Miscellaneous notes and extracts on the Temple, the Fathers, prophecy, Church history, doctrinal issues, etc
Ezek 40 &c schematîs illustrata.
Cap 40.1. In vigesimo quinto anno transmigrationis nostræ, in exordio anni, decima [die] mensis [primi] anno a percussione civitatis quartodecimo, in ipsa hac die facta est super me manus domini 2 et - a[1] "adduxit me illuc" {illeg} in visionibus domini adduxit me in terram Israel. Et dimisit | posuit me super montem \valde/ excelsum {illeg} super quem erat \b {juxta} [ædificum templi cum atrijs suis apparens]/ quasi edificium c civitatis | templi {illeg} {genti} ad d[2] austrum. | e regione.
3 Et intro | adduxit me illuc, et ecce vir, cujus erat species quasi species e[3]{illeg} aeris, et funiculus lineus [erat] in manu ejus [erat] funiculus lineus & calamus mensuræ, & stabat in porta.
4 Et locutus est ad me vir. Fili hominis vide oculis tuis et auribus tuis audi & pone cor tuum in omnia quæ ego ostendam tibi quoniā ut [{illeg} omnia] ostendam | ntur tibi adductus est huc, f[4] annunciare | Annuncia | et annunciabis omnia quæ tu vides domini Israel.
5 Et ecce murus | peribolus forinsecus [undiforinsecus in circuitu domus undi \extra donum per circuitum/ & in manu viri calamus mensuræ sex g[5] cubitorum c [magnorum] [g {sanctuarij}, per cubitum \[populi]/ et palmum qui singuli constant] ex cubito \[vulgari]/ et palmo. \[magnorum] per cubitum & palmum [in singulis ] cubitis]/
{illeg} Et mensus est latitudinem ædificij | muri latitudinem [AX] calamo uno & altitudinem calamo uno.
6 /{illeg} Tunc h {illeg} est\ Et venit ad portam quæ respiciebat viam orientalem Orientem & ascendit per \h[6] [septem]/ gradus ejus, et mensus est limen portæ calamo uno in lati in latitudinem [BC] k[7]
<2r>7 Et thalamum \[Ianitoribus destinatum]/ uno calamo in longum \DE/ et uno calamo in latum \[EV]/. Et inter thalamos [a[8] porticum \vestibulū/] inter thalamos quin cubitis [EF]. b[9] Et thalamum secundū calamo uno in latum {illeg} \TF/ et calamo uno in longum Fg{illeg}, & vestibulum quin cubitis quin GH. et thalamum tertium calamo uno in longum HI et calamo uno in latum HQ] Et limen portæ juxta vestibulum portæ {KL} intrinsecus \[{illeg}]/ calamo uno [KL ] {illeg}
8. 9. mensus est vestibulum portæ {illeg}[10] cubitorum|is| [MN] et frontes | postes ejus duobus cubitis [OP] d[11] Et vestibulū portæ \[erat]/ intrinsecus [{illeg} \respectu/ fronti{illeg}]|um|]
10 Et thalami portæ {illeg} [erant] versus \ad/ orientem \[vestibuli]/, tres hinc et tres inde{illeg}et mensura una trium, et mensura una [interjacentium \duorū/]e[12] postium | vestibolorum hinc et inde.
11 Et \redeundo/ mensus est f[13] latitudinem Ostij Portæ decemcubitis [CY] & longitudinem [muri] portæ DZ tridecim cubitis DZ
12 Et marginem ante thalamos cubiti unius [hinc] et cubiti unius \marginem/ inde. Et Thalami erant \erant/ sex cubitorum erant hinc \EV/ et sex cubitorum inde [kh]
13 Et mensus est portam a tecto \thalami/ [extrinsecus] ad tectum tectum {sic} ejus [extrinsecus] latitudinem viginti quin cubitorū Vh, ostium VT contra ostium hg.
14 Et fecit {fornaces} | postesg[14] sexaginta cubitorum, \BC, KL, OP, V, T, S, &c/ et ad postem Atrij [erant] portæ {illeg} & undi per circuitum, VT, SR, Pc, ef, gh, CY Bt.
15. Et h a facie portæ introitus Bt ad us ad faciem vestibuli portæ interioris PC quinquaginta cubiti.
16 Et \[erant]/ finestræ k clausa {sic} [erant] in thalamis et in postibus eorum intra portam undi Et similiter in vestibulis etiam finestræ undi intrinsecus, & supra postes palmæ
17 Et introduxit | adduxit me ad atrium exterius et ecce cubicula et l[15] intercolumnium pavimentum \fornicatū/ factum in atrio undi triginta cubicula in pavimento 18. Et pavimentum \[erat]/ ad \[utrum]/ humerum portarum X[|Q| hinc \& d{e}/inde.] {sic} E regione longitudinis portarum [erat] pavimentum inferiùs.
19 Et mensus est latitudinem a facie portæ inferioris us ad faciem Atrij interioris extrinsecus, centum cubitos.
20. Et m[16] adduxit me ad Aquilonem et ecce porta respicens Aquilonem in Atrio exteriore. Mensus est longitudinem ejus et latitudinem ejus.
21 Et thalamo\s/ {illeg} ejus tres hinc et tres inde et arcus | postes ejus et vestibulum ejus Et fuit secundum mensuram portæ primæ. Quinquaginta cubitorum longitudo ejus & latitudo quin et viginti cubitorum. Et fenestræ ejus \erant ei/ et vestibulis ejus & Palmæ ejus secundum mensuram portæ {primæ} orientalis
22 Et in gradibus septem ascendunt in ea{illeg}m et vestibulum ejus \erat/ ante eos
23 Et [erat] porta atrij interioris contra [hanc] portam Aquilonis n[17] sicut [in portis] ad Orientem.{illeg} Et mensus est a porta ad portam centum cubitos
24 Et adduxit me ad austrum et ecce porta versus \respiciens/ Austrum et mensus est o[18] thalamos ejus et \postes ejus et/ vestibula ejus juxta mensuras {illeg} \superiores/. 25 Et Fenestræ ejus \erant ei/ et vestibulis \ejus/ in circuitu sicut fenestræ istæ. Quinquaginta cubitorum \[erat]/ longitudo [portæ] \hujus] {sic}/ Et qu latitudo quin et viginti cubitorum.
26 Et gradus septem \erant/ gradus ejus et vestibulum ejus ante eos. Et palmæ ej una hinc et una undein poste ejus.
27 Et [\e regione/ erat] porta atrij interioris respiciens austrum. Et mensus est a porta{illeg} \[atrij exterioris]/ {supr} ad portam austr [illam] australem centum cubitos.
<3r>28. Et a{illeg}dduxit me ad Atrium interius in porta austri. Et mensus est portam Austri secundum mensuras easdem. 29 et thalamos et postes ejus et vestibula {illeg} [Portae \ejus/] et latitudo viginti quinque cubitorum.
30 a[19] Et vestibula circum circa longitudinis 25 cubitorum et latitudini 5 cubitorum.
31 Et vestibulū ejus \[erant] versus/ ad atrius exterius. Et palmæ \[erant]/ in postibus | ad postes ejus. Et gradus octo \[erant]/ gradus ejus
32 Et {illeg}adduxit me ad b[20] Atrium interius \[portam interiorem/ versus Orientem, et mensus est portam \[orientalem]/ secundum mensuras easdem 33 et thalamos ejus et postes ejus et vestibul{os}\um/ ejus secundum mensuras istas et fenestræ erant ei & vestibulis ejus undi. Longitudo [ejus] quinquaginta cubitorum et latitudo quin et viginti cubitorum.
34 Et vestibulū ejus era{illeg}t versus Atrium exterius & palmæ erant in postibus {illeg} ejus hinc et inde.
35 Et adduxit me ad portam Aquilonis & mensus est [eam{illeg}] secundū mensuras \superiores/ istas, et 36 thalamos ejus et postes ejus et vestibula ejus. Et fenestræ erant ei c[21] & fenæstris vestibulis ejus undi circum circa. Longitudo [ejus] quinquaginta cubitorum & latitudo quin et viginti cubitorum Et
37 Et d[22] postes \vestibula/ ejus erant versus atrium exterius et palmæ \erant/ in postibus ejus hinc et inde. Et octo gradus erant gradus ejus. 38 Et per sungula cubicula ostium in frontibus \postibus/ portarum. Ibi abluent lavabunt holocaustum
Et 39 Et in vestibulo portæ duæ mensæ hinc inde & duæ \mensæ/ inde ut ad eas mactetur holocaustum & sacrificium pro peccato & sacrificium pro delicto.
40 Et ad latus | humerum exterius in | ad gradu [qui est] ad ostium portæ Aquilonis \erant/ duæ mensæ & ad humerum alterum vestibuli portæ, duæ mensæ. Q {sic}
41 Quatuor mensæ hinc est et quatuor mensæ inde ad humerum | latus portæ; octo mensæ super quas mactabunt [sacrificia]
42 Et quatuor mensæ ad holocaustum \erant/ de lapidibus dolatis longitudinis cubiti unius \& dimidij/ & latitudinis cubiti unius & dimidij et altitudinis cubiti unius, super quas \etiam/ ponent vasa in quibus ma{illeg}ctabunt holocaustum & {illeg} sacrificium
43 Et {illeg} [{illeg}] palmæ unius Et h[23] unci palmæ unius [latitudine] dispositi \[erant]/ intra [portam] per circuitum.
44 [24] [25] [26] Et introduxit me in {illeg} atrium interius. Et ecce duæ exedré in atrio interiore k[27] unum ad latus portæ Aquilonis et facies l ejus versus austrum, unum ad latus portæ a[28] m orientis /austri\ et facies [ejus] versus Aquilonē
45 Et locutus est \dixit/ ad me: hoc gazophy cubiculum quod respicit meridiē est sacerdotum qui excubant in custodiam Templi, 46 et cubiculum quod respicit Aquilonem sacerdotum est qui excubant in curam | custodiam Altaris. Isti sunt {illeg} filij Sadoc qui accedunt de filijs Levi ad Dominum ut ministrent ei.
<3v>Heb in loco altitudinis, id est altissimo.
Ita Buxtorfius {illeg}
Vnde latitudo superior{illeg} \quis/ thalamus superabat inferiorem latitudine cubiti unius, ita ut \parietis/ latitudines illæ calcabiles seu retractiones fuerint cubitales. His addantur ulteriores latitudines thalamorum et thalami{illeg} infimi{illeg} erit 5 latitudo tota erit 5 cubitorum, ea medij sex cubitorum ea supremi septem, omninò ut in templo Solomonis describitur
Cum ita latitudo {supremi} \infimi/ thalami ultra {illeg} \ultra alam {illeg}/ seu retractionem parietis fuerit quatuor cubitorum et ea supremi cubitorū sex, ea medij erat cubitorum quin et retractiones erant cubitales quæ additæ ulterioribus illis latitudinibus efficiunt totam latitudinem \internam/ infimi thalami quin cubitorum medij sex et supremi septem, omninò ut in templo Solomonis describitur Reg.
priori ratione \modo/ longitudines thalamorum duplæ erunt latitudinū circiter, et thalami sex ad {illeg} australe templi latus totidem ad boreale latus et tres ad occidentale, id in singulis tabulatis collocandi sunt \id in singulis tabulatis ita ut omnium numerus sit nonaginta:/; posteriori ratione /modo\ thalami quadrati erunt quam proximè. Vtra
<4r>47. Et mensus est Atrium longitudine centum cubitorum & latitudine centum cubitorum per quadratum. et altare {illeg} ante faciem templi.
48. Et adduxit me ad vestibulum templi et mensus est Postem \{utrum}/ Vestibulis {illeg} {illeg} quin cubitis hinc et quin cubitis inde
Cap 41
1. Et adduxit me ad Templum et mensus est postes,c sex cubitos latitudinis {hinc} et sex cubitos latitudinis inde, d latitudinem [parietis] tabernaculi
2 Et latitudo ostij decem cubitorum erat et latera ostij quin cubitorum hinc & quin cubitorum inde et mensus longitudinem ipsius [templi] cubitorum quadraginta et latitudinem cubitorum viginti.
3 Et introgressus intrinsecus mensus est postem ostij \Adyti/ duorum cubitorum & ostium sex cubitorum [ latitudinis {illeg} inter postes] & latitudinem ostij [lignei] ultra hinc inde ultra {faciem}\3/ internam\1/ postium\2/ {intendente}] septem cubitorum.
4 Et mensus est longitudinem ipsius [Adyti] viginti cubitorum & latitudinem ejus viginti cubitorum ante templum. Et dixit ad me, Hoc est sanctum sanctorum.
5 Et mensus est parietem Domuse sex cubitorum & \ulteriorem/ latitudinem gazophylacij lateralis quatuor cubitorum per undi per circuitum Domus.
6 Et gazophylacia lateralia {illeg}, gazophylacium supra gazophylaciū erant f tria, & [in circuitu] triginta duabus vicibus
Etg retractiones erant in pariete domus ad gazophylacia undi ut |[illa| \incumbendo]/ contineretur & \sed/ non {illeg}tenebantur in pari\e/te domus [ingrediente contignatione] {illeg} \Et/ dilatabatis{illeg} {illeg} erat et ambitus | circuitus {supra et iterum supra} superiùs et adhuc superiùs ad gazophylacia et nam circuitus ambitus domus erat supra ambitum undi \unus supra alium/ circum domum undi {illeg}propter latitudo loci superius [augebatur] {locus} superius dilatabatur \Idcirco/ latitudo loci superius [augebatur | major erat] et sic augebatur ab infimo \[gazophylacio]/ per medium
8 Et vidi {in loco præ} \\in {illeg} altitudine [summa]/ ad summitatem loci {illeg}/ undi fūdamenta gazophylaciorum lateralium calami {illeg} h mensuræ{illeg} \plen{illeg} plenæ{illeg}/ calami sex cubitorum ad us alas {illeg} [parietis {ædif}{illeg} parietis]
9 Et latitudo parietis gazophylaciorum {erat in} forinsecus erat quin cubitorum. Et \quod erat {illeg}/ {illeg} spatium relictum \erat k/ inter gazophylacia lateralia {quæ intr} quæ erant {intr} intrinsecus.
10 Et ostia gazophylaciorum erant versus spatium relictum
Et [secundum lineam quæ tendit] {l} inter gazophylacia latitudo erat vigingti cubitorum in circuitum domus undi
11 Et ostia gazophylaciorum erant versus spatium relictum ostium unum ad viam \versus/ aquilonem et ostium & ostium aliud versus Austrum. Et latitudo spatij relicti {illeg}de erat quin cubitorum {per circuitum}
<5r>
interioris {versos} in exterius, ita ut \latitudo. Atrij exterioris/ inter portas duas Orientales {illeg} latitudo Atrij exterioris sit centum cubitorum, inter duas {illeg} boreales totidem et inter duas australes etiam totidem. ( {sic} Ezek cap. 40 (vers 19, 23, 27.) Ita portarum duarum longitudines et intervallū \conjunctim/ efficiunt latitudinem distantiam duecentorum pedum undi a \undi/ inter murū utrius Atrij exterioris \externum/ et septū \Atrij/ interioris, et hæc est latitudo tota Atrij exterioris, præterquam ad occidentem ubi Templum stabat. {illeg} Ibi dempta latitudine {illeg} loci separati restat tantum latitudo centum cubitorum. Eze ut \etiam/ habet Ezekiel c 41.15. {Tēplo et portic} In loco seperato \ita/ stabat Templum ita ut
Templum Longitudines et latitudines omnes arearum {Adepti} Templi Tabernaculi {illeg} \Mosaici Oraculi/ et Atrij Tabernaculi sacerdotum Solomon et Ezekiel duplicarunt
{Structura} Similes erant \areæ/ structuram Mosis Solomonis et Ezekielis præterquam quod in Structura Mosaica deerāt \Porticus/ Atrium exterius et Porticus et exedræ. Æquales insuper sunt areæ structurarum Solomonis et Ezekielis (quantum sentio) et duplo longiores duplo latiores quam areæ Mosaicæ. Atrium ex Sacerdotum quod apud Moses duplo longior erat quam latior, Ezekiel distinxit in duo quadrata centum cubitos longa totidem lata quorum unum vocat atrium interius alterum locū separatum. Et in loco seperato templum collocat {illeg} Tabernaculi proculdubio situs optimus erat ut \quo in Atrio relinqueretur/ spatium quadratum {relinqueretur} ad in Atrio ad orientem et ad austrum occidentem et boream \ambulatorium ejusdem ubi latitudinis ad reliqua/ tria latera. Addātur igitur Porticus in quadrato illud \ad orientale intra latum intra cubiculi {illeg}/ et exedræ triginta |æquales| in circuitu reliquorum trium laterum. et {illeg} Et manebit ambulatoriū illud ejusd ubi latitudis {sic} {illeg} [ congruenter Ezekielis descriptioni qui cap 41.5, 10, 11, 14 {illeg} qui facit exedras et mensuras \omnes in/ loco Separato per illa tria latera æquales, et cap 41.5, 10, 11) & facit {illeg} \etiam/ orientalem latus {illeg} \loci separati transire per orientale latus/ non publice sed Templi transire ipsius v 13. 6 Deni Atrium exterius quadratum est lateribus \et atrio interiori concentric/ latera {illeg} singula habens 500 cubitos longa ({illeg} cap 42 20) et in medio lateris Orientalis australis et borealis et atrio interiori concentricum existens
<5v>Videmus representationem Templi
{illeg} Porrò in Templo Apocalyptico habentur etiam \Arca {illeg} Arca c 11.19/ Altare ({illeg} \c 11.1/) Phialæ aureæ, L Thuribula, {illeg} Lyræ {illeg} Buccinæ \& Lyræ/ ut |olim in Templo, et sacra perinde peragantur ad {Alt. Thun.} ( )| \Habetur etiam liber in manu sedentis supra thronū id est liber legis ad latera Arcæ ubi reponebatur in templo ( )/ |Testimonium etiam \in/ Arca suppletur per testes duos {illeg} quorum cordibus Lex Dei scripta est. Nam Tabulas testimonij typum esse testium duorum quis absurdū putet {qui} {illeg} lampades Angelorum et candelabra {ecclesiarum} typos esse consideret| in Templo {illeg} Solomonis. Habentur etiam sacra {peracte} ad Altare aureum ut et ad {Alterum} altare quemadmodum \septem/ clangores buccinarū {illeg}{illeg}{illeg} etiam {illeg}gitur Templum {illeg} Nam clangebant sacerdotes durantibus sacrificijs( ) & hic clangores fiunt in regione Templi et ex loco Habetur etiam sacrificium {illeg} \juge/ in Agno {illeg} \significatū/ qui apparet tanquam cæsus {illeg} Non {describitur} \{8} Et quoniam/ cædes Agni \Ad Altare erat/ quoniam illud impia{illeg} erat et ab empijs perpetrabatur, {illeg} \hæc omittitur et/ Ponitur {potius} \Agnus/ in medio Throni id est in Adyto C ut simul \simul/ significet summum {illeg} {sanctorum} \{nosterum}/ sacerdotem quijam {illeg} intraverat in sancta sancto Adytum cæli ipsius Heb. 9. & in Throno Patris {consedendo} Apoc. 3.21. Cæterorum sacerdotum Turmæ viginti quatuor (1 Chron 24) una cum totidem Levitarum sibi subjectorum turmis totidem (cap 25 & 26) habentur in vig corporibus mysticis Presbyterorum viginti quatuor, Et reliqu{illeg} \sedentium/ proxime circa thronum id est in Atrio Sacerdotum, et extra hos {illeg} id est reliqu id est in Atrio populi \exteriori habetur/ reliquus omnis populus per quatuor \in/ Animalibus /depictus\ juxta numerum late \oculrorū plenissimis ad {illeg} quæ stant/ ad quatuor Atrij latera /quatuor.\ {illeg} Animal{illeg} enim multitudinis typus est et maxime hic ubi {illeg} oculis plenissimū {illeg} \apparet/ \{illeg}/ ad instar \densæ hominum/ multitudinis & |hominum| de super spectatæ \ex atrio sacerdotum/ spectatæ. porta ex Atrio sacerdotum ubi stabat Ioann und spectabat Ioannes. Spectabat enim Ioannes ex Atrio sacerdotum quod superius erat Porro Presbyteros et Animalia in his atrijs esse concedendum est quia Deum per adorant et hæc Atria sunt loca \loca/ adorantium. {illeg} \atrium/ interius Presbyter \{illeg} quidem/ Sacerdotum, exterius \verò/ Populi ut notum est. Hæc atria vero \{deo}/ \Atria vero Angelus apud/ Ioannem satis depinxit |ubi jubetur mensurare Templum Dei et sacrarium | Altare et adorantes in eo, sed atrium quod est foris templum {negligere} {illeg} ejicere foras. Hoc atrium ejiciendum est exterius illud in quo populus adorabat, alterum \atriū/ includitur in voce Templi {illeg} Iudæi| ubi dixit {illeg} osticum apertum esse in cælo se jussum esse illuc asceendere {sic} (c. 4.1.) Ascendendum erat qui Templum stetit in vertice Montis \Moriæ Sion quod θυσιαϛηριον sacrarium \seu Atrium sacrificiorū/ dicitur est Atrium interius. Nam θυσιαϛηριον \quod ( {sic} verto Sacrarium vel Atriū sacrificiorum/ hic {illeg} \vugo {sic} redditur/ Altare sed Sacrarium | {illeg} /Sacrarium\ {significat} malè quia sancti {adora} {illeg} adorant in 20. Adorant autem non in altari sed in Atrio {illeg} sacrario atrio./. Et quoniam in cælum {illeg} patebat aditus per ostium sequitur etiam {illeg} cælum fuisse illud {illeg} clausum fuisse \muro/ in quo esset illud ostium. Et locus muro clausus est Atrium est. Murus Atrij exterioris dividebat inter locum sanctum et profanum Ezek. 42.20 Et locus Sanctus |typus est cæli et et cælum dicitur in hac prophetia per eandē| pro cælo accipitur in hac prophetia \Ibi ecclesia {illeg} {congreditur} Ecclesia {quae} {illeg} ob {cultum} Dei {regnū} {illeg} cælorum (Mat. 12.28 Luc 17.20/. /{illeg} per eandem {sic} figuram qua populus sanctus dicitur cælestis. Vbi Deus colitur {illeg} cælū est {illeg} in aere imminente\ Quicquid igitur {illeg} apperere {auf|t|} fieri dicitur in cælo, intellige fieri {illeg} his Atrijs, ut ubi pax in cælo est ad semihoram & ubi mulier sole amicta \et Dracus rufus/ visi {sunt} in cælo et {illeg} bellum geritur in cælo inter Michaelem et Draconē c 12 Vbi angeli septem plagarum apparent in cælo c 15 Vbi populus multus in cælo clamat Allelujah et \de cælo aperto/ exercitus {illeg} in cælo sequuntur {cumcomitante} \{illeg} \{enim}/ {ingressor} equi albi {cum}/ cap 19
<6r>Et similiter quicquid extra cælum est, aut in terra vel mari intellige esse extra sanctuarium, in terra Iudæorum, in mari adjacente mediterraneo. Omnia sic intellige ac si in Iudæa \Vis{illeg}/ esses et ibi videres hæc omnia \{illeg}/ quæ Iohannes refert. {Sic} Vt Phialam infusam in ipsū fluvium Euphratem, \in terram Iudæam/ in mare mediterraneum, in fluvios Iudæorum cælum \virgineū stare/ stantem in ipso Monte Sion [Angelum descendentem de cælo id est de sanctuario et ponentem pedem \suū/ dextrum in te supra mare mediterraneum et sinistrum supra {illeg} terram Iudææ] Draconem de cælo id est de loco sanctuarij dejici ad incolas terræ Iudææ et maris mediterranei, et mox mulierem de sanctuario exeuntem \ibi/ presequi, & mulierem \& hanc/ volare in eremum \aliquem/ Iudææ \cap {12}/ et ibi pasci a mercatoribus ut et Mercatores \esse illius regionis {illeg}/ qui pascunt {cam} \Meretricem/ (cap 18) {illeg} id est Tyrios. Hoc |Ignem Altaris (Apoc 8) in terram \Iudæam/ extra sanctuariū dejici eo quod de cælo deijciuntur. Hoc| modo servanda est scena visionem per totam Apocalypsim us ad ultimum judicium. {illeg} {etiam} \Apoc. 20.11 {Apoc. 20.11} quando {illeg} Tunc enim/ Thronus Dei mutatur {illeg} {(Apoc. 20.{illeg})} Et hæc terra in qua fuit Thronus Thronus et scena prior aufugit Apoc. {illeg} Apoc 20.11. Et {illeg} {illeg} Eous igitur servetur scena \in Iudæa/ et {illeg} idea visionem \multo/ clarior formabitur quam alias. multæ occurrent circumstantiæ ad \rectam prophetiæ plurimum/ interpretationem facientes. Vt si met|c|atores {sic} Apocalyptici sunt Tyrijs, tunc Tyrus est typus horum Mercatorum et quæ de Tyro mystice dicuntur (Isa 23.17, 18 Ezek 27 & 28) de his Mercatoribus intelligenda sunt. Rursus Rursus quia mare ad occidentem erat Iudææ et ideo judæi vulgaritur poneba |dicebant| Mare pro Occidente dicendo hoc vel illud \esse/ ad Mare esse ubi {illeg} sitū ad occidentem (ut tam in versione 70 quam in Hebræo multis in locis videre licet) {illeg} colligo Mare et terram \& terram/ {illeg} \cum/ incolis suis significare populos occidētales et orientales {illeg} Ad hæc quia mulier fugit a sanctuario in eremū
[Editorial Note 1]
Scena visionum Apocalypticarum Iudæa est, et principaliter Templum cum Atrijs ejus. Nam \Ibi enim/ consessus \est/ ille augustus cap {illeg} Dei et ecclæsiæ capite quarto descriptus {illeg}
<6v>argumento est hanc paulatim deflectere a verò cultu Dei. Porrò quia Angelus in cælo est qui dejicit ignem in terram Apoc 8. concipiendum est Angelum dejicere carbone ignem illum in terrā extra sanctuarium
And in like manner in the Apocalyps by ye Man–child of wch ye woman \in travel {sic}/ was delivered is to be understood a {sic} Christian \not a single person but a/ Kingdome {illeg} wch \brought forth/ the Church through travel{illeg} in \at her delivery from/ persecution, brought forth \& consisting of ye same persons wth ye C./ A womā & her child signify not a single p are things of ye same kind & therefore as the one signifies a body of men so by the analogy \here represents a multitude so/ should ye other And {a} But The one a body politick of a male kind ye other a body ecclesiastick of a female.
Prophetarum sermo mysticus {illeg} \in/ collatione mundi politici cum mundo naturali et partium unius cum alterius partibus analogis maxime consistit \maxime consitit/ \fundatur/. {Per} \Per/ mundus|m| \ille/ politicūs intellig regnū et vel regnorum \{illeg} dynastiarum & gentium & societatum/ congeriem quotquot considerantur congeriem. Et {illeg} \Et hujus partes/ \Hic per machinam cæli ac terræ et hujus partes/ pro diversis earum qualitatibus & significantur /circumstantijs\ per cælestia \aerea/ terrestria, marina; stellas, \{illeg}/insectarū\ agmina/ arbores, arundines; \angelos/ aves, bestias, et pisces, & quæ sunt his affinia {illeg} \quæ his affinia sunt significantur./ Et speciatim Sol.
Sol significat
Sacrificia fiunt coram Domino Exod 29. 24, 25, 42.
Incensum Altaris coram Domino Exod 30.8 Candelabrū
[Editorial Note 2]
1. A wall on ye out side \round ye Temple/ one reed broad & 1 reed high & 500 reeds long on each side Ezek 40.5 & 42.20
2. In this wall 3 Gates 1 East (c 40.6.) 1 North (v. 20.) 1 South (v 24.) Each 50 cubits thick from ye outside front at{illeg} ye wall to ye inside front (v 15, 21, 25)
3. Over against ye outward gates were three \{illeg}/ gates of ye inward court each equal & like to ye former \(v 28{illeg} 29)/ & distant from them 100 cubits ( v 19, 23, 27
4. The arches of inward court were toward ye outward (v. 31, 34, 37) & of ye outward toward toward {sic} ye inward (v ) & ye inword court was foursquare each side 100 cubits long v 47
Dupla est mensura linearis \areæ/ Templi
In {illeg} Tabernaculum fuit quasi 30 cub. longa & 10 lata. Atrium Tabernaculi 400 longa 50 lata. Templum Solomonis et Ezekielis 60 longū \præter 20 in {in} po{illeg}/ 20 latum Atrium internum Ezekielis 200 latū 200 longū
Altare (c 6 \& 14.8) {sic}/) Phialæ, Lyræ, Thuribulū aureum, {illeg} sacra peracta Lampada{illeg} Atria in quibus hæc fiunt. \sacerdotes et/ Populi. Agnus cæsus.
Per cælum igitur intelligitur locus sanctus us ad murum regio Templi et rectè nam {ne} intra murum muro clausa et per ostium cæli {illeg}per ostium in cælo ostium \in/ quo patuit Ioanni introitus in cælum illud per murū Atrij. Et recte nam cælum est ubi Deus est et adoratur a populo cælesti adoratur. Murus Atrij exterioris disterminabatur \dirimebat/ locus|m| sanctūs a loco prophfano (Ezek ) adeo cæli hujus limes est. Et In hoc muro \igitur/ fuit ostium illud per quod Ioanni patuit introitus in cælum.
Et olim Ezekiel spiritus co in Caldæa degens spiritu correptus \correptus fuit/ fuit et vidit visiones quasi in Iudæam translatus \ut/ visiones habe{illeg} {illeg} perinde ac si translatus fuit & quasi in Iudæam translatus ut {illeg} omnia videret perinde ac si {illeg}sset \fuisset/ in Iudæa \illa regione/ (cap 8, 9, 10, 11) & rursus cap 40 &c.) 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48 & deinceps {illeg} et sequentibus Ita factum est in visionibus \Apocalypticis/ Ioannes {illeg} in spiritu quasi in Iudǽā translatus fuit vidit omnia quasi in illa regioneverè constitisset, Ibi vidit templum Ibi vidit Templum et quæ in eo erant, Montem Sion et {illeg} qui ei insistebant \vicinum/ Fluvium Euphratem, Mare puta mediterraneum cætera omnia quæ in visionibus sint descripsit \us ad ultimum judicium descripsit Nam scena visionū {constans} est/. Vnde et nos si visionum clare et distincte percipere {sic} \rectam ideæam {sic} formare/ velimus, imaginari \fingere/ debemus {illeg} Iudæam a nobis videri et omnia nobis apparere perinde ac si essen \verè/ acta essent in illa regione, id stante non hac tempestate ubi omnia \Iudæ/ desolata sunt \est/ sed \olim {illeg} Tempore Ioannis vel potius/ stante Templo Solomonis. Nam Templum illud est quod \{illeg}/ Ioannes spir vidit in hac \rerum/ scena |imaginari debemus in Templo esse et \in/ Atrijs ejus. Nam|
< text from f 7v resumes >Inprimis igitur \consessum illud|m| augustum Dei Ecclesiæ capite 4to descriptū/ ut Ezekiel postquam \Angelus/ Templum et Atria ejus et in spiritu apparuissent \per spir dimensus vidisset fuisset/ Sic Ioan vidit /vidit\ Deum ingredientem in Templum et {illeg} \{illeg} audivit/ Templo \eum/ loquentem e Templo: {illeg} Fili hominis, Locus solij mei et locus vestigiorum pedum meorum ubi habito in medio filiorum Israel in æternum &c Sic etiam {illeg}Thronus ille Dei quem Ioannes vidit in Templo erat in Templo. Id constat ex verbis. Exivit –
sedebat in cathedra Mosis. Super Cath. — — Mat 23.2 Mores {illeg} \sedentiū/ improbat [quoniam tamen s loco Mosis judicabant et regebant populum] authoritatem \{illeg} Cathedræ/ a Mose derivatam agnoscit. Sed Vt \{illeg} si/ /Vt\ impijs Gentium Regibus \{obediendū erat}/ sic \{etiam} Iudicibus et/ Rectoribus populi Iudaici obediendū erat. ut ut impijs obediendū erat. En
Ponuntur {illeg} autem
Templum pro Solomonis proximè cingebat Atrium sacerdotum dein Atrium populi
Templu|i|m Solomonis duabus atrijs atria fuerunt duo, interius 1 Reg. 6.36. et {illeg} quod \etiam/ Atrium sacerdotum dicebatur, et exterius 1 Reg. 6.36. Paral. 4.9. & 2 Reg 21.5. Dimensiones et formæ {illeg} Atriorum \et situs Templi in ipsis/ (Nam de his disputatur) haud difficulter colligitur ex Mose et Ezekiel collatis. [Tabernaculum Mosaicum erat quasi quatuor decem cubitos latū et triginta longū. Templum a Solomone constructum et ab Ezekiele descriptum fuit duplo latius et duplo longius {præter} præter porticum quæ in Tabernaculo {defuit}] Nam similes erant {illeg} {illeg}, erant omnium areæ {illeg} duplicata etiam fuit \in {utris}/ longitudo {illeg} loci {illeg} sancti et \longitudo/ sancti sanctorum. Sed et Atrij \Mosa{sasaici}/ sacerdotum \a Mose extructi/ longitudinem et latitudinē Ezekiel duplicavit. Vnde et Solomonem \etiam/ duplicasse non est d colligo \Et/ Portici etiam Solomonis{illeg} longitudinem et latitudinem equavit. Quatenus Similes ergo fuerunt areæ omnium trium structurarū (præterquam quod in Mosaica deera\n/t Atrium exterius et portici) & æquales duæ posteriores \et {sic} illæ Solomonis et Ezek/ \insuper/ inter se æquales \erant/ ac \secundū linearem mensurā/ duplo majores primu quam primus si mod Mosaica. Vnde dimensiones
Iam vero Atrium \{illeg}/ Exterius apū Ezekielē descript{illeg} {illeg} cingeb quadrilater{illeg} quadratum erat et \undi/ muro cingebatur. qui {sic} cubitos alata totidem lata et quingentos cujus \in singulis/ latera|ibus| singula erant quingentos{illeg} longa cap 40.5 & 42.20. In hoc muro tres erant portæ Atrium alterum \Atrio Tabernaculi respondens/ Ezekiel distinguit in duo \æqualia/ quadrata unum unum in quo templum stat, alterum in quo Altare: \Illud prius vocat/ et {illeg} posterius \quod/ vocat interius \atrium/ interius, erat concentrium locum separatum posterius \hoc/ atrium e|i|nterius. Atrium et hoc Vtrius longitudo et latitudo erat centum cubitorum cap 40.47 & 41.13, 14. Et atrium interius idem habebat centrum cum atrio exteriori, ita ut Altare in centro utrius staret. Nam in medio cujus lateris horum {illeg} atriorum præterquam ad {borea} occidentem portæ erant, omnes inter se similes & æquale et cubitos quinquaginta longæ (cap 40.15, 21, 25, 28, 29, 33, 36) procurrente longitudine \trium portarum/ a muro Atrij exterioris interi versus Atriū interius et longitudine aliorum trium a {illeg} septo Atrij
Here ye Prophet plainly consider{ing} {illeg} {Io}{illeg} Zion as she was ye Chu{rch} first first in a single capacity of a woman in travaile & then in a double one ye church first under by ye woman plainly understands ye Church first labouring under affliction, then rejoycing after deliverance & victory over her enemies & {illeg} all yt love her, all ye sons of ye Church by her Man–Child, all \all/ those that \who then/ mourned for her & now rejoyce wth her, \all/ the sons of ye Church, the \whole/ Nation wch Zion laboured to bring forth by victory over her enemies. The woman & her manchild are one & ye same people represented by a woman as they are the church of God & by a Man–child as they are \are/ a new born kingdome new born {& founded} by victory over their enemies.
Bitter. Gall, Wormwood. fire. blood.
To aggravate ye pain sharpness of any pain affliction ye expression of bitterness is frequently put used & sometimes the bitternes is {illeg} {illeg} aggraveded by |& sometimes this bitternes is aggraved by expressions from gall or wormwood| {illeg} {illeg} [Of bitternes see
Exod 1.14 Deut 32.24. 2 King. 14.26. Isa 24.9. Amos 8.10 Lament 1.4.
Gall Exo Deut 32.32 Act 8.23 Ier 8.14 Lament 3.9.
Worm\w/ood Prov 5.4 Ier 9.15, & 23.15. Lament. 3.15, 19 Deut 29.18.
{illeg} Cry bit Cry or weep bitterly Gen 27.34 Isa 22.4 {illeg} Ier 31.15 {illeg} Ezek 27.30.
bitter of soul 1 Sam. 22.2 Prov 31.6 Iob 7.11
bitterness of death Eccles 7.26. 1 Sam 15.32.
sword will be bitterness
bitter wine or water Isa 24.9 Grapes of Gall Deut 32.32. Water of Gall Ier 8.14. / Wherefore I should therefore rather conceive yt a beast is put to signify a kingdom or body politick because ye one is a body natural ye other a body politick. For this reason any A {sic} woman is put to signify ye church, her Man-child a Christian Kingdom, the Lamb.
Coronantur Presbyteri et in thronis sedent {illeg} {illeg} quod in causis dejudicandis supremæ {illeg} sedebant in sed in causis dejudicandis sedebant in sede {Mosis}, in eorum consistorio in causis \Sacerdotes/ supremi erant causarum \omnium/ Iudices. A Iudicijs omnibus appellabatur ad ho Deut 17, etiam tempore Regum quoad causas \peccantium in/ Legem Mosaicam 2 Chron 19. Intellig{o} \ide ist in/ Consistorio \Et ad us tempora Christi/ eorum vulgo Sanedrim dicto{illeg} in quo sedebant etiam Presbyteri populi \et deinceps ad tempora Christi Act 5 \21{, 22}/ {illeg} & 6.12 & 7.58 & 24.6./ sed primum locum obtinebant Presbyteri Sacerdot{illeg} In {horum} synedria Et {ad} us tempore christi Matthew In Nam \Nam/ primum \obtinebant/ locum Obtinebant in Sinedrim cujus \supremo illo/ consistorio dicto Sinedrim cujus Et suprema erat authoritas in hoc consistorio mansit authoritas Mosis ad us tempora Christi Mat. 23.2. Super cathedram M quod teste Christo
Of Idolatry
The Israelites were Idolatrous in Egypt Ioshu 24.14 sacrificing there to Dæmons Levit 17.7
When Moses stayed in the Mount their hearts turned back again into Egypt Act 7.39. & \they/ made them a Calf & worshipped it, yet not but yet wth respect to god supposing they had worshipped him by it, for the day before they worshippe when they were to worship it Aaron made proclamation & said To morrow is a feast to the Lord. Exod. 32.5. Nor can {illeg} ma And when they said these be thy God wch brought the out of the land of Egypt, that is, wch {illeg} shewed the wonders in Egypt by playing ye divided the red sea for them to pass through & caused Pharoh to be drowned therein, & guided them in their journey by a cloud in the day & pillar of fire in the night, appearing afterward in that terrible form on Mount Sina, it is not to be imagined that they could mean that the {illeg} Calf or any other {illeg} \such image/ in Egypt like it had done these things but rather that God who a few days before had told them from ye mount that he brought them out of Egypt Exod: 20.2. And when Moses had declared to them & they beleived on Exod 4.31 & 5.21 & 14.{illeg}10, 31. &20.19 And{illeg} Note that God was angry with Aaron for this Levit 9 20 And therefore Aaron sinned grievously though he proclamed the worship to be done to the Lord.
In the Israelites committing of Idolatry at Shittim Num 25.2. they are said to have sacrificed to Dæmons Deutr 32.17. For that sacrificing to Dæ was when they grew luxurious after God had led them through ye wilderness & fed them with honey, Oyle, Butter, milk, wine &c vers 10, 12, 13, 14, 15. And therefore must be at Shittim.
The Ephod wch Gideon made \& placed in his city Ophrah/ Iudges 8.27 was doubtless intended for the worship of the true God in imitation of the hight Priests Ephod, be- {sic}cause For Gideon had lately been commanded instructed by \seen an/ an angel of God & \was/ commanded by God himself to destroy Idolatry & the worship of Baal & did accordingly, \Iudges 6./ insomuch that the Israelites turned not again to go a whoring after the Heathen Gods till after Gideons death. An Iudges 8.33. And yet of this Ephod it is said that all Israel thither (to Ophrah) a whoring after it & that it became a snare unto Gideon & to his house /Iudges 8 27\
Micah his Idolatry related Iudges 17 was in worshipping Images wth respect to the true God. For of the silver of wch the Images were made his Mother said that she had wholly dedicated it unto the Lord from her hand for her son to make a graven Image & a molten Image vers 3. And in imitation the true worship \at Shiloh/ he made him an Ephod & Teraphim & procured a Levite to be his Priest saying now I know the Lord will do me good {seeing I} have a Levite to {illeg} my Priest. vers 13. And the Danites when they \lodging in Micahs hosue/ met with the Levite & knew him to be {illeg} his Priest said ask Counsel we pray the of God cap 18 vers 5 So that doubtles the worship pf the true God was intended in these Images. And yet he was an Idolater for the Images are termed his Gods c 17 v 5, & c 18. v 24 & the story is related with this character that in those days there was no king in Israel but every man did that wch was right in his own eyes c 17, v 6.
It is not probable yt Solomon \to whom God appeared twice 1 King 11.9, & who/ was the wisest of men & {illeg} philosophically of a spake ofand spake of \understood/ the nature of all trees beasts, foules, creeping things, & fishes, \1 King 4.33./ could be so ignorant of nature \little a Philosopher/ as to think that images made of Gold or wood or stone were god deities it is much more reasonable to think But if he beleived that God had committed some power to angels for \appointed Angells to execute his will in/ ye goverment of this world as \{illeg}/ probably he right did. I see not why his {illeg} \heathen/ wives by telling stories of the powers & acts \& wonders/ of their Gods might not \in time/ perswade him to think that Dæmons or the souls of men departed \(such as was Baal or Belus &c)/ had the like power, & were delighted in having images dedicated to them & worship payed to those | their images. And thous notwithstanding his wisdome he might be {illeg} |per|vailed with\swaded/ to become an Idolater as is related of him 1 Kings 11.7, 33.
Every Spt yt confesseth yt Iesus christ is come in ye flesh {illeg} is of God 1. Iohn 4.2.
In this was manifested ye love of God towards us, becaus yt God sent his onely begotten son into ye world — to be ye propitiation for or Sins, — & the saviour of ye world. 1 Iohn 4.{9}, 10, 14.
Who is he yt overcometh ye world but he yt beleiveth yt Iesus{illeg} is ye Son of God? 1 Iohn 5.5.
This (Iesus) is ye true God as eternall life. 1 Iohn 5.20
That wch was from ye beginning wch we have heard wch we have seen wth or eyes wch we have looked upon, & or hands have handled of ye word of life (for the life was manifed {sic} & we have seen it — & shew unto you yt eternall life wch was with ye Father & was manifested unto us) that wch we have seen & heard declare we unto you. {Iohn} 1.1.
God _ hath in these last days spoken unto us by his son whom he hath appointed heir of all things, by whom also he made ye worlds, who being ye brightnes of his glory & ye express image of his person, & upholding all things by the word of his power, when he had by himself purged or sins, sat down on ye right hand of ye majesty on high. Hebr 1.1.
Once in ye end of ye world hath Christ appeared to put away sin by the sacrifice of himself. Hebr: 9.26.
\we see/ Iesus who was made a little lower then the Angels, for ye suffering of death crowned wth glory & honour. For it became him, for whome & by whome are all things – to make the captain of their salvation perfect through sufferings. Hebr 2.10.
For as much as ye children are partakers of flesh & blood, he laso took himslef {sic} likewise took part of ye same, that {through death} he might destroy him yt hath ye power of death, yt is ye devil {—} For verily he took not on him ye nature of Angels but he took {him} ye seed of Abraham. Wherefore in all things it behoved him to be made like unto his brethren that he might be a faithfull hight Priest to make {reconci}liation for ye sins of ye people. For in yt he himself hath suffered being tempted he is able to succour them yt are tempted. Hebr 2.14 {illeg}
In ye beginning was ye word, & ye word was wth God & ye wd was God, All things were made by him, & without him was not any thing made yt was made. — He was in the world & ye world was made by him, & ye world knew him not. —— And ye word was made flesh & dwell among as we beheld his glory as ye glory of ye onely begotten son of ye Father.
pag 230. 233. 237. 251, 252, 253, 254. 260 & secu. 269. 272. 298. 306. 316. 319. 324, 327. 331. 337. 339. 344, 345. 381. 383. 384.
446, 450, 483 cap 56 totū. 489 cap 66 totū
Ex Iustini Martyris Dialogo contra \cum/ Tryphonico adversus Iudæos.
Christus autem, Dixit Trypho, etiamsi genitus sit & alicubi maneat, ignotus est, nec se ipse novit, ne vim ullam habet, quoad Elias veniat eum inungat et omnibus enunciet. p 3. c 2. F
Iustinus Prophetias aliquot de adventu Christi e veteri Testamento contra Thryphonem proferens; Hæc inquit quidem, inquit, verba et talia, cum inquam, a Prophetis Tryphon commemorata sint, alia ad priorem Christi adventum pertinent in quo et inglorius et deformis et mortalis, quemadmodum prædictus erat fore extitit: alia ad posteriorem referuntur cum in majestate et in nubibus veniet, populus vester intuebitur et cognoscent eum quem pupugerunt. p 5. c 1. B.
And afterwards, having recited ye 7 first verses of ye 3d ch: of Mic{illeg}h. he adds in explication of them Doctores Iudæorum sunt rationis expertes nec intelligunt id quod omnibus verbis et sermonibus demonstratum est, duos ejus (christi) adventus prædictos esse, unum in quo patibilis sine gloria et honore esse cruci suffigeretur, alterum in quo cum gloria ext cælis exhibebitur. p 29. G
Quid ais, inquit Tryphon, in monte sancto Dei hereditario jure quicquam nostrum possessurum esse neminem? Non hoc dico, Non hoc dico, inquam (Iustinus), sed eos qui christum exgi {sic}tarunt et exagitant nec resipiscunt, nihil in monte sancto Dei esse possessuros. Gentes autem quæ ei crediderint pœnitentia se a sceleribus quæ admiserunt revocaverint, cum Patriarchis, Prophetis ac bonis omnibus qui ex Iacobo nati sunt hereditatem consequentur, etiamsi Sabbata minimè agant, nec præputia sibi præcidant, nec festos dies agant. \eæ, inquam, plane sanctam Dei hereditatem adipiscentur. To prove this he quotes Isa 62.10 to 63.6./ p 7. G.
Si verbum, ait Iustinus, et ratio cogit confiteri duos Christi adventus qui a vatibus prædicti sint fore, unum in quo et naturam ad patiendum idoneam habebat et ignominia afficiatur deformis videatur: alteram in quo clarus et judex omnium veniet quemadmodū supra multis locis demonstratū est: nonne verbum Dei prædixisse intelligemus, Eliam horribilis et magni diei, id est, alterius ejus adventus præcursorem fore & prænuncium? Cùm maximè respondisset Trypho Noster igitur Dominus, inquit Iustinus, hoc etiam ipsum in præceptis suis futurum tradidit, cum Eliam etiam venturum esse dixisset, id nos futurum tum scimus cùm in gloria et majestate ex cælis venturus est Dominus noster Iesus Christus: cujus etiam prioris adventus præco fuit Dei spiritus qui in Elia fuerat, in Ioanne propheta qui Iudæus fuit fuit, quo mortuo nemo Propheta apud vos extitit. —— Ita Christus noster tum in Terris, ijs qui Eliam ante Christum venire debere dicerent, ita respondit: Elias quidam {veniet} restituet omnia, Dico autem vobis Eliam venisse jam ne eum agnoverunt sed in eum fecerunt quæcum voluerunt: Scriptum est intellexisse tum {sic} tum discipulos hæc quæ diceret de Ioanne intelligi. Hoc loco Tryphon, Hoc etiam ambiguum mihi videris dicere, Propheticū spiritum qui in Elia fuerit in Ioanne insedisse. Ad æc Iustinus, Non videtur tibi in Iesu Navæ filio quem populo ducem post se Moses reliquit idem contigisse? Cum Mosi Deus imperavit ut manus Iesu imponeret cùm ei dixisset Deus, Ego quo de spiritu qui in te est in eum transferam. p 13. F.
Testimonium de Millenio p 23 G. vide in M. Medo p 533 translatum.
Hic enim eximius et praecipuus est|ac| præcipuus est sacerdos perpetuus Rex Christus Dei filius, cujus in adventu altero adventu nolite putare Esaiam dicere aut alios Prophetas, sacrificia cruenta vel libationes in ara offerri sed veras spiritales & laudes et gratiarum actiones. p 32. A.
Duos ejus adventus prophetæ prædixerunt, unum qui jàm evenit quasi inlgorij patibilis hominis, alterum cùm ex cælis in majestate unà cum suo angelorum exercitu ut prædictum est veniet, cùm etiam hominum corpora ex\c/itabit: tum bonorum corpora immortalitate donabit improborum verò in æterno sensu cum malis genijs in ignem æternum conjiciet. Hoc autem fere prædictum esse docebimus his Ezechielis verbis, Commissura cum commissura jungetur, & os cum osse carnes renascentur omne genu flectetur Domino, et lingua omnis eum laudabit. Apolog 2. p 49. C
Agnus ille quem assum jussu Dei esse oportebat passionis supplicij crucis quo Christus afficiendus erat, fuit significatio. Agni enim qui assus redditur carnes dum, ut ita dicam, assantur, speciem crucis præferunt. Vunum enim rectum Verum ab infimis partibus ad caput pervenit, num rursus quod per dorsum pertinet cui agni pedes conjunguntur. Hirci etiam duo qui in jejunio similes esse jussi sunt quorum unus pro peccato erat, alter immolabatur, duplicis Christi adventus erant prænuncij. —— Et vacca quæ pro ijs qui Elephantia expiarentur, immolari jussa est, figura erat et quoddam quasi simulachrum Eucha Panis Eucharistiæ — Dial p 11. E.
Erat enim pascha Christus qui post immolatus est quemadmodum Esaias exposuit {illeg} his verbis, Ipse tanquam ovis ad cædem raptus est. Hoc etiam literarum sanctarum monumentis proditum est vis cum die Paschatis comprehendisse item item eum die Paschatis cruci suffixistis. Vt autem eos qui erant in Egypto, Paschatis id est agni sanguis liberavit sic etiam Christi sanguis a Monte eos qui crediderunt liberabit. Dial. p 30. C.
As Ioshua (Iesus) overcame Amaleek through ye holding up Moses Rod in form of a Cross, so Iesus christ conquers all his enemies through the cross. pag 23 D, E.
At etiam figura et signo quod contra mordentes muniebat Israelitico populo Serpentis erectio facta videtur salutis credentium causa, quod jam tum per eum qui in crucem agendus erat mors quæ serpenti eventura erat prædicebatur salus autem ijs promittebatur qui ab illo mordebantur, et ad eum qui filium suum quem cruci suffixum dicimus in mundum misit, confugiebant. Ne enim in serpentem credere nos propheticus per Mosem docebat, cum eum etiam diris devotum esse initio a Deo demonstret, et apud Esaiam interfectum iri ut hostē magno gladio, qui Christus est, significet. p 25. F.
Si hoc [mysterium crucis] non intelligatur, dicite quamobrem æneum serpentem Moses pro signo statuit intueri eum jussit eos \qui/ morderentur, ij curabantur quos serpens mordebat, quæ cum ipse jussisset nullius omninò simulacrum fieri voluit. — Quemadmodum ergo Deus signum per æneum serpentem fieri jussit, et nulli culpæ affinis est, sic etiam in lege dovotio {sic} et detestatio constituta est in eos homines qui in crucem aguntur, nec verò jam in christum Dei constituta est detestatio per quem ijs omnibus qui devotione degna gesserunt salutem dat — &c — The hanging {illeg} on a tree was therefore in ye law {illeg} made to be most accursed because Christ was to take |upon| the curs of or sin himself the curs due to mankind for their sins. p 26. D. E
As ye changing of Abrams name to Abraham & of Sara to Sarra (Gen 17) was a type of their multiplication, so ye changing of Auses ye son of Nava his name to Iesus (Numb 13.8 & 14.6) was not without a mystery, viz: to {sic} to typify yt|e| Iesus name of ye Messiah \who/ was to turn again their captivity & lead ym into ye temporall land. And as it was not ye lawgiver Moses but his successor Iesus wch had ym into ye land so it must not be {illeg} ye works of ye laws but of ye gospel, yt {illeg} must lead us thither p 30. F, G.
Vt Iesu nomine Navæ filium et virtutes et res quasdem, quæ res qas dominus noster facturus erat prædicerent, gessisse dixi: sic nunc doceo eam quæ temporibus Iesu sacerdotis Babylone patefactio extitit prædictionem esse eorum quæ a sacerdote nostro et Deo et Christo omnium parentis filio gerenda erant. — Quemadmodum enim Iesus ille qui a propheta sacerdos dicitur sordidis vestibus amictus apparuit propterea quod ipse uxorem mericem accepisse dictus est, torris avulsus ab igne appellatus est, quod veniam peccatorum accepit, objurgato etiam ejus adversario diabolo: sic nos et ijs qui Iesu nomine ut unus homo omnes futuri sumus propter rerum omnium parentem Deum unigenij ejus filij nomine sordidis vestibus, id est peccatis exutis et detractis, illius vocationis verbo inflammati et incensi, pontificium sacerdotale verum genus sumus, ut etiam Deus ipse testis est, qui ait, In omni loco in gentibus hostias acceptas gratas immolari. Ne verò a quoquam Deus hostias accipit nisi a suis sacerdotibus. p 31 F.
Vt ille [Iesus Navæ filius] populum in terram sanctam introduxit, non Moses at ut idem hæreditario jure eam inter eos qui secum introierat {sic} divisit: sic etiam Iesus christus populi dispersionem convertet bonam terram viritim dividet, quanquam non jam eodem modo; ille enim hæreditatem quæ ad tempus duraret eis dedit, quod nec Christus Deus esset nec Dei filius. Hic autem post sanctam resurrectionem æternam nobis dabit possessionem. &c 30 G.
When ye Philistines being plagued for ye Ark sent it back in a new cart the heifers wthout being guided, went not to yt place from whence ye Ark was taken but into ye field of a certain man called Ioshua & there stayed of their own accord wch shows a providence in it to print out his name by whose virtue ye glory of Israel should be restored p 35 H
Of the thre angels that appeared to Abraham one was ye 2d person of ye Trinity viz he yt talked wth Abraham promising him a Son & communing wth him when ye other two angels went toward Sodom, & said to \leaving Abraham went to Sodom & besides ye other two Angels communed with/ Lot saying Hast tee, escape thither, for I cannot do any thing till thou be come thither Gen 19.22 & of whome it is said, yt the Lord rained upon Sodom & Gomorrah brimstone & fire from ye Lord out of heaven (i.e God ye son raigned fire from God ye father, ) And who is called ye Lord Gen 18.1, 13, 17, 20, 22, 33, & ch 19. v 16, 18, 24, 27. \& a man Gen 18.2/ p 15. C, D, E, F, G.
Scriptum est, Dixit Dominus domino meo sde ad dextram meam dum ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum, Ps: 110 | 109.1. Et, Solium tuum Deus perpetuum est, virga æquitatis, virga regni tui. Dilexisti justitiam et malitiam odisti ob eam causam unxit te Deus Deus tuus oleo lætitiæ majore copia quam socios tuos Ps 144 (145) Num igitur alium quendem deum ac dominum dici a spiritu sancto præter rerum parentem ejus Christum p. 15 G.
Soe Gen 31.11, 13, {illeg} \see ch 35.1, 8 {illeg} {&} 28.13./ The Angel of God spoke unto Iacob in a dream saying — I am ye God of Bethel where thou annointedst ye pillar & where thou voweds a vow unto me. Here ye son of God is called an angel of God. p 16 F
So Gen 32.24, 30 Of ye man that wrasteled wth Iacob, Iacob said, I have seen God face to face & my life is preserved. And so it was God wch appeared to Abraham \Moses/ in the bush. Gen chap. 2 totū. And this God is called ye Angel of ye Lord vers 1. Therefore here by the angel he signifies Administratorem Dei {cæcestis {sic}} supra euem {sic} non est alius significat. Aliud etiam vobis testimoniū qui etiam angelus vocetur, quod hominibus nunciet ea omnia quæ eis nunciari velit hujus universitatis effector, præter quem non est alius Deus. p 15. A. D.
Vobis persuadere conabor hunc qui Abrahamo Iacobo et Mosi visus esse dicitur, scriptus est Deus, diversum esse ab eo Deo qui omnia condidit: numero, dico, non consilio et dententia. Ne enim quicquam eum fecisse unquam censeo nisi quod etiam is qui mundum effecit et præter quem non est alius Deus, voluerit et facere et loqui. p 15. F.
Is ipse – Dominus est, qui a Domino qui in cælis habitat 2. E. Mundi effectore potestatem acceperat ijs supplicijs afficiendi Sodomos et Gomorra nos quæ scriptura enumerat his verbis, Dominus pluit in Vrbes Sodomorum et Gomorranorum sulphur et ignem a Domino e cælo. p 16. C
Si angelum et Deum tum Moses viderit, non parens mundi \Deus/ erit is qui se Mosi Deum Abrahami et Deum Isaaci et Deum Iacobi esse dixit, sed is quem demonstratum vobis esse dicitis Abrahamo et Iacobo apparuisse, qui voluntati Effectoris universi morem gerit, et in Sodomorum Supplicio eodemmodo ejusdem voluntati obtemperavit. Ita si ita est ut dicitis, nemo homo in quo vel particula rationis et mentis insit, ausit dicere, et mundi effectorem et parentem, relictis ijs omnibus quæ supra cælum sunt, in parva terræ particula apparuisse. p 17. B.
Quod si in tot figuris Deum illi Abrahamo Iacobo et Mosi apparuisse scimus, quonam modo dubitamus nec credimus hunc etiam hominem consilio Patris ex virgine nasci potuisse? p 21 D.
