Barnabas Smith's Theological Notes (Book 2)

<192r>

Disputatio.

^[1]Quis disceptandi finis erit et loquendi modus si respondendū esse respondentibꝫ semper existimemus: etc Nā si eorū dicta cōtraria toties velimus refellere quoties obnixa fronte statuerūt nō curare quid dicant dū quocū modo nostris disputationibꝫ contradicāt, quà sit infinitū et ærūnosū et infructuosū vides.

<193r>

Divitiæ

^[2]Amiserūt oia q^æ habebant. Nūquid fidē? nūquid pietatē? nūquid interioris hoijs bona qui est ante Deū dives? Hæ sunt opes Christianorū quibꝫ opulentus dicebat Ap: Quæstus magnus pietas. 1. Tim: 6.6. ^[3]Quibus terrenæ divitiæ illa vastatione perierūt si eas sic habebant quēadmodū a Paulo foris paupere intus divite audierāt (i) si mundo utebāt^ꝫ tanquā nō vtentes potuerunt dicere quod ille graviter tentatus et Minime Superatus (Iob) Nude|u|s exij de vtero etc Illi autē infirmiores qui terrenis his bonis quāvis ea nō p^rponerent Christo aliquātula tn cupiditate cohærebant quantū hæc amando peccaverint perdendo senserunt. – . – ^[4]Qui volunt divites fieri incidūt in tentationem etc 1. Tim: 6.9. profecto in divitijs cupiditatē rep^ꝫhendit nō facultatē qui p^rcepit alibi dicens, Præcipe divitibꝫ huius mūdi etc versu. 17^o. eiusdē ep. et. c. etc. Hæc qui de suis faciebant divitijs magnis sunt lucris levia damna solati; plus lætati ex his quæ facilè tribuendo tutiùs servaverunt, quàm cōtristate ex his q^æ timide retinendo faciliùs amiserūt. ^[5]Nā qui receperūt cōsiliū dicentis, Nolite etc Matt: 6.19. tribulationis tempore probaverunt quà rectè sapuerint nō cōtemnendo veracissimū p^rceptorē et thesauri sui fidelissimū invictiss. custodē. ^[6]Nā si multi gavisi ibi se habuisse divitias suas q^o contigit vt hostis nō accederet qto certiùs et securiùs gaudere potuerunt qui monitu dei illuc migravera {sic}nt q^o accedi oio nō posset! Vnde ^[7]Paulinus noster Nolēsis Episcopus ex opulētissimo divite, voluntate pauperrimus et copiosissimè sanctus quando et ipsā Nolā Barbari vastaverūt cū ab eis teneret^r sic in corde suo vt ab eo postea cognovimꝫ p^ꝫcabat^r, Doie nō excrucior propter aurū et argentū; vbi n. sūt oia mea tu scis. Ibi n. habebat oia sua vbi eū cōdere et thesaurizare ille monuerat qⁱ hæc mala mūdo ventura p^rdixerat. ^[8]Quidā boni Christiani tormentis excruciati sunt vt bona sua hostibꝫ proderent. Illi vero nec prodere nec perdere potuerunt bonū q^o ipsi boni erant. Si autē torqueri quàm bona iniquitatis prodere maluerūt boni non erant. – . – . ^[9]Admonendi autē fuerant qui tanta patiebant^r pro auro quanta essent sustinenda pro Christo: vt eū potius diligere discerent qui pro se passos æterna fælicitate ditaret, nō aurū et argentū pro q^o pati miserrimū fuit seu mentiendo occultaret^ꝫ seu ꝑd ^[10]Quocirca vtiliora erant fortasse tormenta quæ bonū incorruptibile amandū docebāt, quà illa bona q^æ sine vllo vtili fructu doios sui amore torquebant. – Ita dicamus de alijs afflictionibꝫ. ^[11]Solerter notandū quia nō d^ꝫ nō potestis doio servire et divitias possidere, sed, nō potestis vtris servire. Patres sancti David etc nō custodierūt divitias vt servi, sed dispensaverūt vt doij. ps. 109.22. ^[12]Discant nō in facultatibus crimen hærere, sed in ijs qui vti nesciunt facultatibus, nā divitiæ vt impedimenta improbis ita bonis sunt adjumenta.

^[13]Cur de bonis facitis mala cū de malis bona facere debeatis, ei qui vti sciunt multa bona sunt, qui vti nesciunt \sectè/ mala, in thou hast much goodes laid up. ^[14]Ne ois sancta paupertas, aut divitiæ criminosæ, sed vt luxuria infamat divitias, ita paupertatē cōmendat sanctitas. in Parabola Divitis et Lazari.

^[15]Rationes aliquot contra sitim et amorē divitiarā. ^[16]Nūquid ideo minus beatus Helias q^ia pauper erat sibi? Minimè. Imo eo magis beatus q^ia deo dives. \Divitiæ nō cōferūt ad beatitudinem./ ^[17]Bona {terrhena} nō solū adminiculo nō sūt ad beatā vitā, sed etiā dispendiū sūt

<194r>

Divortium.

<195r>

Ebrietas.

^[18]Ebrietas nutrit flāmas fornicationis: ita alienat mentem vt homo nesciat semetipsum: ita Lot dormivit (vino inebriatus) cū filiabus suis nec tn peccatū sensit, quia alienat{illeg}|u|s a semetipso fuit. Pleris laus est multū bibere et non inebriari, quos propheta increpat dicens, væ qui potentes estis ad bibendū vinū. Cætera titulo vinū. ^[19]In Lituania (beinge eastwest toward Polonia) a beast is found called Rosomacka of y^e ordinarie lignisse of a dog hauinge a face like a cat and a ta|i|le like a foxe, y^t feedeth on carren and being full it forceth it selfe to passe betweene y^e narrowenesse of 2. trees & thereby voydeth all y^t it hath eaten and then goeth to eate againe and returneth to voyde it selfe as before and cōtinueth soe longe as y^e carren on w^ch it feedeth lasteth. Doe not soe y^t like in drinkeing y^t vomit to drinke etc.

<196r>

Ecclesia.

^[20]Eccla est charius corpus Christi (quàm naturale) quòd ne mortē gustaret, morti illud alterū traditū fuisse nullus Christianus ignorat.

^[21]Eccla nigra humano; formosa divino angelico iudicio.

^[22]Exercet Deus hoc tempore et purgat medicinalibꝫ quibusdā molestijs (ecclā cōiugē) ut erutā de hoc seculo in æternū sibi copulet coniugē ecclā nō habētē etc ^[23]Eccla fusca et speciosa propter temporalē vnitatē in ea bonorū et malorū etc ^[24]In ipsis inimicis peregrinæ Civitatis Regis Christi latent cives futuri, sicut ex illorū numero etiā Dei civitas habet secū qdiu peregrinat^ꝫ in mūdo cōnexos cōmunione sacramētorū nec seū futuros in æterna sorte sanctorū qui partim in occulto ꝑtim in aꝑto sunt. Perplexæ quippe sūt istæ duæ civitates in hoc seculo invicē permixtæ donec ultimo iudicio dirimantur.

^[25]Ecclesia interdū pro loco aut parte ipsius accipit^r, interdū adulterinæ tribuitur; h{illeg}|oc| καταχρυστιηῶς, illud βυνεηδοχιηῶς. – ^[26]Ecclesiæ dei veræ ob ipsius vniv^ꝫsitatem attributū catholicæ, ob veritatem sanctimoniæ attributū sanctæ addimus. – ^[27]Eccla catholica cætus eorū oiu qui ex electione dei cōvocati sunt in Christo Iesu ad vitā æternā. Ephes. 2.21. – ^[28]Si respiciamus ad vnū deitatis templū ex Christo deo perfecto hoie ꝑfecto et ex ecclesia firmat cōstitutū id templū ηατ᾽ εξοτχην Chs potius quàm ecclesia appelletur. 1. Cor: 12.12. Sin illius partis ratio habebitur quæ subest Christo (Eccla sct catholicæ) ecclæ noie donetur. ^[29]Nō n. cū Chrysostomo dixerim pro ecclesia substitui Christū vt vehementius ap. auditorē impellent Hom: 30. in 1. Cor: 12. Sed longe melius Aug Synecdochē inesse statuit, nō Metonymiā in christi noie, qui postquū ipsis apostoli verbis vsus est illico subijcit (Lib. 1^o. de Peccat. Meret et Remis. cōtra Pelag. c. 31.) nō dixit ita et Christi sed ita et Chs vnū Christū appellans caput et corpus. ^[30]Ecclæ catholicæ ꝑtes 2^æ triumphans in cœlis. | militans in terris. cujus milites mori quidem sciunt sed vinci nesciunt. Cypr. Epistolarū l. 1^o. ep. 1^a. Ephes. 1.8 / Eph: 3.15 | Colos: 1.18. ^[31]Sic inter cæteros Cyrillus accipit dicens, hoc fortè voluit intelligi quòd sanguis Iesu nō solū effusus est Hierosolymis vbi erat alture cū basi ejus et tabernaculū testimonij, sed etiā quòd superuū illud altare quod est in cœlis vbi eccla primitivorū est idem ipse sanguis asperserit sicut et ap: dicit ^[32]Colos. 1.18. Etc Hanc utram ecclam optimè Aug scribit vnā fore cōsortio ætermitatis, et nūc vnā esse vinculo charitatis totā ad colendū vnū deū esse instituā. ^[33]Enchirid. ad Laurent. c. 56. Vtri βυνεηδοχιηῶς ecclæ noē tribuitur. ^[34]In cœlesti eccla duo memororū genera Angeli. sed electi solū. vt Paulus noiat. 1 Tim: 5.21.– de alijs /2 Pet: 2.4.\ | Hoies. – Duo illa mēbra deus|o| cōiunxit Chs alia cōtinens, alia cōcilians æterno fundere. Angelis enim stabilimentū gratias, nobis reparatio et instauratio facta est per Christū. Præclarè ita ^[35]Aug: Merito illi in cœlestibꝫ sedibus cōstituti, īmortales et beati qui creata|o|ris sui ꝑticipatione cōgaudent, cujus æternitate firmi, cuius veritate certi, cuius munere sancti sunt: quoniā nos mortales et miseros vt īmortales beati simus misericorditer diligunt, nolunt nos sibi sacrificare; sed ei cuius et ipsi nobiscū sacrificiū se esse noverunt. Cum ipsis enī sumus vna civitas Dei cui d^ꝫ in psalmo Gloriosa dicta sūt de te civitas Dei; cuius pars in nobis peregrinat^r, in illis opitulatur././.–. Eccla catholica nō est in species vt Genus aliquod dividendis quia vna. –

^[36]Orthodoxorū ecclesia persecutiones inferre nō solet. Inspice. –

^[37](Mali) \(Apostatae)/ sic sūt in corpore Christi q^oo humores mali qdo evomūt^r tūc relevatur corpus –

^[38]Chistostome saith y^t in y^e times of y^e abominatiō of desolation spoken of by Christ Matt: 24 {illeg} of Antichris{t} Nulla probatio p^t esse Christianitatis neque effugiū p^t esse Christianorū aliud volentium cognoscere fidei veritatē nisi Scriptura divinæ. Chrysost. in Matt: 24 – g^o y^e church is not visible etc vid.

<198r>

Educatio.

<199r>

Electio.

<200r>

Eleemosyna. vid. 801./.–.

^[39]Sicut avaritia mergit hoiē in infernū, ita oio largitas eleemosynæ levat ad cælū.

^[40]Oes hoies æquè diligendi sunt, sed cū oibꝫ prodesse nō possis his potissimùm cōsulendū est qui pro locorū et temporū vel quarūlibet rerū opportunitatibus constrictius tibi quasi quadā sorte iungunt^r. Sicut n. si tibi abundaret aliquid quod dari oporteret ei qui non haberet nec duobꝫ dari posset, si tibi occurrerent duo quorū neuter aliū vel indigentia vel erga te aliqua necessitudine superaret nihil iustius faceres quàm ut sorte eligeres cui dandū esset q^d dari utri nō posset. Etc.

^[41]Scriptū est, Da misericordiā et ne suscipias peccatorem. Eccles. 12. Posterior pars hujus sentētiæ videt^ꝫ vetare beneficentiā; Intelligas figuratè positū pro peccato peccatorē vt peccatū eius nō suscipias.

^[42]Nihil tā cōmendat Christianā aiā quà Misericordia. Tu nūmū largiris pauperi ille vitā accipit. Plus ille tibi cōfert cū sit debitor salutis. Si nudū vestias teipsū induis iustitiā. Si peregrinū sub tectū indùcas tuū, si suscipias egentē, ille tibi acquiret sāctorū amicitias, et æterna tabernacula. Corporalia seminas et recipis spiritalia. Miraris iudiciū Dni de Sanctus Iob: mirare virtutē eius qui poterat dicere Iob 29 Oculus erā cæcorū etc. Beatus planè de cuius domo nūquā vacuo sinu pauper exiuit. Ne eni quisquā magis beatus quà qui intelligit super pauperis necessitatem, et infirmi at inopis ærūnā. In die iudicij habebit salutē a dno, quē habebit suæ debitorē misericordiæ.

^[43]Amedeus Duke of Savoy (chosen pope and called Fælix 5.) being desired of certaine ambassadors if he had anie dogs or hownds to shew them willed them the next day to repair vnto him & he would shew vnto thē such as he had. When they according to appointm^t were come he sheweth vnto them a great nūber of pore people and beggeres sitting at his tables at meate declaring y^t those were his howndes w^ch he everie day used to feede; hunting w^th them he trusted for the glorie of heauē to come. Thus Volaterane writeth lib. 3.

^[44]Iustus cōmunia pro suis habet (damna et peccata intelligere possis) sua pro coijbꝫ – bona.

^[45]Regina suis manibus pauperibus ministrabāt ullas tergens etc Ratio facti. –.

^[46]Quibꝫ dandū. Vnā rē observa vt nutrias indigentes etc Attici scriptū –.

^[47]Sysinnius fouebat pauperes vltra sui mensurā.

^[48]Via cæli est pauper per quā venit^r ad patrem. Da petenti ut possis ipse To: 10 accipere. Da in terra Christo q^d tibi reddat in cælo. Si ante nos aliquid mitteremꝫ nō ad inane hospitiū veniremꝫ. Quod pauperi damꝫ āte nos p^rmittimꝫ; q^d rapimꝫ hic totū dimittimꝫ.

^[49]Nō ego abnuo liberalitatibus in pauperes factis posse minui peccatū, sed si fides cōmendet expensas. Sūt qui opes suas tumultuario mētis impulsu etc

^[50]Sūt quos pænituerit opes suas divisisse pauperibus, sed eos qui pænitentiā agūt hoc solùm pænitere nō debet, ne ipsius pænitentiæ agant pænitentiam.

^[51]Deferre not to give if then haue if thou haue it –

<202r>

Episcopus.

^[52]Fratres revereamur episcopos, sed vereamur labores eorū. Si labores pensamus nō affectamus honores etc. Non observemus eos sed honoremus.

<203r>

Error.

<204r>

Euriditio. Ethnica Doctrina:

^[53]Si qua|id| philosophi vera et fidei accōmoda dixerunt ab eis tanquā iniustis possessoribꝫ in vsū nostrū vēdicāda. Sicut n. Ægiptij nō solū idola habebant et onera gravia quæ populus Israel detestaret^r et fugeret sed etiā vasa at ornamenta de auro et argēto et vestē q^æ ille populus exiens de ^[54]Ægipto sibi potiꝫ tāquā ad usū meliorē clanculò vendicavit p^rcepto dei ipsis Ægiptiis nescienter cōmodantibꝫ ea quibꝫ nō bene vtebantur. ^[55]Sic doctrinæ oes gentiliū nō solū simulata et suꝑstitiosa figmenta graves sarcinas supervacanei laboris habent q^æ vnusquis nostrū duce christo de societate Gentiliū exiens debet abominari. Sed etiā liberales disciplinas vsui veritatis aptiores et quædā morū p^rcepta vtiliss. cōtinent, de ipso vno deo colendo vera apud illos; q^d eorū tāquā aurū et argentū q^d nō ipsi instituerūt sed de quibusdā tanquā metallis divinæ providentiæ q^æ ubi infusa est eruerūt etc \auferre debet christianus ad ussū p^rdicādi euangelij./. vestē quo (i) hoiu instituta etc

^[56]A wiseman shall heare and increase in learning etc. Prov. 1.5./1.7./ We must incline our heartes to understāding Prov. 12.2./ The Lord geues wisdome. Prov. 2.6. Eruditio vera, custodit animā. Prov. 2.10./ The high value of wisdome and understāding Pro: 3.13. Manie reasōs why we ought to seeke after true wisdome and understāding Prov. 4.

<205r>

Euangelium.

^[57]Noviter cōv^ꝫsi blandis verbis sunt consolandi ne si exasperari cœperint territi ad pejora peccata recurrant. Qui n. novitiū suavitate et dulcedine nō docet et castigat plus novit exasperare quàm corrigere.

^[58]Grave legis iugū testibus ipsis apostolis et vile p^rmiū nā terra est in promissione Act: 15. verū tu mater eccla promissionē habens vitæ quæ nūc est et futuræ facilè in duplici gratia obtines a vniv^ꝫsis te recipi et propter iugū suave et propter regnū sublime^[59]. Pulsa de civitate ab univ^ꝫsitate exciperis dū sic provocat quod promittis vt quod imponis nō terreat.

<206r>

Examinatio.

<207r>

Excōmunicatio.

<208r>

Exemplum. 1 Ro: 15.4.

^[60]Ad cōv^ꝫsionē vel emendationē fideliū multùm exempla sanctorū prosunt: ideo scribuntur casus et reparationes sanctorū vt miseri propter multitudinē peccatorū nō desperemus, sed per pænitentiā resurgendi etiā post lapsū spem habeamus vt nullus post peccatū de bonitate dei nō desperet dū conspicit etiā post ruinā reparationē fuisse sanctorū. Propterea posuit deus virtutes sanctorū ad exemplū nostrū vt per vestigia ipsorū pervenire possimus ad regna cælorū; vel si eos ad benè operandū sequi noluerimus in pœnis inexcusabiles simus.

^[61]Manus meæ stillaverunt mirrhā: quid per manus nisi operationes sanctorū intelligimus? et quid per mirrhā nisi nisi|mor|tificatio carnis et mortificatio vitiorū accipitur? Manus ecclæ sancti hoies sunt bona operantes etc. mirrhā bonorū operū stillant quia nobis exempla bene vivendi demonstrant et vt vitia carnis nostræ mortificemus p^rdicant. –.    ^[62]Si peccamus iā de peccato excusationē nullā habemus qui et lex dei quotide|i|e nos admonet, et exampla sanctorū patrū semper invitant ad bene operandū. –.    ^[63]Dep^ꝫcor deū vt det tibi humilitatē Christi, devotionē Petri, charitatē Iohannis, obedientiā Abrahæ, patientiā Isaac, tolerantiam Iacob, castitatem Ioseph, mansuetudinē Moysi, constantiā Iosuæ, benignitatē Samuelis, misericordiā David, abstinentiā Danielis, et cætera facta priorū vt ad societatē eorum pervenire possis.

^[64]Si qua peccata magnorū virorū legerit (hoo) tametsi aliquā in eis figurā rerūfuturarū aiadv^ꝫtat rei tn gestæ proprietatē ad hūc vsū assumat vt se nequaquā rectè suis factis iactare audeat et p^r sua iustitia cæteros tāquā peccatores cōtemnat cū videat tātorū virorū et cavendas tempestates et flenda naufragia. ^[65]Ad hoc n. etiā peccata illorū hoiu scripta sūt ut Apostolica illa sentētia vbi tremenda sit q^a ait, Quapropter qui videt^ꝫ stare videat ne cadat. Nulla n. verè pagina est sanctorū librorū in qua nō sonet q^d Deus suꝑbis resistet, huijlibꝫ autē dat gratiam.

^[66]Nō licet imitari mala exampla.

^[67]Apud Terentiū flagitiosus adolescens spectat tabulā quandā pictā in pariete vbi inerat pictura hæc, Iovē quo pacto Danae misisse aiunt in gremiū quondā imbrē aureū: at ab hac tanta authoritate adhibet patri|o|ciniū turpitudine suæ cū in ea se iactat imitari Deū. At quē Deū inquit: Qui tēpla cœli sūmo sonitu cōcutit, ego homūcio id nō facerē? Ego vero id feci ac labens. – Tu Eunucho Chærea./–/–. Tantus fecit ego fa nō faciā etc.

^[68]Sit nobis vita maiorū disciplinæ speculū, nō calliditatis cōmētariū: imitandi reuerentia, nō disputandi astutia. etc.

<208v>

Fama.

^[69]Nō despiciat hoo quid de se vnusquis et maximè vir optimus sentiat. Hoc n. modo discit bonis deferre reverentiā. Nā negligere bonorū iudicia vel arrogantiæ vel dissolutiones est, quorū alterū suꝑbiæ ascribit^r, alterū negligentiæ.

<209r>

Feriæ.

<300r>

Fides.

^[70]Tā validus es (doie) ad iustificandū quā multus ad ignoscendū. Quamob{o}|r|ē quisquis pro peccatis cōpunctus esurit et sitit iustitiā, credat in te qui iustificas impiū, et solā iustificatus per fidem pacē habebit ad Deū.

^[71]Probat fidem esse donū dei. Contra Ticoniū etc.

^[72]Bishop defines faith to be onlie a light of vnderstandinge, but it is a mixt action of the vnderstandinge & will

^[73]Consecutionem ex affectu procedentē cū firmo assensu noie fidei vocamus

^[74]Credere est cōfidere deū per Christū peccata nō imputaturū

^[75]Qui fidem habet sine spe et dilectione Christū esse credit, nō in Christū credit.

^[76]Sciens fidei spem inseperabiliter {sic} cohærere.

<302r>

Finis.

^[77]Think vppō y^t wrath that shalbe at the end – Respice finē Eccl^us. 717. | 36.

<303r>

Fæmina.

^[78]Hȳpatia fuit adeo erudita vt supra philosophos ejus temporis emineret.

<304r>

Fœdus.

<305r>

Frater.

<306r>

Frugalitas.

Learne thrift of y^e {pismire} – An unthrift and a wicked mā haue y^e sae cōditions. Pro. 6.12.

<306v>

Prodigalitas.

<307r>

Funus.

^[79]Cū mortuorū sepulchra respicio nō invenio in eis nisi cinerē et vermē fætorē et horrorē. Quod ego sū ipsi fuerūt, et quod ipsi sunt ego ero. ^[80]The faith of Christ was p^ꝫached vnto thē (y^e Liuonians) |aoo 1270| and div^ꝫse of y^e rude people are yet {heathnish} not lettinge to pray vnto y^e Sun and Moone, or some great {vse} or to one thinge or other as theire blind follie leades them. When one of them is dead they put w^th him into his graue an axe bread wine and meate and some peece of monie and bid him goe his wayes into the other world where he shall raigne ouer y^e Duitchmen as y^e haue raigned ov^ꝫ him in this.

^[81]suspice Aug. de Cura pro mortuū gerenda. – Vide Hieron: Io: 2.8.

<308r>

Furtum.

^[82]Acū vel cultellū vel aliquid vile multoties nimiū desideravi nec (sacerdoti) cōfessus sum, quia peccatū nō æstimavi propter rei vilitatē: verūtamen nō multū distat quæcū substātia vilis vel p^ꝫtiosa requiratur, dū æqualiter sit corruptus affectus. Nō n. cultellus in vitiū est, sed cultelli appetitus; ne aurū in vitiū est sed auri cupiditas.

^[83]Nota de malè ꝑtis. –                 Iuspice. –       in margine.

^[84]W^thhold not y^e good frō y^e owners thereof, though there be power in thine hand to doe it.

<309r>

Gaudium.

<400r>

Gehenna.

^[85]In inferno nec qui torquet aliquando fatigatur: nec qui torquet^ꝫ aliquando moritur. Sic ignis ibi cōsumit vt semper reservet: sic tormenta agunt^ꝫ vt semper renoventur. Iuxta qualitatē culpæ pœnā sustinebit vnusquis gehennæ: et similis culpæ rei sui similibꝫ iungent^ꝫ cruciā{di}

^[86]In carne cruciabunt^ꝫ per ignē, in spiritu per cōsciæ vermē – Sic morient^ꝫ vt semper vivant, sic vivent vt semper moriantur. Aia peccatoris aut in inferno pro peccatis cruciat^ꝫ, aut in paradiso pro bonis meritis collocat^ꝫ. Bonū et malū vita et mors ante nos sunt posita vt ad quod voluerimus manū extendamus. Si tormenta nō terrent nos saltē iuvent p^rmia.

^[87]Latimerus p^ꝫclarè de Gehennæ tormentis. – Fugienda potius quā exquirenda.

<400v>

Purgatoriū.

^[88]Multos ad Gehennam dimisit. Latimerus – It may be called Pickpurse re Scriptures and testimonies of fathers against it.

<401r>

Genealogiæ.

<402r>

Gloria.

^[89]Apostoli nec cū suspicerent^ꝫ ab hoijbꝫ inflati fuere etc.

^[90]Gloria nostra testimoniū cōsciæ; 2. Cor: 1.12. Hæc est vti vera gloria quæ est a spiritu veritatis. Ipse enim spiritus testimoniū perhibet q^o filij dei sumus. Ro: 8.16. Gloriā vero quā ab invicē accipiunt qui gloriā q^æ est a solo deo nō requirunt uana est. Quoniā uani filij hoiu. Insipiens tu qui merces congregas in saccū pertusū: qui thesaurū {tuū} alieno in ore cōstituis: ignoras quod arca ista nō clauditur nec seras habet.

