(192)
Disputatio.
Aug de Civ Dei l. 21. c. 1o.Quis disceptandi finis erit et loquendi modus si respondendūum esse respondentibꝫus semper existimemus: etc
Nāam si eorūum dicta cōontraria toties velimus refellere quoties obnixa fronte statuerūunt nōon curare quid
dicant dūum quocūumque modo nostris disputationibꝫus contradicāant, quààm sit infinitūum et ærūumnosūum et infructuosūum vides.
(193)
Divitiæ
Aug de Civ Dei l 1i. c. 10o. Divitiæ Christiani.Amiserūunt oiaomnia qæquæ habebant. Nūumquid fidēem? nūumquid pietatēem? nūumquid interioris hoijsominjs bona qui est ante
Deūum dives? Hæ sunt opes Christianorūum quibꝫus opulentus dicebat Ap: Quæstus magnus pietas. 1. Tim: 6.6.
Divitiæ nōon sine peccato possessæ quæ cūum dolore amissæ.Quibus terrenæ divitiæ illa vastatione perierūunt si eas sic habebant quēemadmodūum a Paulo foris paupere
intus divite audierāant (i)id est si mundo utebāantꝫtur tanquāam nōon vtentes potuerunt dicere quod ille graviter
tentatus et Minime Superatus (Iob) Nudeus exij de vtero etc Illi autēem infirmiores qui terrenis his
bonis quāamvis ea nōon prpræponerent Christo aliquāantula tntamen cupiditate cohærebant quantūum hæc amando
peccaverint perdendo senserunt. – . – Divitias possidere licet.Qui volunt divites fieri incidūunt in tentatio
nem etc 1. Tim: 6.9. profecto in divitijs cupiditatēem repꝫprehendit nōon facultatēem qui prpræcepit alibi
dicens, Præcipe divitibꝫus huius mūundi etc versu. 17o. eiusdēem ep. et. c. etc. Hæc qui de suis
faciebant divitijs magnis sunt lucris levia damna solati; plusque lætati ex his quæ facilè
tribuendo tutiùs servaverunt, quàm cōontristate ex his qæquæ timide retinendo faciliùs amiserūunt. Divitiæ recōondūuntꝫtur tutissimè in cælo.Nāam qui
receperūunt cōonsiliūum dicentis, Nolite etc Matt: 6.19. tribulationis tempore probaverunt quààm rectè
sapuerint nōon cōontemnendo veracissimūum prpræceptorēem et thesauri sui fidelissimūum invictiss. custodēem. Occasio horūum verborūum captivitas Romana ꝑper GothosNāam si multi
gavisi ibi se habuisse divitias suas qoquo contigit vt hostis nōon accederet qquanto certiùs et securiùs gaudere
potuerunt qui monitu dei illuc migraveraunt qoquo accedi oioomnino nōon posset! Vnde Paulini exēemplūumpiūum.Paulinus noster Nolēensis
Episcopus ex opulēentissimo divite, voluntate pauperrimus et copiosissimè sanctus quando et
ipsāam Nolāam Barbari vastaverūunt cūum ab eis teneretrtur sic in corde suo vt ab eo postea cognovimꝫus
pꝫprecabatrtur, Doieomine nōon excrucior propter aurūum et argentūum; vbi n.enim sūunt oiaomnia mea tu scis. Ibi n.enim
habebat oiaomnia sua vbi eūum cōondere et thesaurizare ille monuerat qiqui hæc mala mūundo ventura prprædixerat.
Vera Christiani bona nōon ꝑperdenda.Quidāam boni Christiani tormentis excruciati sunt vt bona sua hostibꝫus proderent. Illi vero nec prodere
nec perdere potuerunt bonūum qoquo ipsi boni erant. Si autēem torqueri quàm bona iniquitatis prodere
maluerūunt boni non erant. – . – . Divitiæ vilipēendēendæ prpræ Christo.Admonendi autēem fuerant qui tanta patiebantrtur pro auro
quanta essent sustinenda pro Christo: vt eūum potius diligere discerent qui pro se passos æterna
fælicitate ditaret, nōon aurūum et argentūum pro qoquo pati miserrimūum fuit seu mentiendo occultaretꝫtur seu ꝑdproderetur
Tormenta pro divitijs prodēendis vtilia.Quocirca vtiliora erant fortasse tormenta quæ bonūum incorruptibile amandūum docebāant, quààm illa
bona qæquæ sine vllo vtili fructu doiosominos sui amore torquebant. – Ita dicamus de alijs afflictionibꝫus.
Maximꝫus ep Hericus in Matt: 6. hom:Solerter notandūum quia nōon dꝫdicitur nōon potestis doioomino servire et divitias possidere, sed, nōon potestis vtrisque servire.
Patres sancti David etc nōon custodierūunt divitias vt servi, sed dispensaverūunt vt doijominj. ps. 109.22.
Ambros. in Luc. 19.Discant nōon in facultatibus crimen hærere, sed in ijs qui vti nesciunt facultatibus, nāam
divitiæ vt impedimenta improbis ita bonis sunt adjumenta.
Ambros. (in Luc. 12.)Cur de bonis facitis mala cūum de malis bona facere debeatis, ei qui vti sciunt multa bona
sunt, qui vti nesciunt sectè mala, in thou hast much goodes laid up.
Ambros. in Luc. 15.Neque oisomnis sancta paupertas, aut divitiæ criminosæ, sed vt luxuria infamat divitias, ita
paupertatēem cōommendat sanctitas. in Parabola Divitis et Lazari.
Ambros. Offic. l. 1o. c. 49Rationes aliquot contra sitim et amorēem divitiarāam.
l. 2. c. 4Nūumquid ideo minus beatus Helias qiaquia pauper erat sibi? Minimè. Imo eo magis beatus qiaquia deo dives. Divitiæ nōon cōonferūunt ad beatitudinem.
c. 5.Bona terrhena nōon solūum adminiculo nōon sūunt ad beatāam vitāam, sed etiāam dispendiūum sūunt
(194)
Divortium.
(195)
Ebrietas.
Bern: Mod: bene vivendi ser: 25. (ad Sororēem)Ebrietas nutrit flāammas fornicationis: ita alienat mentem vt homo nesciat semetipsum:
ita Lot dormivit (vino inebriatus) cūum filiabus suis nec tntamen peccatūum sensit, quia
alienatus a semetipso fuit. Plerisque laus est multūum bibere et non inebriari, quos
propheta increpat dicens, væ qui potentes estis ad bibendūum vinūum. Cætera titulo vinūum.
Ortelius of Polonia. fol. 94.In Lituania (beinge eastwest toward Polonia) a beast is found called Rosomacka of yethe ordinarie lignisse
of a dog hauinge a face like a cat and a taile like a foxe, ytthat feedeth on carren and being full it
forceth it selfe to passe betweene yethe narrowenesse of 2. trees & thereby voydeth all ytthat it hath eaten
and then goeth to eate againe and returneth to voyde it selfe as before and cōontinueth soe longe as yethe
carren on wchwhich it feedeth lasteth. Doe not soeome ytthat like in drinkeing ytthat vomit to drinke etc.
(196)
Ecclesia.
Bern: in Cāantic serm: 12.Ecclacclesia est charius corpus Christi (quàm naturale) quòd ne mortēem gustaret, morti
illud alterūum traditūum fuisse nullus Christianus ignorat.
Sem: 25.Ecclacclesia nigra humano; formosa divino angelicoque iudicio.
Aug: de Doct Christ li. 1i. c. 16o.Exercet Deus hoc tempore et purgat medicinalibꝫus quibusdāam molestijs (ecclācclesiam cōoniugēem)
ut erutāam de hoc seculo in æternūum sibi copulet coniugēem ecclācclesiam nōon habēentēem etc
l. 3ij. c. 32o.Ecclacclesia fusca et speciosa propter temporalēem vnitatēem in ea bonorūum et malorūum etc
Aug de Civ. dei. l. 1i. c. 35o.In ipsis inimicis peregrinæ Civitatis Regis Christi latent cives futuri, sicut ex illorūum numero
etiāam Dei civitas habet secūum qquamdiu peregrinatꝫtur in mūundo cōonnexos cōommunione sacramēentorūum nec seūum fu
turos in æterna sorte sanctorūum qui partim in occulto ꝑpartim in aꝑperto sunt. Perplexæ quippe sūunt
istæ duæ civitates in hoc seculo invicēemque permixtæ donec ultimo iudicio dirimantur.
Junius Ecclesiastici l 1o. c. 1o.Ecclesia interdūum pro loco aut parte ipsius accipitrtur, interdūum adulterinæ tribuitur; hoc κατα
χρυστιηῶς, illud βυνεηδοχιηῶς. – Ecclacclesia Catholica.Sancta.Ecclesiæ dei veræ ob ipsius vnivꝫversitatem attributūum catholicæ,
ob veritatem sanctimoniæ attributūum sanctæ addimus. – Definitio.Ecclacclesia catholica cætus eorūum oiuomnium qui
ex electione dei cōonvocati sunt in Christo Iesu ad vitāam æternāam. Ephes. 2.21. – Distinctio.Si respiciamus
ad vnūum deitatis templūum ex Christo deo perfecto hoieomine ꝑperfecto et ex ecclesia firmat cōonstitutūum id templūum ηατ᾽ εξοτ
χην ChsChristus potius quàm ecclesia appelletur. 1. Cor: 12.12. Sin illius partis ratio habebitur quæ subest
Christo (Ecclacclesia sctscilicet catholicæ) ecclæcclesiæ noieomine donetur. Ecclacclesia ChsChristusNōon n.enim cūum Chrysostomo dixerim pro ecclesia substi
tui Christūum vt vehementius ap. auditorēem impellent Hom: 30. in 1. Cor: 12. Sed longe melius Aug
Synecdochēem inesse statuit, nōon Metonymiāam in christi noieomine, qui postquūum ipsis apostoli verbis vsus est
illico subijcit (Lib. 1o. de Peccat. Meret et Remis. cōontra Pelag. c. 31.) nōon dixit ita et Christi sed ita et
ChsChristus vnūum Christūum appellans caput et corpus. Divisio.Ecclæcclesiæ catholicæ ꝑpartes 2æ triumphans in cœlis.militans in terris. cujus
milites mori quidem sciunt sed vinci nesciunt. Cypr. Epistolarūum l. 1o. ep. 1a. Ephes. 1.8 / Eph: 3.15Colos: 1.18. lib: 1o. in Levit –Sic inter
cæteros Cyrillus accipit dicens, hoc fortè voluit intelligi quòd sanguis Iesu nōon solūum
effusus est Hierosolymis vbi erat alture cūum basi ejus et tabernaculūum testimonij, sed etiāam quòd superuūum illud
altare quod est in cœlis vbi ecclacclesia primitivorūum est idem ipse sanguis asperserit sicut et ap: dicit 1. Colos. 18.Colos. 1.18. Etc
Hanc utramque ecclacclesiam optimè Aug scribit vnāam fore cōonsortio ætermitatis, et nūunc vnāam esse vinculo charitatis
totāamque ad colendūum vnūum deūum esse instituāam. Ecclæcclesiæ vnitas.Enchirid. ad Laurent. c. 56. Vtrique βυνεηδοχιηῶς ecclæcclesiæ noēnominem tribuitur.
Subdivisio.In cœlesti ecclacclesia duo memororūum genera Angeli. sed electi solūum. vt Paulus noiaominat. 1 Tim: 5.21.– de alijs 2 Pet: 2.4.Hoieomines. – Duo illa mēembra deuso cōoniunxit ChsChristus alia cōontinens, alia cōoncilians æterno fundere. Angelis
enim stabilimentūum gratias, nobis reparatio et instauratio facta est per Christūum. Præclarè itaque
lib. 10o de Civ. Dei c. 7oAug: Merito illi in cœlestibꝫus sedibus cōonstituti, īimmortales et beati qui creataoris sui ꝑparticipatione cōongaudent, cujus
æternitate firmi, cuius veritate certi, cuius munere sancti sunt: quoniāam nos mortales et miseros vt īimmortales
beatique simus misericorditer diligunt, nolunt nos sibi sacrificare; sed ei cuius et ipsi nobiscūum sacrificiūum se esse noverunt.
Cum ipsis enīim sumus vna civitas Dei cui dꝫdicitur in psalmo Gloriosa dicta sūunt de te civitas Dei; cuius pars in nobis peregrinatrtur,
in illis opitulatur././.–. Ecclacclesia catholica nōon est in species vt Genus aliquod dividendis quia vna. –
Eccles. Hist. Tr: 568. A.Orthodoxorūum ecclesia persecutiones inferre nōon solet. Inspice. –
Aug in 1. Io: tract 3(Mali) (Apostatae) sic sūunt in corpore Christi qooquomodo humores mali qquando evomūuntrtur tūunc relevatur corpus –
H. Smith in against atheist r. 5 vid.Chistostome saith ytthat in yethe times of yethe abominatiōon of desolation spoken of by Christ Matt: 24 of Antichrist
Nulla probatio ptpotest esse Christianitatis neque effugiūum ptpotest esse Christianorūum aliud volentium cognoscere fidei veritatēem
nisi Scriptura divinæ. Chrysost. in Matt: 24 – goergo yethe church is not visible etc vid.
(198)
Educatio.
(199)
Electio.
(200)
Eleemosyna. vid. 801./.–.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 44Sicut avaritia mergit hoiēominem in infernūum, ita oioomnino largitas eleemosynæ levat ad cælūum.
Aug: de Doct Christ l. 1i. c. 28o.Oesmnes hoiesomines æquè diligendi sunt, sed cūum oiomnibꝫus prodesse nōon possis his potissimùm cōonsulendūum est qui
pro locorūum et temporūum vel quarūumlibet rerūum opportunitatibus constrictius tibi quasi
quadāam sorte iunguntrtur. Sicut n.enim si tibi abundaret aliquid quod dari oporteret ei qui non
haberet nec duobꝫus dari posset, si tibi occurrerent duo quorūum neuter aliūum vel indigentia
vel erga te aliqua necessitudine superaret nihil iustius faceres quàm ut sorte eligeres
cui dandūum esset qdquod dari utrique nōon posset. Etc.
l. 3ij. c. 16o.Scriptūum est, Da misericordiāam et ne suscipias peccatorem. Eccles. 12. Posterior pars hujus sentēentiæ
videtꝫtur vetare beneficentiāam; Intelligas figuratè positūum pro peccato peccatorēem vt peccatūum eius nōon suscipias.
Amb. Offic. l. 1o. c. 11o.Nihil tāam cōommendat Christianāam aiāanimam quààm Misericordia. Tu nūummūum largiris pauperi ille vitāam accipit.
Plus ille tibi cōonfert cūum sit debitor salutis. Si nudūum vestias teipsūum induis iustitiāam. Si peregrinūum sub tectūum
indùcas tuūum, si suscipias egentēem, ille tibi acquiret sāanctorūum amicitias, et æterna tabernacula. Corporalia
seminas et recipis spiritalia. Miraris iudiciūum Dniomini de Sanctus Iob: mirare virtutēem eius qui poterat dicere
Iob 29 Oculus erāam cæcorūum etc. Beatus planè de cuius domo nūumquāam vacuo sinu pauper exiuit. Neque eninim
quisquāam magis beatus quààm qui intelligit super pauperis necessitatem, et infirmi atque inopis ærūumnāam. In
die iudicij habebit salutēem a dnoomino, quēem habebit suæ debitorēem misericordiæ.