Iustine quotes Isa 7. vers 15, 16. Butyrum et mel comedet antèquàm ipse sciat malum improbare et bonum eligere. Quod antequam notionem boni aut mali puer habeat, mala improbat ut bonum eligat: quia priusquam puer patrem aut matrem vocare possit vim Damasci accipiet spolia Samariæ coram rege Assyriorum; et deseretur terra quam tu detestaris a conspectu duorum regum. And vim Damasci capiet spolia Samariæ he expounds of ye Magi {illeg} offering him gifts Matth 2. p 12 {illeg} & 21, H.
Et die quo in crucem agendus erat — precabatur his verbis, Pater si fieri potest hoc poculum me prætereat. Deinde hoc precatur non ut ego volo sed ud tu, his declarans factum se \esse/ hominem verè patibilem. p 27, D.
Vnum Discipolorum suorum qui Patris ipsius enunciatione filium Dei christum ipsum esse agnovisset, cum antea Simon diceretur Petrum apellavit: filium Dei eundem scriptum in ejus Apostolorum Commentarijs habentes et filium ipsum dicentes esse ante omnia quæ condita sunt, intelleximus et ex Patre ejus potestate et concilio processe [in mundum] p 27 F.
<14v>Spiritus sancti virtutes quæin Isaiah 11.2, 3 enumeratæ sunt, non quòd ipse ejs egeret, in eum venisse sermo propheticus commemorat, sed quod in eo quietem facturæ sunt, id est finem in eo facturæ deinceps Prophetarum pristino more qui in genero vestro celebretur, id quod vobis oculis videre licet. p 24 F. Et cum ad Iordanem venisset — spiritus sanctus hominum causa {illeg} columbæ specie in eum insedit Nec quod Baptismo ei opus esset quemadmodum nec natus est nec cruci suffixus quod hæc desideret, sed generis hominum causa. p 24 H.
Quod petebat ut anima sua e gladio, ex ore leonis et ex manu canis eriperetur (Psal ) ac servaretur, hoc petebat ut nemo animam suam dominatu teneret, ut cum mors appropinquat idem a Deo petamus qui in honesta omnia avertere potest ne malus genius animam nostram rapiat. Manere autem animos vobis demonstravi ex eo etiam quod Samuelis animus ab ea quæ Pythone afflata erat, Saulis rogatu revocatus est. Videntur autem omnes etiam animi eorum qui ita justi sunt & prophetæ in potestatem venisse talium virtutum qualem fuisse in illa Pythonissa res ipsa declarat. Ita hic docet nos etiam per filium suum, omni ratione contendere nè id fiat, et in morte petere ne in tale dæmonium animi nostri incidant. Etenim cum in Cruce spiritum ederet, dixit, Pater tibi in manus commendo spiritum meum p 28 H.
Multi Christiani hoc etiam tempore curant, ejectis expulsis ex corporibus hominum Dæmonibus, i.e. A:D. 162. Iust Apolog 1. p 39 B.
Qui sibi persuadent et credunt vera esse hæc quæ a nobis dicentur ac dicuntur se ita vivere posse promittunt, ij primùm et precari et petere a Deo præteritorum superiorum peccatorum remissionem jejunantes docentur, nobis unà cum ejs et precantibus et jejunantibus. Deinde ducuntur a nobis ubi ut aqua, eo ut ita dicam regenerationis renovationis genere quo etiam nos psi renovati sumus, renascuntur. Patris enim omnium, Domini Dei, et conservatoris nostri Iesu christi, ac spiritus sancti nomine aqua abluuntur et expiantur. Iustinꝰ M. Apol 2. p 50. H – Vocatur porro lavacrum hoc Illustratio quod eorum qui æc discunt mens illustretur. Iesu enim Christi qui Pontio Pilato Prætore in crucem sublatus est, et spiritus sancti qui ea quæ ad Christum pertinent omnia per propheticas prædictiones nomine is qui illuminatur expiari solet. p 51 A. Nos autem postquam ita abluimus expiavimus eum qui credidit et assensus est, eum ad eos qui fratres dicuntur ducimus eum in locum quo convenerunt comprecandi causa contentis animis \&/ pro se et pro eo qui illustratus est omnibus alijs qui ubi sunt, ut et veritatis discipuli et reipsa bonæ sanctæ vitæ cultores et præceptorum custodes possimus inveniri, ut æternam salutem adipiscamur. Sub finem precum nos inter nos osculo salutamus: deinde ei qui præpositus est fratribus panis offertur, & poculū aqua et vino temperatum, quæ cum accepit, laudem et gloriam omnium parenti, Filij Spiritus sancti nomine tribuit, gratias diu agit quod ab eo his dignus sit habitus: Quibus rìte perfectis precibus et gratiarum actioni populus omnis qui adest benedicit dicens, Amen. Amen autem Hebraico sermoni idem quod fiat significat. Posteaquam et is qui præest gratias egit et populus omnis benedixit ij qui apud nos Diaconi dicuntur dant unicui eorum qui adsunt, percipiendum panem vinum et aquam quæ cum gratiarum actione consecrata sunt, et ad eos qui absunt præferunt. At cibus hic apud nos Eucharistia nominatur, qua nemini alij participare licet nisi ei qui et vera esse credit quæ nos dicimus et expiatus est levacro quod in remissionem peccatorum regenerationem datur et ita vivit ut christus tradidit. Ne enim hæc communem usitatum panem usitatam potionem capimus sed quemadmodum per Dei verbum homo factus Iesus Christus Conservator noster et carnem et sanguinem pro salute nostra habuit, sic etiam cibum qui per preces sermonis quem ab eo accepimus consecratus est, et quo sanguis carnes nostræ communione aluntur Iesu Christi ejus qui homo factus est et carnem et sanguinem esse accepimus. Apostoli enim in commentarijs suis, quæ Evangelia dicuntur, ita sibi christum præcepisse tradiderunt eum accepto pane cum gratias egisset, dixisse, Hoc facite in memoriam mei, hic est sanguis meus sibi Solis dedisse. – Nos autem postea deinceps hæc inter nos semper recolimus et admonemus, et qui opes habemus, egentibus omnibus subvenimus et unà semper sumus. In omnibus quibus utimur Parentem ommnium per filium suum {illeg} \Iesum christum/ spiritum sanctum laudamus. Die qui Solis dicitur omnes qui in oppidis vel agris movantur unum in locum conveniunt commentaria Apostolorum vel Prophetarum scripta leguntur quamdiu hora patitur. Deinde ubi is qui legit destitit, is qui præest admonet et hortatur ut ea quæ lecta sunt bona imitemur: tum surgimus omnes ac comprecamur conclusis nostris precibus panis jam utdixi vinum et aqua offeruntur, Tum is qui primum locum tenet eodem modo preces gratiarum actionem pro virili mittit, populus benedicit dicens Amen et ijs quæ cum gratiarum actione consecrata sunt unusquis participat. Eadem ad eos qui absunt Diaconis dantur præferenda. Quibus copiæ suppetunt ij si volunt suo quis arbitratu quod vult largitur: quod colligitur & cogitur apud eum qui preest reponitur, Is pupillis & viduis ijs quos morbus aliave causa inopes fecit, et ijs qui in vinculis sunt, & hospitibus omnino omnibus qui aliqua indigentia premuntur, subvenit. Die autem Solis omnes publicè convenimus quod is primus est dies in quo Deus tenebras et materiam cum mutasset mundum effecit: et quod eodem Die Iesus Christus Conservator noster a mortuis excitatus est. Pridiè enim Saturni eum in crucem sustulerunt, et postridiè Saturni qui Solis dies est, cùm Apostolis discipulis suis apparuisset hæc illis tradidit quæ vobis quo consideranda permittimus Iustinꝰ Martyris Apolog 2. p 51 F et sequ.
Iudæi, qui cùm in Mosis libris apertè scriptum habeant. [Et locus est Angelus Dei cum Mose in flamma ignis ex dumo et dixit ego sum Deus Abrahami, Deus Isaaci et Deus Iacobi] tamen rerum omnium Parentem effectorem hæc dixisse volunt. Ita propheticus spiritus eos reprehendit his verbis [Israel autem me non cognovit et populus me ignoravit] Et rursus Iesus ut Iam dixi cum apud eos esset Nemo inquit novit patrem nisi filius neu filium nisi pater at ij quibus patefecerit filius. Iudæi ergo qui semper omnium parentem cum Mose verba fecisse, — a prophetico spiritu et ab ipso Christo Iure reprehenduntur quod nec patrem nec filium cognoverint. Qui enim filium patrem esse censent nec Patrem scire coarguuntur nec Patri omnium filium esse cognoscere; qui cùm etiam verbum primigenjum Dei sit, Deus quo est. Iustini M. Apolog 2 p 51 D.
Orpheus qui primus multitudinem Deorum Ethnicis tradidit sic cecinit in jurib. Iurandis.
[29]Te Testor cælum magni sapientis Origo,
Te Patris verbum, primum quod protulit ore,
Cùm propria mundi machinam rationem creavit.
Munus quo e Cælo a Deo in Sanctos homines delapsum est quod spiritum sanctum Prophetæ nominant, Plato, ne Prophetarum doctrinam sequi videretur, virtutem appellat. Sic cum Menone disputans (in Disputatione quam De recordatione instituit) dicit Virtutem nec naturæ inesse nec doctrina comparari sed divino munere sive mente ad eos pervenire ad quos venit Iustinꝰ in orat. parænetica p 60 D.
Sibi|y|lla Conservatoris nostri Iesu Christi adventum apertè plané prædicat. — Valeat apud vos ad persuadendum faciendam fidem antiquissimæ Sibyllæ auctoritas cujus libri in orbe terrarum extant quæ et divino numine afflata oraculis vos docet eos non esse Deos qui dicuntur & Iesu Christi futurum adventum, omnia quæ ipse facturus est apertè planè prædixit. — Quod siquis est qui existimet se ab antiquissimis philosophis qui clarissimi apud vos habiti sunt, rationem de Deo didicisse, is Acmonem & Hermetem audiat, &c. Iust. Apolog 2. p 61 G, H.
Iustini Martyr in his Apology to ye Roman Emperor saith yt by ye holy spt wch came upon ye Virgin & caused her conception is to be understood ye word or Son of God contrary to ye tenour of ye Scripture.
<16r>ex scripturis proferam, quo docebo Deum principio ante omnes creaturas vim genuisse quandam ex se rationis participem quæ etiam domini gloria, filius, sapientia, angelus, Deus, Dominus et Verbum, & dux exercitus (ut cum humana figura Iesu Nave filio apparuit: Dominus procreavit me initio viarum suarum ad opera sua, ante æternitatem initio me fundavit &c Proverb 8.22 to 36. Here he is represented by wisdom p 17 D. E.
So Gen 1.26. Let us make man in or own image. Where note that this was a {predicti} præfigurative speech of gods incarnation, for then man was truly in his image. & Gen 3.22. Behold ye man is becom as own of us. p 17. G
Genus ejus quis exponet, quòd vita ejus a terra aufertur. Isa 53.8. In splendoribus sanctorum ex utero ante Luciferum te genui. Iuravit Dominus nec eum pœnitebit, tu es sacerdos in perpetuum ordinis Melchisedechi. Psal see also Ps 72 totum p 18 A, E.
Quod ais, inquit Tryphon, hunc Christum cùm ante secula Deus esset deinde hominem fieri voluisse, nec hominem ab homine genitum esse, non solum admirabile sed etiam stultum mihi videtur esse. Scio, inquit Iustinus, orationem meam admirabilem videri ijs qui generis vestri sunt — Sunt nonnulli vestri generis homines qui eum christum esse fatenatur, hominem tamen ab hominibus genitum esse pronuncient; quibus ego non assentior. p 13. D. E.
non deficiet princeps ex Iuda nec dux de femore ejusduce \quoad/ veniat cui repositum est: ipse gentium expectatio erit, deligans ad vitem pullum suum et ad vineam pullum asinæ suæ. Abluet in vino tunicam suam et in uvæ sanguine pallium suum. Gen 49.10. Defuisse ac desijsse unquam in genere vestro pophetam {sic} aut principem ex quo principatum accepit ad illud tempus cum hic Iesus christus et extitit et mortem perpessus est ne impudenter quidem dicere audebitis aut potestis dicere. Etenim cùm Herodem quo regnante passus est Ascalonitanum fuisse dicatis, tamen in genere vestro Pontificem fuisse dicitis. — Et cùm Babylonem populus Iudæorum abductus est tum cùm regio vastata est sacra vasa sublata et direpta sunt non desijt apud vos prophetia, qui populi vestri Dominus Dux et Princeps erat. Spiritus enim sanctus qui in prophetis inerat, et reges vobis unxit, et constituit. — Quod autem Iacobus ait [et ipse spes erit gentium] quod{illeg}am integumento duos ejus adventus significavit, gentes in eum credituras. — Illud aud|t|em [deligans ad vitem pullum suum &c] significat quod gentes quæ prius instar pullorum effranatæ fuere, accepto verbi ejus jugo dorsum supponerent ad perferenda omnia —. Ad Zach 9 et Mat etiam referre potest. p 14 E
Tum Tryphon, Rem, inquit, incredibilem {illeg} et quæ ferè fieri non potest {illeg} docere conaris, Deum voluisce nasci & hominem fieri. Si hoc inquit I{eshus} humanis rationibus aut argumentis docere conarer audire jam me non deberetis. Nunc cùm scripturas ipsas ad hoc confirmandum tam multas sæpissimè proferens vos rogem ut eas intelligatis — &c. p 19. E.
Ego autem multas scripturas eos ex illorum interpretatione amputasse quæ planè hunc ipsum qui cruci suffixus est et Deum esse et homnem et {sic} et in crucem actum esse et mortuum docent vobis velim persuadeatis — Ab interpretationibus quidem quibus Esdras legem de Paschate exposuit hæc abstulerunt, Dixit Esdras populo, Pascha hoc conservator noster est nostrum perfugium, & si cogitetis at vobis in animum veniat, fore ut eum in signo abjectum redamus: deinde in eo spem nostram collocabimus, non deseratur locus hic in omne tempus ait Dominus exercituum. Quod si{illeg} ei [non] credatis nec verba ejus docentis & prædicantis audiatis, irrisioni eritis omnibus nationibus. Ex verbis Hieremiæ hæc amputarunt, Recordatus est dominus Deus mortuorum Israelis qui in terra aggeris sepulti sunt, descendit ad eos nunciatum illis servatorem suum. Ex 95 etiam Psalmo Davidis hæc pauca verba exciderunt [a ligno.] cùm enim scriptum esset Dicite in nationibus Dominus a ligno [vel per lignum] regnavit. p 20. \F/ G.
The Angel wch god Promised should go before ye Israelites to {illeg} bring them into Canaan, commanding ym to obey him becaus his name was in him Iustin interprets to be Iesus Navæ filius or Ioshua. p 21. D.
De christo hæc loquitur Iustinus: Quod {sit} \Qui/ ex utero virgineo primigenius creaturarum omnium filius caro verè factus nascitur p 23 F. Quod sit Deus illi qui universi condid|t|oris adminsitrator{illeg} est. p. 16, Deus Dei angelus et administrator 16, F. Deus et Homo p 20 F. Vis quædam rationis particeps quam Deus ex se ante omnes creaturas genuit p 17. D. Deus Dei filius p 31 G. Verbum quod est primum quod ex Deo natum est. Apolog 2. p 44. D. Solus propriè Dei filius natus, verbum ejus et primigenius ac potestas. Apol 2. p 44 G. Propriè præter communem ortum ex Deo Dei verbum natum Apol 2 p 44 F. Dei verbum inseparabili potestate Apol 2 p 61 G. Primigenius eorum omnium quæ condita sunt. Dial p 37. B. Deus qui Patris consilio ejus ejus filius et angelus est ex eo quod ejus voluntati morem gerat et inserviat p 34. G. Dominus cujus in Cælis Dominus est, ut Pater et {causa} \Deus/ causa cur et ipse sit et potens et Dominus et Deus. p 35 A. Verbum sanctum et incomprehensibile. Epist. ad Diognetem p 2. D. Deus Abrahami Isaaci et Iacobi p 17. B. Principium ante omnia quæ a Deo effecta sunt, a Deo generatum. p 17 H
<17r>Cum ait, Pluit Dominus ignem a Domino e cælo, (Gen ) Duos numero esse propheticus sermo declarat, unum qui sit in terra qui se dixit delapsum esse it sodomorum clamorem cerneret, alterum qui in in cælis erat qui ejus etiam Domini qui in terra erat Dominus est, ut Pater et Deus causa cur et ipse sit & potens & Dominus et Deus. p 35 A.
Christus dicitur Angelus magni concilij & Vir ab Ezechiele, & quasi filius hominis a Daniele, & puer ab Esaiah, Et christus et Deus adoratione veneratione dignus, & David et Christus et Lapis a multis & Sapientia Solomone et Iosephus et Iudas et Stella a Mose, et Oriens a Zacharia, et patibilis et Iacobus et Israel rursus ab Isaiah, & virga et flos et lapis angularis p 34. C.
Cùm ascendit Deus ab Abrahamo, vel descendit Dominus ut turrim videret quam filij hominum ædificaverant, vel cum Deus Nochi arcam occlusit foris, nolite putare Deum ipsum qui origine caret descendisse aut ascendisse aliquo ex loco. Ne enim pater qui exprimi oratione non potestaratione {sic} non potest rerum omnium Dominus aliquo pervenit vel alicubi ambulat, aut dormit aut surgit: sed in quacun regione manet, acriter cernens acriter audiens, non oculis ne auribus sed vi quadam quam explicare nemo potest et intuetur omnia et omnia cognoscit nec quisquam nostrum eum latet: nec movetur, nec a loco toto mundo separari comprehendi potest. Quonam igitur pacto hic vel cum quoquam locutus est vel alieni visus vel vel {sic} in minima terræ particula apparuit, cum ne gloriam quidem ejus qui ab eo missus erat, in Monte Sina populus cernere posset, nec Moses ipse in tabernaculum quod fixerat introire potuisset nisi a Dei gloria impletus fuisset? Nec verò sacerdos ante Templum stare potuerit cum Arcam Solomon Hjerosolyma in ædem quam ipse ædificaverat portavit? Non igitur Abrahamus aut Isaacus aut Iacobus aut alius homo omnium prorsus et ipsius Christi patrem vidit sed illum Deum qui ejus consilio ejus filius et angelus est ex eo quod ejus voluntati morem gerat et inserviat, quem eundem hominem etiam fieri per virginem Mariam voluit. — Alioqui nisi ita intelligamus scripturas cogemur confiteri parentem Dominum rerum omnium non {sic} non fuisse tum in cæs cum a Mose dictum est Dominus pluit in Civitatem Sodomam ignem et Sulphur a Domino e Cælo. p 34. F.
Cùm ait, Videbo cælos, opera manuum tuarum, ( ) nisi ejus verborum vim audio non intelligenter audiam, quemadmodum doctores vestri (Iudæi) volunt qui manus pedes digitos & animum ut concretum animal rerum parentem, ingenitum Deum habere censent ijdem ob eam causam Abrahamo et Iacobo ipsum patrem apparuisse docent. p 31. A.
<17v>Quæ a vobis vestris sacerdotibus fiunt, [Deus] improbat his verbis. Sacrificia vestra e manibus vestris non accipiam: quod ab oriente Sole ad occidentem nomen meum gloria affectum est in gentibus: vos autem illud detestamini. Malach: 1. 10, 11, 12. — Decipere vosmet ipsos et vos et doctores vestros qui ita interpretamini locum quem modo protuli, ut dicatis eorum qui tum ex genere vestro dispersi essent, preces et hostias mundas gratas in omni loco fieri teste scriptura: vos inquam in eo falli & dare operam ut omni ex parte vosmetipsos captetis, agnoscite. Primum quidem ne nunc quidem ex ortu solis ad occasum genus vestrum pertinet sed nationes sunt in quibus nemo vestrum adhuc generis vestri habitavit. Ne ènim ullum est omninò genus hominum sive Barbarorum sive græcorum sive eorum qui quovis nomine appellantur aut eorum qui plaustris pro domubus {sic} utuntur, aut eorum qui donorum usum non norunt, vel in tabernaculis eorum qui pecora pascunt, habitant, apud quos non Iesu qui cruci suffixus est, nomine preces et Eucharistiæ rerum omnium parenti et effectori fiant. p 31. F, G, H.
Iacobi nuptiæ simulachra quædam rei quam Christus perfecturus erat, fuerunt. Sorores enim duas nefas erat Iacobum uxores dicere servijt autem Laban pro filiabus deceptus in minore natu rursus 7 annis in familatu fuit. Sed Lia quidem populus vester et synagoga erat Rachel autem nostra Ecclesia ac pro his et utrius ancillis ad hoc tempus servit christus. &c. p 36. C.
Illud quo ante docui, Deum non esse causam cur ij quorum peccata ante cognita sunt, sive angeli sive homines, improbi efficiantur, sed sua quis culpa tales sunt qualis quis videbitur. p 37. F.
Regnum undecimi cornu 3 tempora Iustinus exponit de futuro post ascensionem Domini. p 9. C. Et ait quod Christus Hominis specie et figura in summis altissimis nubibus videbitur quemadmodum Daniel tradidit (Dan 7.9, 10, 13, 14.) cum angelorum multitudine.
Hereticos dicit esse Marcianos, Valentinianos, Basilidianos, & Saturnelianos p 10. C.
Iustin reades Isa 53.9. Thus, Sepulchrum ejus sublatum est de medio, Dabo divites pro ejus morte p 26 H.
Hoc loco, inquit Tryphon, Doce, inquit Tryphon alium Deum præter effectorē universi a prophetico spiritu esse positum et prædicatum, ita tamen ut provideas ne Solem et Lunam proferas. — Tum Tryphon, Vobis, inquit, persuadere conabor, esse at dici Deum at Dominum alium præter universi parentem
Tertullian (AD 210) contra Iudæos saith Britannorum inaccessa Romanis loca subduntur Christo. {illeg} in Ezeck Hom 4 saith (AD 212) Terra Britanniæ consensit in religionem christi.
The Papists pray Emitte quæsumus, Sanctus Pater, spiritum sanctum Paracletum tum de cælis in hanc pinguedinem Olivæ \(i.e. Oyle)/, ad refectionem corporum et sanationem animarum. And again See more in Iewels defense of ye Apologies of ye Church of Engl. pag 24
The Canonists say Papa potest dispensare contra Ius Divinum (16.9.1. Quicum in Gloss) contra Ius Naturæ (15.9.6. Authoritate in Gloss) de omnibus præceptis veteris et Novi Testamenti (Summa Angel in dictione Papæ.) &c
That the Holy ghost is God appeares by Acts 5.3,4,9. 1 Cor. 3.16. compared with {illeg} Cor 6.19.20. Acts 2.17. 1 Cor. 12.3. Math 12.31,32. & 28.19. Iohn 14.17,26. & 15.26. & 16.7.
That the son is God.
But one God Exod 20.3. Deutr 6.4. Iohn 10.30 wch yet compare with Iohn 17.21,22.
That the father Son & holy ghost are thee {sic} distinct persons. Iohn 5. {12 to {illeg} 37}. & Iohn 6 38 Iohn 8.16,17,18,29
In the Councel of Oxford it was decried thus. Venalitatem missarum districtè inhibem{us}, Wee strictly forbid the sale of Masses. Constitution {Othonis} Legatione {illeg} 145.
The Papists pray to the Virgin Mother, to remember that she is the Mother and to command her Sonn and to use a motherly Authority over him. Iewells defense of the Apologie{illeg} pag 361.
They say there is but one mediator of Salvation, Christ, but many mediators of intercession ye Martyrs. And yet they pray to ye V. Mary Salva omnes qui {te} glorificant: & they supplicate \a blessing per/ merita et preces suæ piæ Matris. Also to Tho{mas} a Becket: Tu per Thomæ sanguinem quem pro te impendit, fac nos Christe {scandere quo} Thomas ascendit. Iewel pag 362.
{Epiphanius} {rep}orted certain words of St Paul uttered by way of Prophecy {erunt mortuis cultum} divinum præstantes, quemadmodum etiam in Israel co{luerunt} {illeg}
Cardinal Bembus in an Epistle to \ye Emperor/ Charles {illeg} calleth ye V. Mary Dominam Deam nostaram {sic}. Their great Hercules Lipomanus in a marginall note writeth Ecce quam potentissima est sancta Dei genetrix, et quamodo nullus salvus fieri possit nisi per eam
Pope Nicholas said Constat Summum Ponteficem a pio Principe Const{anti} no Deum appellatum (Dist 96. Satis evidenter). One in ye Councell of Later{an} said to ye Pope Tu es alter Deus in Terris (Christ. Marcel in Conc Latera {Sessio} In the Pope own decretals it is noted in the Margin Papa non est homo (In sexto de Electione Et Elect Fundamanenta In Gloss) And in the Gloss upon the Popes Clementines Papa est stupor Mundi (De elect fundamenta in Gloss) & again Nec Deus es nec homo quasi neuter es inter utrum (Clement in proæmio in Gloss.) and again credere dominum Deum nostrum Papam non potuisse statuere prout statuit hæreticum censetur. (Extravag Iohan 22 Cum inter Gloss Parisijs A.D. 1513.{)}s
The virgin Mary called a Goddess & Queen (Missal. Paris p 205 & p 165) & mistress of the whole world, who as Mother may command Christ (Missall Paris p. 205 & p 165 Miss de B. M. p 18) The depth & mystery of Roman Mass \p. 73/.
Pagans affirmed their wood and stones even after they had consecrated them into their Gods to be no more then seats & domicills of wood and stone where Their God did love to appear (Arnob l: 6. Porphyr. apud Euseb de præp. Evang. p 6 Edit. Steph. Celsus apud Orig l: 7. p 37. Athanas. oratio cont. Gent. p 17 edit comelin.
If there be no transubstantiation, never was Pagan Idolatry so bad as the Roman, as wven Iesuites sometimes confess. Coster. Enchirid. de Eucahr. c. 8. § Decima pag 301. Edit Colon Agripp. 1587.
Note. The papists excuse their worship of ye Vr. Mary from Idolatry only by saying she is a creature: But did not the Heathens know the souls of men departed to be creatures. And the less is their excuse for giveing that Honour wch is onely to God, to that wch they knew to be a creature
The Psalm wch David sang to God they sing to ye V. Mary.
They have also a particular Mass appointed in honour of her. Miss Paris. Missa de {illeg} Maria p. 18.
The Roman priests pretend that they are after ye order of Melkizedak. (& yet sacrifise ye mass often, whereas there is mention made of his {offer}ing but once they sacrifice their god, (wch the flesh & blood of {their} god (wch is more like Arons \order/), his sacrifice is not exprest &c) They must {illeg} Alter & yt of Stone, and that consecrated by a great variety of {illeg} by saying this is my body do these 10 miracles 1 To turn ye bread into nothing, or wch is wors into the body of christ. 2 To make the accidents subsist by themselves, [that is become substances]. 3 To contract Christs body into ye quantity of the least crumb of bread. 4 To make Christs body be in {illeg} great many \divers/ places at once [totum in toto et totum in qualibet parte] 5 To fasten christs body to the accidents And as many more in the wine Thus the bread is transubstantiat [I may ad to make christs body translated in instanti wthout passing through intermediate places or removing from its own place, or els to be new produced i.e. created.] Thus is it transubstantiated? Then ye Priest after be the priest never so bad so his intention be to have it transubstantiated at the speaking of the said words Then he offers this sacrifices liveles moveless body of christ to god the father.
Can any man beleive that this ( {sic}wch the priest says is my body i.e. the wafer is in heaven? &c
After Gregory the great sometimes whole sets of Popes as their own Authors confess (Luitprand l. 2. c 13. Baron. ad Ann 908.) were advanced to the Popedom by known whores. Sometimes being magitians they advanced themselves to it by their own art (Fascic. tempor. de Serg. fol. 71.) & oftner by murder (Card. Bemb. in vita Hildebrand) & poison. Cardinall Bembo sayth that Greg. 7, who first raised d|p|opes above kings, had an honest fellow friend Brasutus who to make him room somewhat sooner dispatch this way many of his predecessors. Ibid. And these Villains thronging in by twenties or as they call them, incarnate devills (Concil: Const: Sess: 11.) thronging in by twenties & thirties, \one upon another/ & sometimes two or thre together (i.e. collaterally) make up that succession that ye prsent Church of Rom so much stands on. Some of them out of infirmity as Marcelin and Liberius, others out of Ignorance & ill persuasions as Zepherinus, Felix, Anastasius Honorius, Iohn 20, Iohn 23 &c sided with Hereticks.
{At} The first desire of raising Rome prailed {sic} wth Sozimus Boniface & Celestin otherwise good Bishops & then wth Gr. the great.
Missa a dimittendo non communicantes.
The Pope at some day in ye yeare appeares upon ye high Altar to be seen & worshiped by all the people as a God
At first the Pope was elected by the people and clergy of Rome & confirmd {illeg} by the Emperor or his deputy the Exarch of Ravenna. Then about the {illeg} {by} the Emperor Constantine 4 granted Boniface 2 this privelege {illeg} of the people & clergy should be good without his con{illeg} 40 yeares after they grow seditions agt ye Emperoror {sic} & by anathematising him expell him wholly out of Italy. Then A.D 712 the Emperour Philip for adhering to ye opinion of the Monothelites who asserted but one will in christ, was excommunicated and at ye same time the Pope caused the Images of the father wch were \present/ in the first six generall Councells to be painted in ye Porch of St Peeter, wch the Greeks opposed contending that no Images were to be indured in christian churches. About 4 yeares after Leo Isaurus 3, caused all Images throughout the Empire to be abolished, & earnestly commanded Gregory 2 to do the same. the Pope opposes, & thereupon a sedition being raised at Ravenna, the Exarch Paulus (the Emperors deputy) together with his son was killed by the seditious multitude. Yet the Emperor proceeds & sends another Exarch to govern in Italy. And the pope {illeg}th anathematising the Emperor deprives him of both Church communion and Empire, but being to weak of himself calls, the Lombards to his assistance who streight beseig Ravenna & take it and thrust the Emperor out of all Iurisdiction in Italy. Afterward Luitprand king of the Lombards challenges (against the Popes consent) that part of Italy wch he had taken from ye Emperor, & proceeding further to take the neighbouring cities & to round about Rome & to biseige Rome it self, the Pope calls in Charles Martel \præfect of the king{'s house} in France/ who draws him from the seige & thus frees the Pope who in recompense granted him the the {sic} contries formerly taken from the Greek Emperor. Pipin succeds Charles & the Pope makes him king of France absolving the people from the faith & allegiance to their king Chilperic A.D. 753. The Lombards under their king Aistulphus yet struggling against the Pope are overthrown in a battel by A Pipin A. D. 755. And A. D. 756 Pipin again conquers ther & gives the Exarchate to the Pope.
Silvester Prierias late master of Pope Leos Palace, (contra Lutherum) saith. Indulgentiæ Authoritate Scripturæ non innotuêre nobis, sed authoritate Ecclesiæ Romanæ, Romanorum Pontificum, quæ major est. And adds A doctrina Romanæ Ecclesiæ et Romani Pontificis S. Scriptura robur et authoritatem trahit.
Pop{ish} Doctors Alphonsus de Castro (adversus Hæres li 6 de Euchar Sect ult.) & Iohn Gerson (de communione Laicorum) tell us that {the}cup in the Sacrament was taken away becaus of the danger of {illeg} the carrying from place to place: the filling of the cupps {illeg} of mens beards; the reserving for the sick; the turning of {illeg} into vinegre, the engendring of flees, the corruption or putrefaction, the lothsomeness that may happen for so many to drink of one cup the impossibility of providing one cup that may be sufficient to serve all the people; in some places wine is deare; in some places wine will be frorne | frozen.
Cardinall Cusanus (ad Bohemos Epist 2) saith. Scripturæ adaptæ sunt ad tempus et variè intelliguntur: Ita ut uno tempore secundum currentem universalem ritum exponantur: mutato ritu interum sententia mutetur.
Their Gloss upon the decrees (De Consc Dist. 1. Non oportet in Glossa) say of the old Church. Clerici euntes ad Tumulos mortuorum portabant {illeg} secum sacramenta Corporis et Sanguinis Christi, et super tumulos ea distribuebant. Et hæc consuetudo facta fuit a Gentibus.
Cardinal Bembus in Epis ad Carolū 5. Concil Trident sess. 2.) {sic} calleth ye Virgin Mary Dominam et Deam Nostram. The whole Church of Rome were once taught to pray to her, Thou art ye Queen of Heaven: Thou arte the Lady of Angells; command thy son: shew thy selfe to be ye mother.
For evincing the authority of the Emperour Charles magnus his book reporting ye decrees of ye council of Franckford concerning ye adoratiō of Images see Iewells Defense of the Apologie of ye Ch. of England. part 6 pag 773.
Testimonies that the use of Images was not in the first ages. see Epiphan Epiphanius ad Iohan Hierusolymitan. Apud Hieron. Tom 2. viz his terearing {sic} of an Image. Item Lactantius Cap. 19. Lib 2. Et Tertullian de Idololatria. Et August de fide et Symbolo ca 7. Concil. Nicen 2. Action 6 ubi Theodori Ancyræ Episcopi \verba/ citantur. Et Epiphanius alibi. Seu {sic} Defence of Apologie pag 554.
Pipin king of France yeilded ye exarch of Ravenna to ye Pope, held his hors, & stirrup & led his hors by the bridle A. D. 752. Iohn 13 made a decree yt ye Emperor should be crowned by the Pope AD 964. Iohn 14 brought under the Roman church the Kingdom of Poole AD 973 Stephen 9 obteined Millain. Vrban 2 set foot in Spain AD 1090. Vnder Innocent 2 the kingdom of Scilely {sic} was made part of St Peters Patrimony AD 1140. Eugenius 3 subdued Norway to the Papal profession {AD 1152}. Alexander 3 decreed that none should be called king of Eng{land} {unles} he were first nominated and called of the Pope AD 1180. {illeg} the Armenians submitted themselves to ye Papal Iurisdiction A D 1185. Vnder Vrban 2. Livonia came under their yoke A D 1187. Vnder Innocent 3 the kingdom of Arragon was made tributary to the Pope A D 1216. And the country of Romandiola and Bononia {under}{under} Nicholas 3 A D 1280. And Boniface 8 A D 1300 did one day shew himself in his Pontificals as Pope and another in his Imperial Robes as Emperor
Numb 14 34. Ezech 4.5, 6. Gen. &c days are put for yeares & weeks for seven \of/ yeares.
A D 1100 Paschal held a councel at Rome agt the Bp of Florence who affirmed Antichrist then to be born. Epistol. Leodiens contra Paschal 2. Ecce solutus est Satanas haben {sic} iram magnam.
The Sibil prophesied that christ name should contein 888 as doth ἰησοῦς. St Augustine speaks of verses wch wch {sic} goe under the name of Sybil, the first letters whereof do make this title both{illeg} in greek & Latin ἰησοῦς χριϛòς ὑιòς θεοῦ σωτῆρ. Iesus Christus filius Deî salvator. August. contra Iudæos & Pagan cap 16.
First A D 817 the Emperor was excluded by Stephanus 4 from the Election of the Pope but not from his consecration. Then cam Paschal 1 who deprived the Emperor of all right either in electing or consecrating the Pope.
Cardinall was a common name in St Augustines time to the eminenter offices of any sort. Thus St Augustine de baptism li: 1. ca: 6 calls the ringleading Donatists cardinales Donatistas. Dist 71. C 5 Gregory giveth license to ye Bp of Naples ad Gratianū cardinandum & dist 74. c 6.the same Gregorie licenseth ye Bp of Siracuse Constituere Presbyterum cardinalem to make one Cosmus a Presbiter Cardinal there so that Cardinals at first was in other churches then Rome
St Augustine Epist 23 Sacramenta ex similitudine ipsarum rerum homina habent, secundum quendam modum sacramentum corporis Christi corpus Christi est &c. & Comment i Psalm 3 Christus corporis sui figuram discipulis commendavit (a type). Quid paras dentem & ventrem crede et manducasti. And secundum præsentiam majestatis semper habe{illeg} christum; secundum præsentiam carnis recte dictum est discipulis, Me {illeg} habebitis. And Bernard saith Vs hodie eadem caro {illeg} sed spiritualiter non carnaliter exhibetur &c. \lib 1 de sacr. cap 47/ And again cibus {illeg} sed mentis, iste est panis angelorum qui nescit putresce{illeg} sed tendit in excelsum. Serm. in cænæ Domini
<22v>Some Christians (as the Manichees) worshipped the Sun supposing {him} it to be {illeg}ist from the metaphoricall expressions taken from it (as that that he is the Sun of righteousness. See St Augustin in Psalm 93. Præfat. &c And in Psalm 103 pag 250 K. he saith Talis est hominum dementia hominum, d{illeg} quasi adorandum aliquid dicatur, cum dicitur Sol Christum significat.
Marcellina worshipped the Image of christ —
Tiberius propounded Christ to ye Senate to be deified.
D. Augustini opera impressa Parissijs in officina {illeg} D. Hieronymi opera ibidem 1533
To find the Daily laid after any rate or rates upon the net value or value
The jurisdiction \dominion/ \jurisdiction/ of the bishop of Thessalonica was very large For ths city ( {sic}as \Theodore/ {Socrate} tells us, was the cap seated in \the provinc of/ Macedonia & was the capital of Thessaly Achaia & many other Provinces wch were under the administration of the Præfect of Illyricum It included old Epire & Dacia ripensis extending from the mediterranean sea to the Danube
The dom jurisdiction of the Pope extended also over Sicily Italy & the provinces of Italy & Sicily as may be gathered from several Decretal Epistles directed to seve the \several/ \the/ bishops of these provinces \Beneventum/ Aquileia, Ravenna, \Millain/ & other cities. And particularly Pope Innocent I in his decretal epistle to Decentius bishop of Eugubium in Italy A.C. 406 represents that none but Peter ......... not of the Nicene.
In exercising this jurisdiction |Pope Zosimus A. C. 417 cited Proculus bishop of Marseils to appeare before a Council at Rome for illegitimate ordinations & condemned him as he mentions in several of his Epistles & Pope Boniface I {sic}| Pope Boniface I A. C. 419, upon a complaint of the Clergy of Valentia against Maximus a bishop, of Gallia summoned the Bps {council} of \all/ Gallia & the seven Provinces to convence {sic} in a council against him & saith that in his epistle to them that his predecessors had done the like. And Pope Leo I upon some other occasion indicted called a general council in Spain against the {Pris} |of all the Provinces of Spain to meet in Gallæcia against the| Manichees & Priscillianists as he mentions in his decretal Epistle to Turribius a Spanish Bishop. And in his decretal epistle to the bishops of Sicily he ordeins that \because Provincial Councils were to be held twice every year/ three of those bishops should annually \for ever/ on ye 3d of the calends of October come to \meet at | in/ Rome. Quoniam adjuvante gratia dei, saith he, facitius poterit provideri, ut in ecclesijs Christi nulla scandala nulli nascantur errores: cum coram beatissimo Apostolo Petro semper in communione tractatum fuerit, ut omnia instituta canonum decreta apud Domini sacerdotes inviolata permaneant. Thus he made Sicily a part of the Province of Rome. And in his \decretal/ Epistle to Anastasius bishop of Thessalonica he ordained that he should hold two Provincial Councils every year & refer the {aff} harder causes to the sea of Rome. And \that/ if upon any extraordinary occasion a Cou it should be necessary to call a Council, he should not be troublesome to the bishops under him but \be/ content himself wth two bishops out of every Province & not detain them above 15 days. And in the same Epistle \spealing of the sub/ he thus describes the form subordination of {illeg} all the Churches to the Sea of Rome \in the form of government then set up/. De qua forma, saith he, Episcoporum quo ..... imponere.
In those Epistles the {illeg} words of Christ, Thou art Peter, & upon this rock |I| will I build my church & feed my sheep are frequently inculcated, notwithstanding that these \sayings/ were fulfilled in the person of Peter by the his preaching to the Churches of the gentiles in the conversion of Cornelius \wch was done/ by Peters means. In the same \decretal/ Epistles the bishoprie of Rome is every \where/ called the Apostolic Sea & the chair of Peter; & yet Peter was an Apostle of ye circumcision, & staid wth his Churches in Iudea till they were forced to fly into \Syria/ Asia minor & other places by the wars of the Romans upon the Iews And some of |And as the gospel came from the Churches of the circumcision so those Churches {contued} above the Churches of ye uncircumcision till after the death of Peter| The Apostles were jointly & severally bishops of {illeg} the Church {illeg} \Catholic/ & condescended made other men bishops of single cities, not condescending to the take upon them the inferior offic office of a \single/ bishop. None of them & {illeg} \became/ bishops of Ierusalem or Antioch. Iohn staid long in Asia but was not bishop of any of the seven Churches. When Peter came to Rome he found the Christians of the uncircumcion {sic} under a bishop of the uncircumcision & this bishop was not the Apostle Paul who had been preaching there before but an inferior person \when Clemens succeeded in Peters life time/, & Peter still continued his care over the Churches of the circumcision as is manifest by his epistles to those churches scattered in Asia. There were Churches of the circumcision in Asia but Peter wrote only to the churches of the circumcision {illeg} was made bishop of Rome \{illeg}/ Peters life time & {illeg} \{illeg}/ \& after {his} death the bishop of Rome/ was not head of the Churches. {illeg} \For/ the Apostle Iohn who lived in Asia minor continued {illeg} the Churches for 30 years together after the death of Peter. And the seven Churches {of} Asia are in ye Apocalyps made a type of the Chuch {sic} {illeg} \of Christ/ in opposition to ye whore of Babylon seated upon seven hills.
[Editorial Note 4]And in his {illeg} his decretal Episles {sic} to Nicetas bishop of {Aquileia} he commands him to call a Council of the bishops of that Province {against} the Pelagians, wch might ratify all the synodal decrees wch had been {ratified} by the Sea of Rome against this heresy.
To be added
All the Articles for Smiths work \iron steel & small coal/ may be allowed, deducting ꝰ pr lwt of money
In the same decretal epistles the authority of the Council if Nice is also alledged frequently alledged: but when the Pope Zosimus A. C. 417 received an appeal from a Council of the African bishops & wrote {illeg} alledged the authority of the Council of Nice for what he did: the African bishops sent fo to the bishops of Alexandria & Antioch for copies of the Acts of that Council & thereby detected the fraud & preserved their liberty for a time. But {illeg} upon a dispute between the bishops of A Arles & Viena about superiority, when Pope Leo I \in a Council at Rome/ had passed sentence against the bishop of Arles in a Council at Rome he took occasion from thence to procure the following Edict from ye Emperor Valentinian for establishing the authority of his sea ever all the Churces of the western Empire.
After th
By this Edict the new dominion of the Pope was not only confirmed in Europe but propagated also in Afric
After the publication of this Edict {illeg} Pope Leo wrote a Decretal Epistle to the {Chur} Bishops of Afric \Afric/ \Mauritania/ & when these Vandals bishops owned ye bishop of Rome to be head of all the Churches & refused to \enter into a/ dispute wth Vandals without him & the those \Churces/ in his communion. And the all the bishops of the {illeg} \provence/ of Arles in their letter to Pope Leo A. C. 450 |in petitioning the Pope for a restitution of the privileges of their Metropolitan say {sic}| say that per beatum Petrum Apostolorum principem sacrosanta Ecclesia Romana tenebat supra omnes totius mundi ecclesias principatum. And Salonius Ceretius Salonius & Veranus three bishops of Gallia in their Epistle to \the same/ Pope Leo, say, Magna præterea et ineffabili quadam nos peculiares – tui gratulatione succrescimus quod illa specialis doctrinæ vestræ pagina ita per omnium ecclesiarum conventicula celebratur, ut vere consona omnium sententia declaretur merito illic principatum sedis Apostolicæ constitutum unde adhuc Apostolici spiritus oracula reserentur.
While this Ecclesiastical dominion was rising up, the northern barbarous nations foun invaded the western Empire & founded several kingdoms therein of different religions from the Church of Rome, but wch But {illeg} these \kingdoms/ by degrees embraced the Romā Catholick faith & at their conversion \at the same time/ submitted to the Popes authority
[Editorial Note 5]
| Freight of goods from London | 20. 15. 0 |
| Books & paper | 12. 4. 11 \4. 12. 5/ |
| Land carriage of Dyes | 2. 15. 11 |
| Brushes | 1. 8. 8 |
| Small necessaries 16. 6. 10. | |
| Fees for Warrants 3. 17. 6 | |
| Freight of goods from London | 20. 15. 0 /3. 14. 11\ \16. 6/ | 25. 19. 10 |
| Books & paper | 12. 4. 11 | 12. 14. 11 |
| Brushes | 1. 8. 8 | 2. 8. 8 |
| Fees of Clerks of Council &c at ye trial of ye Pix 1707. | 0. 0 | 23. 0. 0. |
| Small necessaries | 16. 4. 4 | 16. 6. 10 |
| Fees for Warrants for making ye Dyes | 0. 0. 0 | 3. 17. 6 paid by me |
1. God in ye scriptures is never used to s \The {word} God is no where in ye scriptures/ used to signify more then one of the thre persons at once.
2. The word God \put absolutly/ without particular restriction to ye Son or Holy ghost doth always signify the Father from one end of the scriptures to ye other.
3. When ever it is said in the scriptures that there is but one God, it is meant of God ye Father
4. When, after some heretiques {were} had taken Christ for a meare man & others for the Supreme God, St Iohn in his Gospel \indeavoured{illeg}/ to state his nature so yt men might have from thence a right apprehension of him \& avoyd those hæresies/ & to that end call him ye word or λογος: by {that} we must suppose that {he inten}ded that {ter}me in ye same sence that it was understood {illeg} taken in ye world before \he used it/ when applied in like manner applied to an intelligent being. For otherwis how could he expect that men wo if the Apostles had not used words as they found them how could they expect to \have/ been rightly understood. Now the word term λογος befor St Iohn wrote, was never \{generally}/ used but in ye sense of the Platonists, {&}when applied to an intelligent being, & the{illeg} Arrians underst in that sense ye Arrians understand it in ye same sence, & therefore theirs is the true sense of St Iohn.
5. The son in several places confesseth his dependance on the will of the father.
6. The son calls him confesseth himself less yn ye father greather then him |calls him his God, &c|
7 The Son acknowl{ed}g{e}th the \original/ præscience of {all} \all/ future things to be in the breast of the father onely.
8 There is no where made mention of a humane soul in or saviour besides the word, by the mediation of wch ye word should be incarnate. But ye word it self was made flesh & took upon him ye {form} of a servant.
9. The It was ye son of God wch he sent into ye {world} & not a {illeg} humane soul yt suffered for it|us|. If {there} had been such a human soul in or Savour it would have{illeg}bee{n} a thing of too great consequence to have been wholly omitted by the Apostles.
10. It is a proper epithete of ye father to be called almighty. For by God almighty we \always/ understand ye Father. Not that we hereby \yet this is not to/ limit the power of ye Son, For he doth whatsoever he seeth ye Father {do}, but to denote \acknowledg/ yt all power is originally in ye Father & & that ye son hath no power in him but wt he derives from ye father for \he professes that/ of himself he can do nothing.
11 The son in all things submits his will to ye will of the father. Wch would be unreasonable if he were equall to ye father.
12 The union between him & the father he interprets to be like yt of ye saints one wth another. That is in agreement of will & counsil.
13
No. 31
Eusebius primus generalem Ecclesiæ Historiam conscripsit. in Præmio. \{illeg}/
Or saviours Geneaology in Matthew is natural, in Luke legal. For Matthew who descended of Solomon married Estha & begat of her \one son onely/ Iacob & died. After wch Melchi who descended of Nathan {marrieth} Estha & begets of her Heli. So yt Iacob & Heli were brothers by the mother. {illeg} Then Heli d{illeg} dying without children, his brother Iacob & takes his wife & begets of her Ioseph who was espoused to ye Virgin mary of ye same tribe. Cap 6. lub 1. Note yt between Melchi & Heli should suceed Levi & Matthat. Also that he saith or Savio{illeg}urs kinsfolks according to ye flesh {delivered} this {per} a truth. & yt Eusebius had this from ye historian {illeg} Aphricanus.
Iosephus cap | lib. 18 Antiquitꝰ. relates yt Iohn Baptist was a very good | most just man exhorting ye Iews to virtue & Iustice, & devotion & union through Baptism &c And ye people flocking to hear him Herod out of Iealousy put him into ye Prison Macherunta where he was beheaded for reproving the incestuous marriage of Herodias {illeg} Herods brother Philips wife {&} daughter to Aretas king of Arabia. For this Aretas make{s wars} wth him & in wch Herod lost his army. wch some of ye Iews interpreted as judgment for his killing Iohn Baptist. In cap 13 Iosephus writes thus of or Saviour. Fuit autem in ijsdem temporibus Iesus sapiens vir, si tamen virum eum nominare fas est. Erat enim mirabilium operum effector, doctor hominum eorum qui libenter quæ vera sunt audiunt. Et multos quid{em} Iudeorum multos etiam ex gentilibus sibi adjunxit. Christus hic erat. Hunc accusatione primorum nostræ gentis virorum, cum Pilatus in crucem agendum esse decrevisset non deserunt hi qui ab initio eum dilexerant apparuit enim eis tertio die iterum vivus secundum quod divinitus inspirati Prophetæ vel hæc vel alia de eo innumera miracula futura esse prædixerant. Sed et in hodiernum diem Christianorum, qui ab ipso nuncupati sunt et nomen perseverant et genus.
In {yt} Abgar king of Edessa being diseased & hearing of or saviours fame invites him to Edessa by a letter. Or saviour answers that he must finish what he came into ye world for & go to his Father, & then he would send one of his disciples to cure him. Then AD 43 \St Thomas sends/ Thatthæus goes to Edessa & cures him & preacheth ye Gospel tells him the Quare {I} that on the morrow he would tell him Quare Iesus missus est a Patre — et quomodo ita se humiliavit et deposita majestate parvi fecit deitatem suam ita ut in crucem ageretur et in infernum descenderet, et disrumperet sepem, quam a seculis nemo disruperat et mortuos suscitaret. Qui descendit quidem solus ascendit autem cum grandi multitudine ad Patrem suum . Eusebius adds that this relation is taken out of ye Archives of Edessa & translated faithfully out of ye Syriack tongue. lib 1. cap 15
Iesus prædicavit ferè per 4 annos lib 1. cap 13.
Iacobus Iustus frater Dni, filius Iosephi, unus Episcopus primus Hierusolomitanus erat unus e septem primi diaconis. lib 2. cap 1.
De resurrectione a mortuis Domini et salvatoris nostri Iesu christi, quæ in omnem locum fuerat pervulgata, Pilatus Tiberio Principi refert Sed et de cæteris mirabilibus ejus, et ut post mortem cùm resurrexisset aquam plurimis jam Deus esse crederetur. Tiberius quæ compererat retulit ad Senatum. Senatus autem sprevisse dicitur pro eo quod non sibi priùs hujus rei indicium fuerit delatum, sed authoritatem suam prævenerit vulgi sententia. —— Tertullianus in Apologetico suo adversum Gentes hoc modo retulit. Vetus erat decretum nequis deus ab Imperatore consecraretur nisi a Senatu probatus. —— Tiberius ergo cujus tempore nomen Christia–num in Seculum intravit, annunciata sibi ex Syria Palæstina, quæ illic veritatem istius divinitatis revelaverant, detulit ad Senatum cum prærogativa suffragij sui. Senatus quia non ipse probaverat, respuit. Cæsar in sententia mansit, comminatus periculum accusatoribus christianorum. Eus lib 2. cap 2
Philo Iudæus commended he in ye time of Claudius went to Rome to see Peter & afterwards wrote many things concerning or religion. lib 2. cap 5, 6, 16, 17.
Simon Magus lib 2 cap. 13.
Herodis Historia lib 2 cap 9, 10. Et Pilati cap 8.
qui sub Apostolis ex Israelitis credebant, Iudaìcis adhuc institutionibus et legis observationibus inhærebant: viz: tempore Philonis Iudæi {illeg} AD 71 ad aut paulo post. Euseb lib 2. cap 16.
Philo Iudæus saith of Christians in Grece, Barbary & Egyp {sic}, especially about Alexandria Est autem, inquit, in singulis locis consecrata orationi domus, quæ appellatur Σεμνεῖον vel μοναϛήριον — in quo honestæ et castæ vitæ mysteria celebrant, nihil illuc prorsus quod ad cibum potum pertinet inferentes, vel ad reliqua humani corporis ministeria, sel {sic} legis tantum libros et volumina Prophetarum, hymnos{illeg}quo in Deum et similia. And a little after Continentiam verò velut fundamentum quoddam primò in animò collocant, & ita demum reliquas super hanc pergunt ædificare virtutes. Cibum potum nullus eorum capit ante solis occasum, videlicet tempus lucis cum philosophiæ studijs curam verò corporis cum noctu sociantes —Qui in profundiore intelligentia sacrorum voluminum conversantur tanquam copiosis dapibus inhiantes expleri nequeunt, ita ut nec quarto jam nec quinto sed sexto demum die non tam desideratum quàm necessarium cibum corpori indulgeant cibum. And a little after. Seorsim quidem viri, seorsim etiam fæminæ in ijsdem locis fæminæ congregantur et vigilias [sicut apud nos \fieri/ moris est] peragunt, et maximè diebus illis cum passionis dominicæ celebratur, [cum in jejunijs pernoctare et lectionibus sanctis auditum præbere consuevimus] Et unus ex omnibus consurgens in medio Psalmum honestis modulis concinat ei præcinenti unum versiculum omnis multitudo respondet. Addit etiam quomodo sacerdotes exhibeant officia sua, vel quæ sit supra omnia Episcopalis sedes apicis sedes. Philo Iud. De vita contemplativa supplicum. Euseb cap 17 lib 2.
Hierapolites Episcopus nomine Papias dicit quod Petrus in prima Epistola sua quam de urbe Roma scripsit, meminerit Marci, in qua tropicè Romam Babylonia vocavit nominavit: cum dicit: Salutat vos ea quæ in Babylone est electa Ecclesia, et Marcus filius meus. Euseb lib 1. cap. 16.
Simeon filius Cleopæ \Post/ Martyrium Iacobi justi, Episcopi Hierusalumitani (quod descriptum et confirmatum testimonijs Clementij et Egesippi vide lib 2 cap 13) \&/ continuò secutu {sic} est eversio \excidium/ Hierusalem traditur Apostolos superstites {et} cæteros domini discipulos in unum e locis omnibus convenisse, et uno consensu Simeonem Cleopæ filium decrevisse (cujus mentio in Evangelijs facta est) ut episcopatus \Hierusolymitani/ sedem suciperet {sic}. Consobrinus is secundū carnem Salvatoris fuisse dicebatur, quia Cleopam fratrem fuisse Ioseph Egesippus contestatus est. lib. 3. c 12 Hic 120 annorum senex crucis supplicium sub Trajano Cæsare apud Atticum Consularem. lib 3 cap 32. Quo defuncto Iustus – quidem ex hisqui de circumcisione ad didem \Christi/ venerant Episcopatum suscepit. Quibus temporobus apud Asiam supereratadhuc et florebat ex Apostolorum discipulis Polycarpus Smyrnæorum Ecclesiæ Episcopus, Et Papias similiter apud Hierapolim sacerdotium gerens. lib 3 cap 36.
Ægyptius quidam fidem sibi Prophetæ magica arte conscivit & continuò ad 30000 virorum congregans & ductans eos per desertum pervenit ad montem Olivetti paratus inde irruere in Hierusolyma, ut tyrannidi suæ subjugaret. Sed Felix, congressione facta, in fugam vertit – ut refert Iosephus lib 2 Hist. Compare this with Acts 21.38. Euseb lib 2 cap 22.
Cùm Mar Petrus Romæ prædicaret, Romani Marcum discipulum ejus precibus exorant uti ea quæ verbo prædicabat – scripturæ traderet, quo domi foris in hujusmodi verbi meditationibus permanerent; Nec \primè/ ab obsecrando desistunt quàm impetrarent. Et hæc fuit causa scribendi quod secundum Marcum dicitur Evangelium. Petrus, ubi comperit, factum confirmavit et in perpetuum legendum scripturam Ecclesijs tradidit. Clemens in sexto disputationum {illeg} libro hæc ita gesta esse describit. \lib. 1 c 16 & lib 6. c 11/ Cui simile dat testimonium etiam Hierapolites Episcopus nomine Papias: qui et hoc dicit quod Petrus in prima Epistola sua, quam de urbe Roma scripsit meminerit Marci, in qua tropicè Romam Babylona nominarit cum dicit salutat vos ea quæ in Babylone est electa Ecclesia et Marcus filius meus. lib 1. c 16. Hunc Marcum tradent primùm in Ægyptum perrexisse et inibi Evangelium quod ipse scripserat prædicasse, & ipsum primùm Ecclesiam apud Alexandriam constituisse. lib 1. c 17.
\Post Marcum Annianus sacerdotium Alexandriæ, primo Neronis A.D. 54, suscepit lib 2. c 25./ Iacobi Iusti, Episcopi Hierusol: habetur illa Epistola quæ prima scribitur inter Catholicas. Sciendum tamen quod a nonnullis non recipiatur nec facilè quis antiquorum meminerit ejus; sicut ne illius quidem quæ dicitur Iudæ, quæ et ipsa est una de septem. Nos tamen scimus etiam istas cum cæteris ab omnibus penè ecclesijs recipi. lib 2. c 24.
Dionysius Corinthiorum Episcopus testatur Petrum et Paulum simul adventantes et in Ecclesia Corinthiorum docuisse, et per omnem Italiam, at in Roma docentes etiam martyrio pariter uno eodem tempore coronatos fuisse. Euseb lib 2. c 26.