^[91]Sic mala radix illa τῆς φιλοτοιμίας in me germinabat vt nec alienā laudē ista ætate (puer \iuven/ili) æquo aio ferre possem miser nec in mea existimatione illa cōquiescere quā mihi cōcilibā diligentia etc

<404r>

Gratia dei.

<405r>

Gratitudo.

^[92]Nolo vos Iudaico notari opprobrio de quibus scriptura testatur quod nō fuerint memores benefactorū eius Ps. 78.8. –.   Quoniam oia dei bona recolere non possumus Ps. 106.2. id saltem quo p^rcipuū est et maximū opus est vzt nostræ redemptionis a memoria redemptorū aliquatenus nō recedat –: et In eo duo potissimū cōsideranda modus et fructus. Modus dei exinanitio est, fructus vero nostri de illo repletio. Hoc meditari sanctæ spei seminariū est, illud sūmi amoris incentivū. Vtrū profectibus nostris necessariū, ne aut spes mercenaria sit si amore nō comitetur: aut amor tepescat si infructuosus putetur.

^[93]Quid tā cōtra officiū quā nō reddere (indigenti) quod (indigens ab eodē) acceperis? Nec mensura pari sed uberiore reddendū arbitror etc Superiorē nō esse in referendo quā in cōferendo beneficio hoc est minorē esse: quoniā qui prior cōtulit tempore superior humanitate prior. Imitanda in hoc natura terrarū etc vt excusare possis quod nō dederis q^oo excusare potes q^d nō reddideris: Nō dare cuiquā vix licet, nō d|r|eddere vero nō licet.

^[94]Theodosij gratitudo et actionū gratiæ pro liberatione sui et populi regibꝫ imitandæ

^[95]Alius fructū accepti beneficij vt aurū auro argentū argento rependit; alius laborē alius haud scio an etiā locupletius solū restituit affectū etc In beneficio reddendo plus aius quà census oꝑatur magis p^rpōderat benevolentia quà possibilitas referendi muneris.

^[96]Gratias deu agendū et semꝑ et pro oibꝫ etc. / To: 9.103.

^[97]Aboue all thinges geue thankes to him y^t hath made thee and replenished thee w^th his goodes.

<406r>

Ingratitudo.

<407r>

Hæreditas.

<408r>

Hæresis.

^[98]A hæreticke ought to say of his hæresie and y^t truth as Bern: of Lucifer and Christ. Mendaciū mihi persuasū est doie: veniat veritas vt possit falsitas dep^ꝫhendi, et cognoscā veritatē et liberabit^[99] me, si tamē dep^ꝫhensæ falsitati penitus renūtiavero et cognitæ adhæsero veritati. Alioqui nō humana erit tentatio nec humanū peccatū sed obstinatio diabolica. Nā ꝑseverare in peccato diabolicū est et digni sunt perire cū illo quicū in similitudinē eius permanēt in peccato.

<500r>

Hierarchia.

<501r>

Hypocrisis.

^[100]Etsi Sylla vagit libidinibus cōtaminatus erat, tn leges honestas de cōiugio|o| et sūptuū moderatione civibus tulit, qua ex re Prouerbiū Loqueris vt Cato, vivis vt Sylla./. Sic multi hodierno die hypocritæ plura benè loquūt^r, quà faciunt.–.– Aliud in Ore. | Vita.

<502r>

Historia.

^[101]Historia gentiū q^oo adiuvat ad sanctos libros intelligendos.

<503r>

Homo.

^[102]Terrā (i) hoies. 1. Sap. 1. quia de terra sunt originē ducentes Eccl. 33.10. cū terrā inhabitet vnde psalm. Incola ego sū in terra. tū quia ex terra sunt existentes. Eccl. 17.33. tū quia in terrā revertentur. Eccl. 17.1.

^[103]Miserū miserū in hāc lucis miseriā induxerūt. Nihil ex eis habeo nisi miseriā et peccatū et corruptibile hoc corpus quod gesto. Ad illos festino qui morte corporis hinc exierūt. Cū eorū sepulchra respicio nō invenio in eis nisi cinerē et vermē, fœtorē et horrorē. \Quod ego sū ipsi fuerunt et quod ipsi sunt ego ero/. ^[104]Quid sū ego? Homo de humore liquido. Fui n. in cōceptionis momento de humano semine cōceptus deinde spuma illa coagulata modicū crescendo caro facta est. Postea plorans et eiulans traditus sū huius mundi exilio et ecce iā morior plenus iniquitatibꝫ.

^[105]Forma, favor populi, fervor iuvenilis opes, subripuere tibi noscere quid sit homo. Nihil aliud est homo quàm sperma fœtidū, saccus stercorū, cibus vermiū. Cur g^o superbis homo? Vnde superbit homo cuius nasci p cōceptus culpa, nasci pœna, labor vita, necesse mori.

<504r>

Homicidiū.

^[106]Si nō licet privata potestate alicui hoiē occidere vel nocentē cuius occidendi licentiā lex nulla cōcedit profecto etiā qui seipsū occidit homicida est. Et tāto nocentior cū se occidit qto innocentior in ea causa fuit q^a se occidendū putavit. Iudas auxit cōmissū quoniā dei misericordiā desperādo exitiabiliter pænitens nullū sibi salubris pænitentiæ locū reliquit. Propter suū scelus alio scelere seu occisus est.

^[107]Non frustra in sanctis Canonicis libris nusquā nobis divinitꝫ p^rceptū ꝑmissūve reperiri p^t ut vel ipsius adipiscēdæ īmortalitatis vel ipsius carendi cavendive mali causa nobismet ipsis necem inferamus. Nā et prohibitos nō esse intelligendū est, p^rsertim quia nō addidit proximū tuū. Nihilo addito nullus, intelligit^r exceptꝫ, (cū si adderet^r proximus de se quo intelligeret sicut in p^rcepto ꝫ^o q^ia regulā charitatis a {nobis} \({sei}pso/ accepmus|it|). ^[108]Vnde Quidā hoc p^rceptū ad bestias extendere conantur: cur nō et herbas g^o? nō vivūt 1 Cor: 15 36. Ps. 77. nūquid g^r ob hoc cū audimus ^[109]Nō occides virgultū vellere nefas dicimus et Manichæorū errori insanissimè acquiescimus? His g^r deliramentis remotis cū legimus Nō occides, si propterea nō accipimus hoc dictū de frutectis quia nullus est eis sensus nec de irrationabilibꝫ quia nulla nobis ratione sociant^r; vnde iustiss. ordinatione creatoris et vita et mors eorū nostris vsibꝫ subdit^r, restat vt de hoijbꝫ intelligamus, Nō alterū, Non te, ne n. qui se occidit aliud quā hoiē occidit.

^[110]Hi excipiunt^r ab hoc p^rcepto quos vel lex iusta generaliter, vel ipse fons iustitiæ deus specialiter occidi iubet. Laudatus hinc ^[111]Abrahā qui filiū nō sceleratè sed obedienter occidere. Ita ^[112]Sampsō excusatur quod seipsū cū hostibꝫ ruina domus opp^ꝫssit quia spiritus latenter hoc iusserat etc.

^[113]Quicū hoc in seipsis perpetraverūt aij magnitudine fortasse mirandi nō sapientiæ sanitate laudandi sunt. Quanquū si rationē diligentius cōsulas nec ipsa quidē aij magnitudo rectè noiat^r vbi quis nō valendo tolerare vel quæ aspera vel aliena peccata seipsū interemerit. Magis n. mens infirma dep^ꝫhendit^r q^æ ferre nō p^t vel durā sui corporis servitutē vel stultā vulgi opinionem. Maior aius merito dicendus qui vitā ærūnosā magis p^t ferre quà fugere et humanū iudiciū p^r cōsciæ puritate cōtemnere.^{[114] [115]}Cleombrotꝫ lecto Platonis libro (Phædone) vbi de īmortalitate aiæ disputat se p^rcipitē dedit de muro (in mare) at ita ex hac vita migravit ad eā quà credidit meliorē. Quod tn magnè potius factū quā benè testis potuit esse ^[116]Plato ipse quē legerat. Qui nō solū nō p^rcepit sid et iudicasset nō faciendū. In principio eiusdē libri nefas esse dicit hoiu sivi manus afferre nec aliter irasci deū si id fiat quà doiu si quod se mancipiorū occiderit. L. vives.

^[117]At multi se interemerunt ne in manus hostiū venirent. Nō modo quærimus etc.

^[118]Regulus a p|P|ænis victus maluit eos ferre serviendo quà eis se auferre moriendo. Proinde servavit et sub Carthaginensiū doiatione patientiā et in Romanorū dilectionē cōstātiā; nec victū auferens corpus ab hostibus, nec invictū aiū a civibus. – ^[119]Quāto magis Christiani verū deū colentes etc.

^[120]Satius est flagitiū cōmittere (virgini sūt etc.) q^d pænitendo sanetur quàm tale facinus vbi locus salubris talis pænitentiæ nō relinquitur.

^[121]Nō ideo sine scelere facit quisquis deo īmolare filiū decreverit quia hoc ^[122]Abrahā etiā laudabiliter fecit, Nā et miles cū legatimæ od|r|dinationi obediens hoiē occidit, reus nō est homicidius; sin sponte fecerit {illeg}|est| reus. – . ^[123]Nemo spōtaneā mortē sibi inferre debet velut fugiendo molestias temporales ne incidat in æternas perpetuas. Nemo propter aliena peccata ne habeat gravissimū propriū: nemo propter sua peccata p^rterita propter quæ magis hac vita opus est vt possint pænitendo sanari. Nemo velut desiderio vitæ melioris q^æ post mortē speratur; quia reos suæ mortis melior post mortem vita nō suscipit.

^[124]Lex apud Romanos; Homicida insepultus abijciatur

^[125]Facto pius et sceleratus eodem. De homicida. – De Faux et alijs dicat^r. –.

<505r>

Hospitalitas.

<506r>

Humilitas.

^[126]Appetere de humilitate laudem humilitatis est non virtus sed subversio. Verus humilis vilis vult reputari non humilis prædicare.

^[127]Vtile est abscōdere magis quà ostentare si quid habemus boni: sicut et mendici cū eleemosynā petūt nō p^ꝫtiosas vestes ostendunt sed seminuda membra aut ulcera si habuerint vt citius ad misericordiā videntis aius inclinet^r. Quā regulā Publicanus ille servavit multo melius Pharisæo et ideo descendit iustifici|a|tꝫ ab ((i) p^r) illo. Luc. 18.

<508r>

Iactantia.

<509r>

Idolatria.

^[128]Experiebāt^r hoies ^[129]Ethnici prioribus seculis sedula dei beneficia sed latebat eos beneficus. ille quidē attingebat a fine vs ad finē fortiter sed disponens oia suaviter (Sap: 8.1.) nō sentiebat^r ab hoijbus. Et gaudebant de bonis doij et doiu Sabaoth oio nesciebant. Ab ipso erant sed nō cū ipso. Per ipsū vivebāt sed nō ipsi. ^[130]Ex ipso sapiebant sed nō ipsū alienati, ingrati insensati. Hinc demū factū est vt quod erant quod vivebant quod sapiebant non auctori tribuerent, sed naturæ ascriberent, aut certè quod insipientius erat fortunæ.

^[131]Nō hoies a simulachro (Plineruæ) sed simulachrū ab hoijbꝫ servabat^r. Quo^o ergo colebat^r vt patriā custodiret et cives q^æ suos nō valuit custodire custodes?

^[132]Patrocinabāt^ꝫ hoies facinora exemplo deorū. Quales illi dij?

^[133]Proponūt Græci; Si dij tales colendi sunt profecto etiā tales (scenici) honorādi sunt. Assumūt Romani, Sed nullo modo tales hoies honorandi sunt. Cōcludunt Christiani; Nullo igitur modo dij tales colendi sunt. Græcii putarūt honorādos scenicos Romani nō etc.

^[134]Quid tam indecorū quà venerari ligna quæ ipsi faciunt?

<600r>

Ieiunium.

^[135]Vt qui plus dat corpori quà corpori debet hostem nutrit: sic qui minus dat corpori quà corpori debet civem necat.

<601r>

Ignorantia.

<602r>

Imitatio.

Doio Iesu volunt oes te frui at non ita et imitari etc. Vide Persecutio –.

<603r>

Imago.

^[136]Sub signo servit qui operat^ꝫ aut venerat^ꝫ aliquā rē significātē nesciens quid significet. qui vero aut oꝑat^ꝫ aut venerat^r vtile signū divinit{à}s institutū cujus vim significationē intelligit nō hoc venerat^r q^d videt^ꝫ et trāsit, sed illud potius q^o talia cuncta referenda sunt. Talis homo spiritalis et liber etiā tēpore servitutis etc –.–. Tales Patriarchæ & prophetæ.

^[137]Imago dei est ois aia rationalis – Si deū diligis me imaginē dei diligis. etc.

^[138]Quo^o antiquitꝫ abusi sūt imaginibꝫ, et ob id susblatæ sūt. Gardineri Cōfessio. Simile bonū.

<604r>

Ignavia.

^[139]Fraus et desidia timenda sunt in oi opere dei. Desidiā facimus quando per torporem languidi ea quæ dei sunt operamur. Omnis ars hujus seculi strenuos habet amatores et ad exequendū promptissimos. Quare? quia p^rsentē habet remunerationē sui operis. ^[140]Ars vero divini timoris multos habet sectatores tepidos {sic} languidos et pigritiæ inertia congelatos. Sed hoc proinde fit quòd merces laboris eorū nō in p^rsenti vita sed in futura dabitur. Goe to y^e {visire}. Prov. 6.6.

<605r>

Impunitas.

<606r>

Impositio manuu.

<607r>

Indulgentiæ.

<608r>

Intentio.

^[141]Matt: 6.22. Oculus d^s intētio qua quilibet in opere suo finē intust^r. Corpus vero congeries operū intelligit^r. Tunc autē oculus est simplex qdo intentio solūmodo in Deū dirigit^r, et qdo sic est tūc tota cōgeries operū luce institiæ corā deo resplendet.

^[142]Si nostra intentio apud Deū fuerit simplex eius iudicio nostra actio tenebrosa nō erit.

^[143]Quicquid homo facit bonū esse nō potest nisi ex bona voluntate procedat.

<609r>

Innocentes. Simplicitas.

^[144]Nec prudentia serpentis sine simplicitate colūbæ, nec simplicitas colūbæ sine prudentia serpentis debet esse in te; quia colūbæ simplicitatē astutia serpentis vt mala caveat sollicitet, et prudentiā serpentis simplicitas colūbæ vt bona faciat tēperet. ^[145]Colūba septē virtutes habet quas per gratiā spiritus poteris habere in te. ^[146]1. sæpe super rivulos aquarū sedet vt viso accipitre veniente se in vndas immergat, ita tu super rivulos scripturarū sedeas vt admonitione earū incursū diaboli evadas. ^[147]2. in tritico melora {sic} grana eligit, tu in scripturis meliores, sententias eligas ex quibus te reficias. ^[148]3. sæpes alienos pullos nutrit, tu hoies prius a deo alienos tuis verbis at exemplis ad deū cō v^ꝫte. ^[149]4. Rostro non percutit, malū in noie aut facias aut dicas. ^[150]5. nō habet fel tu nō habeas in te iracundiā. ^[151]6. nidū facit in fenestris murorū, in fenestris petrarū fac spem tuā. ^[152]7. gemitū habet pro cantu, tu gaudeas in gemitu et tristitia spirituali.

^[153]Matt: 10.16. Vnde Gen: 35 d^s de Iaacob quod vir simplex habitabat in tabernaculis, et tamē qtæ prudentiæ {fo it} erga fratrē in surripiēdo benedictionē; erga avūculū in custodiendo gregis, ergo uxores in pacificē eas regendo etc. Ro: 16.19.

Simplicitatē nō habent ^[154]Debet simplicitas esse sine plica vanæ intentionis; sine ruga falsæ opinionis; sine tegumento palliatæ fictionis. {q^d} nō habent qui faciunt opera de genere bonorū intentione humanæ laudis et nō propter honorē dei vid. 608. 1. et 2. – 2^ā nō habent hæretici qui veris sententijs fidei christianæ cōmiscēt errores falsarū opinionū. 2 Eccl^us. 13. – 3^ā nō habent proditores et dolosi de quibꝫ ps. labia dolosa in corde et corde locuta sunt de quibꝫ verificat^r. Io. 1 8|7| vicit Artes c: 4 de Aiailibꝫ. 1ⁱ. 18. quod in aiali nō est nisi cor vnū et aia vna. – .

<700r>

Invocatio.

<701r>

Invidia. Detractio – – etc.

^[155]Fuge detrahentes quasi serpentes: detrahentes infūdūt venenū mortiferū in auribus se audientiū: qui detrahit et qui detrahentē libenter audit vter peccat.

^[156]Detractio grave vitiū, grave peccatū est: sicut canes rodunt pedes transeuntiū, ita detrahentes rodunt vitā proximorū. ^[157]Nō detrahas peccatori sed condole. Quod in alijs detrahis in te potius pertimesce: Si vis detrahe tuis peccatis detrahe. Nō ꝑspicias, de tua ergo emendatione esto sollicita^[158].

^[159]Iuxta prophetā Hier: 9. intrat mors per fenestras nostras cū prurientes auribꝫ et oribꝫ lethale poculū detractionis invicē novis ministrare contendimus Ps. 101.5. Nost. Ois qui detrahit primū quidē seipsū prodit vacuū charitate, deinde quid aliud detrahendo intendit nisi vt is cui detrahit veniat in odiū vel cōtemptū ipsis apud quos detrahit?^{[160] [161]}Ferit g^o charitatē in oibꝫ qui se audiunt lingua maledica; et quantū in se est necat funditus et extinguit; nō solū autem, sed et in absentibꝫ vniv^ꝫsis ad quos volans verbū fortè per eos qui p^rsentes sūt pervenire contigerit. Vides quà facilè et brevi ingentē multitudinē animarū velociter currens sermo tabe malitiæ hujus inficere possit. – . ^[162]Sunt species detractionis, dū alij quidem nude at irreverenter vti in buccā venerit virus evomant ejus. Alij quodā simulatæ verecūdiæ fuco cōceptā malitiā quā retinere nō possunt advmbrare conantur.

^[163]Vt fluctus maris fortem ingentem rupē ferientes ibi illiduntur nihil efficientes quà seipsos frangere et in spumas inanes cōvertere manente rupe īmobili et stabili; sic qui iustū et piū virū volunt impugnare spumas suæ iracūdiæ et invidiæ ostendunt sed nihil aliud efficiunt quà seipsos frāgere et atterere perseverante iusto in virtute^[164].

<702r>

Ira.

Vide virtutē 5^tā colūbæ in Innocentes pa: 609.

^[165]Caueatur iracūdia aut si caueri nō p^t cohibeat^r. – Iacob fratri indignāti pie cessit patiētiæ instructus cōsilio abesse maluit et peregrinari quà excitare fratris indignationē et tūc redire cū fratrē mi{illeg}tigatū putaret. Et g^o tātā apud Deū invenit gratiā. Quibus deinde obsequijs, qta|is| muneribꝫ fratrē ipsū recōciliauit sibi vt ille p^rreptæ benedictionis nō meminisset meminisset delatæ satisfactionis – Si nō potueris mitigare mentē {illeg} \reprime/ linguā tuā. Sic n. scriptū Ps. 33.13. Deinde inquire pacē. – Vitemus aut tēperemꝫ iracūdiā ne sit eius aut in laudibus exceptio aut in vitijs exaggeratio. Nō mediocre est mitigare iracūdiā, nō inferius quà oio nō cōmoueri^[166]. Hoc nru est naturæ illud. – Hæ cōmotiones in pueris inoxiæ sunt quæ plus habent quà amaritudinis. Etsi cito pueri inter se mouent^r, facilè cedāt^r, et maiori suauitate in se recurrunt. Nolite hos cōtemnere pueros de quibꝫ ds ait Matt: 18.3. – Ita te cōtempera vt quasi puer iniuriā nō teneas. Noli respondere iracūdo ad iracūdiā eius. Cito culpa culpā excutit. Si lapides teras nōne ignis erūpit. ^[167]Ferūt gentiles Architæ Tarentini dictū phi q^d ad villicū suū dixerit, O te infælicem qte affligerē nisi iratus essem: Sed etiā David armatā dextrā in indignatione cōp^ꝫssit – Et bellatores adv^ꝫs{us}. Nabal ad ultionē paratos Abigail dep^ꝫcatione revocauit. Vnde adv^ꝫtimus tēpestiuis quo intercessionibus nō solùm cedere nos, sed etiā delectari oportere. Eo vs autē delectatꝫ est vt benediceret interueniētē –.–. Ps. 4.5. (i) irascimini vbi culpa est cui irasci debeatis. Nō p^t enī fieri vt nō rerūindignitate moueamur alioquin nō virtus sed remissio iudicatur. Moralis Mgr. – .

^[168]Tria genera hoiu iniurias accipientiū.

^[169]Nō inveniat in te adv^ꝫsarius imaginē suā, nō rabiē nō furorē: In his n. imago nequitiæ est.

<703r>

Iustitia.

^[170]Sicut ratio rotūditatis vt a puncto medio oes lineæ pares in extrema ducant^r eadē est et in magno disco q^æ nūmulo exiguo: ita vbi ꝑva iustè gerūt^r nō minuit^ꝫ iustitiæ magnitudo.

^[171]Sine cōcordia nō est civitas, sine iustitiā nō est cōcordia. – .

^[172]Vera iustitia nō est nisi in ea rep. cujus cōditor rector Chs est. |Sine religione nō est vera iustitia|.

^[173]Duplex est affectio aiæ, quædā cōmodi{illeg} quædā iusti. Prima est affectio a voluntate inseperabilis {sic}, 2^a est separabilis. Sub prima cadit affectio civi potus et huiusmodi. ^[174]Sicut igitur oi die renovatur in nobis esuriet et sitis: ita affectio iustitiæ in criminibus corrigendis semper debet esse in nobis recens et ine{illeg}|sp|erabilis et g^o d^r beati qui esuriunt etc

^[175]Vbi prudentia ibi interdū est malitia; vbi fortitudo ibi iracundia; vbi temperantia ibi intēperātia plerun aut alia vitia. Vbi autē iustitia ibi est cōcordia virtatū cæterarū.

^[176]Remota iustitia quid sunt regna nisi magna latrocinia? et latrocinia q^id sunt nisi ꝑva regna? elegater eni pirata Alexādro regēti quid ei videret^r vt mare hæberet infestū? quid tibi inquit vt orbē terrarū?

^[177]De virtutibus vitia feci. Iustitia nā dū suū modū excedit crudelitatis vitiū gignit: et nimia pietas dissolutionē disciplinæ parturit: sic sæpe vitiū est quod virtus putatur.

^[178]Iustitiæ pietas 1^a in Deū. 2^a in patriā. 3^a in parentes, itē in {oes}, {q^æ} et ipsa secūdū naturæ est magisteriū: Siquidē ab ineunte ætate vbi primū sensus infundi cœperit vitā animamus tāquā dei munus, patriā parentes diligimus, deinde æquales quibus sociari cupimus.

^[179]Societatis Ratio diuiditur in duas partes iustitiā et beneficentiā q^ā eandē liberalitatē vocāt. Iustitia mihi excelsior videtur, liberalitas gratior. Illa censurā tenet, ista bonitatē././ That to y^e being this to y^e wel-beinge. Quis nō cuperet hanc virtutis arcē tenere nisi prima auaritia infirmaret at inflecteret tātæ virtutis vigorem?^[180] Etenim dū augere opes etc cupimus, iustitiæ formā exuimus. Quo^o eni p^t iustus esse, qui studet eripere alteri quod sibi quærat?

^[181]Iustitia etiā hostibus reseruatur etc –

<703v>

Personarū acceptio. Iuden.

^[182]Jer: 48.10. Cursed is he y^t pitties whō he ought not.

De quodā {excoriato} propter falsū iudiciū, cuius filius in locū eius substitutus iussus patris pellē inter iudicandū respicere.

^[183]Samuels sōnes walked not in his wayes but \1/ turned aside after lucre, and \2/ tooke rewards and 3 ꝑverted y^e iudgm^t. 1 Sam: 8.3.

<704r>

Iudex.

|^[184]a good text. 1. Deut. 16. Eccl^us. 7.6. {were} we see what a iudg{ment} feare to doe etc. /./. Ecclus 7.6. nisi Vulger Lat.|

|Iudicia mea Custodite et facile Levit: 19.|

^[185]It is reported of Aurelius Alexander Severus adopted heire to the Empire by Heliogabalus to beare such stomach against corrupt iudges that when he chawnced to meete w^th anie of thē by y^e cōmotiō of his mind he would cast up {choller} beinge soe moved w^th them that he could not speake and was readie w^th his two fingers to put out theire eies.

^[186]He y^t answeareth a matter before he heare it it is follie and shame vnto him. Answeareth {(i)} taketh uppō him to iudge or determine of a matter in cōtroversie etc Darrell p^ꝫ{fatad} Lectur{ū}|ē| ^[187]He that is first in his owne cawse is iust, thē cometh his neighbour & maketh inquirie of hī.

^[188]Brutus exuit patrē vt consulem ageret, orbus vivere quà publicæ vindictis deesse maluit.