Fox 1 To: pa: 634.Amedeus Duke of Savoy (chosen pope and called Fælix 5.) being desired of certaine
ambassadors if he had anie dogs or hownds to shew them willed them the next day to repair
vnto him & he would shew vnto thēem such as he had. When they according to appointmtment were
come he sheweth vnto them a great nūumber of pore people and beggeres sitting at his tables at
meate declaring ytthat those were his howndes wchwhich he everie day used to feede; hunting wthwith them
he trusted for the glorie of heauēen to come. Thus Volaterane writeth lib. 3.
Amb Offic. l. 1o. c. 25.Iustus cōommunia pro suis habet (damna et peccata intelligere possis) sua pro coijcommunijbꝫus – bona.
Eccles. Hist. 525. B.Regina suis manibus pauperibus ministrabāant ullas tergens etc Ratio facti. –.
578. B.Quibꝫus dandūum. Vnāam rēem observa vt nutrias indigentes etc Attici scriptūum –.
580. A.Sysinnius fouebat pauperes vltra sui mensurāam.
Aug. de vꝫverbis doijominj se: Luc. ser: 25. Inspice.Via cæli est pauper per quāam venitrtur ad patrem. Da petenti ut possis ipse To: 10
accipere. Da in terra Christo qdquod tibi reddat in cælo. Si ante nos aliquid mitteremꝫus nōon
ad inane hospitiūum veniremꝫus. Quod pauperi damꝫus āante nos prpræmittimꝫus; qdquod rapimꝫus hic totūum dimittimꝫus.
Amb de Pane l. 2o. c. 9o.Nōon ego abnuo liberalitatibus in pauperes factis posse minui peccatūum, sed si
fides cōommendet expensas. Sūunt qui opes suas tumultuario mēentis impulsu etc
ibidem.Sūunt quos pænituerit opes suas divisisse pauperibus, sed eos qui pænitentiāam agūunt
hoc solùm pænitere nōon debet, ne ipsius pænitentiæ agant pænitentiam.
Prov. 3.28.Deferre not to give if then haue if thou haue it –
(202)
Episcopus.
Bern: in Cāantic serm: 12.Fratres revereamur episcopos, sed vereamur labores eorūum. Si labores pensamus
nōon affectamus honores etc. Non observemus eos sed honoremus.
(203)
Error.
(204)
Euriditio. Ethnica Doctrina:
Aug de Doct Christ l. 2i. c. 40o. Simile.Si quaid philosophi vera et fidei accōommoda dixerunt ab eis tanquāam iniustis possessoribꝫus
in vsūum nostrūum vēendicāanda. Sicut n.enim Ægiptij nōon solūum idola habebant et onera gravia
quæ populus Israel detestaretrtur et fugeret sed etiāam vasa atque ornamenta de auro et
argēento et vestēem qæquæ ille populus exiens de Exo: 3. et 12.Ægipto sibi potiꝫus tāamquāam ad usūum meliorēem clanculò
vendicavit prpræcepto dei ipsis Ægiptiis nescienter cōommodantibꝫus ea quibꝫus nōon bene vtebantur.
Ethnicæ doctrinæ.Sic doctrinæ oesomnes gentiliūum nōon solūum simulata et suꝑperstitiosa figmenta gravesque sarcinas
supervacanei laboris habent qæquæ vnusquisque nostrūum duce christo de societate Gentiliūum
exiens debet abominari. Sed etiāam liberales disciplinas vsui veritatis aptiores et
quædāam morūum prpræcepta vtiliss. cōontinent, deque ipso vno deo colendo vera apud illos; qdquod
eorūum tāamquāam aurūum et argentūum qdquod nōon ipsi instituerūunt sed de quibusdāam tanquāam metallis
divinæ providentiæ qæquæ ubique infusa est eruerūunt etc auferre debet christianus ad ussūum prprædicāandi euangelij.. vestēem quoque (i)id est hoiuominum instituta etc
ꝑprolege Prov. 1. 8. et 9.A wiseman shall heare and increase in learning etc. Prov. 1.5./1.7./ We must incline
our heartes to understāanding Prov. 12.2./ The Lord geues wisdome. Prov. 2.6. Eruditio
vera, custodit animāam. Prov. 2.10./ The high value of wisdome and understāanding Pro: 3.13.
Manie reasōons why we ought to seeke after true wisdome and understāanding Prov. 4.
(205)
Euangelium.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 6.Noviter cōonvꝫversi blandis verbis sunt consolandi ne si exasperari cœperint territi ad
pejora peccata recurrant. Qui n.enim novitiūum suavitate et dulcedine nōon docet et castigat
plus novit exasperare quàm corrigere.
ididēem serm: 30.Grave legis iugūum testibus ipsis apostolis et vile prpræmiūum nāam terra est in promissione Act: 15.
verūum tu mater ecclacclesia promissionēem habens vitæ quæ nūunc est et futuræ facilè in
duplici gratia obtines a vnivꝫversis te recipi et propter iugūum suave et propter regnūum
sublimeIugūum suave.Regnūum sublime.. Pulsa de civitate ab univꝫversitate exciperis dūum sic provocat quod promittis
vt quod imponis nōon terreat.
(206)
Examinatio.
(207)
Excōommunicatio.
(208)
Exemplum. 1 Ro: 15.4.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 16. Cōontra desperationem.Ad cōonvꝫversionēem vel emendationēem fideliūum multùm exempla sanctorūum prosunt: ideo scribuntur casus
et reparationes sanctorūum vt miseri propter multitudinēem peccatorūum nōon desperemus, sed per
pænitentiāam resurgendi etiāam post lapsūum spem habeamus vt nullus post peccatūum de bonitate dei nōon
desperet dūum conspicit etiāam post ruināam reparationēem fuisse sanctorūum. Propterea posuit deus
virtutes sanctorūum ad exemplūum nostrūum vt per vestigia ipsorūum pervenire possimus ad regna
cælorūum; vel si eos ad benè operandūum sequi noluerimus in pœnis inexcusabiles simus.
Bern: ibidem. serm: eodēem.Manus meæ stillaverunt mirrhāam: quid per manus nisi operationes sanctorūum intelligimus? et quid
per mirrhāam nisi nisimortificatio carnis et mortificatio vitiorūum accipitur? Manus ecclæcclesiæ sancti
hoiesomines sunt bona operantes etc. mirrhāam bonorūum operūum stillant quia nobis exempla bene vivendi
demonstrant et vt vitia carnis nostræ mortificemus prprædicant. –.Peccantes inexcusabiles.Si peccamus iāam de peccato
excusationēem nullāam habemus qui et lex dei quotideie nos admonet, et exampla sanctorūum
patrūum semper invitant ad bene operandūum. –.Sanctorūum virtutes singulares.Depꝫprecor deūum vt det tibi humilitatēem Christi,
devotionēem Petri, charitatēem Iohannis, obedientiāam Abrahæ, patientiāam Isaac, tolerantiam
Iacob, castitatem Ioseph, mansuetudinēem Moysi, constantiāam Iosuæ, benignitatēem Samuelis,
misericordiāam David, abstinentiāam Danielis, et cætera facta priorūum vt ad societatēem eorum
pervenire possis.
Aug de Doct Christ. l. 3ij. c. 32o.Si qua peccata magnorūum virorūum legerit (hoohomo) tametsi aliquāam in eis figurāam rerūumfuturarūum aiaanimadvꝫvertat
rei tntamen gestæ proprietatēem ad hūunc vsūum assumat vt se nequaquāam rectè suis factis iactare audeat
et prpræ sua iustitia cæteros tāamquāam peccatores cōontemnat cūum videat tāantorūum virorūum et cavendas
tempestates et flenda naufragia. Sanctorūum peccata quare scripta.Ad hoc n.enim etiāam peccata illorūum hoiuominum scripta sūunt ut Apostolica
illa sentēentia vbique tremenda sit qaqua ait, Quapropter qui videtꝫtur stare videat ne cadat. Nulla n.enim
verè pagina est sanctorūum librorūum in qua nōon sonet qdquod Deus suꝑperbis resistet, huijumijlibꝫus autēem dat gratiam.
vid. 38.6.Nōon licet imitari mala exampla.
Exempli mali incōommodūum.Apud Terentiūum flagitiosus adolescens spectat tabulāam quandāam pictāam in pariete vbi inerat pictura
hæc, Iovēem quo pacto Danae misisse aiunt in gremiūum quondāam imbrēem aureūum: atque ab hac tanta
authoritate adhibet patriociniūum turpitudine suæ cūum in ea se iactat imitari Deūum. At quēem
Deūum inquit: Qui tēempla cœli sūummo sonitu cōoncutit, ego homūuncio id nōon facerēem? Ego vero id feci
ac labens. – Tu Eunucho Chærea./–/–. Tantus fecit ego fa nōon faciāam etc.
Ambros. Offic. l. 1o c. 25.Sit nobis vita maiorūum disciplinæ speculūum, nōon calliditatis cōommēentariūum: imitandi reuerentia, nōon
disputandi astutia. etc.
Fama.
Amb. Off. l. 1. c. 47.Nōon despiciat hoohomo quid de se vnusquisque et maximè vir optimus sentiat. Hoc n.enim modo discit
bonis deferre reverentiāam. Nāam negligere bonorūum iudicia vel arrogantiæ vel dissolutiones est,
quorūum alterūum suꝑperbiæ ascribitrtur, alterūum negligentiæ.
(209)
Feriæ.
(300)
Fides.
Bern: in Cāantic. serm: 22. Sola iustificat.Tāam validus es (doieomine) ad iustificandūum quāam multus ad ignoscendūum. Quamoborēem quisquis pro
peccatis cōompunctus esurit et sitit iustitiāam, credat in te qui iustificas impiūum, et solāam
iustificatus per fidem pacēem habebit ad Deūum.
Aug de Doct Christ l. 3ij. c. 33o.Probat fidem esse donūum dei. Contra Ticoniūum etc.
Abbot against Bish pa: 294.Bishop defines faith to be onlie a light of vnderstandinge, but it is a mixt action
of the vnderstandinge & will
Oecumen. in ep. fac. c. 2.Consecutionem ex affectu procedentēem cūum firmo assensu noieomine fidei vocamus
Ferus – Matt: 27.Credere est cōonfidere deūum per Christūum peccata nōon imputaturūum
Aug de verb. doijominj ser: 61.Qui fidem habet sine spe et dilectione Christūum esse credit, nōon in Christūum credit.
Orig in Ro: c. 4.Sciens fidei spem inseperabiliterinseparabiliter cohærere.
(302)
Finis.
Ecclus. 18.23.Think vppōon ytthat wrath that shalbe at the end – Respice finēem Ecclus. 717.36.
(303)
Fæmina.
Eccles. Hist. Tr: 571. A.Hȳympatia fuit adeo erudita vt supra philosophos ejus temporis emineret.
(304)
Fœdus.
(305)
Frater.
(306)
Frugalitas.
Learne thrift of yethe pismire – An unthrift and a wicked māan haue yethe saeame cōonditions. Pro. 6.12.
Prodigalitas.
(307)
Funus.
Bern Med. c. 2.Cūum mortuorūum sepulchra respicio nōon invenio in eis nisi cinerēem et vermēem fætorēem et horrorēem. Quod ego sūum
ipsi fuerūunt, et quod ipsi sunt ego ero. Ortelius of Liuonia fol. 95.The faith of Christ was pꝫpreached vnto thēem (yethe Liuonians) aooanno 1270
and divꝫverse of yethe rude people are yet heathnish not lettinge to pray vnto yethe Sun and Moone, or some
great vse or to one thinge or other as theire blind follie leades them. When one of them is dead they
put wthwith him into his graue an axe bread wine and meate and some peece of monie and bid him goe
his wayes into the other world where he shall raigne ouer yethe Duitchmen as yethey haue raigned ovꝫver him in this.
to: 4to. 200.suspice Aug. de Cura pro mortuūum gerenda. – Vide Hieron: Io: 2.8.
(308)
Furtum.
Bern Med. c. 11.Acūum vel cultellūum vel aliquid vile multoties nimiūum desideravi nec (sacerdoti) cōonfessus sum, quia
peccatūum nōon æstimavi propter rei vilitatēem: verūumtamen nōon multūum distat quæcūumque substāantia vilis
vel pꝫpretiosa requiratur, dūum æqualiter sit corruptus affectus. Nōon n.enim cultellus in vitiūum est, sed
cultelli appetitus; neque aurūum in vitiūum est sed auri cupiditas.
Fon vol. 2. 2298.Nota de malè ꝑpartis. – Iuspice. –in margine.
Prov. 3.27.WthWithhold not yethe good frōom yethe owners thereof, though there be power in thine hand to doe it.
(309)
Gaudium.
(400)
Gehenna.
Bern Med. c. 3o.In inferno nec qui torquet aliquando fatigatur: nec qui torquetꝫtur aliquando moritur. Sic
ignis ibi cōonsumit vt semper reservet: sic tormenta aguntꝫtur vt semper renoventur. Iuxta quali
tatēem culpæ pœnāam sustinebit vnusquisque gehennæ: et similis culpæ rei sui similibꝫus iungentꝫtur cruciāandi
c3In carne cruciabuntꝫtur per ignēem, in spiritu per cōonsciæientia vermēem – Sic morientꝫtur vt semper vivant, sic
vivent vt semper moriantur. Aianima peccatoris aut in inferno pro peccatis cruciatꝫtur, aut
in paradiso pro bonis meritis collocatꝫtur. Bonūum et malūum vita et mors ante nos sunt posita vt
ad quod voluerimus manūum extendamus. Si tormenta nōon terrent nos saltēem iuvent prpræmia.
Fox 2 vol: 1921.Latimerus pꝫpreclarè de Gehennæ tormentis. – Fugienda potius quāam exquirenda.
Purgatoriūum.
Fox 2 vol. 1921. H. Smith argew against atheists. 1. 5.Multos ad Gehennam dimisit. Latimerus –
It may be called Pickpurse re Scriptures and testimonies of fathers against it.
(401)
Genealogiæ.
(402)
Gloria.
vide IIII. 4.Apostoli nec cūum suspicerentꝫtur ab hoijominjbꝫus inflati fuere etc.
Bern: de Adven doijominj ser. 4o Gloria vera.vana.Gloria nostra testimoniūum cōonsciæscientiæ; 2. Cor: 1.12. Hæc est vtique vera gloria quæ est a spiritu
veritatis. Ipse enim spiritus testimoniūum perhibet qoquo filij dei sumus. Ro: 8.16. Gloriāam
vero quāam ab invicēem accipiunt qui gloriāam qæquæ est a solo deo nōon requirunt uana est. Quoniāam uani
filij hoiuominum. Insipiens tu qui merces congregas in saccūum pertusūum: qui thesaurūum tuūum
alieno in ore cōonstituis: ignoras quod arca ista nōon clauditur nec seras habet.
F. Iunius de se in vita sua.Sic mala radix illa τῆς φιλοτοιμίας in me germinabat vt nec alienāam laudēem ista ætate (puer iuvenili) æquo
aioanimo ferre possem miser nec in mea existimatione illa cōonquiescere quāam mihi cōoncilibāam diligentia etc
(404)
Gratia dei.
(405)
Gratitudo.
Bern: in Cāantic. serm: 11.Nolo vos Iudaico notari opprobrio de quibus scriptura testatur quod nōon fuerint
memores benefactorūum eius Ps. 78.8. –.Quoniam oiaomnia dei bona recolere non
possumus Ps. 106.2. id saltem quo prpræcipuūum est et maximūum opus est vztvidelicet nostræ
redemptionis a memoria redemptorūum aliquatenus nōon recedat –: et In eo
duo potissimūum cōonsideranda modus et fructus. Modus dei exinanitio est, fructus
vero nostri de illo repletio. Hoc meditari sanctæ spei seminariūum est, illud
sūummi amoris incentivūum. Vtrūumque profectibus nostris necessariūum, ne aut spes
mercenaria sit si amore nōon comitetur: aut amor tepescat si infructuosus putetur.