Thomas sortitus est Parthos, Matthæus Æthiopiam, Bartholomæus Indiam citeriorem, Andreas Scythiam, Ioannes Asiam, unde apud Ephesum commoratus est defunctus, Petrus Pontū, Galatiam, Bithyniam, Cappadociam \(1 Pet. 1.1)/ & confines Provincias, Iudæis dumtaxat prædicans circumisse deprehenditur, tandem Romæ, capite inverso, crucifigitur. Hæc ita enarrat Origenes in 3 lib Explanationū Genesis. Eus. l. 3. c 1,2.
<27v>Ioannes tempore Domitiani (AD 90) in Pathmon relegatur l 3. c 18, et 20 mortuo redit Ephesum, {illeg} {illeg} et permansit apud eos us ad Tempora Trajani. lib 3 cap 23. Vide ibid testimonia Irenæi et Clementis.
Irenæus scribens de computo nominis Antichristi, li. 5 adversus hæreses, ait Ne enim multum temporis est quod revelata est (Apocalypsis) sed pene nostra ætate. In fine etenim Domitiani principatus exorta est. In tantum vero per idem tempus instituta fidei nostræ instituta florebant, ut etiam nonnulli alieni a religione nostra scriptores historiarum suarum tradiderunt monumentis vel de persecutionibus illius temporis, vel etiam de martyrijs. Qui etiam diligenter explorato tempore designant, 15 anno Domitiani, cum alijs Flaviam in Pontiam relegatam /deportatam\. lib 3. cap 18. & lib 5. cap 8.
Petri Epist 1 ab omnibus veteribus recepta est, et Pauli 14 sunt Epistolæ quæ in authoritate habentur, licet sciam apud latinos de epistola quæ ad Hebræos scribitur haberi dubitationem. Et libellus Hermæ qui dicitur Pastoris, cujus Paulus in Epistolis suis meminit a plurimis non est receptus, ab alijs autem necessarius judicatus est propter eos qui primis ad fidem institutionibus imbuuntur. Vnde et in nonnullis Ecclesijs legitur, Et multi veterum scriptorum usi sunt testimonijs ejus. l: 3. c: 3.
Lucas Evangelium sibi ab autoptis traditum scripsit et actus Apostolorum quos oculis inspexerat. Tradunt autem quod Evangelium suum ex Pauli ore descripserit, et ipsum sit quod Apostolus suum Evangelium soleat nominare cum dicit: Secundū Evangelium meum. Sicut et Marcus quæ ex ore Petri fuerant pædicata {sic} conscripsit. l 3 c 4.
Matthæus primò Hebræis prædicaverat, verum cum pararet transire ad gentes, patria lingua scripturam composuit, et ea quæ prædicaverat comprehendens dereliquit his ad memoriam, a quibus proficiscebatur ut gentibus prædicaret. Post hunc Lucæ et Marci Evangelium secundum prædictas causas æditur. Iohannem verò tradunt Evangelium us ad ultimum penè vitæ suæ tempus absque ullius scripturæ indicijs evangelium prædicasse Sed cum prædictorum trium Evangeliorum etiam \notitia/ ad ipsū pervenisset, probasse quidem dicitur fidem Et veritatem doctorum \sed/ videns aliqua |probasse quidem dicitur fidem et veritatem doctorum| deesse tamen videns aliqua et ea maximè quæ primo prædicationis suæ tempore dominus gesserat, suum etiam Evangelium scripsit. lib 3. c 24.
De prima Epistola Ioannis nemo unquam dubitavit, de reliquis vero duabus, et de Revelatione, etiam nunc anceps habetursententia. Vt ergo omnem novi Testamenti canonem designemus, primo ponantur 4 Evangelia dein Actus Apostolorum, tun Pauli Epistolæ, et prima Petri at prima Iohannis. Hæc sunt de quibus nulla unquam extitit dubitatio. Sequantur de quibus a nonnullis dubitatum est Revelatio, Epist Iacobi, & Iudæ, et 2da Petri ac Ioannis (sive Theologi sive Præsbyteri) 2da, 3a. Post hæc jam scriptura est de quibus quæ dicitur Actus Pauli, & libellus Pastoris, & Revelatio Petri de quibus quàm maxime dubitatur. Fertur Etiam Barnabæ Epistola et Doctrina quæ dicitur Apostolorum, et Evangeliū secundū Hebræos. lib 3. c 25.
Libellus qui dicitur Actus Petri, & Evangelium ejus, et prædicatio vel revelatio ejus non habentur in canonicis, sed ne aliquis quidem veterum ut eorum testimonijs invenitur. lib 3. cap 3.
Clemens in Epistola ad Corinthios meminit epistolæ Pauli ad Hebræos et utitur ejus testimonijs, unde constat quod Apostolus tanquam Hebræis mittendam patrio eam sermone conscrips{illeg}|erit|; et, ut quidam tradunt, Lucam Evangelistam alij autem hunc ipsum Clementem interpretatum esse; Quod et magis verum est quia et stylus ipse Epistolæ Clementis cum hac concordat et sensus utrius similitudinem ferunt. lib 3. c 38.
Papiæ (de quo supra) feruntur quin libri qui adtitulantur verborum dominicorum explanatio. Horum facit et Irenæus mentionem per hæc verba: Hæc autem et Papias Ioannis Auditor Polycarpi vero condiscìpulus et sodalis, vir unus ex antiquis protestatur in primo libro suo: quin enim volumina conscripsit. Papias \vero/ de se ita indicat; Non pigebit autem nos tibi oia quæ quondam a præsbyteris didicimus et benè retinemus exponere. – Ne enim {illeg} his qui hominum præcepta sed qui domini mandata memorabant ab ipsa veritate suscepta. Quod si{illeg} quando advenisset aliquis ex his qui secuti sunt Apostolos, ab ipso sedulo expiscabar quid Andreas, Petrus, Philipp{us} Thomas Iacobus, Ioannes, Matthæus vel alius quis ex discipulis domini, quæve Aristion vel Ioannes Presbyter cæteri discipuli dicebant. Nec enim tantùm mihi librorum lectiones prodesse credebam quantum vivæ vocis præsentis magisterium. [Nota quod quidam Asiani scribunt duo esse apud Asiam Ephesum sepulchra et utrum Ioannis appellari.] Papias etiam frequenter nominatim in Commentarijs suis a Ioanne et Aristione traditum sibi de singulis quibus commemorat. Dicit miraculum de Iusto Barsaba et alia plurima a majoribus sibi tradita, et novas quasdam Parabolas Salvatoris, et doctrinam incognitam magis fabulosam mille annos futuros post resurrectionem quibus corporaliter regnum christi in hac terra futurum sit. — Et multis post se Ecclesiasticis viris erroris hujus præbuit causas, autoritatem dogmati tantùm ex vetustate tribuens, non etiam ex ratione dictorum, sicut Irenæo, & siquis alius eum in hac parte visus est sequi. Alia quo quamplurima supra memorati Aristionis refert tanquam ei ex verbis domini tradita, et Ioannis presbyteri, quæ siquis vult plenius noscere ipsos ejus relegat libellos. De Matthæo autem dixit Papias quod scripsit hebræo sermone. Interpretatus est autem ea quæ scripsit unusquis sicut potuit. De Marco autem sic: Narrabat Presbiter quod Marcus interpres fuerit Petri et quæcun meminerit ab eo dicta conscripeserit {sic}. Non tamen per ordinem ea quæ a domino dicta sunt vel facta digesserit quia non ipse auditor domini fuerit vel sectator, sed novissime Petro adhæsit ad usum ac ministerium prædicandi non ad conscribendos domini sermones. Ita nihil peccavit Marcus in eo quod ita quædam scripserit quasi qui sparsim audita recordarivideatur. Et hoc solum satis egit nequid ex auditis omitteret aut aliquid falsum scriberet Euseb lib 3. cap 39
De Epistola ad Hebræos Clemens ita disserit, quod manifestè Pauli sit Apostoli scripta sit autem Hebræo sermone tanquam Hebræis; a Luca vero qui erat Pauli discipulus, interpretata in Græcum, unde et stylus ejus magis similis videtur libello illi quem Lucas de Apostolorum actibus scripsit. Quod autem superscriptionem solitam inibi non habet, i.e. Paulus Apostolus, Clemens dicit esse quia præjudicatum Hebræis erat de Pauli nomine ne ejus dicta susciperent, et idcirco prudenter declinasse ne statim in principio Pauli nomine inspecto, lectio ejus repudiaretur. Fuit etiam Paulus Apostolus gentium non Hebræorum. Euseb lib 6. cap 11
Ireneus ait Matthæum Hebræis propria eorum lingua conscriptum edidisse evangelium cum Paulus et Petrus in Vrbe Roma evangelizarent at Ecclesiæ inibi fundamenta solidarent. Post quorum exitum Marcus discipulus et interpres Petri Evangelium quod ibi prædicaverat digessit in libro. Posthæc Ioannes discipulus domini qui et supra pectus ejus recubuit edidit Evangelium apud Ephesum urbem Asiæ positus. Et in 5to de Revelatione Ioannis scribens et de numero nominis Antichristi, hæc refert. Cùm igitur hæc ita se habeant et in omnibus rectis et antiquis exemplaribus iste numerus inveniatur, sed et illi hæc eadem contestentur qui Iohannem viderunt in corpore positum & verbum domini prædicantem, quia numerus Bestiæ secundum Græcorum computum et literas quæ in eodem conscribuntur — &c & {illeg} Meminit autem 1mæ Epist Ioannis et primæ Petri plurima ex illis ipsis sumit exempla. Necnon et libellus qui dicitur Pastoris amplectitur dicens Benè ergo refert scriptura quæ dicit primò omnium credendum esse quia unus est Deus qui omnia creavit at composuit. Narrat etiam historiam 72 Interpretum. Euseb lib 5. cap 8
{Dy} Dionysius Alexandrinus Apocalypsin a spiritu sancto proficisse credidit, sed a Ioanne Presbytero \et/ non {illeg} Apostolo scriptum. lib 7. c 23 At Iustinus Martyr (Euseb l 4. cap 18.) & Origenes (Euseb. l: 6. c 18) Iohanni Apostolo tribuunt. Vide etiam ibidem {Iud} {illeg} \sententiam/ Origenis de alijs libris veteris et novi Testamenti.
<29r>Theophilus Antiochiæ Episcopus testatur de Revelatione Ioannis lib 4. c 24
Melito {illeg} Episcopus Sardinensi nunc catalogum veteris Testamenti adhibuit.{illeg} Gen. Exod. Levit Numb Deutr. Ios. Iud. Ruth. Kings 4. Paralip. 2. Psal Prov. Wisdome. Ecclesiastes. Canticles. Iob. Isa, Ier. 12 Prophetæ minores. Dan, Ezek Esdras (forte Ezra).
<29v>Paulo ante obsidium Hyerosolymæ Ecclesia divinitus monetur migrare inde ad oppidum quoddam Pellam nomine trans Iordanem. lib 3. c 5. Sequitur Excidij Historia, c 6, & prodigia antecedentia c 8, Et exclamatio{illeg} hominis plebei, væ væ Hierosolymis. ibid. Iosephi historici fides \et {elegantia}/ apud Imperatores et Regem Agrippam, qui 60 Epistolis de historiæ ejus veritate testatus est. cap 9 & 10.
Interficitur Posteritas David. l 3. c 19.
Hæretici Ebionij{illeg} l 3. c 27. Cerinthij c 28, Nicolaitæ c 29. Cerinthus post resurrectionem terrenum dixit futurum esse regnum Christi in Hierusalem et et {sic} homines in carne iterum concupiscentijs et vitijs subjectam conversationem habituros. Contra fidem quo scripturarum quosdam mille annos designant in quibus et alia multa corruptionis opera et nuptiarum festivitates. dicit futuras ad eos qui libidini sunt dediti decipiendos: ut ait Gaius in disputationum suarū dialogo. Sed et Dionysius cum de Ioannis Revelatione dissereret, et quædā secundū ea quæ antiquitus Ecclesiæ tradita fuerant, disputaret, Cerinthi ait, hæresin fuisse ut affirmaret terrenum futurum esse Christi regnum: Et quia erat ventri et gulæ ac libidini deditus, ea futura decernebat quæ sibi propria libido dictabat. Euseb l 3. c 28. Et hinc veterum nonnulli qui Apocalypsin non admittebant, dixerunt a Cerintho scriptam esse lib 7. c 23.
Clemens ait Petrum et Philippum uxores habuisse et filias etiam viris nuptum dedisse. lib 3 c 30
Tempora Apostolica desinunt in Simeone circa AD 107. Et tum errores Ecclesiam invadere incipiunt. l 3. c. 32.
Ignatius apud Antiochiam post Petrum secunda successione Episcopus, \existente Evodio primo l 3. c 22)/ cum ad Martyrium per Asiam navigaret, singulas quas digrediens civitates Ecclesiæ populos — edocebat in fide persistere et observare se ab heræticorum contagijs qui tunc primum copiosius cœperant pullulare & ut tenaciùs Apostolorum traditionibus inhærerent, quas traditiones cautelæ gratia, et nequid apud posteros maneret incerti etiam scriptas se asserit reliquisse. Deni cùm Smyrnam venisset ubi Polycarpus erat scribit inde unam Epist ad Ephesios eorum pastorem, aliam Magnesiæ civitati aliam Ecclesiæ quæ est Trallis. Scripsit et ad Romanam Ecclesiam. Sed et ad Polycarpum velut Apostolicum virum datis literis Antiochenam ei Ecclesiam præcipuè commendat. Ad Smyrnæos sanè scribens utitur verbis quibusdam, unde assumptis nescimus, quibus hæc de salvatore proloquitur. Ego autem post resurrectionem quo in carne eum scio fuisse & credo. Nam et cum venisset ad Petrum cæteros, ait eis Accedite et videte quia non sum Dæmonium incorporeum. lib 3. c 36. Post Ignatium Heros rexit Ecclesiam Antiochenam. c 37. Et in hoc tempore
Regionem vestram alieni devorant Isa. 17. i.e possident Chal. Par. Gladius devorat Isa. 1.20. \Syrij devorant Isa. 9.12/ Excoquam ad purum scoriam tuam & 30 auferam omne stannū tuum Isa 1.25 i.e. defæcabo rebelles tuos ad puritatem us & auferam sceleratos tuos omnes. Vers. \Septuag &/ Syr. & Chald. Par. & Arab. / X Cedri Libani sublimes et quercus Basan Isa 2.13. i.e super {illeg} reges populorum fortes et super principes provinciarum Chal. Par. ib. Naves Tarsis Isa. 2.16. i.e Insulæ maris. Chal. Par. Ye beat my people to pieces & grind ye faces of ye poor. {illeg} Is 2.15 i.e. ye make poor my people. Chal. Par. Metals & pretious stones signify men Isa 1.25 Gates of a City for her magistrates Isa. 3.26. A garden for a grove wth {illeg} of an Idol temple Isa 1.29, 30. X A vineyard for Israel. The Vineyard of ye Lord of hosts is ye house of Israel & the men of Iudah his pleasant plant. Isa 5.7. Hell or hades is ye grave Isa. 5.14. \14.9/ Lambs are ye just. Chald Par in Isa 5.17. Deserts are put for ye possessions of ye wicked Isa. 17. X A forreign invading kingdom compared to a lyon that carrieth away the pray Isa 5.29 X Flies & bees put for people Chald Par in Isa & desolate valleys \or torrents of valleys/ for ye streets of cities Chal. Par. In Isa 7.18, 19. X A {illeg} smiting for smiting wth war Isa. 9.13 \& 14.6 & 19.22/ & alibi & there|for| a sore for a plague of war. X A bird moving the wing for a kings {sic} {m}aking war \& her nest for his seat/ Isa. 10.14. X Trees for men Isa 10.33, 34. The indignation ceases at ye return of ye captivity Isa. 12.1 X The [political] heavens shaken & earth moved & sun moon & starrs smitten al ye last day \fall of old Babylon by ye hand of ye medes./ Isa 13.9, 10, 11, 13. Babylon ye seat of Arabians & sheeperds {sic} Isa 13.20. X Ascending above ye clouds Isa & starrs Isa. 14.13, 14. X Fatness of flesh shal wax lean. i.e the riches of his glory shall pass away. Chal. Par. in Isa. 17.4. Blowing a trumpet & lifting up an ensign for proclaiming war Isa. 18.3 X Rivers for people Chal. Par. {illeg} in Is 18.7. X Driving from a station or place for driving from dignity. Is. 22.19 & Chal. Par. Fastening a nail in a sure place & removing it from thence for {illeg} establishing a Prince in a sure state \Throne/ & for{illeg} dethroning him Isa 22.23, 25 See ye 70. The Lord turneth the earth upside down & scattereth its inhabitants — the foundations of ye earth do shake — the earth is moved exceedingly Isa. 24.1, 18, 19 This is opposite to God's making ye earth so fast yt it cannot be moved Foundations of buildings are Princes Isa. 28.16 Singing wth joy in the night of ye great Feast Isa. 30.29. X Dens are uninhabited buildings Isa 32.14 God ye first & ye last Isa 41.4 & 43.10 & 44.6. \& 48.12/ Fire for war Isa 42.25 \& 50.11/ & Chal. Par. ib. Water for ye spirit ye Isa 44.3 Opening of gates for letting in to a kingdom \NB/ Two edged sword of ye mouth to stay Leviathan Isa 27.1. \& 49.2./ NB The Pallm bearing multitude out of all nations coming out of tribulation alludes to Isaiah 49.6, 8, 9, 10. Living waters from Ierusalem Isa. 2.3. Zion a stone hewn out of a rock Isa 51.1. Dan. 2. X Light is put for ye law & judgmt Isa 51.4 . Rain for ye word of god Isa 55.10, 11 X A place & a name for a dignity Isa 56.5. A \whores/ bed a type of spiritual fornication Isa 57.7, 8. Apoc. 2 Gates of a City fore Elders Isa. 60.18. Potters vessels for men Isa 64.8. — Wildernes for the desolation of gods people Isa 64.10. Apoc 11
Villalpandus though ye best \{accounte.}/ ye most eminent commentator on Ezekiels Temple: yet out in many things. For 1 he makes ye reed to be six cub common cubits & a sp{illeg} hand breadth over. But Ezekiel make ye reed six \great cubits each being a/ common cubits & {illeg} \a/ hand breadth{illeg}, So ye Hebrew & Septuagint call it a reed of six cubits {illeg} by ye cubit & an hand breadth Ezek 40.4. & a reed of six great cubits cap 41.8 & & {sic} ye little chambers in ye gate are one while said to be a reed cap 40.7 another while six cubits gap vers 12. Et ipsa ratio suadet ut mensura communis dividatur regulariter. Citat quidem Citat quidem Villalpandus authores quosdam in suam sententiam sed ipse ipse solus in hac replus omnibus illis intellexerit. Secundo Hic error in Longitudine calami turbavit omnia. |Sed dicit sex cubitos vulgares cum totidem palmis faciunt septem cubitos. Cur ita non dicitur arundinem fuisse septem cubitorum? Resp. {illeg} ob vitandas fractiones in sequentibus.|
Secundo mensuras quasdam quas in {solo} fundo accommodare non potuit {ipse} extendit \is/ in altum, ut 60 cubitos frontium in porta cap 40 14 et
quasi angelus parietes perpendiculares \{illeg}/ scanderet ad tantas altitudines, qui tamen more hominis ibat {illeg} pedibus {illeg} \& solo insistens/ nullas altitudines plusquam arundinis unius metiretur. Et hoc {intell} {illeg} {illeg} animadverso {illeg} ruunt ea omnia quæ de altitudinibus ædificiorū {commentus}{commeatus} est.
Tertio Atria illa multa quæ Villalpandus excogitavit, nullum \aliud/ habent fundamentum quod|am| versu 19 cap 40 \jam/ legitur in Hebræo et Latino quod Angelus \mensus est/ latitudinem Atrij a facie portæ externæ \extimæ/ |orientalis| ad faciem \oppositæ/ portæ interna orientalis, {illeg} centum cubitos ad orientem et ad aquilonem. Quia dicitur ad Orientem et ad Aquilonem, ille mensuras geminavit quasi Angelus primo mensurasset ditantiam {sic} \unā/ in linea orientali dinde {sic} alterā in boreali. At distantia \{illeg}/ inter portam \illam/ orientalem et {illeg} \faciem/ Atrij{illeg} interioris nullibi est ad {illeg} aquilonem. {illeg} Solam portarum duarum distantiam |Vnica {sa}{illeg}tū mensuratur distantia inter duas portas ut etiam sequentibus colligi potest vers 23 & 27 ubi similia repetuntur|. Illud et ad Aquilonem {illeg}bitur vitio librariorum, legi debet. Et pertinet ad sequentem sententiam periodum et legi debet. Et duxit me ad aquilonem Sic olim legebant Septuaginta et rectissime \lectio vera/ est quia Ezekiel jam ducitur de porta orientali interio ad portam borealem, et ubi ducitur de loco in locum solet id exprimere. Corruit igitur Atriorum multiplicitas \perplexa/ illa multiplicitas. Et necesse est ut corruat \necesse est/ quia ædificia totu plicia ab illo excogitata tollunt omnem prospectum Atrij intimi ubi sacrifica fiunt.
Quartò {in versu} Fundantur alia quædam Villalpandi excogitata in versu 30 capitis 30 Et tamen versus ille \olim/ deerat in Septuaginta et \exemplari/ interpretum Septuaginta, et nihil aliud est quam \corrupta/ repetitio ultimi commatis sententiæ præ verborum ultimorum præcedentis commatis et posito scilicet quin pro viginti quin. Consule textum Hebræum et ita esse senties.
Quinto \sexto/ quæ excogitavit Author ille de forma cubiculorum in medio parietum Templi, fundata sunt in verbis latini interpretis et erat interior domus in lateribus domus.At septua \cap 41. v. 8./ {illeg} sed vox hebræa מנח quæ hic vertitur interior significat {illeg} |spatium \aliquid/| liberum et vacuum, locum ædificijs vacuum, aream & mox versu 11 ponitur {illeg} pr ponitur ad significandam \usurpatur pro/ aream illam \significanda/ quam ostia cellarum hinc inde spectabant, quæ dicitur quin cubitos lata undi in circuitu Templi. Et quod proximè in Hebræo jam legitur בית domus septuaginta vertebant ἀναμέσον adeo legebant בין inter. Lege ergo בין cum septuaaginta {sic}, et textus sic vertetur verbatim. Et quod vacuum, \[erat]/ inter lateralia quæ juxta \ad/ domum . Id est: Q|q|uod restabat de ædificijs|orū| vacuum restabat erat platea inter cellas laterales quæ {juxta} do{illeg} {construebant} {illeg} \adjacebant domui/. Vel ut septuaginta breviter vertunt Spatium relictum erat inter lateralia domus.
Quinto. Quæ de cantoribus et janua orientali vers 44 cap 40 in Hebræo et {interpr versio} jam leguntur non occurrunt in Septuaginta, & sensum valde perturbatum reddunt. Certe cantoribus Vbi jam legitur cantore{illeg}s \et orientalis/ septuaginta legebant duo et australis. Et certè cantoribus {illeg} sedes {illeg} \non dabatur/ in Atrio interiore non dabatur in loco \uti/ nobiliore quàm {principibus} sacerdotum (demptis Altaris et Templi curatoribus duobus) conceditur. Et hic \planè/ non agitur de januis \portis/ ad Aquilonem et Orientem sed de januis \portis sibi mutuo respondentibus/ ad Aquilonem et Austrum. Porrò ubi jam est porta interior septuaginta legebant atrium interius juxta quas uti Propheta dicit duas exedras sibi oppositas ex adverso respondentes quarum hæc Notum illa Aquilonem spectet. Porrò ubi Ezekiel ubi ducitur de loco in locum, solet id exprimere. Ducitur jam in Atrium interius. Et id expressum erat in exemplari interpretum septuaginta sed jam {illeg} in nostris exemplaribus non legitur habetur. Lege ergo cum septuaginta Et eduxit me in Atrium interius |[vel per januam interiùs {illeg} ut in Hebræo jam legitur]| et ecce duæ exedræ in Atrio interiore una a tergo januæ borealis respiciens ad austrum, altera a tergo januæ australis respiciens ad boream. Hic sensus clarus et perspicuus est. Villalpandus perturbatam et minimè intelligibilem versionem latinam sequitur et in ea perplexius exposita fundat {nonnulla} inventa sua de exedrijs cantorum in ipsa fronte {illeg} Atrij interioris quibus omnis sacrificiorum prospectus impeditur ex altero Aterio {sic} prospectus impeditur intercipitur.
<33r>Sexto in Ezek 41.6. In Hebræo est Et lateralia, laterale contra laterale, errant tria, et triginta, duabus vicibus פעמים duabus vicibus. Id{illeg} est secundum altitudinem tria, \[Ezek 41.16.{illeg} 1 Reg. 6.6)/ secundum longitudinem triginta \(Ioseph Antiq. l. 8, c. 3)/ id duabus vicibus seu duplici serie \{illeg}/ nam laterale contra laterale stare dicitur \vide Ezek 41.11/. Cum Hebræo consentit versio septuaginta quæ sic se habet Et lateralia, l{atera}le contra laterale, triginta ter du τριάκοντα τρὶς δίς triginta {ter} dupliciter. Latinus Hieronymus verò habet bis triginta tria, \et locum intelligit/ quasi sexaginta sex lateralia in longum disposita erant, & Villalpandus At latinus Hieronymus verò habet bis triginta tria et locum intelligit quasi sexaginta sex lateralia in longum disposita erant. Villalpandus versionem Hieronymi seculus f{in}git \fingit/ \etiam/ sexaginta sex, in tri {illeg} in triplici serie secundum altitudinem ac duplici secundum latitudinem, ita ut in una serie sint tantū undecim lateralia.
Deni alia Villalpandi commenta fundantur in versione Vulgata cap 42.3, ubi\ubi legitur/ Porticus juncta porticui triplici. Sed in Hebræo est Porticus contra אתיק con Porticus contra porticū in triplo, ide est in serie triplici a fundo. Et congruenter Septuaginta vertunt αντιπρóσωποι σοὰι {sic} τρισσάι{illeg}. Porticus triplices \hinc inde/ ex adverso se invicem spectantes. Sunt et alij quidam Villalpandi lapsus, ut ubi fenestrarum obliquitatem interpretatus est de fenestris oblique reticulatis, quæpotius de parietum obliquitate quæ̂ fenestræ ad \pluris/ luminis {ad}\intro/missionem latiores fiunt intus: \ut/ ubi cubiculorum & \per quæ/ sacerdotes etiam quotidiè transeunt eundo de Atrio interiore in {domus} \exedras/ suas {illeg} ut vestes \ibi/ exuant antequam eant in Atrium exterius. Verum ex dictis abunde satis patet Villalpandum nil nisi somnium nobis dedisse.
Cæterùm ut veterem lectionem Hebraicam p{illeg} \mediante {illeg} potissimā/ versionem Septuaginta eruere et conarer maximè adductus sum quia \ut/ Hieronymus {illeg} com̄entarius in has visiones scribit, Omnia propè verba Hebraica et nomina quæ in textus hebraicus defectu vocalium Et similitudine \nimia/ multarum literarum similitudine magis obnoxius est corruptionibus quam græcus. Et Id satis intelligent qui \in textu Hebr./ conferent eadem nomina diversis in locis repetita ut in Ezra 2 et Nehem 7 & multo magis in Nehem 11 & 1 Chron 9 nec non in 1 Chron 6 a versu 54 & Iosh. 21 a versu 10. Fieri igitur vix potuit quin \in/ textum hebraicum a tempore septuaginta interpretum per incuriam librariorum corruptiones haud paucas irreperent, quas vix aliter per collationem textus cum versione septuaginta p corrigi possint. Quod ad alias interpretes attinet, {illeg}læ \Versiones aliæ non nisi/ post annos quingentos et amplius exemplar \factæ sunt/ ubi exemplaria \multo/ magis scatebant erroribus, ubi \antiquus/ sermo Hebraicus antiquus {exolere} \dudum {illeg} {illeg} {}exolere/ cœperat, ubi {illeg} Templū secundum p{illeg} ex cujus forma {illeg} perierat et \tam secundi quam primi cujus illud Ezekielis simile fuit,/ idea ejus \omnis/ e mente hominum exciderat, {illeg} ita ut interpretes illi ex corruptis exemplaribus per Et quomodo {illeg} rectè {illeg} et interpretes |eæ vertenda{illeg} erant non amplius| {verti} quam intellegebantur. quæ {illeg} Ipse Hieronymus agnoscit se non intellexisse quæ vertebat. Textum Hebraicum præfero quidem versionibus universis Sed versionum hic est usus ut colligamus quomodo textus ille se habebat in exemplaribus quibus singuli interpretes usi sunt. Nam si per parvas {similia later} apicū textus hodierni mutationes pervenire possimus ad textum versioni cuivis congruentem habebimus lectionem \textum exemplaris/ quom interpresille secutus \usus/ est. Et exemplar omnium antiquissimum quo septuaginta usi sunt debet esse maximæ authoritatis, præsertim ubi sensum reddit clarum et perspicuum qui in hodiernis exemplaribus turbatus est. Rem dignam faceret quisquis per totam \scripturam/ variantes lectiones hoc modo e versione 70 colligeret.
Pharamundus circa an 419 laid the foundation of ye kingdom of ye Franks wch his successors Clodius, Meroveus, Meroveus, {sic} & Hilderic, & Clodovæveus {sic} enlarged {illeg} by degrees till they were masters of all Frances &c pag 66.
Gibolphus circa AD 425 væl 449 Valentiano regnante Romanas provincias infestavit, et successores fuere Vidomarus, Hunibolphus, Adelgerus, Theudo &c quorum regnum in Vindelicia et Norico Romanis Provincijs ademptis duravit ad an 725 quando Carlomannus sub{illeg} vicit et ad du{illeg} dignitatem humiliavit. desijt ducatus anno 788 Constituto Gerholdo Boiariæ Marchione post cujus obitum anno 798 reges habuere ex genti Francorum ad ann 904 circiter et postea duces (Bavariæ) ad nostrū quasi tempus perdurarunt. pag 241. Nota Austria pertinet ad Boiariam. Bohemia reges habet ab anno 1086.
Ermericus primus suevos in Hispaniam traduxit, Galleciam occupavit postquam Vandali in Africā trajecissent. rexit annos 32 et diravut regnum us ad an 584 circiter quando quando Andeca rex ultimus a Leovigildo Visigottorū a rege capitur et Suevorū regium Gottis subjicitur {illeg}pit amisso paulatim gentis et authoritate et nomine. p 382.
Ostgotti in Italia ab Odoacro et successore Theodorico Anno 476. ad anTejam an {illeg} successerunt Longobardi ad an Forte Alaric et Attila pro prioribus regibus in hoc regno haberi possint. p 576.
Visigotti in Gallia Lugdunensi et Aquitania ab anno 417 circiter ad annū sub regibus Alarico, Aystulpho, Theoderico, Turismundo, Dictmaro, & Gundocaro qui vixit sub Theodosio juniore, et Theodoricus A.D 464 in pugna cum Attila obijt p 577.
Visigotti in Hispaniā {illeg} AD 433 sub Athaulpho cum copijs Alarici jam mortui contrudunt et expulsis Vandalis et Alanis citeriorem Hispaniā occupant, dein an 584 adjunxerunt regnum suevorum in Gallecia et ad hunc us diem Hispaniam tenuerunt.
Renosyndus paulo ante annum 676 (quo interfectus est) defecit a Bamba rege Hispanorum et Gothlandiam (corruptè Catelaniam) veterem Gothorum provinciam occupavit, duravit regnum hoc (Arragoniæ dictum) ultra annū {illeg} 1475 cum Ferdinandus jure hereditario adjunxit regnum Castiliæ et Legionis pag 587. Defecit tant{illeg}\u/m ab anno 789 ad Garciam filium Veramundi Castiliæ \& Legionis/ Principis circa An 825 Et circa an 912 primò vocantur Reges Arragoniæ (prius Gothlandiæ)
AD 1018 Sanctius Major Rex Arragoniæ moriens Ferdinando Castellæ regnum Garciæ Navarræ & Raymir{illeg} Arragoniæ dedit: unde reges Navarræ | Arragoni {sic} processerunt Ferdinandus Sanctius nupsit filiam ultimi Castellæ comitis, inde rex Castellæ factus est dein Ferdinanus {sic} {fil} per matrimonium conjunxit Regna Castellæ et Asturiæ, et conperseverarunt ad annū aut ultra. Regum autem Navarræ ad reges Franciæ per matrimonium Anno 1284 us ad 1399 dein adjicitur regno Navarræ Arragoniæ anno 1412. sed anno 1424 iter seperatum est tandem ad Reges Franciæ transijt.
Godogesitus imperante Honorio, circa an 419 gentem suam Vandalorū ex Pannonijs in Italiani inde in Hisp Galliā et in Hispaniā postremò duxit et ibi successor Modocisalus rexit ejus successor Gensericus in Africam trajecit. ubi regnum ad annum 534 tenuerunt. 613.
Athanaricus primus rex {illeg} Burgundiorum dein Gaudisolus, Gundiochus, Chilpericus, Gundobaudes, Gundomarus, Gundomarus & Sigismundus qui vixit circa annū 521. Dein hoc ad Regnum Galliæ redactū est us ad Caroli magni tempus qui creavit filium suum &{illeg} Carolotum regem Burgundiæ & us ad Ioannem regum ultimum circa AD 1136 reges proprios habuit. [Postea Duces vel comites tantum fuere] Et ejus regni vestigia per duces et comites ad nostra us tempora manere pag 615
Gepidærū Reges fuere Ardaricus sub Attila Trapestyla 541. Chorismus Thurismundus. Cunimundus sub Iustiniano. Turismundus. Vsdrilas. Aspadus Narsetem contra Gothos juvit et occidit Totilam. p 612
Kings of Portugal ab anno 1110 ad hunc us diem p 81
Duces Hungariæ ab an 744 ad an 997 deinde reges.
Longobardi ad an 774. Britanni ad an 687 \dein ab 837/. Longobardi in Pannoniam migrā an 526 inde in Italiā 56{illeg}8 Pannonia Hunnis relicta. Boij ad 725 Reges Siciliæ \et Apuliæ/ ab an 1078 circiter ad an . p 89, 100 \521/. Reges Hierusalem 1100 ad 1187. Reges Cypri pag 99. Reges Carnorum p 158. Duces Suevorum in Rhætia a Sumano Anno ad Chunradinum anno 1260. circiter. pag 383.
Styri Tauriscorū posteritas Bavarij Boiorum. Styria Carinthia Carniola a Tauriscis, Carnis, et Cranis: Provinciæ sunt et ducatus in Alpibus Celticis Italiæ vicinis. Bavaria est ducatus in Vindelicia. Boiorum duplex fuit regnum Vnum in ulteriori Austria (Bohemia) alterum in Vindelicia et Norico
De marcomannorum sedibus vid p 513 Attilæ subditi fuere tandem in Daniam et Germaniam littoralem transiere.
<35r>Vis Ostrog Visigotti in Hisp ab AD 433
Suevorum in Gallæcia ab 420 ad 584. Dein Gothlandiæ vel Arragoniæ reges 675.
Visigotti in {Gallia} Lungduniensi et Aquitania ab an 411 ad
Franci in Gal &c ab 419
Burgundiones ab an 420 vel 440 ad an 526 in Gallia Lug et Sequana.
Boiarij in vindeli{cia} et Norico Romanis Provincijs ab Anno 435 circiter ad 725.
Visigotti in Gallia Lugdunensi {illeg} Lugdunensi et Sequana ab 411 ad regnum Burgundionum quod duravit ad quod duravit ad an 526. (vide pag 577 & 615).
Vandali in Africam anno 428 ad an 534.
Ostrogotti in Pannonia et Italia
Hunni dein Ostrogotti\tum Longobardi/ in Pannonia et Italia.
1 The Brittins in England under Vortimer AD at wch time ye Saxons invading this Island parted it from ye Roman Empire. |This Kingdom ended AD 687 in Cadwallader|
2 The Saxons in Englan
{illeg} 1 The Saxons \who/ under Hengist \who/ invading this Island under Hengist separated it from ye Empire about AD 449
2 The Brittains who at ye Same {sic} time were left under thier King Vortimer to defend themslves against ye Saxons. Their Kingdom ended about AD 687 under Cadwallader. But not long after compensation was made by ye erecting of ye Kingdom of Portugal in Spain wch hath continued ever since |within a while the number was made up again by the erecting of the present German Empire or |.
3 The west-Goths in Spain who Anno 433 under their King Aistulphus wth ye forces of Alaric lately dead, pass out of Gallia Lugdunensis & {seize} upon take the {illeg} nerer part of Spain from ye {remainder} Vandals & Alans & continue in possession of those kingdoms to this day.
4. The Suevians & Alans in {Spain} who under their king Ermeric \pass into Spain/ \& there/ seized upon Gallæcia in Spain immediately after soon after the departure of ye Vandals into Afric, {illeg} & {illeg} {ere} \about ye same time that the Vandals departed into Africk/ This kingdom continued | lasted in ye successors of Ermeric till about AD 584 when {illeg} Andeca their last king was subdued by Leovigildus king of ye west–goths. But \in its stead/ not long after viz AD 675 circiter, the new kingdom of Catalonia or Arragon was erected wch contiued {sic} till Ferdinand 5th of Spain united it to his kingdoms (a.D. 1475) | hath continued almost to or time, {illeg} excepting an interregnū from an 789 ad an 825. And this {way} be {illeg}ed in
<35v>5 The Francks under Pharamund established a kingdom in laid the foundation of their kingdom in \seize upon first upon/ Gallia Belgica under Pharamund about ye yeare 419 & soon after upon Gallia Celtica, recting to themselves a kingdom which wthout inter hath continued to this day.
6 The West Goths under Alaric{illeg} {illeg} AD 411 depart out of Italy after they had sacked Rome & seat themselves for a while in Gallia Celtica & Aquitania. but after a while & then passing into spain, the Burgundians siz upon their under chilperic seize upon \succeed in/ their {illeg} {relict sea} \relict/ relict seats relinquished seats within a while \& after a few yeares/ growing into one kingdom with those Goths wch were left behind. This kingdom of ye Burgundians lasted till A 526 when it was subdued by the Francks. [but in {lieu} \stead/ there of the \was {illeg} new/ kingdom of Austria was separated From that erected out separated frō yt of ye Francks A 565, & for ye most part \wch some time/ injoyed its proper kings & afterwards the {kind} Charles the Great divided ye Kingdom of Burgundy again from] And continued under that Crown till the reign of Charlemaine|s| ye great who made his son Carolotus king thereof & from that time \for above 300 yeares together/ it enjoyed its proper kings till A 1136 when it was again united to yt kingdom of France. After wch But to make \in its/ stead there was a new kindom of Navarr \Portugal/ divided from Spain \AD 1110/ which hath continued ever since | under several changes contined {sic} almost to our age. Also during \for/ the interregnum from ann 566|20| to Carolotus there was a recompense made by ye seperating ye kingdom of Austria from yt of France wch first injoyed it kings AD for somtime injoyed its proper kings viz from A 565 (to A 678 injoyed it prop or 751) untill the reign of Pipin ye Father of Chalemaign {sic}.
7 The Huns under Attila (who began his reign anno 445) overrrun Hungary & Italy Pannonia & Italy. {af} {afte} But ye sons of Attila after his \death/ falling into dissention Odoacer King of ye Heruli AD 476 seizes upon Italy And him {492} The East–Goths succeed dispossess anno 492 & become lords of both Italy & Pannonia \the {east} Goths {illeg} Pannonia &/ the east Goths \under Theodoric/ subdue them in Pannonica & with within a while after become masters of Italy also, expelling thence \subduing/ the Heruli wch under Odoacer under Odoacer had newly seated themselves there. Afterwards \About AD 526/ ye Lombards AD 526 pass in Pannonia & within a while make themselves masters thereof & AD 568 they remove from thence into Italy leaving Pannonia to the Hunns, who have held it ever since who have ever since bein in possession thereof.
<36r>Posit. The Beast is ye Western Empire & 10 horns ye 10 After ye division of ye Empire ye Eastern part was ye Dragon continued & ye western ye ten hornd Beast.
The western Empire is ye ten hornd Beast & ye eastern a continuation of ye Dragon.
Whe shewed in Posit that the{illeg} Kingdom represented by ye Dr alone was at ye rise of ye Beast rent into ye B. & D
Zosimus \l 6/ de prima Epist. Brit. Salvian.
Of ye Vandals in Iornand. {illeg} / Idotij edit. / Iulian & Libanius de Constantio. / De Longob. \{dimiss. sent}/ De Martyropoli in diebus Mauritij. / De Angl: {in}{illeg} Zosim. Procop. Oros. Isidorus. De nece Constantij et pacto cum Gothis. / Marcellin Chron
Gildo Comes initio regni Honorij et Arcadij, simul ut defunctum Theodosium comperit, {illeg} – Africam orientalis Imperij partibus jungere molitus est Oros l 7. c 36. Dicet præterea opinione de occasione defectionis sumpta a {illeg} infantia Imperatorū. Oros {l. 7} c. 27 conjungit Alan
Stilico Alaricum cunctam Gothorum Gentem pro Pace optima et quibuscum sedibus suppliciter & simpliciter orantem occulto fœdere fovens, publicè autem et belli et pacis copia negata ad terendam terrendam republicam reservavit. Præterea gentes alias copijs viribus intolerabiles quibus nunc Galliarum Hispaniarum provinciæ premuntur hoc est Alanorum Suevorum Vandalorum ipso simul motu impulsorum Burgundionum, ultro in arma solicitans deterso semel Romani nominis metu suscitavit eas interim {metus} ripas Rheni quatere et pulsare Gallias voluit,|.| sperans miser — Ita ubi Imperatori Honorio exercitui Romano hæc tantorum scelerum scena patefacta est, commoto justissime exercitu occisus est Stilico — Oros. l. 7. c. 38.
Anno ab V.C. MD\C/LXIV irruptio Vrbis per Alaricum facta est. Interea ante biennium Romanæ irruptionis excitatæ per Stiliconem Gentes Alanorum Suevorum Vandalorum, multæ cum his aliæ, Francos proterunt Rhenum transeunt Gallias invadunt &c His per Gallias bacchantibus, apud Britannias Gratianus municeps ejusdem Insulæ tyrannus creatur & occiditur. Hujus loco Constantinus ex infima militia propter solam spem nominis sive metu vitutis {sic} eligitur qui continuò ut invasit imperium in Galliam transijt. Oros l 7. c 40.
Anno ab V.C. 1165 — Constantius{illeg} Comes in Galliam cum exercitu profectus Constantinum Imperatorem apud Arelatum civitatem clausit cœpit occidit. Oros l 7 c 42
Anno ab V.C. 1168 Constantius Comes apud Arelatum Galliæ urbem consistens – Gothos narbona expulit, at abire in Hispaniam coegit. – Gothis tunc Ataulphus rex præerat. Oros l 7. c 43.
Gothorum Reges. Alaric, Ataulphus, Segeric. Vallia Orol {sic} l 7.
Prosper ponit Constantinum occisum A.C 411, Gothos in Galliam transeuntes A.C. 412, in Hispaniam migrantes A.C. 415. Walliam regnatem A.C. 416.
Prosperi Chron. Edit: Pithoea Hæc habet. Anno Honorij a Patris obitu 10 {illeg} Sæva Italiæ barbarici motus tempestas incubuit: siquidem Rhadagaisus Rex Gothorum Italiæ limitem vastarum transgreditur. Ex hoc Arriani, qui Romano pro{cul} fuerant orbe fugati, barbararum nationum, ad quas se contulere præsidio erigi cepere.
Ann 11 Multis ante vastatis urbibus Radagaisus occubuit &c
Ann 13 Diversarum gentium rabies Gallias dilacerare exorsa
Ann 14 Stilico occiditur.
Ann 15 Hac tempestate præ [in]valitudine Romanorum vires funditus attenuatæ Britanniæ.
An 16 Roma capta An 17 Constantinus occiditur. An 18 Rursum alia Galliarum prædatio, Gothis qui Alarico duce Romam ceperant Alpes trangredientibus
An 19 Valentia nobilissima Galliarum civitas a Gothis effringitur. An 20 Aquitania Gothis tradita. An 22 Gothi cum se iterum Autaupho perempto movissent Constantij repelluntur occursu.
Isidorus dicit Walliā regnasse 3 annos, & \hortatu Honorij Wandalos Silingos/ Alanorum regnum, extincto Atace rege ipsorum delevisse, dein navigatione in Africam frustra tentata revertisse in Galliam data ei ab Imperatore ob meritum victoriæ secundâ Aquitaniâ cum quibusdā civitatibus confinium Provinciarum us ad Oceanum. {illeg} Honorij anno 25 obit Wallia.
In Burgundiorum fines assidue irruentes Hunni regionem illorum vastabant, |Ita Ita Burgundiones adeo cuipiam sese commitere statuerunt —|
Extemplo igitur ad quandam Galliæ civitatem profecti postulant ab episcopo ut Christiano|um| Baptismo|um| suscipiant. Ille cum septem dies jejunare eos jussisset ac fidei rudimentis instituisset octavo tandem die Baptismo donatos dimisit. Exinde fidenti animo adversus Hunnos progressi sunt: nec spes eos fefellit. Etenim rege Hunnorum cui nomen erat Optar (Ὄυπταρος) præ nimia ciborum ingluvie nocte quadam suffocato Burgundiones in Hunnos duce destitutos subito irruentes pauci plurimos aggressi victoriam reportarunt. Cum enim ipsi tria duntaxat \hominum/ millia essent Hunnorum 10 circiter millia interfecerunt. Ex eo tempore Burgundiorum gens Christiani religionem studiosissimè professa est. Socr l 7. c 31 Hoc erat circa Consulatum Theod 13 & Valentini 3. Sed fallitur de conversione Burg. ad Christianitatem nam Orosius cum scripsit Hist. testatus est omnes Burg. tunc ad Christianitatem conversos. Orosl. 7. c ult.
Pugna Turcorum quæ Romanos in omnia mala conjecit erat in tempore Ioannis Papæ et Bezovius in Annal. refert ad annum 1276. Dicit Melecum Azatini Sultani filium Turcarum Principem sub id tempus \per insidias/ cæsum esse & Turci cum Imperium \inde/ ad maximam perturbationem prolapsum.
— arbitratu suo viverent. Ita Britanni sumptis armis & pro salute sua periclitati, civitates suas a barbaris imminentibus liberarunt. Itidem totus ille tractus Armorichus cæteræ Gallorum Provinciæ, Britannos imitatæ consimili se modo liberarunt ejectis romanis præsidibus, & propria quadam republica ex arbitratu suo constituta. Hæc Britanniæ Celticarū gentium rebellio quo tempore Constantinus iste regnum usurpabat accidit. \cum ipsius in imperandi secondi{illeg} moti barbari hasce grassation{es} instituissent./ Zos. l 6.
Decedenti Theodosio, duo filij \duo filij/ successere Arcadius natu major qui Orientis Et Honorius qui occidentis Imperium tenuere, sic enim divisum erat dudum jam dudum a Constantino ejus filijs quo eo rem traduxit urbem ante omnes longe clarissimum constituit & ab eo nominari voluit Procop /De Bell Vand l 1. initio\
< text from f 36v resumes > <37r>Interea Alarico morbo Visigothorum exercitus duce Adaulpho Galliam petijt, & Constantinus quem Britanniæ tyrannum diximus, bello superatus una cum liberis interijt: nec eam propterea Romani liberaverunt succedentibus continuò tyrannis. Procop De Bell. Vand. lib. 1.
Stiliconem perfidum dicit etiam Iornand. Get.
Constantinus tunc quidem Gallijs occupatis invasit Imperium. Hostes ejus ejus {sic} sævientes statim filium suum Constantem ex Monacho Cæsarem ordinavit filium ejus regno privare cupientes monachum fecerunt eum. Ipse sanus a Gallia revertens, statim filium suum Constantem ex Monach {sic} Cæsarem ordinavit. Sed mox ipse apud Arelatū filius ejus apud Viennam regnum cum vita amiserunt. Iornand Get
Martyropolis in regione \qua/ Sophene dicta est, ab Amida 240 ad Boream ventum prope \Nymphium/ fluvium qui Persas a Romæis disterminat. \Proc De Bel. Pers. l 1./
Est Nymphius Fluvius prope Martyropolim, Ab Amida vero octoginta procul Stadijs. Procop De Bel. Pers. l. 1.
Idatius. Editio Sirmundi.
Indic 9 Cyro Coss: Hunni fini{b}us suis egressi — Marcellin
P.C. Belisarij I incipit Bellum Gothicum in {illeg} Italia. P.C Bellisarij II incipit obsidium Romæ & {illeg} [initio anni] & in proximo solvitur. Marcellin Chron edit Sirmondi.
Walamirus Theodemirus & Widemirus
Bellum cum Attila Iornandes \in Get/ vocat atrox multiplex immane pertinax cui simile nulla unquam narrat antiquitas. Et sanguinem rivo comparat
Stilico Alemannos Suevos Vandalos Burgundiones suscitavit &c P. Diac Historia Romana l 13.
Interea dum rex Hunnorum Attila dum cun fratre Bleda regnum intra Pannonias Daciam gereret, Macedoniam Mysiam Achaiam Thrcias {sic} devastat Paul Diac lib 15
Κωνϛαντῖνος μάχῃ ἡσσηθεὶς ξὺν τοῖς παισὶ θνήσκει. Βρετταννίαν μέν τοι ῾ρωμαῖοι ἀνασώσασθαι ὀυκέτι ἔσχον ἀλλ᾽ οὖσα ὑπὸ τυράννοις ἀπ᾽ ἀυτοῦ ἔμενε. Procop Vand l 1. Constantinus bello superatus cum liberis interijt, Britanniam tamen Romani recipere non ampliùs potuere \recipere/ sed mansit ab eo tempore sub Tyrannis Insula
Honorius liberis ad Civitates Britannicas scriptis quibus eos hortabatur ut sibi caverent — in omni degebat ocio. Zos l 6.
Superioribus annis Vandali Suevis et Alanis permisti, superatis hisce locis nationes transalpinas vastarunt, edita ingenti cæde Propo{l}|cop|. ib.
Vandali interea circa Mæotidem considentes, ubi fame pressi sunt in Germanosirruent {sic} qui nunc Franci dicuntur simul Rhenum fluvium trajecerunt in societatem Alanos Gothicum et ipsum genus, adsciscentes: inde postea duce Godegisco in Hispaniam penetravere quæ primum ex Oceano {illeg} e Romanorum ditione occurrit. Cum GodigiscoHonorius convenit ut in hac sedes — haberet. Procop. Vand. l 1.
How ye Lombards {served} and were tributary to ye Eruli & then beat 'em & drove 'em to ye side of ye Danube. And then how ye Eruli went into Italy & were afterwards dispersed see Procop de Bell. Got p 315 & sequ.
Alanorum & Gepidarum rex Resplendial. Marcomannorum Quadorū Salingorū (Suevi sunt) rex Hermaneric. Annal. Biorū. Idem ponit Goar regem Alanor{um} quando Radagaisus invadebat Italiam, Eum Romanis associatum. Capitur Vrbs Romæ Cal Apr. Hæc Chron. \Annal/ Boiorum lib 2
Vastatis urbibus hominibus interfectis, solitudinem & raritatem bestiarum quo & volatilium piscium. Testis Illyricus est, testis Thracia, testis in quo ortus sum solum: ubi præter cælum & terram & crescentes vepres & condensa sylvarum cuncta perierunt. Iram quippe Dei Opt. Max. etiam bruta sentiunt animalia. Quid multis opus verbis? Romanus corruit Orbis: Occidens in Germaniam translatus est. Hæc Hieronymus apud Chron Biorū p 127 lib 2
Suevi occupant sedes a Vandalis in Hisp relictas, & inter cætera Lustianiam
Rustici in Gallia ulteriore, Battone Duce conspirant: a Romanis desciscunt Ba{illeg}ga\u/darum sibi nomen induunt. Nos a calceamento Rustico Bundoschucham vocitamus. Ætius capto Battone cæteris p{illeg}it veniam dedit. – Eudoxius Medicus callidi ingenij vir, Bagaudæ author primarius aufugit ad Hunnos. Ita Galliæ Lugdunensis Belgica pacatæ sunt Romano juri redditæ. Hoc factum ante {regnum} regnante Valentin 3 quando Ætius modo pepulerat Francos. \Ante Carthaginem captam & / Ante bellum triennale cum Gothis Hunnis axiliantibus. Annal. Boior.
Attila primo Aquileiam caput Venetiæ invadit, solo æquavit, mœnia dirui jussit ædificia incendit. Inde oppida Histriæ, Venetiæ, Galliæ togatæ, Insubrium, Veronam, Ticinum, Mediolanum, & alia plera opida simili strage clade strage atterit. Pleri in Insulas Hadriatici sinus aufugiunt, ibi civitatem in medijs fluctibus {illeg} condunt, a regione unde migravant Venetias appellatam. – Sidonius Apollinaris qui eo tempore has calamitates sensit res Attilæ scribere cœpit sed {rerum} \victus/ magnitudine obticuit. Annal Boior. l 2.
regnate {sic} Maximo Alemanni Suitones Rhenum juxta caput invadunt. — — Miles Genserici avidus prædæ in Campaniam incursat; Capuam evertit, Neapolim expugnat, Nolam obsidet, urbes reliquas diripit — cum ingenti Captivorum numero, Africam repetit. Roma intra 46 annos ter spoliata.
— Vastatur Achivæ
Gentis, et Epirum nuper populatus inultam
Præsidet Illyrico: Iam quos obsedit amicus
Ingreditur muros. Illis responsa daturus
Quorum conjugibus potitur, natos peremit[30]
Quin et Aremoricum sperabat piratam Saxona tractus
Sperabat, cui pelle salum sulcare Britannum
Ludus et assuto glaucum mare finderelembo
Francus Germanum primum Belgam secundam
Sternebat, Rhenum ferox Alemanne bibebat
Romanis ripis, & utro superbus in agro
Vel civis vel victor eras. Sed perdita
Terrarum spatia Princeps jam Maximus —[31]
Imagines in Orientali Ecclesia circa annum 380 cœperunt adorari Sozomenus lib 5. cap 20. indicat, cùm Iulianus statuam Christi ab hæmorrhousa positam, dejecisset; et Ehtnici eam in ignominiam Christianorum confregisset, fideles nonnullos fragmenta collegisse, ac in Ecclesia posuisse, at ibi suo etiamnum tempore asservato fuisse scribit.
In Occidentali Ecclesia cœperunt templa pingi circa Annū 420 Hospitianus Vol 1. lib 2. pag 48
Gregorius Magnus superstitionum patronus Indulgentias certis temporibus templa visitantibus primus concessit. Balæo teste cent. 1. {illeg} script. Britanniæ cap 68. See Hospitianus Vol 1 lib 1 p 24.
Dicit Hospitianus, \quod / Gregorium|s| magnū|us| duarum \præcipuè/ rerum quæ horribilem inclinationem et ruinam Ecclesiæ attulerunt autorem et quasi fundatorem fuiss{e} perhibetur, Invocationis nimirum hominum mortuorum, et sacri{ficiorum} pro mortuis. Epist dedic Tom 2.
Invocationē sanctorum, quæ ante in dubio erat \a privatis tantùm in usu/ et vix religioni, {Cæn} Syricius Papa pro orthodoxa ap|m|plexus est et Cænæ dominicæ quo accomodavit (nimirùm ut in actione Cænæ {im}petrent ut sancti sua merita et preces interponant inter Deū et homines. Postea Gregorius M. hanc opinionem canone suo confirmavit. Eo tandem deventum est ut potior ratio et memoria sactorum {sic} quàm {illeg} missa \habita et/ celebrata fuit. Hospitianus Tom. 1 pag 148, 149.
Purgatorium esse Credidit Greg. Magn. {illeg} De quibusdam levibus culpis esse {ante} judicium purgatorius ignis credendus est. Hospit Tom 1. pag {157}.
Item sacrifica {sic} pro {peccatis} approbavit Greg. Magn. Nam in {illeg} narrat; Frequenter {exemplo} ostensum seu visione revelatum {est,} animabus defunctorum multum prodesse pro eis sacrificia. {illeg}
In dialogis c{illeg}ritur Gr. mag. de vastatione Italiæ et Rom{æ} Longobardos, ita ut Diem Iudicij adesse putaret. Hospit Ibid.
Vitalianus {Cantiones}, Missas, cætera omnia in templis latinè fieri decrevit circa Annos 666. Hospit. Tom 1. pag 192.
<38v>Gregorius Mag. primus est qui usum imaginum in templis {primus} \palam/ propugnavit. Nempe cum Serenus Episcopus Massiliæ circa A.D 600 Imagines quod eas a suis adorari videret et e templis ejecit; graviter tulit Greg I et acriter illum reprehendit Epist 9. lib 9 Vbi ita scribit. Pelatum {sic} ad nos fuerat quod inconsiderato Zelo succensus, sactorum {sic} Imagines, sub hac quasi excusatione, ne adorari debuissent, confregeris. Et quidem quia ea adorari vetuisses omninò laudavimus, fregisse verò reprehendimus. &c.
By ye Authority & learning of this Gregory images (wch at this time were but {illeg} little in use, though pictures were more frequent in churches) began to be set up in many places churches especially in Italy & (France). {illeg} And they|ir| estimation \estimation/ grew so much in estim that Boniface ye 4th about ye yeare 610 by leave of Phocas ye Emperor Pantheon Romæ hactenus occlusum, concessu Phocæ Imperatoris aperuit et pro Dijs Ethnicis Mariam sanctissimam Christi Matrem, et omnes sanctos et martyres, ethnico prorsus more, ibi imaginibus ac statuis coli instituit ut refert|unt| Sigebertus, Regino et Platina. Hospitianus de Orig. Imag. Tom 3 lib 1 pag 56.
Afterwards ye use of Images increased untill it begat ye famous conention betw{een}{ixt} ye Greks & Latins, about them.
The use of lights \were used/ in churches in ye day time by some superstitious people before Greg. m. But Balæus Centur. 1. Script Britan. Ait Lumine in templis Gregorium hunc primò approbasse. Refert etiam Panthaleon in Chron. Confirmavit quo hunc usum lucernarum et Lampadū in templis Sabinianus Pontifex Gregorij successor circa A.D. 605. Is decrevit ut lampades in templis continuè arderent. Platina in vita ejus. \Supplementum Chronic/ Polydorus lib 6. cap 12. Cranz lib 2. cap 1. Metrop. whereas Hospit Tom 3. lib 1. p 72
Holy water was in use long before Greg. m. viz first instituted by Alexander 1. Bishop of Rome A.D. 113. As Platina & Functius testify Hospit. Tom 3. lib 1. p 78
Greg. 1. was ye first yt would no churches to be consec reliques of martyrs to {be} always used in ye consecration of churches, & yt diligent search should be made if there were ye body of any other saint buried there Gilbertus Cognatus Narrat. Syl. lib 3.
Honorius Papa sine Permissu Heraclij Imperatoris ne tegulas quidem æneas quibus quibus {sic} S. Petri Basilicam cooperuit a Romuli templo amovere ausus fuit Blondo auctore Decad 1. lib 9. Et Boniface Pantheon a Phoca impetravit. The first considerable increas of the Popes teritories was ye Exarchate of Ravenna given by Pipin of France.
<39r>Vigilius 1. was made Pope in ye siege of Belisarius in Rome Greg mag. moritur Anno 2do Phocæ.
The Principles of ye Waldenses see described in Æneæ Sylvij (Papæ sivi {sic} Pij 2 Papæ) Historia Bohemica pag 103.
Greg. mag in lib 4 dialog. cap 58 dicit. Christi sanguinem jam non in manus infidelium sed in ora fidelium fundi. Therefore ye Sacrament was then in both kinds.
The cloystrd|erd| life of Nuns, \/ & strict interdicting their marriag \began about Constantine Magn. his time or soon after/ as also \&/ the marriage of Monks was \generally/ in use & first \publickly/ interdicted by Cyricius circa A.D. 390. & afterward by ye Council of Calcedon cap 16. Et in Matisconensi Synodo 1 AD 587 celebrata, cap 12. Conjugium Monachorum pro Stupro et fornicatione judicatur. In sexto universali Constantinopolitano Concilio, Monachus qui uxorem duxerit fornicatorum pœnis subjicitur.
Monks were made clergy men before Greg. mag. & confirmed in it by him.
Bellisarius AD 533 in Aphricam recuperandam mittitur.
Fames A.D. 539 per universam Italiam fuit.
A.D 542 Bellisarius adversus Ravennam & Vitigem duxit copias.
Iustiniani annis 6 et 7. Bellisarijs Bellum in Africa gessit
Bellisarius Romam cœpit anno 61 postquam a Gottis capta est.
Bellisarius erat consul Romæ cum Theodatus Rex Gottorum elegit Silverium Papam sine suffragijs clericorum, et postea minis \et vi/ impulit ut omnes subscriberent. \cum antea non regum sed imperatorum authoritas interveniret./ Bellum vivente Theodato ab Imperatore indictum est ob non servata fœdera.\*[32]/ Bellasarius autem capta omni Scicilia, Neopoli de Gottis recepta Romam venit
Greg. Magnus fecit ut super corpus beati Petri et beati Pauli Apostoli missæ celebrarentur. Eodem tempore dedicavit Ecclesiam Gottorum quæ fuit in Suburra, in nomine beatæ Agathæ martyris. Item Bonifacius 3us obtinuit Patheo petijt a Phocate templum quod Pantheon appellatur Pantheon. In quo fecit ecclesiam sanctæ Mariæ semper Virginis et omnium Martyrū. Anastasius de vitis Pontif. Rom.
Honorius A.D 626 built many churches & dedicated them to divers Martyrs Anastasius de vitis Pontif. Rom.
Gregꝰ. Magn. Donatistas in Africa, Arianos in Hispania repressit, Agnoitas Alexandria ejecit. Gothos Hæresin Arianam relinquere coegit. Ioannis Partriarchæ Contsantinopolitanæ {sic} audaciam fregit. Litanias, stationes, & Ecclesiasticum officium auxit Quatuor Concilijs Nicæno, Constantinopolitano, Ephesino, Chalcedonensi, tanquam quatuor Evangelijs honorem haberi voluit. Episcopos {illeg} Siciliæ, qui ex antiqua Ecclesiarū consuetudine Romam singulis triennijs conveniebant, 5 quo semel venire indulsit. Testatus est Petrus Diaconus se spiritum sanctum columbæ specie in ejus capite sæpe vidisse. — Breviarium Chronologicum.
Claves (inquit Greg. magn. ad Childebertum regem Franciæ) S. Petri, in quibus de vinculis catenarum ejus inclusum est, excellentiæ vestræ direximus, quæ collo vestro suspensæ, a malis vos omnibus tueantur. Epist 6. lib 5. For in those days it was the mode to send \for a gift/ ye filings of Peters chains included in a golden Key taken from St Peters Altar. That by hang wch by hanging it about their necks, might defend ym fm all evil. Brev. Chronolog. See Baronij |Annal pag 23|
Reccaredus K. of Spain Sent {sic} gifts to Greg. mag. wch Greg commends & returns him pia munuscula. lib 7. Epist 26. Ind 2.
The Story of {illeg} Gregory magn. the delivering ye soul of Trajan out of Purgatory \Hell/ by the prayers of Greg magn. is rejected of
De anima Trajani qua B. Gregorij precibus ab inferno liberata asseritur talis historia a nonnullis improbatur, a pleris etiam viris doctis, ut vera supponitur, ab aliquibus etiam probatur ac defenditur; quibus nos libenter subscribimus. Breviar. Chron.
Of ye Pantheon also Breviar Chronolog. speaks.
{illeg} Iustus ye Monk committing Simony, Greg. magn. after his death Commanded him to be buried in a dunghill. Afterward injoyned \Copiosus {illeg}/ another \of the devouter/ monks to say mass \dayly/ for him for 30 days together. At the end of wch time dead man appeared \to ye monk/ & told him that hee was saved thereby \till then in a bad condition, but now well becaus to day he had received the communion/. And by this example it is become a custome to celebrate 30 masses for ye dead, to Antonius deliver them out of Purgatory. Antonini Archiepiscopi Florentini Chronica. pars: 2. Tit 12 |cap 3| pag 218. Et Greg: dialog lib 4. c 55. Baron Annal A.D. 590 sect 11.
When ye Plague raged at Rome, Greg. magn. commanded a procession to be made about ye city wth latanies at Easther, & yt ye Image of the virgin Mary should be carried about before ye Procession. Concerning wch they affirm that the infection & distemper of ye air gave way to the Image, as if not able to abide its prsence, whence followed a wonderfull serenity & purity of ye Air & then {illeg} near ye Image were heard ye voyces of Angels singing. Regina Cæli lætare alleluya. &c And Gregory (who followd ye Procession, added, Ora pro nobis Deum alleluya. And he saw an Angel wipe his bloody Sword & put it into ye scabbard, whereby he knew yt ye plague was ceased. Antonini{illeg} chron. pars 2 |tit 12. sect 2 cap 3. sect 2.| pag 219. See also Theodoric de Apoldia lib 2 de vita B. Dom. cap 5 et 8. Et Sigon lib 1. De regno Ital. Et Canis. lib 5 de virg. Deip. cap 22.
<40r>About ye time of Greg. magn. Singing divine service after ye Roman mode was brought into France & soon after into England.
Some of them report that to convince an incredulous woman of Transubstantiation converted a piece of ye Bread into flesh by his prayere, & afterwards from flesh to ye form of bread again. Antoninus Chron. pag 226. pars 2. tit 12. \cap 3/ sect 8.
At another time a monck dying excommunicate Gregory {absolves} {illeg} caseth {sic} his absolution to be read over his grave, And ye night after ye Monck appeared & declared that he was freed out of | in Purgatory till his {illeg} by the absolution. Antonini Chron. pars 2 pag 226
Some affirm that he added 4 days to lent to make up 40
In Gregories time ye Pope had \got/ ye supreme power in Rome next under ye Emperor Antonini chron: pag 240, Sect pars 2. tit 12. sect 16.
Bellisarius Romam ingressus est ad 4 vel 5tū Idus Decembris Anno 11o Iustiniani A.D. 537. Baron Annal.
Agapetus Papa \cùm/ non ex omnibus suis redditibus corradere tantùm pecuniæ posset quæ sibi a Theodato Gothorum Rege ad Imperatorem Iustinianū|um|. Legatione fungenti ad iter conficiendum Constantinopolim satis esset, opus fuerit vasa sacra pignori dare ad pecuniam tunc necessariam comparandam. Baron An̄al 356. Yet at this time ye reverence & authority of ye Roman Ch Pope was very great. ibid. Note this embassy was caused by Theodatus threating to put the Senators & their wives & children to sword if they did not prevent ye Emperors designed army from coming into Italy
Of Gregor magn. his faith in ye 4 first councils see Baron Annal pag. 22. & Greg Rom 10. forte lib 1. Epist 24.
Procopius reccons ye yeare 536 to be the first of the Gothick warr.
Greg. Cælibatum Clericorum in Concil Romano Anno 13o Mauritij confirmavit {illeg} Canone in his verbis confirmavit. Siquis presbiter aut diaconus uxorem duxerit Anathema sit. Baron. Annal. p 27.
Reccaredus who began his reign about ye same time wth Greg. magn. was the first Catholick King, his predecessors being all Arrians. It seems yt ye name of Catholick hath been ever since given to ye Spaniards. For one of ye Roman religion was then in spain called a catholick.
Gregory first forbad ye Presbiters signing ye forehead in Baptism wth oyle saying they were onely to anny|o|ynt the breast & the bishops afterward to annoynt the forehead but soo according to ye ancient custome, but afterward he indulged the Presbiter to {illeg} annoynt the forehead.
Two civill warrs being concluded there breaks out a forreign war AD 366 . of thre years standing
Ammian lib 30 saith that ye Goths AD 373, transmisso Istro invasere Thracias or rather A.D. 376. Valentem vincunt A.D. 378 & Constantinopolim appropinquant But Theodosius in ye first year of his reign AD 379 overcomes them with a very great slaughter, & they intreat for peace & {illeg} themselvs | supplices in amicitiam recepit. And about ye same time Gratian {illeg} overcomes ye Alemans wch infested Galatas occidentales. And so ye {illeg} Empire is again quieted.
Note. The Goths began to attempt something on ye borders of Thrace AD 373. But {illeg} broke not out vio were \soon/ quiet again until AD 376 when broke out ye Triennial war wch was ended by Theodosius AD 379. And then they were quiet untill AD 395 (the first yeare of Arcadius & Honorius when by ye invitation of Stilico & they broke out again vehemently
Hellenism \its external worship/ was not quite destroyed before Theodosius his time
The Collyridian Heresy was of those that worshipped ye Virgin Mary as a Goddess & sacrificing offered a cheescake (placentam sive Collyriden) to her. Epiphan heres 78. Circa AD: 373. Baron Annal 373. 30
The {{illeg}roth} of Rome from AD 606 downward see Downham p 37 In AD 710 he was so high as yt ye greek emperor kist his foot.
Bonifacius 4 Pantheon – consecravit 4 Idus Maij ejectis prius gentium simulachris lustrato templo. Vnde postea virgo ad Martyres appellata est. Platina de vitis Pontif.
In ecclesiam S. Mariæ et omnium sanctorum \Martyrum/ vertit, ejectis simulachris gentium, perlustrato templo anno Christi 609 juxta Sigebertum. {illeg}
Multas reliquias in eo (templo Pantheone) collocavit (Bonif 4.) Et in ea Ecclesia Phocas Imp. multa dona dona {sic} obtulit. Onuphrius Epitome Pont Rom.
Deo eode Pantheone meminit Beda Hist Ang l 2. c 4. & de Ratione temporū l 2
Bonifacius 4 creatus 18 sept AD 607, Pantheon, nobile Romæ Delumbrum a M. Agrippa ter consule erectum, & Iovi vindici consecratum, a Phoca impetrat et in honorem Dei Genetricis Mariæ et sanctorum Martyrum, post sexcentos triginta duos annos Deo consecrat titulo Dei genetricis ad Martyres: Ex Anast. Sedit. annos 6 mens 8. Breviar Chron
Bon 4 electus 17 Ian AD 608 sedit an 6 m 4 d 9. Pantheon consecravit &c. Cameracenas
In Pantheone omnium deorum imagines effictæ erant. Petrus de natalibus lib 10. c 1. vult ideo vocatum Pantheon quod extructū fuerit in honorem Cybeles omnium deorum matris Circa annum vero 610 Bonifacius 4 a Phoca petijt et impetravit ut hoc templum sibi concederetur sicut Platina et Iacobus de Voragine in Lombardica historia narrant, Dedicavit Mariæ et om. sanctis 4 Idus Maij, statuit ut singulis annis, 4 Idus maij celebraretur festum de Martyribus omnibus (all Saints) sicut in Calendis ejusdem mensis celebrabatur festum omnium Apostolorum. Templum verò SantæMariæ ad Martyres appellavit quod hodie sancta Maria rotunda dicitur a populo. Durandi Rationale lib 7. c 34 Petrus de Natal l 4 c 159. & l 10 c 1. Polydorus l 6. c 8. Beda l 2. c 4 Ang hist. et de Rat temp l 2. Regino l 1. Balæus et Platina in vita Bonifacij. Cum antem Romam ad hoc festū quotannis maximæ hominum multitudo conflueret et propter defectum victualium huic celebritati commodè vacare non possent, ideò Greg 4 Papa circa AD 834 festum hoc ad Novembris Calendas transtulit, {illeg} ut post collectas in rerum abundantia celebraretur. — Non autem voluit Gregorius ut festum hoc in honorem solum Apostolorum et Martyrum celebraretur, sed generaliter omnium sanctorum sanctarum et Electorum, Trinitatis et angelorum, id per universum mundū Durandi Ration l 7. c 34. Petrus de nalit {sic} Et Polydorus ut supra. Cranzius in Metrop l 2. c 1. —— Hoc ipso anno quo festum hoc primò institutum est a Bonifacio Mahometes — coronatus est rex Ægypti Africæ et Syriæ Damasci, et postea Saraceni, eo tempore quo Greg hoc festū transtulit ad Calendas Novembris toti Orbi Christiano Celebrandum obtrusit, in Italiam navigantes sacra et profana omnia diripuêre. A.D. 611 die sequenti instituitur festum omnium animarum ut saltem generalia sufragia pro illis fierent, Cujusmodi festum habuere etiam Ethnici Romani. Hospitianus de Origine Fastorū. Antonini Hist tit 13. c 1.
Maria Scot in chron anno 610. Sigebert anno 609 hoc factum esse dicit. — Illata illuc esse reper 28 curribus ossa sanctorum martyrum e diversis urbis cæmeterijs effossa solemniter comportata ac decentissimè collocata. Sorani Martyrol. Roman. Celebratum fuit 13 Maij. Deinde Novemb 1.
Quomodo Tyrus post 70 annos a Nabuchadn: in statum pristinum restituta fuerit, Græcorum ac Phænicum historias prodidisse, ex B. Hieronym: asserit Hector Pintus super Isa cap 23. Annal Tornielli. An mundi 3448. 9.
Strabo ait l 16. Tyrus totam insulam f|e|sse nisi quod aggere continenti connectit{ur} quem Alexander quem Alexander {sic} construxit dum eam obsideret. Arrianus l 2 de expedit. Alex. & Curtius l 4. Diodor. Sic. l 17. describunt qua ratione fecerit hunc aggerem 4 stadiorum longum et 200 pedum latum. Tyrus, teste Hieremia \(forte c 47.4)/ his 70 annis post Obsid Nebuchadn. sicut et Sidon habuere reges.
Tyrus tempore Salmanasaris et regis ipsorum Elulæi per 5 continuos annos obsidionem {illeg}Assyriorum pertulit et contempsit, ut {ant} Iosephus ex Tyrijs Menandri Chronicis l refert l 9 ante c. ult. in fin.
Hieremias c 27|5|. v 22 cunctos reges Tyri et Sidonis numerat
Ægyptia captivitas annorum 40 accidit paulo post eversionem Tyri Ezek 29.18, 12. Et cum Ægyptis casuri Æthiopes et Lybyes auxiliarij c 30. v 4, 5.
AD 612: Cessantibus Persis Saraceni Invadunt Rom imper et vastant Syriam
Maomet post regnum 9 annorū moritur AD {illeg} 630, vel 631.
AD 827. Euphe Saraceni Siciliam invadunt sub Euphemio profugo duce Imeratoris {sic} inde statim, nacta cuncta Sicilia, Calabriam et pleras Italiæ partes invadunt et occupant et infestant. Ex Curopalata, ex quo Cedrenus Cedrenus. Eodem anno Saraceni vastant Hispaniam.
AD 843 Anno quo Greg 4 mortuus est Saraceni ingenti clade universam Campaniam et Sannites vastant, Beneventum capiunt \ac tenent an̄os fere 20/, Capuam exurunt, Et Italiam ferro et igne per annos ferè 30 devastant.
AD 846 Saraceni ex Africa instructa Classe venientes improviso agmine suburbia trans Tyberim posita drprædati {sic} sunt, et SS: Basilicas S. Petri et Pauli auro argento gemmis locupletas spoliarunt. In Africam onusti præda redeuntes, naufragio perìere.
Sedes Regni Saracenorum erat Cordubæ in Hispania
AD 851. Ludovic. Lotharij{illeg} Imp.is filius Bonaventum {sic} venit, ei saraceni omnes traditi sunt quos ad unum jugulari jussit. Leo Ostiensis L 1. Chr. Cassi{illeg} l 31.
AD 876 Saraceni crudeliter grassantur per Italiam et Papa Ioan in Epistola ad Imperatorem quæritur quod e Principibus Christianis aliqui cùm Saracenis fœdus inierunt et iterum anno sequenti scribit ad imperatorē ut eorum fœdus dissolvat. Et auxilium petit, eo quod tanta erat eorū potentia ut, Sabinis depopulatis pro{x}imus immineret urbis interitus. Et post mittit legatos. Tandem cùm se ope des{illeg}tutum viderit, Saracenos jam jam {sic} urbem invasuros annua pensitatione tributi pacat. AD 877
AD 879 Ioan Papa excommunicat Principes qui cum Saracenis fœinierant At orta in Ecclesia civili discordiâ, Saraceni universa depopulantur. Cum ijs Docibilis Dux Cajetanorum (populi Italici) Bellum init rupto fœdere quod ante cu{m} saracenis habuit. Sed cæsis multis Cajetanis, rursus fœdus ine{un}t et Garilianum ad habitandum ab eo directi sunt ubi annis ferè quadraginta innumera undi mala perpetrantes & perstiterunt. Ex Leone.
AD 884 Campaniæ pars finitima Saracenis ingentem passa est cladem
AD 915 Fœdus quod cum Saracenis Neopolitani Cajetani, ali exceptis Capuanis Imperator {illeg} \Constantinus Constantinop./ per Legationem rupit, et junctio fœderatis Saracenos \ad Garilianum/ tribus Mensibus obsedit qui fame cogente erumpentes et fugientes in proximos montes & Sylvas plæri cæsi reliqui omnes capti sunt. Leo Ostiens. in Chron. Cassin. Postea eodem anno Ioan Papa creat Berengarium imperatorem occid: mense Septembri ob auxiliū ab eo impetratum et Saracenos profligatos.
AD 921 et 922 Angli quamplurimi \religiosi/ ex more peregrinantes inter Angustias Alpium a Saracenis occisi sunt.
AD 944 Hugo Rex Itali mittit classem adversus Saracenos et eorum omnium naves exurit, quæ Saracenis Fraxineti commorantibus erant auxilio, capit Fraxinetum Saracenis elapsis in proximos montes. Et paulo post, cum ijsdem ob metum Tyranni Berengarij fœdus init. Ex quo audaces redditi religiosos itinerantes ex more plurimos neci dare perseverant.
AD 951 Saraceni meatum Alpium obsidentes a viatoribus Romam petentibus tributum accipiunt et sic eos transire permittunt.
AD 961 E Creta Insula Saraceni, postquam per annos fere 40 occupaverant, penitus ejiciuntur a Nicephoro Phoca ejus Germano Leone. Imper
AD 963 vel 964 Nicephorus primo sui anno contra Saracenos qui in Scicilia erant misit Manuelem, sed ipse cum exercitu interemptus est Saracenis animatis quod Hypolitus Episcopus Sciciliæ vaticinatus esset se non a Græcis sed Francis vincendos.
AD 964 Nicephorus Saracenis eripit Cyprum, Tarsum, et urbes plusquā centum.
AD 968 Nicephorus Legationem mittit ad Ottonem de pace ineunda spondens se Apuliam Et Calabriam {illeg} provincias quas hactenus tenuerat dediturum Ottoni. {illeg} Et Otto scribit ad suos Germanos se eadem æstate, si Græci paruerint, in Franciam dirigere per Fraxinetum ad destruendos Saracenos. Sed {compert} {compert} cum Græcus Imperator exercitum Othonis per fraudem delere conatus sit, anno sequente Græcos una cum Saracenis expellit Calabria et Apulia
AD 971 Otto, firmato fœdere cum Io. Græco Imp. recessurus ab Italia una cum conjuge Ravennam pervenit, et anno sequenti in Germaniam. Epitome Annal Baron.
<42r>About ye same time or soon after (namely in ye beginning of ye reign of Theod II) there happened \was/ another whol great army of Barbarians \in {France}/ wholly consumed not by a metaphorical but real storm of lighting & fiery whirlewinds.
And if it were \may be thought any thing/ {illeg} to or purpose to instance in an army overthrownnot by a {illeg} figurative but real storm, I might instance in that great one of Roilus
So in lib. 4 cap. 24 he describes the ye {sic} like like {sic} practises of {Greek} ye heathens permitted by Gr{illeg} Vale{.} At Antioch when he resided there for some time
Sr / The kind profer wch you were pleased formerly to make to me about omitting ye payments required by my being a member of yor Society, my state suggests to me now to embrace, For ye time draws near yt I am to part with my Fellowship, And \&/ as my incomes are contract{illeg}, {illeg} \I find/ it will be convenient that I contract my expenses. This gives me occasion Sr to trouble you wth ye /wth ye\ payment for ye last half year wch I have sent you by Iohn Stiles ye bearer hereof. The note wch you sent in yor last for Dr Castle was accordingly delivered to him, & \sometime/ afterwards I took occasion to speake wth him about {illeg} his answer, but I know not whether he ever sent one.
Yor humble Servant I. Newton
\Valentinianū etsi/ Authorem 2 tolerationis 1, \eo/ quod esset suæ religionis tam impudenter excusatis ut facile suspicor eum Valent \Cum/ accusatione hyperbolica \Valentem/ insectasse videatur \{illeg} {credatur videatur}/ /quis\ facile suspicatur \fere cred{illeg}/
And if it may be proper to mix wth {these} Armies overthrown by figurative storms {an instance of any} perishing by a real storm \others overthrown by reall ones/ I may add that great Army of Roilus wch \in ye beginning of T. jun̄/ was \wholly/consumed by lighting & fiery whirlwinds, & another of ye Persians wch suffered much \was currbed {sic} about ye same time/ by excessives rains & haile: Both wch Theoderite thus remembers. ———— But this ex abundanti.
What was ye extent of these five Provinces I cannot learn: but not to indulge too much to ye large expressions of Historians, if we suppose them but equal to Armenia & Mesopotamia, or not so much, yet ye whole {illeg} \may/ amount to {illeg} ye 4th ꝑt of ye Empire; at least if further allowance be made for ye restitution of ye limits in other places.
The end of ye Apocalyps No man ever doubted but yt ye day of Iudgment was described in ye {illeg} 20th chapter of this book, & if this Prophesy look so far downward as to ye day of Iudgment why should we think it overlooks ye intermediate ages? And {illeg} then why should not ye series of ye Seales & Trumpets wch is ye most articulate & & artificiall \& largest of/ parts of ye Prophesy \be/ extended through all ages,: especially since we have shewed it to be contemporary wth all yt rest before \precedes/ ye 20th chapter.
|for| Of all former persecutions that of Decius is accounted \much/ ye greatest, & yet that seems \the rest being neither/ {illeg} \so universall nor sharp & yet that {I}/ to have lasted scarce two years. \Some/ Other persecutions were longer but not soe universal nor violent as \that/ either \yt/ of these \And/ Decius But this lasted \almost/ 10 years in ye height of violence whereas this lasted 10.
<42v>For they that frame such interpretrations {sic} as make ym \in no age/ usefull to ye church in no age what do they but {argue} \accuse/ God of impertinence & goe about {to undermine} \(as much as in them less)/ to frustrate his counsels. / Concerning wch I cannot but note that it was accomplished by ye direst desolatations {sic}, that (I believe) ever nation felt [as if God had reserved the g] The Empire had been before very notably wasted by various {illeg} nations such as were \then/ estemed the fiercest Barbarians; but Lombards surpast ym all in ferity: as if] God had reserved|ing| his greatest \most grievous/ scourge for ye fountain of Apostacy & {grievous} /{illeg}\ \most griveous/ part of that scourge for ye last place \to try ye utmost/ before would give over an incorrigible insensible people. For all former desolations were outdone by the Gothic & those very {illeg} manifestly by ye Lombardic A little before ye Lombardic invasion there was \{came}/ a revelation {illeg} to one in these words: Finis venit universæ carnis, finis venit universæ carnis, finis venit universæ carnis. This Gregory ye great understanding of ye end of ye world made{illeg} this comment upon it, Post il Mox Post illam Prophetiam mox ———— Vpon wch place of Gregory Baronius writes thus
Further ye And lastly by ye expression that ye day shone not for a third part of it & ye night likewise we are to understand ye duration of the darkness{illeg} of ye 3d part of ye son {sic} moon & stars that is \the duration of the obscurity or Eclips/ of ye Western Empire: interpreting ye day & night of one & ye same time of obscurity called day in respect of ye Sun & night in respect of ye moon & starrs, For though in nature \where the luminaries shine & {are} ecliclipsed {sic} successively/ days & nights cannot be coincident {yet} because For here ye Sun moon & starrs shine not alternately as in nature to constitute successive days & nights, but all together, & are darkned all together. Now of ye \western/ day & night of wch ye darknes was a 3d ꝑt ye beginning must be at ye beginning of ye \western/ Empire because A. C. 395 \for/ that was its sun & moon rise, & ye end \must be/ at ye at ye end of ye darkness, not sooner becaus ye darkness is a part of it nor later because that is ye latest time of wch ye prophesy has hitherto taken a view. Further ye beginning of this western eclips dakness {sic} was in ye beginning of this Trump or \{illeg} {illeg}/ rather in ye beginning of \at/ ye siege of Rome by ye Goths \in the third year of ye war/ {illeg} wch was in December A.C 53{illeg}7 \ineunte/ |In ye first year ye war began only in Dalmatia & Sicily. In ye 2d year it {begann} in Italy but approaced {sic} not Rome till ye end of ye 2d or beginning of the 3d year| for then began ye western dignities to be {illeg} manifestly eclipsed. Mox over the end of ye darknes I put in ye year 607 when ye bishop of Rome obteind ye universall bishopric ⊛⊛ not sooner because ye Lombardie wars continued till ye year 604, & after those ceased the first stept \left Rome &/ Italy in ye lowest degree of {illeg} obscurity, nor later because then Rome surged out of this {illeg} da \by that concession of Focas/ began again to be empress of ye world & \to irradiate/ ye whole west to be irradiated by that Hermaphroditi luminary ye Pope & by those stars ye Cardinalls wth ye rest of his court, wch from that time brake forth more & more out of ye cloud till they outshone all other temporal potentates. Compute now & ye whole lenght of ye day & night from ye Sun & Moon rise \beginning/ A.C. 395 \ineunte/ to ye end of darkness A.C. 607 finiente is \ad finem purgente is currente is/ 212 fere the 3d part of wch is \almost/ 71 years / Supposing therefore ye desolation of Rome between ye fall of ye Temporall & rise of ye spirituall Empire to be the time of Darkness, the lenght thereof {illeg} will be \about/ 70 or 70 years, accordingly as you date it either for ye \compu/ beginning of this Trumpet A.C 536 {illeg} iniunte or from ye beginning of ye siege of Rome A.C. finiente \ineunte/ to the promulgation of ye Edict Edict of Phocas by ye {Conf f} for ye universal Bishopric promulgated by the Coucil {sic} at Rome A.C. 607 finiente. And this is \{illeg} is/ \about/ a third part of \Also/ ye whole day & night from ye sun & moon rise \beginning/ A.C. 395 \ineunte/ to ye end of ye darknes A.C 607 ad finē vergente is between 212 & 213 | \about/ 212 years, & ye 3d part thereof between 70 & 71 years | \almost/ of 71 years. Wherefore the time that ye 3d part of ye Sun moon & stars shone day & night shone not was about ye 3d part of ye whole whole day & night. for Till \for/ then Rome \emerged again out of/ continued in ye greatest obscurity to be once more {illeg} \Queen/ Mistres of ye world, then began ye \whole/ west to be irradiated again by that Hermaphroditic luminary ye Pope & by those stars ye Cardinals wth ye rest of his court wch as ye cloud from that time break forth more & more out of ye cloud till they \out/shone most gloriously all other eathly {sic} luminaries Kings & \earthly/ Potentates
[Editorial Note 6] <43v>Gothi rege Autolpho Gallias ingred{illeg}|iuntur|. Honor 9 & Teod 5 Coss biennio post captam Romam.
Tanta hostium et tam amplia victoria fuit cædes tam felix and incruenta victoria fuit, ut credas non bello ancipitj|i| dimicatum sed solas impiorum pœnas expetitas. Nazarius Panegyr. Constant. Vide plura apud Baroniū Ann 312 {illeg} sec 38 & sequ.
Cum Maxentius [machinis præstigiarū magis quam subjectorum benevolentia confideret &c] omnem locū & agrum & civitatem etiam quæ ipsius subjiciebatur imperio, ingenti armatorū multitudine & infinitis copijs munivisset: Imperator Constantinus \Dei auxilio nixus/ — primam secundam primam secundam {sic} et tertiam tyranni aciem adoritur & omnibus primo impetu facile subactis universam prope Italorum peragat regionem. Euseb in vit. Constant l 1. c 31.
Ecce fratres mei jam cernimus quod audiebamus: Novis quotidiè et et {sic} crebrescentibus malis mundus urgetur. Ex illa plebe innumerabili quanti remanseritis aspicitis, et tamen adhuc quotidie flagella urgent repentini casus opprimunt, novæ nos et improvisæ clades affligunt. Greg. mag. Hom in Luc 21
Roma a Gentilibus no
Finis quodammodo tunc dici potuit advenisse Romani \Occidentalis/ Imperij cum Longobardi Italiam invadentes rerum potiti sunt. Etenim post paucos Hexarchos Constant{i}nopoli ab Imperatoribus in Italiam missos, qui Ravennæ considere consuevere, ijsdem diu prævalentibus Longobardis, Occidentis Imperium penitas collapsum est, ne us ad Carolum magnum restitutum, ut tamen in Gallias fuerit ipsum translatum. Sane quidem quam durissima foret Longobardorum adventu grassatio, ejusmodi factis divinitus \a [33]/ vaticinijs præsignata potest intelligi, quibus mundi ipsius interritus fuit creditus significari. |
| Quid autem passa sit Longobardis Italia vel hoc uno collige argumento: Si teste Procopio cum ijdem amici essent Imperatoris et Laboranti Italiæ bello Gothico in auxilium Longobardi venientes longe deteriora hostibus perpetrarunt, ut opus fuerit eos dimittere: quid ab ijsdem factū potest existimari cum jam hostes redditi hostili animo Italiam invaserunt? Sane quidem adeo — immensa ubi increbuere sub ipsis mala, ut non leves quæ personæ sed ipse \b/ Gregorius Papa existimarit jam instare novissimū diem quo universi orbis conflagratio immineret\ret/. Baron Ann 567 sec 15, 16.
Locus Gregorij ad quem alludit hic est. \mox post \{eam}/ Proph{etiam} quod Finis {omnis} carnis venit {univ.} carnis/ Ista | mos illa Terribilia in cælum signa secuta sunt ut hastæ at acies igneæ ab Aquilonis parte viderentur. Mox effera Longobardorum gens de vagina suæ habitationis educta in nostram cervicem grassata est; at humanum genus quod in hac terra præ nimia multitudine quasi spissæ segetis more surrexerat succisum arruit: nam depopulatæ urbes, eversa castra, concrematæ Ecclesiæ, destructa monasteria virorum & fœminarum, desolata ab hominibus prædia at ab omni cultore destituta in sollitudine vacat terra, nullus hanc possessor inhabitat; occuparunt bestiæ loca quæ prius multitudo hominum tenebat. Et quid in alijs mundi partibus agitur ignoro. Nam in hac terra, in qua nos vivimus, finem suum jam non nunciat, sed ostendit. [Alludit ad prædictam prophetiam] Greg Dial. l 3c 38.
At ne quis putet mendax fuisse oraculū de fine universæ carnis prædictū sciat hisce verbis non seculi consummationem significatam sed gentis Italiæ cladem: sicut olim deum per \suum/ prophetam suum comminatum fuisse constat, ubi ait[34]: Hæc dicit Dominus deus terræ Israel. Finis venit: Venit finis super 4or plagas terræ: Nunc finis super te, &c. Sicut ergo finem universæ carnis minitante Propheta, non mundi est demonstratus interritus, sed imminentes tantum clades præfiguratæ fuere, ita pariter eadem, quæ prædicta sunt S. Redempto, accipienda erunt. Certe quidem finis quodammodo tunc diei potuit advenisse Romani Occ. Imp. ——
Viginti jam et septem annos ducimus quod in hac urbe inter Longobardorum gladios vivimus. Greg l 4 Epist 34.
[35] Qualiter enim et quotidianis gladijs & quantis Longobardorum incursionibus ecce jam per 35 \trig. quin/ annorum longitudinem premimur nullis explere vocibus suggestionis valemus. Greg. lib 11. Epist 45 ad Phocam Imp. Indic 6 edit. Rom.
Ecce jam de illa omnes hujus sæculi potentes ablati sunt. Ecce populi defecerunt. Vbi enim Senatus? ubi jam populus? contabuerunt ossa, consumptæ sunt carnes, omnis enim secularium dignitatum ordo extinctus est. Et tamen \ipsos/ nos paucos qui remansimus, adhuc quotidie gladdij {sic} adhuc quotidiè innumeræ tribulationes premunt. — \Vacua jam ardet Roma/ Quid autem ista de hominibus dicimus cum ruinis crebrescentibusipsa quo \destrui/ ædificia destrui videmus. Post defecerunt homines etiam parietes cadunt. Iam ecce desolata, ecce contrita, ecce gemitibus oppressa est. &c. Hæc autem quæ de Romanæ urbis contritione. videmus dicimus in cunctis facta mundi civitatibus scimus. Alia enim loca desolata sunt alia gladio consumpta, alia fame cruciata, alia terræ hiatibus absorpta. Despiciamus ergo ex toto animo, hoc præsens sæculum vel extinctum.
Et ante — Destructæ urbes, eversa \sunt/ castra, depopulati agri, in solitudinem terra redacta est, nullus in agris incola, pene nullus in urbibus habitator remansit & tamen ipsæ parvæ generis humani reliquiæ adhuc quotidie & sine cessatione feriuntur, & finem non habent flagella cælestis justitiæ {illeg} Ipsa autem quæ aliquando mundi domina esse videbatur qualis remanserit Roma conspicimus. |immensis doloribus multipliciter attrita, desolatione civium impressione hostium frequentia| ruinarum &c ——
In Epistola prima Alexandri Episcopi Alexandriæ paulo ante concil Nicæn 1. (Ex Theod. l 1. C 4) {illeg} Postquam divinitatem filij patri coessentialem \prolixè &/ strenuissimè asseruit, de spiritu sancto tantum dicit.
Ac præter istam piam de patre et filio sententiam, unum præterea spiritum sanctum, sicut nos docent sacræ literæ, confitemur: qui non modò sanctos homines veteris testamenti sed etiam divinos novi testamenti doctores innovavit. Concil Tom 2 pag 188.
In Concilio Lateranensi 4o \Decret 3./ AD 1215. Frid 2 Imp. Innocent 3 papa (Tomo 28 Concil pag 162) sic statutum est. Catholici verò qui \Crucis/ assumpto charactere {illeg} ad hæreticorum exterminium se accinxerint, illa gaudeant indulgentia, illo sancto privilegio sint muniti quod accedentibus in terræ sanctæ subsidium conceditur.
Anno (Hegyræ {illeg} qui cœpit Martij AD 1057) 449, induit Calipha Chalifa Caijmus Biamrilla Principem Togrulbecum veste imperiali, eum coronavit, et tor at armillis ornavit: scripsit ei autoritatem consignatam de præfectura aulæ suæ. Et stabilitum ei fuit Imperium at regnum: nec in utra Iraca & Chorasana quisquam fuit reliquus qui litem ei moveret.
Anno 430 (qui cœpit Octob 3 1038) cœperunt principes Salgucidæ. Et primus quidem ex ijs inauguratus fuit Muhammed Abutalib Togrulbecus cujus fratres erant David Ghacarbecus, firus et Arcelanus. At hi filij erant Michaelis f. Salghuci f. Dacaci. Qui Dacacus vir fuit Turca animosus boni consilij et regiminis et rex Turcarum cosilio {sic} ejus utebatur &c — Mortuo Michaele Turcæ plures se xxxxx Togrulbeco qui ob incarceratione patris per regem Indiæ \Chorosanæ & Mauranaha\r{æ}//, ab eo cœperunt opidum Tusum, quod primum fuit quod in potestatem Salg\h/ucidarum venit. Postea anno 432 (qui cœpit 11 Sep 1040) \victo eo rege/ universam Chorosanam occuparunt.
Anno 447 (qui cœpit 1 Apr. 1055) cœperunt Salghucidæ imperare Bagdadi. Vtpote Turca Basasaræus potens factus in Iraca cogitabat de occupanda arce imperiali, quod cum intellexisset Calipha, scripsit ad \advocavit/ Togrulbecum, qui venit Bagdadum mense Ramadano et cœpit Melecrahimum regem Saracenorum, cujus oratio cessavit in fine Ramadani (i.e. in fine Dec 1055 vel initio Ian 1056) At ita desijt imperium Bij Boijtarum quod duravit annos 127. Fuit Bagdadi stabilitum imperium Togrulbeco {sic}. Anno autem sequenti duxit Calipha sororem Togrulbeci et cum Togr. Bagadi substitisset 13 menses & 13 dies, inde abit petitum regionem Mausiliæ avehens secum balistas &c. Dein anno 449 inauguratur ut supra.
Anno 455 die veneris 23 Ramadani (i.e. AD 106{3} ) obijt Togrulbecus cum annos regnasset 25 &c
Si Togrulbecus venit Bagdadum die 25 Ramadani, Tum die 9 vel 10 {illeg} \Dulkaida/ Anno 448 (id est Decemb 21 16 Ian 19 vel 20 1057) abijt petitum regionem Mausili&
Chorasan is a country in the farthest part of Persia adjoyning upon India.
<44v>Rev. 16.12. The water of Euphrates was dried up &c is explained by this history. Turca quidam nomine Ruslanus Abulharitus Mutaffirus, dictus et Basaseræus potens factus erat in {illeg} Iraca, & prospero rerum successu usus, potitus erat regione, celebris factus terrori et timori erat Principibus Arabum & Barbarorum. Iam nomine ejus orabatur in suggestis Iraca nec quicquam restabat Melecrahimo Boijtæ {illeg} (Regi Bagdadi) præter nudum titulum. Chalifa autem Caijmus Biamrilla cum intellexisset Basaseræum cogitare de occupanda arce imperiali, scripsit ad Togrulbecum qui in tractu Rajæ erat, opem ab eo petens, eum hortans ut in Iracam veniret — Togrulbecus, ut Bagdadū venit \secum adducens 18 Elephantes / {sic}/ prehendit Melacrahimum \et domicilium fixit in arce imperiali/; at ita desijt imperium Boijtarum quod duraverat annos 127.
The whole history in short is this.
Masudus \Mahmudus/ King of (Chorasana), India (& Mauranaharæ) having {injun}{illeg} imprisoned Michael {illeg} {the father} of
{illeg}
The guard of Chorasana
Mahmud King of Chorasana India & Mauranahara upon a certain expedition leaves ye guard of Chorasana to \into Mauranahana {sic} takes him to his assistance certain/ Turkish souldiers \forces/ whose commander was Togrulbec /Michael ye father of Togrulbec\ \& after his return commits to them ye guard of Chorasana. But after a while grows/ But he having imprisoned Michael ye father of Togrulbec for denying him that assistance jealous least they should poss make themselves master of the country. And after his death his son Masudus sends an army against them & {illeg} whereby they are vanquished \overcome/ & thereupon Michael dies. & the {illeg} But his son Togrulbec again encounters them {illeg} with better success vanquishing & pursuing them to ye town Tusum wch he takes. And this was ye first town he became master of. &c.
Togrulbec a Turkish \mercenary/ Commander upon a quarrel between him
<45r>Togrulbeck a Turkish mercenary Commander, upon a quarrel {betw}{een} with \being set upon by/ Masudus king of Chorasana, India & Mauranahara, after \through/ several battells with various fortune at last makes himself master of all Chorasana about ye yeare 1041. About the same time or soon af \Which Country is the most Eastern part of Persia bordering upon India/ Not long after another Turk called Basaseræus became \grew/ powerful in Iraca, & \ye dition of Bagdad &/ making himself master of that country thereof, & grew fam became a{illeg} terrour to ye Arabian Princes so that nothing {remain Melcharimus} Melecrahimus \Boijta/ Emperour of Bagdad enjoyed nothing nothing more then a bare title. But ye Chalif Biamrilla \Whereupon Biamrill the Chalif of Bagdad/ understanding that Basareræus {sic} intended to possess himself of ye Imperial Tower, wrote to \invited/ Togrulbec \to his assistance/ {illeg} [who was in Raja] desiring his assistence & that he would come \to his assistance/ into Iraca. Togrulbec And to Togrulbec \who accordingly/ coming to Bagdad, \makes use of the occasion &/ apprehends Melacrahimus, & \so/ {illeg} puts an end to ye empire of ye Boijts wch /after it\ had lasted 127 yeares, & And in the yeare 1057 was {illeg} solemnly \{crowned}/ inaugurated & crowned according by the Calif according to ye Custome \manner/ of ye {illeg} S{illeg} Emperors of Bagdad. And so \Whereby/ the Empire in both Iracas & was established to him, there being none in either of ye Iracas or Chorasana able to disturb him \& his posterity/. [His successors werw Olbarsalanus his brothers son AD 1063. Gjelauluddanus son of Olbars. AD 1071. Barkiarucus son of Gjelaulud: AD 1094. Mahammedus brother of Bark. AD 1105. Mahmudus son of Maham. 1117 &c]
\Not long/ After the Turkish \princes \out of the east// {had} thus erected one kingdom | their empire at Bagdad advanced from the east to Bagdad & erected one a kingom {sic} there they spread their victories further westward. & west three more kin For in ye yeare 1079. \when Gjelauluddaulus reigned at Bagdad his Brother/ Tagjuddaulus {illeg} Son of {illeg} of {ye Family of Togrulbec} \took from ye Saracens/ took {sic} the kingdoms of \the k Damascus wth the countries appertain{ing} to it {illeg} wch was compre{illeg}/ Damascus from {illeg} ye Saracens \under wch ye Country of Decapolis bordering upon {illeg}/ & Sjarfuddaulas \also/ obteined a grant from Gjelauluddaulus to subdue for himself the Kingdoms of \/ Aleppo {sic} \other kingdoms of the Saracens whose metropolis was Aleppo watered by an arm of Euphr/: wch he did accordingly the same yeare. And ye yeare following viz 1080 Sedj Sedijduddaulas took from ye Romans the kingdoms of Cæsaria. And thus the turkish Empire So that there were four kingdoms of ye |Cæsaria & Cappadocia & established to himself a kingdom in the parts of Asia next Euphrates. His successor Soliman inlarged his borders to Nicæa of Bythinia but in ye {illeg} was forced to retire again to Euphrates. And thus the Empire of ye| Turks at their first advancing from the East And all their countries were adjacent to Euphrates |consisted of four Sultanies or Kingdoms all which| bordered upon the river Euphrates, that of Bagdad lying beyond it & other thre on this side.
Scilix reccons a fift kingdom of Antioch. But this \deserves not to be {remembered} amongst ye \rest// being but small (for the Egyptian Saracens dominions, as he saith, extended to Laodecea) & \{as}/ further \being remoter/ from Euphrates & not lasting above 14 yeares: whereas ye other 4 contined {sic} distinct {illeg} for many yeares. Their kings so far as they are {illeg} recorded in Elmachinus I have exprest in this Table.
The Turks were originally came from ye northern Countries neare Bosphorus whence they were invited by the Saracens to serve into {illeg} \Syria & {illeg}/ to serve under them in their wars \wch {then {illeg}}/ \wth one another/ nor had they any possessions or certain habitation {in Syria untill after them} in these parts untill Togrulbe{illeg}c one of their commanders &c \after the Saracenicall empire by intestine wars {becam} rent into 20 the/ Kingdoms of Corasana, Bagdad, Ægypt, {illeg} \{illeg}/ Damascus & Aleppo {illeg} \&c:/ Togrulbec one of the Turks Commanders upon a quarrel with
[Editorial Note 7] {sic}
Togrulbecus
Circa annum dni 987 Russæ ad christianam religionem convertuntur {Elm}achini Saracen hist. lib 3.
Mense Dulkiada Princeps Bamaludus tradidit Halebum Vicario Munstansiri Domini Ægypti. Et Hasenus id ingressus est ut Præfectus 27 die Dulkiadæ
Paulo post AD 1167 \viz AD 1168/ Saracon chief captain of Noradin king of Damasco was created Sultan of Egypt
| Saracon Saladin 1169 Meledin 1195 Saphadin alius 1195 Meledin 1209 fil Saph Mamalucks until Selimus I ye great Turk Melechsala 1 1249 Mamalukes 1250 Selimus 1517 |
The successors of Togrulbec reigned in Asia until about the yeare 1202. When by an invasian {sic} of ye Tartars from ye north of Asia they were forced to leave their seat & pass into Asia Minor (possessed till then by the successors of Cutlumusus \at least/ in some part or other thereof) under ye leading of Sultan Aladin ye Sun of Kei–Husreu (alias Cosroes) descended of ye Selzuccian family, & there beating the Christians seized upon {illeg} Cilicia wth ye neighbouring kingdom Countries & their first at Sebastia & after at Icomium erected their new kingdom. Iathatines Sultan of Icomium tempore Alexij et Theod. Imp. ut et Michael Palæol. in cujus imperio Tartari diripiunt Icomium & efficiunt Turcks tributarios dividing their king between Mesoot & Kes – cubades giving to ye first Amada Galatia &c to ye other Icomium &c these were succeded by Aladin 2 son of Kei–Cubades who again united the ye {sic} Kingdoms Hee dying wthout issue put an end to ye Zelzuccian family & ye Turks fell into many subdivisision {sic} ye head of one party being Ottoman ye founder of ye present Empire
<46r>Not long after they spread their victories further westward. For in the yeare 1079 Tagjuddaulus nephew to Togrulbec took from the saracens Damascus wth ye Countries apperteining to it amongst wch was the Country of Decapolis bordering upon Euphrates. And in the same yeare Sjarfuddaulus \also/ obteined {illeg} grant \leave/ from ye King of Bagdad to {illeg}ay himself what he could of ye conquer of ye ye kingdom of Aleppo wch he did accordingly the same yeare And in ye same yeare T|S|jarfuddaulas by permission of ye King of Bagdad, conquered for himself the Kingdom of Aleppo wch city is watered by an arm of ye same Euphrates River And ye yeare following viz 1080 Sedijduddaulas took Cæsarea of Cappadocia from ye Greeks & established to himself a kingdom in ye parts of Asia bordering upon the same Euphrates.
And thus ye Salghucians (or family of Togrulbec so called from his Grandfather Salghucus) erected at their first advancing from the East erected for themselves \upon ye confines of Euuphr/ a fourfold empire. the {illeg} countries h That of Bagdad continued in the Posterity of of {sic} Togrulbec untill about ye yeare 1202 That of Cæsarea continued in ye posteriri {sic}ty of under ye kings Cutlumusus in ye posterity of That of Bagdad \Cæsarea/ continued {illeg} ye po in Siria {illeg} successors of Togrulbec until \in the posterity of Sedijduddaulas/ untill \about/ the yeare 1202 when by that famous incursion of ye Tartars \into Syria/ from ye North of Syria they were under the conduct of Syr Zingis they \when Aladin king of Bagdad with his Turks/ were forced to quit that seat \country Persia/ {illeg} & passe over Euphrates into Asiaminor where they conquered Cæsarea \{d under} Aladin their King/ \he/ seized upon Cilicia wth ye neighbouring countries, [{illeg} {illeg} {illeg} seats themselves making |most of wch belonged to ye Greeks & made| first Sebastia & afterwards Iconium {illeg}his{illeg} imperial city [they continued \under the Salgucians/ untill ye reign of \about untill about ye yeare 1296 {illeg} dying without issue about the/ Aladin 2 who was their last king of the Zelzuccian Family {illeg} & died about the yeare 1296 {illeg} put an end to the reign of yt {illeg} Salgucian family, & Ottoman the founder of their prsent Ep|m|pire succeeded him]
And Those of Cæsarea & Aleppo & Damascus \became united under Saladine ye second Turkish Sultan of Egypt AD 1180 circiter but after his death under variety of fortune were divided again & so/ continued till about the yeare 1260 when they were conquered by the Tartar Haalon That of Cæsarea continued till about th{illeg} when {those} the yeare {illeg} 1202 when Aladin the King of Bagdad as was said seized upon {illeg} \But/ being thus forced to quit their seats \eastward/. & ress more & more upon ye Greek Emperors \territories/ they gained from him on the one hand what \as/ they lost to ye Tartars on ye other untill about the yeare 1296 when {illeg} Aladin 2 dying without issue put an end to ye \reign of the/ Salghucian {race} of King family & Ottoman the Founder of their present empire succeded him And from that {illeg} time their kingdom was elarged on all sides {illeg}till Mahomet ye second took Constantinope May 29 1453 & extinguished the Greek Empire.
Scilix reccons a 5t kingdō of ye Turks at Antioch, but &c
About a hun And those of Aleppo & Damascus continued till about ye yeare 1260 but wth various fortune. For about ye yeare Aleppo was taken from ye king thereof by the Christians & afterwards AD 1180 Both ye kingdoms of Aleppo & Damascus were united under Saladin ye Second Turkish sultan of Egypt but after his death they became divided again & continued \so/ under their proper kings till the yeare 1260 when the Tartars advancing their victories on this side Euphratus under ye conduct of subd subdued those kingdoms also. But as ye Turks were \thus/ forced to reced {frō} ye Tartars on ye one hand so they gained upon ye {illeg} Greek Emperor on ye other, presing furt dayly continually further into {illeg} Asia Minor untill the reign of the Salghucian family ended in Aladin 2 about ye yeare 1295 who died without issue about the year 1295. At that time the state | condition of ye Turks was very low, the And the Tartars had reduced them to their lower state \And then the succeeded/ For Ottoman a favorite of ye late Aladin & prince of ye |Oguzian| family |who| from that time inlarged became famous for \by/ his victories, & laid the foundation of their prsent Empire, wch was dayly inlarged on all sides under his successors untill Mahomet ye 2d tooke Constantinople May 29 1453 & extinguished ye Greek Empire of ye Greeks.
For fuller understanding ye sucesion history of this {illeg} Empire I have annexed
Pontifex inquirit sigillatim de nomine cujuslibet confirmandi sibi Patrinum vel matrinam flexis genibus præsentati & summitate pollicis dextræ manus intincta Chrismate intincta dicit: N. Signo \Or Consigno/ te signo Cru✝cis: quod dum dicit producit pollice signum Crucis in fontem illius; deinde prosequitur Et confirmo te Crismate salutis. In nomine Pa✝tris, & Filij Fi— {sic}lij, et spiritus ✝ sancti. Pontificale Rom. Clem 8 de Confirmandis.
In ordinatione Presbyteri et Episcopi Pontifex (ante verba Sacramenti) cum oleo Catechumenorum inungit unicui ambas manus simul junctas in modum Crucis, producendo cum pollice suo dextero in dictum oleum intincto duas lineas videlicet a pollice dextræ manus us ad indicem sinistræ et a pollice sinistræ ud|s| ad indicem dextræ unguendo mox totaliter Palmas, dicens dum quemlibet inungit. Consecrare et sanctificare digneris domine manus istas per istam unctionem et nostram bene✝dictionem. {illeg} Pontifex producit manu dextra signum crucis super manus illius illius {sic} quem ordinat et prosequitur &c — Hoc pro sacerdotibus
Pro Episcopo autem dum manus signat dicit Vngantur Manus istæ de oleo sanctificato et Chrismate sanctificationis sicut unxit Samuel David Regem et Prophetam ita ungantur et consecrentur. Et mox producens manus dextera ter signum crucis super manus electi dicit in nomine Dei Pa✝tris \fi✝lij et Sp. ✝ Sancti/ {illeg} facientes {illeg}imaginem sanctæ crucis &c.
Constantine in reverence of ye cross made it his standard, ordered his Souldiers arms to be marked wth it Sozom li 1 c 8. & yt his souldiers should carry it upon their shoulders Cassiodor li 3. Trip cap 4. printed it marked his money wth it & his Images Sozom l {7} c 8 Hist Trip l 1. c 9 &c And in honour of it took away the {illeg} custome of crucifying Sozom l 7. c 8 Trip l 1 c 8. And always used this sign as a defence from all hostile violence. Euseb de vit Const. l 1. c 22.
Chrysost Hom 54. Si quodcum aliud facere ubi nobis signum victoriæ assistit. Propter hoc in domo et muris et in januis et in fronte et in mente cum multo inscribimus studio Sec. also Hom 55.
Theodosius & Valentinianus vetuere crucem humi pingi — ne incedentium conculcatione victoriæ ipsis trophæum injuria afficiatur.
Tertull de Corona militis. – Quandocum nos conversatio exercet frontem crucis signaculo terimus.
S. Cyprian. l 4 epist 6 Muniatur frons ut signum Dei incolume servetur.
Origenes Homil 8 in diverso Evangelij locos. Immortale lava{crum} portemus in frontibus nostris cum viderint dæmones contremescent. Qui auta {sic} capitolia non timent {cru}cem timent. Et paulo post cricues non solum in frontibus, in animabus quo nostris habere debemus, ut cum sic fuerimus armati cacemus super Aspidem.
<47r>Sozom l 5. c 2 ait Christianos in gravibus periculis constitutos cruce si signare consuevisse
Arnob ad Psalm 144. Docuit Dominus digitos nostros ad bellum, sive visibilium sive invisibilium senserimus hostem, nos digitis armemus frontem.
Lactant lib 4. c 24 monet Christum ijs omnibus prodesse qui signum crucis in fronte conscripserint. & plenius c 27.
S Ambros. lib de Isaac & anima c 8. Signaculum \Christi/ in fronte est signaculum in corde.
S. Chrisostom orat adversus gentes. Omnes cruce se signant, inscribend in nobilissimum membrum nostrum. In fronte enim nostra quasi in columna quotidie figuratur.
S. Hieron Epist 8 ad Demetriadem cap 6. Crebro signaculo crucis munias frontem tuam Et Epist 22 ad Eustochium cap 16. Ad omnem actum et omnem incessum manus pingat crucem
S Aug serm 19 de sanctis. Hoc (scilicet crucis) signum ad coronam pervehit, hoc maleficia destruit et omnia dæmonum machinamenta ad nihilum redigit.
S. Hieron in Psalm 85 Muniar Crucis tuæ signo quod videntes potestates adversæ fugiant confusæ & discedant a me.
Syrillus Hyerosolymit Catechesi 4 Quod si aliquis id occultet, tu manifestè signa te fronte ut dæmones signum regis videntes, trementes procul fugiant. Fac hoc signum et manducans et bibens, et sedens et stans & loquens et ambulans et in omni negotio.
Athanasius lib de incarnatione verbi. Signo crucis magica omnia compescuntur, veneficia inefficacia sunt, idola universa deseruntur, omnis irrationabilis voluptas conquiescit. Item, s. Antonium frequenter crucis signo dæmones vicisse et fugasse, dicit Athanasius in vita illius.
S. Chrysost Homil 55 in Matth. Hoc signum et piscis et nostris temporibus venenorum vires extinxit, hoc feroces bestias repressit, hoc lethales serpentum morsus curavit.
S. Cyprian lib de Baptismo Christi in Cruce domini gloriamur cujus virtus omnia peragit Sacramenta, sine quo signo nihil aliud est sanctum, ne aliqua consecratio metetur effectum.
S Chrysost Hom 55 in c 16 Matth. Hoc signo crucis consecratur corpus dominicum, sanctificatur fons Baptismatis, incitiantur etiam Presbyteri et cæteri gradus Ecclesiastici, et omnia quæcum sanctificantur, hoc signo dominicæ crucis, cum invocatione Christi nominis sancti consecrantur.
S. August serm 19 de sanctis. Hoc signum præsidium est amicis, obstaculum est inimicis — Eodem mysterio fons regenerationis consecratur, ejusdem crucis signus per manus impositionem baptizati dona gratiarum accipiunt. Cum ejusdem crucis charactere Basilicæ dedicantur, altaria consecrantur, altaris sacramenta, cum interpositione dominicorum verborum conficiuntur. Sacerdotes et Levitæ per hoc idem ad sacros ordines promoventur. Et universaliter omnia Ecclesiæ sacramenta in hujus virtute perficiuntur. Item tract 8 in Evangel Ioannis Quid est quod omnes noverunt signum christi nisi crux christi. quod signum nisi adhibeatur, sive frontibus credentium, sive ipsi aquæ qua regenerantur si{ve} oleo quo Chrismate unguntur, sive sacrificio quo aluntur, nihil eorum ritè perficitur.
Note. It is their practis & rule to make ye cross wth ye right hand. Durant de ritibus Eccl. lib 2. c 45. n 10.
Also the signinig wth it is most frequently in their foreheads.
S. Cypr. de Pass. Christi circa finem. Quicun sint sacramentorum ministri, qualescun sint manus, quæ vel mergunt accedentes ad baptismum, vel ungunt qualecun pectus de quo sacra exeunt verba, operationis autoritas in figura crucis omnibus sacramentis largitur effectum.
S. Aug de Symbolo ad Catechumenos c. 1. Nondum quidem adhuc per sacrum baptisma renati estis, sed per crucis signum in utero sanctæ matris ecclesiæ jam concepti estis. Item in Psalm 30. can 5. Non sine causa signum suum Christus in fronte nobis figi voluit, tanquam sede pudoris ne Christo Opprobrio Christianus erubescat.
Baptizatus ante Baptismum inungitur in pectore et scapulis oleo catechumenorum, et post Baptisma inungitur sacro chrisma a presbyter in vertice capitis in forma crucis. Dy|i|onys de Ecclesiast. Hier. Tertul lib 1 adversus Marcionē. Et de Baptism. cap 7. Item signo crucis in fronte signatur. Dionys de Eccl Hier
It was once a custom to receive the sacrament wth hands {illeg}cross. Damascen lib 4. c 14
In extrema unctione omne membrum sanandum inungitur ut oculi propter visum aures propter auditum, nares propter olfactū, manus propter tactum, os propter gustum, pedes propter gressum renes propter concupiscentiam. Et hæc unctio tam curat morbos quam remittit peccata. Durantus cap 20.
Moneant Presbyteri sub pœna excommunicationis omnes illos qui crucem habuer{illeg}unt et votum suum non sunt prosecuti quod crucem suam et propanant resumere, Et portent. Odonis episcopi Parisiensis, {con}stitutionem præceptum synodale 44.
Confrequentant obsecrantes
Voce, votis, munere
Exteri necnon et orbis
Huc colonus advenit.
Fama nam terras in omnes
Præ\cu/currit proditrix
Hic patronos esse mundi
Quos precantes ambiant.
Nemo puras hic rogando
Frustra congessit preces,
Lætus hinc tersis revertit
Supplicator fletibus
Omne quod justum poposcit
Impetratum sentiens:
Tanta pro nostris periculi
Cura suffragantium est.
Prudentius Hymno in S. Martyres Hemiterium & Cheledonium Calagurritanorum.
Ejusdem Hymnus in B. Laurentium mart.
Vix fama nota est, abditis
Quam plena sanctis Roma sit,
Quam dives urbanum solum
Sacris sepulchris floreat.
Et paulo post de Laurentio.
Quæ sit potestas credita
Et muneris quantum datum
Probant Quiritum gaudia,
Quibus rogatus annuis.
Quod quis supplex postulat
Fert impretratum prosperè
Poscunt, litantur, indicant,
Et tristis haud ullus redit.
Ceu præstò semper adsies
Tuos alumnos urbicos
Lactante complexus sinu
Paterno amore nutrias.
{Hos inter,} o Christi decus
{Audi et Poetam rusti}cum
{Cordis faten}tem crimina
{Et facta} prodentem sua.
{Indignus} agnosco et scio
{quem} Christus ipse exaudiat,
Sed per p{a}tronos martyres
Potest medela{m} consequi
Audi benignus supplicem
Christi reum Prudentium
Et servientem corpori
Ablue vinclis seculi.
Ejusdem Hymnus in Eulaliam Virginem
Hic ubi marmore perspicuo
Atria luminat alma nitor
Et {pe}regrinus et indigena
Reliquias, cineres sacros
Servat humus veneranda sinu.
Tecta cor{illeg}usca superrutilant
De laquearibus aureolis
Saxa cæso solum variant
Floribus ut rol|s|ulenta putes
Prata rubescere multimodis.
Ejusdem Hymnus in octodecim martyres Cæsaraugustanos
Quum Deus dextram quatiens corusci
Nube subnixus veniet rubente,
Gentibus justam positurus æquo
Pondere libram.
Orbe de magno caput excitata
Obviam Christo properanter ibit
Civitas omnis pretiosa portans
Dona canistris.
Afra Carthago tua promet ossa
Ore facundo Cypriane doctor:
Corduba Ascisclum dabit, & Zoellum
Tres coronas.
Tu tribus gemmis diadema pulchrum
Offeres Christo genetrix piorum
Tarraco, intex{illeg}it cui Fructuosus
Sutile vinclum.
Nomen hoc gemmæ strophio illigatum est,
Emicant juxta lapides gemelli,
Ardet et splendor parilis duorum
Igne corusco.
{illeg}Parva Felicis decus exhibebit
Artibus sanctis locuples Gerunda,
Nostra præstabit Calagurris ambos
Quos veneramur.
*[36]Barchinon claro Cucufate freta
Surget et Paulo speciosa Narbo
Te præpollens Arelas habebit
Sancte Genesi.
Lusitanorum caput oppidorum
Vrbs adoratæ cineres puellæ
Obviam Christo rapiens ad aram
Porriget ipsam
Sanguinem justi cui pastor hæret
Ferculum duplex, geminum donum
Ferre Complutum gremio juvabit.
Membra duorum.
Ingeret Tingis sua Cassianum
Festa Massylum monumenta regum
Qui cinis gentes domitas coegit
Ad juga Christi.
Singulis paucæ tribus aut duobus
Forsan & quinis aliquæ placebunt,
Testibus Christi prius hostiarum
Pignore functæ.
{Tu} decem sanctos revehes, & octo
Cæsaraugusta stud{ios}a Christi
Verticem flavis oleis revincta
Pacis honore
Sola in occursum numerosiores
Martyrum turbas domino parasti
Sola prædives pietate multa
Luce frueris
Vix parens orbis populosa Pœni,
Ipsa vix Roma in solio locata,
Te decus nostrum superare in isto
Munere digna est.
Omnibus portis sacer immolatus
Sanguis exclusit genus invidorum
Dæmonum et nigras pepulit tenebras
Vrbe piata
Nullus Vmbrarum latet intus horror:
Pulsa nam pestis populum refugit,
Christus in totis habitat plateis
Christus ubi est.
Et sub finem
Hæc sub Altari sita sempiterno
Lapsibus nostris veniam precatur
Turba ——
Sterne te totam generosa sanctis
Civitas mecum tumulis, deinde
Mox resurgentes animas & artus
Tota sequeris.
Ejusdem Hymnus in Vincentium mart.
Adesto nunc et percipe
Voces precantum supplices
Nostri reatus efficax
Orator ad thronum patris.
Per te, per illum carcerem
Honoris augmentum tui,
Per vincla, flammas, ungulas,
Per carceralem stipitem
Per fragmen illud testeum
Quo parta crevit gloria
Per quem trementes posteri
Exosculamur lectulum:
Miserere nostrarum precum,
Placatus ut Christus suis
Inclinet aurem prosperam
Noxas nec omnes imputet.
Si rite solennem {sic} diem
Veneramur ore et pectore
Si sub tuorum gaudio
Vestigiorum sternimur:
Paulisper huc tu inlabere
Christi favorem deferens
Sensu gravati ut sentiant
Levamen indulgentiæ.
Ejusdem Hymnus in Fructuosum, Augurium et Eulogium Martyres Tarraconenses.
O {illeg} triplex honor o triforme Culmen
Quo nostræ caput excitatur urbis
Cunctis urbibus e{illeg}minens Hiberis
Exultare tribus libet Patronis
Quorum præsidio foventur omnes
Terrarum populi Pyrenearum
Circumstet chorus ex utro sexu
Hæres virgo puer senex anicla
Vestrum psallite rite Fructuosum.
Laudens Augurium resultet Hymnus
Mistis Eulogium modis coaquans
Reddamus paribus pares camœnas
Hinc aurata sonent in arce tecta
Blandum littoris extet inde murmur,
Et carmen freta feriata pangant.
Olim tempus erit ruente mundo
Quum te Tarraco Fructuosus acri
Solvet supplicio, tegens ab igni.
Ejusdem carmen Heroicum in Cassianum martyre
Suggere siquod habes justum vel amabile votum,
Spes siqua tibi est, siquid intus æstuas.
Audit crede preces martyr prosperrimus omnes,
Ratas reddit, quas videt probabiles.
Pareo, complector tumulum, lachrymas quo fundo;
Altar tepescit ore, saxum pectore. ——
Audior, urbem adeo, dextris successibus utor:
Domus revertor, Cassianum prædico.
Passio Hippolyti martyris ad Velerianū Episcopum, per eundem
Innumeros cineres sanctorum Romula in urbe
Vidimus, ô Christi Valeriane sacer.
Incisos tumulis titulos, et singula quæris,
Nomina difficile est ut replicare queam
Tantos justorum populos furor impius hausit,
Quem coleret patrios Troia Roma Deos
Plurima literulis signata sepulchra loquuntur
Martyris aut nomen, aut epigramma aliquod
Sunt et muta tamen tacitas claudentia tumbas,
Marmora, quæ solum sinificant {medium}
Quanta virum jaceant congestis corpora {acervis}
Nosse licet, quorum nomina nulla {legas.}
Sexaginta illic defossa mole sub una
Reliquias memini me didicisse hominum.
Quorum solus habet comperta vocabula Christus
Vtpote quos propriè junxit amicitiæ. &c
Paulo post inducit Hippolytum sic alloquentem populos
—— Fugite o miseri execranda Novati
Schismata, catholicis reddite vos populis.
Vna fides vigeat, prisco quæ condita templo est,
Quam Paulus retinet quam cathedra Petri
Et post aliqua.
Talibus Hippolyti corpus mandatur opertis
Propter ubi apposita est ara dicata deo
Illa sacramenti donatrix mensa, eadem
Custos fida sui martyris apposita,
Servat ad æterni spem Iudicis ossa sepulchro
Pascit item sanctis Tybricolas dapibus
Mira loci pietas & prompta precantibus ara
Spes hominum placida prosperitate juvat
Hic corruptelis animi & corporis æger
Oravi quoties stratus opem merui
Quod lætor reditu, quod te venerande Sacerdos
Complecti licitum est, scribo quod hæc eadem,
Hippolyto scio ne debere, Deus cui Christus
Posse dedit, quod quis postulet annuere.
Ipsa illas animæ exuvias, quæ continet intus
Ædicula argento fulgurat ex solido.
Præfixit tabulas dives manus æquore levi,
Candentes recavum quale nidet {sic} speculum
Nec Parijs contenta aditus obducere saxis,
Addidit ornando clara talenta operi
Mane salutatum concurritur omnis adorat
Pubis. Eunt redeunt solis ad us obitum.
Conglobat in cuneum Latios simul {illeg} ac peregrinos
Permistim populos, relligionis amor.
Oscula perspicuo figunt impressa metallo
Balsama diffundunt, fletibus ora rigant
Iam cum se renovat decursis mensibus annus,
Natalem diem passio festa refert:
Quanta putas studijs certantibus agmina cogi,
Quæve celebrando vota coire Deo?
Vrbs Augusta suos vomit, effundit Quirites,
Vna et Patricios ambitione pari
Confundit plebeia phalanx umbonibus æquis
Discrimen procerum præcipitante fide
Nec minus Albanis acies se candida portis
Explicat, & longis ducitur ordinibus.
Exultant fremitus variarum hinc inde viarum
{Indigena} & Picens, plebs et Etrusca venit
Concurrit Samnitis atrox habitator & altæ
Campanus Capuæ, jam Nolanus adest
Quis et sua lætus cum conjuge, dulcibus & cum
Pignoribus, rapidum carpere gestit iter
Vix capiunt patuli populorum gaudia campi
Hæret et in magnis densa cohors spatijs
Angustum tantis illud specus esse catervis
Haud dubium est ampla fauce licet pateat
Stat sed juxta aliud quod tanta frequentia templum
Tunc adeat cultu nobile regifico,
Parietibus celsum sublimibus, at superba
Majestate potens, muneribus opulens.
Ordo columnarum geminus laquearia tecti
Sustinet auratis suppositis {sic} trabibus
Et sub finem
Sic te pro populo, cujus tibi credita vita est
Orantem Christus audiat omnipotens.
Passio Apostolorum Petri et Pauli, per eundem
Dextra Petrum regio tectis tenet aureis receptū
& paulo post
Parte alia titulum Pauli via servat Ostiensis
Qua stringit annis cespitem sinistrum
Regia pompa loci est Princeps bonus has sacravit arces
Lusit magnis ambitum talentis
Bactreolas trabibus sublevit, ut omnis aurulenta
Lux esset intus, ceu jubar sub ortu.
Subdidit et Parias fulvis laquearibus columnas
Distinguit illic quas quaternus ordo.
Tum camyros hyalo insigni variè cucurrit arcus
Sic prata vernis floribus renident.
Idem in Cyprianum martyrem.
Deni doctor humi est, idem quo, martyr in supernis,
Instruit hic homines, illic pia dona dat patronus.
in ✝[37] ipso condita turrium
Servat salutem virgo Quiritium:
Nec non et ipsos protegit advenas,
Puro ac fideli pectore supplices.
{E}phræm Syrus in tratatu {sic} adversus vitiose viventes, \p 92/ sic incipit Serm.
Angor Fratres mei, & horreo ac contremesco, dolore conficior dum illud Prophetæ animo revolvo: Videte contemptores & admiramini et disperdimini. Ac primum quidem maxime ob meam imprudentiam at ignorantiam: cùm omnem iniquitatis viam sim ingressus, omni genere peccati singula membra mea constricta teneat inimicus. Debuissem sanè meipsum affligere at deplangere, propter turpitudinem in qua versor, ac deinde aliorum satagere. Debuissem prius trabem ex proprijs oculis evellere & sic aliorum festucas cernere. Cæterum qui nunc dominatur contemptus vehementi dolore me obruit at demergit. Aspicio enim præsentis disciplinæ negligentiam et ferre nequeo, at cum Propheta doleo, qui ait: Vidi prævaricantes & tabescebam. Quæ enim nobis arma non intentavit inimicus, quibus fraudibus ac dolis nos vincere & occupare non est conatus? Hei mihi; quis impudentia nobis mala non deploret? Verum ijs quæ dicuntur, attendite obsecro, qui hanc vitæ rationem delegistis et pertimescite. Cum enim angelicum feramus habitum una cum diabolo militiam gerimus, habitus quidem est angelicus et vita mundana. Numquid inter angelos in cælis contentiones vigent & æmulationes, sicut nunc inter monachos videmus? Radices quippe egit inter eos æmulatio et invidia at obtrectatio. Diversimode sua singulis nobis miscuit venena hostis callidus, arte ac dolo unumquem nostrum supplantare studet: Hic quidem, inquit, jejunium recte observat, verum zelo et invidia vincitur. Alius rursum a fœda at absurda se continentia concupiscentia continet, sed vana constrictus est gloria. Alius diligenter vigilias colit, sed detractionis malo irretitus est. Alius ab hoc vitio alienus est, verum inobedientia {et} ac contradictione plenus. Alius a cibis temperat, verum inani jactantia & arrogantia demersus est. Alius in oratione potens patiens est ac potens. Sed indignatione at iracundia superatur. Alius rursum paululum in recte agendo proficit sed adversus negligentiores extollitur Alios alio modo malitia ligatos tenet et non est qui intelligat. Propterea rixæ at dissentiones sunt inter monachos. Hei mihi, quis non suspiret? quis non lugeat? Quo pacto angelicum hoc institutum ac ordinem confundimus? Reliquimus mundum; & quæ mundi sunt sapimus. Possessiones rejecimus & a contentionibus non cessamus. Reliquimus domos, et earum cura at solicitudine quotidie absumimur. Non adsunt opes, sed non abest superbia. Nuptias sprevimus & ab inani cupiditate non recedimus. Exterius humilitatem simulamus & animo honores appetimus. Videmur quidem paupertatis amatores & habendi cupiditate detinemur at absorbemur. Ore quidem ac verbo paupertatem colimus: mente autem avaritiæ morbo laboramus. Quis igitur nostram conditionem at institutum non doleat? Multis deinde prosequitur Syrus \turpissimos/ mores juniorum monachorum: ac tandem sic pergit: Vnde liquidò constat nos ne ad exiguum quidem tempus externo vitæ instituto, dico sæculari renunciasse. Specie quidem et apparentia mundo renunciavimus: revera autem quæ mundi sunt curamus nec habemus quo nos excusemus. Habitu monachi sumus, sed moribus crudeles quidem et inhumani. Habitu humiles, et moribus pestiferi ac scelerati. Habitu religiosi et moribus exitiosi. habitu amici et moribus inimici. habitu gratiosi, moribus odiosi. habitu exercitatores seduli, moribus ignavi athletæ. habitu sobrij, moribus prædones. habitu pudici, animo autem adulteri. habitu modesti, moribus et pectore vagabundi. habitu mites, moribus arrogantes. habitu consolatores moribus arrogantes. habitu consolatores, moribus contumeliosi. habitu consiliarij, moribus obtrectatores. habitu simplices moribus difficiles & perniciosi. Habitu ab invidia alieni, moribus invidi et homicidæ. habitu defensores ac susceptores moribus autem proditores. Et unde quæso accidit nos tales esse? nisi inde quod mutuam inter nos dilectionem perfectam non habeamus? nisi quia pura inter nos non sit concordia? nisi quia vera in nobis humilitas non est? nisi quod præ oculis timorem Dei non constituamus? Quod salutaria Dei præcepta despiciamus ac pro nostro {ea} arbitrio detorqueamus & pro nugis existimus? Hæc et alia multa Syrus, quæ omnia adducere longum \nimium/ esset. Adjiciamus tamen dictum sequens Tandem addit: Non putetis in cingulo ac veste longa consistere perfectionem monachi — aut quod capite incedas abraso, comamve nutrias. — Si molestiam sentiatis ex dictis meis; me tamen vos commonuisse non pœnitet. Malo enim cauterijs vos in curando corpore uti quam ut illud totum computrescat. Neque vero putandum quia morbos vestros occultatis iccirco eos deum latere Dico enim vobis quæ a vobis occultè fiunt, mihi describere turpe esse. Nam si ea describere voluero, non persistetis sed aufugietis.
Hujusmodi plura vide \forte/ apud Basil. M. in Constitutione Monach c 10, 11, 25. Nazianzenum in Apologetica Orat. 1. Orat 20 & 21 & 27 & 28 & 32. Chrysostom Hom 43 ad populum Antiochenū Tom. 5. & serm de inanis gloriæ cupiditate: inter didact & p\a/rænet eod. Tom. 5 D. August. l 3, 4, 5 de Civ Dei. Ambros super Luc lib 3 &c
Dabit hoc Suum signum scelestus ille, non quidem promiscue pro quolibet corporis membro ne hoc grave sit at molestum ipsis, sed in dexteram manum & frontem insculpturus est homini characterem hunc suum impium: ne scilicet facultas sit homini dextera se signandi signo Christi Salvatoris nostri ne rursus in fronte ulla tenus tremendum sanctum domini nomen imprimere queat ne {etiam} {glo}riosam at formidabilem Salvatoris crucem insculpere. Novit quippe infælix ille per impressionem crucis domini potestatem sibi omnem ademptam iri. Quamobrem signat hominis dexteram quod ea scilicet cuncta nostra membra signemus. Similiter frontem quod illa candelabri in modum lucernam lucis hoc est signaculum Salvatoris nostri in altum præferat —— Draco signaculū suum loco signi crucis Salvatoris nostri modis omnibus machinabitur imprimere. Syrus de Antichris. p 221 Edit. Vossij. A.C 1616.
Chrysostomus Hom 45 De S. Meletio, dicens Christianus nomen Meletij in domum suam introduxisset veluti quendam thesaurum bonorum innumerabilium per describens quomodo Antiocheni Nomen Meletij imponebant, liberis addit; Ipsum enim nomen & ornamentum cognationis ϗ ὀικείας ἀσφάλειαν & ædium tutelam & ita vocatis \nominatis/ salutem at amoris solatium esse existimabant —— illud in domum suam, veluti quendam thesaurum bonorum innumerabilium introducentes. {illeg} {illeg} Habebant enim \uti/ hoc nomen tanquam {arma} quædam φυγαδευτήριον instrumentum quoddam quo fugabatur quævis a ratione aliena affectio et cogitatio. Fuit id adeo frequens ut ubi in bivijs in foro in agris & in vijs hoc nomen undi circumsonaret. Non ad nomen autem solum adeo fuistis affecti, sed ad ipsam etiam figuram corporis. Quomodo enim fecistis in nominibus hoc etiam fecistis in illius imagine: etenim in palis annulorum & in poculis et in phialis, & thalamorum parietibus, & ubi sacram illam multi expresserunt imaginem.
Cum Imperator Iulianus didicisset Cæsareæ Philippi: urbs est Phænices, quam Paneadem nominant, insignem esse statuam Christi quam mulier sanguinis profluvio, quo jam dudum liberata laborabat, liberata, ibi dedicavit: ea subversa imaginem suam ejus loco posuit – Et |hanc| Christi statuam pagani trahentes per urbem confregerunt. Postea vero Christiani collectam in Ecclesia reposuerunt, ubi, etiamnum {illeg}servatur. Sozom. l 5 c 21 Niceph l 10 c 30.
Eusebius l 7 c 18 hist Ecl. dicens se vidisse \hanc æneam/ imaginem Christi: addit. Nec verò mirandum est Gentiles a servatore nostro benefici{is} affectos hæc præstitisse; cum et Apostolorum Petri ac Pauli Christi ipsius pictas imaginem ad nostram us memoriam servatas {in tabu}lis viderimus. Quippe prisci illi abs ullo discrimine cunctos de sebene meritos Gentili quadam consuetudine tanquam colere hujusmodi honoribus consueverant.
De picturis \sanctorum/ in Ecclesijs vide Nazianz. Epist 49 ad Olympiū Basil Orat in S. Barlaam in fine. Nyssen: Orat: in Theodorum initio. Evodium lib 2 de mirac. S. Stephani. Prudentium in hymno de S. Cassiano. Item ut et in eo de S. Hippolyto. Paulinum Epist 12 ad Severum & natal 10 S. Felicis. Augustinum l 1 de consensu Evangelistarum cap 10. & l 22 cap 73.
<51r>ἐυχαριϛίαν προσφέρετε ἔντε ταῖς ἐκκλησίαις ὑμῶν ϗ ἐν τοῖς κοιμητηρίοις
Valentinianus junior admonitus supplicatione Sixti 3 Po{ntificis} Romani [post an 431] obtulit imaginem auream cum duodecim portis & Apostolos duodecim et Salvatorem in gemmis pretiosissimis ornatam super confessionem \[i.e. super Altarem]/ Beati Petri Apostoli. |Anastas. Platina & alij in vit. Sixti| — Fecit et Sixtus ipse Absidam super cancellos cum statua beati Laurentij Martyris argentea pensantem libras ducentas. Anastas. in vita Sixti. Vide et Platinam et alios ib.
Valentinianus junior supplicatione Sixti Papæ posuit in Ecclesia B. Petri super Confessionem ejus i.e. super Altare, imaginem auream {illeg} salvatoris gemmis pretiosissimis ornatam & imag duodecim Apostorum {sic} Imagines \in p{illeg}/ itidem aureas Platin Anastas. in vita Sixti, Platina alij
Vestina femina illustris ultimo testamento ordinavit ut Basilica sanctorum martyrum Gervasij et Protasij ex ornamentis & margaritis, venditis justis æstimationibus construeretur. Eam perfectam ad perfectum constructam Innocentius papa dedicavit & multis insuper donarijs argenteis ornavit. Anastas in vit Innocentij.
Tertullianus de pudicitia {illeg} ante medium his meminit {imagin} Servatoris \agnum ad Ovile ferentis/ in calice depictæ ab orthodoxis contra quos disputabat.
Titus (Episcopus Bostrensis) libellum ad Iulianum Imp. misit: testatus est Christianos plebem gentilium numero adæquare quiescere tamen illos &c. Sozom. l 5. c 15
Sine legalibus observationibus convenite in cæmeterijs ad legendum sacros libros & canendum psalmos pro mortuis martyribus & sanctis omnibus qui fuerunt a sæculo \fuerunt/, ac pro fratribus {illeg}\ve/stris qui in domino mortui sunt. Et antitypum regalis corporis Christi, acceptabilem Eucharistiam offerte in Ecclesijs vestris et in cæmiterijs. Clem const. l 6. c 30
Inter supplicationes quæ in Celebratione Eucharistiæ fiebant, Auctor Constitutionum hanc inserit: Adhuc offerimus tibi pro omnibus sanctis qui a sæculo tibi placuerunt, patriarchis, prophetis, Iustis, Apostolis, martyribus, confessoribus, Episcopis, Presbyteris, Diaconis, {illeg} Subdiaconis, Lectoribus, cantoribus, virginibus, viduis, laicis, & pro omnibus quorum tu nosti nomina. Clem. Constitut. l. 8 c. 12.
In Suida consule Ουάλης (Valens). Hetius. Gratianus. Gregorius. (Greg. Naz. obit anno 13 Theodosij. Suidas in Gregorio). Demophilus. Diodorus monachus tempore Iuliani et Valentij Episcopus Tarsi Ciliciæ (Suid in Diodoro). Eunomius. Eusebius. T Θεοδ. Theodosius socors & luxuriosus (Suid. in Theod. Theudericus rex Gothorum verbo Tyrannus revera rex {a nullis} precedentium inferior. Leontius {illeg} Tripo{lis} Lydiæ Episcopus animo fuit ingenuo adversus omnes & libero Eusebiam Constantij uxorem & Constantium ipsum reprehendit Suid. ex Philostorg. Leontius alter Antiochenus se castravit Leontius alter Antiochenus se castravit. Leontius et alius Antiochenus qui de Homousio{illeg} disputavit cum Flaviano. Origenes Arij præcursor (Suid. in Crig.) Paphnutius, oratio ejus contra legem ut Clerici cum uxoribus rem non haberent in Concil. Nicæn. Severus, inquit Suidas in Severo, omnes senatûs Principes, & singularum Provinciarum nobilissimos et ditissimos quos interfecit. Auri enim avidissimus fuit, ut fortitudinem vinceret avaritia. Σωτάδης Sotades Cretensis, Maronita a Dæmonio vexatus, iambographus scripsit * Phlyacas sive Cinædos lingua Ionica. Vsus est hoc genere etiam Alexander Aetolus, & Pyrrhus Mylesius & Theodoras & Timocharidas & Xenrchus. Sunt autem ejus genera plurima: veluti ad Inferos descensus, Priapus ad Belestichem, Amazon & alia: & Inclusæ et Redemptus, ut Athenæus ait in Dipnosophicis. Fuit et Sotades Atheniensis philosophus, qui scripsit de Mysterijs lib 1 (Suid in Sotade). Σταυροὶ, Crux apud Hieroglyphicæ peritos Ægyptiarum peritos, significabat vitam futuram (Suid. in Σταυρ Σύνδικοι Advocati. Fortasse magistratus quispiam fuit post populi e Piræso reditu{m} in urbem constitutus ad quem publica bona referrentur. Iste ver fortis est: actiones apud sex viros instituit: apud Syndicos bona describit (Suid in Syndici) [est et συναγορος et παράκλητος advocatus \causæ defensor/ sed παρακλητος etiam denotat deprecatorem, interecessorem, consolatorem, procuratorem. Advocatus fisci i.e. procurator, Thesaurarius. Ὑπόϛασις: Suidas \fuse/ interpretatur Hypostasin & Vsiam, ut individuum \vel substantia/ & species, vel natura. Vide et Suidam in ὀυσία. Et generaliter quicun \alicui/ in auxilium \quodvis/ advocatur, advocatus dici potest. Lege jam Irenǽi{illeg} \contextum/ et dic sodes in quo sensu ille vocem advocati \hanc/ accepit.
Traditionem de Trinitatis fide Petavius in Præfat Tom 2 probare conatur his argumentis.
1 Quod Patres qui Paulum Samosatenum damnarunt, testantur se fidem suam {illeg} per traditionem ab Apostolis accepisse viz: esse unum Deum ingenitum &c. Et Filium genitum, unigenitum, Sapientiam, & Verbum ac virtutem Dei, ante sæcula non præcognitione sed substantia & Hypostasi. Deum &c
2 Quod Athanasius et Basilius \{sæpius} dicant/ {illeg} se fidem suā a majoribus accepisse sæpius admoneat ut fidem a majoribus traditam \ab Ario vexatam/ retineant, quam patres Nicæni scribendo repetierunt. Quod hanc fidem dicit a Domino datam, ab Apostolis prædicatam a patribus custoditam.
3 Quod Basilius scribat: Plera mystica sine scripto internos habentur: inter quæ illud etiam de spiritu sancto recipi debet. Apostolicum vero, inquit, esse duco non scriptis quo traditionibus inhærere.
4 Hanc \Quod/ fidem \hanc/ quam Basilius dicit Apostolos sine scripto tradidisse, contendit a Patres conservarint, ita ut in scriptis eorum elucescat. Vt hoc probet, producit percurrit singulorum scripta, testimonia quæ \ex singulis/ adducens quæ huc spectant. Quæ quidem omnia ad hæc capita reduci possint
Quod Hermas dicens filium Dei non p{illeg} in {illeg} unum esse Deum qui omnia crea{illeg}vit, & consummavit et fecit ex eo quod non erat ut essent omnia, de patre solo \et filio vel patre solo/ hæc scribens; postea lib. 3 in Similitudine quinta dum interrogasset Hermas quare Filius Dei \in ista similitudine/ in servili loco ponitur? respondet Pastor In servili conditione non poni filium sed in magna potestate et imperio. Et in similitudine nona: Filius quidem Dei, inquit, omnis creatura antiquior est ita ut in consilio Patri suo adfuerit ad condendam creaturam.
Clemens Romanus Vocat Iesum sceptrum majestatis, τὸν κύριον cum articulo, splendorem majestatis, tres personas describit dicens An {illeg} non unum Deum habemus & unum Christum & unum sporotum sanctum gratiæ effusum in nos?
Ignatius (cujus epistulas partim truncatas, partim interpolatas, aut aliter mutatas ut esse docet Petavius, ut tuto citari nequeant) ut a Theodoreto \citatur/ vocat Christum ἐν ἀνθρώπω θεὸν & υἱὸν θεοῦ κατὰ θεότητα ϗ δύναμιν, Deum in homine & & filium Dei secum divinitatem et potentiam
<52v>Aristides Athenienis, in Martyrologio Romano, memoratur Imperatore Hadriano \præsente/ Christum Iesum solum esse Deum, perorasse
Polycarpus tres personas simul nominat, dicens, Te glorifico per sempiternum Pontificem Iesum Christum dilectum filium tuum: per quem tibi cum ipso in spiritu sancto gloria nunc et sæcula futura sæcula seculorum. Amen.
IrenIustinus Martyr \scribit/ Filium Dei proprie dictum, scribit ac solum nominari filium & Verbum ante res omnes conditas a Patre genitum: Filium Dei et Deum in scripturis nominari & Dominum virtutum: Abrahamo Mosi et Patriarchis apparuisse, ab eis tanquam Deum adoratum, eo nomine et quidem tetragrammato illic honestatum: Filium Dei agnitum esse – a Petro & in Apostolorum scriptis prædicari, qui creaturas omnes antecessit: et Tryphone –, quocum disputabat, negante minimè ferente Iesum vocari Deum tanquam alius esset Deus a rerum omnium conditore {Iu} quam qui unus a Iudæis colitur rerum omnium colitur: copiose probat esse alterum in sacris libris, qui nominatur Deus & Dominus præter universorum opificem: & omnia illius nomina ijsdem e Scripturis colligit, inter quæ est θεὸς προσκυνητὸς Deus adorandus. Deni confutata eorum opinione qui filium negabant \non/ substantiam esse sed vim tantum internam et efficentiam Patris docebant ut lux est solis: statuit, Deum a Propheta \& Angelum/ nuncupari non ita ut Solis lux Solo vocabulo numeratur: sed numero alterum quiddam esse: non tamen recisione tanquam Patris οὐσία substantia secetur uti cætera omnia divisa, at secta, non sunt eadem at erant ante sectionem. Quod etiam exemplo declarat ignis sed quo \ut ab igne, verbi gra{tia,}/ multi alij accenduntur ignes, \eo a quo/ sine ulla ejus imminutione, a quo plures accensi sunt. \nihil iminuto {sic},/ sed eodem {illeg} permanente
Irenæus lib 2 c 55, Cognoscent filius \enim/ {illeg} eum hi, quibus revelavit filius. Semper autem existens filius patri, olim & ab initio semper revelat Patrem & Angelis et Archangelis & Potestatibus & Virtutibus. Item lib. 4, c. 8. Et bene, inquit, qui dixit ipsum immensum Patrem in filio mensuratum. Mensura enim Patris Filius quoniam \&/ capit eum.
Athenagoras Deum unum esse persuadet primùm; dein de verò huic esse filium & Verbum per quod omnia procreavit ac disposuit. Est, inquit, Filius Dei Verbum Patris in Idea et operatione. Ab ipso enim et per ipsum omnia facta sunt cum sit unum Pater et Filius, & sit in Patre filius & Pater in filio, unitate et virtute spiritus.
Theophilus Antiochensis lib 2 ad Autolicum, præter summū Deum. λόγον & σοφίαν enumerat.
Hy|i|ppolytus Martyr Christum vocat κύριον αναμάρτητον Dominum impeccabilem et apud Theodoretum \(Dialog. 1)/ hæc illius verba leguntur. Verbum erat Dei primogenitum e cælo ad Mariam delapsum & homo primogenitus in utero formatus; ut primogenitum verbum Dei primogenito conjunctum homini monstretur. Quæ Petavius e Collectionibus Anastatij apponit de Hippolyto citat non appono, quod non videntur esse Hy|i|ppolyti.
Origenes, Basilio referente, adorandæ Trinitatis Deitatem \alicubi/ nominat: et \ali{bi} etiam/ scribit quod Sacræ virtutes \capaces/ sunt unigeniti et sancti spiritus Deitatis.
Dionysium Papam Romanū citat Athanasius quo in eos invehentem qui Monarchiam in tres quas virtutes partiunt \dividunt/ ac divisas \discretas/ hypostases, ac deitates tres: ex diametro pugnantes cum Sabellij placitis, qui filium esse Patrē et Patrem filium dixit
Quæ de Dionysijs duobus et Theognosto ex Athanasio producit Petavius, mitto: siquidem a sola Athanasij auctoritate pendeant, de qua alibi dicetur.
Mitto etiam {Symbol}{illeg} commentitiam fidei confessionem quam Gregorius Nyssenus tanquam Gregorij Neocæsariensis describit, affirmans quod eandem, Ioann jubente B. Virgine Maria Ioannes illum Evangelista docuit.
Methodius Christum docuit esse Dominum et Filium {illeg} Dei, ὁς ούχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἶσα θεῷ.
Tertullian Hactenus de Scriptoribus Græcis
E Latinis Tertullianus, antequam \non tantum/ in Montani Hæresin incidit sed de suo {illeg} vir multipliciter hæreticus, in scriptis suis describit Deum \esse spiritum/ extensum esse et corporeum, \hujus corporis quod Pater est/ filium partem \corporis esse/ esse ac derivationem totius non tamen a Patre divisum, hunc \non {illeg}/ potentia fuisse in patre ab æterno \ut mens interna/, tandem \Patrem/ cum \{illeg}/ mundum hunc fabricare statueret, Sermonem primò protulisse vel condidisse ad cogitatum id est ad Ideas \et {rationes}/ rerum {illeg} creandarum in mente sua formandas. de hinc ubi dixit fiat Lux, sermonem illum generasse ad effectū hoc ad ideas istas in actum seu existentiam externam deducendas & species rerum \{eorum}/ formandas ut sermo internus seu facultas cogitandi. Tande{m} Pater ubi ea qua sermone{illeg} seu mente \sua/ in se conceperat, & in species {disp} in substantias edere vellet et mundum creare, sermonem primo emittit & condit habentem in se rationes rerum condendarum, deinde hoc dicto Fiat Lux gen{er} ut res coram quo in suis speciebus & substantijs constituerentur, sermo ad effectum genitus \ulterius/ ad effectum |ulterius| generatus est, sumen speciem & ornatum sumens, sonum & vocem cùm dixit Deus Fiat Lux: Ex quo dicitur Filius Dei. Patrem præterea & Filium et Spiritum sanctum constituit esse corpora seu Spiritus corporeos, & patrem quidem totam esse substantiam filium vero {illeg} derivationem totius & portionem, at adeo ex substantia patris genitum esse i{illeg} tamen divisum esse a Paterna substantia genitum tamen abs divisione sub seu separatione substantiarum. Deni Patrem Filium et spiritum sanctum gradibus, specie et forma ab invicem differre, statu vero, substantia et potestate congruere hoc est et {illeg} unum esse, hoc est ejusdem unius sunt monarchiæ ejusdem substantiæ conspirantis potestatis. Patrem præterea et filium et spiritum ss. statuit Statu Substantia et potestate unum esse id est non {eodem} \numero/ nec æquales sed conformes et conspirantes eosdem enim ponit gradibus specie et forma nempe ejusdem {illeg} \sive unius/ Monarchiæ, congeneris substantiæ, conspirantis potestatis: eosdem enim ponit \{ipso}/ gradu specie et forma ab invicem differre, eorum substantiam corpus esse {definies} seu \seu/ spiritum {illeg} corporeum, corpus spirituale definies, statuit patrem quidem totam esse substantiam filium verò derivationem totius et portionem: sicut ipse profitetur: Quia Pater major me est: H{illeg} Hinc filium ex patris substantia genitum asserit, {illeg} \genitum/ tamen abs divisione [vel sepa {sic}ratione Substantiarum ab invicem. [In hos igitur alios Montanistarum errores incidens, ab Antiquis pro viro Ecclesiastico non est habitus.] {illeg} Pater non amplius maneat {illeg} Tertullianus in libro contra Praxeam tota \Divinitatis/ substantia quæ hoc est abs tali divisione quæ efficiat ut Subst{an}tiæ divinæ pars illa quæ filius est non Nam per patrem intelligit totam \utrius/ substantiam, tam illam portionem quæ filio Et Patri communis est quam reliquam omnem quæ patri propria \solius/ est patris. Et hinc intelligi potest quo sensu hæc et similia fatus est. Filium et Patrem numerari sine divisione \duos esse sed indivisos/ Filium de substantia esse Patris. Trinitatem per consertos gradus & connexos gradus decurrere a patre Trinitatem esse unius divinitatis patrem filium et spiritum sanctum æconomiæ sacramentum custodiendum esse quæ unitatem in trinitatem disponit, tres dirigens, Patrem & Filium et Spiritū sanctum: tres autem non statu sed gradu, nec substantia, sed forma, nec potestate sed specie: unius autem substantiæ unius status & unius potestatis; quia unus Deus ex quo et gradus isti et formæ et species in nomine Patris et Filij et spiritus sancti deputantur.
Cyprianus Chistum sæpe nominat Deum, q|d|icit quod Christus is Gentes baptizari jussit in plena et adunata Trinitate, ei Isaiæ verba illa tribuit: Quoniam in te Deus est et non est Deus alius præter te. Et in tractatu de Idolorum vanitate dicit. Vnus omnium dominus est Deus. Ne enim illa sublimitas potest habere consortem, cùm sola omnem teneat potestatem. & paulo post Quod vero {illeg} Christus sit & quomodo per ipsum {nobus} pr præter hunc Deum et Christum esse docens, hæc addit Hic est virtus Dei, hic ratio hic sapientia ejus & gloria, {illeg} hic in virgimem {sic} illabitur, Deus cum homine carnem spiritu sancto cooperante, induitur; Deus cum homine miscetur, hic Deus noster hic Christus est.
<55r>Zosimus having occasion to mention \a sedition/ ye Monks in relating the History of Chrysostom [A.C 400 circiter] gives them this description Hi legitimis nuptijs abstinent & tam in urbibus, quàm vicis, populosa collegia complent hominibus innuptis, nec ad bellum nec {illeg} alium reipublicæ necessarium usum idoneis, nisi quod via quadam progressi ab eo tempore in hunc us diem, magnam terræ partem ad se transtulerint; & sub prætextu quasi cum pauperibus omnia communicarent, omnes prope dixerim ad inopiam redigerint. Zos l 5.
Temporibus Valeriani et Gallieni, Crocus ille Alamannorum rex commoto exercitu Gallias pervagavit —— universas Gallias pervagatur, cunctas|| ædes quæ antiquitus fabricatæ fuerant a fundamentis subvertit (Greg. Tur. l 1 c 30) — tandem apud Arelatensem Galliarum urbem comprehensus, diversis affectus supplicijs, gladio verberatus interijt. c 32.
Consule Zosimum de Bellis sigilli 4 de peste.
Origenes in Levit c 8 ait secundum Ecclesiæ observantiam etiam parvulis p|b|aptismum dari. Et alibi: Pro hoc et Ecclesia ab Apostolis traditionem suscepit etiam parvulis baptismum dare. Baron Thesaur Antiqu. Tom 1. c 41 Basilius. Greg: Naz. Greg Nyss. Orationes contra morem differendi Baptismum. Consil: Carthag: de baptizandis infant: sanctiones edidit. / Ex Ecclesiæ antiqua traditione ratum fuisse baptismum in nomine \tantum/ Christi collatum scripsisse Stephanum Romanum Pontif. Cyprianus in Epist ad Iubaianum, licet ab eo dissenserit appertè testatur. Cyp: ad Iub: \Ep/ 73.
Cum negligenter imperium Gallus administraret primum quidem scythæ nationibus sibi vicinis terrorem incutiebant deinde paulatim progressi ad ipsum us mare sitas regiones populabantur: adeò quidem ut nulla gens Romanæ ditionis relinqueretur: sed omnia prope dixerim oppida non munita mænibus, & munitorum magna pars, caperentur. Nec minus bello ab omnibus partibus ingruente lues etiam pestilens in opidis at vicis subsecuta, quicquid erathumani generis reliquum, absumpsit; quæ sanè nunquam superioribus sæculis tantam hominum stragem dederat. Rebus in hunc m{illeg}odum comparatis, cum Imperatores {remp.} defendere non possent, & omnia extra Romam posita negligerent, rursus Gothi & Borani et Vrugundi & Carpi civitates in Europa diripiebant, quicquid eis superabat \er {sic}/ sibi auferentes: Persæ vero Asiam invadebant, Mesopotamiam occupantes, & in ipsam progressi Syriam ad urbem Antiochenam us, donec et illam totius Orientis metropolim caperent & incolis ejus partim cæsis partim in captivitatem abductis infinita cum præda domum discederent, omnibus tam privatis quam publicis civitatis ædificijs, nullo penitus resistente dirutis. — Scythis autem, quotquot erant in Europa, securè degentibus & jam in Asiam quo transgressis, omnia ad Cappadociam & Pesinuntem & Ephesum us depopulatis: [|(|ordinum Panonicorum dux militibus suis \qui parum habebant animi ad resistendum prosperæ barbarorum fortunæ/ quanto poterat opere confirmatis) – improvisus Barbaros in ijs locis repertos aggressus est Cum magnam eorum partem occidisset, milites in barbaricum transduxisset inopinato quicquid occurreret obtruncasset; præter omnem deni spem magnam eorum partem {cecidisset} imperio Romano subjectos illorum furore liberasset a militibus suis imperator dictus est. —— [Valeriani \Æmiliano mox occiso/ Initio regni Valeriani] Scythis {illeg} suis ex sedibus egressis & præter hos Marcoman̄is quo per irruptiones Romano Imperio loca populantibus ad extremum periculum Thessalonica redacta fuit: cujus obsidione vix magno labore soluta, fortiter hosti resistentibus ijs qui in urbe erant. tota Græcia perturbationibus vexabatur. — Valerianus animadverso periculo quod imperio Romano cunctis ex partibus immineret, Gallienū filium imperij consortem facit, & rebus undi urgentibus ipse versus Orientem movet ut Persis resisteret, Europæos exercitus filio tradit, cohortatus eum cum ijs copijs irruentes undi barbaros oppugnaret. Gallienus Videns Germanicas gentes cæteris infestiores esse, quæ adcolas Rheni Gallica nationes acrius vexarent hanc partem sibi propugnandā ab hostibus sumebat; alijs qui per Italiam Illyricum Græciam prædi agendis intenti essent, duces cum eorum locorum exercitibus bellum facere jussit. — Sed quod ingenti cum multitudine, perexiguas ipse copias habens, bellum gereret in angustum jam coactæ res ipsius erant. — Borani vero & Gotthi et Carpi & Vrugundi (nationum hæc nomina propter Istrum sedes habentium) nullam nec Italiæ nec Illyrici partem a continuis vexationibus immunem relinquebant omnia nemine resistente diripientes. Et quidem Borani in Asiam quo \semel at iterum/ trajiciebant — et præter inter alia damna, Trapezuntem \obsident {illeg}/ urbem amplam et populosam, quæ præter consuetos milites alios decies mille receperant ea {illeg} \ea expugnata/ ineffabilem barbari opum captivorum copiam adepti sunt nam finitimi omnes in eam veluti locum munitum confluxerant. — \Dein/ Horum exci \prospero/ successu excitati Scythæetiam \in/ Asiam trajicunt & similia patrantur \Nicomediam et Nicæam incedentes/ — Valerianus intellectis Bityniæ calamitatibus relicta Antiochia cum pestis invasset {sic} exercitus Valeriani \Romanos in Oriente/ Eorum majorem partem sustulisset Sapores orientem aggressus in ditionem omnia redigebat.
And in another Epistle written about ye same time: Vastatis urbibus —— translatus est. ⭗[38] as an eye witnes concerning ye desolations about Trev{irs} {illeg} Exisa ye Chief City of Gallia. Exisa {illeg} inquit, ter —— perferebant.
in wth like desolations wch Isidorus {gives us} thus touches upon
At ye same time ye Franks \also/ brake into Gallia Lugdunensis — Britain. And while this torrent \overwhelmd/ the whole west, Alaric wth his Goths A.C. 408.
redimere sufficisset.
And as ye mortality of ye citizens was wonderfully great \in ye City/, so was ye calamity of those that {illeg} \survived/ whether Citizens or other Italians. Great multitudes {illeg} them being |as may be learned by the great multitudes dispersion of them {illeg} over ye world| Besides what perished in ye siege, great multitudes \both/ of {illeg} Citizens & other Italians were exiled & dispersed all over ye world Which Ierom then residing in a Monastery in Palæstine thus hints.
Ex M. Camillo de Antichristo
Abbas Ioachimus in Ier 51, ante annos trecentos dicebat Viros Evangelicos suscitandos ad mysteria a finibus seculorum abscondita populis fidelibus Christianis in toto orbe dispersis revelanda. Camill l 1. c 1.
Vt Ἀντιβασιλεὺς Prorex seu Vicarius Regis. Ἀντιϛράτηγος. Vicarius Imperatoris, Ἀνθύπατος Proconsul qui ad gubernandam Provinciam vice Consulis mittebatur. Ἄνταν{illeg}δρος succedaneus in alius viri locū substitutus, Ἀντιδιάκονος viceminister, Αντάδελφος vice fratris: sic Ἀντιχριϛος Prochristus. Et ut Ἀντάξιος æstimatione par, Ἀντεραϛὴς rivalis, ἀ\ν/τίθεος divinus: {illeg} Ἀντίχριϛος Rivalis Christi. Est igitur AntiChristus Christi Vicarius, suppar \Rivalis/, adversarius. Ne vox ἆντι sic ambigùe accipitur sed sensum habet ex omnibus compositum: haud secus ac si quis Ἀντιβάσιλεα {illeg} diceret {insidiantem} Regem \perfidiose regnantem/ sub Prætextu Proregis, rege ipso nihil præter nomen retinente. Esti igitur Antichristus \in sensu latissimo seu potius strictissimo/ Adversarius & Rivalis Christi sub specie Vicarij. Nam sicut Αντιβασιλευς esse nequit qui regium sibi arrogat, sic nequit esse αντιχριϛος qui nihil Christo proprium sibi arrogat. Certè hoc modo ex {utro} \unoquo/ et oppositionis & similitudinis & arrogationis sensu Antichristum definit 2 Thes 2 Hinc est quod Pseudoprophetæ dicantur Antichristi. Rev 16.13 & 19.20. 1 Iohn. 4.1 {illeg} 2 Peter. 2.1.
Tertullianus dixit Hæreticos alium fecisse Iesum alium Christum (Lib de Carne Christi.) & Idem ad Praxeanos: Viderint Antichristi qui negant Patrem & filium Negant enim Patrem dum eundem filium dicunt & negant filium dum eundem patrem credunt, dando illis quæ non sunt auferendo quæ sunt.
Tantum qui nunc tenet, teneat; donec de medio fit. Quis? nisi Romanus status cujus abscessio in decem reges dispersa Antichristum superinducet. Tetullian {sic}. lib. de Resur. Carnis. Est et alia major necessitas nobis orandi pro Imperatoribus, etiam pro omni statu Imperij rebus Romanis, quod vim maximam universo orbi imminentem ipsam clausulam seculi acerbitates horrendas comminantem, Romani Imperij commeatu scimus retardari. Tertull. Apolog c 32. Veniet \{prædictum}/ Antichristus cùm impleta fuerint tempora imperij Romani Cyrillus Catechesi 15. Non prius veniet Christus quàm regni Romani defectio fiat & appareat Antichristus. Ambrosius super loc 2 Thes 2. Re ipsa declarat lapsum ruinam brevi fore nisi quod incolumi {illeg} urbe Roma nihil istiusmodi videtur esse metuendum. At verò cum caput illud orbis occiderit & ῾ρύμη esse caperit, quod Sibyllæ fore aiunt quis dubitet jam venisse jam finem rebus humanis orbi terrarum ? Illa est etenim civitas quæ adhuc sustentat omnia precandus nobis et adorandus est deus cæli si tamen statuta et placita ejus differri possunt ne citiùs quàm putemus Tyrannus ille abominandus veniat qui tantum facinus moliatur ac lumen illud effodiat, cujus interritu mundus ipse {illeg} est lapsurus est. Lactantius l 7. c 30. Romanum Imperium quod nunc universas gentes tenet recedet & de medio fiet & tunc veniet Antichristus {illeg} fons iniquitatis. Hieron. ad Abgas q 11. Quando de medio sublatum fuerit Romanum Imperium, tunc veniet Antichristus. I Chry\s/ostom super 5 l. Idem Augustinus, Theophylactus Oecumenius, Optatus, Milevitanus & alij docent.
P. Diaconus Imperiū Romanū post depositionem Augustuli Anno urbis cond. 1229 finem esse assectum narrat. [39] Irruentibus in Italiam Hunnis Vandalis ac Gothis, tum maxime Imperium cladibus multis affectum est, at deletum Paulus Crinitus l 16. c 5. Nihil dicam amplius de Imperij Romani ruina & interritu id enim humi prostratum jacet \Machiavel. Histor. Flor. l. 1./ Lipsius reliquias tantùm Imperij in Germania & Austriaca domo vivere concedit ipsum Imperium olim sub Imperatoribus scissum divulsum & caput alterum in Franciam aut Græciam translatum. Constantinus id fecit quod non ignoras & causam dedit Ruinæ. Quinimò novelli Catholici \hoc argumento pressi/ concedunt Romanū Imperium corruisse negant tamen Antichristum venisse.
ὁ Κατέχων 2 Thess 2. qui tenet, {illeg} hoc est Antichristum cohibendo vel potius orbem Imperando, Nihil aliud|s| Κατέχων quàm Imperans | Imperator | Imperium. Isocratis ista sunt Κατέχειν τὰς ἀρχὰς imperia possidere occupare, Κατέχειν τὴν θάλασσαν maris imperium tenere, Κατέχειν τὴν Ἡλλάδα Græciam occupare.
τὸ λεγόμενον θεὸν ἢ σέβασμα omnem potestatem terrestrem. Alludit enim ad Nomen Imperatorum quod in Actis toties Σεβαϛὸς Augustus legitur. Act 25, 21, 25.
[40] Cyrillus & Chrysostomus statuunt, Antichristi fore proprium ἁρπάζειν ἑαυτῷ τῆς ῾ρωμάιων βασιλείας ἐξουσίαν rapere sibi romani Imperij potestatem. Aquinatis est Imperium Romanum in Potestatem Pontificum de civili & tempo{illeg}rali commutatum esse. Idem sensit Leo Papa, Dominicus a Scoto, Blasius, Viegas, alij. Bernardus scribit in Curia Romana malos non proficere sed bonos deficere & Papam non Petro sed Constantino succedere.
Sic et Babylon etiam apud Iohannem nostrum Romanæ urbis est. Tertullian. Lib 3 cont. Marcion.
Pontifices a (novis Imperatoribus) Galliarū regibus, Ravenna urbe, toto Exarchatu, agro Vrbiensi \&/ Marchia Anctonitana donabantur. Præter hæc Dei in mundo Vicarij a Carolo M. dicti et constituti neve ullius judicio in posterum essent subjecti cavebatur. Vide Machiavel Florent. Hist l 1.
Montanus apud Epiphaniū (Har 48) de se: Ego dominus Deus Omnipotens, conversans in homine. Item: ne Angelus ne legatus sed ego Dominus Deus veni Pater veni. Et Dositheus apud Origenem (c. Celsum l 1) conabatur persuadere se Christum esse.
De Simonianis Ignatius ad Trallianos: {illeg} Fallacijs circumferentes nomen Christi et cauponantes sermonem Christi. / Solent [Hæretici] dicere: non omnia Apostolos scisse: eadem agitati dementia qua rursus convertunt, omnia quidem Apostolos scisse, sed non omnia tradidisse. Tertul de præscr. adv. Hæret. / Item: Veritas non potest inveniri ab his qui nesciunt Traditionem. Non enim per literas traditam illam sed per vivam vocem Irenæus l 3. c 2.
Omnes quotquot sunt hæreses Deum quidem unum dicunt sed per sententiam malam immutant. Iren. l 1. c 19. Simon magus dixit semetipsum esse super omnia Deum Iren l 2. c 9. Et se in Iudæa nomine filij apparuisse in Samaria nomine Patris descendisse, alibi nomine spiritus Sancti se visendum præbuisse. Iren l 1 c 20. Basilides dixit se hominem ementitum non ἀληθῶς sed δοξαϛικῶς seu opinione vel putativè in Iudæa passū Iren l 1 c 23. Basilidiani unam esse personam Patris & Filij et sp. sti commentiti sunt. Baron: Ad A.C. 120 sect 8. Hos Ignatius ad Trallianos sine dubio perstringit, quibus pater filius et Sptus Stus erant idem ταυτὸν δὲ εἶναι πατέρα ϗ ὑιὸν ϗ πνεῦμα ἅγιον. Ad Philippenses, Deum ab Hæreticis ἕνα τριώνομον {sic} dictum scribit. / Montanus multis post annis idem docebat auctore Tertulliano Epiphanio & Hieronymo. / Primùm in fidei regula discrepamus. Nos patrem et fil. & sp. stū in sua unumquem persona ponimus licet substantia copulemus. Illi Sabellij dogma sectantes Trinitatem in unius personæ angustias cogunt. Hieronym Epist 54. Idem docuit Praxeas, Victorinus, Æschines, Noetus, Sabellius, Hermogenes, Priscilianus, P. Samosatenus, Monarchiani, Massaliani, Patropassiani, Severitæ, Theodosiani, Angelitæ, Damianistæ, alij deum tribus nominibus distinctum fingebant. / Arius ratus erat Alexandrum Sabellij dogma introducere, Inde atrox schisma. Socr l 1. c 5. / Ex his hæreticis desumpsisse videtur Lucianus in Philopatride quæ de christian{is} narrat. Rogante {Etherico} Christianum at dicente: Quemnam igitur tibi jurabo tibi Tryphon respondit: Deum alte regnantem, magnum æthereum at at {sic} æternum: filium Patris & spiritum Sanctum: Vnum ex tribus & ex uno tria. Græcὲ ἕν ἐκ τριῶν ϗ ἐξ ἑνὸς τρία. Paulò inferius ἓν τρία, τρία ἓν. Non τρεῖς sed τρία, inquit, nomina tantum intelligens non personas, quod verborum vi{illeg} ipsa declarat. Viderant hoc Baronius, quod \Et/ ut transferret{illeg} ad confirmationem doctrina ὁμυυ|ο|υίου, mutat|vit| vocem in margine quasi Lucianus non τρία sed τρεῖς scripsisset, ut oporteret si de personis loqueretur locutus fuisset.
Quantum persolverent
Quanti facerent Homousiani hujusmodi testimonium apud Patres Ecclesiæ, quale legitur apud Platonem in Pæmandro, ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος ἡνώθη τῷ δημιουργῷ Νῷ ὁμοούσιος γὰρ ἦν{illeg} Dei verbum unitum est cum Mente fabricatrice Mundi. Erat enim coessentialis \seu consubstantialis/. Et tamen Plato nihil minùs quàm cum illis sentiebat.
Tres sunt qui testantur in cælo Pater, Sermo, & S S, & hi tres sunt unum. Non legitur in Syro. Non ab Ignatio, Iustino, Irænæo, Tertull. Origene, Athanas. Nazienzeno Didymo Chrysosto, Hilario, Augustino, Beda, alijs. Primus forte legit Hieronymus.
Hæretici confundebant Patris et filij substantiam, unum dicentes esse Patrem & filium, {illeg} suspicione sola & nominibus solis dividentes eos quos existimant unum. Origen in Math tract 19.
Multa Origeni periculosa ab Epiphanio, Hieronymo, Theophilo Suida & Apollinario impinguntur uti duos fuisse Christos, Christum purum esse & animatum hominem, perparvum esse cum patre collatum, putative mortuum &c. De spiritu pejus est locutus.
Ignatius ad Trallenses omnes Hæreses ad has 4 classes contraxit. Alij dicunt Iesum opinione natum opinione crucifixum. Alij vero quod non sit filius Architecti Alij quod ipse sit super omnia dues. Alij vero quod nudus homo. / Qui opinione passum dicunt ut Marcion statuentes alij innumeri Deum esse statuunt Secundi generis fuere Cerdon & Marcion Statuentes opificem Mundi esse alium a summo Deo. Tertij \Quarti/ generis Ebiontæ.
Pater tota substantia est, filius verò derivatio totius & portio, pater alius a filio dum filio major. Tertul Adv. Prax.
Quicquid Simon se esse dixerat hoc se Menander esse dicebat. Tertul de Præser ad Hære. c 46. Celitus se missum mentitus Simonis exemplo. Erat Menander Magus Simonis primogenitus. Saturnus, Basilides, Valentinus, Cerdo, Marcion, Apelles alij Christū opinione natum Christi carne e Syderibus aptatâ, in terris versatum opinione passum & mortuum docebant. Cerinthus etsi Christum a Iesu dividit, illum tamen, (auctore Irenæo l 1 c 25) post baptisma in Iesum descendisse ab ea principalitate quæ est super omnia, figura Columbæ & tunc annunciasse incognitum patrem & virtutes perfecisse. |NB. Hoc est \plane/ negare Iesum esse Christum. Iohn 2.22|
Iesus populari appellatione erat Christus. Matt Ioseph. Antiq. lib 18. c 6. Matt 27.22. Christum Deum summum de cælo descendisse docent Cerinthus, Basilidiani, Valentiniani, Marcionitæ, Praxeani, Montanistæ, Massaliani, Sabelliani M Noetani Noëtiani Priscilianistæ &c.
<58r>Meretrix Apocalyptica est Ecclesia Apostatica quia omnis meretrix prius virgo.
Luciferum Calaritanum, (tradit Baronius ad An 336. sect 13) asseverasse Constantinum ideo Athanasium in Gallias amandasse quod transisset ad Arianam hæresin id in eum declamare non destitisse. Idem Constantium filium palam professum esse: Nisi pater meus bene fecisset conferre se ad Arianos, non ejus filij regnaremus. / \Desinit Camillus/ Osium ad Arianos defecisse omnes tradunt & Baronius virum multum laudanssic deflet lapsum ejus: Casu Osij plane miserabili Catholicus Orbis contremuit, concussæ sunt solidissimæ petræ. Bar. ad A.C. 357 sec 17, 18. Ma\r/cellus etiam a Catholicis {illeg} est defecit etsi non ad Arianos. Et sic tres præcipui viri Consilij Nicenæ sententiam mutarunt.
In \com/ 2 Thes. 2. Si alius venerit in nomine suo &c Ambrosius applicat ad Antichristum. Ambros in 2 Thes 2. Qui nunc tenet tenebit donec de medio fiat, — et tunc revelabitur ille iniquus &c. Post defectum regni Romani appariturum Antichristum dicit. Ambros ib.
Of the wars in other places wch Greg here touches upon /those made by the Huns invading\ were, next after ye Lombradie, ye|| most grievous in Illyricum occidentale & Orientale & Thrace (regions to ye north east of Ro{me} /as ye seat of ye Lombardie wars was \inclined/ to ye north west) were next after\ the Lombardie the most grievous & lasting. But to return to ye It lasted from ye yeare to ye year & after a while brake forth again. But to retun to Rome
Zosimus adds further.
Of ye Persians also Orosius \in ye next words/ writes: In ijsdem —— whence it appears yt after ye war wth Valens \ye Empire was quiet frō/ Persians During the reign of Theodosius, & for a long time after / These & what other wars there were at this time in ye world \waged/ against ye Greeks | Romans may \in gen{eral}/ be recconed referred to this Tr but the Lombardie \are here chiefly {posited} at/ as being ye direst & bring wth them ye utter extinction of ye western empire. as they were the direst so they are here {illeg} {p}ointed at by / but ye first place must be allowed to ye Lombardic as being ye direst & those that bei by wch the effects of this Tr were accomplished, that is the extinction of the western Empire, was accomplished
Those effects were ye extinction of ye western empire
that was ye time it began to be illuminated by its T of its sun & moon rise For For this Empire (as we shall explain hereafter) was ye \ten horned/ beast, & that year ye time of his ascention out of ye bottomless pit.
The succeeding depopulation of ye west by ye same Alaric is thus hinted by Socrates Alaricus — —— {illeg} ferro vastarunt. But of this more in other places. Nor were these regions depopulated by Alaric only but by other barbarians before him & that so sorely that \as is to be collected out of/ Claudians in his poem de bello Gildoniano written A.C. 398, gave Illyricum over for lost
Nam qua jam regio —— damnis. Where note that yt Illyricum is to be taken non a strict sense for Liburnia & Dalmatia, but exteded {sic} also to Pannonia & perhaps to Noricū too; for so \large was/ ye word was then used (as is manifest out of \vide/ Notitiā Imp. Rom.) & its most likely yt ye Barbarians made {move} their way to Dalmatia through Pannonia. And Ierome informs us yt Pannonia suffered as well as Dalmatia, &
not to mention ye many other Tyrants that took occasion from this shipwrack of ye Empire to distract it. But this is so plain a similitude yt men Historians & men in common talk are wont to allude to it in describing \much/ less desolation then these.
<59v>Ex Itinerario Antonini. A Zeugmate ad Edessam 45 mp. A Samosata ad Edessā 12 mp Ab Antiochia Emessam 134 mp. [Zeugma 72 mp a Samosatis. Plin] A Carrhis Hierapolim 83 mp. A Cyrrho (Carrhis) Emesam 151 mp. Ab Emesa Damascum 152 mp aliter 138 A Melitene ad Samosatam 90 mp. A Cæsana (per Artaxatam Cordu{illeg}zalabam Comanam Siricim &c) Melitenem 242 mp. A Cæsarea (eadem per Artaxatam & Coduzalabā). Anazarbum 212 mp [vel \forte/ 178]
Iovius {Prf} Poet. Alaric ex regione Barbar. juxta Dalmatian et Pan̄oniā degebat. Sozon l 9 c 4 / narravimus nonnullæ etiam hic volente deo dicentur) Europ A Con{illeg} Ad Alpes Iulias Ammian.
The Poet a little after thus briefly hints —— So Synesius in Epist
Iugunthi = Alemanni Ammian l 28. Gothi ripas Istri Zos l 4. Alaricus Illyricū populatur Socr l 7. c 10. & Claud de bell. Gild. Roma{illeg} usta. Socr: & Marcel. Franci et Aleman. in {illeg} Aquitani. Eunapius supplied. Stephanus. The region of Gildo's wars. Itinerariū Antonini, Burdugalense, {Buntinginianū}, Provinciæ transtigr. / Chelatum /a\, Helat /a\ &c Miyaph. Ameda = Hemit = Constantia = Carahemit. Mosul. / Gothi se dedunt biennio post pacem. Pax ista pas {cum} Gothis an 427. / Intilene, Sophene, Arsanice | Arzacene, Kardonene, Zabdicene {pax} {illeg} {C}ædes Romæ. Alanorū regni {finis} 8 annis ante 27. Sidonius. Isidorus. \Cassiodorus. Chron. Al{ex}/ Scriptores Byzantini Iulian. Consules post Attilam. Hist. {Roibi} & Persarū. Number of Attilas Arms, number of the slain bellum Gothicum 18 an. Edessa in Syria. Constantinus templa dejecit. Decij persecutio.
Sub id tempus, cum Alemanni crebri incursionibus Gallias infestarent Gratianus ad occiduas paterni Impij partes reversus est quas ipse sibi ac fratri regendas retinuerat cum Illyricum & Orientis partes Theodosio tradidisset. Et ipse quid{em} ex animi sui sententia rem gessit adversus Alemannos: Theodosius verò bellum cum Barbaris Istrū accolentibus non minùs feliciter confecit. Sozom l 7. c 4
Iijsdem temporibus barbari gentes divina quadam providentia barbaræ Gentes sub illius [Theodosij] ditionem redactæ sunt. \Et/ Inter qu{illeg} et alios et Athanaricus Gothorū rex cum universo populo sese ei dedidit. Socr: l 5. cap 10.
Ammianus in fine lib 31 dicit: Milites ac palatinos valentis, qui apud Hadrianopolim obsessi fuerant a Gothis saluta tandem obsidione digressos, alios in Daciam \Philippopolim exinde Serdicam aliam Macedoniæ urbem/ alios in Macedoniam properass {sic}, Valentem eo se recepisse existimantes. Yet Aurelius Victor & Zonaras affirm yt Gratian delivered only ye East & Thra{ce} to Theodosius. And in ye times of Valens Mamertius the Præf. Prætorio governed Italy Afric & Illyricū teste Ammiano l 26.
Alaricus, Varano Cos: urbem Romam invasit partem ejus cremavit incendio sexto die quam ingressus fuerat, deprædata urbe egressus est. Marcellin
Radagaisus occiditur Arcadio et Probo Coss. Marcellin
Constat vix tertiam evasisse exercitus \[Valentis]/ partem. Nec ulla annalibus præter Cannensem pugnam, ita ad internecionem res legitur gesta. Amm l 31.
Eunomij Symbolum \Theodosio traditum A. C. 380. Merobande 2 & Saturn. Coss. mense Iunio/ Vide in \Valesij/ Annotat: in lib 5 Hist. Socr cap 10.
Alaricus rex Gothorum Romam ingressus cùm intra et extra urbem cædes agerent omnibus indultum est qui ad sanctorum limina confugerunt. Idacius in Chron.
Valens Idolatriam permisit Theodorit l 4. c 24.
Gratianus [Theodosum Imperatorem renunciavit &] Imperij partem quam valens rexerat eidem attribuit. Theodorit l 5 c 6.
Historiam Roili Theodoritus narrat l 5. c 37. & similem de Persis \ibidem/ narrat. Vtrum tamen refert ad unum initium Theodosij II.
De divisione Imperij inter Constantini filios vide Orat. Iuliani 1, p 58 & seq. & p 64 orat 3. Eunapius Ædesio p 40. Zosim l 2 p 691. Cedrenus p
<60r>Gratiano Aug & Theodosio Coss. Theodosius postquam de Scythicis gentibus triumphavit, expulsis continuo ab orthodoxorum Ecclesia arrianis qui eam per 40 fermè annos sub Arrianis Imp temerant nostris Catholicis Orthodoxis restituit. Marcellin chron.
Constantinus Gentilium templa nequaquam destruxerat sed occludi tantum præceperat Ejus quo filij paternis institerunt vestigijs. At Iulianus impietatem renovavit. Iovinus denuo prohibuit. Valentinianus deinde major, ijsdem usus legibus Europam gubernavit. Valens verò, alijs quidem omnibus permisit colere ut vellent ijsque quos colerent observantiam exhibere: solis orthodoxis bellum inferens. Ita quamdiu ille Imperium tenuit & in aris incendebantur thura: & libamenta ac sacrificia simulachris suis offerebant Pagani, & publicas epulas in foro celebrabant. Et Bacchi sacris in initiati {illeg} cum caprinis pellibus cursitabant, canes discerpentes, furentes & bacchantes & alia peragentes quibus Magistri ipsorum festus dies indicatur. Quæ omnia cum fieri reperissit {sic} fidelissimus Imperator Theodosius, funditus sustulit & perpetua oblivione texit. Theoderitus l 5. c 21. Pergit dein dein {sic} describere quomodo, post cultu cohibito, imagines et Templa etiam dejicere cœpit Cynegius cum esset Præf. Præt. Quod primùm contigit Anno 381
Nota quod eodem capite fugatio dæmonis per aquam signo crucis sacratam habetur.
Cùm Roilus Scytharum hac illac vagantium Regulus, Istrum cum innumerabili exercitu transgressus Thraciam vastaret, ipsam urbem regiam obsessurum & funditus eversurum \esse/ minitaretur, fulminibus & igneis turbinibus cælitus immissis Deus illum exussit & universas ejus copias delevit. Nec absimile quiddam bello etiam Persico præstitit. Cum enim Persæ Romanos alibi occupatos cernentes rupto pacis fœdere in vicinas sibi provincias cum exercitu erupisset nec ullus adesset qui auxilium felrret {sic}: pacis enim fœdere confisus Imperator & duces & milites ad alia bella miserat: Deus misso imbre vehementissimo & ingenti grandine ulterius eos progredi vetuit & equorum cursum inhibuit — donec tandem Duces advenerunt. Theoderit l 5. c 37.
Stilicone & Aureliano Coss Gothi Alarico Radag. regibus ingrediuntur Italiam. Cassiodor. Chron.
Arcad 5 & Honor 5 Stiliconem Pollentiæ vincunt Gothi. Ibid.
Arc 6 & P.rbo {sic} Coss Vand. & Alan. Gallias intrant. Honor 8 & Theodos 3 ingrediuntur Hispan. Ibid.
Varano & Tertullo Coss Roma capitur. Honorio 9 & Theodos 5 Gothi rege Autaulpho Gallias intrant.
Fælice & Tauro Coss. Ætius multis Francis cæsis, quam occupaverant propinquam R\h/eno partem recipit Galliarum. Rustico et Olybrio Coss. Rex Alanorum Beorgor apud Bergomum a Patricio Ricimere peremptus est. Chron. Cassiod.
Patricio et Hypatio Coss Rex Theodoricus Romam cunctorum votis expetitus advenit & Senatum suum mira affibilitate {sic} tractans, Romanæ plebi donavit annonas at admirandis mœnibus, deputata per annos singulos maxima pecuniæ quantitate subvenit: sub cujus felici Imperio plurimæ renovantur urbes, munitissima castella conduntur, consurgunt admiranda Palatia, magnis ejus operibus antiqua miracula superantur. Chron. Cassiodori.
Thoedoricus in Italiam mittitur a Zenone Imp. Iorn. Regn. Success.
<59v>Constans Illyricum, Italiam & Africam; Delmatiam Thraciam Macedoniam & Achaiam. Constantius a freto Propontidis Asiam at orientem rexit Sext. Aurel. Victoris Hist. Epitome.
Constantini pars tantam cædem [militū Licinij] edidit ut de {illeg} centum et triginta millium numero vix triginta millia evaderunt. Zos l 2.
Constantinus natu maximus cum minimo natu Constante, omnia trans Alpes sita & Italiam & Illyricum sortitus est. præterea Ponto Euxino finitima & Africæ quicquid ad Carthaginem pertinet. Constantio datum est quicquid esset in Asia & Oriente et Ægypto. Eant et Imperij quodammodo participes, Dalmatius a Constantino cæsar{illeg} dictus & Constantius ejus frater & Anaballianus – [ quos tres \mox/ sustulit Constantius. Zosim l 2.
Ante adventū Ataulphi in Gallias, Franci et Burgundiones Gallias crudeliter infestabant. Iorn. Get.
Wallia regnavit tribus annis tantum. Isidorus in Chron.
Per Theudericum dignitas urbis Romæ non parva est restituta muros enim ejus iste redintegravit ob quam causam a senatu instauratam statuam meruit. |Isidorus in Chron|
Ataulphus 5to anno regni sui Ex {sic}Italia transijt in Galliam. Isi{illeg}dorus
Alaricus obit ann 1mo Thoedosij 11 mox post captam urbem.
Quorundam delubrorum vestibula ejus mandato in qua civitate nudata, portæ dirutæ. Aliorum tectum cum laquearibus, tegulis ablatis deturbatum. Aliorū insignia monumenta ex ære fabricata in foro Constantinopoleos omnibus palam proposita, ut intuentium o{illeg}culis pro turpi spectaculo subjicerentur. Hic Pythius, illic Sminthius, in ipso circo tripodes Delphici, Heliconides Musæ in palatio Quinetiam eadem ipsa civitas Imperatoris nomine appellata, tota simulachris, quæ erant apud quas gentes dijs consecrata, & ex ære artificiose elaborata, passim referta fuit. \l 3. c 52/ / Pergit dein Author (Vitæ sc. Constantini) describere eversionem \duorum/ præcipuorum quorundam delubrorum suorum & statuarum ubi vastitatem reipsa intuerentur: alij ad salutare Dei verbum se totos conferre, alij licet non illud ipsum agerent patriam tamen et avitam inscitiam improbare & quos olim deos existimaverant risu et ludibrio insectari cœperunt. lib 3. c 55
[In Oratione \Euseb/ de Laudibus Constantini additur \habitur eadem/ eversio Delubri Veneris in monte Libano.] De cæteris dein templis addit: Omninò omnibus Imperio subjectis gentibus & Legionibus, Idolatriæ fores clausæ erant, repressum quodvis Idolis sacrificandi genus. lib 4. c 23. (De eversione prædictorū 2orū Templorū vide Socr. Hist l 1 c 14
Sozom lib 2 c 5. Eadem fere cum {illeg} Eusebio de delubris loqitur.
Decijs persecutio annum et 3 menses duravit tantū Baron An 253 sec 48
Ex Ignatij Epistolis
< insertion from the bottom of f 61r >✝ Novi quosdam ministrorum Satanæ voluisse vos turbare, quorum alij asserunt Iesum opinione tantum et phantasia natum & opinione crucifixum; alij verò dicunt eum non esse filium Creatoris omnium; nonnulli verò quòd ipse est super omnia Deus; aliqui quod merus homo; alij veròquòd eadem caro non resurgit, & quod voluptuaria vita amplectenda est. Ad Tarcenses
Qui crucifixus est primogenitus est omnis creaturæ. Dicit enim Apostolus: Vnus Deus pater ex quo omnia unus Dominus Iesus Christus per quem omnia (1 Cor 8 ). Et; Vnum enim Deus, et unus Mediator Dei et hominum homo Iesus Christus {illeg} (1 Tim 2 ) Et per ipsum creata sunt omnia et in ipso omnia constant, (Coloss 1) ). Quod autem ipse sit super omnia Deus, et Pater et filius ipsius, dicit: Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, Deum meum et Deum vestrum, (Iohn 20 ) ): et: Cum subjecta fuerint illi omnia tunc et ipse filius subjicietur ei qui sibi subjecit omnia: \1 Cor 15/ Existens omnia in omnibus: Et alius profecto est qui subjicit illi omnia, & alius cui hæc subjecta sun{t} qui etiam cum omnibus subjcitur. Sed ne homo merus est per quem et in quo facta sunt omnia. Omnia enim per ipsum facta sunt. Quando faciebat cælos, unà ipsi aderam: Proverb: 8.27. Citat etiam Prov 8.{illeg},22 Dominus creavit me initiū viarum suarum, in opera sua, ante secula me fundavit. Ibid.
Presbyteri subjecti estote Episcopo, Diaconi Presbyteris, populus Presbyteris et Diaconis. Ibid.
< text from f 61r resumes >✝ Mihi autem in mentem venit ut dicam verum fuisse sermonem quem de te audieram cùm Romæ apud beatum Anacletum (alias Cletum) Papam esses. cui nunc successit beatissimus Clemens Petri et Pauli auditor. Ad Mariā Cassobo/litam\
Hortatur ne contemnant adolescentiam Episcopi, et Samuelem, Danielem, et et {sic} Timotheum (1 Tim 4) juvenes in exempla proponit. – Siquis Episcopum contradicit non ad hominem sed ad Deum redit contumelia. – Siqui Episcopum appellant appellant, et sine eo omnia faciunt, hujusmodi dicet ipse qui verus et primus Episcopus est: Quid me vocatis Domine, Domine, & non facitis quæ dico —— Hortor ut hoc sit omnibus studium, in Dei concordantia omnia agere, Episcopo præsidente Dei loco, presbyteris loco senatus Apostolorum | i, Diaconis mihi suavissimis ut ijs quibus commissum est Iesu Christi ministerium, qui ante secula genitus fuit apud Patrem Deus verbum. \& in consum̄atione seculorū idem permanet/ —— Quemadmodum ita Dominussine Patre nihil facit, Nec enim possum, inquit, facere a me ipso quicquam (Iohn 5.19) Sic et vos sine Episcopo, nec presbyter nec diaconus nec laicus. — Omnes velut unu Ad Magnesianos.
Omnes velut unus quispiam in templum Dei concurrite velut ad unum altare, ad unum Iesum Christum summum sacerdotem Dei ingeniti. Ibid
{divinissi} — Vnus Deus est omnipotens qui seipsum manifestavit per Iesum Christum filium suum, qui est ipsius Verbum, non pronunciatum sed substantiale. Nec enim est articulati sermonis vox sed divinæ efficaciæ genita essentia qui omnia grata et placita reddidit ei qui se miserat. Ibid
Non Sabbatizemus Iudaico more velut otio gaudentes; Qui enim non laborat non edat; Sed unisquis nostrum sabbatizet spiritualiter, meditatione legis gaudens — opificium Dei amans —. At post Sabbatum omnis Christi amator dominicum celebret diem resurrectioni consecratum dominicæ, reginam et principem omnium dierum. Ibid.
Christus unum verum Deum , Patrem suum, annunciavit. Ibid.
<61v>Osores Dei et vos odisse oportet et super inimicos illius tabescere non autem percutere aut persequi illos ut faciunt gentes quæ ignorant Deum et Dominum, sed pro hostibus habere tales et ab ijs segregari. Commonefacere autem eos et ad pœnitentiam cohortari, si fortè audiant. Epist: ad Philadelphienses.
Vnus Calix qui pro omnibus nobis distributus est, unus panis qui omnibus fractus est, unum Altare omni Ecclesiæ, & unus Epis{c}opus cum Presbyterorum collegio & diaconis conservis meis. Quandoquidem et unus est ingenitus Deus et Pater, & unus unigenitus filius Deus Verbum et homo, unus Paracletus spiritus veritatis, & una prædicatio, & fides una et unum Baptisma & una Ecclesia. Ibid.
\Porrò/ Siquis hæc confiteatur (i.e. Christum esse filium Dei verè incarnatum) [Et quod Deus in humano corpore habitat verbum existens in illo sicut anima in corpore, & propter inhabitans verbum christum esse Deum sed non fuisse in christo animam humanam,] et dicat illegitimos concubitus bonum quoddam esse et finem beatitudinis constituat voluptatem ut is qui falso nominè Nicolaita dicitur, hic nec Dei nec Christi amator esse potest. Ibid Note yt ye words within ye parenthesis [ ] are incohærent & seem to be foisted in, as \a little before/ are ye words [& Pauli] et aliorum apostolorum qui nuptijs operam dederunt, & a little after {illeg} \clerus/ una cum populo universo [militibus principibus et Cæsare] ipsi Episcopo pareant. For it appears not by any history that there were then any hæreticks yt held Christ to be ye Son of God incarnate without a humane soul (for Apollinaris Laodicenus was ye first yt \taught it &/ was condemned for it, Euseb lib 11 c 20. Histor trip lib 9 cap 3.) & it is not likely that Ignatius would condemn \reprove/ a hæresy wch none professed. Compare also this passage wth \others in/ Epist ad
Verè passus est, , et non ut quidam increduli, quos pudet incarnationis et crucis dicentes dicunt quod non verè ex Virgine corpus assumpsit & quod sola opinione passusus {sic} sit, obliti illius Evangelici dicti; Verbum caro factum est (Iohan 1.14) Et solvite templum hoc & triduo resuscitabo illud (Ioan 2.19) et si exaltatus fuero a terra omnia traham ad meipsum (Ioan 12.32) Annon ita verbum in carne habitavit Sapientia \enim/ edificavit sibi domum (Prov 9 {1)} Verbum suum ipse templum quod solutum erat a Iudæis Christum oppugnantibus excitavit tertia die, Et verbum omnia ad se traxit ad obtinendam salutem æternam postquam caro ipsius exaltata est ad similitudinem ænei illius serpentis in eremo. Ego vero non mdo in carne venisse ipsum (verbū) cognosco ex nativitate et crucifixione ejus, sed et post resurrectionem scio eum in carne fuisse, et credo etiam nunc esse. Etenim — post resurrectionem ostendit seipsum illis quod verè et non per Phantasiam resurrexerat, et cum illis comedit et bibit quadraginta perpetuos dies, et ita cum carne videntibus illis assumptus est ad illum qui miserat eum, cum ipsa carne venturus iterum cum gloria et potestate. —— Si verò sine corpore dicunt eum venturum in consummatione sæculi, quomodò ipsum videbunt qui pupugerunt illum ———. Si {enim} opinione sola in corpore fuit dominus, et phantasia crucifixus est, et ego opinione solùm vinctus sum. ———— Quid mihi prodest siquis me laudet et dominum meum blasphemet, non confitens ipsum Deum esse carne vestitum. Qui vero id non dicit, prorsus ipsum negavit cadaver circumferens ———. Nemo erret; Nisi crediderit Iesum Christum in Carne conversatum, et crucem illius confessus fuerit, et passionem et sanguinem quem affudit pro mundi salute, non assequetur vitam æternam. —— Qui capit capiat, qui audit audiat. Ad Smyrnenses. &
Nefandas hæreses et eos qui schismata faciunt fugite ut fontem malorum. Omnes Episcopum sequimini ut Christus patrem, et Presbyterorum collegium ut Apostolos. Diaconos revereamini ut ex Dei præcepto ministrantes. Sine Episcopo nemo quicquam eorum faciat quæ ad Ecclesiam spectant. Rata Eucharistia habeatur illa quæ sub Episcopo fuerit vel cui ipse concesserit. Vbi comparuerit Episcopus ibi et multitudo sit. — Non licet sine Episcopo baptizare, ne offerre, ne sacrificium immolare, ne Dochem celebrare (Epuli quoddam genus. Videtur id convivium idem fuisse cum eo quod Tertullianus in Apologetico suo, Agapen suo seculo appellatum scribit. See also Iude ver 12) —— Honora Episcopum ut principem sacerdotum imaginem De referentem, Dei quidem propter principatum, Christi \verò/ propter sacerdotium. Honorare oportet et regem; nec enim rege quisquam præstantior; nec episcopo, qui Deo consecratus est pro totius mundi salute, quicquam majus in Ecclesia. — Qui honorat Episcopum a Deo honorabitur sicut qui ignominia afficit illum a Deo punietur. Si enim jure censebutur pœna dignus qui adversus Regem insurgit — quanto putetis graviori subjacebit qui sine Episcopo quid volet agere, concordiam rumpens, et decentem rerum ordinem confundens? Sacerdotum enim est omnium bonorum quæ in hominibus sunt, Apex. Qui adversus illum fuerit, non hominem ignominia afficit sed Deum, & Christum Iesum primogenitum qui natura solus est summus sacerdos Patris. Omnia igitur vestra decenti ordine perficiantur in Christo. Laici Diaconis subjiciantur; Diaconi Presbyteris; Presbyteri Episcopo; Episcopus Christo, ut ipse Patri. Ibid.
Ad Polycarpum.
Vnitatis curam habe, qua nihil melius, precibus vaca sine intermissione, postula intellectum ampliorem quam habes; vigilia insomnem spiritum habens. – Bonos si amas discipulos nulla tibi est gratia; pestilentiores autem mansuetudine subige. – Prudens in omnibus esto ut serpens & simplex perpetuò ut columba. Propter hoc ut ex anima et corpore constitutus es ideo corporalis et spiritualis es, ut ea quæ palam oculis subjiciuntur corrigas; quæ autem non videntur, postula ut ea tibi manifestentur, ne quicquam tibi desit et omnigratia abundes —. Expecta Christum filium Dei in tempore qui omni tempore caret, palpabilem omnem contactum refugientem utpote incorporeum, propter nos vero tangibilem in corpore tangibilem et palpabilem; omnibus passionibus carentem \ut Deum/, propter nos verò passionibus obnoxium factum ut hominem, quas omnibus modis propter nos toleravit. — Crebriùs celebrentur conventus synodi. Siquis potest in castitate permanere ad honorem carnis dominicæ, vitet jactantiam; si gloriatus fuerit perijt, & si id ipsum statuatur sine Episcopo, corruptum est. —— Decet, Beatissime Polycarpe, concilium cogere sanctum, et eligere siquem vehementer dilectum habetis et impigrum, ut possit divinus appellari cursor et hujusmodi creare ut in Syriam profectus laudibus celebret impigram charitatem vestram ad gloriam Dei.
Ad Antiochenos.
Abjicite omnem gentilem et Iudaicum errorem ut nec multitudinem introducatis Deorum, nec prætextu unius Dei negetus {sic} Christū Moses enim Dei famulus fidelis dicens: Dominus Deus tuus Deus unus est ({illeg} Deutr. 6.4) & unum et solum prædicans Deum, continuò confessus est et Dominum nostrum, dicens; Dominus pluit super Sodomam & Gomorram a Domino ignem et Sulphur (Gen 19 ) Et rursus Dixit Deus; Faciamus hominem ad imaginem nostram. (Gen 1 ). Et: Fecit Deus hominem ad imaginem Dei fecit illum. Et deinde, Ad imaginem Dei fecit hominem. Et quod fieret homo, inquit: Prophetam vobis s{illeg}uscitabit Dominus e fratribus vestris sicut me (Deut. 18.15, 18 \& Acts 3.22./). / Prophetæ autem dicentes ex persona Dei: Ego Deus primus et ego post hæc; & præter me non est Deus (Isa 44.6) de Patre universorum dicunt. Et de domino nostro Iesu christo; Filius, inquiunt, datus est nobis cujus imperium super humerum ejus desuper, et vocabitur nomen ejus magni consilij angelus, admirabilis consiliarius, Deus fortis potestate præditus (Isa 9.6). Et de illius incarnatione: ecce virgo in utero concipiet et pariet filium Et vocabunt nomen ejus Emanuel (Isa 7 Mat 1 ) Et de passione tanquam ovis ad occisionem ductus est, et quasi agnus coram tondente ipsum obmutuit. (Isa 53.7. Acts 5) ). Et: ego quasi agnus innocens ad|qui| ad Victimam ducitur (Ier 11 19.). §. Et Evangelistæ dicentes unum patrem solum verum Deum non reliquerunt ea quæ propria sunt Domino nostro sed scripserunt: In principio erat Verbum et Verbum apud Deum et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio apud Deum, omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil quod factum est (Iohn 1.1.) Et de incarn\ation/e ejus: Verbum, inquit, caro factum est, & habitavit in nobis (Ioan 1.8) — Apostoli verò dicentes quòd unus Deus est, ijdem dixerunt quod unus est Mediator Dei et hominum (1 Tim 2 ). Nec de incarnatione nec de passione ejus erubuerunt. Quid enim inquiunt? Homo Iesus christus qui dedit semetipsum pro mundi vita et salute. Ita qui annunciat unum et solum Deum ut tollat Christi Divinitatem, is est Diabolus, & hostis omnis justitiæ. Et qui confitetur christum non esse Filium ejus qui mundum fecit, sed alterius cujusdam ignoti præter eum quem lex annunciavit et Prophetæ, instrumentum est ipsius Diaboli: et qui{illeg} incarnationem rejicit et quem crucis pudet, propter quam vinctus sum, hic est Antichristus. Et qui Christum dicit nudum hominem maledictus est juxta Prophetam, cùm non id Deo confidat sed in homine. Ier 17.5.
Mulieres honorent viros suos ut propriam carnem nec ex nomine eos appellare audeant. [i.e. quia compellare{illeg} quempiam proprio nomine præ se contemptum ferre videbatur. Vult ita Ignatius ut appellent Dominos vel maritos.]
Cæsari subjecti estote in ijs in quibus subijci nullum animæ periculum est Principes nolite irritare ut exacerbentur, ne ansam detis eis qui illam contra nos quærunt.
Saluto sanctum Presbyterorum collegium, saluto sacros Diaconos — saluto Hypodiaconos, Lectores, Cantores, Ianitores, Laborantes, Exorcistas, Confessores, Saluto custodes sacrorum vestibolorum in christo Diaconissas. Saluto &c. [Olim Diaconissæ corpora fæminarum ad Baptisma venientium honestè nudabant, & eadem investiebant nequid inverecundius sacerdotum oculis ingrederetur, & vestibula januas intra quas fæminæ orabant reclusæ, tempore sacrificij observabant; ut ex hoc loco patet. Vide et constitutiones Apostolicas per Clementem conscriptas. Hujusmodi fortè fuit Phœbe per quam missa est Epistola ad Corinthios. Sed hodie nullus est Diaconissarum /usus.\
Ad Heronem Diaconum Antiochiæ.
Concordiæ{illeg} erga cunctos curam habe: imbeciliores gesta, ut impleas legem Christi. Ieju{illeg}nijs et precibus vaca, at cave nè immodicè id agas ne ipse te dejicias: Vino et carnibus ne prorsus te abstineas —— sed moderate usurpa, velut Deo suppeditante. – Lectioni attende ut non modo ipse leges noveris sed et alijs easdem interpreteris. —— Quicun dixerit quippiam præter ea quæ constituta sunt: tametsi fide dignus sit, quamvis jejunet, quamvis in virginitate degat, quamvis signa edat, quamvis prophetet, pro lupo illum habeas, qui sub ovina pelle exitium pestem affert ovibus. Siquis crucem neget, quem crucis pudeat, sit tibi ut ipse adversarius, tametsi omnia distribuat pauperibus, tametsi tradat corpus suum incendi sit tibi detestandus. – Siquis Christum dicat solum hominem, Iudæus est Christi interfector. — Nihil sine Episcopis facito. Sacerdotes enim sunt tu verò sacerdotum minister: baptizant, sacrificant, eligunt, manus imponunt tu verò illis ministras. – Synaxes ne negligas, omnes nominatim inquire. Longanimis esto ut prudentia in te cumuletur. — Ne omnibus credas, ne omnibus confidas, ne siquis blandiatur tibi. Multi enim sunt ministri Satanæ, et qui citò credit levis est corde. Memento Dei et non peccabis. Ne sis duplici animo in precatione tua; Beatus enim qui non ambigit. Credo enim —— quod ostendet mihi Deus Heronem super Thronum meum. Præcipio tibi coram Deo universorum & coram Christo præsente, & sancto spiritu & ministratorijs Angelorum ordinibus custodi depositum meum quod ego et Christus tibi commendavimus. Nec indignum te judica ijs quæ de te ostensa sunt a Deo. — Salutant te Episcopi, Onesimus, Bitus Demas, Polybius, Et omnes qui sunt in Philippis in christo, unde et hæc \vobis/ scripsi.
Pax ab omnipotente Deo, & Christo Iesu Domino nostro unigenito ejus filio, qui tradidit semet ipsum pro peccatis nostris.
Ad Ephesios.
Verbum enim caro factum est, incorporeus in corpore, impassibilis in corpore passibili, immortalis in corpore mortali, vita in corruptione &c
Sanctus spiritus non sua sed Christi loquitur, nec a seipso sed a Domino, quemadmodum et Dominus ea quæ a Patre accepit annunciavit nobis. Sermo enim inquit quem audistis non est meus sed qui misit me Patris. Et de spiritu sancto: Non loquitur, inquit, a seipso sed quæcun audierit a me (Iohn 16 ) Et de seipso loquitur ad Patrem: Glorificavi te super terram opus quod dedisti mihi consummavi, manifestavi nomen tuum hominibus (Iohn 17.4,6 Et de spiritu sancto; Ille me clarificabit quia de me accipiet.
Date operam ut crebrius congregemini ad Eucharistiam et gloriam Dei. Quando enim sæpius in idem loci convenitis labefactantur vires Satanæ, & ignita illius ad peccatum jacula irrita resiliunt. Vestra enim concordia et consensus fidei exitiumillius et satellitum ejus supplicium est.
Christi doctrinam siquis in Qui discernendi vim a Deo accepit supplicio subijcietur si imperitum sequatur pastorem, falsam opinionem amplectatur pro vera.
Filius Dei ante secula genitus ubi juxta Patris voluntatem et arbitrium omnia condidisset, in utero gestatus est, ex Maria natus ex semine David, conceptus de spiritu sancto, — Principem hujus mundi latuit Mariæ virginitas & partus ipsius similiter et Mors Domini —— tyrannicus principatus destructus est, cùm Deus ut homo apparuit, & homo ut Deus operabatur.
Ad Romanos.
Exoptat Ignatius Martyrium et deprecatur ne Romani impediant. Obsecro inquit vos, ne intempestiva benevolentia me complectamini. Sinite me ferarum escā fieri, per quas licebit Deum adipisci. Frumentum sum Dei, &c — Amore captus sum moriendi propter Christum. —
Ad Trallianos.
Polybius, qui Smynæ {sic} adfuit, per voluntatem Dei Patris et Domini Iesu Christi filij ejus, et cooperante spiritu.
Ego–etiam cælestia intelligere possum, angelicos ordines, Archangelorū, militarium cælestium discrimina, virtutum dominationum differentias, thronorum potestatum diversitates, principatum magnificentias, Cherubim Seraphim excellentias, Spiritus sublimitatem, & Domini excellentiam \Regnum/ & incomparabilem Dei Patris omnipotentis divinitatem Hæc cum noverim non prorsus continuò perfectus prorsus sum aut discipulos qualis Paulus aut Petrus; multa enim desunt ne a Deo delinquar.
Christum { alienante a{illeg} Patre & legem a christo | a Deo Patre alienum esse docent, et legem nihil cum christo habere communem. Partum Virginis calumninatur, et cùm pudeat illos crucis passionem negant, nec resurrectionem credunt sed ignotum Deum introducunt. Christum ingenitum esse censent, Spiritum verò santum nec esse confidentur Quidam verò eorum filium purum hominem esse dicunt, & idem | eundem esse patrem filium et spiritum sanctum et omnia creata a Deo, non per christū sed per alienam potestatem quandam. ——— Obturate igitur aures vestras cum vobis quispiam loquitur excludens Iesum christum filium Dei, qui natus est ex David, qui ex Maria, qui verè genitus est ex Deo et ex Virgine{illeg} verùm non simili modo. Nec enim idem est Deus et homo. Vere assumpsit corpus: Verbum enim caro factum est, et vixit inter homines sine peccato. Vere edit et bibit crucifixus et mortuus est sub Pontio Pilato Verè, inquam, non homnum {sic} opinione crucifixus et mortuus est: videntibus cœlestibus, terrenis, et ijs quæ sub terra detinebantur: cælestibus quidem inspicientibus, nimirum incorporeijs naturis; terrenis verò ut Iudæis et Romanis, & cæteris qui tunc temporis crucifixo Domino aderant; subterraneis autem, ijs videlicet qui plurimi cum Domino resurrexerunt. Multa enim corpora sanctorum qui dormierunt, cum Domino resurrexerunt, monumentis apertis. Descendit ad infernum solus, regressus autem est cum multitudine, & septum illud æternum rupit et medium parietem illius destruxit, et inter triduum resurrexit, exitante illum Patre, & 40 dies conversatus est cum Apostolis, assumptus est ad Patrem, & resedit a dextris ipsius expectans donec inimici ejus subjiciantur pedibus ejus. —— Verè genuit igitur Maria corpus habens in se Deum habitantem et revera natus est Deus verbum ex virgine, vestitus corpore obnoxio ijsdem passionibus nobiscum; verè natus ex vulva qui omnes homines in vulva fingit, et corpus sibi fabricavit ex sanguinibus virginis hoc solo excepto quod nulla viri consuetudo intercesserit, — expletis tribus annorum decadibus verèbaptizatus est a Ioanne — et ubi triennium prædicavit Evangelium. signa et prodigia patravit, a falsis Iudæis et Præside Pilato Iudex judicatus est, flagellatus est, & alapis cæsus, & consputus est, spineam coronam et purpureum vestimentum portavit, verè condemnatus et crucifixus est, non opinione non phantasia, non impostura \vere/ mortuus et sepultus et resurrexit ex mortuis, sicut quodam loco orat dicens: Tu autem d|D|omine resuscita me et retribuam illis. (Psal 41,10). Et qui semper exaudit eum Pater, respondens, inquit, Exurge Deus, judica terram, quoniam tu hæreditabis in omnibus gentibus. Psal 82.8. —— Fugite impias hæreses, sunt enim Diaboli inventa; — Fugite autem et illius propaginem Simonem primogenitum filium ejus, & Menandrum et Basildem, \&/ totam illam ipsius malitiæ colluviem, hominum cultores — Fugite quo impuros Nicolaitas falsum sibi nomen sumentes voluptatum amatores et sycophantas. Fugite quo maligni illius nepotes Theodorum Cleobulum. —— Cùm crucem negent et illos passionis pudeat tegunt Iudæorum scelus qui Deum oppugnaverunt et Dominum occiderunt, nam parùm est Prophetarum interfectores appellare eos. Vos autem Christus invitat per ad incorruptionē per passionem et resurrectionem suam cùm sitis membra ipsius.
Neare ye beginning: Videmini mihi non secundum hominem, sed secundum Iesum Christum vivere, qui propter nos mortuus est, ut credentes in mortem ejus per baptismum consortes sitis resurrectionis ejus.
In hâc Epistola etiam plurima de Episcopis, Presbyteris et Diaconis habentur
Epistolam ad Philippenses spuriosa est. In ea habentur hæc verba. Cur iniquum appellas legislatores (filium Dei scilicet) qui animam habet humanam. Verbum caro factum est, et perfectus homo quod in homine habitavit.
Anno 303 Persecutio decennalis inita
306 Constantinus creatur Augustus
311 Galerij edicto sistitur Persecutio
312 Constantinus ad fidem Christianam convertitur.
32|31|. Eo anno Constantinus, Hieronymo et Cedreno testibus, eoletis {sic} Gentilium sacris exexpiabile bellum indixit. Nam templa et Simulachra eorum Constantinopolim et deturbari Constantinopoli at in toto Oriente præcepit — Cum autem Sopator Syrus singularis eruditionis at eloquentiæ vir fana deorum toto orbe celebratissima jussu Constantini videret everti, rem iniquo animo passus, ad aulam Imperatoris, auctore Eunapio, venit, ut ipsum a proposita ratione deduceret; verū nihil profecit.
365 Valentinianus fide stetit a Nicæno Concilio statuta, Valens verò perfidiæ se dedidit Arrianæ
In Occidente Alemanni jampridem a Iuliano pacati rursus ad arma se contulerunt — Alemanni vero, trajecto Rheno cum proxima quæ loca diripuissent domum impunè petierunt.
366 In Gallia Alemanni post Kal Ian rursus Gallico limite superato proxima quæ effussime {sic} populati sunt.
368 Damasus – Ariminensem illam quæ in Ecclesia occidentali adhuc insederat tollere labem constituit, at Episcopos ex Italia et Gallia Romam ad Consilium advocavit. Nonaginta convenêre. Ex eorum authoritate Nicæna de consubstantiali sententia confirmata, Ariminense consilium ut teterrimum abrogatum, qui ei assentirent, ab Ecclesiæ communione semoti. nominatem {sic} vero Auxentius Episcopus Mediolanensis damnatus — — Valentinianus etiam concilium haberi ab Illyricis Episcopis jussit — Et Valentem rogavit ut saniora de fide consilia siqui ut Catholicis in Oriente vexandis parere vellet.
376 Gotti primo Istrum et Danubium trajecere.
377 Invadunt Romanos et prœlio vincunt
378 Vincitur Valens et occiditur vix tertia pa\r/te exercitus elapsa
379. 18 Kal. Feb. Ausonio et Olyb. coss. Gratianus cum adhuc Sirmij esset Theodosium creat Augustum, ei tradit orientem.
At his actis, cum Alemannos per absentiam suam superato limite in Galliam incurrisse audiret relicto syrmij Theodosio per Ven{eti}am et Rhætiam in Galliam eximia celeritate se retulit. Dein
{illeg} Prosper Marcellinus et Victor Alanos Hunnos Gothos et Scythas magnis multis prælijs hoc anno victos fuisse produnt
<65v>380 Gratiano 5to et Theodos. Coss. Theodosius Thessalonicæ morbo gravissimo conflictatus est. Ita cum ipse sibi diffideret (quod nondum fecerat) sacro se tingi lavacro voluit — Ab illo die hæresis Arrianæ oppugnatorem, Nicenæ verò fidei defensorem acerrimum præstit{illeg}it. Ita cum Constantinopolin una cum Oriente turpi maculatam errore æquo ferre animo non posset, 3 Kal. Martias edictum ad populum Constantinopolitanum misit in hæc verba: Cunctos populos quos elementiæ nostræ regit temperamentum in tali volumus religione versari —— ut secundum apostolicam disciplinam evangelicam doctrinam patris & filij & spiritus sancti unam deitatem sub parili majestate et sub ipsa trinitate credamus. Barbari postquam Theodosium morbo periculoso implicitum rei militari vacare non posse senserunt continuo ex Mœsia Thraciæ progressi, sese populabundi in proximas provincias Pannoniam et Macedoniam effuderunt. Quibus de rebus Gratianus certior factus, Baudonem et Arbogastem homines genere Francos sed rei militaris peritissimos ac mox vitalianum cum exercitu misit. Ex quibus Baudo et Arbogastes Gottos in Macedonia Thessaria populantis invaserunt, ac relicta præda in Thraciam se recipere compulerunt. Vitalianus verò Fritigernum ex Achaia et Epiro, Alatheum et Saphracem ex Pannonia deturbavit ac fœdus cum ej|i|s Gratiani nomine icit. His gestis, Theodosius e morbo tandem emersit. Vbi verò, quæ acta cum barbaris erant, cognovit rata omnia habu\i/t ac demum Constantinopolim quo jam pridem vocabatur processit et magno civitatis occursu exceptus 8 Kal Decembris Vrbem de Gottis Scythis triumphans inivit. Versis inde ad ordinandam civitatem consilijs, nihil potius habuit quam ut labem Arrianam elueret. Ita post biduum Demophilum qui{illeg} Arrianorum Ecclesiam \ob/tenebat — urbe exire cum omnibus Arrianis præcepit, at ecclesias eorum Catholicis tradidit anno quadragessimo postquam ab eis fuerant occupatæ. Legem etiam, teste D. Augustino tulit ut Episcopus clericusve in hæresi peprehensus denis libris auri multaretur. —— Et ut omnes ex oriente hæreses exterminaret Consilium Constantinopolim in sequentem annum indixit. — Convenere ex Catholicis Episcopi centum quinquaginta ex Macedonianis triginta sex Mense Maio. — Præcipua cum fuit ut Macedoniani ad Catholicorum partes redirent. Nam post edictum Gratiani quo liberam religionis fecerat potestatem, iterum ab eis defecerant. Verum inanis omnis conatus cecidit. Cum se facturos negassent, ut consubstantiale sentirent, urbe exire jussi sunt — Nicæni inde Concilij fides confirmata, ne filium Arriani repulsi. – Macedonianorum hæresis condemnata, qui spiritum sanctū creaturam esse dicebant, non aliter at Arriani filium. Damnati etiam Sabelliani sunt qui unam tantum Trinitatis personā faciebant, et Apollinaristæ, qui verbum in homine ratione carente habitasse, & loco mentis verbum ipsi animæ affuisse dicebant
Hæc in hunc modum ab episcopis decreta ubi Theodosius comperit, Heracleæ 3 {illeg} Kalend. Augusti sic edixit: Episcopis tradi omnes Ecclesias mox jubemus qui unius majestatis at virtutis patrem & f. et Sp. S. confitentur — omnes autem qui ab eorum fidei communione dissentiunt, ut manifestos hæreticos ab ecclesijs expelli —
Idem fecit Gratianus in Occidente, convocans concilium Aquileiæ &c.
388 Dum Maximus Aquileiæ obsidebatur, Franci Genobaldo, Marcomere et Sunone ducibus superato Rheni limite in Germaniam inferiorem invasêre, ac plurimus cæsis, fertiles pagos depopulati Agrippinæ etiam coloniæ terrorem incussêre. Quod ubi Nannienus & Quintinus militiæ Magistri – audiere, statim cum exercitu Aprippinam {sic} accurrere; & cum Francos graves præda Rhenum trajecisse, plurimus suorum in Romano solo, qui populationem redintegrarent relictis invenissent, collatis apud Carbonariam signis, pleros delevere. Consilijs inde num transeundum esset in Franciam initis, Nannienus ea re improbata Magunciacum redijt. Quintinus verò cum exercitu circa Nivisium Castellum Rhenum transgressus — [Sed omnis pene exercitus ejus deletur.] —— Maximo inde – interempto, Valentinianus Arbogastum — in Galliam adversus Victorem Augustū Maximi filium misit, at in locum Nannieni et Quintini Cariettonem & Syrum suffecit — Primo adventu Victor prœlio superatus est. Gallia universa in fidem recepta, Carieto et Syrus cis Rhenum adversus Francorum exercitum constiterunt.
389 Cum Franci novas ex Gallia prædas egissent Arbogastes non patiendi ratus Valentinianum monuit pœnas a Francis expetendas — nisi omnia quæ in superiori anno cæsis legionibus diripuissent subito restituerent — ac post paucos dies ad eos accessit et cum Marcomere et Sunone Francorum regalibus collocutus imperatis de more obsidibus Treviros in hiberna recessit.
<66v>395. Barbari, qui prioribus annis in fines Romanorum accepti, at honoribus militaribus exclusis \veteribus/ Romanis, ordinati, eo insolentiæ venerant, ut jam non servire, sed dominari, ne jussa Imperatorum expectare sed eorum temporibus inhiare viderentur. —— Stilicho cum utrius principis at Imperij a Theodosio sibi commissam esse assereret, Ruffinum munere suo exuere omni ratione contendit — Interim Stilicho in Rhætiam profectus, primo adventu Francos reges, et Suevos Alemannos ita perter\r/uit ut pacem postularent. Ex quibus Marcomeres Rex Francorum in exilium actus: Sumo autem frater ejus, cum se germani vindicem ferret a suis est interfectus, ita fœdus cum Francis percussit. Mox de Alarici irruptione in Illyricum facta edoctus, Italiam – repetit.
487 Decimo Odoacris Imperio, Onulphus frater Odoacris {illeg} Rugos omnes jussit ad Italiam commigrare. Quo facto Longobardi vacuam Rugiam nacti regeo eorum Gudeocho ducente novis eam locatis sedibus occuparunt.
526. Eodem anno Longobardi Gottis aliquando in Italia successuri ex Rugia in Pannoniam, Andoino rege ducente, pulsis Ostrogottis transierunt.
538 Vitiges veritus ne Belisarius ineunte vere Ravennam invaderent Bacchem Longobardorū regem pecunia oblata ad socianda arma sollicitavit – Sed frustra.
548 Longobardi nonnullis castellis ab eo in Norico Pannonia donati sedibus suis exciti supra Istrum et prope Gepidas consederunt.
551 Bellum Longobardorum cum Gepidis.
552 Magna manus Longobardorum cum Hunnis et Herulis in Italiam contra Totilam transeunt.
333 Zosimus scribit Constantinum M. primo omnium Barbaros Romanæ militiæ adscripsisse eam rem magnorum quæ subsecuta sunt malorum initium attulisse.
330 Anno Constantini 25o. Constantinus advocatis Orientis Episcopis ante diem 5 Idus Maias – urbem novam Deo ac Virgini Dei Matri consecravit eam novum Romam et Constantinopolim nominavit. – \331/ Eo anno Constantinus Hieronymo et Cedreno testibus, exoletis Gentilium sacris —
332 Constantia Constantini soror obit & Arrianum presbyterum \quendā/ fratri commendat.
332 Eusebius – et socij ejus in concilio Nicæno Damnati cum aliquam diu in exilio fuissent, tandem sive vera sive falsa pœnitentia ducti ac libello fidei suæ Episcopis præbito absoluti ecclesias suas ijs qui invaserant deturbatis, receperant; Ario solo communione Ecclesiæ Alexandrinæ excluso ab Athanasio.
411. Imperio Britannica juventus quæ cum Constantino ex insula excesserrat {sic}, varijs casibus afflictata domum non redijt. Imperium Romanorum posthac in Britannia nullum fuit.
Eodem anno (sc. 411) Hunni ex Scythia in Asiam erupere at inde pleni præda sese in Thraciam retulere. Quam cladem idem [D. Hieronymus in Epitaphio Fabiolæ sic expressit: ecce subito post Romam a Gothis captam discurrentibus nuncijs Oriens totus intremuit. Ab ultima Mæotide inter glacialem Tanaim et Massagetarum immanes populos — erupere Hunnorum examina, quæ pernicibus equis huc illuc volitantia cædis ac terroris cuncta complerunt. — consonus inter omnes rumor petere eos Hierosolymani. Probabile autem conjectura est eosdem cum ex Asia se in Thraciam recepissent mox sese in Pannoniam effudisse Etenim, quod constat Gothis ex Illirico profectis Hunni successerunt, at imprimis Pannoniam tenuerunt.
428 Eo anno ut scribit Socrates, Burgundiones qui in Germania remanserunt quotidianus impressionibus ab Hunnis exagitati — \cum Optarum regem eorum cibo nimio sumpto se dirupisse, at Hunnos sine duce esse comperissent/ facto impetu tanta felicitate pugnarunt ut Hunnorum decem millia a tribus sint Burgundiorum millibus occidione occisa. — \{illeg}/ Optaro Hunnorum rege vita defuncto, regnum ad filios Mundzucci fratris Attilam Bledam delatum est.
441. – Hi vero (Attila et Bleda) trans Istrum in Scythia [i.e. in ubi pulsis Visigottis Alanis et Vandalis, regnum constituerunt] divisis inter se locis ac populis considentes, cognito utrum Imperatorem bello Vandalico impeditum, transmisso Istro immensas Hunnorum reliquorum ex ipsa Barbaria populorum copias in fines ac Provincias Imperij traduxerunt – Attila in Mœsiam Bleda in Thaciam {sic} – penetrarunt, ac passim populari ac vastare agros institerunt.
442. Omnia oppida Thraciæ præter Hadrianopolim Heracleam vastar{unt} & in Macedoniam Græciam transgressi utram provinciam plusquam barbara immanitate dilacerarunt.
443 Donis a Imperatore pacati, ad proprias sedes revertuntur.
444 Attila fratrem interficit et solus imperio potitur.
446 Attila violato fœdere bellum novum Theodosio \bellum/ indixit — et adeo intollerabilis remansit hostis, ut totam (sic enim inquit Beda) pene Europam, excisis civitatibus at castellis arroderet.
448 Eocharicus Alemannorum rex
450 Imperator Theodoricum regem Visigothorū Gundicarium Burgundionum, Sangibanum Alanorum, et Merovæum Francorū in bellum associavit. Contra Attila non solum vim innumerabilem Hunnorum coegit sed et magnum etiam numerum Ostrogottorum qui adhuc in Scythia erant ei parebant, excivit; quos tres ex Amalorum familia fratres – Valamirus Theodemirus et Vindemirus ducebant. Quin etiam Ardaricus rex Gepidarum — ac bellicosissimi qui ex Scithia populi – tota Germania ad hujus expeditionis societatem arrecta
451 Attila Galliam invadit. Pugnatum est. Feruntur fuisse 70000 ex utra parte. Occisa sunt 162000, præter 90000 Gepidarum et Francorum qui præcedente nocte ceciderunt.
Imp. Aurelianus recuperavit Daciam ripensem
297 Galerius recuperat Mesopotamiam et 5 Provincias ultra Tigrim
Constans (Imperator Athanasiusus {sic}) a most corrupt & vitious Prince given up to pleasures & weomen, & at lenght forsaken of all was slain by Magnentius. Mox in oriente pelluntur Athanasius et Paulus 350
Hoc tempore (i.e. circ sub initio imperij Valentis) velut per universum orbem Romanum bellicum canentibus buccinis, excitæ gentes sævissime limites sibi proximos persultabant. Gallias Rhætias simul Alamanni pupulabantur: Sarmatæ Pannonias & Quadi: Picti Saxones et Scoti et Atta Cotti Attacotti Brittannos ærumnis vexavere continuis: Austoriani Mauricæ aliæ gentes Africam solito acrius incursabant: Thracias dirib|p|iebant prædatorij globi Gottorum: Persarū rex manus Armenijs injectabat. Ammiani Marcellini lib 26. p 315
Dum aguntur hæc in externis, (i.e. Legatio Gottorum ad Valentem ut in Thracias reciperentur) novos majores solitis casus versare gentes Arctoas, rumores terribiles diffuderunt: per omne quicquid ad Pontum a Marcomannis prætenditur & Quadis, multitudinem barbaram abdicatarum nationum vi subita sedibus pulsam, circa flumen Istrum vagari cum carritatibus suis disseminantes. Ammiani Marcel. l. 31. p 441.
— Peragi ea ritè (i.e. sacra Ethnica Valentinuanus) permisit — permisi ita tamen ut omnia secundum patrias consuetudines quales ab initio fuissent perficerentur. Zosimus l 4 [Nota prius prohibuera Valens & Valentinianus before forbad nequis deinceps nocturnis temporibus aut nefarias preces aut magicos apparatus aut sacrificia funesta celebrare conetur. l 7, de Malef. C. Theod. / Baron annal. 364. 19
De Valentiniano Ammianus (in lib 30) dixit: Postremo hoc moderamine principatus inclaruit quod inter inter religionum diversitates medius stetit: nec quenquam inquietavit, ne ut hoc coleretur imperavit, aut illud: ne interdictis minacibus subjectorum cervicem ad id quod ipse voluit inclinabat sed intemeratas reliquit has partes ut reperit. Annal 376. 4
Erant in oratorio reliquiæ Pantalemonis et martini Martyrum. Quod quidem oratorium Concordia nominatur quoniam illic centum quinquaginta Episcopi, Theodosio Magno Imperatore regnante in eandem sententiam convenêre. Ioan. Ioan {sic} Damascen de Imag. lib. 3. (Apud Baron Annal. 381. 55. Hence it appears {yt} there were none in ye Council but Athanasians, since ye place where they sate was from their consent called concordia.
Siquis se vetitis sacrificijs diuturnis nocturnis velut vesanus et sacrilegus incertorum consultorum immerserit fanum sibi aut templum ad hujuscemodi sceleris excusationem assumendum crediderit, vel putaverit adeundum; proscriptioni se noverit subjugandum; eum nos justa institutione moneamus castis Deum precibus excolendum, non diris carminibus profanandum. Dat 12 Kal. Ian. Constantinopoli Eucherio et Syagrio Coss. \De Pagan l 16. Cod Theod./ Baron. Ann. 381. 116.
An Valens Idololatria permisit? vide Tripart. Hist Theodoreti lib 8. c 3. & Sozom l 6. c 35 apud Annal Baronij 370. 93, 94. & Zos li. 4. & l 7 de Malef. C. Theod.
Valens obijt Gratianus perijt 8 Kal sept. Merobande & Saturnino coss. (Marcellini chron) Is primus noluit vocari appellari Pontifex maximus. Zosim l 4. Id quod in hunc annum refert Baronius ann 383. 5. Ibidem dicit Etiam {illeg} Gratianum urbis præfecto de rebus ad Gentilitiā superstitionem pertinentibus (quod Pontificū erat autoritatem tribuisse judicandi. Et hoc anno Gracchus prætorij Præfecturam gessit ( {sic}l 3 de quæst. Cod. Theod. l 10 l. de dign. l 12. licet S. Hieron scribens ad Lætam dicat Præfecturam Vrbanam gessisse (Epist 7.): Ante annos paucos \(ait)/ propinquus vester Gracchus – cum præfecturam gereret Vrbanam, nonne specum Mithræ & omnia portentosa simulachra, quib — subvertit, fregit exussit. — Solitudinem patitur et in Vrbe Gentilitas dij quondam nationū cum bubonibus et noctuis in solis culminibus remanserunt. Vide et Symmac l 5. c 11. Eodem etiam anno aut forte ante, adimuntur sumptus sacrificiorum \Gentilium/ ac stipendia sacerdotum. Et sic mirè ced|c|iderunt res Gentiles Romæ hoc anno. Baron Annal. 383 5
Vide edictū Theodosij in Baron Annal 385. 37. Contra Gentil.
Sub hoc tempore Gratianus Alemannis Galatas (Gallos scilicet) occidentales adhuc infestantibus, ad paternam imperij sortem reversus est; quam ipsi fratri ipsius gubernandam reliquerat, cum prius Illyricos et Orientis Imperium Theodosio commisisset. Res autem illi ex voto contra Alemannos ut et Theodosio contra Istrum accolentes Barbaros confecta est. Illos quidem bello subegit, hos in amicitiam populi Romani {suscepit} supplices recepit: a quibus acceptis obsidibus firmata pace Thessalonicam venit. Sozomenus l 7. c 4.
Ammianus (ethnicus) lib 31 Gratianū comparat Commodo. vide et lib 28 & 29 de de {sic} Valente.
Contra Persas profectus nullo sibi occurrente Mesopotamiam Carus cœpit et Ctesiphontem us pervenit Vopiscus in vita Cari.
Alexander Mammææ annis quatuordecim citra sanguinem gessit imperium ne uno quidem occiso. Licet enim permulti maximis criminibus impegerint, semper tamen ab illorum cæde \semper/ abstinuit. Herodian l 6.
Theodosios Hunnos et Gothos qui remp. sub Valente defatigassent diversis prælijs vicit. Sexti. Aurel. Victoris Epitome in vita Theod.
Sub Gallieno (vel fortè ciriùs) Dacia quæ a Trajano ultra Danubiū fuerat adjecta amissa est. Entrop l 9.
Galerius totam Assyriam expugnata Ctesiphonte cœpit & quin Provicias transtigritanas, quæ statim redeunte ad nos Trajano defecerant, subegit, & imperio adjunxit — Et ictum est fœdus ut Persæ ab Armenijs Mesopotamia, Assyria & quin novis Provincijs abstine\re/at. Pomponius Lætus in Vita Diocles. Claudius Gothos jam per 15 annos Illyricum Macedoniam vastantes bello adortos, incredibili strage delevit. Iornandes l 1 de Regn. success.
Gratianum filium suum Valentinianus Ambianis Imperatorem constituit — et contra Saxones et Burgundiones, qui plus octoginta millia armatorum primum Rheni in limbo castramentasset, movit procinctū; sed apoplexia subito et sanguinis eruptione Brigione defunctus est Iornand l 1. de Regn succes.
Olybrio et Probrino Coss. Theodosius Eugenium tyrannū vincit et perimit — & Mediolani moritur. Cassiodori Chron.
Stilicho et Aurel coss. Gothi Alarico et Radagaiso Reg ingrediuntur Italiam. Cassiod
Arcad. 5 et Honor. 5 Coss. Polentiæ Stiliconem vincunt. Cassiod Chron.
Arcad 6 & Probo Coss Vandali et Alani trajecto Rheno Gallias intraverunt. Cas chr
Valentini 4 & Valens 4 Coss. Burgundionum 80 fere millia quot nunquam ante de Rhenū descenderunt. Ibid.
Gratiano 4 et Merobaude Coss Alemannorum circiter 30 millia apud Argentariā oppidum Galliarū cæsa ab exercitu Gratiani cæsa. Gotti diffunduntur in Thracias. \Ibid./
Expugnata jam Palætyro regnatum est in Insula ab Ithobalo ad Azelmicum Regem; sub quo Tyrus ab Alexandro continenti adjecta est. Arrianꝰ \in Epedit {sic} Alexandri/ l. 2, p 42, 49. [donec consummatio &c Dan 9.27
Darius Medus (alias Astyages avus Cyri) expugnvit Susam, et Danielem Prophetam assumptum secum duxit in Mediam (Ioseph. l 2|1|0. c 12. p 352) Susa autem erat urbs persiæ inter eam et Babyloniam posita. Nam Persæ et Cyrus, Medis superatis in ea collocarunt regiam. Post mortem Darij Daniel Babylonem repetijt vixit ibi sub Baltasaro rege ( {sic}Dan 5.11 {illeg} 12, 13 & 8.1, 2 Capta Susa an Nabon 161 (conjectura est). Post Darium medū regnavit Cyarar, dein Cyrus. Cyararis filius fuit Astyages quartus Medorum rex Ecbatanis regnans Regnavit autem annos 35 deinde a Cyro victus ann Nabon 189. Ann Nabon 204 Cyrus Medis Lydis imperabat. Vltra Tigrim fluviū Medo–Persarum rex erat Gyaxares Cyri avunculus \jam anno ejus 17/; cis Tigrim Nabonnadij Regis Babylonij agebatur annus 12, et Amasis in Ægypto regnaverat an 24. Anno 210 Nobon. Cyrus cœpit Babyloniam (anno 17 Nabonnedij.) inde regnavit per totam asiam. Berosus apud Iosephū c. Appion p 1045.
Hæc ex Chronico Canone I. Marshami, Eq. Aur. et {Bar}.
Sub Medis imperium obtinentibus pleræ nationes quo imperitabant, sed quibus omnibus prærant Medi
Ἐπὶ δὲ Μήδων ἀρχόντων ϗ ἦρχε τὰ ἔθνεα ἀλλήλων, συναπάντων μὲν Μῆδοι, ϗ τῶν ἄγχιϛα ὀικεόντων σφίσι . οὗτοι δε ϗ τῶν ὁμούρων . ὁι δὲ μάλα τῶν ἐχομενῶν. Κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ λόγον ϗ ὁι Πέρσαι τιμῶσι. Ad Medos imperantes etiam Gentes sibi mutuo imperant,|bant| {sic}, omnibus quidem Medi sibi proximè habitantibus; illi deinde sibi proximis et illi omnium remotissimis remotioribus\remotioribus. Eodem modo et Persæ imperant/. Herodot. lib 1. p 36.
Historia Dynastiarum Gregorij Abul – Pharai{illeg}jii ex Arabico in Latinum versa a Eduardo Pocockio Professore Oxoniensi.
Ahashuerus secundus (Artaxerxes) regnavit duos menses, & Sogdianus septem & Darius Nothus annos 19. pag 57.
Mahammed natus natus Anno Alexandri 892. Post completor annos 40 Prophetiæ munus sibi arrogavit, obijt \Ann Heg 11mo/ d{illeg} die lunæ, mensis Sephar 28 \die/, annos natus 63, quorū 40 transacti sunt antequam munus propheticum sibi vendicaret, 13 alij dum mechæ subsisteret & 10 demum post Hegiram quibus Meinæ substitit. 103.
Anno 145 Vrbem Bagdad extruere cœpit Almansor. p. 141.
324 impulit necessitas Al Radium ut Abubeerum Mohammedem filium Rayeki imperatorem exercitus crearet — at ab eo tempore initum factum est Vizieri munus. Ratek (Rayek) siquidem & ejus Scriba omnium rerum curam gerebant — & Chalifæ nihil aliud quàm quod ipsis visum relinquebant. p 199.
Togro'l Begus. Olub–Arslan (Assan, Accian). Malecshahus. Barkiaruc Muhammed. 511 Mahmud. 525 David. 530 Mas'ud. 547 Malecshahus & statim Mohammed \eben Mahmud eben Mohammed eben {Melecshah}/. 554 mense Dul–hajia Soliman sha filius.
Anno 490 Barkiaruc fratri suo Senjaro Corosanam tradit. p 242.
Anno 497 Barkiaruc possedit Bagdad & Persiam, & frater ejus Muhammed Diarbecrum, Mesopotamiam, Mauselam & Syriam, & alius frater Sexiarus Corasanam. p 243.
Ann 499 Iagarmish Dominus Mausilæ submisit se Sultano Mohammed
Ann 4|5|00 Zengius fil Iagarmishi fit Mausilæ dominus.
Ann 502 Maudud Mausilæ dominus
Ann 513 Gorjani irruunt in Muslimos. Fruit tunc Ilgazi Eben {illeg} filius Ortoki dominus Maredini. Huic succedit fil. Hasamo'ddin Tamartash anno 516. Anno 520 ipsi succedit filius ejus
An 515 {illeg} Oksenkar \fit/ Mauselæ Mesopotamiæ & Senjari dominus
An 520 Obit Oksenkar Mausilæ Dnus succedit filius ejus Ezzo'ddinus Mas'ud. |Eo mortuo succedit succedit fil. Omadoddin Zengius 521. qui proximo anno occupa\t/ Halebum|
An 515 Sultanus Bagdadi dat Miyapharekinum Ilgazio Mausilæ domino & Ilgazi præficit Halebo Solymannem fratris sui Abdoljabbari eben Ortoki filium quem dixit Badroddaulam. Mortuo Ilgazi succedit
A 517 Balac Solymanno eripit Halebum. proximo anno Balac mortuo Ocksenkar dominus Mausilæ occupat Halebum, qua{illeg} etiam potitus est Omadodd{in} Zengi{illeg}.
Ann 474 Obijt Dobais dnus Hellæ & Nili succedit Mansur, dein Sadaka anno 479. Dein fil Dobais, qui interficitur an 529
<69v>506|7| Fuit Togtacinus Damasci Dominus. 532 Shehab{illeg}oddinus rex Damasci.
539 Nojmoddinus Maredini Dominus.
540 Rabie posterioris 5to interfectus est Zengius Mausilæ & Syriæ Dominus & filius Nuro'ddin Halebum \& Hamam/ Occupat & Saifoddin Gazi Atabec alter filius Mauselæm. 544 Gazi Mortuo succedit in post eum Kotbo'ddin Maudud Mauselæ & Mesopotamiæ præfuit.
547 Obit Tamartash Maredini et Miyapharekini dnus & succedit Nojmo'ddinus Alebbius.
549 mense Sapharo Nuroddin eben Sengi eben Oksenkar Damascum Domino ejus Majiroddius Ateko (Abeco) Eben Mohammed eben Buri (Buzi) eben Togtacin Atabec ereptam occupavit.
565 mense shawalo Kotboddino succedit Saifoddinus Gazi in Mausila Proximo anno Noraddinus eripit Senjaram (urbem Mesopotamiæ a Saifoddino & tradit Omadoddino fratri Saifoddini, sed anno 569 Saifoddinus regiones recuperat.
569. 14 Shawali obijt Saifoddin Gazi Dominus Mausiliæ & succedit \fr./ Ezzodin cum fratribus nepotibus.
577 mense Rejebo Malec–salah moriens dat Halebam ezzoddino quam acceptam tradi fratri suo \Omadoddin Zengi/ pro ea accepta urbe Sanjaro
580 Obit Kotboddin Eben Il Gazi eben Nojmoddin Alebbi eben Tarmurtash eben Il gazi eben Ortge Maredini \& Al Bareiæ Sauri (pag. 272)/ dominus cui successit filius ejus Hasamoddin Yuluc Arslan. /& {illeg} {illeg}\
589 Obit Saladin. 589 mense Shabano finiente obit Ezzoddin Ebn Maudud ebn Zengi ebn Oksenkar Mausilæ dnus succedente filio Nuraddino Arslan S\h/aho
579 Saladin occupat A{illeg}edam eam tradit Nuroddino Al Hesni Domino & Omadoddino pro Halebo dat Senjaram Nisibin Chaburum Rakkam & Sarujum
580 Shah Armenꝰ Chelati in Armenia Dnus. Obit 581 & succedit Bactamerus
582 obit Al Pahlawan Eben Ildegur regionum Iabal{illeg} (i.e. Montanarum) Raiæ Aspahani, Adarbijani & Arrani Dnus succedente fratre Ot\h/man.
588 obit (\medio/ mense Shabani) obit Soltan Kelij Arslan Eben Masud, Ebn Kelij Arslan Ebn Soliman, Ebn Kotlumish Ebn Saljuk in urbe Koniæ (Iconio). & successerunt filij pag 276.
599 Obit Omadoddin.
607 fine mensis Rajebi obit Nuraddin dnus Mauselæ & succedit \fil/ Ezzoddin Masudus
613 mens Iomadæ post eo obit obit {sic} Al Malec Al Daher Gazi fil Saladini Dnus Halebi & succedit fil Almalec Al Aziz Mohammed
Arbelæ dominus p 263, 287 311. 312
Al Akri dominus p 287
Cha\e/lati dominus p \218. 277/ 288 277 306. 271. 283. 300. 306, 307. 311. Dicitur et Echlat.
616 obit Ezzoddin Caicawus ebn Kai Chosroe ebn Keli Arslan Natoliæ dominus & succedit frater Aladdin Kaicobadus.
<70r>Domino Hamæ, Hemesæ, \&/ Somaisati: & Mardini p 294
624 Obit Al Malec Al Moaddham \Al Adel/ Damasci dnus finiente mense Dulkiada & succ {sic}cedit fil Al Malec Al Naser
Dominus {illeg} Maredini p 280, 304, 279, 294
|596| Al Adel dominus Ægypti cepit.
589 Mortus Saladino succedunt filij Al Aphdal in Egypt Damasco. Almalec \Al Aziz/ in Ægypto. Almalec Al Daher Gazi in Halebo. Mohammed Hamæ qui Aldahero paruit.
592 Al Aziz rex Ægypti Damascum cœpit. & 596 Al Adel qui et Damasco potitur p 280
Al Ashraf fuit fil Al Adel.
634 Obit Aladin Caicobad & succedit in Natolia \filius/ Giyathoddinus Caichosrawus.
634 obit Al Malec Al Aziz Al Daker Halebi Dominus cui succedit filius Almalec Al Naser regum Iyubidarum ultimus quem interfecit Hulacu an 658
Dominus Malatiæ p 315
642 Giyatoddin obit & succedit Ezzoddin \in/ Natolia
648 Al Malea Al Naser Halebi Dnus Damascum ab incolis sibi deditam occupat
Ann. Heg. 1252 | 650. fuit Ann Alexandr 1563 p 328. & An. Heg. \599 | (1203)/ = 1514 Aex & 1257 | 655 = 1568. [diff 311] An 13 \(634 or 635)/ = 746. 666 | 46 = 987. 70 | 689 = 1000. 98 = 1027 \3/. 600 = 1515.
Dominus Miyapharekin{illeg} p 333, 345, 348, 249. 249. {sic} 257. 288. |( {sic}Martyropolis urbs Armeniæ majoris in confinio Mesopotamiæ|
Bagdadus capitur 4 mensis Safari Anno Heg. 656. A.C 1258 Feb 10
Dominus Senjari p 352 X
555 aut non multo post cessarunt Imp. Bagdadi.
Post obitum Melecksahi 1092 Imperium Turcarum bellis civilibus distractum.
599 \( {sic}1203/ Cœpit Imperium Tatarorum sub auspicijs {illeg} Zingiz Chani.
624 Obit Iingis Can & succedit Ogtai
630 Aladin Sultanus \Natoliæ/ Chelatum & Sarmar{illeg}iam abstulit Ashrafo deinde cepit etiam Ro\h/am \Harran Rakkam & Biram./ an 632.
640 Tatari vincunt Aladinum & Natoliā diripiunt
Damascus ab Al Camel Sulano {sic} Ægypti autem annum 630 capitur
648 Incipiunt Mamaluci & Malec {illeg}Nasar eripit ipsis Damascum.
630 Al Camel d. Egypti & partis Syriæ epit Amedam. deinde et Rohan anno 632
634 Malac Naser Halebi Dominus loca interamnia Roham & Harranum cætera concedit assignat Corosamijs.
Bagdad expugnari cœpit 22 Noharrain (& capitur 4 Safari (i.e. intra 13 dies, anno 656. (i.e 1258 a Ian 29 ad Feb 11.
Eodem anno (viz 656) Al Ashraph Dnus Miyapharekini ad Naserum dnū Halebi proficiscitur auxilium ab eo petens quo Mogulenses ne{illeg}in Syriam ingrederentur impediret, sed nihil proficiens iratus redit Miyapharekinum, Mogulensium præfectos ejicit, & Sacerdotem quendam qui Cani jussu ad ipsum cum mandatis & Edictis {venerat} patibulo affixit. Interea Mogulenses urbem cingunt & intra diei et noctis
<70v>spatium muris cingunt & fossa profunda cingunt. Deinde admod|t|is bellicis machinis acriter decertatum est. sed videntes se urbem vi capere non posse \abstinuerunt a pugna &/ obsessam tenuerunt ut nemo egredi vel ingredi posset.
Anno 658 \(1260)/ Hulacu Syriam ingressus cum 400000ties quadringenties millium exercitu Harranum & Roham deditione accepit dein trajecto Euphrate Moarram \diripiunt/ Hamam & Hemesam & Damascum &c deditione ceperunt, & Halebum intra paucos dies expugnant, plures ibi interfecti sunt quam Bagdadi fuerant
Eodem anno \658/ non multo post capitur urbs Miyapharekin & quotquot in ea fuerant interfecti sunt cum pauci admodum in ea superstites fuissent reliquis fame enectis; secus enim haud ei \capiendæ/ fuissent Mogulenses. Et Hulacu occiso Alashrafo ejus domino, Abdallam, unū e d|p|rincipibus Al Ashraphi urbi præfecit.
6{60}|59| mense sub finem æstatis (1261) Mogulensis Maselam obsident expugnant & per octiduum captivos faciunt, diripiunt & occidunt, adeo ut in ea interficerentur magna hominum multitudo quorum numerus deo soli notus. occiso etiam Principe Domino Sultano Malec – Saleh.
Miepherkin, Magarkin, Martyropolis urbs Armeniæ majoris ad ostia fluvij M Nymphij in Tigrin defluentis, sub Archiep. Amidensi inde 80 stadijs in {Br}.
Amida, Ammæa, Caramit, \Carahamit,/ Hemit, Constantia, urbs Mesopotamiæ apud Tygrn fl. ab Aziri urbe Armeniæ \minoris/ ad Euphratem 130 mil pass dist in ortum. Aziris autem a Sebastopoli urbe Cappadociæ 100 mil. pas. in ort. distat.
Anno Heraclei quarto regnare cœperunt Arabes est is annus Alexandri 935 (A D 622.
Annus primus Imperij Dioclesiani (qui incipit Aug 29 A.C 284 & a quo ducitur æra Dioclesiani seu martyrum a qua supputant Cophthitæ) est Alexandri quingentesimus nonagesimus quintus.
Ann 566 eripit Nuroddin e \Saifoddino/ Sultano Mausilæ Rakkam Chaburrum Nisbin & Senjarum tradit Omadoddino sed anno 569 Saifoddin regiones recuperat.
Ann 577 Saheh moriens dat Halebū Ezzodino Mauselæ Dn̄o, is autem tradit Omadoddino mutuò occipiens Senjarum.
Ann 578 Saladin trajecto Euphrate Roham Harram Rakkam Karkesian Macessinum Arbanum & Nisibin occupavit & Senjanū occupavit anno sequenti Amedam quando et Halebum accepit, mutuo tradens Omadoddino Senjar Nisibim Chaburum, Rakkam, & Sarujum.
An 59{4} obit Omod{illeg}addin Senjari Neisibis Chaburi & Rakkæ Dnus succedente fil {Cosbodedino}. Nuroddinus autem \nuper/ Damasci Sultanus occupavit Senjarū Nisibin & Adel dnus Damasci obsidet Maredinum
Ann 597 {Rucuedd} Iconij Sultanus occupat Malatiam quæ penes fratrem suum Moezoddinū fuerat, nec non Arzanrumam
<71r>An 598 fuit Al Aphdal Dnus Somaisat, Castelli Nojm, Saruj, Ras Ain, & Iamlin (or Hamlin)
An 599 Adel Dnus Damasci Maredinū obsedit.
An 604 Nojmoddin Iyub Adeli filius (Myapharekini considens) urbem Chelatum occupavit
An 606 Adel Chaburam & Nisibin occupavit, frustra obsedit Senjarū.
Ashraf Adeli fil. Dominus Chelati Rohæ Harrain Rakkæ
An 630 Aladinus Rumææ Dnus Chelatū et Sarmarajam Ashrafo abstulit. Et Ashraf urbem Hesnol Mansur hostiliter invasit. Et Al Camel Sultanus Ægypti urbe Ameda occupata, domino ejus vicissim oppida quædam in Syria dedit.
An 632 Aladinus occupat Rohan Harram Raccam & Biram [Basiram]. Sed Camel mox Roham eripit Rumæis.
An 655 Miepharekini dnus Amidæ regionem tenuit p 333.
Rumæorū dnus Malatiam tenuit p 332, 333, 314, 317, 321 & Chartabertam p 317, 332, 333.
Ante an 626 Moaddham Sultanus erat Damasci p 317
Reineras ordinis Prædicatorum contra Waldenses Bibl. Patrū Tom 13.
Sectæ hæreticorum fuerunt plures quam 70, quæ omnes per Dei gratiam deletæ sunt præter sectas Manichæorum, Arianorum, Runcariorum et Leonistarum. Inter omnes has sectas quæ adhuc sunt vel fuerunt non est pernitiosior ecclesiæ quam Leonistarum \(i.e. Waldensium)/ — 1 quia est diuturnior. Aliqui enim dicunt quod duraverit a tempore Silvestri aliqui a tempore Apostolorum. 2 quia est generalior. Ferè enim nulla est terra ub qua hac secta non sit. 3 Quia, cùm omnes aliæ sectæ immanitate blasphemiarum in Deum audientibus horrorem inducant, hæc magnam habet speciem pietatis eo quod coram hominibus justè vivant, et benè omnia de Deo credant & omnes articulos qui in Symbolo continentur. Solum modo Romanam Ecclesiam blasphemant et clerum, cui multitudo laicorum facilis est ad credendum. Cap 4. p 299
{illeg} Albanenses (sive Albigenses) divisi sunt in duas partes. Prima pars tenet opiniones antiquiores quas omnes Cathari (i.e. mundi sive puritani {illeg} viz: Albigenses Waldenses &c) antiquiores habebant in annis Dni currentibus 1230. Ita opiniones istorum sunt {illeg} quod Trinitas sc: Pater & filius & sp: sanctus non est unus Deus, sed quod Pater major est filio & spiritu sancto. &c — Dein addit quod prædictas opiniones tenebant omnes Al Altera pars (cujus caput est Ioannes de Lugduno, et quæ priori major est) Trinitatem et unitatem juxta fidem Catholicam in Deo penitus inesse negat. Cap 6. p 304, 305.
Hæretici cognoscuntur per mores et verba. Sunt enim in moribus compositi et modesti. Superbiam in vestibus non habent, quia nec pretiosis nec multum abjcetis utuntur. Negotiones non habent propter mendacia et juramenta & fraudes vitanda, sed tantùm vivunt de labore ut opifices Doctores etiam ipsorum sunt sutores. Divitias non multiplicant sed necessarijs sunt contenti. Casti etiam sunt, Maximè Leonistæ. Temperati etiam sunt in cibo et potu. Ad tabernas non eunt, nec ad choreas, nec ad alias vanitates. Ab ira se cohibent semper operantur discunt vel docent, & ideò parùm orant. — Cognoscuntur etiam in verbis præcisis & modestis. Cavent etiam a scurrilitate & detractione, & verborum levitate & mendacio et juramento. Nec dicunt verè vel certè & similia, quia hæc reputant juramenta. Sed dicunt est est vel non non. Item ad quæstiones rad|r|o directè respondent. Vt si quæratur ab ab ipsis: Scis tu Evangelium vel epistolas? Respondet quis docuisset me ista? vel; eos scire debere qui sunt profundi intellectus vel ad hoc otiosi & idonei. {Item} {illeg} Et dicunt hoc – sibi licere quia Christus dixit solvite templum hoc; Iudais intelligentibus de Templo Solomonis. — Item ad Ecclesias fictè vadunt offerunt et confitentur & communicant, & intersunt prædicationibus, sed ut prædicantem copiant in sermone. Cap 7. p 307.
See also ye following chapter \{he}/ where shows how ye hereticks propagate their doctrine. And comparing themselves wth ye Romanists they say {illeg} other things Rarus est doctor inter eos qui tria capitula continuata novi testamenti literaliter sciat corde, apus nos {illeg} vero rarus est vir vel femina qui textum non sciat vulgariter recitare.
About the articles of their faith this Author is for ye most part so impudent{illeg} a fourger yt I dare beleive nothing but what he saith well of them. The Articles of ye Waldenses faith see Pilicdo\r/ffius ibid: a pag 312 ad pag 340.
311. 571. 611. Ann Alexandr incipit 1563, 1514, 1568, 882, 922, \313/, incipit \Octobr/ anno Dni 1251, 1202, 1256, 570,610, 1
Dum familiares Principes de vastatis Consta {illeg} [Constantinopolios] ædificijs instaurandis cogitabant: allatus est Aulicis nuncius magnam Isaurorum multitudinem, quæ supra Pamphyliam Ciliciam posita semper in asperrimis & inaccessis Tauri montibus degit in latronum manipulos divisam, regionem subjectam invadere. Ac opida quidem munita tentare non potevant, vicos autem mœnibus destitutos & obvia quævis irruendo vexabant: quos incursus id ipsia faciliores reddebat quod isthæc regio paulo ante fuisset ab hostibus capta, Tribigildo cum barbaris suis rebellionem molito. His nunciatis Arbazacius dux mittitur qui laborantibus Pamphythiæ rebus succurreret. Is ubi — latrones fuga dilapsos intra montes pesecut{o}s {sic} fuisset, complures eorum villas cœpit, & virorum magnam multitudinem \non exiguam/ occidit, adeo — incolis opidorum securitatem solidam parasset nisi delicijs & fœdis voluptatibus deditus fuisset. — Quapropter revocatus est, & — Igitur Et molitiones Isaurorum intra clandestina se latrocina continebant, nondum illis appertè gentes proximas aggressis Zosimus l 5. tenuit : ne
Senatus præter alia multa decrevit ut Triumphos quotquot vellet ageret Trajanus. —— Trajanus metuens ne Parthi \etiam/ aliquid molirentur (deficerent) rebellarent — Ctesiphontem venit, ijs Regem Parthamaspatem designat ei diadema imponit. Inde profectus in Arabiam adoritur Agarenos qui et ipsi defecerant. Iohannis Ziphilini Epitome Dionis in vita Trajani. Hic ejus actiones fusè describuntur.
Pelasgi, sicut Varro memorat, cum sedibus suis pulsi diversas terras petissent confluxerunt pleri Dodonam — accepta sorte, — Latium post errores plurimos appulere. Macrobius. Notæ in l. 1. Dionys. Halicarn.
Dioclesiani temporibus pace victis prima congressione Romanis, secundo autem conflictu superato rege Narseo, Vxore ejus & filiabus captis, — pace facta Mesopotamia est restituta. & supra ripam Tigridis limes est refirmatus ita ut quin gentium trans Tigridem constitutarum ditionem assequeremurquæ conditio fœderis in tempus Divi Constantij conservata duravit. Sex. Rufi Breviarium.
[Editorial Note 12]in patritas consuetudines quales.
Ponticæ: Galatia, Bithinia, Honorias, Cappadocia prima, Cappadocia prima, Cappa \secunda/ Pontus Ptolem{aicus}\{illeg}/oniacus, Hellenopontus, Armenia prima, Armenia seda Gallatia salutaris. Provinciæ Thraciæ: Europa, Thracia, Hæmi montis Rhodope, Mœsia seda, Scythia. Provinciæ Macedoniæ; Achaia, Macedonia, Creta, Thessalia, Epirus vetus, Epirus nova & pars Macedoniæ salutaris. Provinciæ Daciæ: Dacia mediterranea, Dacia ripensis, Mœsia prima, Dardania, Prævalitana, & pars Macedoniæ Salutaris. Hæ autem Macedoniæ & Daciæ Provinciæ Illyricum orientale constituunt. Hæ sunt Orientis Provinciæ
In Occidente Provinciæ Italiæ 17. Prov. Illyrici sex: Pannoniæ secundæ Suaviæ Dalmatiarum, Pannoniæ primæ, Norici mediterranei, Norici ripensis. Provinciæ Africæ 7 Byzacium, Numidia, Mauritania Sitifensis, Mauritania Cæsariensis, Tripolis, Præfectus annonæ Præfectus annonæ Africæ, Præfectus fundorum Patrimonialium. Provinciæ Hispaniarum 7 Bœtica, Lusitania, Callecia, Tarraconensis, Carthaginensis, Tingitanea, Baleares. Provinciæ Galliarū 10: Viennensis, Lugdunensis prima, \secunda et tertia/ Germania prima, Germania secunda, Belgica prima, Belgica secunda, Alpes Maritimæ, Alpes Penninæ & Graiæ Maxima Sequanorum, Aquitania prima & secunda, Noviem populi, Narbonensis prima et secunda, Lugdunensis senonia. Provinciæ Britanniæ quin: {illeg} Notitia Imp. Rom.
Totius urbis ambitum Plinius suo tempore 13mill pass & 200 (13200) Aurelianus Imp, ait Vopiscus muros urbis sic ampliavit ut 50 prope millia eorum ambitus tenere{illeg}t. Vide ambitus sig|n|gularū regionū in Notitia Imperij
Ex Eutychij Patriarchæ Alexandrini annalibus.
Anno Heraclij undecimo die 2 Rabie prioris anno Hegiræ 11mo Abu becer inauguratus est, obijt die 29 Iomadæ poster. ann Hegiræ 13 regnavit ann 2 mens 3 di 22. Eodem die incipit Omar anno 13 Heracli Post \Imperator audito/ Dama{illeg}scum captum \esse/ Heraclius Imp. Constantinopolin \Constantinopolin/ us profectus est id anno Califatus Omeri tertio. Capta est autem Damascus mense Regjebo juxta Elmacinum qui fuit sub initio anni sedi Omaris.
Hieronymus epist 85 seu ad Evagrium, ubi in Apostolorum ævo eosdem fuisse Presbyteros & Episcopos probare satagens, verba sacra illuc spectantia collegerat, ad insequentia dein tempora hæc subjicit. Quod autem postea unus electus est qui cæteris præponeretur, in Schismatis remedium factum est ne unusquis ad se trahens Christi Ecclesiam rumperet. Nam et Aex {sic}andriæ a Marco Evangelista us ad Heracl{illeg}am et Dionysium Episcopos Presbyteri semper unum ex se electum in excelsiori gradu collocatum Episcopum nominabant. Quo modo si exercitus Imperatorem faciat aut Diaconum eligant de se quem industrium noverint et Archidiaconū vocent. Eadem narrat Eutichius patriarcha Alexandrinus in Annalibus, ubi et multa insignia habentur. Consule ut et Annales Vsseri et Historiam Philostorgij.
Ante annos paucos propinquus vester Gracchus nobilitatem patriciam sonans nomine, cùm præfecturam geret urbanam, nonne specum Mithræ & omnia portentosa simulachra, quibus Corax, Niphus, Miles Leo, Perses, Helios, Bromius pater initia\n/tur, subvertit fregit excussis, & his quasi obsidibus ante præmissis, impetravit baptismum Christi: Solitudinem patitur et in Vrbe Gentilitas: Dij quondam nationum cum bubonibus & noctuis in solis culminibus remanserunt: vexilla militum Crucis insignia sunt. Hieron. ep. 7.
Iam quid Plebicolas percurram nomine Gracchos
Iure potestatis fultos, & in arce Senatus
Præcipuos, simulachra Deûm jussisse revelli;
Cum suis pariter lictoribus omnipotenti
Suppliciter Christo se consecrasse regendos?[41]
Gildo ex Gente Maurica, filius Nubeles Regis Maurici, frater Firmi (Ammianus lib 29) a Theodosio comes creatus et in Africa constitutus Magister utrius Militiæ tempore belli Eugeniani descivisse a Romano Imperio cœpit ut testatur Claudianus his versibus de Gldone {sic} loquens
— Alter præcepta vocantis
Respuit; auxilijs ad proxima bella negatis,
Abjurata palam Libyæ possederat arva.[42]
Interea Gildo Comes qui initio regni eorum (Imp. Arc. & Hon.) Africæ Præerat Simul ut defunctum Theodosium comperit, sive ut quidam ferunt —— Africam excerptam a societate Reipublicæ usurpare ausus est {illeg} —— Mascezil cum parva manu, hoc est cum quin millibus (ut atunt) militum contra 70 millia hostium castra metatus &c Oros. l 7. c 36.
Redditus rituum Gent. per Edictū Imp. ablati. [Sub initio Gratiam] Symmachus. Baron. An 392
Stilico cùm Alarico Gothorum Duci dignitatem Magistri militum ab Honorio impetravisset, eum adversus Illyrios direxit. Præmisso Iovio qui præfectus Prætorij creatus fuerat, pollicitus est se \quo/ cum Romanis militibus adventurum, ut eam Provinciam Honorij ditioni adjungeret. Igitur Alaricus assumptis quibus præerat Gothis, ex Barbarorum regione ubi degebat, quæ est juxta Dalmatiam & Pannoniam, in Epirum venit. Vbi cum diu moratus fuisset in Italiam reversus est. Nam cum ex compacto iter facturus esset in Illyricū Honorij literis est retentus. Stilico autem in expeditionem jam paratus, interficitur. Sozom lib c
Ambrosius Epist 27. Ad Valentinianum A. 385 circiter. Tu (Maxime) flagitabas quod Barbarorum stipatus agminibus Italiæ te infunderes. Valentinianus Hunnos at Alanos appropinquantes Galliæ per Alemanniæ terras reflexit. Quid habet invidiæ si Bauto Barbaros cum Barbaris fecit decernere? Quoniam dum tu militem Romanum occupas, dum is adversum se utrim prætendit, in medio Romani Imperij sinu Iugunthi populabantur Rhætios. Et ideo adversus Iugunthum Hunnus accitus est. Idem tamen quia de finitimo proterebat Alemanniam & jam vicinia mali urgebat Gallias, coactus est triumphos suos deserere ne tu timeres. Confer utrius factum. Tu fecisti incursari Rhetias, Valentinianus suo tibi auro pacem redemit.
Anno 382. Iugunthi & Alemanni Rhætijs hac tempestate infesti vide Ambr de Legatione sua ad Maximū. Prosperū. Idaciū. Sidoniū carm 7.
Iuxta Zosimum \lib 4/ pactio Stiliconis & Alarici in Epiro degentis præcessit Expeditionem Radagaisi. Postea Stilico in expeditionem Illyricanam paratus impeditur fama Constantini Tyrannidem arripientis. Anno sequente Basso et Philippo Coss. Alaricus ex Epiro in Noricum transit & ob moram in Epiro pecuniam a Senatu poscit & Stilicone ob pacem conservandam suadente, obtinet quatuor librarum millia Non multo post interficitur Stilico & Alaricus Italiam invadit. Zosim lib 4.
Theodosius tantum sepulturæ [Regis Gottici Athanarici] magnificentiam adhibebat ut |—| Scythæ non amplius Romanos infestarent, bonitatem Principis admirati: quotquot autem cum Rege vita defuncto venerant custodiendæ ripæ fluminis intenti, diu quò minus Romani vexarentur incursionibus, impedirent. Zosim lib 4.
— Et *[43] Cujus solum amissas post sæcula multa
Pannonias revocavit iter, jam credere promptum est
Quid faciet bellis.[44]
Scilicet Avitus dum Arelati consideret, evectus ad Imperium Romam (ut indicat Idacius) evocatus iter ut putat Sirmondus (in Comment in {Sidoniū} hunc locum Sidonij) flexit per Treviros: ubi ea contigerunt quæ de Lucij Senatoris conjuge narrat Aimonius l 1. c 3. Inde in Germaniam & Noricum (ut putat Sirmondus {illeg} ibid.) transgressus Pannonias a Barbaris sine armis recepit.
Vaticinij quod Roma duraret 1200 annos, memores {illeg} Romani Alarico in Italiam irruente ut Claudianus de bello Getico scribit urbis ruinam metuebant. De eodem Sidonius etiam loquitur his verbis.
Iam prope fata tui bis senas vulturis alas
Complebant (scis nam tuos scis Roma labores.)[45]
Initium Heraclij est A.C. 610 mense Octobri \die 3o feria 7/ Indic 14 ut Chron Alexandr. Theophanes Cedrenus \Maximus Martyr/ alij demonstrant. \Petavius/ [De Doctr. Temp. l 11. c 49. et] in notis ad Nicephori Breviarium. Et Ratonar. Temp \lib 4/ cap 15.
Alaricus sumpto exercitu per Pannonias Stilicone & Aureliano coss: & per Firmium — intravit Italiam. — Concessa dein ad habitandū Gallia, Stilico Gothos inopinatò adoritur ad Pollentiam in itinere Iornand Get. conjungit hoc cum obsidio Romæ dicit Stiliconem victum.
Constantinus \ex Anglia tyrannus/ filium suum Constantem ex Monacho fecerat Cæsarem: ille Arelati occiditur, filius Viennæ. Iorn. Get.
Paulus Diac. De Gestis Longobardorū dicit Bonif 3 suprematū obtinuisse & aliū Bonifaciū Pantheon
Constantinus unà cum Iuliano filio in Italiam missus antequam eo pervenisset in itinere occisus est. Nec multo post Iovinus et Maximus Tyranni quorū supra mentionem fecimus interfecti sunt: Sarus item & alij {illeg} præterea complures qui Honorij Imperio fuerant insidiati. Sozom. {illeg} l 9 c 15
Per id tempus (i.e. quo Constantinus in consoritium {sic} | societatem Imperij ab Honorio ascitus fuit A.C. 421) Orientis Imperium hostibus penitus vacuum erat & præter omnium expectationem summo cum decore respublica illic gerebatur. Sozomen l 9. c 16
Atharicus – Constantinopoli discedens ad occentis p|o|ccidentis partes transgressus est cum in Illyricum pervenisset latè cuncta vastare cœpit. Porro transeunti obstiterunt Thessali circa ostia Penei fluminis — Commissa pugna tria circiter millia ex ejus exercitu perimerunt. Posthæc Barbari qui cum illo erant quicquid obviam fuisset igni ferro vastantes ad extremum Romam quo ipsam occuparunt, maximam partem admirandorum illic operum incendio consumpserunt. Socrat l 7. c 10 [cap 10]
Constantius ante Constantinum patrem Brittanicū tyrannū occiditur Sozom l 9. c 13. \& Olympiodor/
Illyricum Orientale Macedoniam continebat & Daciam ut docet notitia Imperij Romani. & Annotat. in l 5 c 11 Hist. Eccles. \Socrat/ Zo
Zosimus scribit Valentinianum juniorem divisio cum fratre Imperio Italiam Africani & Illyricum habuisse. Vide Annotat prædict in Socrat.
Alaricus moritur eodem anno quo Romam cœpit viz 15o Honorij. Iatius Chron
Debacchantibus per Hispanias Barbaris, et sæviente pestilentiæ malo, fames dira grassatur adeo ut humanæ carnes ab humano genere fuerint devoratæ: matres qu{o} necatis vel coctis per se natorum suorum sint pastæ corporibus. Bestiæ occisorum gladio fame pestilentia cadaveribus as|d|suetæ, quos hominum fortiores interrimerunt {sic} eorum carnibus pastæ passim in humani generis efferantur interritum. Et ita quatuor plagis ferri famis pestilentiæ & bestiarum ubi in toto orbe sævientibus, prædictæ a Dno ꝑ prophetas suos adnuntiationes implentur. Idat Chron
Anno 17 Honorij (bienno post Romā captam) subversis memorata plagarum grassatione \Hispaniæ/ provintijs barbari \ad pacem ineundam conversi/ – sorte ad habitandū sibi provinciarū dividunt regiones Gallæciam Vandali occupant & Suevi, sitam {illeg} in extremitatem \maris/ Oceani maris. Alani Lusitaniam & Carthaginensem Provincias & Vandali cognomine Silingi Bæticam sortiuntur. Hispani per civitates et castella residui a plagis, barbarorum per Provincias dominantium se subjiciunt servituti. Constantinus post triennium invasæ tyrannidis ab Honorij duce Constantio intra Gallias occiditur.
Gratianus Theodosio præter Prientem & Thracias etiam Illyricos commisit Sozom l 7. /c 4\
The Iugunthians a sort of ye Alemans. Ammian l 26
Claudian in Ruffinū scripsit Anno 395 finiente vel 396 ineunte, ut probabile est. in Eutropium anno 399 quo consul fuit Eutrop. de bello Gildonico ann 398 circiter. de bello Getico 403 in laudes Stiliconis an 400.
Li|y|bi | ya superior ac inferior est sub PF. P. Orientis in Notitia, Africa Verò cujus septem provinciæ sub PF. P. Italiæ, differunt enim enim Libya & Africa.
— jam solis habenæ Bissenas torquent hiemes, cervicibus ex quo Hæret triste jugum. Nostris jam luctibus ille Consenuit, regnum sibi tot vindicat annis. Claud. de bello Gild.
Nam quæ jam regio restat si dedita Mauris
Regibus, Illyricis accesserit Africa damnis? [46]
Ius Latiū quod non Meroe rubro Solebat Oceano
Oceano cingi, Tyrrhena clauditur unda. Et cui non Nilus, non intulit India metas, Romani jam finis erit Trinacria regni? Ite recepturi
|Et paulo post| Hinc hominū pecudum lues; hinc pestifer aer Sævit, & exclusis regnant Aquilonibus Austri. Ibid.
24419 25350 31300 28767 44100 23500 176436 4
Ex notitia {dignit} Imperij Orientis. Provinciæ Orientis Palæstina. Phænice, Syria, Cyprus, Cilicia, Cyprus, Arabia, Isauria, Palestina salutaris, Palestina secunda, Phænice Libani, Eufratensis, Syria Salutaris, Osrohena, Mesopotamia, Cilicia secunda. Provinciæ Ægypti, Lybia Superior, Lybia inferior, Thebais, Ægyptus, Arcadi/dia {sic},\ Augustanica. Provinciæ Asianæ: Pamphylia, Hellespontus, Lydia, Pisidia, Lycaonia Phrygia Palatiana, Phrygia salutaris, Lycia, Caria, Insulæ. Provinciæ
Anno Philippi regis Galliæ Henrici filij {illeg} 41 o Solymannus rex Turcuus a nostris debellatus et occisus, & triennio post Bohemondus Antiochiæ designatus Princeps a Turcis capitur. Christoph. Richer de reb Turc. l 1
Allap rex Turca anno christi 1143 Edessam Syriæ urbem cepit et in Christianos inaniter desævijt Ibid.
Ex Isagoge Chronologica Harvillæi
Artaxerxes Longimanus (juxta Diodorum; Tertullianum lib contra Iudæos c 8. Euseb in Chron. Hieron in 4 Ezeck &c: Quibus etiam assentiuntur reliqui fere omnes moderni) regnavit annos 40. Sed Functius ex Thucydide conatur probare eum regnasse annos 44. Vt ut {sic} res est Thucydides lib 4 scribit Artaxerxem mortuum esse anno septimo belli Peloponesiaci prope finito.
Xerxes 2 juxta quosdam apud Diodorum & juxta Eusebium \&c/ regnavit mens 2. Iuxta Diodorum autem an 1.
Sogdianus juxta Ctesiam regnavit 6 mens & dies 15, juxta Diodorum \Eusebium/ & alios 7 menses.
Darius Nothus juxta Thucididem regnavit ab anno 7 belli pelopon & juxta Xenophontem mortuus anno ejusdem belli 26. Secundum Addonem in Chronico regnavit annos 18. Secundum vero quod alij colligunt partim ex Xenophonte & Thucidide, sed expressius juxta Diodorum Eusebium, \{&}/ Clementem Alexandr. & Bedam regnavit annos 19. sed forte non impletos.
Artaxerxes Mnemon
Conradinus Damasci Sultanus moritur. A D 1227 relicto puero filio Melec{illeg}el Naser \puero annorum 12 sub tutela Esedinebec./ Marinus Sanutus l 3. pars 11. c 10
A 1228 Melec Equemel Sultanus Babyloniæ, Ejus frater Melec Essaraph
A 1228|9| Equemel obsidet Damascum & Damasceni se subijunt anunculo pueri {Naris} Naseris anunculo sultano Ægypti.
A 1239 Salah Damasci et Ægypti simul Sultanus. Item alius Salah domin (Sultanus (Ægypti) {et} Damasci) & dominus Mahubeth & filius Saphadini Saladini fratris.
Prior Salah de orientalibus partibus veniens Damascum abstulerat Ioheth nepoti Saladini, Guemel mortuo occupanti. Indeque cum procederet contra fratrem juniorem Edel qui Egyptū sibi usurpaverat a Nasar filio Coradini (hæredi Damasci capitur. / Vel potius erat secundus Salah Sultanus Babyloniæ, & {illeg} Damasci & hunc cœpit Nasar sperans sic recuperare regnum Damasci sed interea alius Salah de Oriente veniens occupat Damascum (l 3 p 11. c 15) Deinde Egyptij trandunt in Manus Salah \alterius (quem {illeg} Nasar cœperat)/ fratrem \ejus/ Edel sultanum babyloniæ qui incarceratus post non apparuit. Ita Salah ex oriente jam erat Sultanus Ægypti & {alter} Salah Damasci: id ad us an 1244 (l 3 p 12. c 1.)
<77r> [Editorial Note 15]Ann 1246 Sultanus Damasci a Sultano Alapiæ superatur. Proximo anno sultanus Ægypti Alapiensi eripit Damasum, Calamelam et Mahubeth
Anno 1250 Sultanus Alapiæ ab Ægyptijs ingenti strage superatur
Anno 1253 Venit ante Ptolimaidem Soltanus Damasci facta concordia cum sultano Ægypti, capiunt Sydonem & interfectis 800, quidringenti Damascum abducuntur captivi.
A 1258 Tartari occupant terram Arsasidarum & Persidam universam, &
1273 Aiton rex Armeniæ moritur cui succedit Leo filius.
Hæc ex Marini Sanuti Secretis fidelium crucis.
Circa AD 1097 Balduc in propinqua civitate Sarmes dominus Afflixit Rages, id quod etiam fecit Sero Balac dux civitatis Seroge
Belphet dedit Alapiam {illeg} servo suo Assangur qui fuit pater Sanguini avus Noradini. Ib: l 3. p 5. c 4.
Ann 1145 Sanguinus capit Edessam, deinde ad Columbar civitatem sitam supra Eufratem expugnandam accessit sed dolo interficitur & succedit filius natu major Cotebedinus in Mussula, & Noradinus natu minor in Alapia l 3. p 6. c 19
Sultanus Baldac dictus {Degrisotorilfa} misit Artoch contra Romanos qui civitatem Roays primo dein totam Mesopotamiam suo subdidit imperio. l 3. p 13. c 7.
Expeditionem Haolonis eodem fere modo narrat Sanutus ac Haythonus. nisi quod addit Turcos Asiaticos etiam tunc devictos fuisse.
Artemidorus. {illeg} Apomasar.
De arboribus c 261
Si arbores diuturnitate temporis vitiatæ et putrefactæ corrue{illeg}\runt/ naturali morte proceres morientur. c 151
Si quis edere carnem bubulam visus sibi fuerit ab amplissimo viro divitias consequetur c 239
Si rex imperasse visus sibi fuerit ut boves aratores mactarentur principibus ejus ab ipso rege periculū imminebit: sin boves immorigeros et indomitos occidi jusserit, ad extraneos et alienigenas ea calamitas spectat c 238
Draco regis \[hostilis]/ ad personam refertur, serpentes ad personas maximorū et parvorum hostium pro ipsorum magnitudine c 283 — Si quis Draconem fulgetris peti visus sibi fuerit, bellum et ruinam alteri regi qui hostis est ei regioni, portendi sciat. \c 283/ — Si regi per quietem visus sit apparere draco, alterius fama terrebitur &c c 283
De equo et cauda c 152, 153
Flumina \pro ratione magnitudinis/ ad magnates et divites, Mare ad regem spectat.
Flumina pro ratione magnitudinis ad personas tam humilium quàm magnorum hominū referuntur ex Ind. c 175. Mare cum profunditate sua magni regis ad personam refertur: ut amnes universi in mare fluunt se exonerant sic ad regem opes universæ confluunt. Ex Ind Pers Æg c 178
Si carne leonina vescitur a rege divitias consequetur c 269
Locusta generaliter ad hostiū multitudinem refertur — c 300 ex In Pers et Æg.
Naves ad diversas personas interpretando referuntur c 179 Ind. Siquis visus sibi fuerit ædificare navem mercatoriam arcanæ rei causa quosdam homines convocabit. Ibid. Navis in qua rex sedet ad Augustæ personam refertur \{illeg}/ c 181. Pers. Æg. [Si novam classem multarum navium condidisse visus sibi fuerit validas adversus hostes suos copias rusus coget Ibid: c 181 Pers Æg.] Si videre visus fuerit naves ignem emittentes ad incendendum naves alias vel terras: quantum sanè virium et efficacitatis ignis ipse habuit, tantundem victoriarum de hostibus reportabunt. Si naves suas accensas videre visus fuerit, interritus eis imminet. Si novam classe{m} multarum navium condidisse visus sibi fuerit, pro earum numero validas adversus hostes suos copias rursus coget. Cap 181 Pers et Æg. Note yt this is of Land forces.
Siquis videre visus fuerit in mare delapsa sidera hominum a Rege profectam internecionem per hoc visum intelligat. Si rex tale somnium somnium {sic} habuerit cladem populi sui morientis maximam videbit ex Ind c 170
Pluvia de impletione voti ac precationis de misericordia intelligitur c 171 ex Indoꝝ disciplina.
Sol proculdubio ad regis personā interpretando refertur et ad principis a rege secundi luna. Venus ad personam angustæ. Itidem alia maxima sidera ad viros apud reges applissimos {sic}. Stellæ reliquæ ad mundum universum. c 167 Ind Pers Æg.
Si quis visus sibi fuerit quasi flamma solis cum \in itinere/ calefecerit opes a rege consequetur pro modo caloris. Si visus sibi fuerit a sole plurimum adustus, pœnam pro modo adustionis inveniet. Ibid.
Grando c 191 Nubes c 164.
Si quis per quietem visus sibi fuerit sublatus a vehementi vento, de loco in locum transferri: longam expeditionem instituet & prout ipse venti motus levis expeditus fuerit, potestatem adipiscetur c 165 Ind. Si rex in itinere visus \sibi/ fuerit a vento impediri: nuncium è longè dissito principatu accipiet quo perturbabitur. Pers & Æg c 166.
Si rex videre sisus {sic} fuerit quassatam terræ motu ipsius urbem aut regionem — hoc ad bellum a nationibus imminens \& formidinem ipsius vel ad insidias ei structas et inimicorū ejus detectionem/ refertur c 144 In Pers Æg.
Si carnem ursinam /274\ aut Pardi /272\, aut Leporis /278\ aut canis /279\, aut Leonis /269\ aut caput hominis vel ovis c 39 & 40
<79r>Os pro hominis domo interpretari solemus qua ejus domestici continentur: Quippe dentes sunt personæ domesticæ. Ind c 41.
Vox et oratio viri nihil aliud est quam ejus apud populum fama et prædicatio. Siquis in somnijs canere sibi videatur et eleganti voce præditus esse gaudium at commendationem apud populum inveniet. — Siquis autem in somnis videre sibi videatur et audire vocem suam tenuem factam et imbecillem: vitam plenam doloris & afflictionem inveniet. Ind 50. Siquis sibi cithara canere videatur aut cithara canentem audire: si rex est, adversus hostes consilia struet, ac superabitur [forte superabit] Per & Æg c 51.
Omnes hominis dentes ad omnes ipsius cognatos referuntur. Ind. Pers. Æg c 60
Brachium — ad fratrem vel primum ex servis — refertur Pers Æg 71.
Carnem universam ad omnes divitias et aurum interpretando referrimus. Siquis carnem suam magis auctam videre visus fuerit aurum et opes pro modo carnis ipsius nequiret Ind c 87.
Sanguinem et hulcera de auro et et facultatibus interpretamur Ind c \102/
Caput ad eum qui rebus summa cum potestate præest refertur. Cervix ad illum cui somnium offertur; Dentes ad omnes cognatos: Humerorum claviculæ ad concubinas: Brachia ad fratrem vel propinquum, qui alicui in delicijs et amoribus est: scopulæ ad uxorem: Manus ad auctoritatis primæ servum. Femora ad cognatos: Crura et pedes siquis pauper est ad vitam ipsius: si rex, ad primæ auctoritatis et arcanorum conscium servum. Pers Æg. c: 106 & Ind Pers & Æg c 113.
Si quis vino sibi visus fuerit inebriatus magnam auri copiam acquiret: sin abs vino{illeg} fuerit inebriatus acrem morbum inveniet. Pers Æg c 112.
Siquis visus sibi fuerit defectum aliquem rerum ad sepulturam pertinentium — is defectus ad spem refertur Ind c 130
Siquis in somnis visus sibi fuerit recens dominio terræ nemorialis, saltuosæ, opacæ et irriguæ potitus: si rex est regiones & & homines et familias & opes eorum in potestatem rediget. Ac regionibus quidem hominibus potietur propter propter {sic} arbores, familijs propter nemorum denistatem; opibus propter aquam. Pers Æg. 142.
Si \rex/ videre visus fuerit inextincto montes suos igne combustos cum vento vehementem: hostili bello populus ipsius segetis instar exinditur {sic}. Sin abs vento cædes minor erit. At hoc ipsum quo regi Prs Æg c 142.
Terræ motum de edicto regis montem de magnate interpretantur In Per Æg c 144
Siquis integra munitus armatura visus sibi fuerit in equo exijsse si populi princeps est hostem suum maxima clade afficiet, famosam gloriam armis belli reperiet &c Pers Ind Æg c 156. Siquis videre visus fuerit populum armatum sibi cognitum ad bellum paratum et instructum, ejus loci homines et lætitiam maximam & victorias invenient. Si populus incognitus fuerit — ab hostibus erit afflictio. Ibid
Siquis videre visus fuerit aliquem locum vel prædium vel domum per ignem flammæ conflagrantem penitus: earum ædium dominus & locorum incolæ vel bello vel acuto morbo peribunt In c 159
Si rex videre visus fuerit templi vel palatij sui columnas inflammatas: ea res imperium portendit alterius & interitū procerū quos ille prior constituit. Si rex videre visus fuerit capillos suos incensos: opes suas pro modo flammæ in prælio populi sui jacturam faciet alius quidam hostis ejus pro more pilorum. Si rex videre visus clabulam sive currum suum exustum regnum ejus deprimetur Pers Æg c 160
Siquis in cælo quasi sedere visus sibi fuerit ——— si de necessariorum regis numero fuerit celebris et amplissimus evadet Ind Pers Æg c 161
Si rex ad cælum quasi volasse visus sibi fuerit ubi sidera essent supra reges cæteros et eminentia potietur et fama. Si rex visus sibi fuerit sursum profectus in cælo consedisse regionem ea majorem quam possidet in potestatem rediget. Si palatium ibidem habuisse visus sibi fuerit in ditionem rediget ac possidebit ampliorem terram alienam & domicilium in ea constituet. Si visus sibi fuerit in ascendendo præcipitasse, ac cecidisse. regnum suum amittet ac morietur. Ind Pers & Æg c 162
Si rex mare vehementer a vento quodam noto turbatum videre visus fuerit, a natione versus illum ventum habitante turbas accipiet.
Si tranquillum mare videre visus fuerit ex regno suo delectationem capiet Ind Pers Æg. c. 178
Nix grando gelu ærumnas sollicitudines & tormenta portendunt Si in populum nix decidit ingens hostium multitudo pro amplitudine loci homines illos torquebit. Siquis videre visus fuerit grandinem alicubi delapsam, hostilem impressionem subitam expectet. Si videre visus fuerit grandinem quæ frumenti hordei culmos læserit: in eo loco prout culmi fracti fuerint etiam bellicæ cædes evenient Ind Pers Æg c 191.
Ex Athenagoræ Athen. Christ. Philos. pro christiani Legatione sive Apol{illeg}ogia, circa A.D. 178. Imperatoribus M. Aurelio Antonino, et Aurelio Commodo
Negare nos divinam naturam calumnia est. Diagoras quidem — Deum esse negabat, Nos verò qui Deum a materia separamus et aliud quippiam esse materiam, & aliud \vero/ Deum docemus; alia insuper quamplurima in medio partem materiæ partim Deo propiora: Nempe Deum increatum | ingenitum æternum asserentes, materiam genitam et corruptibilem, nonne inique impietatis accusant? — Quoniam omnis sermo noster Deum unum celebrat conditorem illum universitatis, qui {illeg} increatus | ingenitus ipse (ne enim creari | generari potest quod est sed quod non est,) omnia verbo suo crearit: tum verbis quod incusamur tum re quod infestamur ac profligamur, injuria nobis fit. p 130. B.C.
Porro Deum esse unum universitatis opificem, ut professionis nostræ etiam rationes percipiatis, hoc modo considerate. Si duo aut plures ab initio dij fuerunt, vel conjuncti illi pariter {illeg} in una eadem natura vel separati fuere singuli. At conjuncti simul esse non poterant, utpote dissimiles. Nam ut divinitate similes sunt, eo tamen erunt dissimiles, quod alij ingeniti (unus nempe verus et summus Deus ingenitus est,) alij verò geniti sunt. Genitum autem exemplari suo simile est: ingenitum non item, cùm ne ad aliquid ne de aliquo factum sit. Quod siquis ita plures Deos in unum conjunctos existimet ut partes quædam totius &c. p 131. B.
Satis jam mihi demonstratum est non negare nos numen, qui unum illum ingenitum, æternum invisibilem, impassibilem; qui nec loco includi potest, nec aliter quàm sola mente et ratione comprehendi, qui luce pulchritudine, spiritu et potentia ineffabili continetur: a quo facta sunt omnia per Verbum ipsius, per quod et digesta sunt et stabiliuntur hunc inquam unum prædicamus Deum. Quin et Dei filium mente complectimur. Nec est quod aliquis ridiculum putet Deo filium a me attribui. Non enim ut Poetæ fabulantur qui nihilo meliores hominibus suos Deos faciunt, vel de Deo et Patre vel de filio sentimus. Sed filius Dei est Verbum Patris in Idea et efficacia. Ab ipso enim et per ipsum facta sunt omnia, quem pater et filius unum sint ita ut filius sit in patre & pater in filio per unionem et potentiam spiritus; siquidem Mens et Verbum Dei et filius Dei est. Iam si vobis qui intellectus subtilitate excellitis, altius repetendum videtur quidnam sibi velit hic filius Dei; paucis dicam. Primigenia hic est Patris progenies, quæ non ut facta (a principio enim Deus, qui est mens æterna, ipse in seipso logon λόγον hoc est verbum aut rationem, habet, quum rationalis ipse æternum sit) sed ut rerum cunctarum Idea et perfectio foret, progressa est. Hac enim indigebat materia informis illa natura et terra cætera elementa quæ omnia quum materiæ duntaxat rationem obtineant & subjecti quod se formandum præbet: confusa inter se adhuc, necdum discretis crassioribus ab ijs quæ leviora sunt, divinitus digeri perfici opus erat. Orationi nostræ Propheticus etiam spiritus assentitur Dominus enim, inquit, creavit me initium progressionis ejus ad opera sua (Prov 8). Quanquam et ipsum spiritum sanctum, agentem illis qui propheticos sermones fundunt ita a Deo emanare ad ipsum reflecti dicimus, ut emissi a sole radij reciprocant. Quis igitur non miretur nos qui Deum Patrem prædicamus, & Deum filium & spiritum sanctum ita ut et unionis eorum vim et ordinis distinctionem exponamus impios et sine Deo homines vocari? Ne tamen intra hunc finem nostra de divinis essentijs professio continetur sed etiam magnum numerum angelo{illeg}rum et ministrorum Dei esse fatemur, quos opifex et architectus mundi Verbo suo tanquam in classes ordinavit centuriavit ut elementa cælos mundum et quæ in mundo sunt vices et ordinem omnium moderarent. p 131. F.G.
Note that he interprets (a little before, p 131 E) of God ye Father these prophetick expressions. Dominus est Deus noster non comparabitur alius ad ipsum. Et: Ego sum Deus primus, et præter me non est Deus. Similis ante me non fuit Deus alius et ante \post/ me non erit. Ego sum Deus et non est præter me. Is: 66.
Deum cum Verbo suo cognoscere optamus ut quænam filij ad patrem sit unio intelligamus, quid Pater cum filio communicet, quid sit spiritus; quæ unitas trium, quæ unitorum Spiritus scilicet filij et Patris. p 132. C.
Vni Deo et filio ejus \hoc est verbo inseparabili/ subjecta sunt omnia. p 133 F.
Vt Deum asserimus et filium ipsius Verbum et spiritum sanctum: [tria quidem secundum potentiam patrem filium et spiritum, actu verò et essentia unum. Filius enim Patris mens verbum et sapientia est, et ab eodem spiritus ut lumen ab igne profluit:] sic et alias quasdam potestates esse cognoscimus, quæ vel circa materiam vel intra eam versantur. p 136 C.
Quantum igitur in me fuit, etsi non dignitate rei, nequaquam nos esse a deo alienos, qui universitatis hujus opificem, simul ejus Verbum ceu verum Deum, veneramur, demonstratum est. p 138 E.
Theophilus Patriarcha Antiochenus contra Christianæ religionis Calumniatores. Ad Antolycum Lib 1. A.D: 178. Vixit tempore {illeg} M. Aurelij Imp. et obijt sub Commodo.
Disputans de Deo Christianorum contra Atheos Ethnicos qui Christianos dicebant esse Atheos: Et interroganti quid esset christianorum Deus; respondit; Lumen si eum dixero, principatum ejus dico, — {illeg} spiritum si dixero respirationem ejus demonstro; Sapientiam si dixero, filium ejus sentio — Principio caret est enim ingenitus, {illeg}(p 157 A B) — \Hic ille deus solus est qui ex tenebris creavit lucem —/ spiritum subministrat liberalissimè qui orbem vegetat, quem si apud se retineat, deficiet hoc universū. — per sermonem et sapientiam suam condidit universa. Nam sermone ejus firmati sunt cæli & spiritu ejus. (p {illeg}157 F, G. —— Cùm igitur tu mihi {imperaris}{illeg} ut tibi ostenderem, o amice, quis sit Deus meus, puto me meo officio perfuncturum cum tibi significarim quis meus sit Deus. (p 159 B.)
Ad Autolicum lib 2.
Cæterùm Dei altissimi qui omnia regit re vera existit, hoc quasi proprium est, ut non solum ubi, verum omnia præsens inspiciat et audiat. Præterea nec loco capitur alioqui locus qui ipsum capit eo major inveniretur. (p 159 F.)
Prophætæ consensu magno nos docuerunt Deum ex nihilo omnia creasse. Nihil enim {illeg} cum Deo Floruit aut vixit sed ipse sibi locus erat, nullius indigens ante sæcula subsistens —— Deus igitur habens suum sermonem in suis visceribus creavit | genuit hominem cùm eum produceret cum sua sapientia ante hæc universa. Hoc sermone usus est in mundi creatione et omnia quæ condidit per ipsum fecit. Hic principium dicitur (Gen 1.1.) quia omnium est principium dominator omnium quæ per ipsum facta sunt. Hic igitur spiritus Dei principium et sapientia, altissimi potentia, descendit in Prophetas per quos, ceu organa, de mundi creatione, nec non de reliquis locutus est. Non enim erant Prophetæ cum mundus crearetur: sed sapientia Dei quæ in ìpso est, sermo ejus sanctus semper præsto erat. Quapropter per Solomonem Prophetam sic fatur. Cum ipse præpararet cælos aderam; & cum firmaret terræ fundamenta, aderam: simul cum eo disponens et ordinans. — ut constaret Deum sermone suo creasse cælum et terram; scriptum est: In Principio creavit Deus cælum et Terram. p 161 D. E.
Tres dies, qui præcessere creationem duorum luminarium, Trinitatis mysterium sacrosanctum representant, videlicet Deum, sermonem, sapientiā. Quare dies typus est hominis qui lumine indiget, nempe ut sit Deus sermo, sapientia, homo. At hæc est causa quare quarto die luminaria sunt condita. p 163 A.
Cùm cætera omnia sermone nudo constitueret Deus, et ea quasi obiter nulla peculiari adhibita diligentia, hominem existimavit solum esse opus sempiternum, suis manibus dignum. Præterea dum hæc loquitur videtur ea proferre quasi auxilio aliquo egeat: Faciamus hominem ad imaginem nostram. At hæc verba ad neminem alium quam ad suum sermonem sapientiam dixerit p 163 E.
Objicias mihi: supra tradidisti Deum loco non comprehendi, nunc verò ais eum in Paradiso ambulare? Audi responsum. Deus quidem universorum Pater loco nec includitur ne loco invenitur. Non enim est locus in quo ipse quiescat. Cæterum sermo ejus per quem omnia creavit, existens potentia et sapientia Patris assumpsit personam Patris et domini universorum, is venit in Paradisum sub persona Dei et colloquebatur cum Adamo. Siquidem scriptura sacra diserte ponit Adamus dixisse, vocem tuam audivi. At vocem quid aliud dixeris quàm sermonem Dei qui ejus filius est? Nec arbitreris ut poetæ & fabularum scriptores perhibent Dei filios ex concubitu natos esse: sed intellige hoc loco enarrari sermonem perpetuò existentem & insitum in corde Patris Dei. Antequam enim quicquam eorum quæ facta sunt, fieret, hunc consiliarum habuit ut qui meus et prudentia ejus foret. Cùm verò jam condere quæ deliberaverat, instituisset, hunc sermonem genuit prolatum, primogenitum universæ creaturæ, nec interim Deus exinanitus est sermone sermonem gignens & sermone alloquens quæ volebat semper. Hæc nos docent sacræ literæ et omnes sancto spiritu afflati quorum de numero est Ioannes ad hunc modum disserens: In principio erat sermo et sermo erat apud Deum, et sermo significans solum fuiss significans in principio solum fuisse Deum et in eo sermonem postea infert. Deus erat ille sermo. Omnia per ipsum facta sunt, & sine eo factum est nihil. Deus ita existens sermo, & ex Deo progenitus, quando vult Pater mittit universorum, mittit eum sermonem ad aliquem locum. Qui adveniens auditur et in loco reperitur. p 164. C. D.
Tatiani Assyrij contra {illeg} Græcos Oratio. Fuit primò discipulus Iustini Martyris, post cujus martyrium evasit hæreticus. Vide Euseb lib 4. cap 29. scripsisse videtur circa AD 156
Deus noster non consistit intra tempus, solus sine principio cum ipse sit principium rerum omnium quæ inceperunt. Deus est spiritus non insinuans se materiæ sed spirituum materialium et formarum in materia opifex, invisibilis intactibilis, omnium autem pater quæ vel sensu percipiuntur vel visum fugiunt. —— Deus erat in principio, principium autem Verbi potentiam esse accepimus. Quippe dominus mundi cum ipse sit universorum substantia, nondum condito mundo solus erat; si verò respicias potentiam ejus in qua visibilia et invisibilia cuncta consistuunt, omnia cum ipso erant. In \ipso/ enim per potentiam verbi tum ipse tum verbum quod in eo erat, existit. Cùm voluit autem ipse, Verbum ex ejus simplicitate prosilijt. Et verbum non inaniter prolatum, primogenitum opus fit ipsisu spiritus. Hoc scimus esse principium mundi. Natum est autem per divisionem, non avulsionem. Quod enim avellitur, a primo separatur: quod verò dividitur, id functione donatum propria nihil imminuit illum a quo vim suum sumpsit. Quemadmodum enim ab una face aliæ multæ accenduntur nec tamen primæ facis lux minuitur propter plures inde succensas. Sic etiam Verbum e patris potentia progressum non relinquit genitorem verbi expertem. Nam et ego si loquar, et vos audiatis non tamen propter transitum sermonis ego qui vobiscum loquor sermone vacuus fio sed vocem meam proferens incultam in vobis materiam exolere mihi propono. Et quemadmodum Verbum in principio genitum, mundum et nos vicissim genuit cum sibimet materiam produxisset, – {illeg} sic ego &c
Dyonysius Alexandrinus Episcopus adversus Paulum Samosatenum. A.D. 270 /or {sic} 2{illeg}\ Epistola
Satis vero refelli posse quæ tibi visum et temerè ac præcipitanter enunciare cùm dicis duas hypostases esse et duas personas unius \& solius/ Christi, & duos Christos ac duos filios, unum natura filium Dei qui fuit ante secula et unum homonymè Christum & filium David qui non fuit ante, & fuit in tempore & secundum beneplacitum Dei accepit nomen filij, sicut civitas accipit nomen Domini et Domus nomen ejus qui eam ædificat. Volens ignoras, ô amice, {illeg} unum et unigenitum filium Dei prædicatum esse, ut scripturæ divinitus afflatæ de eo testantur, et christum Iesum vocatum Dominum gloriæ, sicut de eo dictum est, qui propria passione salvos facit credentes in eum, secundum divinitatem, non inquam, salvos facit, & non secundum humanitatem. p 69. C.
Deus est natura qui in omnibus dominatur: et excitatus a mortuis at agnitus ex vulneribus vere Deus esse qui fuerat crucifixus et surrexerat. |Et| & {sic} æquali honore Deus dominus a Thoma prædicatus. Dominus enim et Deus habens in manibus cicatrices surrexit qui fuerat propter nos vulneratus —— Propter nos enim volui nasci ex muliere, unde et passionem pro nobis suscepit, qui se exinanivit & humiliavit us ad mortem, mortem autem crucis, cum esset alioqui æqualis Deo. {sicut veri} — Vnus est Christus qui est in Patre, coæternum verbum, una ejus persona, Deus invisibilis et visibilis factus. Deus enim apparuit in carne natus ex muliere, qui erat ex Deo Patre genitus ex utero ante Luciferum, tanquam ex corde verbum ex Patre editum; et simplex at expers partium Verbum caro factum est, secundum scripturas, non divisum in carnem et verbum quasi in homine habitet Verbum. —— Cùm ergo autem hæc ita dicta sunt, eversa sunt omnia quæ a te pronunciata sunt cum ais alium virum esse Christum præter Deum Verbum ab alterius Christi substantia et dignitate differentem, & unum christum inhabitantem et opera divinæ justitiæ operantem. — Vides in quantum absurdi the præcipitas cum dicis virum sumptum a Deo Verbo?ut ne homo possit esse cum ejus liberam voluntatem confundis, nec esse suæ potestatis, hoc enim est hominum tantùm et angelorum. Salvatorem autem Christum dicis fuisse desertum, non illi parcens quod in cruce dixerit; Deus Deus meus, ut quid me dereliquisti? Desertum dicis eum qui erat natura dominus et Verbum patris per quem omnia pater fecit et quem sancti patres homousion Patri vocaverunt. [consubstantialis Deo filius dicitur in Tertulliano Appollogia ]. Et Athanasius in Epist. de sententia Dionisij Alexandrini contra Arianos, testatur vocem illam ὁμοούσιον non fuisse primum adinventam a patribus consilij Nicæni sed acceptam ab antiquoribus et nominatim a Dionysio Alexandrino qui Dionysius in hac epist. ait, Quem sancti patres homousion Patri vocave{illeg}verunt.] p 69 H. & 70 A, B
Objectiones Pauli Samosateni et Responsiones Dionysij.
1 Obj: Videmus Christum ire ad Passionem et dicere nunc anima mea turbata est.
Resp: In Osea 11.8. Idem dominus dicit: Conturbata est pœnetentia {sic} mea. Quare nec in Passione vox prophetæ sancti est illud; Turbata est anima mea &c.
2 Obj: Dixit etiam tristis est anima mea us ad mortem.
Resp: Scribit Paulus nolite contristari Spiritum Sanctum (Ephes 4) Non est igitur homo qui dixit Tristis est anima mea us ad mortem: alioqui & spiritum intelliget Samosatenus patibilem esse Scribit enim Paulus: Nolite contristari Spiritū sanctum (Eph 4). Quare ne spiritus sanctus ut homo tristatur, sicut nec{illeg} uni {sic}genitus iterus ad passionem: sed sicut qui prave agunt, tristitia afficiunt spiritum sanctum, similiter unigenitus tristatur.
Note yt in ye 3d A{illeg} Objection Paulus Samosatenꝰ hath these words: Vnam autem Hypostasin dicis crucifixi et unam personam quam dicis Verbum et sapientiam Patris et Deum coæternum patri. Vide supra. Whence it appears that Dionysius held noe sol|u|l hypostatically united to verbum to ye person of christ to be ye logos alone & not ye logos & {illeg} a human soul \together/ hypostatically united. for ym he would have reproved Dyonysius for calling such a person ye Logos {sinly}, & Deus coæternus patri.
In ye 4th objection he saith. Chistus {sic} est Patris Verbū et filius, noster vero Deus et Dominus –ejusdem cum patre formæ coæternum verbum — ex æternitate una cum generante — Christus æqualis patri, nulla dissimilitudine substantiæ coæternum Domino spiritui, cui quia An{illeg}anias et Saphira mentiti sunt, non homini sed Deo expiaverunt. Paraclytus enim Deus est, sicut et Pater christi coæternus christo.
And in ye sixt Objection. Vnus et impartibilis Christus, coæternus Patri, simul cum Patre non factus, & concreator —— & Spiritus sanctus movit quomodo Deus \Pater/ est in patre \filio/ et quomodo filius in Patre.
Paulus Samos: urging that Christ took upon him the form of a Servant (Philip 2.7) & yt as ye form of a person is the \God/ is a \divine/ person viz ye word or Son of God, so ye form of a servant must be a human person, that is a man & therefore Christ took upon him a man that is inhabited or dwelt in a man. Dionysius answers — Manifestum esse sophisma quod formā hominis hominem appellat, et formam ac habitum servi servum: quia forma Dei est Deus. (In epist: p 69. H). Paulus again returns (in Object 7) Quia in scriptura Divina non reperi quod forma et sapientia sine Hypostasi sunt partes hominis, vellem scrire {sic} ex vobis quod scriptum est in Apostol{illeg}o cum ait quod in forma Dei cum esset Christus, exinanivit seipsum formam servi accipiens. Si accepit formam servi sine Hypostasi quomodo potest dici quod formam et habitum accepit? &c. And so becaus the form of a servant cannot subsist without ye person of a servant he would infer that Christ took upon him the person of a servant together with ye form. But Dionysius answers: Si Christus formam servi quæ per se esset accepit ita ut esset servus qui acceptus est (hic enim est actus tuæ fabulæ) oportebat, sicut tu ais, ut diceret Apostolus: Exinanivit se servum hominem accipiens. Sed cujus servum? quanti \a quo eum/ emit? & quanti? &c. —— Christus coram Apostolis transfiguratus est in monte sancto – et alia species ejus visa — Responde jam: dicisne formam qua transfiguratus est esse per se, an non per se? Quod si non potes dare Hypostasin transfigurationi, ne formæ dare poteris, ne vestimentis: et ipsa enim facta alba sunt sicut nix. —— Christus cùm accepisset formam servi, cæna mystica facta, surgit a cæna Deus Apostolum Iesus et ponit vestimenta sua, et cùm accepisset linteum, præcinxit se: Hæc est forma servi, et habitu inventus est ut homo — Et postquam lavit pedes Apostolorum ponit linteum, formam et habitum servi, – inquiens – Exemplum dedi vobis — Quomodo igitur quod est exemplum, vocetur servus qui per se sit? — Si enim exemplum quod dedit est servus per se subsistens, requirat Samosatensis ab Apostolis ut acceperint formam quam dicit per se subsistentem. By all wch it appears yt according to Dionysius {illeg} the form of a servant wch ye word in his incarnation took upon him was not a {illeg} man or person {illeg} but forma sine persona, that is the fascion, \or likenes or condition/ or condition habitud of a man, the word being made flesh as ye soule of a man is made flesh when it is invested with a body. For this is ye form or fashion of a man that his soul by being incarnate sees, heares, \&/ feels, by the organs of ye body &{illeg} {illeg}{for} ye word by being thus incarnate take upon him the form of a man; but not ye Hypostasis of a man no more then or Saviour took upon him a new Hypostasis when he was transfigured, or girded himself with a napkin |Note:| To take upon him ye form of a servant is to be made in expounded in ye next words to be made in ye likeness of men & how can ye word be made in ye form or likenes of men by being onely Hypostatically united to a man. If the word neither sees wth corporall eyes as a man sees nor hears as a man hears nor is subject to {illeg} ye senses passions & infirmities wch a {man} is subject to it cannot be said to be like ye in ye form or likenes of men. Tis one thing to be united to a man & another thing to be {illeg} in the likenes of a man |formed like a man, so as to become a man|.
In quest 9 Paule objects yt Christ was hungry, & wch god cannot be, An Dionys answers, Dixit deus: Si esuriam non dicam tibi (Psal 49). Reperimus autem eundem esse Deum Iesum christum qui cum esurisset non dixit, esurio; sed accedentes Angeli post tentationem ministrabant. —— Verbum caro factū esurivit, qui dat cibum omni carni Iesus Christus. And therefore the word it self was made subject to or infirmities by virtue of its incarnation.
Ipse factus est mihi in Deum & Dominum & Christum, qui est unus Verbum, una ejus Hypostasis, una persona. pag 76. G. So yt Dionys acknowlegeth no other person in or Saviour yn ye word alone.
Ex Epistola missa Paulo Samosatensis ab orthodoxis Episcopis Synodi Antiochenǽ priusqam deponeretur.
Decrevimus fidem scripto edere et exponere quam a principio accepimus & habemus traditam et servatam in catholica et sancta Ecclesia us in hodiernum diem a beatis Apostolis —— Esse unum Deum ingenitum, invisib sine principio, \invisibilem/ immutabilem — Hujus autem filium genitum — virtutem Dei ante secula, non præcognitione sed substantia et Hypostasi Deum, Dei filium cum in veteri et novo testamento cognoverimus, confitemur et prædicamus. Qui autem contra dicit filium Dei non esse Deum ante constitutionem mundi, dicit credere et confiteri duos prædicari Deos si filius Dei prædicetur Deus; hunc alienum esse ab Ecclesiastica regula arbitramur; et Omnes Ecclesiæ catholicæ nobiscum consentiunt. Afterwards they produce in short ye places when or Savior appeared to ye Patriarchs &c And then add Et Apostolus in alio loco: Regi autem seculorum immortali invisibili, soli sapienti Deo. Filium verò qui est apud Patrem Deum quidem et Dominum omnium creaturam dicit a Patre autem missum de cælis et carne assumpta [non homine assumpto] factum \esse/ hominem. Quamobrem corpus ejus ex virgine sumptum [non homo integer] in quo omnis plenitudo divinitatis corporaliter habitavit, divinitati [non animæ humanæ] immutabiliter unitum & deificatum est. — Signa {illeg} et prodigia quæ in Evangelijs descripta sunt. Deus operabatur, participatione verò carnis et sanguinis tentatus est per omnia pro similitudine [nostri] abs peccato. pag 77 See ye whole epistle wch {illeg} /is a most\ excellent one.
Testimonies of ye Millennium &c
Papias Eusebius relating several things out of ye Books of Papias saith Dicit autem (Papias) et alia plurima a majoribus sibi tradita miracula, et novas quasdam parabolas Salvatoris & doctrinam incognitam magis fabulosam, Mille annos futuros post resurrectionem quibus corporaliter regnum Christi in hac terra futurum sit. —— Multis post se ecclesiasticis viris erroris hujus præbuit causas, authoritatem dogmati tantùm ex vetustate tribuens, non etiam ex ratione, sicut Irenæo, & siquis alius eum in hac parte visus est sequi. **[47] Hist lib 3 cap 39. Who this Papias was Eusebius describes in the same chapter. Papiæ quo feruntur quin libri qui adtitulantur: Verborū Domini explanatio. Horum facit et Irenæus mentionem per hæc verba. Hæc autem et Papias Ioannis auditor, Polycarpi verò condiscipulus et sodalis, vir unus ex antiquis, protestatur in primo libro suo, quin enim volumina conscripsit. And a little after; Papias frequenter nominatim in commentarijs suis a Ioanne & Aristone traditum sibi de singulis quibus commemorat. And after Ipse vero de se ita indicat. Ne enim multa dicentibus Non pigebit autem nos tibi omnia quæ quondam a presbyteris didicimus \See there also the testimony that Papias gives of himselfe. 🅇[48] /
Out of Tertullian in M. Mede p 572. 602. 815. 1st Nicene Council p 813. St Hierom \898/ 899 contra. ibidem \898 899/ defendunt Tertullianꝰ, Lactantius, Victorinus, Severus Irenæus Apollinarius. / Dyonysiꝰ Alex: Eusebius. contradicunt p 900, 898.
In urbe Roma sub Novato & Sabellio & Valentino hæreticis factum concilium ab Orientalibus confirmatum est: & iterum, in oriente sub Paulo Samosateno quod statutum est ab omnibus est signatum. Hoc Orientales ut suaderent consensum occidentalium Epist. Cathol. Concil. Sard. Apud. Baron 347. 92.
Gregorius Ep. Alexandr. perit post annum circiter a Concil Sardic. (Athan ad Solitar.) occisus scil ab Alexandrinis pertæsis longas Athanasij moras. (Baron 349.1, ex Theod l 2 c 12.) dein Constantius impulsus a fratre minitante Bellum accersit Athanasium. sedi restituit. Constans mox post Consil. scribebat at Constantium sed Constantius moras trahebat, donec frater minitabatur bellum
In reditu versus Alexandriam populus Antiochenus incipit in hymnis dicere gloriam patri et fil. & SS. Quo audito Leontius ep. manum capiti canescenti admovens dicebat hac nive liquefactâ multum erit licti. Sozom l 3 c 19. Bar 349. 15.
Athanasius (in Apologia ad Constantium) vocat fratrem ejus Constantem martyrē & Episcopi homusiani Imperatorem ab obitu suo dignum omni memoria ({illeg} /apud\ Athan. de synod.) Et tamen ab Ethnicis describitur turpissimus.
Anno 350, Valens{illeg} & Vrsarius {illeg} fatentur crimina Athanasij ficta sed non subscribunt verbo homoüsio Athan Apol 2. Sozom l 3. c 22. Baron 350. 21
|☞| Ægyptij ad singulos motus excandescentes, controversi et reposcones acerrimi. Erubescit apud eos siquis non inficiando tributa, plurimas in corpore vibices ostendat: & nulla tormentorum vis inveniri ad huc potuit quæ obduratum ullius pectus latrocinij invitum elicere potuit, ut nomen proprium dicat. Ammianus Marcelin. l 22 in fin. Baron 350. 38.
Macedonius primo Arianus epist. Constant contra Paulum primo Arrianus dein turbarum & cædium author, tandem et hæreticus. Baron 351. 45 & c.
Constantius victo{illeg} Magnentio, statim aggreditur frangere fastum & factionem & fastum Occidentalium Episcoporum. Et omnibus proponit subscriptionem damnation Athanasij Statim consentiunt Episcopi Saturnus Arelati & Fortunatianus Aquileiæ & post se haud pauces plures alios trahunt. {illeg} Liberius \In Consil Tyri habitæ: nulla tamen vi adhibita sed suasione et demonstratione Act. Tyr. ( l c )/ [Statim consentiunt Saturnius Arelati, {illeg} fortunatianus Aquileiæ, Herminus Thessalonicæ \{illeg}/ &c & post se plures alios trahunt Baron 353. 17, 18.] {illeg} Liberius Quo animadverso Liberius per Legatos postulat consilium convocandum, & promittit se Orientalium sententijs in hâc re succumbere velle{illeg}, dummodo \ijdem/ Arij hæresin condemnarent. (Baron 353. 17 ex epist Liberij quæ extat apud Lucif Calarit. in fin.) Sed Imperator [vide you see ye occidendals {sic} by ye Popes confession{illeg} were guilty of ye crime wch they accused ye orientales of viz: not regarding Athanasius his guilt or innocence but ye homousian cause.] Sed Imperator \recusat & {illeg} Liberio/ nolens ecclesiam Orientalem in judicium vocari coram Occidentalibus & satis esse putans quod Athanasij facin\or/a semel coram toto mundo Orientali ex \ubi acta erant judicata/ & condemnata fuerant, quod ex Papæ confessione, non erat non simpliciter recusabant agnoscere æquitatem cosilij {sic} Tyri (seu condemationē Athan) sed more politico tantum exigebant {illeg}conditiones vicissim concedendas, recusat {illeg} Interea Vincentius episcopus Capuæ & primarius Legatus Papæ, Saturninus Arelati, Herminus Thessalonicæ \Fortunatianus Aquileiæ/ ali incipiunt subscribere. Baron 353. 17, 18. Non multo post {mittit} \{auditur} \quod/ Imperator{illeg} sibi ira{illeg} mittit/ et aliam legationem et Imp in qua pergit {illeg} postulare cōsilium, et nititur purgare se de accusatione quod cælaverat orientalium literas ne crimina Athanasij apud omnes paterent. Sic enim e (Epist. \{prædest}/ Liberij ad Constantium in appendice ad Lucif op. Baron 354 3.) Id enim ex colloquio Orientalium cum occidentalibus qui Concil. Sardic. interf{uerant} pa{illeg}tefactum \occidentalibus hac ratione se excusantibus/ & ideo, ut opinor, Imperator ei succensuit. Non tamen omninò celasse \{puto}/, sed vel mutilasse vel ita prodidisse puto ut Orientales /Occidentales\ non intelligerent qualis fuerit Orientalium evidentia {illeg} contra Athanasium de criminibus Athanasij cù græcè scriptæ fuerint epistolæ. Et idem fortè factum in cocilio {sic} Sardicensi.
Quomodo Athanasius ad Imperatorem accersitus reccusat acced{illeg}ere & se excusat vide Sozon l 4. c 8. Soc Athanas: Apol. ad Constantiā. Barō 354. 17, 20. & 351. 33. Sed quære an excusat se de hac vel priori citatione.
Postquam Legati Athanasij Alexandria solvissent, recepit Imperatorum literas quæ eum ad aulam vocabant — Attamen Athanasius mansit Alexandriæ, & qui literas attulerat re infecta revertitur. Sequenti autem æstate alter Imperatoris mandato cum magistratibus ejusdem gentis accedens ad Athanasium, coegit eum ex urbe exire, clerum illius ecclesiæ graviter exagitavit. At cum primum populum, Ecclesiæ causa, magnos sumere spiritus & ad bellum se instruere videret, iste quo labore frustra suscepto inde recessit. Sozom l 4. c 8. Confer cum Athan Apol ad Constantiū.
Vbi Imperator modò cœperat comparare subscriptiones Franci invadunt Gallias A.C. 344. Quo bello Imperator distrahitur a curâ rerum ecclesiasticarum. Sed eo finito, mox convocat Concilium \Episcopos/ ad Mediolanum. non ut de religione consulant, vel de novo judicent de in judicium vocent orientales Episcopos, sed \in judicium revocent quæ priùs judicata sunt/ sed ut {illeg} cognoscant justas fuisse \Marcelli [Photini] &/ Athanasij condemnationes eis subscribant. {illeg}
Concilio igitur impulsu Imperatoris Constantij Mediolani convocato, ex Oriente pauci Episcopi illo adventarunt: at episcopi Occidentis ibi congregati fuere trecenti et amplius. Sozom l 4. c 8. Conveniunt A.C. 355. \{Albetione & Lolliano} Coss/ (Sever. l. 2.)
Eusebius Vercellensis qui consilium ingressus, ut in Athanasium subscriberet ait, de sacerdotali fide prius opportere constare: compertos sibi quosdam ex ijs qui adessent hæretica labe pollutos. {illeg} Nicænam fidem posuit in Medio: spondens omnia quæ postularent esse facturum, si pro fidei professione scripsissent. Dionysius Mediolanensis Episc. chartam primus accepit ubi profiteri cœpit scribendo cœpit: Valens calamum et chartam e manibus ejus violenter extorsit (Hilar: ad Constant.) Res ad Imperatorem per Valentem Vrsacium alios defertur. Imperator (penes quem est jus limitandi argumentum | Subjectum discutiendum æque ac convocandi \consil/ ad aliquod subjectū discutient|d|um) jubet mitti \omnes/ controversias præter causas damnatorum. Explicantur ita acta Tyria et gradatim o{illeg} subscribunt præter Eusebium Vercellensem Dionysiū Mediolanensē, Liberium. Lucif hac scilicet illaqueati confessione quod lubenter vellent subscribere dummodo Orientales vicissim subscriberent fidei Nicænæ: quod perinde est ac si dixissent se justam esse judicium Concilij Tyrij sed {illeg} respuere \vereri/ tantum ne ab Arianis latum fuerit, & sic fides Nicæna detrimentum capiat excidio {tanti} \summi/ propugnatoris. Quasi verò re Quinetiam \Liberius &/ Eusebius Verc. cæteri qui non subscripseruntperin perinde fecerunt hac sua confessione. / Dyonysius autem propriâ manu subscripsit sed Eusebius per fraudem et medacium {sic} effecit nomen ejus expungi, dixit enim se etiam \assentiri &/ velle subscribere, sed non infra filium S {sic}uum Dionysium. Quare Dionysij{illeg} Chirographum deleverunt, priorem locum subscribendi Eusebio deferentes. Quos ille {illeg} irridens \{recusavit} subscribere/ {illeg} persuasit, Dionysio{illeg} ne iterum subscriberet. Vnde dicit Ambrosius \Maximus Taurinensis (in sermone in natalibus ejus habito)/ quod hæreticis hæreticum se esse mentitus est ut de hæresi filium liberaret (\Apud/ Ambros: serm 69)
Hunc Dionysium subscripsisse damnationi Athanasij testantur, Sever l 2 Lucifer pro Athan l 2. Ea lege Dionysius subscripsit in Athanas{illeg}ij{illeg} damnationem ut tamen in detestationem Arrianæ hæresis inter Sacerdotes de vera fide exquireretur. Sever l 2. Dionysium qui jam \tibi/ falsa asse\re/nti {illeg} credens damnaverat Athanasium, quod Arianus esse noluerit miseris in exilium. Lucif pro Athan Apol 2. ad Constantiū. Baron 355. 21
Plures fecere confessores: ex quorum numero clarissimæ sunt confessionis Paulinus Ep Trevirens. Lucifer Sardiniæ, Eusebius Verc. & Dionysius Mediolani. Athan Epist. ad Solitar. Hi exularunt ante Liberium.
Vbi cæteri Episc. subscripserant, Imperator accersit Liberium & quia noluit subscribere mittit in exilium \relegat/ in Thraciam. Mox et Osium accersit & post annum exulat in Eusebius exulabat in Palæstinum. A.C. 355.
Anno 356 Hilarius Pictaviensis & Rhodamius Tolosanus exulant.
Anno 353. Convocatur Consiliu|a|m\bulum/ Arelati in quo deponuntur Paulinus Trevirensis, Rodanius, & Lucius Moguntinus, & exulant Baron 353. 22. In hoc concilio episcopi incipiunt subscribere sed interventu belli Francici res ad annum 355 quando consilium Mediolanense convocatur.
Pæna capitis subjugari præcipimus eos, quo operam sacrificijs dare, vel colere simulachra constiterit. Dat 11 Kal. Mart. Mediolani Constantio 8 & Iuliano coss. l 6 de Pagan. C. Theod.
Constantius contra Magnentium profecturus miltes {sic} \solos/ omnes Christianos baptizari {illeg} eos baptizatos adhibuit, cæteros omnes qui baptizari noluere cingulo militari exuens domum reverti jubens. Theod l 3. c 3 unde \hi inde tandem omnes/ Ethnici dicebantur pagani hoc non milites. Baron 351. 16.
Illucescente 5to Kal Feb. \vigilantibus nobis in Dominico & precibus vacantibus eo quod Synaxis Parasceves die celebranda esset/. Dux Syrianus cum multis legionibus militum supervenit, januas fregit, &c. Episcopus per id tempus sedebat in Throno, omnes ad preces cohortans. — Is autem hinc inde rapitur, & cum in gravi deliquio animi pro mortuo jacuerit & jam nusquam compareat, nescimus quid de eo factum sit — nec pro levi argumento illius hostilis incursionis arma illa haberi debent quæ in Dominico {a}b illis qui irruperant relicta fuere, quæ etiamnum in ecclesia pendent, adeo ut {scelera} sua inficiari nequeunt. Sæpe autem ille misit ordinum militarium carnificem una cum duce ut ea tolleret, rerum id illi hactenus a nobis, ut res ut res {sic} omnibus innotesceret, negatum fuit. Quod si edictum Principis est ut persecutio in nos fieret, parati sumus omnes ad martyrium subendū sin minùs – obsecramus ne illis liberum fiat alium episcopum introducere Quod nè fieret, us ad mortem restitimus Athanasium reverendissimum desiderantes. Illustrissimis Consulibus post Consulatum Arbetionis & Lolliani designatis, septimo die Mensis Mechir quæ est prid. Kal. Feb. Hæ erat litera Populi Alexandrini ad Ecclesiam Alexandrinam catholicam quæ est sub Athanasio, datæ tertia die post illatam cladem: Quibus scilicet {illeg}cierent omnes ad rebellandum. Apud Athanos. post ep. ad solitar. & Baron: 356. 3.
Nox erat {illeg}multi ex populo ad proximam synaxim in orationibus pervigilabant cum Dux \exercitus/ Syrianus ingessit se pluribus quam quin millibus, & Ecclesiam militibus {illeg} ne quisquam elaberetur cinxit. Ego autem cum in tanta tribulatione populos desere {sic} absurdum putarem, manebam sedens in Cathedra mea, Diacono jusso ut Psalmum recitaret \& post recitationem quis domum abiret/. Vbi cùm dux in templum irrupisset, relicta Cathedra obsecrabam ut populus abitum maturarent. Digressis ita pleris, cæteris eos subsequentibus Monachi mei & nonnulli ex clericis inter inter abeundum me secum abstraxerunt. At ita per milites \(testor veritatem)/ inofense transivimus, – populo prius sine noxâ dimisso. Athanas. in Apologia d{illeg} de fuga suâ.
Visa in ecclesiam impressione, primum admonui populum ut discederet: quibus digressis cum demum abitionem inde molitus sum, ac jam inde in solitudine versor. Athan Apol ad Constantium.
|☞| To ye infamy of ye homousian faith, ye homousians thought ye justificatiō of yt {sic} their faith to depend upon ye justification of a person (Athanasius in these consils) whom they were ready to acknowledge justly condemned [for murder sacriclege {sic} & other, crimes,] so soon as their faith could be secured wthout him.
Adveniente Georgio, videre erat, post septimanam Paschæ [Athanasio jam pulso A.C. 356] virgines in Carcerem detrudi, Episcopos vinctos a Militibus duci pupillarum viduarum ædes populari (nam et in domos irruptiones factæ sunt) noctu Christianos raptari, ædes obsignari, & fratres clericorum pro fratribus in periculum devocari. Gravia sunt quidem ista, sed graviora tamen quæ postmodum commissa sunt, [nempe tempore Pentecostes] Athan: Apol: de fugâ sua.
Hæc cum mihi in oculis essent, nihil mihi mali conscius, ad pietatem tuam cum hac defensione properabam. — Iam mihi iter ingredienti, relicta {sic} eremo fama derepente advolat Liberium Romæ Episcopum, Osium Hispaniarum, Paulinū Galliarum, Dionysium et Eusebium Italiæ, Luciferum Sardiniæ Episcopos, alios plures una cum Presbyteris & diaconis in exilium exterminatos esse eo quod contra nos scribere recusassent: Vinc{illeg}entium autem Capuæ, Fortunatianum Aquileiæ & Herminus | Irenæum Thessalonicæ cæteros in occidente Episcopos vim non vulgarem graves contumelias passos esse donec promitterent sese a nostra communione abstinere. Deinde alia ferox fama de Ægypto et Lybia nobis ad aures allabitur: Episcopis prope nonaginta pulsis, Ecclesijs professoribus Arij traditis, sexdecim in Exilium actis, cæteris deinde aut fugatis aut ad simulationem hæreseos coactis, summam fuisse persecutionem. — At ita Episcopi Monachi et devotarij ab Alexandria profligati sunt. Athan Apol ad Constant.
Pleri in hac urbe [Alexandrina sc.] cæcutiebant rerum potiebatur homo ab infimis barathris emersus, qui quasi in tenebras cupidos veritatis ad mendacia abducens non frugi sermonibus sed præstigijs animos corrumpebat. Assentatores igitur clamare, applaudere, alios admiratione percellere, quos ad huc intra dente mussitare, verisimile est: simpliciores verò ad istorum hominum dictata vivere res publica quasi æstu rapi; omnibus tanquam si diluvium {illeg} {illeg} inundasset contemptis. is vir multitudini præerat, qui (ut verissimè dicam) nihil a cerdonibus differebat; cui ea de causa unica contentio cum civitate fuit, quod eam in barathrum dejicere non posset. Atqui præclarus ille et egregius vir se sistere ad causam dicendam minimè ausus, quasi judicio condemnatus ultro in exilium abijt: quem etiam ex re barbarorum est e medio tolli; ne etiam illos dum ut quis ei primum obvius est, quasi in scena lamentans impietatem condoceat ———— absistant ab Athanasij studio neve recordentur superfluæ illius garrulitatis: alioqui serò sentient se summis periculis obnoxios teneri; ex quibus hand scio an quisquam eloquentium seditiosos illos eripere possit siquidem absurdum esset perditissimum Athanasium & de turpissimis sceleribus convictum quibus nanquam par supplicium luerit, etiamsi decies occidatur, solum ex solo vertentem in alias perpetuò sedes depelli; & ejus assentatores & ministros, homines præstigiatores {sic}, tales quos nefas sit nominare, sincere hic turbas facere; de quibus jam d{illeg}d{illeg} jampridem judicibus mandatum \preceptum/ est ut eos occidant: qui fortasse ne sic quidem perituri sunt si mature a prioribus delictis resiliant, & tandem ab ijs transfugiant quibus sceleratissimus Athanasius se ducem præbuit, qui Reipublicæ nocuit, & sanctissimis hominibus impias & nefarias manus intulit. Epist. Constantij ad Alexandrinos apud Athanas: Apol: 1
In epist contra Frumentium Constantius de Athanasio ait quod: cùm ex omnibus criminibus jure ipsi objectis nihil prorsus diluere posset, excidit statim a sua Cathedra, & ut in vitâ ita in locis omnibus errabundus &c. Apud Ath. Apol 1 ad Constantī.
Athanasius recitatis his literis sic pergit: His ego auditis in eremum me retuli.
Populis in magnam Ecclesiam convenientibus (erat enim quarta Sabbati ante Pentecostem) postridie Heraclius Comes, adjuncto sibi Ægypti Præfecto Cataphronio & Faustino Catholico, Iuvenes forenses et Idolorum adoratores concitant ut ex præcepto Imperatoris invaderent Ecclesias et populos lapidarent. &c Ath. ad Solit. Baron 356. 32.
Acti in fugam \ex Ægypto & Africa/ plusquam triginta Episcopi: Athan: Apol. de fuga sua. Baron. 356. 47.
<88v>Episcopi pulsi ex Ægypto et Africa fiere \Eulogius Adelphius Alexander, Arpocration Isidor. Isaac. Anubio, Pitimus, Euphration, Aa{ron}./ Ammonius, Muis, Agatho, Anaganphon Caius, Philo, Herme, Plinius, Psenosyris, Marcus, Ammonius, Marcus alter, Dracontius, Adelphius, Athenodorus \&c/. Presbyteri Hierax et Dioscorus. Baron 356. 47, 54
Ex Ægypto et Libya Episcopi Presbyteri et Monachi ferro vincti, plagis us ad mortem cæ alio at alio transmittuntur, omnia in singulis locis tu multibus agitantur. Athan. ad Solitar. Bar 356. 50
In tantum rabiem per milites extendere ausi sunt ut non solum civitas clericos effugarent sed etiam \ad/ Eremitas exirent & funestas suas manus adversus {illeg} μονάζω|ο|ντας immiterent. Inde factum est ut ego me longius abducerem, ne etiam qui nos susceperunt negotium ab eisdem paterentur. Athanas Epist ad Lucif. Baron 356 76.
Post exilia Paulini, Eusebij, Luciferi, Dionysij, quinto abhinc anno a Saturnini Vrsacij et Valentis communione me cum Gallicanis Episcopis separavi, inquit Hilarius contra Constantiū. \Baron 356. 106./ Hoc factū credo paulo ante exiliū Liberij.
{illeg} Finito Consilio Medialanensi {sic} Imperator accersit \Liberium/ Osium alios ad se ut subscriberent. Ex dialogo inter Liberium et Imp. constat omnes fere tunc subscripsisse.
Sed ne putes populum solummodo propter has turbas in culpa fuisse & Athanasium innocentem, {illeg} Non potuit, obsecro, A{illeg}thanasius audito Imperatoris edicto dixisse Amicis {illeg} se debere et velle obtemperare Imp. & {illeg} ipsis persuasisse ut quia \& quiete decedere/ & Christianā religionē este ut nemo \per violenter/ resistat Athoritati {sic}. Certe Certa tanta fuit Athanasij apud suos authoritas ut ipse per ministros suos facilè posset sedasse populum. facile potuisset persuasisse populo nisi maluisset per ministros concitasse. {Imò} si non provisi fuissent Athanasij mores cur milites ex alijs regionibus adducti, \Imò/ cur militibus accedentibus fores templi clausæ repertæ sunt, cur clausæ detinentur us dum fregerunt milites Athanasio, hoc omni tempore in thono {sic} suo in medio populi inclusi populi sedente {illeg}si non hoc factum animo resistendi et animandi populum. Cur deni cum de his {illeg} turbis loquit suos pro his turbis laudavit. Nam seditionis authores qui propter hæc facinora in judicium vocati sunt & pro meritis eorum ad {va}ria supplicia mortem flagellas vel alia supplicia cōdamnati, omnes summis laudibus prosequitur & pro martyribus celebrat, ut et eos qui in tumultu cecidêre Athanasius ita dum hæc flagitia probat, collaudat, & premio vitæ æternæ ad suos commendat & prædicat, fit ipse omnium reus et demonstrat se non rebellionis {tubam} veræ religionis \prædicatorem/ sed rebellionis Apostolum, & rebellium \facilè principem/ {ducem} & propugnatorem acerrimum. Vidimus ergo quales sunt Athanasij Martyres, & qualis persecutor Constantius.
Triduo post ejectionem Athanasij principes rebellionis {illeg} nomine populi Alexandrinis mittunt prædictam Epistolam ad omnem \catholicam/ Ecclesiam sub Athanasio positam, ut in auxilium \seditionem/ {secum} cierent reperent. Quod et effectum est.
<89r>Anno 357 (vide Baron 357. 1, 2.) {illeg} pro \contra {novam}/ hæresin Photini Episcopi Sirmiensis, celebratur Cocilium {sic} Sirmiense. Hæresis ejus erat quod dicebat Christum esse nudū hominem & non ante virginem extitisse.
Photinus non tantum Pauli Samosatenio sed Cerinthis & Ebionis damnatas hæreses de Christo quod non fuerit ante Mariam restituere conatus est. Sozom l 4. c 5. De divinis personis idem sensisse quod Paulus Samosatenus ac Sabellius ait Theodoretus (Theod. hær. fab. lib. 2.) unam tantùm operationem Patris filij & sp. sancti esse docuisse. Et Christum esse cœpisse cum Sp. Sanctus visus est super illum Epiphan. hæres. 71.
Lucifer ({illeg} in lib. de non parcend. Deum delinquent) alloquens Constantium, dicit nihil interesse inter illum & Photinum vel Paulum Samosatenum, nisi quod ille ante omnia dicit illi vero post{illeg} omnia; nam om\n/es creaturam & nudum hominem constituere. Baron 357. 5.
In hoc Consilio tria proponuntur Symbola a diversis Episcopis a approbantur. Primum Symbolum \grece scriptum fuit a Marco \episc/ Arethusio (Sacr l 2. c 25) &/ extat apud Athanas. de Synod. & Hilar. de Synod. \Socr. l 2. c 25./ Cujus hic est finis: Eos porrò qui dicunt ex non ente aut ex alia substantia, & non ex Deo filium extitisse, aut quod tempus aut ætas fuit quando ille non erat, alienos a se censet sancta & Catholica ecclesia. Huci Hilarius assentitur ut et Antiocheno et Sardicensi, & exponit ipsa.
Secundum Symbolum postea scriptum latine, postea proponitur, in qua vox ουσίαι & ομοουσίου rejicitur ut {illeg} \quia non in sacris literis reperitur./ {extat} apud Hilariū. Athanas. Socrat & hǽc dicitur {illeg} \Blasphemia ab/ Osio & Potamio conscripta (|(apud| Hilar de Synod). Hunc Osiū Imperator per annum apud se detinuerat ut conferendo cum suis Episcopos convinceretur, tandem veritati succubuit, ejus exemplum alij plures mox secuti sunt. Fuerat enim Fuerat enim Princeps Episcoporum in Concilio{illeg} Nicæno et Sardicensi, & symbolum Nicænum ipse erat qui composuit, & præ cæteris omnibus in admiratione \apud omnes/ habebatur, ita ut eo superato cæteri rem seriò perpendentes facilìus se dedêre. Erat jam admodum senex.
In hac secunda \formula/, qua dicebatur filius Patri essentiâ dissimilis quod \omnibus/ Orientalibus displicuit, & propterea recedebant a Concilio, & in Asiam commigrarunt. Et Ancyræ in Galatia convenientes \convocatis {illeg} Episcopis Orientis, omnes/, fidem suam duodecim propositionibus definiunt in quibus affirmant filium non esse creaturam sed {illeg} substantiam substantiam \essentiam/ a natura patris indivisam \indiscretam/, perfectam Imaginem patris, ei similem essentiâ, & neutiquam posteriorem tempore. (Hilar. de Synod. \Vigilius contra Eutych. l 5. tom 5. Bibl S./ Epiphan Hæres 73. [vide Hilarium | Epiphan.]) \Dicit Vigilius quod universi Orientales Episcopi conveniebant Ancyræ/ Et has propositiones miserunt /per legatos\ as Consilium Sirmiense, quibus inter Occidentales, & Orientales ad Sirmium demo reversos, disputatis, conveniunt tandem \Orientales et Occidentales/ ut messa voce ουσίας propterea quod in s: scriptura non reperiatur & & {sic} populo rudiori offendiculum pariat, filius prædicaretur per omnia similis Patri. At ita {illeg} conveniunt in \componunt/ hoc symbolū quod primò latine concsriptum {sic} est. Credo in &c |Baron 357. 20, 21, 22 23, 24.|
{Vide} ita {quod} Cum autem Valens in subscriptione suâ posuisset tantum similes patri, Imperator pius {illeg} adegit ipsum \post habitam us ad noctem \cum episcopis/ disputationē/ addere per omnia. Epiphan hæres 73. \Germinius in Epist. Bar 357 29/
Vides ita quomodo quantum distant Orientales ab Arij doctrina, qui Arium {illeg}tem in {Eccles}iam recepere qui facinora Athanasij damanrunt. Et quā sincero pectore & firma fide f{ili}um honorantes & {illeg} extra numerum creaturarum Deum super omnia collocantes, Occidentalibus de extremo ad extrumum {sic} vergentibus restiterunt & in viam reduxerunt.
Adversus sacrilegam impiæ professionis unitatem quæ per Osium Valentem Vrsarium, Germinium, cæteros similis pravitatis apud Syrmium fuerat conscripta, Vniversi Orientales Episcopi convenientes, alias, id est duodecim sententiarum definitiones ediderunt, quæ Nicæno concilio non continentur. Vigilius contra Eutychium l. 5. Tom 5 Bibl. S.
Hilarius recitata Sirmiano Symbolo ab Osio & Patamio (ut ait) conscripta, mox subdit: His ita tot & tantis impietatis professoribus editis; has rursum e contrario Orientales Episcopi in unum congregati sententiarum definitiones condiderunt. [Recenset deinde et interpretatur, dein addit] Hæc conscientiæ suæ & adeptæ jampridem doctrinæ suæ instituta decernunt & eos qui hanc apud Sirmium hæresin conscripserunt, vel conscriptam susceperunt ignorantiam confitentes ad subscriptionem decretorum talium cogerunt: ubi filius imago Patris perfecta est: &c Deinde ad Orientales ut de pietate in tanto naufragio benemerentes, hæc habet Hilarius. |O studiosi tandem Apostolicæ et Evangelicæ doctrinæ viri quos fidei calor in tantis tenebris hereticæ noctis accendit! Quantam spem revocandæ \veræ/ fidei attulistis —| — D{illeg}omino gratias, quod ignorationem per vos admonitus Imperator, ignorantiam et errorem non suum, sed astantium per has fidei vestræ sententias recognovit, & se invidia apud Deum et homines impiæ voluntatis exemit: cum legationem vestram honorificè habens falsitatem eorum, quorum auctoritate in invidiam ducebatur, coacta a vobis {sic} ignorantiæ suæ professione cognovit. Hilar de Synod. Vides ita quod Imperator nihil egit tyrannicè sed hoc tantum curavit, ut sensus majoris cederet Vtinam Constantinus Pater in Concilio Niceno sic fecisset. Nam siquam habet authoritatem Ecclesia in definienda fide, certè hæc a majori parte Episcoporum non qui in Concilium aliquod congregantur, sed qui sunt in toto orbe, pendere debet. Qua ratione sola Arianorū, quos vocant, concilia admittenda erunt.
NB. Concilium hocce Ancyranum (ex Hilar) misit tantum legatos \Episcopos/ ad consil Sir. sed forte nonnulli ex Orienta
Vide Epistolam Germinij apud Hilar fragm l 1. pag 41, 42, 43. Baron 357, 27.
Confessionis fidei formulam a Liberi abduxerunt, quæ illis qui filium Patri non substantia et cæteris rebus similem aseverarent, interdixit Ecclesia. Sozol l 4. c 14. Hoc est tertiam Sirmianam non primam ut vult Baronius. Nota quod hoc factum post reditum Imperatoris a Roma Sirmium Sozom. Ib. hoc est in scdo Sirmiensi Consilio \(vel continuatione prioris)/ adeo postquam rejectis duabus formulis propter nomen ουσίας & dissimilis ουσίας, consenserant in tertiam ab omnibus subscribendam, quod factū erat in priori consil. Sirm (i.e antiquam Imperator Romam petijt.) Adeo Liberius in hanc (i.e in Ariminense subscripsit.
Ego Athanasium non defendo, sed quia susceperat illum bonæ memoriæ Iulius Episcopus decessor meus, verebar ne forte ab aliquo praevaricator judicarer. At ubi cognovi quando deus placuit juste vos illum condemnasse, mox consensum meum commodavi sententiis vestris &c Liberius ad Orientales. Baron 357. 43.
[Editorial Note 16]{Nice}phorus ex Philostorgio. Suidas ex Thalassio hominibus {Aria}nis multa desumpsit. Thala (Baron 354. 15) Thalassius erat Constantij delator (Ammian: l: 14.) {illeg}ejus est mentio apud Athanas. in Ep ad Solitarios. erat Theophilo Indo conjunctissimus Baron. ib
p 51 C.D. & 44 A, B, D {illeg} Verbum Patris mens propria. 95 A, B, C D, 96 A. 167 A. 263 C. 276, A, B. 295 A. 296 D. 297 D 298 C D. 299 A B. 311 A. 315 A D. 317 D. 321 B. 323, C. |x| Verbum primogenitus omnis creaturæ p 45. D. 241 D, 242 A. 276 C. 345 D A 33 A B D
Verbum non incarnatum pro solito more naturæ p 54 A
Cultus Angelorum Dei per imagines damnatur Tom 1. p 21. D.
Verbum pro omnibus passum p 60, A. 72, B. 73, C. 91, C. 159 D. 164, C, D. 165, A. Sed non ut Verbū 262 C.
|x| Corpus \Christi/ a verbo movebatur 69 C. 95 D.
Edere bibere nasci &c dicitur de Verbo Dei, ut verum fuisse corpus ejus constaret, licet ea pertineant a Vers Corpus solum 70. D.
Christus ejus templum & corporeum organum morti offerens \obtulit/ ἀντίψυχον ὑπὲρ τῶν πολλῶν λ πάντων loco animæ pro multis. 61 D.
Athanasius in Orat. de incarnatione Verbi nullibi meminit animæ Servatoris a λόγῳ diversæ sed Verbum ubi dicit corpus assumpsisse quod nunc corpus nunc σωμα \vocat/ nunc σῶμα ἀνθρώπινον nunc ὄργανον Verbi, nunc ἀνθρώπου σῶμα, nunc {ναόν} verbi \nunc ὄργανον ανθρωπνον quo{illeg} Verbum utitur./ rarissime ἄνθρωπον & ubi ἄνθρωπον vocat, statim \ibidem/ se per {homi}nem intelligere corpus humanum interpretur \mox/ vocando id ἀνθρώ{πινον} σῶμα vel quod prius vocaverant ἄνθρωπον, & dicendo mentem {per} universum \totum/ hominem se porrigere, & ex minima parte corporis, lingu{a} nempe, manifesta{illeg}ri 96 D. In hac profusa oratione nulla est {men}tio Arrianorum.
Athanasius in illud Omnia mihi tradita sunt a Patre \sæpius ab Eusebianis objectū/: dicit filium omnia possedisse ab initio ut creatorem, postea vero vero {sic} ea tradita{illeg} esse ips{a} a patre ut redemptori, eo ut creata restitueret. Et Orationem concludit cum documento Te Trinitate personarum in una essentia ex eo quod Animantia Act 4 clamant triplicem glorificationem proferunt: Sanctus, Sanctus, Sanctus.
|Cert.| Athanasius in Epistola ad Adelphium, \respondent/ Arianis obijcientibus quod homousiani adorando Christum ut Deum summum adorant etiam carnem corpus Christi quod caro est. In tota hac Epistola (quæ imperante Constantio scripta est) loquitur \de verbo/ ut in corpore solo, ne ullo modo reprehendit Arianos negantes animam ch a Verbo diversam. Nulla igitur de hac re jam erat controversia. Imo p 159 D & p 160 A plenissime tradit Chris ipsum Verbum ex mente, Petri 4 & Tit 2 in carne traditum et passum.
Ad Maximum Philosophū Epistola ejus\dem/modi est. \Persuadet Crucifixū adorandū &/ Sub finem accusat Arianos quasi impios \etiam/ in Sp. sanctū. Vbi loquitur de Verbo ut corpore induto non homine toto. Vide p 164, C, D & 165 A de passione Verbi & infirmitatibꝰ ex parte corporis.
|x| Explicatur vox consubstantialis specificè 167 D. 169 C, D. 170, \A/ B, C 241 A. 272, B, C. 573 A B. 45 A B C D \& seq./ (script. suppos) 160 A B. 168 C. 175. 442 B. 611.1, A B CTō 1: 928 B C
<91r>Christus Verbum quædam fecit ut Deus quædam ut homo 171 D. 172 A, B, C, D. 300 A B.
Ariani Christo quamquam creaturæ religionis cultu cæremonijs inservient