^[189]Eccl^us. 10.2. As y^e iudge soe his officers – Roba iudicis debet esse iustitia – Iob. 29.14. Quod s|h|omo sit iustus nō sufficit iusta fucere sed et iustè Arles. 2. et 5. Ethic. Vnde qui suspendit furē zelo vindictæ propter gravamen personales facit quidē iustū sed nō iustè. Vnde Anselmꝫ de Lib. Arb. c. 3^o. Iustitia est rectitudo voluntatis propter se servata et Deut. 16.20. Iuste quod iustū est exequere –. {Es}{illeg} 5.23.^[190]

^[191]Iudes quidā malus furore accensus cōdēnavit ad mortē {3^ce} milites in hūc modū. Vnū iussit occidi quia de via redierat sine cōmilitone imponens ei quòd eū interfecerat. p^rcepit statim cuidā militi astāti (quod eū duceret ad locū supplicij vbi morte plecteret^r. Cū autē esset eductus redijt cōmilito sanus et incolumis pro q^o alius morte plectendus ducebat^r. Vidēs autem hoc 3^ius miles qui primū ducebat versus suppliciū redijt ad iudicē et ābos corā illo milites p^rsentabit, quos vt vidit tyrānus furore accensus iudiciū dedit tale^[192]. Primo dixit, te iubeo occide q^ia iussus et occidere et imperatori nō obedisti. Secūdo te inquit iubeo interfici, q^ia damnatus es, et 3^io te inquit similiter iubeo interfici, q^ia causa cōmilitoni dōnationis fuisti. et subdit seneca, O quàm solers est iracūdia ad sugger \fing/endū causas furoris.^[193] Tres enim ibi puniti sunt ob vnius innocentiā. Excogitat iste quēadmodū faceret crimina cū nullū inveniret habet n. iracūdia hoc malū q^d nō vult regi. Nā ipsi veritati irascit^r si cōtra volūtatē ejus aliquid faciet.

^[194]Be not faint hearted when thou iudgest etc. Accept noe ꝑsō against thine owne cōsciēce.

^[195]Nō cōsid{illeg}erare ꝑmittimur ꝑsonā pauperis aut misereri eius in iudicio; sed cū molestiā licet, coercendꝫ eiusmodi pietatis affectus et æquitatis est dictanda sententia. Respect of persons blindes {illeg} /{illeg}\ fight | Respect of causes quietly /cleareth\ light Soe y^t respect doth wrong and right. Gouer poet.

^[196]In Carinthia a prouince of Illiricū is a cittie called Clugen where they obs. an ould custome albeit verie rigorous, for if a theife be taken w^th y^t fact he is fourthw^th hanged w^thout more a doe and they hangt those alsoe w^ch are uppō great p^ꝫsūptions \thought/ culpable of theft, and 3 dayes after iudgm^t is geuē on the case and if the iudges then find y^e ꝑtie guiltie he is left hanging ō y^e gallowes till he fall thence, but if he be unguiltie he is taken downe & honestie buried to make him amendes^[197].

^[199]Nō p^t Iustitia sine prudentia esse cū examinare quid iustā quidue iniustū sit nō mediocris prudentiæ sit.

^[200]Iustitiarij imprudens dictū. Resp. Latineri prudens –

^[201]One put out y^e candle y^t y^e {fleaeb} might not see to bite him: soe doe they y^t by killing men seeke to hide there murder acts of wickednesse. {Eu} Gilbert Narr l. 1^o. –

^[202]Quæso (Lector) vt memor tribunalis doij et de iudicio tuo te intelligens iudicandū nec mihi nec adversario meo faveas, neve personas loquētiū sed causā cōsideres. |{sewe{illeg} to y^e {Ridder}. 2. lib.}|

^[203]Qui nō repellit iniuriā si p^t tā est in vitio quà ille qui facit. De viro forti – Hinc Moses {vrsis} etc Exod. 2. {illeg}ripe eū qui ducit^r ad mortē. Prov. 24. Salvū feci pauperē de manu potentis etc – Iob 29. Iob: 4.6. |He y^t will understād righteousesse of iudgm^t and æquitie must| {willne} his heart to understāding Pro 2.9. Let a iudg especiallie heare Prov. 3.3.

^{[204] [205]}2. Chron 19.{6}. /. Everie man thinks {sebsidies} etc. a great charg but noe man minds what a charg lies on kinges and iudges. The more eminēt place y^e more care. A place wherein y^e differēce of {illeg}term^t 2 y^e charge etc – . Levit. 19.15. Iudge {illeg}st{illeg}e. /. Deut 17.8. Hard matters to be inquired & referred. /. Accept noe ꝑsō Iob 13.10. /. {Neither} would have Paull heard – A heathen man – / Doth our law iudg a man before it heare him etc Ioh 7.51./. Gen. 11.5. gods ex&ple, soe before he destroyed Sodome etc – Iudex lex loquiens, y^e life of y^e law. He must remitte y^e rigour of y^e law soe y^t y^e law loose not its vigour – The mercie seate was covered w^th Cherubins of iustice. The iudg must not doe as Saul did w^th Agags beasts some y^e {fāt} etc The law must not be made a spiders web. Moses willed y^e people of Israel to {illeg} there hands vppō there sōnes & brethen etc soe etc – Exod: 18.21. / Charg Ioshua and incourage him Deut 3.28. A iudg must not be like y^e swordfish of w^ch its storied y^t he makes {show} of a sword but wāts a heart and soe never vses it – s|S|hould such a mā as I flie {Nehoniahes} {illeg} {tel} y^e iudg say should such a mā as I feare./ Reasons 2 1 ye execute not etc1 in respect of yowre office 2 he wilbe w^th yow2 in respect of y^e thinges thēselves They are ordeined & sēt of god {Paul} Iohn etc God blesses his ordinance or it could not stād as it does – –. The ordināce of mā not {illeg}liter but {alia} 1 subiectiue. 2 obiectiue. 3 τελιηως The wicked resist {Iude}. 2. They are but y^e ministers of god to execute his vēgeāce, Vēgeāce is mine etc 1 it must teach mē to receave there iust sētence as cōeing frō god. 2. if it be {illeg}iust they must know that as it cōes frō god it is iust to {rother} fines or he exercises thy patience – {Make} not y^e stōe but {illeg} {raised} ō constantly {times} Iob. 29.14. etc – vid. 1.40 –/– vid. aliquo {illeg} in {illeg} Mose^{[206] [207]}

<704v>

Iudiciū ultimū

^[208]Quadā vi divina fiet vt cui sua opera bona vel mala in memoriā revocent^ꝫ, et mentis intuitu mira celeritate cernant^ꝫ vt ex|ac|cuset vel excuset scia cōsciētiā at ita simul singuli et oes iudicēt^ꝫ

Iudiciū faciet gestorū quis suorū, Cūcta cūctorū cūctis arcana patebunt.

^[209]Nihil est quod magis proficiat ad vitā honestā quàm vt credamus cū iudicē futurū, quē et occulta nō fallant, et indecora offendant, et honesta delectent.

^[210]God never leaues kinges vnpunished when they transgresse there limits. For in y^t psalme where god saith to kinges {vas dij estis}; He Imediatelle thereafter cōcludes But ye shall die like men. The higher we are placed y^e greater shall our fall be. Vt cusus sic dolor: the taller y^e trees to y^e more in dawnger of y^e wind and y^e tēpest {beutes} surest vppō y^e highest mowntaines etc. Idē de iudice –

^[211]Goe be of good courage, cōsider & take heede what thou doest. A prophet to Ahab –

^[212]Thou shall not doe uniustlie in iudgm^t thou shalt not favour y^e pore nor honour y^e mightie etc –

^[213]Deus nō naturæ ratione sed honoris causa noiamus. Mercurius Trismegistus of\er/ y^e gods.

<705r>

Iuramentū.

<706r>

Iuris prudentia.

<707r>

Lachrymæ.

Vide virtutē Colūbæ 7^ē in Innocentes pa: 609. ^[214]Ideo si vinceret^ꝫ Absolon eū occidi prohibuerat David vt edomito servaret^ꝫ pænitendi locus. Et qui nō potuit nō orbitatē doluit in eius interitu etc Nā alio prius filio qui īnocens erat pro quo ægrotante affligebat^ꝫ moriente lætatus est.

^[215]Est honor et lachrimis. –. De Mirrha. –.

<708r>

Lectio.

<709r>

Lex.

^[216]Deus verus eos a quibꝫ nō colebatur meritò neglexit; Dij autē (Ethnicorū \Rom:)/ cultores suos ad benè vivendū quare nullis legibus adjuverant? Vti dignū erat vt quomodo isti illorū sacra, ita illi istorū curarent facta; minātes pænas male agētibꝫ, p^r{illeg}|mia| rectè agentibꝫ pollicentes.

^[217]Lycurgus Lacidemonijs leges ex Apolli|o|nis authoritate se instituisse cōfinxit. Xenophon. Plutarch.

<800r>

Liber vitæ.

<801r>

Liberalitas. Beneuolentia etc

^[218]The people of Israell offered soe much y^t Moses was forced to cōmand thē cause bringinge –

^[219]Ex duobus cōstat beneficentia vt sit perfecta Beneuolentia et liberalitate. Nō enim satis et benevelle, sed etiā bene–facere. Nec satis est benefacere nisi id ex bono fonte (i) bona volūtate ꝑficiscatur./ Plurim{a}. |1.| Eo largiendū cōsilio vt pros{illeg}|is| nō vt noceas. 2. de iustē quæsitis largiendū. 3. cū fide et sine fraude. 4 sine Iactantia, affectus nomē imponit operi. 5. respiciendi in 1^o loco Domestici fidei. 6. Oibꝫ debetur nos misericordiā sed nō æquā. 7. propinquis salueniendū. 8. nō pudeat paupertatis hinc cōsecutæ, quia Chs ex diuite pauper factus vt nos ditaret. –    ^[220]Ap docet (2 Cor. 8.10.) et liberalitatē sine beneuolētia et beneuolentiā sine liberalitate nō esse perfectā. Vnde ad perfectā hortatur. Versu. 11^o. Versu 15. Bene hortatur etc quoniā qui plurimū auri possidet nō abūdat quia nihil est quicquid in hoc seculo est, et qui exiguū habet nō minuit quia nihil est quod amittit. Res sine dispendio est, quæ sine dispendio est.

^[221]–9. Pulchrū est propensiorē eius haberi rationē qui tibi aut beneficiū aliquod aut munus cōtulit, si ipse in necessitatē incidit – Vt aliquis excusare possit q^d nō dederit, q^oo excusare p^t q^d nō reddiderit? Nō dare cuiquā vix licet, nō reddere vero nō licet.

^[222]Benevolentia gladiū iracūdiæ extorquere cōsuevit: facit vt amici vulnera vtilia magis quà volūtaria inimici oscula sint etc –

<802r>

Liberū Arbitriū.

^[223]Testimonies & proofes against it etc –

<804r>

Limites.

<805r>

Lingua. Linguæ.

^[224]Linguæ sunt vtiles etc si tantū occupent vt maioribus rebus ad quas adipiscendas servire debent nō sint impedimento.

Reckoning up the sinnes of all his mēbers, ^[225]Lingua mea nocuit mihi plus quà oia membra. – nimiū laudando vel vituperādo fere quoties loquor mentior etc –.

^[226]Scriptū, Ex v^ꝫbis tuis cōdēnabere] quid opus est igitur vt properes periculū suscipere cōdēnationis loquendo; cū tacendo possis esse tutior? Cōplures vidi loquendo peccatū incidisse, vix quēquā tacendo. Ideo tacere nosse quam loqui difficilius est etc. Homo sapiens tacebit vs ad tempus. Eccls. 20. Hinc. Ps. 38. Sciebat n. et legerat divinæ esse protectionis vt homo a linguæ suæ flagello abscōderetur etc Verberamur vocis nostræ verbere cū loquimur ea quorū sono ceditur aius noster. Quis est qui nō delinquat in lingua sua? Quia neminē videbat sanctū os servare posse ab īmūditia sermonis ipse sibi silentio legē imposuit vt tacendo culpā declinaret, quā vix effugere posset loquendo. Dixi custodiā (i) dixi mihi tacito cogitationis p^rcepto etc Aliæ sunt viæ quas debemus sequi, Dni. Aliæ quas debemus custodire. Nostras.Potes autē custodire si nō cito loquaris. ^[227]Lex dicit Audi. NE. Loquere. Ideo Eun lapsa {ē} q^ia locuta viro q^d nō audierat a doio.

^[228]Mutos nos esse oportet. Minimè. est enī tempus loquendi: Eccles. 3. Si pro otioso v^ꝫbo reddemus rationem, videamus ne reddamus pro otioso silentio. David nō silentiū sibi indixit sed custidiā etc Cui nisi vnicui nostrū scriptū est Eccls 28.28. etc. Possessio tua mens tua est. Aurū tuū cor tuū est. Argentū tuū eloquiū tuū est. Sepi possessionē hūc et circūvallato cogitationibus: munito spinis sollicitudinū: ne in eā irruāt et captivā ducant irrationabiles corporis passiones etc iugū sit v^ꝫbis tuis et statera] (i) humilitas at mensura vt lingua tua menti subdita sit. Restringat^r habenæ vinculis; frænos habeat suos quibꝫ revocari possit ad mensurā. Sermones ꝑferat libra examinatos iustitiæ, vt sit grauitas in sensu, \in/ sermone pōdus, at in v^ꝫbis modus.

^[229]Ps. 19. Loqueus adv^ꝫsarij sermo noster est. Loquimur \plerū/ quod excipiat inimicus, et quasi nostro nos gladio vulneret. Quanto tolerabiliꝫ est alieno gladio quā nostro perire? etc. –.

^[230]Quādo aliquis nobis cōvitiat^r, ad iurgiū vocat etc tūc silentiū exerceamus, tunc muti fieri nō erubescamꝫ. |B| Si taceas dicet^r ille cōvitiatus est huic, cōtempsit iste. Si referas cōtumeliā dicet^r, ambo cōvitiati sunt. Vter cōdemnat^r nemo absolvitur. [Si taceas irrisū se putabit. Si respōdeas, victorē. / . Etsi servus cōvitiū dicat iustus tacet. Etsi infirmus cōtumeliā faciat, iustus tacet. Etsi pauper criminetur iustus nō respondet. Hæc sunt arma iusti vt cedendo vincat. Sicut periti iaculandi cedentes solent vincere, et fugientes gravioribus fugientes vulnerare ictibus. / . Quid opus est moueri cū audimus cō{illeg}|viti{a?}| cur nō imitamur dicentē Obmutui etc Ps 38. An hoc dixit tātūmodo; nō etiā fecit David? Imo et fecit. Nā cū ei cōvitiaret^r Semei filius Gemini tacebat David et qvis septus armatis nō retorquebat cōvitiū, nō vltionē quærebat (ne vindictū ꝑmisit). Nō mouebat^r cōvitijs cui abūdabat bonorū opū cōscia. Is qui cito iniuria mouetur, facit se dignū cōtumelia videri: dū vult ea indignus probari. Melior est ita qui cōtemnit iniuriā quà qui dolet. Qui n. cōtēnit q^asi nō sentiat ita despicit: qui autē dolet q^asi senserit torquetur. – .

^[231]Ne modū progreg|d|iaris loquendi, ne quid indeorū sermo resonet tuus. Speculū enī mētis plerū |in| v^ꝫbis refulget. – . In silentio est reliquarū virtutū otiū. – .

Cauendū ne quid turpe ore exeat. Huc n. grauiter coinquinat hoiē. Nō n. cibus inquinat hoiē. Sed iniusta obtrectatio; sed v^ꝫborū obscænitas. Et nō solū nihil ipsi (ministri) nihil indecorū loqui, sed ne aurē quidē debemus huiusmodi p^rbere dictis. Sicut Ioseph veste fugit relicta etc quoniā quē delectat audire, alterū loqui provocat.

^[232]Put away frō y^ee a froward mouth, and put wicked lips far frō thee. Prob. 4.24. ^[233]

<806r>

Longanimitas Dei.

<807r>

Magistratus.

<808r>

Malitia.

^[234]In malevolā aia nō introivit sapientia – tit: Anima.

<809r>

Matrimoniū.

^[235]Taciani et Marciani cæterorū qui nuptijs detrahūt ꝑfidia quà sit dānabilis insinuat. Si enim thoro īmaculato et nuptijs debita castitate celebratis culpa inesset, nequaquā ds ad has venire, nequaquā eas {signorū} suorū initijs cōsecrare voluisset. Nūc autē quia bona est castitas cōiugalis, melior cōtinentia vidualis, optima perfectio virginalis, ad cōprobādū oiu electionē discernēdū tn singulorū meritū ex intemerato Mariæ virginis utero nasci dignatus est, e ꝑphetico pt unæ viduæ ore mox nato benedicitur, iuvenis nuptias sua p^rsentia honorat. – . – .

^[236]Fox Act & Mon: 2 vol. 1698.

^[237]Campegius thought it better preists should haue manie Cōcubins then one Wife. etc.

<902r>

Martyriū.

^[238]Festinavit mulier vt interesset martyribꝫ et pro veritate occideret^r.

^[239]Saturi mira Cōstantia. Vnorem, liberus oia reliquit pro Christo.^[240]

^[241]7^ē Martyrū alacritas ad suppliciū tāquā ad æpulas festinantiū. – .

^[242]Tormenta Martyrū varia – Spōte tn currebāt vt occasione mortis incorruptibilis vitæ dona ꝑciperent.

^[243]Dionysia vestimentis exuta spectaculū oijbꝫ, facta. – . Filiū solata^[244].

^[245]Victoriæ Cōstātia, et salus restituta – Victorianꝫ tripudiavit in doio^[246].

^[247]Duorū martyrū cōsortiū dulce – Martyres linguis radicitꝫ abscissis loquati sunt^[248].

^[249]Varia genera cruciatuū – Dagila cū gaudio reliquit domū maritū et filios^[250].

^[251]Malius temporalia ad modicū sufferre supplicia quà æterna pendere et subire tormēta – vox 7^ē fratrū

^[252]Ito supplicia quasi ad epulas cōcurrentes,   Votiva nobis hæc dies et oi festivitate festivior.

^[253]Ignis martyres cōsūpturus (per se seu) divino (potius) imperio extinctus –

^[254]Direptionē bonorū cū gaudio susceperunt – Prōptior invita ad mortē fæmina quàm persecutor ad paruā^[255].

^[256]Cruciatus pro quadam specie voluptatis expetitur.

^[257]Nūquā p^t solēnitas impediri quibus {illeg}|{illeg}| in tribulationibꝫ gaudere –

^[258]Thomas Whytet post recātationē cruciatus cōscientiâ, post deditionē sui in manus ꝑsecutorū lætissimus –

^[259]D Taylour ad Martyriū quasi ad cōviviū filaris et lætus. –

^[260]Schismatici & Hærotici se martyres dicūt. In ep. Ioh: Tract. 6^o.

^[261]Quære mortes may|r|tyrū; Oculos carnis interroga, Malè mortui sunt. Oculos fidei interroga, p^ꝫtiosa in cōspecta doij mors sanctorū. – De Disc. Christ.^[262]

^[263]H{illeg}|o|pexi solatiū contra martyriū et morte pro Ctro. / M^ro Kingsten –.

^[264]Chs pro nobis, g^o nos pro Chro. – Sanderi dictū Grimaoldo^[265]

^[266]The fire a bed of roses to James Baynham halfe burned –.

^[267]Nos tempore ꝑsecutionis de civitate in civitatē cōcedere imo vt ipsius verbo vtar fugere vult ds ne temere aliquis dū martyrij desiderat gloriā offerat se periculis etc – Matt: 10.

^[268]Nec rursus propter ignaviā cedere quis ac deserere fidem debet metu periculi; Qua gratia p^rparādus est aius etc vt nullis ꝑturbari possit terroribus etc. vt in bello imꝑvisus hostis etc –

^[269]Martyrū Cōstātia.        Nec irritare nec adulari licet^[270]

<903r>

Persecutio.

^[271]Doie Iesu volunt oes te frui at nō ita et imitari; conregnare cupiūt sed non cōpati. Ex his erat ille qui dicebat, Moriat^r anima mea morte iustorū Num: 32. Optabat sibi extrema iustorū, sed nō ita et principia. Mortem spiritualiū optant sibi etiā carnales, quorū tamen vitā abhorrent. Non curant quærere quem tamē desiderāt invenire, cupientes consequi sed nō et sequi. Nō sic illi quibꝫ Luc. 22. Vos estis qui permansistis etc. Ipsi ibant post te et pedibus et affectibus.

^[272]Absit mihi gloriari nisi in cruce doij mei Iesu Christi. Gal. 6. Grata ignominia crucis ei qui crucifixo ingratus non est.

^[273]Serpēs totū corpus pro capite obijcit ferientibus notū hoc qtū illustrat sensū illū q^o ds iubet astutos nos esse sicut serpentes. Matt: 10. vt sct ꝑ capite nostro q^d est Chs corpus potius persequentibus offeramus ne fides Christiana tāquā caput necet^r in nobis si parcentes corpori negemus Deū.

^[274]Sicut dixit ds de Iudæis, Populus hic labijs me honorat, cor autem eorū longè est a me: fortasse et de aliquibus lapsis dicat. Isti me labijs negarūt, sed corde mecū sūt. Vicit eos pæna, nō avertit ꝑfidia – pag 155. to. 2^o.

<904r>

Mediator.

^[275]Hoies {vtāt^r} atriensibus in deo nihil tale. Sine Mediatore exorabilis est.

^[276]Nihil lib^r opus est, patronis apud Deū: ne enī tū facile Deus audit, Si alij pro nobis orent, quàm si ipsi oremus, etsi pleni simus oibꝫ malis.

Sulpico Ambros. in c. 1. ad Rom: cōtra similitudinē a regibꝫ desū ptā etc.

<905r>

Medicus.

^[277]Miraculū de herba medicam vim habente.

<906r>

Mediocritas.

<907r>

Meditatio.

<908r>

Memoria.

<909r>

Mendacium.

^[278]T. Pomponius Atticus mendaciū ne dicebat ne pati poterat.

^[279]Falsorū genera duo Vnū eorūq^æ oio esse p^nt, vt 7^ē et 3^ia esse 11^ē. alterū eorū quæ nō sunt qvis esse possint, vt pluisse Calendis Ianuarijs qdo etc

^[280]A champion of the popes to uphold the shop of his forgeries and lies in an Apologeticall treatise sticketh not to affirme this impious rule: honesta docendi ad pietatē nūquā potest esse ratio inhonesta. Soe as a mans meanings be good and religious it skills not though his meanes be bad and impious. 23nt ^[281]S^t Aug: faith plainelie it is not lawful to dissēble for y^e safetie of a mans soule. And the heathen philosopher in the fourth of his Ethickes speakes better Christianitie in this case ηαθἄυτὸ τὸ μάν {Π}ευδος φεητὸν ηαὶ Φαυλον a lie is simplie bad and simplie to be cōdemned. – .ηαθ᾽ ἀυτὸ τὸ μὲν Φευδος φαυλον ηαι φεη{κν}                                          per se mendaciū improbū est et viterp. dignū.^[282]

^[283]Qui mendax est neminē putat verū dicere. A {lijng} tongue one of y^e 7 thinges god hates. Prov. 6.17.

<1000r>

Mendicus.

<1001r>

Meritum.

^[284]Necesse est 1^o oiu credere q^d remissionē peccatorū habere nō possis nisi ꝑ indulgētiā dei etc postremo q^d æternā vitā nullis potes operibus promereri nisi gratis det^r et illa etc^[285].

^[286]Si cōsideremus merita nostra desperandū est^[287].

^[288]Nō secūdū merita nostra, sed secūdū illius misericordiā firma est promissio^[289].

^[290]p^rsume nō de operatione tua sed de Christi gratia^[291].

^[292]Intolerādæ p^rsūptionis videret^r deo dicere, suscipe me, nisi promissū eius adiungeret, hoc est, vt auderemus ipse fecisti, tuæ te chirographo cōvenimꝫ^[293].

^[294]Quicquid deus promisit nobis, indignis promisit, vt nō quasi operibus merces, sed gratia a suo noie gratis daret^r, q^d hoc ipsū iustè vivere in qtū homo p^t iustè vivere nō meriti humani sed beneficij divini est.

^[295]Nemo talem vitæ cōv^ꝫsationem ostendit vt regno dignus esse possit, sed hoc tolū est donū dei.

^[296]phil. 2.12. Ideo cū timore et tremorè ne sibi tribuendo q^d benè oꝑant^r de bonis tāquā suis extollāt^r oꝑibꝫ. Tanquā g^o interroget^r ap. Quare dixisti cū timore de roē reddit, Deꝫ ē enī etc.

^[297]Vigilant tentatoris insidiæ vt vbi proficit Devotio, subrepat elatio et vt homo de bono oꝑe in se potius qua in doio glorietur. Sed solicitudo nos apostoli cōtra hoc periculū nos monet dicentis, cū timore etc

<1003r>

Miracula.

^[298]Mar. 16.17. Theese giftes are acknowledged by y^e fathers to haue shined in the apostles time and in some few ages after y^e apostles: but allwayes w^th this note as y^e learned hold, in ijs qui dono miraculorū claruerūt, in such as were evidentlie indued w^th y^e gift etc.

^[299]A giddie brother cōceitinge a warrant out of theise wordes for proofe of certaine brainsicke cōclusions y^t he held made this his issue that if he tooke downe rats bane and it did him noe hurt that then his positiōs should be receaved as the oracles of god: w^ch he doinge accordinglie and for a little time not feelinge anie harme to insue was ravished w^th a wonderfull {iollitie} of this his strange triall^[300]. But his pittifull metamorphosis was as quicke and strange: for as soone as the poison came neere vnto his heart he roared yelled and raged exceedinglie & die etc.