Amb. Offic. l. 1o. c. 31o.Quid tāam cōontra officiūum quāam nōon reddere (indigenti) quod (indigens ab eodēem) acceperis? Nec mensura pari
sed uberiore reddendūum arbitror etc Superiorēem nōon esse in referendo quāam in cōonferendo beneficio hoc est
minorēem esse: quoniāam qui prior cōontulit tempore superior humanitate prior. Imitanda in hoc
natura terrarūum etc vt excusare possis quod nōon dederis qooquomodo excusare potes qdquod nōon reddideris: Nōon dare cuiquāam
vix licet, nōon dreddere vero nōon licet.
Eccles. Hist. Tr: 577. A.Theodosij gratitudo et actionūum gratiæ pro liberatione sui et populi regibꝫus imitandæ
Amb. Off. l. 1o. c. 32.Alius fructūum accepti beneficij vt aurūum auro argentūum argento rependit; alius laborēem alius haud
scio an etiāam locupletius solūum restituit affectūum etc In beneficio reddendo plus aiusanimus quààm census oꝑperatur
magisque prpræpōonderat benevolentia quààm possibilitas referendi muneris.
Hierōon: in 5ūum ad Eph.Gratias deu agendūum et semꝑper et pro oibꝫomnibus etc. / To: 9.103.
Ecclus. 23.14.Aboue all thinges geue thankes to him ytthat hath made thee and replenished thee wthwith his goodes.
(406)
Ingratitudo.
(407)
Hæreditas.
(408)
Hæresis.
Bern: de Advēent. doijominj serm: 1oA hæreticke ought to say of his hæresie and ytthat truth as Bern: of Lucifer and Christ. Mendaciūum
mihi persuasūum est doieomine: veniat veritas vt possit falsitas depꝫprehendi, et cognoscāam veritatēem et liberabitIohan: 8.32.
me, si tamēen depꝫprehensæ falsitati penitus renūuntiavero et cognitæ adhæsero veritati. Alioqui nōon humana
erit tentatio nec humanūum peccatūum sed obstinatio diabolica. Nāam ꝑperseverare in peccato diabolicūum
est et digni sunt perire cūum illo quicūumque in similitudinēem eius permanēent in peccato.
(500)
Hierarchia.
(501)
Hypocrisis.
Strigilius in Iustinūum. 344.Etsi Sylla vagit libidinibus cōontaminatus erat, tntamen leges honestas de cōoniugioo et sūumptuūum moderati
one civibus tulit, qua ex re Prouerbiūum Loqueris vt Cato, vivis vt Sylla./. Sic multi
hodierno die hypocritæ plura benè loquūuntrtur, quààm faciunt.–.– Aliud in Ore.Vita.
(502)
Historia.
Aug de Doct Christ. l. 2i. c. 28.Historia gentiūum qooquomodo adiuvat ad sanctos libros intelligendos.
(503)
Homo.
Ro Holcot in Sap. 1.1.Terrāam (i)id est hoiesomines. 1. Sap. 1. quia de terra sunt originēem ducentes Eccl. 33.10. cūum terrāam inhabitet
vnde psalm. Incola ego sūum in terra. tūum quia ex terra sunt existentes. Eccl. 17.33. tūum quia in
terrāam revertentur. Eccl. 17.1.
Bern: Med. c. 2.Miserūum miserūum in hāanc lucis miseriāam induxerūunt. Nihil ex eis habeo nisi miseriāam et peccatūum et
corruptibile hoc corpus quod gesto. Ad illos festino qui morte corporis hinc exierūunt. Cūum eorūum
sepulchra respicio nōon invenio in eis nisi cinerēem et vermēem, fœtorēem et horrorēem. Quod ego sūum ipsi fuerunt et quod ipsi sunt ego ero. Homo quid.Quid sūum ego?
Homo de humore liquido. Fui n.enim in cōonceptionis momento de humano semine cōonceptus deinde spuma
illa coagulata modicūum crescendo caro facta est. Postea plorans et eiulans traditus sūum huius mundi
exilio et ecce iāam morior plenus iniquitatibꝫus.
c. 3o.Forma, favor populi, fervor iuvenilis opesque, subripuere tibi noscere quid sit homo. Nihil aliud est
homo quàm sperma fœtidūum, saccus stercorūum, cibus vermiūum. Cur goergo superbis homo? Vnde superbit
homo cuius nasci p cōonceptus culpa, nasci pœna, labor vita, necesse mori.
(504)
Homicidiūum.
Aug de Civ. dei l. 1i. c. 17o. Occisor sui homicida est.Si nōon licet privata potestate alicui hoiēominem occidere vel nocentēem cuius occidendi licentiāam lex nulla
cōoncedit profecto etiāam qui seipsūum occidit homicida est. Et tāanto nocentior cūum se occidit qquanto innocentior
in ea causa fuit qaqua se occidendūum putavit. Iudas auxit cōommissūum quoniāam dei misericordiāam desperāando exitiabiliter
pænitens nullūum sibi salubris pænitentiæ locūum reliquit. Propter suūum scelus alio scelere seu occisus est.
c. 20o. Occisio sui illicita.Non frustra in sanctis Canonicis libris nusquāam nobis divinitꝫus prpræceptūum ꝑpermissūumve reperiri ptpotest ut vel ipsius adipiscēendæ
īimmortalitatis vel ipsius carendi cavendive mali causa nobismet ipsis necem inferamus. Nāam et prohibitos nōon esse
intelligendūum est, prpræsertim quia nōon addidit proximūum tuūum. Nihilo addito nullus, intelligitrtur exceptꝫus, (cūum si
adderetrtur proximus de se quoque intelligeret sicut in prpræcepto ꝫouso qiaquia regulāam charitatis a nobis (seipso accepmusit). ibidem.Vnde
Quidāam hoc prpræceptūum ad bestias extendere conantur: cur nōon et herbas goergo? nōon vivūunt 1 Cor: 15 36. Ps. 77.
nūunquid grigitur ob hoc cūum audimus Nōon occides.Nōon occides virgultūum vellere nefas dicimus et Manichæorūum errori insanissimè
acquiescimus? His grigitur deliramentis remotis cūum legimus Nōon occides, si propterea nōon accipimus hoc dictūum de frutectis
quia nullus est eis sensus nec de irrationabilibꝫus quia nulla nobis ratione sociantrtur; vnde iustiss. ordinatione
creatoris et vita et mors eorūum nostris vsibꝫus subditrtur, restat vt de hoijominjbꝫus intelligamus, Nōon alterūum, Non te,
neque n.enim qui se occidit aliud quāam hoiēominem occidit.
c. 21o. Exceptiones.Hi excipiuntrtur ab hoc prpræcepto quos vel lex iusta generaliter, vel ipse fons iustitiæ deus specialiter
occidi iubet. Laudatus hinc Abraham.Abrahāam qui filiūum nōon sceleratè sed obedienter occidere. Ita Sampson.Sampsōon excusatur
quod seipsūum cūum hostibꝫus ruina domus oppꝫpressit quia spiritus latenter hoc iusserat etc.
c. 22o.Quicūumque hoc in seipsis perpetraverūunt aijanimj magnitudine fortasse mirandi nōon sapientiæ sanitate laudandi sunt.
Quanquūum si rationēem diligentius cōonsulas nec ipsa quidēem aijanimj magnitudo rectè noiaominatrtur vbi quis nōon valendo tolerare
vel quæque aspera vel aliena peccata seipsūum interemerit. Magis n.enim mens infirma depꝫprehenditrtur qæquæ ferre
nōon ptpotest vel durāam sui corporis servitutēem vel stultāam vulgi opinionem. Maiorque aiusanimus merito dicendus qui
vitāam ærūumnosāam magis ptpotest ferre quààm fugere et humanūum iudiciūum prpræ cōonsciæscientiæ puritate cōontemnere.Se occidere nōon est magnanimi.
CleombrotusCleombrotꝫus lecto Platonis libro (Phædone) vbi de īimmortalitate aiæanimæ disputat se prpræcipitēem dedit de
muro (in mare) atque ita ex hac vita migravit ad eāam quààm credidit meliorēem. Quod tntamen magnè potius
factūum quāam benè testis potuit esse Plato.Plato ipse quēem legerat. Qui nōon solūum nōon prpræcepit sid et iudicasset nōon
faciendūum. In principio eiusdēem libri nefas esse dicit hoiuominum sivi manus afferre nec aliter irasci deūum si id
fiat quààm doiuominum si quod se mancipiorūum occiderit. L. vives.
vid. 3. 6.At multi se interemerunt ne in manus hostiūum venirent. Nōon modo quærimus etc.
c. 24o. Regulus.Regulus a pPænis victus maluit eos ferre serviendo quààm eis se auferre moriendo. Proinde servavit
et sub Carthaginensiūum doiaominatione patientiāam et in Romanorūum dilectionēem cōonstāantiāam; nec victūum auferens
corpus ab hostibus, nec invictūum aiūanimum a civibus. – c. 25o.Quāanto magis Christiani verūum deūum colentes etc.
Occisio tui tollit pænitēendi locūum.Satius est flagitiūum cōommittere (virgini sūunt etc.) qdquod pænitendo sanetur quàm tale facinus vbi locus
salubris talis pænitentiæ nōon relinquitur.
c. 26o.Nōon ideo sine scelere facit quisquis deo īimmolare filiūum decreverit quia hoc Abraham.Abrahāam etiāam laudabiliter
fecit, Nāam et miles cūum legatimæ odrdinationi obediens hoiēominem occidit, reus nōon est homicidius; sin
sponte fecerit est reus. – . Nulla ratio ob quāam occidas te.Nemo spōontaneāam mortēem sibi inferre debet velut fugiendo mo
lestias temporales ne incidat in æternas perpetuas. Nemo propter aliena peccata ne habeat
gravissimūum propriūum: nemo propter sua peccata prpræterita propter quæ magis hac vita opus est
vt possint pænitendo sanari. Nemo velut desiderio vitæ melioris qæquæ post mortēem speratur; quia
reos suæ mortis melior post mortem vita nōon suscipit.
L. vives in c. 12. l 1i Aug de Civ DeiLex apud Romanos; Homicida insepultus abijciatur
Ovid. Met 241. 408.Facto pius et sceleratus eodem. De homicida. – De Faux et alijs dicatrtur. –.
(505)
Hospitalitas.
(506)
Humilitas.
Bern: in Cāantic. serm: 16.Appetere de humilitate laudem humilitatis est non virtus sed subversio. Verus
humilis vilis vult reputari non humilis prædicare.
Bern de Adven. doijominj ser. 4oVtile est abscōondere magis quààm ostentare si quid habemus boni: sicut et mendici cūum eleemosynāam
petūunt nōon pꝫpretiosas vestes ostendunt sed seminuda membra aut ulcera si habuerint vt citius ad
misericordiāam videntis aiusanimus inclinetrtur. Quāam regulāam Publicanus ille servavit multo melius Pharisæo
et ideo descendit iustificiatꝫus ab ((i)id est prpræ) illo. Luc. 18.
(508)
Iactantia.
(509)
Idolatria.
Bern: in Cāantic serm: 6Experiebāantrtur hoiesomines Ethnicorum status.Ethnici prioribus seculis sedula dei beneficia sed latebat eos beneficus.
ille quidēem attingebat a fine vsque ad finēem fortiter sed disponens oiaomnia suaviter (Sap: 8.1.) nōon
sentiebatrtur ab hoijominjbus. Et gaudebant de bonis doijominj et doiuominum Sabaoth oioomnino nesciebant. Ab
ipso erant sed nōon cūum ipso. Per ipsūum vivebāant sed nōon ipsi. Idololatria vnde.Ex ipso sapiebant sed
nōon ipsūum alienati, ingrati insensati. Hinc demūum factūum est vt quod erant quod
vivebant quod sapiebant non auctori tribuerent, sed naturæ ascriberent, aut
certè quod insipientius erat fortunæ.
Aug de Civ. Dei l. 1. c. 2.Nōon hoiesomines a simulachro (Plineruæ) sed simulachrūum ab hoijominjbꝫus servabatrtur. Quooomodo ergo colebatrtur vt
patriāam custodiret et cives qæquæ suos nōon valuit custodire custodes?
vid. 208. 4.Patrocinabāantꝫtur hoiesomines facinora exemplo deorūum. Quales illi dij?
Aug de Civ Dei l. 2i. c 13o.Proponūunt Græci; Si dij tales colendi sunt profecto etiāam tales (scenici) honorāandi sunt. Assumūunt
Romani, Sed nullo modo tales hoiesomines honorandi sunt. Cōoncludunt Christiani; Nullo igitur
modo dij tales colendi sunt. Græcii putarūunt honorāandos scenicos Romani nōon etc.
Ambros. Off: l. 1o. c. 26.Quid tam indecorūum quààm venerari ligna quæ ipsi faciunt?
(600)
Ieiunium.
Greg.Vt qui plus dat corpori quààm corpori debet hostem nutrit: sic qui minus dat
corpori quààm corpori debet civem necat.
(601)
Ignorantia.
(602)
Imitatio.
Doioomino Iesu volunt oesomnes te frui at non ita et imitari etc. Vide Persecutio –.
(603)
Imago.
Aug: de Doct Christ. l. 3ij. c. 9.Sub signo servit qui operatꝫtur aut veneratꝫtur aliquāam rēem significāantēem nesciens quid significet.
qui vero aut oꝑperatꝫtur aut veneratrtur vtile signūum divinitàs institutūum cujus vim significationēemque intelligit
nōon hoc veneratrtur qdquod videtꝫtur et trāansit, sed illud potius qoquo talia cuncta referenda sunt. Talis homo
spiritalis et liber etiāam tēempore servitutis etc –.–. Tales Patriarchæ & prophetæ.
Bern: Med. c. 45.Imago dei est oisomnis aiaanima rationalis – Si deūum diligis me imaginēem dei diligis. etc.
Fox 2 vol. 1954Quooomodo antiquitꝫus abusi sūunt imaginibꝫus, et ob id susblatæ sūunt. Gardineri Cōonfessio. Simile bonūum.
(604)
Ignavia.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 6. Desidia in opere dei.Fraus et desidia timenda sunt in oiomni opere dei. Desidiāam facimus quando per torporem
languidi ea quæ dei sunt operamur. Omnis ars hujus seculi strenuos habet amatores
et ad exequendūum promptissimos. Quare? quia prpræsentēem habet remunerationēem sui operis.
Ratio.Ars vero divini timoris multos habet sectatores tepidostrepidos languidos et pigritiæ inertia
congelatos. Sed hoc proinde fit quòd merces laboris eorūum nōon in prpræsenti vita sed in
futura dabitur. Goe to yethe visire. Prov. 6.6.
(605)
Impunitas.
(606)
Impositio manuuuum.
(607)
Indulgentiæ.
(608)
Intentio.
Aug: de Sermmones doijominj in l. 2o.Matt: 6.22. Oculus dsdeus intēentio qua quilibet in opere suo finēem intustrtur. Corpus vero congeries
operūum intelligitrtur. Tunc autēem oculus est simplex qquando intentio solūummodo in Deūum dirigitrtur, et qquando sic
est tūunc tota cōongeries operūum luce institiæ corāam deo resplendet.
Greg. Suꝑ Ezech. 1. hom: 7.Si nostra intentio apud Deūum fuerit simplex eius iudicio nostra actio tenebrosa nōon erit.
Bern: de Interiori Domo. c. 8.Quicquid homo facit bonūum esse nōon potest nisi ex bona voluntate procedat.
(609)
Innocentes. Simplicitas.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 56.Nec prudentia serpentis sine simplicitate colūumbæ, nec simplicitas colūumbæ sine
prudentia serpentis debet esse in te; quia colūumbæ simplicitatēem astutia serpentis vt
mala caveat sollicitet, et prudentiāam serpentis simplicitas colūumbæ vt bona faciat tēemperet.
Colūumbæ virtutes. 7ē. 1.Colūumba septēem virtutes habet quas per gratiāam spiritus poteris habere in te.
1.1. sæpe super rivulos aquarūum sedet vt viso accipitre veniente se in vndas
immergat, ita tu super rivulos scripturarūum sedeas vt admonitione earūum incursūum
diaboli evadas. 2.2. in tritico melorameliora grana eligit, tu in scripturis meliores,
sententias eligas ex quibus te reficias. 3.3. sæpes alienos pullos nutrit, tu hoiesomines
prius a deo alienos tuis verbis atque exemplis ad deūum cōon vꝫverte. 4.4. Rostro non
percutit, malūum in noienominem aut facias aut dicas. 5.5. nōon habet fel tu nōon habeas
in te iracundiāam. 6.6. nidūum facit in fenestris murorūum, in fenestris petrarūum
fac spem tuāam. 7.7. gemitūum habet pro cantu, tu gaudeas in gemitu et
tristitia spirituali.
Rob Holcot. in Sap. 1. 2 1.Matt: 10.16. Vnde Gen: 35 dsdeus de Iaacob quod vir simplex habitabat in tabernaculis, et tamēen
qquantæ prudentiæ fo it erga fratrēem in surripiēendo
benedictionēem; erga avūunculūum in custodiendo gregis, ergo uxores in pacificēem eas regendo etc. Ro: 16.19.
Simplicitatēem nōon habent ibidem.Debet simplicitas esse sine plica vanæ intentionis; sine ruga falsæ
opinionis; sine tegumento palliatæ fictionis. qdquod nōon habent qui faciunt opera de genere bonorūum intenti
one humanæ laudis et nōon propter honorēem dei vid. 608. 1. et 2. – 2ā nōon habent hæretici qui
veris sententijs fidei christianæ cōommiscēent errores falsarūum opinionūum. 2 Ecclus. 13. – 3ā nōon habent
proditores et dolosi de quibꝫus ps. labia dolosa in corde et corde locuta sunt de quibꝫus verificatrtur. Io. 1 87
vicit Artes c: 4 de Aiainimalibꝫus. 1i. 18. quod in aiaanimali nōon est nisi cor vnūum et aiaanima vna. – .
(700)
Invocatio.
(701)
Invidia. Detractio – – etc.
Bern: Mod: bene vivēendi serm: 17.Fuge detrahentes quasi serpentes: detrahentes infūundūunt venenūum mortiferūum in auribus se
audientiūum: qui detrahit et qui detrahentēem libenter audit vterque peccat.
ibidēem serm: 33.Detractio grave vitiūum, grave peccatūum est: sicut canes rodunt pedes transeuntiūum, ita
detrahentes rodunt vitāam proximorūum. Simile.Nōon detrahas peccatori sed condole. Quod in alijs
detrahis in te potius pertimesce: Si vis detrahe tuis peccatis detrahe. Nōon ꝑperspicias, de
tua ergo emendatione esto sollicitaMonita..
Bern: in Cāantic. serm: 24.Iuxta prophetāam Hier: 9. intrat mors per fenestras nostras cūum prurientes auribꝫus et oribꝫus
lethale poculūum detractionis invicēem novis ministrare contendimus Ps. 101.5. Nost. OisOmnis qui
detrahit primūum quidēem seipsūum prodit vacuūum charitate, deinde quid aliud detrahendo
intendit nisi vt is cui detrahit veniat in odiūum vel cōontemptūum ipsis apud quos detrahit?Detractionis
fructus –.Ferit goergo charitatēem in oibꝫomnibus qui se audiunt lingua maledica; et quantūum in se est necat
funditus et extinguit; nōon solūum autem, sed et in absentibꝫus vnivꝫversis ad quos volans
verbūum fortè per eos qui prpræsentes sūunt pervenire contigerit. Vides quààm facilè et
brevi ingentēem multitudinēem animarūum velociter currens sermo tabe malitiæ hujus
inficere possit. – . species –.Sunt species detractionis, dūum alij quidem nude atque irreverenter
vti in buccāam venerit virus evomant ejus. Alij quodāam simulatæ verecūundiæ fuco cōonceptāam
malitiāam quāam retinere nōon possunt advmbrare conantur.
ꝑintꝫus in Esac. 8.Vt fluctus maris fortem ingentemque rupēem ferientes ibi illiduntur nihil efficientes quààm seipsos
frangere et in spumas inanes cōonvertere manente rupe īimmobili et stabili; sic qui iustūum et
piūum virūum volunt impugnare spumas suæ iracūundiæ et invidiæ ostendunt sed nihil aliud
efficiunt quààm seipsos frāangere et atterere perseverante iusto in virtuteSimilitudo..
(702)
Ira.
Vide virtutēem 5tāam colūumbæ in Innocentes pa: 609.
Amb Offic. l. 1o c. 21.Caueatur iracūundia aut si caueri nōon ptpotest cohibeatrtur. – Iacob fratri indignāanti pie cessit patiēentiæ instructus
cōonsilio abesse maluit et peregrinari quààm excitare fratris indignationēem et tūunc redire cūum fratrēem mitigatūum
putaret. Et goergo tāantāam apud Deūum invenit gratiāam. Quibus deinde obsequijs, qquantais muneribꝫus fratrēem ipsūum re
cōonciliauit sibi vt ille prpræreptæ benedictionis nōon meminisset meminisset delatæ satisfactionis – Si nōon potueris
mitigare mentēem reprime linguāam tuāam. Sic n.enim scriptūum Ps. 33.13. Deinde inquire pacēem. – Vitemus aut tēemperemꝫus
iracūundiāam ne sit eius aut in laudibus exceptio aut in vitijs exaggeratio. Nōon mediocre est mitigare
iracūundiāam, nōon inferius quààm oioomnino nōon cōommoueriSit iracundia puerilis.. Hoc nruostrum est naturæ illud. – Hæ cōommotiones in pueris ininnoxiæ
sunt quæ plus habent quààm amaritudinis. Etsi cito pueri inter se mouentrtur, facilè cedāantrtur, et maiori suauitate
in se recurrunt. Nolite hos cōontemnere pueros de quibꝫus dsdominus ait Matt: 18.3. – Ita te cōontempera vt
quasi puer iniuriāam nōon teneas. Noli respondere iracūundo ad iracūundiāam eius. Cito culpa culpāam excutit. Si lapides
teras nōonne ignis erūumpit. Exēempla.Ferūunt gentiles Architæ Tarentini dictūum phiphilosophi qdquod ad villicūum suūum dixerit, O te infælicem
qquante affligerēem nisi iratus essem: Sed etiāam David armatāam dextrāam in indignatione cōonpꝫpressit – Et bellatores advꝫversus.
Nabal ad ultionēem paratos Abigail depꝫprecatione revocauit. Vnde advꝫvertimus tēempestiuis quoque intercessionibus nōon
solùm cedere nos, sed etiāam delectari oportere. Eo vsque autēem delectatꝫus est vt benediceret interueniēentēem –.–.
Ps. 4.5. (i)id est irascimini vbi culpa est cui irasci debeatis. Nōon ptpotest enīim fieri vt nōon rerūumindignitate moueamur
alioquin nōon virtus sed remissio iudicatur. Moralis MgrMagister. – .
c. 48.Tria genera hoiuominum iniurias accipientiūum.
c. 49.Nōon inveniat in te advꝫversarius imaginēem suāam, nōon rabiēem nōon furorēem: In his n.enim imago nequitiæ est.
(703)
Iustitia.
Iustitia tāam in ꝑparvis ac magnis. Aug de Doct Christ l. 4i. (i)id est 8o. Simile Sicut ratio rotūunditatis vt a puncto medio oesomnes lineæ pares in extrema ducantrtur eadēem est et in
magno disco qæquæ nūummulo exiguo: ita vbi ꝑparva iustè gerūuntrtur nōon minuitꝫtur iustitiæ magnitudo.
vid. 136. 1.Sine cōoncordia nōon est civitas, sine iustitiāam nōon est cōoncordia. – .
Aug de Civ dei l. 2i. c. 21o.Vera iustitia nōon est nisi in ea rep. cujus cōonditor rectorque ChsChristus est. Sine religione nōon est vera iustitia.
Anselmus de cōoncordia –Duplex est affectio aiæanimæ, quædāam cōommodi quædāam iusti. Prima est affectio a voluntate
inseperabilisinseparabilis, 2a est separabilis. Sub prima cadit affectio civi potus et huiusmodi. Ro: Holcot in Sap 1. 1. –Sicut
igitur oiomni die renovatur in nobis esuriet et sitis: ita affectio iustitiæ in criminibus corrigendis
semper debet esse in nobis recens et inesperabilis et goergo drdicitur beati qui esuriunt etc
Amb. in Exam.Vbi prudentia ibi interdūum est malitia; vbi fortitudo ibi iracundia; vbi temperantia ibi
intēemperāantia plerunque aut alia vitia. Vbi autēem iustitia ibi est cōoncordia virtatūum cæterarūum.
Aug de Civ. Dei. l: 4. c. 4.Remota iustitia quid sunt regna nisi magna latrocinia? et latrocinia qidquid sunt nisi ꝑparva regna?
elegaganter eninim pirata Alexāandro regēenti quid ei videretrtur vt mare hæberet infestūum? quid tibi inquit vt orbēem terrarūum?
Bern: Med. c. 11.De virtutibus vitia feci. Iustitia nāamque dūum suūum modūum excedit crudelitatis vitiūum gignit: et nimia
pietas dissolutionēem disciplinæ parturit: sic sæpe vitiūum est quod virtus putatur.
Amb. Off. l. 1o. c. 27.Iustitiæ pietas 1a in Deūum. 2a in patriāam. 3a in parentes, itēem in oesomnes, qæquæ et ipsa secūundūum naturæ est magisteriūum:
Siquidēem ab ineunte ætate vbi primūum sensus infundi cœperit vitāam animamus tāamquāam dei munus, patriāam
parentesque diligimus, deinde æquales quibus sociari cupimus.
c. 28.Societatis Ratio diuiditur in duas partes iustitiāam et beneficentiāam qāquam eandēem liberalitatēem vocāant. Iustitia mihi
excelsior videtur, liberalitas gratior. Illa censurāam tenet, ista bonitatēem././ That to yethe being this to yethe wel-beinge.
Quis nōon cuperet hanc virtutis arcēem tenere nisi prima auaritia infirmaret atque inflecteret tāantæ virtutis vigorem?Auaritia iustitiæ euertrix expultrinque
Etenim dūum augere opes etc cupimus, iustitiæ formāam exuimus. Quooomodo eninim ptpotest iustus esse, qui studet eripere
alteri quod sibi quærat?
c. 29.Iustitia etiāam hostibus reseruatur etc –
Personarūum acceptio. Iuden.
Gest. Rōom: c. 29.Jer: 48.10. Cursed is he ytthat pitties whōom he ought not.
De quodāam excoriato propter falsūum iudiciūum, cuius filius in locūum eius substitutus
iussus patris pellēem inter iudicandūum respicere.
etcSamuels sōonnes walked not in his wayes but 1 turned aside after lucre, and 2 tooke rewards
and 3 ꝑperverted yethe iudgmtment. 1 Sam: 8.3.
(704)
Iudex.
Sap: 6.5.a good text. 1. Deut. 16. Ecclus. 7.6. were we see what a iudgment feare to doe etc. /./. Ecclusclesiasticus 7.6. nisi Vulger Lat.
Iudicia mea Custodite et facile Levit: 19.
Foxus vel. Mart. 1i. fol. 52o.It is reported of Aurelius Alexander Severus adopted heire to the Empire by Heliogabalus
to beare such stomach against corrupt iudges that when he chawnced to meete wthwith anie of
thēem by yethe cōonmotiōon of his mind he would cast up choller beinge soe moved wthwith them that he could
not speake and was readie wthwith his two fingers to put out theire eies.
Prov. 18.13.He ytthat answeareth a matter before he heare it it is follie and shame vnto him. Answeareth (i)id est
taketh uppōon him to iudge or determine of a matter in cōontroversie etc Darrell pꝫfatad Lecturūēem
Prov. 18.17.He that is first in his owne cawse is iust, thēen cometh his neighbour & maketh inquirie of hīim.
val. Maximꝫus l. 5. c. 8.Brutus exuit patrēem vt consulem ageret, orbusque vivere quààm publicæ vindictis deesse maluit.
Rob. Holcot in Sap. 1. ver: 1ūEcclus. 10.2. As yethe iudge soe his officers – Roba iudicis debet esse iustitia – Iob. 29.14.
Quod shomo sit iustus nōon sufficit iusta fucere sed et iustè Arles. 2. et 5. Ethic. Vnde qui suspendit
furēem zelo vindictæ propter gravamen personales facit quidēem iustūum sed nōon iustè. Vnde Anselmꝫus
de Lib. Arb. c. 3o. Iustitia est rectitudo voluntatis propter se servata et Deut. 16.20. Iuste
quod iustūum est exequere –. Es 5.23.Cōontra munera Es. 5.23.
Sen: t. 1o. de Ira ad Novatum.Iudes quidāam malus furore accensus cōondēemnavit ad mortēem 3ce milites in hūunc modūum. Vnūum iussit occidi
quia de via redierat sine cōommilitone imponens ei quòd eūum interfecerat. prpræcepitque statim
cuidāam militi astāanti (quod eūum duceret ad locūum supplicij vbi morte plecteretrtur. Cūum autēem esset
eductus redijt cōommilito sanus et incolumis pro qoquo alius morte plectendus ducebatrtur. Vidēens
autem hoc 3ius miles qui primūum ducebat versus suppliciūum redijt ad iudicēem et āambos corāam illo
milites prpræsentabit, quos vt vidit tyrāannus furore accensus iudiciūum dedit taleIra iudiciūum ꝑpervertit.. Primo dixit, te
iubeo occide qiaquia iussus et occidere et imperatori nōon obedisti. Secūundo te inquit iubeo interfici, qiaquia
damnatus es, et 3io te inquit similiter iubeo interfici, qiaquia causa cōommilitoni dōonnationis fuisti.
et subdit seneca, O quàm solers est iracūundia ad sugger fingendūum causas furoris.Sit iudex velox ad audiēendūum tardus ad irāam. 1. Ia. 19. Iob. 29.16. Tres enim ibi
puniti sunt ob vnius innocentiāam. Excogitat iste quēemadmodūum faceret crimina cūum nullūum inveniret
habet n.enim iracūundia hoc malūum qdquod nōon vult regi. Nāam ipsi veritati irascitrtur si cōontra volūuntatēem ejus aliquid faciet.
Ecclus. 4.19. 22.Be not faint hearted when thou iudgest etc. Accept noe ꝑpersōon against thine owne cōonsciēence.
Bern: in Ps. Qui habitat ser. 8.Nōon cōonsiderare ꝑpermittimur ꝑpersonāam pauperis aut misereri eius in iudicio; sed cūum molestiāam
licet, coercendꝫus eiusmodi pietatis affectus et æquitatis est dictanda sententia.
Respect of persons blindes fightRespect of causes quietly cleareth light Soe ytthat respect doth wrong and right. Gouer poet.
Ortelius of Illiricūum fol: 89.In Carinthia a prouince of Illiricūum is a cittie called Clugen where they obs. an ould custome albeit
verie rigorous, for if a theife be taken wthwith ytthat fact he is fourthwthwith hanged wthwithout more a doe and they
hangt those alsoe wchwhich are uppōon great pꝫpresūumptions thought culpable of theft, and 3 dayes after iudgmtment is
geuēen on the case and if the iudges then find yethe ꝑpartie guiltie he is left hanging ōon yethe gallowes
till he fall thence, but if he be unguiltie he is taken downe & honestie buried to make him amendesRashnesse..
Hic locus odit, amat, punit, conseruat, honorat: | | Written ouer yethe iudgmtment place in a strōong |
Nequitiam, pacem, crimina, iura, probos. | | castle in a cittie Zante in āan Ilāand Zante.Biddulph in a relatiōon of his trauels pag. 7. |
Amb. Offic. l. 1o. c: 27Nōon ptpotest Iustitia sine prudentia esse cūum examinare quid iustāam quidue iniustūum sit nōon mediocris prudentiæ sit.
Fox 2 vol. 1920.Iustitiarij imprudens dictūum. Resp. Latineri prudens –
Topsell 1 ser: of yethe Howsehold –One put out yethe candle ytthat yethe fleaeb might not see to bite him: soe doe they ytthat by killing
men seeke to hide there murder acts of wickednesse. Eu Gilbert Narr l. 1o. –
Hieron: advꝫversus errorēem Hierosolimitani.Quæso (Lector) vt memor tribunalis doijominj et de iudicio tuo te intelligens iudicandūum nec
mihi nec adversario meo faveas, neve personas loquēentiūum sed causāam cōonsideres. sewe to yethe Ridder. 2. lib.
Ambr. Offic. l. 1o. c. 36.Qui nōon repellit iniuriāam si ptpotest tāam est in vitio quààm ille qui facit. De viro forti – Hinc
Moses vrsis etc Exod. 2. ripe eūum qui ducitrtur ad mortēem. Prov. 24. Salvūum feci pauperēem de manu
potentis etc – Iob 29. Iob: 4.6. He ytthat will understāand righteousesse of iudgmtment and æquitie must willne his heart to understāanding Pro 2.9.
Let a iudg especiallie heare Prov. 3.3.
Mr Quēennīing borough of private lettres grantham Qui habet iustitiāam venalēem, habet aiāanimam venalem – he hath sold himselfe to doe wicked wthwith Ahab –2. Chron 19.6. /. Everie man thinks sebsidies etc. a great charg but noe man minds
what a charg lies on kinges and iudges. The more eminēent place yethe more care.
A place wherein yethe differēence of termtment 2 yethe charge etc – . Levit. 19.15.
Iudge ste. /. Deut 17.8. Hard matters to be inquired & referred. /. Accept noe
ꝑpersōon Iob 13.10. /. Neither would have Paull heard – A heathen man – / Doth our law
iudg a man before it heare him etc Ioh 7.51./. Gen. 11.5. gods ex&ple, soe before
he destroyed Sodome etc – Iudex lex loquiens, yethe life of yethe law. He must remitte yethe
rigour of yethe law soe ytthat yethe law loose not its vigour – The mercie seate was covered wthwith
Cherubins of iustice. The iudg must not doe as Saul did wthwith Agags beasts some yethe fāant etc
The law must not be made a spiders web. Moses willed yethe people of Israel to
there hands vppōon there sōonnes & brethen etc soe etc – Exod: 18.21. / Charg Ioshua and
incourage him Deut 3.28. A iudg must not be like yethe swordfish of wchwhich its storied ytthat
he makes show of a sword but wāants a heart and soe never vses it – sShould such a māan
as I flie Nehoniahes tel yethe iudg say should such a māan as I feare./
Reasons 2
1 ye execute not etc | | 1 in respect of yowre office |
2 he wilbe wthwith yow | | 2 in respect of yethe thinges thēemselves |
They are ordeined & s
ēent of god
Paul Iohn etc God blesses his ordinance
or it could not st
āand as it does – –. The ordin
āance of m
āan not
liter but
alia
1 subiectiue. 2 obiectiue. 3
τελιηως The wicked resist
Iude.
2. They are but
yethe ministers of god to execute his v
ēenge
āance, V
ēenge
āance is mine etc
1 it must teach m
ēen to receave there iust s
ēentence as c
ōomeing fr
ōom god.
2. if it be
iust they must know that as it c
ōomes fr
ōom god it is iust to
rother fines
or he exercises thy patience –
Make not
yethe st
ōone but
raised ōon constantly
times
Iob. 29.14. etc – vid. 1.40 –/– vid. aliquo
in
Mose
Exod: 2 2 God is everie where by his power, wchwhich iud to ꝑprotect and guide him as to God is wthwith on When yethe spirit wēent frōom Saul it wēent ill wthwith Israel etc. The same blessed me for I delivered yethe pore Iob 29, 11.2 Iustice must be put ōon as a robe.
Iudiciūum ultimūum
Bern. Med. c. 12.Quadāam vi divina fiet vt cuique sua opera bona vel mala in memoriāam revocentꝫtur, et mentis intuitu
mira celeritate cernantꝫtur vt exaccuset vel excuset sciascientia cōonsciēentiāam atque ita simul singuli et oesomnes iudicēentꝫtur
Iudiciūum faciet gestorūum quisque suorūum, Cūunctaque cūunctorūum cūunctis arcana patebunt.
Amb Offic l. 1o. c. 26.Nihil est quod magis proficiat ad vitāam honestāam quàm vt credamus cūum iudicēem futurūum, quēem et occulta
nōon fallant, et indecora offendant, et honesta delectent.
R. Iames in yethe ꝑparlimtment howse March. 21. 1609.God never leaues kinges vnpunished when they transgresse there limits. For in ytthat psalme where
god saith to kinges vas dij estis; He Imediatelle thereafter cōoncludes But ye shall die like men.
The higher we are placed yethe greater shall our fall be. Vt cusus sic dolor: the taller yethe trees to
yethe more in dawnger of yethe wind and yethe tēempest beutes surest vppōon yethe highest mowntaines etc. Idēem de iudice –
1. King 20.22Goe be of good courage, cōonsider & take heede what thou doest. A prophet to Ahab –
Levit. 19.15.Thou shall not doe uniustlie in iudgmtment thou shalt not favour yethe pore nor honour yethe mightie etc –
H. Smith Arrow against Atheists. 2.3.Deus nōon naturæ ratione sed honoris causa noiaominamus. Mercurius Trismegistus ofer yethe gods.
(705)
Iuramentūum.
(706)
Iuris prudentia.
(707)
Lachrymæ.
Vide virtutēem Colūumbæ 7ē in Innocentes pa: 609.
Aug de Doct Christ l. 3ij. c. 21.Ideo si vinceretꝫtur Absolon eūum occidi prohibuerat David vt edomito servaretꝫtur pænitendi locus. Et
qui nōon potuit nōon orbitatēem doluit in eius interitu etc Nāamque alio prius filio qui īinnocens erat
pro quo ægrotante affligebatꝫtur moriente lætatus est.
Ovid. Met: 269. 501.Est honor et lachrimis. –. De Mirrha. –.
(708)
Lectio.
(709)
Lex.
Aug de Civ Dei l. 2i. c. 4o.Deus verus eos a quibꝫus nōon colebatur meritò neglexit; Dij autēem (Ethnicorūum Rom:) cultores suos ad
benè vivendūum quare nullis legibus adjuverant? Vtique dignūum erat vt quomodo isti illorūum sacra, ita
illi istorūum curarent facta; mināantes pænas male agēentibꝫus, prpræmia rectè agentibꝫus pollicentes.
c. 16o.Lycurgus Lacidemonijs leges ex Apollionis authoritate se instituisse cōonfinxit. Xenophon. Plutarch.
(800)
Liber vitæ.
(801)
Liberalitas. Beneuolentia etc
Exod 36.The people of Israell offered soe much ytthat Moses was forced to cōommand thēem cause bringinge –
Amb Offic. l. 1o. c. 30o.Ex duobus cōonstat beneficentia vt sit perfecta Beneuolentia et liberalitate. Nōon enim satis et bene
velle, sed etiāam bene–facere. Nec satis est benefacere nisi id ex bono fonte (i)id est bona volūuntate ꝑproficiscatur./ Plurima.
1. Eo largiendūum cōonsilio vt prosis nōon vt noceas. 2. de iustēem quæsitis largiendūum. 3. cūum fide et sine fraude.
4 sine Iactantia, affectus nomēen imponit operi. 5. respiciendi in 1o loco Domestici fidei. 6. OibꝫusOmniꝫus debetur nos
misericordiāam sed nōon æquāam. 7. propinquis salueniendūum. 8. nōon pudeat paupertatis hinc cōonsecutæ, quia
ChsChristus ex diuite pauper factus vt nos ditaret. –2. Cor. 8.9.Ap docet (2 Cor. 8.10.) et liberalitatēem sine beneuolēentia
et beneuolentiāam sine liberalitate nōon esse perfectāam. Vnde ad perfectāam hortatur. Versu. 11o. Versu 15. Bene
hortatur etc quoniāam qui plurimūum auri possidet nōon abūundat quia nihil est quicquid in hoc seculo est, et qui
exiguūum habet nōon minuit quia nihil est quod amittit. Res sine dispendio est, quæ sine dispendio est.
c. 31o.–9. Pulchrūum est propensiorēem eius haberi rationēem qui tibi aut beneficiūum aliquod aut munus cōontulit, si
ipse in necessitatēem incidit – Vt aliquis excusare possit qdquod nōon dederit, qooquomodo excusare ptpotest qdquod nōon reddiderit? Nōon
dare cuiquāam vix licet, nōon reddere vero nōon licet.
c. 34.Benevolentia gladiūum iracūundiæ extorquere cōonsuevit: facit vt amici vulnera vtilia
magis quààm volūuntaria inimici oscula sint etc –
(802)
Liberūum Arbitriūum.
H. Smith Arrow against Atheists. 1.5.Testimonies & proofes against it etc –
(804)
Limites.
(805)
Lingua. Linguæ.
Aug: de Doct Christ. l: 2i. c. 26o.Linguæ sunt vtiles etc si tantūum occupent vt maioribus rebus ad quas adipiscendas
servire debent nōon sint impedimento.
Reckoning up the sinnes of all his mēembers, Bern de Interiori Domo. c. 30.Lingua mea nocuit mihi plus quààm oiaomnia membra. –
nimiūum laudando vel vituperāando fere quoties loquor mentior etc –.
Amb. l. 1. Off: c. 2o.Scriptūum, Ex vꝫverbis tuis cōondēemnabere] quid opus est igitur vt properes periculūum suscipere cōondēemnationis loquendo;
cūum tacendo possis esse tutior? Cōomplures vidi loquendo peccatūum incidisse, vix quēemquāam tacendo. Ideoque
tacere nosse quam loqui difficilius est etc. Homo sapiens tacebit vsque ad tempus. Ecclscclesiasticus. 20. Hinc. Ps. 38.
Sciebat n.enim et legerat divinæ esse protectionis vt homo a linguæ suæ flagello abscōonderetur etc Verberamur vocis
nostræ verbere cūum loquimur ea quorūum sono ceditur aiusanimus noster. Quis est qui nōon delinquat in lingua sua?
Quia neminēem videbat sanctūum os servare posse ab īimmūunditia sermonis ipse sibi silentio legēem imposuit
vt tacendo culpāam declinaret, quāam vix effugere posset loquendo. Dixi custodiāam (i)id est dixi mihi tacito
cogitationis prpræcepto etc
Aliæ sunt viæ quas debemus sequi, Dniomini. |
Aliæ quas debemus custodire. Nostras. | Potes autēem custodire si nōon cito loquaris. |
Deut. 6.Lex dicit Audi. NE. Loquere. Ideo Eun lapsa
ēem qiaquia locuta viro
qdquod n
ōon audierat a d
oioomino.
c. 3o.Mutos nos esse oportet. Minimè. est enīim tempus loquendi: Ecclescclesiasticus. 3. Si pro otioso vꝫverbo reddemus rationem,
videamus ne reddamus pro otioso silentio. David nōon silentiūum sibi indixit sed custidiāam etc Cui nisi vnicuique
nostrūum scriptūum est Ecclscclesiasticus 28.28. etc. Possessio tua mens tua est. Aurūum tuūum cor tuūum est. Argentūum tuūum eloquiūum
tuūum est. Sepi possessionēem hūunc et circūumvallato cogitationibus: munito spinis sollicitudinūum: ne in eāam irruāant et
captivāam ducant irrationabiles corporis passiones etc iugūum sit vꝫverbis tuis et statera] (i)id est humilitas atque mensura
vt lingua tua menti subdita sit. Restringatrtur habenæ vinculis; frænos habeat suos quibꝫus revocari possit
ad mensurāam. Sermones ꝑproferat libra examinatos iustitiæ, vt sit grauitas in sensu, in sermone pōondus, atque in vꝫverbis modus.
c. 4o.Ps. 19. Loqueus advꝫversarij sermo noster est. Loquimur plerūumque quod excipiat inimicus, et quasi nostro nos gladio
vulneret. Quanto tolerabiliꝫus est alieno gladio quāam nostro perire? etc. –.
c. 5o.Quāando aliquis nobis cōonvitiatrtur, ad iurgiūum vocat etc tūunc silentiūum exerceamus, tunc muti fieri nōon erubescamꝫus.
B Si taceas dicetrtur ille cōonvitiatus est huic, cōontempsit iste. Si referas cōontumeliāam dicetrtur, ambo cōonvitiati sunt.
Vterque cōondemnatrtur nemo absolvitur. [Si taceas irrisūum se putabit. Si respōondeas, victorēem. / . Etsi
servus cōonvitiūum dicat iustus tacet. Etsi infirmus cōontumeliāam faciat, iustus tacet. Etsi pauper criminetur
iustus nōon respondet. Hæc sunt arma iusti vt cedendo vincat. Sicut periti iaculandi cedentes solent
vincere, et fugientes gravioribus fugientes vulnerare ictibus. / . Quid opus est moueri cūum audimus cōonvitia?
cur nōon imitamur dicentēem Obmutui etc Ps 38. An hoc dixit tāantūummodo; nōon etiāam fecit David? IImmo et fecit.
Nāam cūum ei cōonvitiaretrtur Semei filius Gemini tacebat David et qquamvis septus armatis nōon retorquebat cōonvitiūum, nōon
vltionēem quærebat (neque vindictūum ꝑpermisit). Nōon mouebatrtur cōonvitijs cui abūundabat bonorūum opūum cōonsciascientia. Is qui
cito iniuria mouetur, facit se dignūum cōontumelia videri: dūum vult ea indignus probari. Melior est itaque qui
cōontemnit iniuriāam quààm qui dolet. Qui n.enim cōontēemnit qasiquasi nōon sentiat ita despicit: qui autēem dolet qasiquasi senserit torquetur. – .
c. 18.Ne modūum progregdiaris loquendi, ne quid indeorūum sermo resonet tuus. Speculūum enīim mēentis plerūumque in vꝫverbis refulget. – .
In silentio est reliquarūum virtutūum otiūum. – .
Cauendūum ne quid turpe ore exeat. Huc n.enim grauiter coinquinat hoiēominem. Nōon n.enim cibus inquinat hoiēominem. Sed iniusta obtrect
atio; sed vꝫverborūum obscænitas. Et nōon solūum nihil ipsi (ministri) nihil indecorūum loqui, sed ne aurēem quidēem debemus
huiusmodi prpræbere dictis. Sicut Ioseph veste fugit relicta etc quoniāam quēem delectat audire, alterūum loqui provocat.
SolomōonPut away frōom yeethee a froward mouth, and put wicked lips far frōom thee. Prob. 4.24. Pambonis memorabile exemplūum. Ecclesiast. Hist. pa: 482.
(806)
Longanimitas Dei.
(807)
Magistratus.
(808)
Malitia.
Bern: in Cantic. serm: 27.In malevolāam aiaanimam nōon introivit sapientia – tit: Anima.
(809)
Matrimoniūum.
Bedahom: in Ioh. 2.Taciani et Marciani cæterorūumque qui nuptijs detrahūunt ꝑperfidia quààm sit dāamnabilis insinuat.
Si enim thoro īimmaculato et nuptijs debita castitate celebratis culpa inesset, nequaquāam dsdominus ad has
venire, nequaquāam eas signorūum suorūum initijs cōonsecrare voluisset. Nūunc autēem quia bona est castitas
cōoniugalis, melior cōontinentia vidualis, optima perfectio virginalis, ad cōomprobāandūum oiuomnium electionēem
discernēendūum tntamen singulorūum meritūum ex intemerato Mariæ virginis utero nasci dignatus est, e ꝑprophe
tico pt unæ viduæ ore mox nato benedicitur, iuvenis nuptias sua prpræsentia honorat. – . – .
Fox –
Fox Act & Mon: 2 vol. 1698.
Fox. 994.Campegius thought it better preists should haue manie Cōoncubins then one Wife. etc.
(902)
Martyriūum.
Eccles. hist. Tr: 470. B.Festinavit mulier vt interesset martyribꝫus et pro veritate occideretrtur.
625. B.Saturi mira Cōonstantia. Vnorem, liberus oiaomnia reliquit pro Christo.Professio Christi – (1055.)
667. A.7ē Martyrūum alacritas ad suppliciūum tāamquāam ad æpulas festinantiūum. – .
562. A.Tormenta Martyrūum varia – Spōonte tntamen currebāant vt occasione mortis incorruptibilis vitæ dona ꝑpreciperent.
653. B.Dionysia vestimentis exuta spectaculūum oijomnijbꝫus, facta. – . Filiūum solata654. A..
654. B.Victoriæ Cōonstāantia, et salus restituta – Victorianꝫus tripudiavit in doioomino655. A. B..
655. B.Duorūum martyrūum cōonsortiūum dulce – Martyres linguis radicitꝫus abscissis loquati sunt656. A..
656. B.Varia genera cruciatuūum – Dagila cūum gaudio reliquit domūum maritūum et filios656 B..
666. B.Malius temporalia ad modicūum sufferre supplicia quààm æterna pendere et subire tormēenta – vox 7ē fratrūum
667. A.Ito supplicia quasi ad epulas cōoncurrentes,Votiva nobis hæc dies et oiomni festivitate festivior.
668. A.Ignis martyres cōonsūumpturus (per se seu) divino (potius) imperio extinctus –
151. B.Direptionēem bonorūum cūum gaudio susceperunt – Prōomptior invita ad mortēem fæmina
quàm persecutor ad paruāam152 A..
154. A.Cruciatus pro quadam specie voluptatis expetitur.
266. A.Nūumquāam ptpotest solēemnitas impediri quibus in tribulationibꝫus gaudere –
Fox 2 vol 1964Thomas Whytet post recāantationēem cruciatus cōonscientiâ, post deditionēem sui in manus ꝑprosecu
torūum lætissimus –
Fox. 1701D Taylour ad Martyriūum quasi ad cōonviviūum filaris et lætus. –
Aug to: 9. 126. B.Schismatici & Hærotici se martyres dicūunt. In ep. Ioh: Tract. 6o.
Aug to: 9. 189. C.Quære mortes mayrtyrūum; Oculos carnis interroga, Malè mortui sunt. Oculos fidei
interroga, pꝫpretiosa in cōonspecta doijominj mors sanctorūum. – De Disc. Christ.co. 2o.
Fox 1682.Hopexi solatiūum contra martyriūum et morte pro CtroChristo. / Mro Kingsten –.
Fox 1670.ChsChristus pro nobis, goergo nos pro Chroristo. – Sanderi dictūum Grimaoldopa: 2a.
Fox 1172.The fire a bed of roses to James Baynham halfe burned –.
Amb. Offic. l. 1o c. 37.Nos tempore ꝑpersecutionis de civitate in civitatēem cōoncedere imo vt ipsius verbo vtar fugere vult dsdominus
ne temere aliquis dūum martyrij desiderat gloriāam offerat se periculis etc – Matt: 10.
c. 38.Nec rursus propter ignaviāam cedere quis ac deserere fidem debet metu periculi; Qua gratia
prpræparāandus est aiusanimus etc vt nullis ꝑperturbari possit terroribus etc. vt in bello imꝑprovisus hostis etc –
c. 41.Martyrūum Cōonstāantia.Nec irritare nec adulari licetc. 42.
(903)
Persecutio.
Bern: in Cāantic. serm: 21.Doieomine Iesu volunt oesomnes te frui at nōon ita et imitari; conregnare cupiūunt sed non
cōompati. Ex his erat ille qui dicebat, Moriatrtur anima mea morte iustorūum Num: 32.
Optabat sibi extrema iustorūum, sed nōon ita et principia. Mortem spiritualiūum optant sibi
etiāam carnales, quorūum tamen vitāam abhorrent. Non curant quærere quem tamēen desiderāant
invenire, cupientes consequi sed nōon et sequi. Nōon sic illi quibꝫus Luc. 22. Vos estis qui
permansistis etc. Ipsi ibant post te et pedibus et affectibus.
Bern: in Cāantic. serm: 25.Absit mihi gloriari nisi in cruce doijominj mei Iesu Christi. Gal. 6. Grata ignominia crucis
ei qui crucifixo ingratus non est.
Aug: de Doct Christ l. 2i. c. 16o.Serpēens totūum corpus pro capite obijcit ferientibus notūum hoc qquantūum illustrat sensūum illūum qoquo dsdominus
iubet astutos nos esse sicut serpentes. Matt: 10. vt sctscilicet ꝑpro capite nostro qdquod est ChsChristus corpus
potius persequentibus offeramus ne fides Christiana tāamquāam caput necetrtur in nobis si par
centes corpori negemus Deūum.
Amb. de Pæn. l. 1o. c. 4o.Sicut dixit dsdominus de Iudæis, Populus hic labijs me honorat, cor autem eorūum longè est a
me: fortasse et de aliquibus lapsis dicat. Isti me labijs negarūunt, sed corde mecūum sūunt.
Vicit eos pæna, nōon avertit ꝑperfidia – pag 155. to. 2o.
(904)
Mediator.
Chrys. de Pæn Hom: 4aHoieomines vtāantrtur atriensibus in deo nihil tale. Sine Mediatore exorabilis est.
Chrys. de ꝑprefectu EuangelijNihil librber opus est, patronis apud Deūum: neque enīim tūum facile Deus audit, Si alij pro nobis
orent, quàm si ipsi oremus, etsi pleni simus oibꝫomnibus malis.
Sulpico Ambros. in c. 1. ad Rom: cōontra similitudinēem a regibꝫus desūum ptā etc.
(905)
Medicus.
Eccles. Hist. Tr 165. A.Miraculūum de herba medicam vim habente.
(906)
Mediocritas.
(907)
Meditatio.
(908)
Memoria.
(909)
Mendacium.
Cornelius Nepos in vita ejus.T. Pomponius Atticus mendaciūum neque dicebat neque pati poterat.
Aug: de Doct Christ l. 2i. c. 35.Falsorūum genera duo
Vnūum eorūumqæquæ oioomnino esse pntpossunt, vt 7ē et 3ia esse 11ē. |
alterūum eorūum quæ nōon sunt qquamvis esse possint, vt pluisse Calendis Ianuarijs qquando etc |
Harsnet in Dar ep ad LectA champion of the popes to uphold the shop of his forgeries and lies in an Apologeticall
treatise sticketh not to affirme this impious rule: honesta docendi ad pietatēem nūumquāam potest
esse ratio inhonesta. Soe as a mans meanings be good and religious it skills not though
his meanes be bad and impious. 23nt Aug: ad Crescentiūum. c. 4to.St Aug: faith plainelie it is not lawful to dissēemble
for yethe safetie of a mans soule. And the heathen philosopher in the fourth of his Ethickes
speakes better Christianitie in this case ηαθἄυτὸ τὸ μάν Πευδος φεητὸν ηαὶ Φαυλον a lie is
simplie bad and simplie to be cōondemned. – .ηαθ᾽ ἀυτὸ τὸ μὲν Φευδος φαυλον ηαι φεηκν
per se mendaciūum improbūum est et viterp. dignūum.Artes Ethic. 4to c. 7o.
Chrys. in Matt: hom: 19.Qui mendax est neminēem putat verūum dicere. A lijng tongue one of yethe 7 thinges god hates. Prov. 6.17.
(1000)
Mendicus.
(1001)
Meritum.
Bern: in Annūunc. se: 1o.Necesse est 1o oiuomnium credere qdquod remissionēem peccatorūum habere nōon possis nisi ꝑper indulgēentiāam
dei etc postremo qdquod æternāam vitāam nullis potes operibus promereri nisi gratis detrtur et illa etcAbbot contra Bish. 292..
Hieron. in Esa. l. 17. c. 64.Si cōonsideremus merita nostra desperandūum est.
Aug in ps. 88.Nōon secūundūum merita nostra, sed secūundūum illius misericordiāam firma est promissio.
Ambros. de Sacram. l. 5. c. 4.prpræsume nōon de operatione tua sed de Christi gratia.
Ambros. in ps. 118. ser: 15.Intolerāandæ prpræsūumptionis videretrtur deo dicere, suscipe me, nisi promissūum eius adiungeret, hoc est,
vt auderemus ipse fecisti, tuæ te chirographo cōonvenimꝫus.
Aug: in ps. 109.Quicquid deus promisit nobis, indignis promisit, vt nōon quasi operibus merces, sed
gratia a suo noieomine gratis daretrtur, qdquod hoc ipsūum iustè vivere in qquantūum homo ptpotest iustè vivere
nōon meriti humani sed beneficij divini est.
Chrysost. in Colos. ho: 2a.Nemo talem vitæ cōonvꝫversationem ostendit vt regno dignus esse possit, sed hoc tolūum est
donūum dei.
Aug de Grat et Lib. Arbit. c. 9.phil. 2.12. Ideo cūum timore et tremorè ne sibi tribuendo qdquod benè oꝑperantrtur de bonis tāamquāam
suis extollāantrtur oꝑperibꝫus. Tanquāam goergo interrogetrtur ap. Quare dixisti cūum timore de roērationem reddit, Deꝫus ē enīim etc.
Prosper apud Ambros. ep. 84.Vigilant tentatoris insidiæ vt vbi proficit Devotio, subrepat elatio et vt homo de bono
oꝑpere in se potius quaam in doioomino glorietur. Sed solicitudo nos apostoli cōontra hoc periculūum
nos monet dicentis, cūum timore etc
(1003)
Miracula.
Harsnet in Dar. Ep ad Lect.Mar. 16.17. Theese giftes are acknowledged by yethe fathers to haue shined in the apostles time
and in some few ages after yethe apostles: but allwayes wthwith this note as yethe learned hold, in ijs
qui dono miraculorūum claruerūunt, in such as were evidentlie indued wthwith yethe gift etc.
ibidemA giddie brother cōonceitinge a warrant out of theise wordes for proofe of certaine brainsicke
cōonclusions ytthat he held made this his issue that if he tooke downe rats bane and it did him
noe hurt that then his positiōons should be receaved as the oracles of god: wchwhich he doinge accord
inglie and for a little time not feelinge anie harme to insue was ravished wthwith a wonderfull iollitie
of this his strange triallA miracle trier.. But his pittifull metamorphosis was as quicke and strange: for as soone
as the poison came neere vnto his heart he roared yelled and raged exceedinglie & die etc.
Beda hom: in Ioh. 6.Qui signa et miracula doijominj rectè cūum legunt vel audiunt accipiunt nōon tāam in his quid foris stupeāant attēendūunt
quàm quid horūum exēemplo intùs agere, quid in his mysticūum ꝑperpendere debeant inspiciunt.
Bed. hom: in Ioh: 11.Inter oiaomnia miracula quæ dei filius vt suāam panderet divinitatēem operatus est. Supereminet hoc et quasi quēendāam obtinet
principatūum qdquod circa Lazarūum fecit. Et quidāam singula opera eius admiratio ne dignissima sunt. Quis n.enim nōon venerabili
admiretrtur quod claudi etc – Sed parva ad hoc –. Aug. de vꝫverbis doijominj scdū Ioh: 44.Per hoc se vitæ et mortis doiuominum declarabit. – Accessit ad singu
larēem dignitatēem miraculi speciale meritūum dignissimi descriptoris; soli Iohāanni delecto doijominj reservatur est –
DormitIo: 10.36.] Mortuus erat sed Christo vivebat. Nullꝫus tāanta facilitate posset aliquēem excisare a sōomno, quanta
Christus Lazarūum resuscitare volebat a tumulo. Denique et oesomnes defuncti (si potēentiāam dei cōonsideres a qoquorūum novisso
sunt resuscitandi) dormientes possunt vocari. Iuxta quod Ap. q Thess. 4.13.inspice –
Quærendūum quid designetrtur per 4or dies – OisOmnis homo moriturus nascitur cūum peccato originali hinc ap. Ro: 5.12.
hæc est 1a dies mortis quāam dedit origo propaginis. Deinde nascendo adolescit homo venit ad aosannos rationis capaces, incipit
in se habere naturalem legēem qaqua docentur naranaturaliter hoieomines vt qdquod sibi fieri nolunt alijs nōon faciāant. Sed et hanc trāansgredi
untrtur et pati furtūum nolunt et furtūum faciunt. Ecce altera dies mortis. 3a legis violatio Mosaicæ. 4a Euāangelij
contemptus. – . Possunt et aliter exponi. Potest per Lazarūum figurari peccatur qui mala peccandi
cōonsuetudine et desperatione sepultus est. Ad cōonsuetudinēem vero 4to quodāam progressu ꝑpervenitur. 4or peccandi gradus. –Primo est titillatio
in corde. 2o cōonsensus, 3o factūum. 4o cōonsuetudo. Quidāam cūum illicita cogitatione pulsantꝫtur ita eāam a corde re
pellant vt penitus nulla mala delectatione moveantꝫtur. quosdāam delectant quædāam sed nōon adducūuntꝫtur, vt cōon
sentiant ad delectanionēem. Accedit cōonsensus et sic in opus erūumpitꝫtur. Iāam factūum in cōonsuetudinēem vꝫvertitur et
impletur illud mortis quatriduūum vt dicatꝫtur Iāam fetet quatriduanus n.enim est.
Suscitaturus ChsChristus infremuit et turbatit se vt ostendat eūum qui talis est ꝑperturbari debere etc –
Cūum peccator plangit peccata sua, fremit et turbatur in eo ChsChristus. – Interrogat vbi positus
vt ostenderet solūum etc se cognoscere quæ sancta, peccatorēem ignorat quia reprobat etc –
Lachrymis implevit amicūum, maiestate deūum – Sedulius – Flebat eūum pro ꝑparte humanitatis quēem
resuscitare poterat ꝑper potentiāam divinitatis. Lachrymatꝫus est etiāam vt peccatores doceret lachrymis
indigere profusis. Per lapidēem figuratꝫtur lex quæ tabulis lapideis scripta fait. Mortuus
sub lapide, reus est sub lege – Nāam hi qui bene vivūunt sub lege nōon sunt, quoniāam iusto lex
nōon est posita etc – Hunc lapidēem dsdominus iussit removeri iubēens euāangeliūum ꝑper orbēem prprædicari. –
Fætor – opinio mala –Mala opinione fætuit. Quanta in huius mortui resuscitatione facta esse dicuntur tremuit dsdominus
Ilevit turbatus est voce magna clamavit quia difficile et cūum clamare a peccati morte resurgit – quēem moles
malæ cōonsuetudinis pꝫpermit. Prodijt cōonfitendo peccata – ligatūum solverūunt discipuli (i)id est quia peccata remiserūunt etc Matt: 18
CōonsuetudoTres tāantùùm resuscitati referūuntꝫtur, filia archisynagogi intra domesticas parietes cōonstantes, filius viduæ extra
portāam civitatis , Lazarus mortuus, fætidus – Significant tria genera peccatorūum quos et hodie
suscitat ChsChristus, peccatūum in cōonsciascientia clausūum habentes, et necdūum ad opus erūuptūum Matt: 5.28. in acta
cōonmittēentes, cōonsuetudine multiplicāantes, hi difficulter resuscitāantꝫtur ni sorores habeāant (i)id est spirituales aiæanimæ virtutes.
Nōon de his desperāandūum est qquamquāam obiurgationis clamoribꝫus opus sit etc – Nullus absolvēendꝫus qui nōon apparet iutꝫus vicisi
(1004)
Misericordia.
Bern: Mod: bene vivendi. ser: 14. (ad Sororem)Quod nōon vis pati nōon facias alteri; nōon facias alteri mala ne tu patiaris similia. Ita
clemens esto in alienis delictis sicut in tuis vt non aliter te et aliter alios penses. Si
ceciderit inimicus noli gratulari in ruina advꝫversarij, noli extolli: non læteris super
inimici interitūum ne forte et tibi superveniat malum.
Aug de Civ. Dei l. 1i. c. 6o.M. Marcellus qui Sryracusas ornatiss. vrbēem cepit refertur eāam prius fleuisse ruiturāam, et āante ejus
sanguinēem suas illi lachrimas effudisse. – . Reponatꝫtur in Compassio.
Deus puniet immmisericordes.Exodus. 22. 21. 23. 26. 27. etc.
Chrysost – Iniuriæ remittēendæ nostræ, nōon dei.Christus cūum passus fuisset tentationis iniuriāam dicente sibi diabolo Si filius Dei es etc nōon est
turbatus nec diabolūum increpauit. Nunc autēem quando diabolus dei sibi vsurpauit honorem
dicens Hæc oiaomnia tibi dabo etc Exasperatus est et repulit eūum – Vt nos illius discamus
exemplo nostras quidēem iniurias magnanimiter sustinere, dei autēem iniurias neque vsque ad auditūum
sufferre: quoniāam in propijs iniurijs esesse quēempiāam patientēem laudabile eest, ijinjurias dei dissimulare nimis īimpiūum.
Strigelius in Iustināam 345.Nemo amicarūum beneficijs me superauit, nec quisquāam inimicorūum in inferendis iniurijs././ Monumēenti
Syllæ inscriptio ab ipso cōomposita. Christianissimēem si, Nec quisquāam in cōondonāandis inimicorūum iniurijs facilior.
Eccles. Hist. Tr: 574. B.Misericordia mira Acacij erga inimicos suos –
575. B.Cūum Theodosius Iunior a quodāam familiariūum interrogaretꝫtur Cur nullūum se lædentiūum subijceret,
Vtināam inquit esset possibile mihi ad vitāam etiam mortuos revocare.
Attici
(1005)
Missa.
(1006)
Monachi.
(1007)
Monstra.
(1009)
Monumenta.
(1010)
Mors.
Aug de Civ. Dei li. 11. c. 11o. Mors æquat Vitāam longāam et brevēem. Mors oisomnis bona.Finis vitæ tāam longāam quààm brevēem vitāam hoc idem facit. Neque eninim aliud melius et aliud deterius, aut aliud
maius et aliud brevius est quod iāam pariter nōon est. Quid autēem interest qoquo mortis genere vita ista
finiatrtur quando ille cui finitur iterūum mori nōon cogitrtur? Cūum autēem vnicuique mortaliūum sub quotidianis vitæ
huius casibꝫus ininnumerabiles mortes qoquodāammodo cōomminentur quamdiu incertūum est quænāam earūum ventura sit:
quæro vtrūum satius sit vnāam ꝑperpeti moriendo an oesomnes timere vivendo?Mors celerior esse debet gratior. Nec ignoro quàm inertius eligatrtur diu
vivere sub timore tot mortiūum, quàm semel moriendo nullāam deinceps formidare. Sed aliud est quod carnis
sensus infirmiter pavidus refugit, aliud quod mentis ratio diligenter enucleata cōonvincit. Mala mors
putanda nōon est quāam bona vita prpræcesserit. Vita facit mortēem bonāam aut malāam.Neque enim facit malāam mortēem nisi quod sequitrtur mortem.
Nōon itaque multūum curandūum est eis qui necessariūum morituri sunt quid accidat vt moriantrtur sed mori
endo quo ire cogantrtur.
Bern Med. c. 2.Ignorat homo qquando moriatrtur sicut enim in cœlo stella coruscans velociter currit et repēente
deficit et sicut scintilla ignis subito extinquitrtur et in cinerēem redigitrtur, sic cito finitāam datur
istāam cernere vitāam. Mors ex imprisoimproviso rapit.Dūum enim libenter ac iucūundiss. moratur homo in mundo diūuque se victurūum
arbitratrtur ac multa in longa tempora disponit agenda subito rapitur in mortēem et ex
improviso aiaanima rapitꝫtur a corpore.
c. 3o.Dies mortis subito veniet et forsan hodie erit. Certūum est qdquod morieris sed incertūum quando aut quomodo
vel vbi. Quoniāam mors vbique te expectat: tu quoque si sapiens fueris vbique eāam expectabis
Aug tr: 9. 189. B.Nōon ptpotest malè mori qui benè vixerit – etc. – Inspice prpræcedentia –
Præparatio.
(1011)
Morbi.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 43.Qui valentiores et sani vtile eis infirmari ne per vigorem salutis plus lætentur
in transitorijs rebus et terrænis quàm debent. Mala est sanitas carnis quæ ducit
hominem ad infirmitatem animæ. Et valde est bona infirmitas carnis quæ ꝑperducit
hominem ad sanitatem animæ. Infirmitatēem carnis laudat Ap: dicens,
Cum n.enim infirmor tunc |
fortior sum et Spiritu. |
Bern: in Cāantic. serm: 29.Quando infirmior tūunc potēens sūum 2. Cor: 12. Quia carnis infirmitas robur spiritui augeat et
subministret vires. Ita e cōontrario carnis fortitudo debilitatēem spiritus operatur. Et quid mirūum
si hoste debilitato tu fortior efficeris? Nisi fortè illāam tibi insanissimè ducas amicāam quæ
nōon cessat cōoncupiscere advꝫversus spiritūum Gal. 5.
Amb. de Pæn. l. 1o. c. 13o.Job. 2. trado eūum tibi etc imperat diabolo vt se ipse destruat, qdquod dūum carnēem debilitat
mentēem corroborat etc
Pestis.
(1012)
Multitudo.
(1013)
Mundus.
Aug: de Doct Christ l. 2. c. 7Deūum videbūunt Matt: 5. Hoiesomines in tantūum vident deūum in quantūum moriuntrtur huic seculo. In
quantūum autem huic vivunt nōon vident. etc.
Bern Med. c. 3o.Dic mihi vbi sunt amatores mundi qui antèe pauca tēempora nobiscūum erāant? Nihil ex eis remisit nisi
cineres et vermes. Attende diligenter quid sunt vel quid fuerūunt. Hoiesomines fuerūunt sicut tu comederūunt
biberūunt riserūunt duxerūunt in bonis dies suos et in puncta ad inferna descenderūunt. Job. 21.13.
Hic caro eorūum vermibus et illic aiaanima ignibus deputatur, donec rursus infælici collegio colligati sēempiternis
involvāantꝫtur incendijs qui fuerūunt in vitijs. Vna nāamque pæna implicat quos vnus amor in pæna ligat. Quid
profuit illis inanis gloria, brevis lætitia, mūundi potēentia, carnis voluptas, falsæ divitiæ, magna familia,
et mala cōoncupiscentia? Vbi risus? vbi iocus? vbi iactaāantia? vbi arrogāantia? De tāanta lætitia qquanta tristitia?
Post tāantillūum voluptatēem quāam gravis miseria etc Quicquid illis accidit tibi accidere potest quia homo es.
c. 14.Mundus circūumcingit et obsidet me vndique et per quinque portas vztvidelicet quinque corporis sensus
sagittis suis me vulnerat et mors intrat ꝑper fenestras meas in aiāanimam meāam. Ier. 9.21.
(1014)
Murmuratio.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 43.Qui infirmitatem patitrtur et contra deūum murmurat iustitiam iudicantis accusat et
per hoc iram dei advꝫversum se provocat
Bern Med. c. 11.Cūum aer pluvia vel nimio frigore aut calore turbatus fuit cōontra Deūum iniquè murmuravi. Oiamnia
nāamque quæ ad vsūum vitæ accepimus ad vsūum culpæ cōonvertimus. Quapropter iustūum est vt qui in
cūunctis peccavimus in cunctis feriamur.
(1015)
Munera.
(1016)
Musica.
(1017)
Mutatio.
(1018)
Mutuatio.
(1019)
Non-residentia.
(1020)
Nomina-dei.
(1021)
Nomina creaturarūum.
(1022)
Nobilitas.
(1023)
Nox.
(1024)
Obedientia.
(1025)
Oblationes.
(1026)
Oblivio.
(1027)
Occasio.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 58.Sæpe occasio peccandi voluntatem fecit & facit.
Oculus.
Bern de Interiori Domo c. 30o.Oculi iniquo intuitu me perverterunt oemomnemque motūum corporis mei ad immunda desideria
traxerunt. Let thine eies behold yethe right, and direct thy way. Prov. 4.25.
(1028)
Oeconomia.
(1029)
Ordo.
(1030)
Confusio. Ordines Sacri.
Val. Maximꝫus.Deos cæteros accepimus, Cæsares fecimus] ita ecclesia de Apostolis & alijs ministris;
Ministros cæterisApostolis accepimus] cæteros fecimus. –
Arb: Off. l. 1o. c. 4A.Amat vnusquisque sequi vitāam parēentūum etc In Ecclesiastico vero officio nihil rarius invenias quààm eūum
qui sequatur institutūum patris vel quia graves deterrēent actus, vel qdquod in lubrica ætate difficiloior
abstinēentia, vel qdquod alacri adolescēentiæ videtur vita obscurior etc.
c 45o qdquod ult.Quāante magis vos Levitas oportet terrenis nōon teneri cupiditatibꝫus quorūum portio dsdominus.
Cælibatūum sacerdotūum approbat –– Virtutes quosdāam Sacerdotales recenset.
(1031)
Opera bona.
Aug de Doct Christ l. 37. c. 12o.Ioh: 12.3. Odor bonus fama bona est quààm quisquis bonæ vitæ operibꝫus habuerit dūum vestigia
Christi sequitꝫtur quasi pedes ejus pꝫpretiosissimo odore perfundit.
Amb. Offic. l. 1o. c. 24o.Tria requirūuntur in vitæ actionibus. Inspice.
c. 26o.Sed qui fecerit ea quæ dico. Matt: 7. Nāam studia Scientiæ sine factis haud scio āan etiāam involuāant magis.
c. 31o.Quo melius epulantur aijanimj quààm bonis factis? Aut quid aliud tāam facile ptpotest iustorūum explere mentes quààm boni
operis cōonscientia? Qui autēem iucūundior cibus quam facere voluntatēem dei. Quēem cibūum sibi abūundare dsdominus memorabatIoh. 4..
Ha Paterculas de CatonePertè fecit nōon vt rectè facere videretur, sed quia aliter facere nōon potuit.
Aug in Ps. 31.Laudo fructūum boni operis, sed in fides agnosco radicem.
Abbot against Bish pa: 325.1. Cor. 10.12. He geueth us to understand ytthat outward standing and ꝑprofessinge of yethe faith
wthwithout inward grace and feare of god issuinge into a godlie life and cōonvꝫversatiōon is not
stāandinge in deede but onlie seminge to stāand etc
Ambros. Offic. l. 1. l. 31.Quo melius epulantrtur aijanimj quààm bonis factis? etc –
l. 2o. c. 2o.Habet vitāam æternāam fides qiquia fūundamēentūum est bonūum: habent & bona facta qiquia vir iusties et dictis & rebꝫus
ꝑprobatrtur. Nāam si exercitatus sit in sermonibus et desidiosus in operibus prudentiāam suāam factis repellit: &
gravius est scire quid facias nec fecisse qdquod faciendūum cognoveris. Cōontra quoque strenuūum esse in operibus
affectu infidūum ita est ac si vitioso fūundamento pulchra culminūum velis elevare fastigia; quod quo plus
struxeris plus corruit; qiquia sine munimento fidei bona opera nōon pntpossunt manereFides ncranecessaria. Infida statio navēem ꝑperforat etc –
(1032)
Oratio.
Comitibus ad reges, ad deūum nōon est opus. Amb in iū in ad Rom:
Bern: in Cantic. Serm: 7.Credimus angelos sanctos astare orantibus, afferre deo pꝫpreces, cætera lit: Angelus.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 51.Soror venerabilis hæc tria sunt tibi necessaria valdè. Oratio qua mundamur;
lectio qua instruimur, operatio qua beatificamur.
Bern: in Cantic. serm: 9.Interdūum nec verba expectat Deus sed solis cogitationibus advocatur. Desideriūum
pauperūum exaudivit dsdominus, prpræparationēem cordis eorūum audivit auris tua. Ps. 9.
Bern: Mod: bene vivendūum serm: 52.Si corpus tuūum stat in ecclacclesia, et foris vagatur mens tua, ꝑperdis mercedēem tuāam.
Bern: in Cantic. serm: 9.Interdūum nec verba expectat deus, sed solis cogitationibus advocatur.
Aug: de Doct. Christ. l. 2oi. prologo.Servus Barbaras Christianus vt a gravissimis viris nuper accepimus litteras
ipsas nullo docente hoieomine in plenāam notitiāam orando vt sibi revelarentur accepit
triduanis pꝫprecibus impetrans vt etiāam codicem oblatūum stupentibus qui aderant
legendo percurreret. Oratio pro terrenis quare nōon semper accepta deo 95.4.
Holcot in Sap. 1.2.Tentant dei clementiāam qui negligenter orāant sine devotione, sicut si aliquis tentaret si homo
dormiat vel non. Eccluslesiasticus. 18.22.
Bern: Med. c6Cūum ad orāanduūum intraveris fluctuantiūum cogitationūum tumultus exterius relinque curāamque exteriorūum penitꝫus
obliviscere vt soli deo possis vacare. fieri n.enim nōon ptpotest vt aliquando cūum deo loquatꝫtur qui cūum toto
mundo etiāam tacens fabulatꝫtur.
ibidem.Vbicūumque fueris intra temetipsūum ora si longè fueris ab oratorio noli quærere locūum quoniāam tu
ipse locus es. Si fueris in lecto aut in alio loco ora: et ibi est templūum. – . ob:Sed dicis, Ego
quotidiè oro et orationis meæ nullūum fructūum video, sed sicut accedo ad illāam sic et redeo; nemo mihi
respondet, nemo quipdpiāam donat sed incassūum laborasse videor. Sic loquitꝫtur humana stultitia non
attendens quid veritas promittat inde Matt. 21.22. 17.7. – sol:Noli ergo vilipendere orationēem tuāam
quoniāam illes ad quēem oras nōon vilipendit eam, sed antequāam egrediatꝫtur de ore tuo ipse scribi eāam iubet
in libro suo. Et vnūum e duobus indubitanter sperare debemus, quoniāam aut dabit nobis qdquod petimus
aut quod nobis novierit esse vtilius.
Hericut hom: in Matt: 6.32.Scit pater vester qdquod his indigetis] Hinc quidāam superfluè dogmatizantes obijciunt, Quid tūum necesse est
vt eūum pro nostris necessitatibus exoremus? Ergo frustra scienti loquimur. Quibꝫus respōondēendūum, quod nōon
sumus narratores sed potiùs rogatores. Vult peti a nobis qui novit petenda vt nostra petitio prpartūum cōonsequatrtur.
Amb. Offic. l. 1o. c. 20.Christūum alloquimur cūum oramus, audimus cūum divina legimus oracula.
Eccles. Hist: tr: 576. A.Orationis vis mira in sedanda tempestate
586. B.Orationis vis eximia in proenda navi –. Orationis vis miraculosa. Fox: 2. vol: 891.
(1035)
Oppꝫpressio.
(1036)
Pæna.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 43.Sagittis tuis plagaris, per quæ enim peccasti per hæc et torquereis. Quia secuta es
carnem flagellaris in carne.
(1037)
Panis.
(1038)
Papa.
Amb. de Pæn l. 1o. c. 6o.Nōon habent Petri hæreditatem qui Petri fidem nōon habent, quāam impia divisione discerpūunt.
(1039)
Parabola.
Parentes.
Bed hōom: in Ioh. 2.Quid mihi et tibi est muler] nōon suūum matrēem inhonoraret qui nobis iubet honorare patrēem et matrēem, aut
eāam sibi matrēem negaret, ex cuius carne virgineaꝫ carnēem suscipere nōon despexit. Ro: 1. Sed in eo quod
miraculūum facturus ait Quid etc significat se divinitatis qua miraculūum erat patrāamdūum nōon prīincipiūum
tēemporaliter accepisse de matre, sed per æternitatēem semper habuisse de patre. Nōondūum venit hora]
vt fragilitatūēem sūumptæ ex te humanitatis moriendo demōonstrēem; prius est vt potēentiāam æternæ
dietatisdeitatis virtutes operāando patefaciāam. Carnis infirma ꝑperpetiēens matrēem de quæ hæc suscepit agnovit piè etc.−2 +3
Tho; Danett. Epit. of ytthat Low countries out of yethe hist. of Lodovico Guicchardini. fol. 68.Halfe a league frōom Hughen is the Abbey of Losdune in the wchwhichie yethe tōombe of Margaret coūuntesse
of Hennenberg and sister to Williāam King of Romaines wthwith an Epitaph thereonf wherein is
mentioned that the said countesse brought foarth as manie childrēen at one burthen as be dayes in yethe yiers.
Addition to Ortelius fol: 11.The people of Japponia or Japan haue a custome divꝫverse times to kill theire new borne
children thereby to avoyde yethe trouble and charge of bringing thēem up.
Aul. Gel. 12. l. 1. c.Parens ipsa quare liberas suus enutriret.
Parents to be obeyed.Prob. 1.8. / 4.1. / 6.20.
Eccluscclesiasticus 3.2. vsque ad 18.
(1040)
Patientia.
Aug. de Doct Christ P. 1o. c. 30o Causa patientiæ.Deo nos frui desideramus et quanto in hac vita fruimur vel per speculūum vel in
ænigmate, tanto nostrāam peregrinationēem et tollerabilius sustinemus et ardentius
finere cupimus. – . – . Inspice Aug to: 4o. fol: 226.
Amb. Off. l. 1o. c. 36.Revera iure ea fortitudo vocatrtur, qquando vnusquisque seipsūum vincit, irāam cōontinet etc.
ibidēem.Tribulatio patientiāam oꝑperatrtur, patientia probationēem, probatio spem? 2. Tim: 2. Vide quot
certamina & vna corona. 1 Pet. 2.20. Luk. 21.19. Apoc. 13.10 et 14.12.
(1041)
Patronus.
(1042)
Parricidiūum.
Patria.
(1043)
Paupertas.
Ambros. Nōon oisomnis pauꝑpertas bona vid 193.Beata est si bona sua noverit cūum veritate paupertas et oibꝫomnibus prpræferenda thesauris quia melius est
exiguūum cūum dei timore quàm thesauri magni sine timore eius. 5 lib. Exam: c. 8.
Fox. Vol. 2. 1917.Pauꝑpertas spiritus – Monachi et religiosi papistūum minimùùm pauperes huiusmodi.
(1044)
Pax.
Ex Ludolpho de Pæn. Chrysost.Abrahāam for peace sake yeeded to his nephew Lot. Gen: 11.27. Gen: 13.8.– 1 Ro: 12.18.
David was wearie of vnpeceable neighboures. Ps. 120.5 et 6. Ps. 133. – Matt: 5.23. Prov. 6.19.
Loue yethe truth and peace Zech. 8.19. Noe true peace wthwith yethe wicked – Talebearers cause of strife – Pro: 26.20.
Ps. 34.14. Nōon tantūum hanc pacēem qua cūum hoijominjbꝫus verūum etiāam qæquæ cūum deo est copulanda. Et bene ait
ꝑsepere. Nāam exagitata est vndique et prorsus explosa ac terras relinquens in cætūum profecta. Sed tntamen
possumus eūum rursus revocare si volumus id est, si iracūundiāam, oiaomniaque alijcientes impedimenta pacis
modestāam hanc vitāam purāamque sectemur. Peace ought to be amōongst neighbours Prov 3.29.
(1045)
Peccatum.
Eccluslesiasticus. 5.4.Peccatūum sequetur suppliciūum – Sāamma Aug: de Doct Christ l. 3ij. c. 19Mali alios de suo estimāant ingenio
Aug de Civ. Dei l. 1i. c. 8o.Si nūunc oeomne peccatūum manifesta plecteretꝫtur pæna nihil ultimo iudicio reservari putaretꝫtur Rurfus
si nullūum peccatūum nunc puniret apertè divinitas nulla esse providēentia divina crederetꝫtur.
Mr Whetcomb. Peccatūum causa panæ. 1. Lam. 5.Peccati pæna 3r.
suprema a Deūum. |
interna a cōonsciascientia. |
externa a mundo |
of theese 3 we may say as as it is said of the
swordes of yethe 23 Kings. and Elisha 1. R. 19.17.
Him that escapeth frōom the outward pounishmtment of the world shall the inward pounishmtment
of the cōonscience take hold on, and him that escapeth (if anie cāan escape) the pounishmtment
of the cōonscience shauldll gods owne hand pounish. / Jer. 17.3. Nulla nocebit inadvꝫversitas si nulla doieominetrtur iniquitas. Greg.
Idem.All afflictiōon is not pounishmtment. Positiue divines.
All pounishmtment & afflictiōon is for sinne actuall or originall. Schoolemen. were if not for yethe
taint of originall sinne neither havd Job.Job patience needed trial, nor Paull.Paull a pricke
in yethe flesh, nor had yethe man in yethe gospell haue needed to be The borne blindborne blind for increase of gods glorie.
Bern: de Adv. doijominj ser. 1o.Perseverare in malo diabolicūum est et digni sūunt perire cūum illo quicunque in similitudinēem
eius permanent in peccato.
Bern: Med: c. 13.In domo propria et in propria familia habeo accusatores, testes, iudices et tortores.
Accusat me cōonsciascientia, testis est memoria, ratio iudex, voluptas carcer, timor tortor, oblect
amentūum tormentūum. Quotquot enim fuerint oblectamenta mala, tot erūunt tormenta dira
in pænaPeccatis pænæ respondent..
Bern: Med. c. 2.Secūundūum exteriorēem hoiēominem de parēentibus illis venio qui me ante fecerūunt dāamnatūum quààm natūum
Originale pec.Peccatores peccatorēem in peccato suo genuerūunt. 4or gradus. 1003. A – Peccāandi suetudu ibidem.
Bern: Med. c. 2.Quis cōonsiderare valeat quāanta mala per momenta temporūum perpetramus, et quanta bona
facere negligimus?Where uppōon David. Ps. 19.12.
Abscōondita. c. 14.Magis timeo malūum quod facio in abscondito, quàm quod in aperto. Malūum nāamque quod nemo
videt, nullus repꝫprehendit: et vbi nōon timetꝫtur repꝫprehensor securus accedit tēentator & faciliꝫus ꝑperpetratrtur iniquitas.
Eccles. Hist Tr: 587. A.Simile eius quod pseudo Moses Iudæis quibusdam suasit, conatrtur indies diabolus peccatoribꝫus
suadere donec in ipsāam Gehennāam fuerint pꝫprecipitati. Divitis exēemplūum terreat, sicut ꝑperēemptorūum visio hic.
Aug. De verbis doijominj fidūum Ioh: 4.4.Peccatoruorum genus 3r designatūum ꝑper 3es mortuos quos ChsChristus suscitavit, mortuāam, elatūum, Io: 10.36.
sepultūum.–Consensus cordis, – Factūum erūumpens, consuetudine firmatūum.
Fox 1709.Peccatūum fugientes occisione sui – Ostenderūunt quàm eis odibile fuerit.
Prov. 5.21The wayes of man are before yethe eies of yethe Lord. goergo mēen should feare to sine. etc. His owne
iniquities shall take yethe wicked etc.
Perfectio.
(1047)
Peregrinatio.
Philosophia.
(1048)
Pænitentia.
Romulus et Remus asylūum cōonstituerūunt quo quisquis cōonfugeret ab oiomni noxa liber esset. Pænitentia Christiani asylum.The
Christians asylūum is true repentance.
Ahab.Ahabs temporarie pænitencie averted temporaris, pounishmtment. 1 K.21. 21. 27. 29.
Eccluslesiasticus. 1819.20.Examin thy selfe before thou be iudged – while thou maist sinne shew thy cōonvꝫversiōon. 1. Cor: 11.31.
Bern Med. c. 4o.Verus pænitens semꝑper dolet de prpræteritis, laborat pro futuris cavendis. Vera siquidēem pænitentia est
sine temporis intermissione de peccatis dolere. Sic plangere cōommissa vt nōon cōommittāantꝫtur plangenda.
Irrisor nāamque est et nōon verus pænitens qui adhuc agit quod pæniteat. Inanis eest pan. quāam sequēens cōonīinquinat culpa.
c. 6o.Exultare angelos fecimus qquando cōonvꝫversi sumus ad pænitentiāam. Festinemus ergo de nobis eorūum lætitiāam
adimplere. Væ tibi quicūumqe es qui desideras redire ad vomitūum, reverti ad lutūum. Putasne placat
habebis eos in iudicio, quos tanto et tam sperato privare vis gaudio. Exultaverūunt quāando venimus
ad religionēem Qu tāamquāam super his quos ab ipsi inferni porta cernerent revocari. Quid vero
tūunc erit si ab ipsa ianua paradisi viderint retrorsūum abire, qui iāam alterūum pedēem habebāant in cælo?
c. 12o.Peccata mea inspicio nec gemo: erubescenda video nec erubesco: dolenda intueor nec doleo
quod est mortis signūum et dāamnationis inditiūum. Membrūum n.enim quod dolorēem nōon sentit mortuūum est
et morbus insensibilis est incurabilis.
Bern: de vi Domo interiori c. 24.Velle peccare malūum est; peccare peius: in peccato perseverare pessimūum est: nolle pæni
tere mortale est. –c. 33.Terret me tota vita mea Deus meus quoniāam diligenter
discussa apparet mihi aut peccatūum aut sterilitas: et si quid fructus in ea videtꝫtur sic est aut
simulatūum aut imperfectūum vt possit aut nōon placere nōon displicere tibi. Nōon sentire peccata miserrimūum.Et cūum verè ita res sit
sic est mihi quasi nōon ita sit: quod est miseria super miseriāam. Sic ludo et rideo quasi
iāam regnēem tecūum in regno tuo.
Mr Bunnie cōoncione apud Oxon Ex Ludolpho.Luke 24.47. Hence we may learne ytthat noeone can obtaine remission of theire sīinnes but who repent,
and none but may obteine remission will they but repent: 1 against sūumption, 2 against despaire.
Bern:Vera pænitentia est sine intermissione temporis de prpræteritis malis dolere, et sic
plangere cōommissa vt nōon cōommittat plangenda. Irrisor nāamque est et nōon verè pænitens qui adhuc
agit quod pæniteat. / .Pænitentiāam agere est et perpetrata plangere, et plangenda nōon
perpetrare: nāam qui sic alia deplorat vt tntamen alia cōommittat, adhuc pænitēentiāam agere aut
ignorat aut dissimulat./. Greg.Inanis est pætnitēentia quāam sequēens coinquinat culpa; nihil
prosunt lamenta si replicāantrtur peccata. –. AugQuis quid feceris quæcūumque peccaueris adhuc
in hac vita es: vnde te oioomnino si sanare nollet auferret (dsdominus).
Ludolphus Carthasiensis.Et de paruis peccatis pænitentia est agenda; qquanuis parua nōon propter hoc sunt
negligenda, quia vt Greg. Nullūum peccatūum adeo paruūum quod nōon crescat neglectūum.
Ambros.Minimāam peccatūum scienter cōommissūum grauius toto mundo. – Aug.Ista leuia quæ dicimus
noli cōontemnere: si cōontēemnis, quando appendis expauesce: qquando numeras leuia, multa faciūunt
vnūum grande. Multæ guttæ implent flumēem, Multa grana faciūunt massāam. – Aug.Nullāam peccatūum
criminale est dūum displicet: nullūum veniale dūum placet. – Remedia cōonvꝫversionis ad
Deūum nullis sunt cūunctationibꝫus differenda; ne tempus correctionis pereat tarditate. Qui n.enim
pænitenti indulgentiāam promisit, dissimulanti diēem crastinūum nōon spopondit. – Aug.Si agis pæni
tentiāam dūum sanus es securus es quia egisti pænitentiāam eo tempore quo et peccare potuisti.
Si autēem tunc vis agere pænitentiāam, quando iāam peccare nōon potes, peccata te dimiserūunt, nōon tu
illa. Duæ res sunt aut ignoscitur tibi aut nōon ignoscitur. Quodrūumd horūum tibi sit futurūum ego nescio, goergo
dimitte incertūum et tene certūum. – Aug.Stultūum est in eo statu vivere in quo quis nōon audet mori.
et audacior est qui cūum vno peccato mortali dormit quààm qui cūum septēem hostibus: – Chrysost.Nihil
tantūum decipit hoieomines quantūum vana spes longioris vitāam. – Ludolphus –Posito quod homo certus
esset de vita longa pænitentia nōon esset vsque ad senectutēem prolongāanda quia vire in haic
ætate reperitur quis qui se a peccatis quæ cōonsuerit euellat. – Ludolphus –In extremo vitæ suæ ptpotest
homo pænitere quia vsque tunc ptpotest peccare et goergo vsque tunc ptpotest de peccatis per divināam misericordiāam
veniāam cōonsequi, sed talis raro est vera et fructuosa. – Ludolphus –Cogita quod aiæanimæ in inferno cruciāantur
sine spe misericordiæ. Si amor dei te terenere nōon ptpotest saltēem terreat timor iudicij metus bgehēennæ etc
Ludolphus –Nihil in hac vita pