppida circa Euphratem obsidere dicebatur, tentabat occurrere. l. 22. c 18

Mortuo Noradini filio, frater Rebedim, Domino Mussulæ fratre permittente, possidebat Alapiam cum paucis, quæ non occupaverat Saladinus, oppidis. Sed his spretis, Saladinus trajicit Euphratem, & Mesopotamiæ Vrbes splendidissimas Edissam Carram &c et universam pene <149v> regionem quæ sub potestate Domini Mussulæ prius jacuerat tam viribus quam munerum interventione intra paucos dies sibi vindecaverat. Anno Dom. 1180     c 19. l 22.

Damascus caput Syriæ minoris.

Anno 1181 Regionibus in Mesopotamia Syriæ occupatis, et in Amida Metropoli quadam, alijsque præcipuis urbibus collocatis sui fidelibus revertitur et Alapiam obsidet et pacto obtinet. Dein Tarsum primæ Ciliciæ metropolim quam a Græcis acceperat Rupino Armeniorum Satrapæ potentissimo qui ejus regionis urbes reliquas possidebat, multarum pecuniarum tradidit interventu: eo quod nimis longè ab eo distabat.

E Continuationis belli sacri libris.

Saladinus Hierosolym expugnat 1188. et Tyrum 1189

Mortuo Saladino, frater ejus Saphadinus omnes e novem filijs occidit præter Vnum Noradinum quem Alapiensium fides ex insidijs ejus eripuit lib 2 cap 16. Vnde statim odio pernicissimo filius et frater Saladini ubique concurrunt & Sapadinus continuo sævit in Alapienses Ibid.

<150av> [Editorial Note 27]
Bagdadi Sjaizarum Cæsaræ et Iconij Alepi Damasci
1057 Togrulbecus 1063 Olbarsalanus 1071 Gjelaluddaulas 1094 Barkiarucus 1105 Mahammedus 1117 Mahmudus       &c 1080 Sedijduddaulas 1082 Abulmerhafus cognomine Cutlu–muses       Soliman 1100 Tanisman       Masut      Clisastlan. – – – – Kai–Cosroes & – – – – Reucratine cumfratribus in vivis circa an: 1213 Aladin Azatines Iathatines desiit Anno 1262. 1079 Sjarfuddaulas 1085 Tagjuddaulas 1095 Roduwanus 1113 Tagjuddaulas 1117 Bulgarus 1130 Sanguin 1144 Noradin 1173 Melechsala 1179 Rebedim 1181 Saladin 1195 Noradin in vivis anno 1209 * * *

      Malervasa Sultanorum ultimus a Tartaris captus anno 1260
1079 Tagjudaulas 1095 Decacus 1104 Ababacus cogn. Doldequin 1130 Tegel–melud * Meieredin 1154 Noradin 1173 Saladin 1195 Sephadin 1209 Coradin ad annum 1227 & ultra regnavit

Malachnessar
Mesopotamiæ
      Sjarfuddaulas 1085 Artac vel Artot             Sanguin 1144 Cotobedi fil in vivis 1174 {Er}            Hezedin in vivis 1179
<151r>

Ὁνωρίου δὲ γράμμασι πρὸς τὰς ἐν, Βρεττανίᾳ χρησαμένου πόλεις, φυλάττεσθαι παραγγέλουσι. Honorius autem litteris ad civitates Britannicas scriptis quibus eos hortabatur ut rebus suis consulerent. Zos. l 6.

— ἐκβάλλουσαι μὲν τοὺς Ρωμαίους ἄρχοντας, ὀικεῖον δὲ κατ᾽ ἐξουσίαν πολίτευμα καθιϛᾶσαι. Zos l 6. De Gallis Armoricis

Ἰωβῖνος εν Μουνδιακῷ τῆς ἑτέρας Γερμανιάς κατὰ σπουδὴν ϗ Γυντιαρίου, ὄς φύλαρχος ἐχρημάτιζε τῶν Βουργυντιόνων τύραννος ανηγορεύθη Iovinus apud Mundiacum [Moguntiam] Germaniæ alterius urbem, studio Goaris Alani & & Guntiarij Burgundionum præfecti Tyrannus creatus Olympiadorus apud Photium Hoc factum AC 412 circiter, Post mortem Alarici, ubi Adaulphus modò in Gallias transijsset. Quo tempore etiam Sarus occiditur.

Romanæ urbis mœnia ex Ammonis gemetræ dimensione, quo tempore Gotthi illam priore incursione infestarunt, viginti et unius miliaris spatium in circuitu habere comperta sunt. Olympiodor. apud Phot.

Alaricus Post Pannoniam Rhætiam invadit dein transito pado Honorium ad Hastam obsedit. — atque interim cædes hominum incensionem tectorum prædasque agrestium ac pecorum quam latissimè potuit fecit. Sigon de Occ. Imp. l 10 ad An 401. sub finem anni.

Stilico – Germanos ingentibus pollicitationibus & muneribus in suas partes trahit Auxilia contra Getas emit, contra Radagæsum arma movet. Omnes legiones quæ Rhætias ad Rhenum custodiebant abductæ in Italiam. Goarus Rex Alanorum partes Romanorum secutus est: itidem Vldinus & Sarus ingenti mercede redempti. &c Annal Boiorum p 126.

Stilico interfectus Kal. Sept. A.C. 408 Sigon. de Occ. Imp.

Franci Frigerido teste, Constantini rerum in Gallia potientis socordia invitati in Galliam quam toties vario incursionum eventu tentarant neque firma tenere possessione potuerant, magna mole superato Rheno irruperunt ac cum alia oppida tum præcipuè Vrbe Trevirorum ipsius tum Imperij caput captam diripuerunt. Quod ubi Vandali socijque senserunt, sibi rebusque suis timentes, ad Rhenum illicò recurrerunt ac conatibus eorum se venisse adversarios ostenderunt. Franci verò postquam Resplendialem Regem Alemanorum, Goare ad Romanos transgresso agmen suum a Rheno retulisse videre sese in Vandalos intulere, ac Godigisilo Rege eorum extincto viginti fermè millia cæcidere, universos deleturi, in periculo cognito Alanorum exercitus in tempore succurrisset. Hac clade fracti Vandali Alani & vevi, ne iterum cum Francis sibi decertandum esset, Gunderico Gondigisili filio rege substituto, consilium Gallia abeundi cœperunt, &c — Hæc in Hispaniam trajectio hoc anno facta est Kal. Octob. ut Prosper Cassiodorus et Iornandes in annalibus scripsere. Sigon–de Occ. Imp. ad an 409

Sulpitius Alexander, cum dicit Maximum intra Aquileiam amissam omni spe Imperij quasi amentem residere, adjungit: Eo tempore Genobaldo Marcomere & Sunnone ducibus, Franci in Germaniam prorupere ac pluribus mortalium limite irrupto cæsis fertiles maxime pagos depopulati Agrippinensis etiam Coloniæ metum incussere Quod ubi Treviros per <151v> latum est Nannius & Quintinus militares magistri, quibus infantiam filij & defensionem Galliarum Maximus commiserat, collecto exercitu apud Agrippinam convenêre. &c Greg. Turon. Hist. l. 2. ex Sulpitij Alexandri tertio Historiæ libro. Dein quomodo Romani in Francia cæsi sunt, & quomode Arbogastes postea Francia invasit & populatus sit.

Renatus Profuturus Frigeridus cum Romam refert a Gothis captam atque subversam, ait: Interea Resplendial Rex Alemannorum [Alanorum in edit G. Badij A.C. 1512., Goare ad Romanos transgresso, de Rheno agmen suorum convertit, Vandalis Francorum bello laborantibus, Godigisilio rege absumpto, acie viginti fermè millibus ferro peremptis, cunctis Vandalorum ad internecionem delendis, ni Alanorum vis in tempore subvenisset. Movet nos hæc causa quod cum aliarum gentium Reges nominat cur non nominet et Francorum. Greg. Turonens. l 2. c 9 [L. 6. 9]

Idem (Frigeridus scil cum Constantinum obsideri scribit: ita dicit. Vix dum quartus obsidionis Constantini mensis agebatur, cum repente ex ulteriori Gallia nuncij veniunt Iovinum assumpsisse ornatus regios, & cum Burgundionibus Alemannis Francis Alanis omnique exercitu imminere obsidentibus, ita acceleratis moris reservata urbe Constantinus deditur. Greg. Tur. l. 2. c 9.

Et paulò post: Hisce diebus Præfectus Tyrannorum Decimius agroetinus ex primicerio notariorum Iovini, multique nobiles apud Avernos capti a ducibus Honorianis & crudeliter interempti sunt. Trevirorum civitas a Francis direpta incensaque est secunda irruptione. Greg Tur l 2. c 9. — Cum autem Asterius codicillis Imperialibus Patriciatum sortitus fuisset, hæc adjungit: Eodem tempore Castinus domesticorum comes, expeditione in Francos suscepta, ad Gallias mittitur. Ib.

Tradunt multi Francos de Pannonia fuisse digressos, & primum quidem littora Rheni amnis incoluisse: dehinc transacto Rheno Thoringiam transmeasse: ibique juxta pagos vel civitates, reges crinitos super se creavisse de prima et ut ita dicam nobiliori suorum familia. Quod postea probatum Clodovei victoriæ tradidere, idque in sequenti digerimus. Nam in Consularibus legimus Theodemerem regem Francorum, filium Ricimeris quondam, et Ascilam matrem ejus gladio interfectos. Ferunt etiam tunc Clogionem utilem et nobilissimum in gente sua Regem Francorum fuisse, qui apud Dispargum castrum habitabat quod est in termino Thoringorum. In his autem partibus, id est ad meridionalem plagam, habitabant Romani usque Ligerim fluvium. Vltra Ligurim verò Gothi dominabantur. Burgundiones quoque Arrianorum sectam sequentes habitabant trans Rhodænum, qui adjacet civitati Lugdunensi. Clogio autem missis exploratoribus ad urbem Cæme | aracum, perlustrata omnia ipse secutus, Romanos proterit, civitatem apprehendit: in qua paucum tempus residens, usque suminam fluvium occupavit. De hujus stirpe quidam Meroveum regem fuisse asserunt cujus fuit filius Childericus. Greg. Tur. l 2. c 9

Igitur Childericus Aurelianis pugnas egit Odovacrius verò cum Saxonibus Andegavos venit. moritur Egidius & relinquit Syagrium fil [Romanorum Regem ad civitatem Suessionas c 27 — Britanni de Biturica a Gothis expulsi sunt, multis apud Dolensem vicum peremptis. Paulus vero comes cum Romanis & ac Francis Gothis bella intulit & prædas egit. Veniente vero Odovacrio An <152r> degavos, Childericus rex sequenti die advenit, interemptoque Paulo comite, civitatem obtinuit. — His ita gestis, inter Saxones & Romanos bellum gestum est, sed Saxones terga vertentes multos de suis, Romanis insequentibus gladio reliquere: insulæ eorum cum multo populo interempto a Francis captæ atque subversæ sunt. Eo anno, mense nono terra tremuit. Odovacrius cum Childerico fædus inijt, Alamannosque qui partem Italiæ pervaserant subjugarunt. Eoricus autem Gothorum rex Victorium ducem super 7 civitates præposuit anno 14 regni sui. Greg. Tur. l. 2 c 19

Ragnacharius parens Chlodovei regnum quoddam tenuit Gr. Tur. l 2 c 27

Soboles Gundeuchi regis Burgundiæ, Gundobaldus Godegesilus Chilperic & Godomarus cap 28

Clodovæus per victoriam contra Alemannos ad fidem Homousij conversus & baptizatus Ib. l 2. c 30 & 31.

Bellum inter Gundobaldum & Godegisilum, Clodoveo Godegisilum juvante ib c 32 Gundobaldus postea fratrem capit et occidit c 33 & omnem occupat Burgundeam. Ib.

Clodoveus vincit Gothos occiso eorum Rege Alarico in Campo Vocladensi &c Ib c 37

Clodoveus eripit regnum a Sigiberto quodam c 40, & a Cararico rege c 40 & Ragnacario rege apud Camaracum. 42

Gundobaldo succedit Sigismundus fil. l 3. c 5 Quo a Clodomere Francorum rege capto Godomarus frater ejus regnum capescit. Sed non multo post regnum Francis (Burgundiones modo Clodomerem occiderant) amittit. c 6. & iterum forte recipit ib. ve

Ynundatio Tyberis & Draco. cum serpentibus per Tiberim in mare delati Greg. Tur. l 10. c 1. Idque anno 15 Childeberti Franc. Regis.



Ex Chronico Ivonis Carnotensis de Regibus Francorum.

Franci egressi a Sicambria pervenere in extremos fines Rheni fluminis in Germanorum oppida, ibique aliquot annis cum Principibus suis Marcomere et Sumone resederunt. Vbi primum regem Pharamundum sibi statuunt legibusque se subduunt quas primores eorum Wisogastus Arbogastus Selegastus invenerunt.     Pharamundus rex primus Francorum. — Didio Pharamundi filius rex Francorum secundus. Abhinc Franci crinitos reges habere cœperunt. Eodem tempore. Romani Gallias tenebant, citra Ligurim fluvium Gothi. Clodio post Didionem rex Francorum tertius. Hic de Thoringorum finibus egressus Rhenum transijt, victoque Romano exercitu Carbonariam sylvam tenuit ibique sibi sedem statuit.

Vixit hic author post an 1135.

gesta Regum Francorum Epitomata partim e Greg. Tur. scriptis partim aliunde

Franci egressi a Sicambria venerunt in extremis partibus Reni fluminis in Germanarum oppidis, illicque inhabitaverunt cum principibus eorum Marchomiro filio Priami & Summone filio Anterioris, Habitaveruntque ibi annis multis. Tunc defuncto Summone & accepto consilio in unum primatum eorum unum habere principem, petierunt consilium a Marcomiro ut regem unum haberent sicut & cæteræ gentes. At ille dedit ejs consilium et elegerunt Pharamundum filium ipsius <152v> Marcomiri & levaverunt eum super regem crinitum. &c Mortuo Pharamundo Clodionem filium ejus crinitum in regnum patris elevarunt. —— Franci relicto Childerico, Egidium principem Romanorum elevaverunt super se regem sed post 8 anno Egidius ejicitur & Childeric restituitur. Hæc e præfatis Gestis Epit.

Gregorij Turonensis excerpta Chronica ex Fredegarij Scholastici Historia miscella.

Francos Transegisse comperimus usque ad Marcomerem Sonnenem & Genebaudum duces (cap 3) — Dehinc extinctis Ducibus in Francis denuo Reges creantur ex eadem stirpe qua prius fuerant (c 5.) Eodem tempore Iovinianus ornatus regios assumpsit. Constantinus fugam vertens Italiam dirigit: missis a Ioviniano principe percussoribus super Mentio flumine capite truncatur. Multi nobilium jussu Ioviniani apud Arvernis capti, & a ducibus Honorij crudeliter iterempti sunt (c 6) Trevirorum civitas factione unius ex senatoribus, nomine Lucijs a Francis capta & incensa est. — (c 7) Castinus domesticorum comes expeditionem accepit contra Francos eosque proterit, Rhenum transit, Gallias pervagatur, usque ad Pirenæos montes pervenit, (c 8.) Franci electum a se regem, sicut prius fuerat, crinitum inquirentes diligenter ex genere Priami Frigi et Francionis, super se creant nomine Theudemerem (al. Theudemirum) filium Richemeris qui in hoc prælio quod supra memini a Romanis interfectus est. Substituetur filius ejus Chlodeo in regno, utilissimus vir in gente sua qui apud Hesbargum castrum residebat quod est in termino Thoringorum. &c     Sequitur Merovæus Childericus &c Narrat et victoriam Clodij in Romanos, qua omnia occupavit ad usque Suminam fl.

Item.     Cap 32. De Alanis, qualiter in regno Francorum interfecti sunt.

Alani a Theudeberto filio Theuderici superantur, omnemque prædam & vitam amiserunt. [NB Hic Theudericus erat rex Mettensis & filius Chlodovei regis Gall. Et factum hoc conjungitur cum Eversione regni Thuringorum ab eodem Theudeberto, cum initio Sygismundi Burgundi jussu patris in regnum sublimati. & cum regno Theuderici.]

Aimonius primum statuit Pharamundum, secundum Clodium.     [I. 8. 21]

Ann 16 Honorij (A.C. 411) Saxonum incursione devastatam Galliarum partem Vandali atque Alani vastavere. Prosp. ad Euseb l 1

Ann. 13. Theod 11. Bellum contra Burgundionem Gentem memorabile exarsit quo universa pene Gens cum rege Peretio deleta. Prosp ap Euseb l 2. (A.C. 435)

Indic 7 Zenone & Marciano Consolibus His consolibus caput Attilæ filij Constantinopolim allatum est. Marcell Chron A.C. 469.

Lucio Consolibus Burgundiones partem Galliæ Rheno conjunctam tenuere. Cassod. Chron.

Maximus per duos tantum menses invasit imperium Valentin 8 & Anthemio Consolibus Cassiod. Chr

Maximianus (Maximus) quarto regni sui mense occiditur. In ipso anno Avitus ab exercitu Gallicano primo Tolosæ dehinc apud Arelatum Augustus appellatus Romam pergit interea Gaisericus Romam spoliat priusquam Avitus Augustus fiebat. Idat Chron.

<153r>

Ostrogothos constat morte Ermanarici regis sui decessione a Visogothij divisos Hunnorum subditos ditioni in eadem patria remorasse Winithario tamen Amalo principatus sui insignia retinente. Oritur dein bellum in Winitharium ex una parte & Balambere atque Sigismundum regem etiam Ostrogothicum ex altera. — Occiditur Winitharius & Balamber omnem Gothorum subactum populum possedit, ita tamen ut Gothis proprius regulus (quamvis Hunnorum consilio) imperavit. — Winthario succedit Hunni mundus & Thorismundus. Post per 40 annos sine rege manserunt. Dein sub Attala regnabant Valamir Theodemir & Widemir. Iornand. Get.

Postea Walamirus bellum gerit cum Hunnimundo (& Alarico) Suevorum regibus quos etiam confi Alemanni adjuvabant, utpote Suevis confines, regentes nempe Alpes erectas. Iorn. Get.

Vandali a loco suo digressi cum Gundarico rege in Gallias ruunt: quibus valde vastates Hispanias appetunt. Hos Suevi secuti, id est Alamanni, Galliciam apprehendunt. — Gunderico succedit Trasimundus. — Per idem tempus Trasimundus — totam Hispaniam, ut ad perfidiam Arrianæ sectæ consentiret, tormentis ac diversis mortibus impellebat. — Et puella quædam invita ad rebaptizandum deducitur. Et rebaptizatur, sed ea reluctante & aquas fluxu ventris fœdante, tandem occiditur. Greg Tur l 2. c 2.

Athananaricus etiam VisiGothorum rex maximus fuit Homousis persecutor Gr. Tur l. c 4

Chuni a Pannonijs egressi ad Metensem urbem reliqua depopulando perveniunt, tradentes urbem incendio & populum in ore gladij trucidantes ipsosque sacerdotes Domini ante sacrosancta altaria perimentes — dein [a Metensi urbe egrediens] cum multas Galliorum civitates opprimeret, Aurelianis aggreditur &c. Greg. Tur. l. c 6, 7.

Bellum Clodovei contra Alemannos apud Tolbiacum, quo ad Christianitatem convertitur. Greg. Tur.

Maximus sacrificia gentilibus et aram Victoriæ restituit ob idque laudatus a Symmacho. Socr. l 5 c 4. Petav Doctr. temp. ad an 387. Eugenius Gentilibus favit. Aram Victoriæ Romanis concessit, quo nomine ab Ambrosio qui Florentiam abierat, increpatur Ep. 15.     Petav. Ib.

Petavius refert dissolutionem Regni Alanorum in Hisp. ad an 417 dicitque ex Idatio Alanos tunc Vandalis & Suevis dominatos fuisse. Meminit etiam ex eodem Idatio Fridebalum Wandalorum regem a Constantio captum A.C. 416. Et Statuit Bellum Alemannicum in Vbijs ad an 495.

Alaricus Germaniæ gentes in Romanos concitavit — Saxones Britannias depopulantur Alani Gepides quorum rex Rosopendial, Vandali rege Modogisilo, cujus filij Gunderic et Genseric, Marcomannorum Quadorum Salingorum (Suevi sunt) rex Hermanericus, Burgundionum Gandericus, Franci quoque prid Kal Ian Hieme rigante Rhenum transeunt. Annal. Boiorum.

Sidonius Apollinaris ad Majoranum Augustum Alemannos Rhætias occupasse commemorat hoc carmine

Rhætorumque juga, per longa silentia ductus,

Romano exierat populato trux Alemannus,

Perque cavi dictos quondam de nomine Campos,

In prædam centum novies demiserat hostes.[67]

<153v>

Dum Constans cum patre resideret, ab Hispania nuncij commeant, a Gerontio maximum unum e clientibus suis imperio præditum atque in se comitatu gentium Barbararum accinctum parari: quo exterriti, Edobecco ad Germanas gentes præmisso, Constans & præfectus jam Decimius Rusticus ex officiorum magistro petunt Gallias cum Francis et Alamannis omnique militum manu, ad Constantinum jamjamque redituri. Item cum Constantinum obideri scribit Frigeridus, ita dicit: Vix dum quartus obsid — &c.     Greg. Tur. l 2. c 9 ex Frigerido.

A. C. 411 Wandali duce Crosco Gallias multasurbes & Ecclesias subvertunt, Croscus tandem a Mariano præside Arelati captus per victas urbes ignominiose retractus ad mortem tormentatur. 413 Wandali timore Gothorum Gallias relinquunt & cum Alanis & Suevis Hispanias occupant. Roma capta 9 Cal Sept. Wandalis Gallias congressi Franci Modigisilum regem cum 20000 Wand. extinguunt, & suprema forte interitio Wandalorum fuisset, nisi reliquijs eorum Alanorum Resplendial subsidio venisset. Britannorum vires attenuatæ, et subtrahunt se a Romanorum dominatione. Franci per Gallias incessantes diripiunt primo: & secunda irruptione incendunt urbem Treverim. 423 Britannis subjectionem Romano Imperio repromittentibus subsidium mittit Honorius —— sed id frustra fuit. 433 In Gallia cum Suptar rex Hunnorum Burgundiones nimis opprimeret illi baptizati & statim Hunnis congressi. multa millia eorum peremerunt 436 Rugilæ succedit Bleda. 453 Attila cum 500000 invadit occidentem. 454 Attila Italiam aggressus, omnes pene ejus civitates aut diruit aut diripuit aut incendit. 476 Franci Treverim capiunt. 499 Clodovæus Alemannos bello congreditur & perempto eorum rege & Alemannia sub tributo redacta baptizatus est &c Hæc e Sigeberto.

Historiam Croci regis Alemannorum (qui ab aliquibus Vandalorum dicitur) vide in Greg Tur l 1 c 30 & 32. Vniversas Gallias vastat, tandem capitur Arelati & crudeliter interficitur. Author hic refert ad Valeriani & Gallieni tempora. Spangenberg vocat Garochum (Garhoch

Odoacer & Childeric Alanos e Gallijs ejiciunt. Suevicorum Anna l 8. part 1. c 7. Alemannos qui partem Italiæ invaserant subjugarunt dicit Greg. Tur. l 2. c 19.

Iudicamur itaque præsente etiam judicio a Deo & ideo excitata est in perniciem ac dedecus nostrum gens quæ de loco in locum pergens de orbe in orbem transiens, universa vastaret. Ac primum a solo patrio effusa est in Germaniam primam nomine Barbaram ditione Romanam, post cujus primum exitium arsit regio Belgarum, deinde opes Aquitanorum luxuriantium. Et post hoc corpus omnium Galliarum, sed paulatim id ipsum tamen, ut dum pars clade cæditur pars exemplo emendaretur. Salvian de Gubern Dei l 7.

Excisa ter continuis eversionibus summa urbe Gallorum. [Treviri,] cum omnis civitas bustum esset, malis et post excidia crescentibus. Nam quos hostis in excidio non occiderat post exidium calamitas obruebat: cum id quod excidio evaserat morti, post excidium non superesset calamitati. Alios enim impressa altius vulnera longis mortibus necabant, alios ambustos hostium flammis, etiam post flammas pœna torquebat. Alij interibant fame, alij nuditate, alij tabescentes, alij rigentes: ac sic in unum exitum mortis per diversa moriendi genera corruebant. Et quid plura? excidio unius urbis affligebantur quoque aliæ civitates. Iacebant siquidem passim, quod ipse <154v> vidi atque sustinui utriusque sexus cadavera nuda lacerata urbis oculos incestantia, avibus canib