^[301]Qui signa et miracula doij rectè cū legunt vel audiunt accipiunt nō tā in his quid foris stupeāt attēdūt quàm quid horū exēplo intùs agere, quid in his mysticū ꝑpendere debeant inspiciunt.

^[302]Inter oia miracula quæ dei filius vt suā panderet divinitatē operatus est. Supereminet hoc et quasi quēdā obtinet principatū q^d circa Lazarū fecit. Et quidā singula opera eius admiratio ne dignissima sunt. Quis n. nō venerabili{illeg}

admiret^r quod claudi etc – Sed parva ad hoc –. ^[303]Per hoc se vitæ et mortis doiu declarabit. – Accessit ad singularē dignitatē miraculi speciale meritū dignissimi descriptoris; soli Iohāni delecto doij reservatur est – Dormit^[304]] Mortuus erat sed Christo vivebat. Nullꝫ tāta facilitate posset aliquē excisare a sōno, quanta Christus Lazarū resuscitare volebat a tumulo. Deni et oes defuncti (si potētiā dei cōsideres a q^orū novisso sunt resuscitandi) dormientes possunt vocari. Iuxta quod Ap. q Thess. 4.13.^[305]

Quærendū quid designet^r per 4^or dies – Ois homo moriturus nascitur cū peccato originali hinc ap. Ro: 5.12. hæc est 1^a dies mortis quā dedit origo propaginis. Deinde nascendo adolescit homo venit ad aos rationis capaces, incipit in se habere naturalem legē q^a docentur naraliter hoies vt q^d sibi fieri nolunt alijs nō faciāt. Sed et hanc trāsgrediunt^r et pati furtū nolunt et furtū faciunt. Ecce altera dies mortis. 3^a legis violatio Mosaicæ. 4^a Euāgelij contemptus. – . Possunt et aliter exponi. Potest per Lazarū figurari peccatur qui mala peccandi cōsuetudine et desperatione sepultus est. Ad cōsuetudinē vero 4^to quodā progressu ꝑvenitur. ^[306]Primo est titillatio in corde. 2^o cōsensus, 3^o factū. 4^o cōsuetudo. Quidā cū illicita cogitatione pulsant^ꝫ ita eā a corde repellant vt penitus nulla mala delectatione moveant^ꝫ. quosdā delectant quædā sed nō adducūt^ꝫ, vt cōsentiant ad delectanionē. Accedit cōsensus et sic in opus erūpit^ꝫ. Iā factū in cōsuetudinē v^ꝫtitur et impletur illud mortis quatriduū vt dicat^ꝫ Iā fetet quatriduanus n. est.

Suscitaturus Chs infremuit et turbatit se vt ostendat eū qui talis est ꝑturbari debere etc – Cū peccator plangit peccata sua, fremit et turbatur in eo Chs. – Interrogat vbi positus vt ostenderet solū etc se cognoscere quæ sancta, peccatorē ignorat quia reprobat etc – Lachrymis implevit amicū, maiestate deū – Sedulius – Flebat eū pro ꝑte humanitatis quē resuscitare poterat ꝑ potentiā divinitatis. Lachrymatꝫ est etiā vt peccatores doceret lachrymis indigere profusis. Per lapidē figurat^ꝫ lex quæ tabulis lapideis scripta fait. Mortuus sub lapide, reus est sub lege – Nā hi qui bene vivūt sub lege nō sunt, quoniā iusto lex nō est posita etc – Hunc lapidē ds iussit removeri iubēs euāgeliū ꝑ orbē p^rdicari. – ^[307]Mala opinione fætuit. Quanta in huius mortui resuscitatione facta esse dicuntur tremuit ds {Ilevit} turbatus est voce magna clamavit quia difficile et cū clamare a peccati morte resurgit – quē moles malæ cōsuetudinis p^ꝫmit. Prodijt cōfitendo peccata – ligatū solverūt discipuli (i) \{quia}/ peccata {remiserūt} etc /Matt: 18\

^[308]Tres tātù resuscitati referūt^ꝫ, filia archisynagogi intra domesticas parietes \cōstantes/, filius viduæ extra portā civitatis \{illeg}/, Lazarus mortuus, fætidus – Significant tria genera peccatorū quos et hodie suscitat Chs, peccatū in cōscia clausū habentes, et necdū ad opus erū|u|ptū Matt: 5.28. in acta cōmittētes, cōsuetudine multiplicātes, hi difficulter resuscitāt^ꝫ ni sorores habeāt (i) spirituales aiæ virtutes. Nō de his desperādū est qquā obiurgationis clamoribꝫ opus sit etc – Nullus absolvēdꝫ qui nō apparet iutꝫ vicisi{illeg}

Misericordia.

^[309]Quod nō vis pati nō facias alteri; nō facias alteri mala ne tu patiaris similia. Ita clemens esto in alienis delictis sicut in tuis vt non aliter te et aliter alios penses. Si ceciderit inimicus noli gratulari in ruina adv^ꝫsarij, noli extolli: non læteris super inimici interitū ne forte et tibi superveniat malum.

^[310]M. Marcellus qui Sr|y|racusas ornatiss. vrbē cepit refertur eā prius fleuisse ruiturā, et āte ejus sanguinē suas illi lachrimas effudisse. – . Reponat^ꝫ in Compassio.

^[311]Exodus. 22. 21. 23. 26. 27. etc.

^[312]Christus cū passus fuisset tentationis iniuriā dicente sibi diabolo Si filius Dei es etc nō est turbatus nec diabolū increpauit. Nunc autē quando diabolus dei sibi vsurpauit honorem dicens Hæc oia tibi dabo etc Exasperatus est et repulit eū – Vt nos illius discamus exemplo nostras quidē iniurias magnanimiter sustinere, dei autē iniurias ne vs ad auditū sufferre: quoniā in propijs iniurijs es quēpiā patientē laudabile e, ijurias dei dissimulare nimis īpiū.

^[313]Nemo amicarū beneficijs me superauit, nec quisquā inimicorū in inferendis iniurijs././ Monumēti Syllæ inscriptio ab ipso cōposita. Christianissimē si, Nec quisquā in cōdonādis inimicorū iniurijs facilior.

^[314]Misericordia mira Acacij erga inimicos suos –

^[315]Cū Theodosius Iunior a quodā familiariū interrogaret^ꝫ Cur nullū se lædentiū subijceret, Vtinā inquit esset possibile mihi ad vitā etiam mortuos revocare.

Attici

<1005r>

Missa.

<1006r>

Monachi.

<1007r>

Monstra.

<1009r>

Monumenta.

<1010r>

Mors.

^[316]Finis vitæ tā longā quà brevē vitā hoc idem facit. Ne eni aliud melius et {illeg}|aliud| deterius, aut aliud maius et aliud brevius est quod iā pariter nō est. Quid autē interest q^o mortis genere vita ista finiat^r quando ille cui finitur iterū mori nō cogit^r? Cū autē vnicui mortaliū sub quotidianis vitæ huius casibꝫ inumerabiles mortes q^odāmodo cōminentur quamdiu incertū est quænā earū ventura sit: quæro vtrū satius sit vnā ꝑpeti moriendo an oes timere vivendo?^[317] Nec ignoro quàm inertius eligat^r diu vivere sub timore tot mortiū, quàm semel moriendo nullā deinceps formidare. Sed aliud est quod carnis sensus infirmiter pavidus refugit, aliud quod mentis ratio diligenter {enucleata} cōvincit. Mala mors putanda nō est quā bona vita p^rcesserit. ^[318]Ne enim facit malā mortē nisi quod sequit^r mortem. Nō ita multū curandū est eis qui necessariū morituri sunt quid accidat vt moriant^r sed moriendo quo ire cogant^r.

^[319]Ignorat homo qdo moriat^r sicut enim in cœlo stella coruscans velociter currit et repēte deficit et sicut scintilla ignis subito extinquit^r et in cinerē redigit^r, sic cito finitā datur istā cernere vitā. ^[320]Dū enim libenter ac iucūdiss. moratur homo in mundo diū|u| se victurū arbitrat^r ac multa in longa tempora disponit agenda subito rapitur in mortē et ex improviso aia rapit^ꝫ a corpore.

^[321]{illeg}|D|ies mortis subito veniet et forsan hodie erit. Certū est q^d morieris sed incertū quando aut quomodo vel vbi. Quoniā mors vbi te expectat: tu quo si sapiens fueris vbi eā expectabis

^[322]Nō p^t malè mori qui benè vixerit – etc. – Inspice p^rcedentia –

<1010v>

Præparatio.

<1011r>

Morbi.

^[323]Qui valentiores et sani vtile eis infirmari ne per vigorem salutis plus lætentur in transitorijs rebus et terrænis quàm debent. Mala est sanitas carnis quæ ducit hominem ad infirmitatem animæ. Et valde est bona infirmitas carnis quæ ꝑducit hominem ad sanitatem animæ. Infirmitatē carnis laudat Ap: dicens, Cum n. infirmor tunc fortior sum et Spiritu.

^[324]Quando infirmior tūc potēs sū 2. Cor: 12. Quia carnis infirmitas robur spiritui augeat et subministret vires. Ita e cōtrario carnis fortitudo debilitatē spiritus operatur. Et quid mirū si hoste debilitato tu fortior efficeris? Nisi fortè illā tibi insanissimè ducas amicā quæ nō cessat cōcupiscere adv^ꝫsus spiritū Gal. 5.

^[325]Job. 2. trado eū tibi etc imperat diabolo vt se ipse destruat, q^d dū carnē debilitatmentē corroborat etc

<1011v>

Pestis.

<1012r>

Multitudo.

<1013r>

Mundus.

^[326]Deū videbūt Matt: 5. Hoies in tantū vident deū in quantū moriunt^r huic seculo. In quantū autem huic vivunt nō vident. etc.

^[327]Dic mihi vbi sunt amatores {illeg} mundi qui antè|e| pauca tēpora nobiscū erāt? Nihil ex eis remisit nisi cineres et vermes. Attende diligenter quid sunt vel quid fuerūt. Hoies fuerūt sicut tu comederūt biberūt riserūt duxerūt in bonis dies suos et in puncta ad inferna descenderūt. Job. 21.13. Hic caro eorū vermibus et illic aia ignibus deputatur, donec rursus infælici collegio colligati sēpiternis involvāt^ꝫ incendijs qui fuerūt in vitijs. Vna nā pæna implicat quos vnus amor in pæna ligat. Quid profuit illis inanis gloria, brevis lætitia, mūdi potētia, carnis voluptas, falsæ divitiæ, magna familia, et mala cōcupiscentia? Vbi risus? vbi iocus? vbi iactaātia? vbi arrogātia? De tāta lætitia qta tristitia? Post tātillū voluptatē quā gravis miseria etc Quicquid illis accidit tibi accidere potest quia homo es.

^[328]Mundus circūcingit et obsidet me vndi et per quin portas vzt quin corporis sensus sagittis suis me vulnerat et mors intrat ꝑ fenestras meas in aiā meā. Ier. 9.21.

<1014r>

Murmuratio.

^[329]Qui infirmitatem patit^r et contra deū murmurat iustitiam iudicantis accusat et {illeg} per hoc iram dei adv^ꝫsum se provocat

^[330]Cū aer pluvia vel nimio frigore aut calore turbatus fuit cōtra Deū iniquè murmuravi. Oia nā quæ ad vsū vitæ accepimus ad vsū culpæ cōvertimus. Quapropter iustū est vt qui in cūctis peccavimus in cunctis feriamur.

<1015r>

Munera.

<1016r>

Musica.

<1017r>

Mutatio.

<1018r>

Mutuatio.

<1019r>

Non-residentia.

<1020r>

Nomina-dei.

<1021r>

Nomina creaturarū.

<1022r>

Nobilitas.

<1023r>

Nox.

<1024r>

Obedientia.

<1025r>

Oblationes.

<1026r>

Oblivio.

<1027r>

Occasio.

^[331]Sæpe occasio peccandi voluntatem fecit & facit.

<1027v>

Oculus.

^[332]Oculi iniquo intuitu me perverterunt oem motū corporis mei ad immunda desideria traxerunt. Let thine eies behold y^e right, and direct thy way. Prov. 4.25.

<1028r>

Oeconomia.

<1029r>

Ordo.

<1030r>

Confusio. Ordines Sacri.

^[333]Deos cæteros accepimus, Cæsares fecimus] ita ecclesia de Apostolis & alijs ministris; Ministros {cæteris}|Apostolis| accepimus] cæteros fecimus. –

^[334]Amat vnusquis sequi vitā parētū etc In Ecclesiastico vero officio nihil rarius invenias quà eū qui sequatur institutū patris vel quia graves deterrēt actus, vel q^d in lubrica ætate difficilo|i|or abstinētia, vel q^d alacri adolescētiæ videtur vita obscurior etc.

^[335]Quāte magis vos Levitas oportet terrenis nō teneri cupiditatibꝫ quorū portio ds.

Cælibatū sacerdotū approbat –– Virtutes quosdā Sacerdotales recenset.

<1031r>

Opera bona.

^[336]Ioh: 12.3. Odor bonus fama bona est quà quisquis bonæ vitæ operibꝫ habuerit dū vestigia Christi sequit^ꝫ quasi pedes ejus p^ꝫtiosissimo odore perfundit.

^[337]Tria requirūtur in vitæ actionibus. Inspice.

^[338]Sed qui fecerit ea quæ dico. Matt: 7. Nā studia Scientiæ sine factis haud scio ā etiā involuāt magis.

^[339]Quo melius epulantur aij quà bonis factis? Aut quid aliud tā facile p^t iustorū explere mentes quà boni operis cōscientia? Qui autē iucūdior cibus quam facere voluntatē dei. Quē cibū sibi abūdare ds memorabat^[340].

Ha ^[341]{illeg}|{P}|ertè fecit nō vt rectè facere videretur, sed quia aliter facere nō potuit.

^[342]Laudo fructū boni operis, sed in fides agnosco radicem.

^[343]1. Cor. 10.12. He geueth us to understand y^t outward standing and ꝑfessinge of y^e faith w^thout inward grace and feare of god issuinge into a godlie life and cōv^ꝫsatiō is not stādinge in deede but onlie seminge to stād etc

^[344]Quo melius epulant^r aij quà bonis factis? etc –

^[345]Habet vitā æternā fides qⁱ fūdamētū est bonū: habent & bona facta qⁱ vir iusties et dictis & rebꝫ ꝑbat^r. Nā si exercitatus sit in sermonibus et desidiosus in operibus prudentiā suā factis repellit: & gravius est scire quid facias nec fecisse q^d faciendū cognoveris. Cōtra quo strenuū esse in operibus affectu infidū ita est ac si vitioso fūdamento pulchra culminū velis elevare fastigia; quod quo plus struxeris plus corruit; qⁱ sine munimento fidei bona opera nō p^nt manere^[346]. Infida statio navē ꝑforat etc –

<1032r>

Oratio.

\Comitibus ad reges, ad deū nō est opus. Amb in i^ū in ad Rom:/

^[347]Credimus angelos sanctos astare orantibus, afferre deo p^ꝫces, cætera lit: Angelus.

^[348]Soror venerabilis hæc tria sunt tibi necessaria valdè. Oratio qua mundamur; lectio qua instruimur, operatio qua beatificamur.

^[349]Interdū nec verba expectat Deus sed solis cogitationibus advocatur. Desideriū pauperū exaudivit ds, p^rparationē cordis eorū audivit auris tua. Ps. 9.

^[350]Si corpus tuū stat in eccla, et foris vagatur mens tua, ꝑdis mercedē tuā.

^[351]Interdū nec verba expectat deus, sed solis cogitationibus advocatur.

^[352]Servus Barbaras Christianus vt a gravissimis viris nuper accepimus litteras ipsas nullo docente hoie in plenā notitiā orando vt sibi revelarentur accepit triduanis p^ꝫcibus impetrans vt etiā codicem oblatū stupentibus qui aderant legendo percurreret. {illeg} Oratio pro terrenis quare nō semper accepta deo 95.4.

^[353]Tentant dei clementiā qui negligenter orāt sine devotione, sicut si aliquis tentaret si homo dormiat vel non. Eccl^us. 18.22.

^[354]Cū ad orāduū intraveris fluctuantiū cogitationū tumultus exterius relinque curā exteriorū penitꝫ obliviscere vt soli deo possis vacare. fieri n. nō p^t vt aliquando cū deo loquat^ꝫ qui cū toto mundo etiā tacens fabulat^ꝫ.

^[355]Vbicū fueris intra temetipsū ora si longè fueris ab oratorio noli quærere locū quoniā tu ipse locus es. Si fueris in lecto aut in alio loco ora: et ibi est templū. – . ^[356]Sed dicis, Ego quotidiè oro et orationis meæ nullū fructū video, sed sicut accedo ad illā sic et redeo; nemo mihi respondet, nemo quip|d|piā donat sed incassū laborasse videor. Sic loquit^ꝫ humana stultitia non attendens quid veritas promittat inde Matt. 21.22. 17.7. – ^[357]Noli ergo vilipendere orationē tuā quoniā illes ad quē oras nō vilipendit eam, sed antequā egrediat^ꝫ de ore tuo ipse scribi eā iubet in libro suo. Et vnū e duobus indubitanter sperare debemus, quoniā aut dabit nobis q^d petimus aut quod nobis novi|e|rit esse vtilius.

^[358]Scit pater vester q^d his indigetis] Hinc quidā superfluè dogmatizantes obijciunt, Quid tū necesse est vt eū pro nostris necessitatibus exoremus? Ergo frustra scienti loquimur. Quibꝫ respōdēdū, quod nō sumus narratores sed potiùs rogatores. Vult peti a nobis qui novit petenda vt nostra petitio {p^rtū} cōs|e|quat^r.

^[359]Christū alloquimur cū oramus, audimus cū divina legimus oracula.

^[360]Orationis vis mira in sedanda tempestate

^[361]Orationis vis eximia in pro{illeg}|{illeg}|enda navi –. Orationis vis miraculosa. ^[362]

<1035r>

Opp^ꝫssio.

<1036r>

Pæna.

^[363]Sagittis tuis plagaris, per quæ enim peccasti per hæc et torquer{e}|i|s. Quia secuta es carnem flagellaris in carne.

<1037r>

Panis.

<1038r>

Papa.

^[364]Nō habent Petri hæreditatem qui Petri fidem nō habent, quā impia divisione discerpūt.

<1039r>

Parabola.

<1039v>

Parentes.

^[365]Quid mihi et tibi est muler] nō suū matrē inhonoraret qui nobis iubet honorare patrē et matrē, aut eā sibi matrē negaret, ex cuius carne virginea{ꝫ} carnē suscipere nō despexit. Ro: 1. Sed in eo quod miraculū facturus ait Quid etc significat se divinitatis qua miraculū erat patrādū nō prīcipiū tēporaliter accepisse de matre, sed per æternitatē semper habuisse de patre. Nōdū venit hora] vt fragilitatū|ē| sūptæ ex te humanitatis moriendo demōstrē; prius est vt potētiā æternæ dietatis {sic} virtutes operādo patefaciā. Carnis infirma ꝑpetiēs matrē de quæ hæc suscepit agnovit piè etc.^[366]

^[367]Halfe a league frō Hughen is the Abbey of Losdune in the w^chie y^e tōbe of Margaret coūtesse of Hennenberg{illeg} and sister to Williā King of Romaines w^th an Epitaph thereon|f| wherein is mentioned that the said countesse brought foarth as manie childrē at one burthen as be dayes in y^e y{i}ers.

^[368]The people of Japponia or Japan haue a custome div^ꝫse times to kill theire new borne children thereby to avoyde y^e trouble and charge of bringing thē up.

^[369]Parens ipsa quare liberas suus enutriret.

^[370]Prob. 1.8. / 4.1. / 6.20.

Ecclus 3.2. vs ad 18.

<1040r>

Patientia.

^[371]Deo nos frui desideramus et quanto in hac vita fruimur vel per speculū vel in ænigmate, tanto nostrā peregrinationē et tollerabilius sustinemus et ardentius finere cupimus. – . – . Inspice Aug to: 4^o. fol: 226.

^[372]Revera iure ea fortitudo vocat^r, qdo vnusquis seipsū vincit, irā cōtinet etc.

^[373]Tribulatio patientiā oꝑat^r, patientia probationē, probatio spem? 2. Tim: 2. Vide quot certamina & vna corona. 1 Pet. 2.20. Luk. 21.19. Apoc. 13.10 et 14.12.

<1041r>

Patronus.

<1042r>

Parricidiū.

<1042v>

Patria.

<1043r>

Paupertas.

^[374]Beata est si bona sua noverit cū veritate paupertas et oibꝫ p^rferenda thesauris quia melius est exiguū cū dei timore quàm thesauri magni sine timore eius. 5 lib. Exam: c. 8.

^[375]Pauꝑtas spiritus – Monachi et religiosi papist{ū} minimù pauperes huiusmodi.

<1044r>

Pax.

^[376]Abrahā for peace sake yeeded to his nephew Lot. Gen: 11.27. Gen: 13.8.– {1} Ro: 12.18. Da{illeg}|v|id was wearie of vnpeceable neighboures. Ps. 120.5 et 6. Ps. 133. – Matt: 5.23. Prov. 6.19. Loue y^e truth and peace Zech. 8.19. Noe true peace w^th y^e wicked – Talebearers cause of strife – Pro: 26.20. Ps. 34.14. Nō tantū hanc pacē qua cū hoijbꝫ verū etiā {q^æ} cū deo est copulanda. Et bene ait ꝑse{p}ere. Nā exagitata est vndi{} et prorsus explosa ac terras relinquens in cætū profecta. Sed tn possumus eū rursus revocare si volumus id est, si iracūdiā, oia alijcientes impedimenta pacis modestā hanc vitā purā sectemur. Peace ought to be amōgst neighbours Prov 3.29.

<1045r>

Peccatum.

^[377]Peccatū sequetur suppliciū – ^[378]Mali alios de suo estimāt ingenio ^[379]Si nūc oe peccatū manifesta plecteret^ꝫ pæna nihil ultimo iudicio reservari putaret^ꝫ Rurfus si nullū peccatū nunc puniret apertè divinitas nulla esse providētia divina crederet^ꝫ.

^[380]Peccati pæna 3^r. suprema a Deū. interna a cōscia. externa a mundo of theese 3 we may say as as it is said of the swordes of y^e 2|3| Kings. and Elisha 1. {R}. 19.17. Him that escapeth frō the outward pounishm^t of the world shall the inward pounishm^t of the cōscience take hold on, and him that escapeth (if anie cā escape) the pounishm^t of the cōscience shauld|ll| gods owne hand pounish. / Jer. 17.3. |Nulla nocebit {in}|a|dv^ꝫsitas si nulla doiet^r iniquitas. Greg.|

^[381]All afflictiō is not pounishm^t. Positiue divines. All pounishm^t & afflictiō is for sinne actuall or originall. Schoolemen. were if not for y^e taint of originall sinne neither hav|d| ^[382]Job patience needed trial, nor ^[383]Paull a pricke in y^e flesh, nor had y^e man in y^e gospell haue needed to be ^[384]borne blind for increase of gods glorie.

^[385]Perseverare in malo diabolicū est et digni sūt perire cū illo quicun in similitudinē eius permanent in peccato.

^[386]In domo propria et in propria familia habeo accusatores, testes, iudices et tortores. Accusat me cōscia, testis est memoria, ratio iudex, voluptas carcer, timor tortor, oblectamentū tormentū. Quotquot enim fuerint oblectamenta mala, tot erūt tormenta dira in pæna^[387].

^[388]Secūdū exteriorē hoiē de parētibus illis venio qui me ante fecerūt dānatū quà natū ^[389]Peccatores peccatorē in peccato suo genuerūt. 4^or gradus. 1003. A – Peccādi {illeg}suetudu /ibidem.\

^[390]Quis cōsiderare valeat quāta mala per momenta temporū perpetramus, et quanta bona facere negligimus?     Where uppō David. Ps. 19.12.

^[391]Magis timeo malū quod facio in abscondito, quàm quod in aperto. Malū nā quod nemo videt, nullus rep^ꝫhendit: et vbi nō timet^ꝫ rep^ꝫhensor securus accedit tētator & faciliꝫ ꝑpetrat^r iniquitas.

^[392]Simile eius quod pseudo Moses Iudæis quibusdam suasit, conat^r indies diabolus peccatoribꝫ suadere donec in ipsā Gehennā fuerint p^ꝫcipitati. Divitis exēplū terreat, sicut ꝑēptorū visio hic.

^[393]Peccatoru genus 3^r designatū ꝑ 3^es mortuos quos Chs suscitavit, mortuā, elatū, /Io: 10.36.\ sepultū.  –    Consensus \cordis/, – Factū erūpens, consuetudine firmatū.

^[394]Peccatū fugientes occisione sui – Ostenderūt quàm eis odibile fuerit.

^[395]The wayes of man are before y^e eies of y^e Lord. g^o mē should feare to sine. etc. His owne iniquities shall take y^e wicked etc.

<1046v>

Perfectio.

<1047r>

Peregrinatio.

<1047v>

Philosophia.

<1048r>

Pænitentia.

Romulus et Remus asylū cōstituerūt quo quisquis cōfugeret ab oi noxa liber esset. ^[396]The Christians asylū is true repentance.

^[397]Ahabs temporarie pænitencie averted temporaris, pounishm^t. 1 K.21. 21. 27. 29.

^[398]Examin thy selfe before thou be iudged – while thou maist sinne shew thy cōv^ꝫsiō. 1. Cor: 11.31.

^[399]Verus pænitens \{semꝑ}/ dolet de p^rteritis, laborat {illeg}|pro| futuris cavendis. Vera siquidē pænitentia est sine temporis intermissione de peccatis dolere. Sic plangere cōmissa vt nō cōmittāt^ꝫ plangenda. Irrisor nā est et nō verus pænitens qui adhuc agit quod pæniteat. Inanis e pan. quā sequēs cōīquinat culp{a}.

^[400]Exultare angelos fecimus qdo cōv^ꝫsi sumus ad pænitentiā. Festinemus ergo de nobis eorū lætitiā adimplere. Væ tibi quicūqe es qui desideras redire ad vomitū, reverti ad lutū. Putasne placa{illeg}|t| habebis eos in iudicio, quos tanto et \t{a}m/ sperato privare vis gaudio. Exultaverūt quādo venimus ad religionē Qu tāquā super his quos ab ipsi inferni porta cernerent revocari. Quid vero tūc erit si ab ipsa ianua paradisi viderint retrorsū abire, qui iā alterū pedē habebāt in cælo?

^[401]Peccata mea inspicio nec gemo: erubescenda video nec erubesco: dolenda intueor nec doleo quod est mortis signū et dānationis inditiū. Membrū n. quod dolorē nō sentit mortuū est et morbus insensibilis est incurabilis.

^[402]Velle peccare malū est; peccare peius: in peccato perseverare pessimū est: nolle pænitere mortale est.   –  ^[403]Terret me tota vita mea Deus meus quoniā diligenter discussa apparet mihi aut peccatū aut sterilitas: et si quid fructus in ea videt^ꝫ sic est aut simulatū aut imperfectū vt possit aut nō placere nō displicere tibi. ^[404]Et cū verè ita res sit sic est mihi quasi nō ita sit: quod est miseria super miseriā. Sic ludo et rideo quasi iā regnē tecū in regno tuo.

^[405]Luke 24.47. Hence we may learne y^t noe can obtaine remission of theire sīnes but who repent, and none but may obteine remission will they but repent: 1 against {illeg}sūption, 2 against despaire.

^[406]Vera pænitentia est sine intermissione temporis de p^rteritis malis dolere, et sic plangere cōmissa vt nō cōmittat plangenda. Irrisor nā est et nō verè pænitens qui adhuc agit quod pæniteat. / .Pænitentiā agere est et perpetrata plangere, et plangenda nō perpetrare: nā qui sic alia deplorat vt tn alia cōmittat, adhuc pænitētiā agere aut ignorat aut dissimulat./. ^[407]Inanis est pæt|n|itētia quā sequēs coinquinat culpa; nihil prosunt lamenta si replicāt^r peccata. –. ^[408]Quis quid feceris quæcū peccaueris adhuc in hac vita es: vnde te oio si sanare nollet auferret (ds).

^[409]Et de paruis peccatis pænitentia est agenda; quis parua nō propter hoc sunt negligenda, quia vt Greg. Nullū peccatū adeo paruū quod nō crescat neglectū. ^[410]Minimā peccatū scienter cōmissū grauius toto mundo. – ^[411]Ista leuia qu{æ} dicimus noli cōtemnere: si cōtēnis, quando appendis expauesce: qdo numeras leuia, multa faciūt vnū grande. Multæ guttæ implent flumē, Multa grana faciūt massā. – ^[412]Nullā peccatū criminale est dū displicet: nullū veniale dū placet. – Remedia cōv^ꝫsionis ad Deū nullis sunt cūctationibꝫ differenda; ne tempus correctionis pereat tarditate. Qui n. pænitenti indulgentiā promisit, dissimulanti diē crastinū nō spopondit. – ^[413]Si agis pænitentiā dū sanus es securus es quia egisti pænitentiā eo tempore quo et peccare potuisti. Si autē tunc vis agere pænitentiā, quando iā peccare nō potes, peccata te dimiserūt, nō tu illa. Duæ res sunt aut ignoscitur tibi aut nō ignoscitur. Quod{rū}|d| horū tibi sit futurū ego nescio, g^o dimitte incertū et tene certū. – ^[414]Stultū est in eo statu vivere in quo quis nō audet mori. et audacior est qui cū vno peccato mortali dormit quà qui cū septē hostibus: – ^[415]Nihil tantū decipit hoies quantū vana spes longioris vitā. – ^[416]Posito quod homo certus esset de vita longa pænitentia nō esset vs ad senectutē prolongāda quia vire in ha|i|c ætate reperitur quis qui se a peccatis quæ cōsuerit euellat. – ^[417]In extremo vitæ suæ p^t homo pænitere quia vs tunc p^t peccare et g^o vs tunc p^t de peccatis per divinā misericordiā veniā cōsequi, sed talis raro est vera et fructuosa. – ^[418]Cogita quod aiæ in inferno cruciātur sine spe misericordiæ. Si amor dei te tere|n|ere nō p^t saltē terreat timor iudicij metus {b}|g|ehēnæ etc ^[419]Nihil in hac vita p^ꝫtiosius tēpore quia breui hora posset quis veniā et gloriā obtinere, et plus quà totus mundus valeat promereri. – ^[420]Cū oe peccatū cōmittat^r corde ore vel opere iustū est ita curari per cōtrariū vt peccatū|o|r culpā aio detestetur, verbo accuset, et facto pæniteat. Hæ sūt trinæ dictæ quibus ad terrā promissionis itur. Exod. 5.3. Hæc est scala cū 3^bꝫ gradibꝫ quā vidit Iacob etc Gen: 28. Doius huic ī nititur – 1. vt cū sustineat. 2. vt ascendenti manā porrigat 3 vt fatigata e in cū respiciat. – ^[421]Sicut in radijꝫ solaribus videntur atomi minuti in aere qui nequaquā extra radios solares apparent: ita menti radio circūspectionis propiæ illustratæ apparent defectus minutissimi qui tenebrosis mentibus occultātur. – Soe a man in sinne as in y^e water {feeles} noe waight etc.. – ^[422]Peccatū meū cōtra me est sēꝑ Ps. 51.3. Detestatio peccati in actū ad hāc nō tenetur homo semꝑ habitu, ad hāc tenetur, si quis fecerit ꝑfectionis est. Sicut David etc – Ludolphus – 1^a ꝑtis. c. 20^o. ^[423]Pænitens oes fructus pænitentiæ suæ paruos habeat: nūquā sufficiat et semꝑ doleat, et de dolore gaudeat, nō semꝑ doluisse se doleat: dolorē cū vita finiat – ^[424]Aut cōt{illeg}|in|ui dolores cruciabunt pænitentē vitā meā; aut æterni cruciatus vexabunt puniendā aiā meā. ^[425]Sicut homo in Deū qui æternus est peccauit ita in æterno suo sct qdiu vixerit dolere debet ^[426]Multi gemūt pro peccatis nō quod peccata eis displiceant propter deū sed propter pænā. Nō nullos pænitet peccasse pro sola peccati turpitudine. Fructuosa cōtritio est cū quis de peccato q^o Deū offendit dolet et inde turbatur quia iniquitas amore iustitiæ sibi displicet. – ^[427]Duplex Genitꝫ dū plāgimus 1 quod male gessimus – 2 {illeg}|qu|od nō eg{illeg}|i|mus agenda – – Luc. 3. Nō solū fructus pænitentiæ sed dignos fructus pænitentiæ admonet esse faciendos. ^[428]Ne enī par fructus esse boni operis debet eius qui minus et eius qui āplius deliquit. – Facite etc ^[429]Quo^o fructificare poterimus? si vti peccatis aduersa faciamus. Aliena rapuisti? incipe donare nūc propria. fornicatus es? a{illeg} usum te suspende cōiugij. Inuiuriā fecisti? refer benedictionē etc Ne n. vulnerato sufficit ad salutem tantūmodo spicula da corpore euellere, sed etiā remedia adhibere vulneribus.

<1048v>

^[430]Quid durius quàm vt indicant (Novatiani) pænitentiam quam nō relaxent, cū vti veniam negando incentivū auferant pænitentiæ? – ^[431]Negāt his oportere reddi cōmunionē qui p^rvaricatione lapsi sunt. (Inter se nō cōsentiunt, Novatianus nomini pænitentiā dādā putavit, Novatiani peccatorū distinctionē faciunt. Sed deus distinctionē nō facit qui misericordiā promisit oibꝫ.

^[432]Maiora crimina maioribus abluuntur fletibus.

^[433]Quibus Chs ait tollite fagū meū qⁱ mitis sū, Novatianus ait {Im}mitis sum: quibus Chs dicit Inveniatis requiē etc his grave onus et durū imponit iugū Novatianꝫ.

^[434]Matt: 10. Ois qui cōfessus me fuerit. Quod est miserationis exagerat {sic}, quod vltionis extinuat {sic}.

^[435]Cū d^ꝫ Ois nullus a remuneratione qui fuerit qui fuerit cōfessus excludit^r. Matt: 10.

^[436]Os: 11.8 et 9. Nōne apparet quòd ideo nobis peccātibus indignet^r ds Iesus vt indignationis suæ nos terrore cōvertat? Indignatio g^o eius nō vltionis executio, sed magis absolutionis est operatio. ^[437]Sic n. dixit, Si cōv^ꝫsus ingemueris salvus eris. Expectat gemitus nostros sed temporales vt remittat perpetuos; expectat lachrymas nostras vt profūdat pietatem suā etc legātur reliqua –

^[438]Cū fructū oē (Novatiani) aufertis pænitentiæ, quid aliud dicitis nisi hoc; Nemo de vulneratis nostrū ingrediatur hospitiū, nemo in nostra sanetur ecclesia? Apud nos nō curantur ægroti, sani sumus, medicū nō habemus necessariū, qⁱ ipse ait, Nō opus est sanis medicus, sed his qui malè habent.

^[439]Despisers of counsell and correction shall eate y^e fruite of there owne way etc.

^[440]D. Conradꝫ Vortius affirmavit q^d Deus nobis salutē decrevit, si resipiscamus. Cōtra Lubertus Luc. 13.3. nō notat causā quare ab interitu liberemur; Sed ostendit quales sint qui liberantur. Act. {3}|{5}|.19. idē sēsus. Deus nō revocat remissionē faltā Ier. 31.34. Es. 44.22. Mich. 7.18. Ezechiel. 2.18 8.24. nō loquitur de vere iustificato sed de eo qui apparenter talis est.

^[441]Deferre not to {illeg} vnto y^e Lord, for etc

<1049r>

Pietas.

^[442]Lex apud Romanos; qui parentes in calamitatibꝫ deseruerit insepultus alijciatur

^[443]Romani probris et iniurijs poetarū subiectā famā habere noluerūt capite etiā puniri sancientes tale carmen condere si quis auderet, se potius quā deos suos huiusmodi iniurijs indignos docentes, quos nō sulùm patienter sed etiam libenter {scirent} poetarū maledictis lacerari.–.–. ^[444]Ita nos maiorē nostræ famæ quā {c}evinæ carā g{illeg}|h{aciemus}|

^[445]Plato poetas censuit vrbe pellendos deorū iniurias indignè ferens corrūpi animos civiū nolens.

^[446]Eximia Pietas Abrahā in īmolando filio.–. Tanta pietate p^rcell{ait} Theodosius.

^[447]Iunior vt oes deo cōsecratos honoraret, p^rcipuè tn quos audiebat venerāda actione pollere. Fert^r q^d cū Cōstātinopoli episcopus Chebronensis fuisset mortuus, sagū ejus valdè sordidū quæsierit eo circūamictus sit, credens se aliquid ex defūcti sāctitate ꝑmereri.

^[448]Decalogus in versibꝫ – Pietatis utilitus Prov. 2. last. / 3 {illeg}. / 3.8. / Prov. 4.10. /Prov. 4.18. et 22.\

^[449]Though y^e wicked prosper neither invie him nor be wicked For etc Prov. 3.31. the wise and god\lie/ shall inherit glorie (though {illeg} {deiethed}); & fooles dishonour though erothed. 35

^[450]How so ever god may {seme} to forget y^e godlie for blessinges {tēporall}; in respect of {eternall} he may be said to deale w^th thē as did Elkanah w^th Hannah. 1: Sam: 1.5. etc Am not I better to {yow} then 10 sonnes – thē all y^e world besides.

<1050r>

Prædicator.

^[451]Nō minus piū est docere animā sciā quàm p^rvere escā corpori.

^[452]Potentiū p^ꝫdicare silentiū damnabile, impotentiū culpabilis p^rdicatio.

^[453]Homo quod per hoiē discendū est sine superbia discat, et per quē docet^ꝫ alius sine invidia tradat quod accepit. etc. Cogitemus ipsū ap. Paulū licet divina et cælesti voce prostratū et instructū ad hoiē tn missū esse vt sacrementa perciperet at copularet^ꝫ ecclæ^[454]. Act: 9. ^[455]Et Centurionē Corneliū qvis exauditas orationes ejus eleemosynas respectas ei angelus nūciaverit Petro tn traditū imbuendo etc. Act. 10. ^[456]Et poterant vti oia per angelū fieri sed abjecta esset humana conditio si per hoies hoijbus verbū suū deus ministrare nolle videret^ꝫ. ^[457]Et q^oo templū homo Dei si deus de humano templo respōsa nō redderet? ^[458]Deinde ipsa charitas q^æ sibi invicē hoies nodo vnitatis astringit nō haberet aditū refūdendorū et quasi miscendorū sibimet animorū \si/ etc. Philippus Spadonē instruxit Act 8.

^[459]Magnū onus opus et arduū, et si ad sustinendū difficile, vereor ne ad suscipiendū temerariū. Ita sanè si de nobis ipsis p^rsumeremus. Nūc vero cū in illo sit spes peragendi hujus operis a q^o nobis in cogitatione multa de hac re iā tradita tenemus nō est metuendū ne dare desinat cætera cū ea quæ data sūt cœperimus impendere^[460]. Ois enī res quæ dando nō deficit dū habet^ꝫ et nō datur nondum habetur q^oo habenda est. Ille ait ^[461]Qui habet etc. Dabit ergo habenti (i) cum benignitate vtentibus eo quod acceperūt adimplebit at cumulabit quod dedit. ^[462]Illi 5 at illi 7^ē erant panes antequā inciperent dari er|s|urientibus. Quod vbi fieri cœpit cophinos et sportas satiatis tot hoiu millibus impleverunt^[463]. Sicut ergo ille panis dū frangeret^ꝫ accrevit; sic ea quæ ad hoc opus aggrediendū iā Ds p^rbuit cū dispensari cœperint eo ipso suggerente multiplicabunt^ꝫ vt in ipso hoc hostro ministerio nō solū nullā patiamur inopiā sed de mirabili etiam abundantia gaudeamus.

^[464]Is est optimus docendi modus quo fit vt qui audit verū audiat, et quod audit intelligat.

^[465]Quid prodest clavis aurea si aperire quod volumus nō p^t? aut quid obest lignea si hoc potest, quando nihil quærimus nisi pateat q^d clausū est? Sed quoniam inter se habent nōnullā ^[466]similitudinē vescentes at discentes propter fastidia plurimorū etiā ipsa sine quibꝫ vivi nō p^t alimenta condienda sunt^[467].

^[468]Verè dixit quidā eloquens ita dicere debere eloquentē vt doceat vt delectet vt flectat. Docere necessitatis esse, delectat|r|e suavitatis, Flectere Victoriæ.

^[469]Oportet et eloquentē ecclesiasticū qdo suadet aliquid quod agendū est nō solū docere vt instruat, et delectare vt teneat, verū etiam flectere vt vincat.

^[470]Avertat deus ab ecclesia sua q^d de synagoga Iudæorū Ier. cōmemorat. 5. {velt} \{eibꝫ}/. ^[471]Absit absit a nobis vt sacerdotes plaudāt manibꝫ iniqua dicentibꝫ et plebs dei diligat sic. Absit a nobis tāta dementia nā quid faciemus in futurū? et certè minus intelligāt^ꝫ, minus placeant, minus moveant q^æ dicūt^ꝫ, vera tn dicant^ꝫ et iusta etc –.

^[472]Quisquis dicit nō esse hoijbus p^rcipiendū quid vel quemadmodū doceāt quia doctores Sanctꝫ efficit spiritus Matt: 10. p^t dicere nec orādū nobis esse quia ds ait. Matt: 6.8. Aut ap. Tim. et Tito nō debuisse p^rcipere etc Intelligendū hoiu officia ipso S^o S^u largiente in docendis etiā ipsis ^[473]doctoribꝫ nō debere cessare, et tn ne qui plantat esse aliquid etc ^[474]Vnde quibuscū operātibꝫ nemo rectè discit q^æ ꝑtinent ad vivendū deo nisi fiat a deo docilis Ps. 142.10. Vulg. / Sicut corporis medicamenta q^æ hoijbꝫ ab hoijbꝫ adhibēt^ꝫ nō nisi eis prosunt quibus deus oꝑat^ꝫ salutē qui et sine illis mederi p^t cū sine ipso illa nō possint et tn adhibent^ꝫ et si hoc officiosè fiat inter oꝑa misericordiæ deputat^ꝫ; ita et adiumenta doctrinæ tunc prosunt aiæ adhibita per hoiē cū deus oꝑat^ꝫ vt prosint qui potuit Euāgeliū dare hoij etiā nō ab hoijbꝫ ne ꝑ hoiē. –.–

^[475]Habet vt obedienter audiat^ꝫ quātacū granditate dictionis maius pondus vita docētis^[476]. sed quoniā boni fideles Deū audiūt qui ait Matt: 23.3. / 1. Phil. 15. / 2 Phil. 21. – Multis ita prosunt dicendo q^æ nō faciunt; sed longè pluribꝫ prodessent faciendo quæ dicunt. Abundāt qui malæ vitæ suæ defensionē ex p^rpositis suis e{t} doctoribꝫ quærūt respōdētes corde suo aut etiā ore, Quod mihi p^rcipis cur ipse nō facis? Ita fit vt eū nō obedienter audiant qⁱ seipse nō audit et Dei verbū q^d eis p^rdicat^ꝫ eū ipso p^rdicatore cōtemnāt. Ap. cū dixisset 1 Tim: 4. Nemo adolescētiā tuā cōtemnat subjecit vnde nō cōtemneret^ꝫ, sed forma esto fideliū in sermone in cōv^ꝫsatione etc –.–.

^[477]Nō existimet D. dici melius nisi quod d^ꝫ verius etc Sicut cujus pulchrū corpus et deformis est aius magis dolendus est quà si deforme haberet et corpus: ita qui eloquenter ea quæ falsa sunt dicūt magis miserādi sunt quàm si talia deformiter dicerent. Qui vtrū nō p^t dicat sapiēter q^d nō dicit eloquenter potius quà dicat eloquēter q^d nō dicit sapienter^[478].

^[479]Si ne hoc quidē potest ita cōverset^ꝫ ut nō solùm p^rmiū sibi cōparet sed etiam p^rmiū habeat alijs exempū et sit ei quasi copia dicendi forma vivendi.

–.–.–. Licet cōtendere pro veritate – vid. in Quæstiones 1058.

<1050v>

Correptio aliorū. Prædicator.

^[480]Nescio me vnquā aliquos corripiendo cōtristasse abs mea quo magna tristitia.

^[481][482]Sūt quidā qui bene pronūciare possunt quid autē ꝑnuncient excogitare nō p^nt. Quod si ab alijs sumant eloquenter sapienter cōscriptū memoriæ cōmendent at ad populū ꝑferant si eā personā gerūt nō improbè faciunt etc Nec deferrendi sunt isti voce Ier. Proph. 23.30. Qui n. furāt^ꝫ alienū auferūt: verbū autē dei nō est ab eis alienū qui obtemperant ei: potius ille dicit aliena qui cū dicat bene vivit malè. Quæcū enim bona dicit eius excogitari vidēt^ꝫ ingenio, sed ab eius moribꝫ aliena sunt. Eos ita dixit Deus furari verba sua qⁱ boni volunt videri loquendo q^æ dei sunt, cū mali sint faciendo q^æ sua sunt. Nec sane ipsi dicunt bona quæ dicūt si bene attendas. Quo^o n. dicūt verbis quod negant factis? Nō n. frustra de talibꝫ ap. ad Tit. 1.16. Chs hypocritæ q^oo potest bona loqui cū sitis mali? Per hoc et ea q^æ dicunt qdo bona dicunt nō ipsi dicūt, voluntate sct at opere negādo q^d dicūt. Vnde cōtingit vt hoo disertꝫ et malus sermonē q^o veritas p^rdicet^ꝫ dicendū ab alio nō diserto sed bono ipse cōponat. Quod cū fit ipse a seipso tradit alienū, ille ab alieno accipit suū. Cū vero boni fideles bonis fidelibꝫ hāc operā cōmodāt vtri sua dicunt. quia et Deus ipsorū est cuius sunt illa quæ dicunt; et ea sua faciunt q^æ non ipsi cōponere potuerūt qui secūdū illa cōpositè vivunt.

^[483]Si regina oravit Hester c. 14. pro suæ gentis temporaria salute locutura apud regem vt in os eius deus cōgruū sermonē daret. qto magis orare debet vt tale munus accipiat qui pro æterna hoiu salute in verbo et doctrina laborat? Etc.

^[484]In his 4^or libris nō qualis ego essē cui multa desunt, sed qualis esse debeat qui in doctrina sana (i) Christiana nō solū sibi sed alijs etiā laborare studet quātulacū pot{is}|ui| facultate disserui: Similiter dicat^ꝫ de sermone ad similia hortatorio.

^{[485][486][487]}Plerun a malis docendis admonendis aliqdo etiā obiurgādis et corripiendis malè dissimulat^ꝫ: vel cū laboris piget, vel os eorū verecundamur offendere; vel cū eorū inimicitias devitamus ne impediant et noceant in istis tēporalibꝫ rebꝫ sive quas adipisci adhuc cupit nostra cupiditas, sive quas amittere formidat infirmitas ita vt (qvis bonis vita malorū displiceat et ideo cū eis nō incidant in eā damnationē q^æ post hāc vitā talibꝫ p^rparatur; tamen quia propterea peccatis eorū dānabiliter parcūt dū eos in suis licet levibꝫ et venialibꝫ metuūt) iure cū eis temporaliter flagellent^ꝫ qvis in æternū minimè puniāt^ꝫ. Iure istā vitā qdo divinitꝫ affligūt^ꝫ cū eis amarā sentiunt cujus amando dulcedinē peccātibꝫ eis amari esse noluerunt. nā si propterea quis obiurgandis malè agentibꝫ parcit quia opportunius tempus inquirit vel eisdē ipsis metuit ne deteriores ex hoc efficiant^ꝫ vel ad bonā vitā et piā erudiēdos impediant infirmos alios et ꝑmāt at avertāt a fide nō videt^ꝫ esse cupiditatis occasio sed charitatis consiliū.–. ^[488]Flagellant^ꝫ simul nō quia simul agūt malā vitā sed quia simul amant temporalē vitā nō quidē æqualiter sed tn simul, quā boni cōtēnere deberent vt illi correpti at correcti cōsequerent^ꝫ æternā, ad quā consequendā si nollent ee socij ferrent^ꝫ et diligerent^ꝫ inimici: quia donec vivūt semper incertū est vtrū volūtatē sint in melius mutaturi.

^[489]Qua in re nō vti parē sed longè graviorē habent causā quibꝫ per Ezech d^ꝫ. {33}. Ille in peccato etc ad hoc n. speculatores cōstituti sūt etc. Nec ideo tn ab huiusmodi culpa penitꝫ alienus est qui licet p^rpositus nō sit in eis tn quibꝫ vitæ huius necessitate cōiūgit^r, multa monēda et arguenda novit et negligit devitans eorū offensiones propter illa quibꝫ in hac vita nō indebitis vtitur, sed plus quàm debuit delectatur.

^{[490][491][492]}Si rationi perspicuæ veritatis infirmus humanæ consuetudinis sensus nō auderet obsistere sed doctrinæ salubri languorē suū tāquā medicinæ subderet donec divino adiutorio fide pietatis impetrante sanaretur nō multo sermone opus esset ad cōvincendū quemlibet vanæ opini|a|tionis errorē his qui rectè sentiū et sensa verbis sufficientibꝫ explicant. Nunc vero quoniā e|i|lle est maior et tetrior insipientiū morbus aiorū q^o irrationabiles motus suos etiā post rationē planè redditā quanta hoij ab hoie debet^ꝫ, sive nimia cæcitate q^a nec aperta cernūt^ꝫ sive obstinatissima pervicacia q^a et ea quæ cernūt^ꝫ nō ferūt fit necessitas copiosiùs dicendi plerū res claras velut eas nō spectantibus intuendas, sed quodāmodo tangendas palpātibꝫ et cōnivētibꝫ offeramus.

^[493][494]Religionis Christianæ p^rcepta de iustis probis moribꝫ si simul audirent at curarent reges terræ & oes oes iudices terræ, iuvenes et virgines, senes cū iunioribꝫ, ætas ois capax et vter sexus et quos Baptista Iohānes alloquit^ꝫ exactores ipsi at milites; et terras vitæ p^rsentis ornaret sua fælicitate resp. et vitæ æternæ calmē beatissimè regnatura cōscenderet. Sed quia iste audit, ille cōtemnit, plures vitijs male blādiētibꝫ quàm vtili virtutū asperitati sunt amiciares, tolerare Christi famuli iubent^r, sive sint regis sive principes sive iudices sive milites sive provinciales sive divites sive pauperes sive liberi sive servi vtriuslibet sexus, pessimā etiā si ita necesse est flagiosiss. remp. et in illa angelorū quadā sanctiss. at augustiss. curia celesti rep. vbi dei voluntas lex est clariss. sibi locū etiā ista tolerantia cōparare. Simile nos dicamus hodie

^[495]Quid est hoc quod vigilantibus pastoribus angelus apparuit eos dei claritas circūfulget nisi quòd illi p^r cæteris videre sublimia merentur, qui fidelibus gregibus p^resse sollicitè sciunt? Dum ipsi piè super gregē vigilant, divina super eos gratia largius coruscat.

^[496]Nō celaverunt silentio pastores arcana q^æ divinitus agnoverant sed quibuscū potuere dicebant, q^ia et spirituales ecclæ pastores in hoc maximè ordinati vt verbi dei mysteria p^rdicent et mira quæ in scripturis didicerunt miranda suis auditoribus ostendant.

^[497]Marc. 1. angelus vocatur Iohānes nō naturæ iuxta hæresim Origenis sed officij dignitate – sic oes qui sacerdotij grada rite fungūt^ꝫ āgeli p^nt vocari. Mal. 2.7.

^[498]Iohānes vox a propheta vocat^ꝫ quia verbū p^rcedit patris q^d ꝑ eius ministeriū ab hoijbꝫ auditur. Parate viā doij {sic}] Oes qui fidem rectā et bona opera p^rdicat quid aliud quà venienti doio ad corda audientiū viā parat vt hac vis gratiæ penetret et lumen veritatis illustret vt rectas deo semitas faciat dū mūdas in aio cogitationes ꝑ sermonē bonæ p^rdicationis format.

^[499]Potest habitus et victus Ioānis nō incōvenienter etiā per significātionē qualitatē internæ cōversationis eius exprimere. ^[500]Nā austerioribꝫ utebat^ꝫ indumentis Matt. 2. – quia vitā peccātiū nō blādimentis fovit, sed vigore asperæ invectionis increpavit Luc. 3. ^[501]Zonā pelliceā habebat quia carnē suā crucifixit cū vitijs et cōcupiscentijs suis. /{vit. 1138.}\

<1051r>

Prædestinatio.

<1052r>

Præmiū.

^[502]Quibus verbis dici aut qua cogitatione capi p^t p^rmiū q^d deus in fine daturus est; quando ad consolationē hujus itineris tantū dedit de spiritu suo q^o in adv^ꝫsis vitæ hujus fiduciā charitatē tantā ejus quem nōdū videmus habeamus etc vt id quod ostendit esse faciendū cū delectatione faciamus.

<1052v>

Præmeditatio.

<1053r>

Præsumptio.

<1053v>

Procrastinatio.

<1054r>

Promissa.

<1055r>

Professio Christi.

^[503]Basilius amicitiā imperatoris magnā cū pietate iudicavit, sine q^a perniciem potius appellabat. et Staltitiā (Christianā) semper habere exoptabat.

<1055v>

Propheta.

<1056r>

Proditor.

<1056v>

Pudox.

^[504][505]Pudor me tantopere impedita distinet vt vix sine pudore vxori res vulgares enūciem, vix iā domi servitio imperem. Ex pudore hæc cōsecuta sunt a pue^{illeg}ro, q^d mihi sempter sim diffisus; quòd aliorū factis audiendis, sermonibꝫ observandis et adv^ꝫtendis in vsū meū studuerim, plus in audiendis alijs fructus ꝑceperī quà in dicendo alijs attulerim. etc.

^[506]Nihil mihi secundū benedictionē deī tā cōmodavit in rebus oibꝫ quà illa de me ipso diffidentia ex cōscia infirmitatis et pudoris etc.

^[507]Pulchra virtus verecundiæ et suauis gratia quæ nō solū in factis sed etiā in ipsis spectat^r sermonibus. Verecūdia pudicitiæ comes, cuius societate Castitas ipsa tutior est. Bonas enī castitatis regendo pudorē coes q^æsi se p^rtendat ad ea q^æ prima pericula sunt pudicitiā temerari nō sinat.–.–Verecūdia multū cōciliat græ apud Deū nrū. Nō ne hæc p^rtulit Publicanū, qui nec oculosaudebat ad cœlū leuare? ^[508]Diues est modestia apud Deū apud quē nemo diues, quia portio dei est.

^[509]Verecūdia cū sit oibꝫ ætatibus ꝑsonis temporibus et locis apta, tn adolescentes iuveniles anos maximè decet.

<1057r>

Providentia dei.

^[510]vide Deus pa: 1. 3. – Manus deo duæ etc.

^[511]As y^e waues p^ꝫvaile nothinge against a fare rocke but dash thēsev{illeg}|lves| asunder; soe they who secke to cast him downe whom y^e divine providence vpholdeth.

^[512]Si iniuria est Deū regere mūdū nōne est maior iniuria fecisse{;} cū aliquid nō fecisse nulla iniustitia sit: nō curare quod feceris sūma inclementia?

<1058r>

Quæstiones.

^[513]Noli verbis cōtendere etc 2 Tim: 2.14. Nō hoc ideo dictū vt adv^ꝫsarijs oppugnantibꝫ veritatē nihil nos pro veritate dicamus. Cōtrariū p^rcipit^ꝫ Tit 1.9. Verbis n. cōtēdere est, nō curare quo^o error veritate vincat^ꝫ, sed quo^o tua dictio dictioni p^rserat^ꝫ alterius.

<1058v>

Quærere Christū.

^[514]Multi nō curant quærere, quē tn desiderāt invenire, cætera titulo Tribulatio.

^[515]Quærite deū 1^o sapienter stella, duce {1} Maria (scriptura) Matt. 2. cū Magis. 2^o. dolenter cū Maria et Ioseph. Luc. 2. 3^o diligenter cū muliere habente drachmas io^ē Luc. 15. 4^o permanenter vt inveniamus. Matt: 7.

^[516]Wisdome must be sought after as silver and searched for as treasures.

<1059r>

Ratio reddenda.

<1060r>

Rebellio.

<1060v>

Recreatio.

<1061r>

Regeneratio.

^[517]Aij quædā mors est vitæ prioris morū rejectio: Ca{illeg}|p|: 2^o. ^[518]Cujus ani Cujus aius nō sic moritur huic seculo ne incipit configurari veritati in graviorē mortem morte corporis trahitur, ne ad cōmunionē cælestis beatitudinis sed ad luenda supplicia reviviscet.

^[519]Vnusquis qlibet laudabiliter vivens cedit in quibusdā carnali cōcupiscentiæ et si nō ad facinorū īmanitatē et gurgitē flagitiorū at impietatis abominationē ad aliqua tamē peccata vel rara vel tāto crebriora qto minora – vt nō tēporalia {ꝑ}. illis ꝑpeti se iudicēt indignos.

<1062r>

Redemptio.

^[520]Quoniā Iesus Chs rex cætorū semetipsū tradidit vt te de potestate diaboli liberaret et deo patri acquireret; ergo libenter da te ipsū illi qui te redemit de manu inimic. Integrā te da illi, quia ille vt te salvaret integrā se tradidit.

^[521][522]Super oia reddit amabilem te mihi Iesu bone calix quem bibisti opus nostræ redemptionis. Hoc oio amorem nostrū facilè vendicat totū sibi. Hoc inquam est quod nostrā devotionē et blandiùs allicit et iustiùs exigit vt arctiùs stringit et afficit vehementius. Multùm quippe laboravit in eo Salvator; nec in oi mundi fabrica tantū fatigationis auctor assumpsit. Illa dixit et facta sunt , mandavit et creata sunt Ps. 32. At vero hoc et in dictis suis sustinuit contradictores et in factis observatores et in tormentis illusores et in morte exprobratores. Adde quòd hanc ipsam dilectionem non reddidit sed addidit. Nam quis prior etc Ro: 11. prior dilexit nos nos {sic}. 1 Ioh. 4. Dilexit non existentes imo resistentes. Ro: 5. Cū adhuc inimici essemus. Alioquin si non dilexisset qui nondū possedisset amicos; sicut decdū quos diligeret essent si non dilexisset qui nondū essent.

^[523]Indica mihi vbi pascas. Bonus pastor qui aiā suā etc. Io: 10. animā pro illis, carnem illis. Illā in p^ꝫtium, istam in cibum. Res mira ipse pastor ipse pascua est, ipse redemptio.

^[524]Sicut ille qui medet^ꝫ vulneri corporis adhibet quædā contraria sicut frigidū calido etc quædū similia sicut linteolū vel rotūdo vulneri rotūdū vel oblongū oblongo ligaturā ipsā nō eādē membris oibꝫ sed similem similibus coaptat. ^[525]Sic sapientia dei hoiē curās seipsā exhibuit ad sanādū ipsa medicus, ipsa medicina. Quia ergo per superbiā homo lapsus est humilitatē adhibuit ad sanādū: Serpentis sapientia decepti sumus, Dei stultia liberamur (1. incarn: e)|t| p^rd:) Quemadmodū autē illa sapientia vocabat^ꝫ, erat autē stultia cōtēnentibꝫ Deū: Sic ista quæ vocat^ꝫ stultia sapientia est vincentibꝫ diabolū. Nos īmortalitate malè vsi sumus vt moreremur, Chs mortalitate benè vsus est vt viveremus. Corra|u|pto aio fæminæ ingressus est morbus: integro corpore fæminæ processit salus. Et exemplo virtutū eius vitia nostra curāt^ꝫ. Similia (etc) quòd ꝑ fæminā deceptos per fæminā natus, homo hoies, mortalis mortales, morte mortuos liberabit.

<1063r>

{Relaps{illeg}} Remissio Religio.

^[526]Tullius suo sermone principio 5ⁱ l. de rep. Nostris vitijs remp. verbo retinemus, re ipsa vero iam pridem amisimus – May not we say soe of Religion lookinge into our lifes?

<1063v>

Protestantes.

<1064r>

Resurrectio.

^[527]Hoc modo locutionis q^o significat^ꝫ a ꝑte totū (Synechdochico sol) illa de resurrectione christi solvit^ꝫ quæstio. Pars enim novissima diei q^o passus est nisi pro toto die accipiat^ꝫ (i) adjuncta etiam nocte p^rterita, et nox in cujus parte vltima resurrexit nisi totꝫ dies accipiat^ꝫ adjuncto sct die illucescente nō p^nt esse 3^es dies et tres noctes quibus se in corde terræ p^rdixit futurū^[528]. – Repone in 181

^[529]Ob: contra resux. q^d tantū multi sepultorū resurgent. Dan: 12.2. Sol: Multi pro oes, sicut Gen: 17.4. Gen: 22.18. – Or because y^e buried are not all y^e dead. Christ as a Saviour causeth y^e godlies resurrection, as a iudge y^e wickeds.

1. Ps. y^e ungodlie shall not stād in iudgm^t. nō intelligit^ꝫ de personis sed causis. Pet. Martyr

{Flesh} and bloode shall not inherrit. Ap: nō intelligit^ꝫ de substātia sed cōcupiscētijs – Greg. Moral. ^[530]Posita causa efficiente sufficienti sequit^ꝫ effectus, g^o posita resurrectione Christi, oportuit subsequi resur: humanā: verū est ans in causis necessarijs, nō volūtatijs. Tho: Aquin.

^[531]The resur. caused Paul indevour to haue a cleare cōscience toward god and men. Act. 24.16. All shall rise but as Phaarohes 2 servante \came out/ in|of| prison some to honour some to death vid. Eccles. Hist. Euseb. l. 5. c. 2^o. Sol. 108. B.

<1065r>

Remissio pecc.

^[532]Cœlestis Ierusalē civiū quodāmodo asylū est vera remissio peccatorū.

^[533]In 3 res{pectes} we cōtinue daylie to aske god forgeuenesse of sinne{illeg}. 1^o. because we daylie cōmitte offense. q^d quotidiana est offensio oportet vt sit q^otidiana etiā remissio. Aug. de vera & fals. parnit. c. 5^o. 2^o. we destre greater assurance and move cōfortable feelinge of forgeuenesse, that y^e testimonie of the {Spirit} may move freelie {illeg} vnto v{illeg}, thy sinnes are forgeuen thee as Bern: speakee in Annūciat ser: 1. principio 3^o. we {p}ray for the fruite and effort of the forgeuenesse of our sinnes – ^[534]Gaude te redēptū, sed nōdū re: spe securus esto. Etenī si nō gemueris in spe, nō pervenies ad rem. – The prophet David geveth vs to vnderstād Ps. 3|2|2. y^t forgeuenesse of sinnes is blisse and happinesse, and g^o a freedome from all miserie & sorrowe we still liue in miseria & sorrowe and some whollie straungers to all {illeg} of blisfull state. And g^o beinge still in case as if our sinnes were not forgeben vs we still pray for forgeuenesse of sinnes, y^t as we haue heard soe we may see and by efforts may discerne and en{illeg} the same forgeuenesse. Iuspice etc

^[535]Matters of faith 1 some are fullie acted as y^e creatiō of y^e world etc 2 some designed onlie and ꝑnoūced by god theese we may pray for etc

<1065v>

Revelatio.

<1066r>

Rex.

^[536]Cū probrū iacitur in principē patriæ bonū at vtilē, tanto est indignius quanto a veritate remotius et a vita illius alienius.

^[537]Iuxta illue Poetæ, Mobile mutat^r semper cū principe vulgus – Principes se habēt ad populos sicut caput ad mēbra; quia ipsi sunt minorū capita, fōtes et exēplaria. Vnde si exēplā sit falsū scriptor excusator – Ideo medicus curat p^rcipuè vt caput sit sanū, q^ta si caput infirmū cætera mēbra dolent. Facientes artificialiter aquæ ductus curāt principaliter q^d fōs sit clarus. Ita stationarij vt exēplaria sint correcta; Ita Solomō volens virtutes morales in corpus ecclæ trāssūdere a iudicibus et principibus incipit.

^[538]Qui deū cōtemnit facilè contemnit imperatorem Horsmisdis dictū regi Iabēti negare Deu.

fatis iuvenescere debent Callirhoe geniti non ambitione nec armis ^[539]Fatis regnatur non ambitione nec armis. God {geueth} scepters and crownes, not {mū}.

^[540]Sunt superis sua iura. – De dijs nubētibus sorores – De p^rrogativis regū dicat^r.

<1067r>

Risus.

<1067v>

Rixæ.

<1068r>

Sacramenta.

<1069v>

Sacra|i|legiū.

<1070r>

Sacrificia.

<1071r>

Salvatio.

<1071v>

Salutis iter & media.

<1072r>

Sanctitas.

^[541]Heb. 12.14. The more holie we are the more like we are vnto god. For Sanctitie doth mold us anew and repaireth in vs y^e lost image of god. – Levit. 11.44. We must labour to become like Nathanael \true/ Israelites in whō is noe guile. – Sanctitas animarū aia, vitarū vita. – ^[542]Circūcisiō is nothinge and vncircūcisiō is nothinge but a new creature. Soe we wealth is nothinge, honour is nothinge etc but a holie life. Pitie alone is great riches alone, but w^thout it all riches be nothinge – worth –

^[543]This Ioseph saw etc and therefore answeared his mistresse. – God is most glorious in himselfe and he can glorifie himselfe {illeg} by our cōfusion. But it is his will and better for vs y^t he be glorified by our salvation. – {illeg} Reason – We must be holie because we are the temples of god wherein he desire to dwell. If we were to intertaine our king into our howses we would sweepe them etc and shall we not cleanse our boddies and soules for the Trinitie? What fellowship betwixt righteousnesse & vnrighteousnesse, etc. ^[544]Sathans wholl indeuour is to keepe out the Trinitie by seekeing to pollute vs, He sende in last at our eies matter of detraction at our eares etc If we sanctifie not our selues god may coe vnto vs per vindictā but not per gratiam. As Ioseph charged his brethren not to see his face w^thout little Benjamin: Soe god hath threatned vs y^t we shall never see his face w^thout sāctiti{e}. ^[545]Let vs g^o geue vp our soules and boddie etc – ^[546]The best of vs shall never be but {upsi}table seruants, we rather affect then effect good; yet we must striue towards ꝑfectiō. We must haue the like manner of Sanctitie w^th y^e angells & saincte in heauē, though not the same measure – As y^e Romans had theire temples of honour & virtue etc soe we must passe thorough the temple of grace and a virtuous life to glorie –

That's noe coine of Cæsars w^ch hath not Cæsars image; nor he gods chossen who hath not his image stamped ō his heart – Sanctitas verū Palladiū semꝑ comitat^r eā salus.

<1072v>

Sanctorū cōmunio.

^[547]Sanctorū cōmunionē cum appellamus quam sancti cū Deo et inter se tenent^r colere divinæ gratiæ & voluntatis cōscientiâ. ^[548]Per sanctus intelligimus tam inchoatos quàm perfectos. Iam enim templū Dei sanctū vocatur etiam cū ædificatur. De h{illeg}|{oe}|ū alteris 1. Cor: 13.9. ^[549]Divinæ gratiæ et volūtatis {illeg}ictia] quia in eccla Deus solus causa vnica est officiorū eius oiu ad q^æ qui ꝑtinent ad ecclā {i^obꝫ} modis ad ducūt^r, Gratiâ quā testatā facita Deo accepta aut sperata beneficentia deinde authoritate et imperio ejus.

^[550]Cōmunionis sanctorū duæ sunt species invisibilis. visibilis. ad spiritus et intelligentiàs ꝑtinet.

^[551]Invisibilis sanctorū cōmunio 2^plex sanctorū cū Deo. Sanctorū inter se. Cū alijs rebus creatis nō cōmunio sed cōmunicatio potius habetur.

^[552]Invisibilem sanctorū cōmunionē cū Deo p^rstat ipse Deus perficit  & carnis Christi & Spiritus cōmunicatione. Quæ cōmunio mente humana cōp^ꝫhendi nō p^t nedū sermone explicari etc. (Huius cōmunionis modū in Christo solùm statuimus, & quidem in vera ipsissimæ carnie eius & spiritus cōmunicatione; quia solus) Christus vtro modo) nexus est vnionis nostræ cū Deo vt Cyrillus inquit) nobis quidem vt homo Deo autem patri vt Deus naturaliter advnatus, & (quod amplius est) seipsū nobis gratiose exhibens vt vescamur carne ipsius & bibamus sanguinē ad vitā æternā. Hanc cōmunionē explicaverūt Hilar. l. 8^o de Trinit. Cyril. l. 11. in Euang. Ioh. c. 26. et 27. Hic enī cōcludit his verbis, Ergo in patre filio et spiritu oes sumus vnū. vnū autē dico habitudine at affectione, vt cæperamus dicere , vnū pietatès cōsensu, vnū sactæ Christi carnis cōmunione, vnū vnius sancti spiritus ꝑticipatione etc. Ecclā etiam quantula p^t Deo reddit, hæc 2^abꝫ in rebus posita sunt in pictate et pictatis officijs. Officia pictatis exhibent deo Cælites specie Terrestres fide. 2. Cor: 5.7. Pictatis 3^ia officia Sermonū dei perceptio. Preces cū gratiarū actione. Obedientia fidei. Hæc officia implent^r perfectè in cœlis, imꝑfectè in terris. Invisibilis cōmunio sanctorū inter ipsos posita est in Fraterna animorū coniunctione. Coniunctionis officijs. Animorū coniunctionē at studiorū inesse mēbris ecclæ catholicæ res ipsa loquitur: si quibus autem nulla est aut perexigua eā ingenerari vel augeri oporter. Nā vnus pater est oiu Eph. 4.4. Officia coniunctionis quædā sunt Purè spiritualia, ad cælites pertinent. Circūvestita corporalibus instrumentis, ad terrestres ꝑtinent. Cælitibus officia demādata Exempli, ab angelis et spiritibus iustorū p^rstantur. Preces etc. Ministerij, ab angelis solie p^rstāt^r. nā Apoc. 14.13. Angelorū ministeriū Extraordinariū ex speciali mandato Dei. Ordinariū, quod ordinarie deo sanctorū causa exhibent, stāt corā eo etc.

<1073r>

Sabbatum.

<1074r>

Salutationes.

<1075r>

Satisfactio.

^[553]Peccaminū medicinæ pænæ et ergo ad satisfaciendū sunt necessariæ. Nā licet deo nihil posset subtrahi: tn peccator peccando quātū in eo est subtrahit q^d est ad honorē dei; et ideo cū satisfactio sit quædā recōpensatio oportet q^d per cū sibi ipsi pænitens aliquid s{illeg}|u|btrahat q^d ad honorē dei cedat. – Nō habemus nisi tria bona animæ corporis, fortunæ. Ex bonis fortunæ subtrahimus aliquid ꝑ eleemosynū; corporis, per iuiuniū: ex bonis aiæ nō oportet aliquid subtrahi qtū ad diminutionē bonorū quia ꝑ ea efficimur deo accepti, sed ꝑ hoc quod submittimus ea sūt tā aiā quà eius bona totaliter deo et hoc sit per orationē. Iste numerus videt^r ordinatus cōtra radices peccatorū contra Cōcupiscentiā carnis ieiuniū; cōtra cōcupiscētiā oculorū eleemosyna: cōtra suꝑbiā vitæ oratio.

<1076r>

Scandalum.

<1077r>

Schisma.

^[554]Episcopatus amissi dolore suc|s|census Novatianus schisma cōposuit.

<1077v>

Puritani.

<1078r>

Scriptura.

Vide virtutem 1^ā Colūbæ in Innocentes. – et 2^ā. pa: 609

^[555]Quædā dicta (in sacra scriptura) densissimā caliginē obducunt. Quod provisū divinitùs esse nō dubito ad edomandā labore suꝑbiā et intellectū a fastidio revocādū etc.

^[556]Nemo ambigit et ꝑ similitudines libentius quæ cognosci et cū aliq^a difficultate quæsita multo gratiùs inveniri. Qui n. prorsus nō inveniūt quod quærunt fame laborant. Qui autē nō quærunt quia in prōptu habent fastidio sæpe marcescunt.

^[557]Magnificè igit^r et salubriter SS^us ita scripturas sanctas modificavit vt locis apertioribus fami occurreret, obscurioribꝫ autem fastidia detergeret. Nihil enī ferè de illis obscuritatibus eruit^r quod nō planissime dictū alibi reperiatur.

^[558]Tenebit hoo hunc modū in scriptoris canonicis vt eas quæ ab oibꝫ accipiunt^r ecclesijs catholicis p^rponat eis quas quædā nō accipiunt. In eis vero q^æ nō accipiāt^r ab oibꝫ p^rponat eas quas plures graviores accipiunt etc – Plurima in hūc se opū.

^[559]In ijs quæ apertè in scriptura posita sunt inveniunt^r illa oia quæ continent fidem mores vivendi spē sct at charitatem.

^[560]Ad obscuriores locutiones illustrandas de manifestioribꝫ sumant^r exempla.

^[561]Septuaginta interp^ꝫtes vt multi nō indigni fide p^rdicant cellis separati similiter interp^ꝫtati, latini ergo codices horū authoritate emendādi etc –.

^[562]Quantū minor est auri argenti vestis copia quā de Ægipto secū populus Israeliticus abstulit in comparatione divitiarū quas postea Hierosolymæ cōsecutus est q^æ maximè in ^[563]Solomone rege ostendunt^ꝫ; tanta fit cuncta scia q^æ quidem est vtilis collecta de libris Gentiū si divinarū scripturarū scia cōparet^ꝫ. Nā quicquid homo extra didicerit si noxiū est ibi dānat^ꝫ, si vtile est ibi invenit^ꝫ. Et multo abūdātius ibi inveniat q^æ nusquā alibi. etc.

^[564]Quando ex ijsdem scripturæ verbis, duo vel plura sentiunt^ꝫ, etiamsi latet quid senserit ille qui scripserit nihil periculi est si quodlibet eorū cōgruere veritati ex alijs locis sactorū scrip. doceri p^t id tn eo conāte scrutatore vt ad volūtatē ꝑveniat^ꝫ authories etc. ^[565]Ille quippe author ipsā sentētiā forsā vidit et dei Sp^us ipsā occursurā lectori velauditori p^rvidit, imo vt occurreret providit. Nā quid in divinis eloquijs vberius potuit divinitꝫ provideri quà vt eadē verba pluribꝫ intelligāt^ꝫ modis quos alia nō minus divina cōtestātia faciant approbari?

^[566]Vbi talis sensus eruit^ꝫ cujus incertū certis scrip. testimonijs nō possit aperiri restat vt ratione reddita manifestus appareat etc sed hæc cōsuetudo periculosa est. Per scripturas enim divinas multo tutius ambulat^ꝫ.

^[567]In ecclesijs Christianis audiant hoies quàm bene hic ad tempus vivere debeant vt post hanc vitā beatè semper vivere mereantur. Ibi sancta scriptura iustitiæ doctrina de superiore loca in cōspectu oiu ꝑsonante et qui faciūt audiant ad p^rmiū et qui nō faciunt audiant ad iudiciū.

^[568]Quid ergo? repudiabimus divina oracula & opiniones istorū sequemur? Sed nō Deus alienis assertionibus, sed suis æstimātus est vocibus – pag 155. to: 2^o. –

^[569]Pulchrū est vt divinarū scripturarū humescamus alloquio et quasi ros sic in nos dei verba descendant etc Scriptura divina cōviviū sapiētiæ est; singuli libri singula sūt fercula. etc

<1080r>

Senectus.

<1081r>

Sensus quin.

^[570]Quo^o singulis avuti solemus.

<1082r>

Sepultura.

^[571]Nō dicent veritas vti Matt: 10.28. Si quicquā obesset futuræ vitæ quicquid inimici de corporibꝫ occisorū facere voluissent. Nisi forsā quisquā sic absurdus est vt contendat eos qui corpus occidāt nō debere timeri ante mortē {illeg}|ne| corpꝫ occidāt, et timeri debere post mortem ne corpus occisū sepeliri nō sinant. Falsū est g^o q^d ait Chs qui corpꝫ occidūt et postea nō habeāt quid faciāt; si habeāt tāta q^æ de cadaveribus faciant? Absit etc. ^[572]Multa corpora Christianorū terra nō texit sed nullū eorū quisquā a cœlo et terra seperavit {sic} quā quā totā implet p^rsentia sui qui novit vnde resuscitet quod creabit. – Ps. 78 dictū et nō erat qui sepeliret magis ad exaggerandam crudelitatē eorū qui ista fecerūt, nō ad eorū infælicitatē qui ista perpesti sunt etc. Curatio funeris, conditio sepulturæ, pompæ exequiarū magis sūt vivorū solatia q^a|q| subsidia mortuorū.

^[573]Præclaras exequias in cōspectu hoiu exhibuit purpurato illi diviti turba famulorū, sed multo clariores in cōspectu doij vlcerosu illi pauperi ministeriū p^rbuit angelorū, qui eū non extulerunt in marmoreū tumulū sed in Abrahæ gremiū sustulerūt. Cælo tegit^r qui nō habet urnā /Lucan: l. 7.\

^[574]Nec ideo tn contemnenda et alijcienda sunt corpora defunctorū maximè iustorū, quibꝫ tāquam organis et vasis ad oia bona opera sanctꝫ vsus est spiritus. ^[575]Si n. paterna vestis et ānulus ac si quid huiusmodi tāto carius est posteris qto erga parentes maior affectus nullo modo ipsa spernenda sūt corpora quæ vti multo familiarius at cōiunctius q qualibet indumenta gestamus. Hæc n. nō ad ornamentū (vt Platonici) q^d adhibet^r extrinsecus, sed ad ipsā naturā hoijs pertinent. Vnd{e} et ātiquorū iustorū funera officiosa pietate curata sunt et exequiæ celebratæ et sepultura provisa: ipsi dū viverent de sepeliendis vel etiā transferendis suis corporibꝫ filijs mādaverāt et Tobias sepeliendo mortuos deū promeruisse teste angelo cōmendat^r. Tob. 2. et 12. Ipse de bonū opus p^rdicat vnguētū effusū etc ^[576]Matt: 26. Et laudabiliter cōmemorāt^r ipsū honorifice sepeliendū curātes Ioh. 19. Nō admonēt hæc q^d insit cadaveribꝫ sensus; sed ad Dei providētiā cui placent etiā talia pietatis officia corpora quo mortuorū pertinere significant propter fidem resurrectionis astruendā. – ^[577]Si ea quæ sustentant|d|is viventibꝫ sūt ncra qvis cū gravi afflictione desint nō frangūt in bonis tolerandi virtutē nec eradicant ex aio pietatē sed exercitatā faciūt fæcūdiorē: qto magis cū desūt ea q^æ curādis funeribꝫ cōdēdis corporibꝫ defunctorū adhiberi solent nō efficiūt miseros in occultis piorū sedibꝫ iā {illeg}|q|uietos?

^[578]Magna apud Romanos sepulturæ cara, hinc leges, Qui parentes in calamitatibus deseruerit insepultus abijciatur; qui causas mortis in senatu nō reddiderit insepultus abijciatur; homicida insepultus abijciatur. Hinc pro Milone Cicero infælicius dicit cadaver P. Clodij fuisse quod honore illo et cōsueta funeris pōpa caruerit. L. vives in c. 12.

^[579]Want of sollemne buriall a curse on Iehoiakim

^[580]Gen: 23. habet mortem vxoris Abrahā, fletū mariti, sepulturæ officiū, quibus maritalis affectus probatur. Et surrexit inquit Ab. a Mortuo] Docemur vt non diutius inhæreamus mortuis, sed qtū satis est officij deferamus.

<1083r>

Sermo.

<1084r>

Sitis. verbi dei.

<1084v>

Sitis. temporaliū

<1085r>

Servus.

^[581]Multi illo tēpore pro div^ꝫsis rog{illeg}|a|bant infirmitatibꝫ alius pro filio alius pro aliquo alio, sed nullus pro servo nisi Centurio solus. Quid cogitabat? etc – Mihi servus est et ego servus creatoris sū. Iste me habet super terrā doiu, et ego servus creatoris sū etc Si 4^ū ei nō misereor, quo^o mihi ille miserebitur. Si ego huic nō subvenio, quo^o mihi ille subveniet^ꝫ. Sic debent oes qui famulos habent et famulas cogitare, sic misereri, sic cōdolere eis, sic supplicare, sic curā habere de servis suis.

^[582]D^r Taylour servū laudibus evexit eximijs – Conent^r nostri similes mereri.

<1086r>

Simonia.

<1087r>

Societas.

^[583]Si vis esse a fornicatione secura esto mente et corpore a societate hominis separata.

^[584]Nō est valdè laudabilis ille qui bonus est cū bonis; sed verè ille est laudabilis qui in societate malorū est bonus. Sicut ille est culpandus qui malus est inter bonos; ita ille est laudandus qui bonus est inter malos. ^[585]Sicut sol oriens expellit caliginē, ita sanctorū doctrina a sensibus nostris expellis tenebras vitiorū. Cū sancto sanctus eris. David. ^[586]Melius est habere malorū odiū quàm cōsortiū: sicut multa habet bona vita cōmunis sanctorū, sic plurima mala affert societas malorū

^[587]Cōv^ꝫsationis electio [habenda] vt adiungamur probatissimis quibussenioribꝫ. Nā vt æqualiū vsus dulcior, ita senū tutior est: qui magisterio quodā et ductu vitæ colorat mores adolescētiū et velut murice ꝑbitatis inficit. Nā si hi qui sūt ignari locorū cū solertibus viarū iter adoriri gestiūt, qto magis adolescētes cū senibus debent novū sibi iter vitæ aggredi, quo minus errare p^nt et a vero tramite virtutis deflectere? Nihil n. pulchius q eosdē et magistrus vitæ et /testes habere.\

^[588]Prob. 1.10. (How to {av}oyde wicked societie Prov. 2.10. etc)

^[589]Stād w^th y^e multitude of y^e elders w^ch are wise: desire to heare all godlie talke – we {one y^e} steps of y^e {illeg} of a mā of understāding.

<1088r>

Somnus.

<1088v>

Somnia.

<1089r>

Sortes.

<1090r>

Spiritus.

^[590]Osculū hoc melius imp^ꝫssū quà exp^ꝫssū innotescit.

^[591]Spiritus sancti gemina operatio est: vna nos primo intus virtutibus solidat ad salutem, altera foris quo muneribꝫ ornat ad lucrū. Illa nobis, hæc nostris accipimus: fides spes charitas nobis propter nos dantur. Abs his quippe salvi esse nō possumus. Porro sciæ sermo gratia curationis similia quibꝫ carere cū integritate etiā salutis propriæ possumus, proximorū procul dubio in salutem expendenda donantur. Has operationes infusionē at effusionē noiemus. ^[592]Cavendū in his aut dare quod nobis accepimus, aut quod erogandū accepimꝫ retinere. Rem profecto proximi retines tibi si plenus virtutibus cū sis foris niholominꝫ {sic} donis sciæ et eloquentiæ adornatus, metu fortè aut segnitie aut minus discreta humilitate verbū bonū quod posset prodesse multis, invtili imo et damnabili d{illeg}|li|gas silentio, certè maledictus quòd frumenta abscondis in populis. ^[593]Rursū quod tuū est spargis et perdis si priusquā infundaris tu totus semiplenus festines effundere contra legem arans in primogenito bovis et ovis pr{illeg}|i|mogenitū tondens. Deut. 15. ^[594]Nimirū vita at salute quā alteri das te fraudas dū sana vacuus intentione gloriæ inanis vento inflaris aut terrenæ cupiditatis veneno inficeris et lethali aposthemate turgens inficeris. Quamobrē si sapis conchā te exhibebis et nō canalem. Hic siquidē pænè simul et recipit & refundit; illa vero donec impleatur expectat et sic quod superabundat sine suo damno cōmunicat. Prov: 29.11. Verū canales multos hodiè habemus in eccla, conchas vero perpaucas. Disce et tu nō nisi de pleno effundere nec deo largior esse velis etc.

<1091r>

Spes.

<1091v>

Diffidentes. Desperatio

^[595]Q{ui} de peccati venia desperat plus se desperatione quà de peccato dānat.

^[596]Nulla tā gravis est culpa quæ per pænitentiā nō habeat veniū: desperatio. auget peccatū, maior et peior est oibꝫ peccatis.

^[597]Suadeo vobis amicis meis reflectere interdū pedem a molesta et anxia recordatione viarū vestrarū, et evadere in itinera planiora serenioris memoriæ beneficiorū dei, vt qui in vobis cōfundimini ipsius intuitu respiretis. ^[598]Necessarius dolor pro peccatis, sed si nō continuus. Sanè interpoletur lætiori recordatione divinæ benignitatis ne fortè p^r tristitia induret^r cor, et desperatione plus pereat. Misceamus absinthio mel vt salubris amaritudo salutē dare tunc possit cū īmixto temperata dulcore bibi poterit. Audi Deū quo^o etc. Ego infrænabo os tuū laude mea ne intereas Es. 48.9. (i) ne interitu facinorū tuorū nimiā incurras tristitiam at instar effrenis equi desperatus in p^rceps ruas et pereas. Hoc freno si infrenatus fuisset Cain nequaquā desperando dixisset. ^[599]Maior est iniquitas mea quàm vt veniam merear. Absit, Absit Maior n. est eius pietas quà quǽvis iniquitas. Ideo iustus nō cōtinuè sed tantù in principio sermonis est accusator sui.

<1092r>

Sponsa.

<1092a(v)>

Sterilitas.

<1093r>

Subditi.

^[600]Redde reverentiā p^rlato (seu superiori) et obedientiā, quarū altera cordis altera corporis est. Nec enim sufficit exterius obtemperare maioribus nostris nisi ex intimo cordis affectu sublimiter sentiamus de eis. Quod etsi tā manifestè īnotuerit indigna p^rlati alicuius vita vt nihil oio dissimulationis, nihil excusationis admittat: propter eū tamē a q^o est ois potestas ipsū quē modo talem novimus excelsū reputare debemus, nō p^rsentibus personæ meritis, sed ordinationi divinæ et dignitati ipsius officij deferentes.

<1094r>

Successio.

<1095r>

Superbia. Eccles. 10.9.

^[601]Luc. 10.18. Quid tu igitur superbis terra et cinis? Si superbientibus angelis deus nō pepercit: qto magis tibi putredo et vermis? (nō parcet) Nihil ille fecit, nihil operatus est, tantùm cogitavit superbiā et in momento in ictu oculi irreparabiliter p^rcipitatus est. Fugite superbiā fratres mei quæso multū fugite. Initiū etc Eccles. 10. {illeg} quæ tā velociter ipsis quo sy {sic}deribus cūctis clarius micantē æterna caligine obtenebravit ^[602]Luciterū: q^æ nō modo angelū sed angelorū primū in diabolū cōmutavit. Fallē by pride he{illeg} {s}oe tēpted mā etc.

^[603]Take we heede it be not said of vs as of Moab Es. 16. {illeg} 6. Superbia eius pænitentiæ remediū nō admittit g^o nec veniæ.

^[604]Suspecta deo superbia et odiosa nec fieri p^t vt cū eo in gratiā revertat^ꝫ. Diversū vtrius hospitiū: nec in eodē cohabitant aio quibꝫ nō licuit cohabitare \in/ cœlo. In cœlo nata est sed velut īmenor qua via inde cecidit illuc postea redire non potuit.

^[605]Superbia sicut est origo oiu criminū, ita est ruina oiu virtutū – Aut in exordio mentē ꝑ peccatū prosternit aut in fine de virtutibus deijcit. Idcirco est oiu peccatorū pessima q^ia tā ꝑ virtutes quà per vitia humanā mentē exterminat. Cætera vitia solas illas virtutes impetūt, quibꝫ ipsa destruūt^ꝫ vt luxuria pudicitiā, ira patientiā; sola suꝑbia cōtra cunctas aij virtutes se origit {a}c quasi generalis \ac pestifer/ morbus oes corrūpit – Quātalibet sit iustitia operis, apud internū iudicem nulla est si hāc elevat tumor mentis – Perit oe si in humilitate nō custodiat^ꝫ.

^[606]Habitus mentis in corporis gestu cernitur. Hinc hoo cordis nostri abscōditus aut leuior aut iactantior aut turbidior aut cōtra grauior et cōstātior et purior & maturior estimat^r. Vox quad& est aij corporis motus. ^[607]Meministis filij) quendā amicū cū sedulis se videret^r cōmendare oficijs, hoc solo tn in clerū a me nō receptū quia gestus eius plurimù dedeceret. Alterū q^oqꝫ cū in clero repperissē iubere me ne vnquā p^riret mihi q^ia velut quodā insolentis incessus v^ꝫbere oculos feriret meos; Id dixi cū redderet^r post offensā muneri. hoc solū excepi: nec fefellit sententia. Vter enī ab ecclesia recessit, vt qualis incessus prodebat^r, talis ꝑfidia aij demōstraretur. Nā alter Arianæ infestationis tempore fidē deseruit: alter pecuniæ studio ne iudiciū subiret sacerdotē se nostrū negauit.

<1096r>

Superstitio.

<1097r>

Suspitio.

<1098r>

Taciturnitas.

<1099r>

Temeritas.

<1100r>

Templum.

<1101r>

Tentatio.

^[608]A tempter of god by eatinge ratebane.

^[609]Ille tentat deū qui cōmittit se periculo qdo ex humana ratione patet evasio. Ideo Chs dixit Matt: 10.23. Sicut ipse fugit et latuit ꝑvulus in Ægipto. Matt. 2. Et factus vir Joh. 8.59.

^[610]Sic Paulus in sporta 2. Cor. 2. Postquā humana ratio defecerit cōmendet se homo deo nō tentādo sed devote cōfitendo propriā infirmitatē. Sicut 2. Paralip. 20.12.

^[611]Aliqui tentant dei clemētiā qui negligenter orāt sine devotione sicut si aliquis tentaret si hoo dormiat vel nō. Eccl^us. 18.22. Aliqui dei patiētiā qui ꝑseverāt in peccatis. ^[612]Psal. ten {sic}taterūt et exacerbaverūt deū excelsū et testimonia ejus nō ten custodierūt. Aliqui dei iustitiā qui orant vindictā. Luc. 9. vis dicamꝫ vt ascendat ignis? Aliqui dei potentiā vt temerarij in periculis Iudith 8.12. Alij sapientiā dei qui exponūt se ad dicēdū sine studio p^r{e}.

^[613]Matt: 4. Diabolus nō quasi obediens p^rcepto d|r|ecessit, sed diuinitas Christi et SS^us qui erat in eo excussit inde diabolū, quod quidem ad nostrā proficit cōsolationē, quia nō tā diu hoies dei diabolus tentat quamdiu vult, sed qdiu Chs ꝑmittit; et si eū ꝑmittat paulis per tentare ad nostrā vtilitatē, tn repellit ꝑpter nostrā infirmitatē quia nō patitur nos etc. 1. Cor: 10.13.

<1102r>

Theologia.

<1103r>

Timor.

^[614]Nulla res nos sic ab oi peccato custodit sicut timor inferni et amor dei.

^[615]Sunt multi quos ducit amor, sunt plures quos corrigit timor.

^[616]Prov. 1.7. / 1.29. Feare y^e Lord and depart frō evile. Prov. 3.7. \Shew thou fearest y^e Lord indeede by deꝑting frō evile./

<1104r>

Testimoniū.

^[617]A false witnesse one of y^e 7^ē Kinges hated of god – To be punished – Deut. 19.16. Advise to witnesses. Ecclus. 4.21. etc.

<1105r>

Traditiones.

<1107r>

Transubstantiatio.

^[618]Cavendū est ne figuratā locutionem ad litterā accipias; et ad hoc n. ꝑtinet q^d ait Ap: ^[619]Littera occidit, Spiritus autē vivificat. Cū enī figuratè dictā accipit^ꝫ tāquā ꝑpriè dictū sit, carnaliter sapit^ꝫ. Ne vlla mers aiæ congruentiùs appellat^ꝫ, quā cū id etiā quod in ea bestijs antecellit (i) intelligentia carni subijcit^ꝫ sequendo litterā. etc – Maximè in Hoc est corpꝫ meā –. sicut licet inferre cōtra Papistas

^[620]Sacramenta Bapt. et Euch vnusquis cū ꝑcipit q^o referāt^ꝫ imbutus agnoscit vt ea nō carnali servitute sed spiritali potius libertate veneret^ꝫ. vt autē litterā sequi et signa pro rebꝫ quæ ijs significant^ꝫ accipere servilis infirmitatis est, ita inutiliter signa interp^ꝫtari malè vagantis erroris est. Qui autē nō intelligit quid significet signū et tn signū esse intelligit nec ipse p^ꝫmit^ꝫ servitute. Melius est autē vel p^ꝫmi incognitis sed vtilibꝫ signis, quàm invtiliter ea intep^ꝫtādo a iugo servitutis eductā cervicem laqueis erroris inserere.

^[621]Si scripturæ {ꝑs} aliquā flagitiū aut facinus videt^ꝫ iubere, aut vtilitatē aut beneficētiā vetare locutio figurata est. Nisi manducaveritis, inquit, carnē etc Io: 6. Facinus vel flagitiū videt^ꝫ iubere. Figura est ergo p^rcipiens passioni doij esse cōmunicādū et suaviter at vtiliter recondendū in memoria quòd pro nobis caro eius crucifixa et vulnerata sit.

^[622]Bonnerus a viro berè religioso rep^ꝫhensus pro stulta \argutè pro Trāsubst./ etc Inspice

<1109r>

Tributum.

<1110r>

Trinitas.

^[623]Divina essentia nō simpliciter sed quatenus cū hac proprietate ingenitū esse et generare cōsiderat^ꝫ est pater. hæc eadē nō simpliciter sed quatenus cū hac ꝑprietate esse genitū a patre cōsiderat^ꝫ est filiu{s} quatenus cū hac proprit|e|tate esse a patre et filio ᾽εηπορευτως cōsiderat^ꝫ est Spiritus Sanctus. ^[624]Essentia est ipsū Dei esse seu ipsa æterna at vnica deita. Persona est modus q^o illud Dei esse seu essentia divina in singulis horū triū subsistit. Idē {illeg} de attributis Dei l. 2. r. 7.

^[625]Modus essendi ab infert personā aliā ab alia persona, nō vero essētiā aliā ab alia {ee}ntia ^[626]Personæ differūt essentia nō sola ratione nec distinctione reali nec formaliter, sed modaliter sive distinctione modali q^æ est inter ens et inter ordinē sive modū entis. Ratione sive nuda{m}|r|ētis cogitatione nō differre in cōsesso. Realiter nō differre patet, q^d q^æ realiter differūt separari p^nt g^o modaliter {sumtū} et personæ differūt tū ab essentia tū a se invocē etc –

^[627]ὁ θεὸς οὐσíα ἐστιν ὑσερου{illeg}. Super substātialiter substātia: g^o substātia nō tn – p^rdicamēto ꝑ q^d retellit^r {illeg}|D|ōradus affirmas q^d τροπου{illeg} {illeg}ρξ{illeg} esse figmenta qⁱ nec sūt subiæ ne accytia Modis entis ne subiæ ne accytia sed affectiones {ertis} etc Lubertꝫ pag. 20.

Vnio personalis nō est factu in essētia, sed duæ (Christi) naturæ ὑποστατνηῶς vniūt^r pag 34

<1111r>

Tribulatio |et afflictio.|

^[628]Quanto in hoc sæculo frangimur, tanto in futuro solidamur: quanto in p^rsenti tempore affligimur, in futuro gaudebimus.

^[629]Doie Iesu volunt oes te frui, at non ita et imitari: conregnare capiunt sed nō cōpati. Ex his erat ille qui dicebat, Moriat^r aia mea morte iustorū Num: 32. Optabat sibi extrema iustorū, sed nō ita et principia. Mortem spiritualiū optāt sibi etiam carnales, quorū tn vitā abhorrēt. Non curant quærere quem tn desiderant invenire; cupientes cōsequi, sed nō et sequi. Nō sic illi quibꝫ Luc. 22. vos estis qui permāsistis etc. ipsi ibant post te et pedibus et affectibus.

^[630]In spirituali exercitio duplex auxiliū desuper sperandū Correptio et Cōsolatio altera foris exercet, altera visitat intus. Illa reprimit insolentiā, ista in fiduciā erigit. Illa operatur humilitatem, ista pusillanimitatem cōsolat^r. Illa cautos, ista devotos facit. ^[631]Timorē doij docet illa, ista ipsū timorē infuso temperat gaudio salutari. sicut scriptū est Lætet^r cor meū vt timeat noē tuū Ps. 18. Servite doio in timore et exultate ei cū tremore. Ps. 2.

^[632]Apostoli nec cū suspicerent^ꝫ ab hoijbꝫ inflati fuere, nec cū despicerent^ꝫ elisi. Neutra quippe tentatio defuit illis viris. Nā et credentiū celebrabāt^ꝫ p^rconio et ꝑsequētiū maledictis infamabāt^ꝫ. – vid: 95. 3.

^[633]Quoniā boni mali pariter afflicti sunt nō ideo ipsi distincti nō sunt q^ia distinctū nō est quod vtri perpessi sunt etc Nā sicut sub vno igne aurū rutilat, palea fumat et sub eadē tribula stipulæ cōminuūt^ꝫ, frumenta purgant^ꝫ, nec ideo cū oleo amurca cōfūdit^ꝫ quia eodē p^rli pondere exprimit^ꝫ; ita vna eadē vis bonos probat, purificat, eliquat; malos vastat, damnat, exterminat. ^[634]Vnde in eadē afflictione mali deū detestāt^ꝫ atquè blasphemāt, boni autē p^ꝫcant^ꝫ et laudant. Tantū interest nō qualia sed qualis quis patiat^ꝫ. Nā pari motu exagitatū et exhalat horribiliter cænū et suaviter fragrat vnguentū.

^[635]Causæ duæ cur boni cū malis sæper affligunt^ꝫ Peccata ipsorū. 1061. 2. Tollerantia peccatorū in alijs. 1050. /{illeg}|C|\. 3.

^[636]Deinde habent aliā causā boni quare temporalibꝫ affligunt^ꝫ malis, qlē habuit gob; vt sibi ipse humanus aius sit probatus et cognitus qta virtute pietatis gratis Deū diligat. – Tormentorū vtilitatem vid. 193.

^[637]Ea q^æ sustentādis viventibꝫ sunt necessaria sicut victus et amictus qvis cū gravi afflictione desint nō frāgūt in bonis tolerādi virtutē nec eradicāt ex aio pietatē, sed exercitatū faciūt fæcūdiorem.

^[638]Christianos fuisse captivos ductos miserrimū si aliquo duci potuerunt vbi deū suū nō invenerūt.

^[639]Persecuti fugere debent nō interime se.

^[640]Deos cū adv^ꝫsis rebus Christianū exagitat aut merita examinat aut peccata castigat mercedē ei æternā pro toleratis piè malis temporalibus servat.

^[641]Ps. 27.13. or 15. The righteous afflicted. Eliah. 1. / 2.19. {illeg} y^t {w}earis he said, Its enough Job. 6. O y^t I might die –. Herevppō Solomō p^ꝫferres y^e dead before the livinge 4 Eccle^es. Paull wretched mā who shall deliver me frō this boddie. Ro. 7. – This world is as Ægipt wherein are manie Pharaoes to afflict the Israell of god. – Vnde Aug: Quid est diu vivere nisi diu torqueri. Ier. 8. last Is theire noe balme, is theire noe cōfort for y^e godlie: yes faith hope etc g^o David whie art thou soe sad o my soule trust in god. when ^[642]Iosephus was sad through y^t remembrance of his sorrowes one spoke thus to him, be not soe sad, theese sorrowes will one day make you a happie man. – Heavines may last duringe the night of this world but {ioy} cometh in y^e morninge of y^e life to coe. ^[643]As an emptie earthen vessell set over the fire will soone cracke but fall of liquour will hold – soe a mā filled y^e good liquour of gods holie spirit will never crack or faint w^th y^e fire of afflictiō. But be as y^e childrē in y^e hot fierie furnace {buhurt} If hope y^e anchour of a Christiane soule take sure hold in heaven y^e waues of affliction may tosse our boddies but never indaunger our lifes and salvation. Ps. 37. 37. 38. Marke y^e ends of y^e righteous and vngodlie – he faith not y^e beginninges. as Iaacob said, with this staffe came I over Iordan – Soe y^e righteous, with this staffe of hope came I over y^e river of afflictions or this world. ^[644]Iob cōsidderinge y^e prosperitie of y^e wicked questions w^th god. Iob. 21.7. The Canaanites had a fruitefull land when the Israelites were afflicted in Ægipt. Exod. 3.8. God is good to y^e vngodlie 1. to bringe them to {illeg}|good|nesse. 2. to leaue them w^thout excouse. Dicat^ꝫ illis vt Esa. 5.4.

In y^e land of y^e livinge there is y^e cōfort of y^e righteous etc. ^[645]Everie Christian must p^ꝫpare himselfe to battel|le| after he hath coe vnder y^e crosse etc. y^e crosse in y^e Ægiptiā Hierogliphicties signifies life, but in our bapt. {Cetokēs} death etc The Christians letters patentes Re Mitto vos sicut agnos inter lupos. The Actes of the Apostles may be called y^e suferinges of the Apostles.

^[646]Shall we receaue good & not evill, y^e evill of pounishm^t. 2 Iob. 10. Soe – Shall there be evill in a cittie & the Lord hath not done it. Amos. 3.6.

^[647]Si tecū nō est Deus per gratiū adest per vindictā. Sed væ tibi si eta tecū est. Imo væ tibi si ita tecū nō adest. Illi n. irascit^ꝫ deus quē peccantē nō flagellat. Nā quē flagellando nō emendat in futuro damnat.

^[648]Exodus 15.25. The crosse of Christ is y^e tree y^t must sweetē our afflictions. As at y^e buildinge of Solomone temple was heard noe hāmer. Soe in heaven shalbe vsed noe hāmer of affliction, g^o the godlie must be cōtent to be squared in this life.

<1111v>

^[649]Dedit per hæc oia nobis ds figurā doctrinæ, vt et nos in oi cōturbatione patiētiā tencamꝫ etc Si mūdus tāquā mare in furorē cōsurgat. Si venti dæmonū sæviant. Si oes tēpestates maris (i) principatus mūdi cōcitēt^ꝫ, et in tumore iracundia spument etc Nolite timere – etc – oes enim quotquot in fidei navicula cū doio navigatis, in hac nimirū sanctæ ecclæ navicula etc Et si d^s dormiat pio somno nostrā tolerātiā expectās vel impiorū cōv^ꝫsionē sustinens alacriter accedite ad eā cū propheta ps. 44.23. et imperavit ventis (i) dæmonibus et nō cōmovebūt āpliùs tempestates maris (i) potestates mundi.

^[650]Mirabāt^ꝫ] Admiremur et nos quando nos de periculo|i|s salvare, ab inimicis insequentibꝫ eruere dignat^r d^s, mirantes gratias agamus, etc.

^[651]Quærant{illeg} noies, Cur peccatores abundent opibꝫ et divitijs; epulent^r iugiter sine mærore etc iusti autē egeant et afficiant^r aut cōiugū amissione aut liberorū. Quibus satisfacere debuit illa euāgelij parabola; qꝫ Dives bysso et purpura induebat^r et epulas copiosas exhibebat quotidie, pauper autē plenus vlceribus de mensa eius colligebat reliquias. Post obitū vero vtrius pauꝑ erat in sinu Abrahæ dives autē in supplicijs. Nōne euidens est meritorū aut p^rmia aut supplicia post mortē manere? ^[652]Et rectè quia in certamine labor est. post certamē alijs victoria alijs ignominia. Nūquid priusquā cursus cōficiat^r palma cuiquā dat^r aut cōfert^r corona: Merito Paulus Certamē certaui etc. ^[653]Beati qui ꝑsec. etc Futurā nō p^rsentē, in cœlo nō in terra mercedē ꝑmisit esse reddendā. Quid alibi poscie quod alibi debeter? quid p^rpopere coronā exigis anteq vincas? Quid detergere puluerē, quid requiescere cupis? Quid epulari gestis ātequā studiū soluatur? Adhuc populus spectat, adhuc athletæ in stēmate sunt et tu iā otiū petis?

^[654]Sid forte dicas: Cur impij lætantur?– cur etiā ipsi mecū nō laborant? Quoniā qui nō subscripserint ad coronā nō tenēt^r ad laborē certaminis. – Quos manet gloria expectat iniuria. – Isti qui in delitijs, qui in luxuria, rapinis, quæstibꝫ, honoribꝫ studia posuerūt sua spectatores magis sunt quā p^rliatores. Habent lucrū laboris, fructū virtutis nō habent. Fouent otiū, astutia et imꝑbitate aggre\erg/ant divitianū aceruos, sed exoluent (serā licet) nequitiarū suarū pænā, Horū requios in inferno, tua vero in cæto. etc. ^[655]Expecta vt veniat q^d ꝑfectū est. Tunc q^a causa ille diues fuerit, qua erat improbus et raptor alieni qua causa potens alius q^a causa ille abūdauerit liberis, ille fultus honoribus reuelabitur. Fortasse vt dicat^r raptori, Diues eras q^a causa aliena rapiebas? Ægestas nō cōpulit; inopia nō coegit.Nōne ideo te diuitē feci vt excusationē habere nō possis? Dicat^r etiā potēti, cur nō affuisti viduæ, orphanis q^o|| iniuriā patientibus? ^[656]Nūquid nō poteras subuenire? Ideo te feci potentē vt nō inferres violētiā sed repelleres. Nōne tibi scriptū est. Ecclis 4.2. Nōne tibi scriptū est. Ps. 81.4? Dicat^r etiā abūdāti liberis, Honoribꝫ cumulaui te: salubritatē corporis cōcessi tibi, Cur nō secutus es p^rcepta mea? Famule meus quid feci tibi aut quid cōtristaui t{illeg}|e|? Nōne ego liberos dedi tibi, honores cōtuli salutē donaui? – Cur tenebas dona mea despiciebas mandata mea? Deni de Iuda Prod. hæc colligere licet qui et apt's inter duodecī electus est et loculos pecuniarū habebat, ne videret^r aut quase in honorus aut quasi egenus dnū ꝑdidisse. etc.

^[657]Hic nota quod illi qui Christo plus sunt dilecti quando plus infirmantur et grauiora mala sustinent: quàm alij. Sicut n. medicas timens de morbo periculoso vt de acuta inducit tertianā vt acuta euitetur: sic Chs inducit infirmitates corporales vt morbus animæ periculosus destinetur, quia sumus proni at peccandū. Vnde Hugo, Præsciens d^s quosdā multa posse peccare flagellat eos ne peccant, qui vtilius est eis frāgi languoribus ad salutē quà remanere incolumes ad damnationē. Ille. / ^[658]Sed attēdāt hi qui infirmantur vel tribulāt^r vt se corrigant: qui ille qui iacit sagittū vel lapidē post signū qto iacit frequentius tanto propinquius, ita quòd in fine quando signū tangit: sic post nos qui in mūdo sicut sagittæ signū simus Mors vel d|D|eus iacit frequenter {illeg} infirmitates et tribulationes; sed qto frequentius iacit post nos, tantò directius et periculosius nisi corrigamur.

^[659]S^t Peeter healed others of div^ꝫse diseases, but his owne daughter Petronella he would not heale, being asked y^e reason answeared least she should fall into some sinne – The truth of this I somewhat doubt of, but it most true y^t god for this cawse suffers many of his childre to be afflicted.

^[660]Nos ipsū res educent quòd magis nobis vtilia sunt bella, quà pa{re}, {ad}v^ꝫsitas quà prosperitas etc

^[661]Fidelibus adv^ꝫsa oia exercitia quædā, virtutis vt {probamenta} fidei

^[662]Refuse not y^e chastening of y^e Lord; for it is ā argum^t of his loue

^[663]Corrections for instruction are y^e way of life.

<1112r>

Tyrannis.

<1113r>

Vestimenta.

^[664]Cū tegendis membris vestimenta quæro nō solū quæ tegant sed quæ excolant expeto, quæ per molliciē tactū mulceant, per colorem oculos seducant. Inter vitia sua.

<1113v>

Vadimoniū.

^[665]Prov. 6.1. etc.

<1114r>

Virginitas.

^[666]Ideo velamine obnubit capit suū mulier vt etiā – t|p|uta|b|lil|c|o tuta verecūdia sit – velare se debet etiā pudoris tegmine etc

<1115r>

Vinum.

^[667]Vinū nobis deus ad lætitiam cordis dedit, nō ad ebrietatē donovit. Expergiscimini ebrij et flete et vlutate qui bibitis vinū in dulcedine; nō dicit, qui bibitis vinū in necessitate, sed in dulcedine, (i) in delectatione.

^[668]Vinū temperatè potatū facit hominē ad orationem solicitū, et in dei servitio acutū: At multi per vinū a dæmonibus capti sunt, nec est aliud ebrietas quàm manifestissimus damon. – Caveamus ne illud quod deus ad medelam nobis corporis tribuit, in vsū vertamus vitiorū

<1116r>

Visio dei.

^[669]Præcipuū et principale speculū ad videndū Deū est aius rationalis inveniens seipsū etc Tergat ergo speculū suū mundet spiritū suū quisquis sitit videre deū suū. Matt: 5.8. Hoc speculū pænitens quotidie iuspicit, tergit a peccatis, tenet ne caderes terræ inhærat, custodit mūdū pro doio etc.

<1117r>

Vita.

^[670]Peregrini et hospites super terrā. Heb. 11.13. Sic loquitur d^s ipse Gen. 15.13. et Isaaeus Gen 28.4. et Iaacob Gen. 47.9. et David. Ps. 39.13. et Iobus multis locis. Imo et ipsi prophani licet et veræ ipsius īmortalitatis et viæ qua vna ad illā pervenit^r ignari. Sic n. Cicero d^s Senect. ^[671]Ex hac vita ita discedo tāquā ex hospitio nō tanquā ex domo. Cōmorandi n. diversoriū, nō habitandi dedit.

^[672]If the nūber of a mans dayes be an hūdreth yeares it is much, and noe mā Knowes his death.

^[673]Cur tantopere vitā istā desideramus in qua quanto amplius vivimus tāto plus peccamus? Quāto est vita longior, tanto culpa numerosior. Quotidie nā crescūt mala, et subtrahūt^r bona etc.

^[674]Ignorat homo qu Sic in hoc mūdo vivere debemus vt cū corpus cœperit a vermibꝫ devorari in sepulchro aia lætet^ꝫ cū sanctis in cœlo.

^[675]Hauing set downe the bloodie life and cursed death of Zelymus he sendes this report after him that the raigne of this Turk was but short in nūber of yeares; but in nūber of his murthers and cruell bloodshed it might seeme exceeding long: The like may {toe} say of mā good or bad dead.

^[676]Quam bene vivas refert nō quādiu. – Actu vitā metiamur nō tēpore – Ludolphus.

^[677]Solliciti debemus esse ne quid temerè aut incuriosè geramus aut quicquā oio cuius probabilem nō possimus roē reddere: Actus n. nostri causa etsi nō oibꝫ reddit^r, tn ab oibꝫ examinatur.

<1118r>

Vix.

<1119r>

Vindicta.

<1120r>

Vitium Gulæ. venter.

^[678]Quid locis & temporibꝫ personis cōveniat diligenter attendendū est ne temerè flagitia rep^ꝫhendamus. Fieri n. p^t vt sine aliq^o vitio cupidinis vel veracitatis p^rtiosiss. cibo sapiens vtat^ꝫ, insipiens lautem fædissima gulæ flāma in vilissimū ardescat etc.

^[679]Vnde gulat delectat^ꝫ inde venter inflatur corpus infirmat^r et sæpè mors sequit^ꝫ.

<1121r>

Vocatio.

<1123r>

Vnitas.

<1124r>

Voluptas.

^[680]Romā cura partā veterū auctā laboribꝫ (virgines stuprantes \Romani/ |etc|) fædiorē stantē fecerant quà ruentem: quādoquidē in ruina eius lapides et ligna, in istorū autē vita nō murorū sed morū munimenta at ornamenta ceciderūt, cū funestioribꝫ eorū corda capiditatibꝫ quàm ignibꝫ tecta illius vrbis arderent. |καὶ ἔχω ο{illeg}᾽ἔφαγνηαι εφυβριδα καὶ δυν ἔρωπ τερπν᾽ ἔπαθον. τὰδε πολλὰ καὶ ὄλβια πάντα λέλυνται.| ^[681]

^[682]Sardanapalus ita fuit voluptatibus deditus vt in sepulchro suo scribi fecerit ea sola se habere mortuū q^æ libido ejus etiā cū viveret hauriendo cōsūpserat Hæc habeo q^æ edi q^æqꝫ exaturatota libido Hausit at illa iacent multa & p^rclara relicta

<1125r>

Vota.

<1127r>

Vsura.

^[683]Cū alterū sciens homo faciat, alterū nesciens patiat^r apparet illū qui fallitur eo qui {illeg}|men|tit^r esse meliorē; quandoquidem p{illeg}|a|ti melius est iniquitatē quà facere. Simile dicamus de vsurā petentibꝫ et re|d|dentibus

<1128r>

Vsus & abvsus rerū.

<1129r>

Vnctio.

<1130r>

Vxor.

<1131r>

Zelotypia.

<1132r>

Zelus.

^[684]Zelū tuū inflāmet charitas, informet scia, firmet constantia. Sit fervidus, sit circūspectus, sit invictus.

<1133r>

Diabolus.

^[685]Diabolus nō himendus quia potestus eius. secundis dei ordinationē.

^[686]Nō tam Iuno Troianis arces videtur invidisse Romanas, quàm dæmones oi generi hoiu sedes invident sempiternas.

^[687]Diabolus quam videre nō possū et ideo minus ab eo cavere laqueū posuit in auro et argento et in oibꝫ quibꝫ illaqueamur: Viscū posuit, qui est amor possessionis, affectus cognationis, cupiditas honoris, et carnis voluptas quibꝫ aia inviscat^ꝫ et irretit^ꝫ etc Sagittæ diaboli sunt ira invidia luxuria et cætera quibꝫ aia vulneratur.

^[688]Diabolo nullud aliud est desideriū, nullū aliud negotiū, nullū aliud studiū nisi ꝑdere aias nostras.

^[689]The Isle of Schellincke aboundeth w^th excellent good fish, especiallis Dogfish, the takeings whereof is stranwnge (and ridiculous) The Iland men disguise themselues like beastes and in that attire goe to the sea at such times as they knowe y^t theese fishes will come fourth of y^e sea to take y^e aire for theire recreation vppon y^e shores then theese disquised men fall a dawnseinge and leapeinge w^th y^e which sport the fishes beinge greatlie delighted are by y^t meanes drawne far from y^e sea, while in y^e meane time nets are pitched betweene y^e sea & them, which beinge done y^e di|a|wncers through of theire disguised apparrell & discover themselues, wherewith the fishes beinge astonished flie towardes y^e sea and are taken in y^e nets. In like māner vseth y^e devill to doiue men allured into the neete of despaire.

^[690]Diabolus (tentans salvatorē nostrū) incipit a leuioribus, et procedit ad grauia, deinde ad grauiora, tandem ad grauissima. Vicit Chs tentationes eas in suis principijs obuiando. Sic et homo mox vt diaboli tentationes senserit, eas in suo initio debet repellere. N& vt H{o}|i|eron: Lubricus est serpens antiquus et nisi capite teneatur, totus statī illabitur. Caput mala suggestio, co{illeg}|rpu|s consensus, corpus operis cōsūmatio

<1135r>

Stadiū veritatis.

^[691]Nō est in oibꝫ apothecis sapientiæ a quo deus scientiarū d^s arcendos censeat cupidos veritatis. Tales Moses Exod. 33.13. Philippus Io: 14.8. Thomas. Io: 20.25. David Ps. 28.

<1136r>

Laus ois deo debetur.

^[692]Fraus et desidia timenda sunt in oi opere dei. Fraudem deo facimus quando nō deū, sed nosmetipsos de bono opere nostro laudamus.

<1137r>

Ludi.

^[693]Quanto studio Scipio Nasica ab orbe Roma Ludos ipsos sænicos abstulisset si authoritati eorū quos deos putabat resistere auderet etc.

^[694]Ludi scenici spectacula turpitudinā (nā fædissima et visu fiebant, et audita dicebāt^r L. vives) et licentia vanitatū deorū iussis Romæ instituti sunt. Dij propter sedādā corporū pestilentiā ludos sibi scenicos exhiberi iubebant, pontifex vester po|r|opter aiorū cavendā pestilentiam ipsā scenā cōstrui prohibebat. Si aliqua luce mentis aiū corpori p^rponitis eligete quē colatis. Ne enī corporū pestilentia propter ludos cōquievit, sed astutia spirituū nefandorū p^rvidens illā pestilentiā iā fine debito cessaturā aliā longè graviorē q^a plurimù gaudet ex hac occasione nō corporibus sed moribꝫ curavit īmittere. etc

^[695]Demōstrent^ꝫ (a Romanis Ethnicis) loca talibꝫ aliquando cōventiculis cōsecrata nō vbi ludi agerent^ꝫ obscænis vocibus et motibꝫ histrionū nec vbi Fugalia celebrarent^ꝫ effusa oi licentia turpitudinū et verè fugalia sed pudoris et honestatis; sed vbi populi audirent quid dij p^rciperent de cohibenda avaritia, ambitione frangenda, luxuria refrænāda etc.

^[696]Æschines Atheniensis cū adolescens tragoedias actitavisset remp. capessivit, Et Aristodemū tragicū item actorē maximis de rebꝫ pacis ac belli legatū ad Philippū Athenienses sæpe miserunt.

^[697]Quisquis civiū Romanorū esse scenicus elegisset nō solū nulli ei ad honorē dabatur locus, verū etiā censoris nota tribū tenere propriā minimè sinebatur.

<1138r>

Prædicator. Correptio. etc.

^[698]Et qui missi fuerant erant ex Pharisæis] ac si aꝑte dicat, Illi Iohāne de suis actibus requirūt qui doctrinā nesciunt quærere – Soe haters of y^e gospell must busilie inquire after our deedes

2. Tim: 2.15. De officio ministrorū. 1. Genus. 2 Driæ. / ^[699]1. Operarij sunt. alibi vocat Episcopatū p^rclarū opus ed opus. Describit^r {illeg}|{illeg}|t 4.12. Testim{ioni} salvatoris nostri Matt: 9.37. Levitarū multiplicia opera advmbrarūt opus Ministri etc god was not more mindfull of his people vnder the law then vnder the gospell, o nor are his people more free from dawnger now. Es. 58.1. Ier. 1.10. Ezech. 3. Idem noia implicant, vocantur pastores Gen: 30. Servitiū – Agricolæ est aliquid agricolæ quod semper q^d agat. Milites et speculatores Es. 62.6. labor – Ezech. 3^o.17^o. periculū. A 3^fold considderation will more see fourth euerie minister vndergoes

^[700]Pro quo operat^r. Deo qui dixit Ier: 48.10. et exiget rationē Matt: 25.19. ^[701]Circa quem, populū et vineā dei. ^[702]Contra quem Diabolū principatū etc etc. Soe y^t a minister of y^e gospell had neede to be soe painefull y^t he may say w^th Livius Drasus, sibi nec puero serius {s}tig{illeg}isse

^[703]I knowe y^t theese thinges are not vnknowne vnto yow Beati si feceritis Ioh: 3.17. Ordines sacri spiritibus ipsis formidandi. Bern: But alasse how few accownt them soe.

2 Driæ. Rectè secare sermonē veritatis. A similitude taken frō y^e p^ꝫistes of y^e saw in dividinge theire sacrifices or from the custome of nurses and women who cut etc

All artificers haue a subiect to worke on – Sermo veritatis is y^e Ministers

Noe bookes of y^e philosophers, {illeg}|wo|rkes of y^e fathers, decrees of cowncells etc but onlie y^e word of god can haue this name. Scripturæ solā ab errore īmanes

Apage traditiones etc vt habeant^r pro sermone veritatis.

Aiadv^ꝫtamus. 2^o.

^[704]Secari oportere sermonē veritatis. in hoc imitandū nutrices et matres–familias Deut. 32.2. Stillabit. Es. 28. p^rceptū p^rcepto, linea lineæ etc. rectè secari oporter. ^[705]Ad hoc scia prudentia Experientia requiruntur. {illeg}n primis auditorū {ratio} habenda 1 Captus rudes sint an eruditi. Heb. 5.12^o. 2. Cōditionis amantes veritatis sint an ī morigeri etc

^[706]Hæc si observati fuissent maiores fructus habuisset p^rdicatio nostra

Regulæ vitæ.

^[707]Præbe te probatū deo – Nō plausū apud populū sed laudē apud Deū quære. Hic de Conscia quà intrepidos faciet Prov. etc –. Si ab oibꝫ requirit^r Gen: 17.1. et corda circūcidāt^r ꝫ etc quanto magis a ministris euāgelij vt sint sancti. etc

Gloriatio nostra cōscia bona 1. Cor: 2. etc     Præmiū 2^r Cōscia par in hac vita. Corona in futura.

^[708]Nō habens erubescendi apud hoies iustā causā. Vitæ malè actæ Cōscia faciē deijcit. A minister ought to be able to quæstion as Samuel. 1.12. and to be acquitted by the voices of y^e people as he was. And as Ambrose dijnge, Nō ita apud vos vixi vt diutius me vivere pudeat aut mori pigeat. And by our paines we ought to deserue y^t Epitaph w^ch Guicchiardine reportes one to haue, Hic quiev|s|cit mortuus qui nāquà quievit vivus.

^[709]Vnus verus M^r est qui solus nō didicit quid oes doceret. Hoies autē discunt prius quid doceāt et ab illo accipiunt quid alijs tradant. –. Discendū mihi simul et docēdū est quia {nō} {sic} nō vacavi ante discere. Et qtūlibet quis ꝑfecerit: nemo est qui doceri nō egeat dū vivit.

^[710]Sicut Tullius ad erudiendū filiū: ita ego quo ad vos informandis filios, meos de Officijs Scripsi. Nō enī vehementior est natura ad diligendū quà gratia Ne n. minus vos diligo quàs si in euāgelio genui, quà si cōiugio suscepissē. Nō enī etc ∴ Plus certe diligere debemus quos ꝑpetuo nobiscū putamus futuros, quà quos in hoc tantù seculo.

^[711][712]In the territorie of Verona in Lombardie ( a ꝑt of Italie) etc In the valey of Policessu by Negarino in a hard stone is carued the two {breste} of a woman, out of the nipples whereof there issueth cōtinuallie certaine drops of clere water, which hath soe great vertue y^t a mother whosemilk is dried up comeinge thither and washinge her breste w^th the said water obteineth againe plentie of milke. The same good shall a barren pacher get frō y^e ould and new Testam^te.

^[713]Exod: 28.42. pleri spiritali interp^ꝫtatione ad cautionē verecūdiæ et custodiā castitatis dictū arbitrāt^{r [714]}Cur nō illa tempora quibꝫ ab eccla vacas lectioni impendas? Cur nō Christū reuisas, Christū alloquaris Christū audias? Illū alloquimur cū oramus: illū audimus cū divina legimus oracula. Spoken against such as spent theire times of leasure in visitinge the howses of Virgins and Widowes. We may thereby wa{me} some to spend lesse time in huntinge. etc

^[715]Nō est coquorū etc docere dogmata Christiana. Basilij dictū

^[716]Polycronius et gratia sermonis et claritate vitæ ornatus – Beatꝫ de q^æ idem dicat^r

^[717]Io: 5.35. Lucene et ardens et lucens splendore Oris et doctrinæ. Operis et exempli. ^[718]Si lumen tenebræ quàm cimeriæ ipsæ tenebræ. – Ardendū fervore verbi dei vt luceamus nō lucendū vt ardeamus, nā lux sine ardore fatuus et inanis, {lan}{illeg} iactātia etc – Pastoris opera ita se habent vt Iaacob virgulæ; qualia sunt talia erūt p{illeg} gregis. – David doce me bonitatem et scientiā – 1^o bonitatem vt sim in me probus, 2^o scientiā vt doceam alios – {illeg} Cæsare apud Lucanū iubendū alijs vt veniant nō vt eāt ad pugnā {illeg} cū Catone apud eū dē Mōstrādū pugnare exēplo – Nō alliganda eorū humeris onera, ad q^æ ne digitū admovebimus. Vitæ īnocētia et sancta rusticitas melior docta improbitate {etc} respectu Nostri Gregis.

^[719]Latimeri strena Henrico 8^es collata indicat nō fuisse adulatorē, cū hoc inscripto

Fornicatores et adulteros iudicabit dominus.

<1138v>

^[720]Infūde (in vulnera peccatorū) vinū et oleū, nō vinū sine oleo; sed q^d et foveat et remordeat.

^[721]Nō alios superbè increpē etc sed dicū increpans alios quorū sū ipse cōscius Iustificata est Thamar magis quà ego – etc suspice

^[722]Nō cōfūdant opera tua sermonē tuū etc vid.

^[723]{illeg} in nos severi iudices suimus etc Cōtra eos qui irascūt^r invehentibus etc vid.

<1139r>

Visitatio.

^[724]Ita natura cōparatū videmus vt optima quæ facilius frequentius corrūparit^r quā vt ea quæ depravata sūt corrigantur etc Ita etc

<1140r>

Iudex

Blessed y^t iudg of men who can say as y^e wisdome of god. Prov. 8.7 et 8. Ye are gods spoken to iudges alsoe. Prov. 8.15. etc – 2 Thess. 1.6. Soe of a good iudgee

^[725]Si fractus illalat^r orbis Impavidū ferient ruinæ

Deliver y^e opp^ꝫssed & be not faint hearted where thou iudgest. Ecclus 4.9. & 22. O how pleasāt a thing is it when grayheaded men minister iudgm^t. Ecclus

Falsi testes cauendi – Æsop: Fab. pag: 26.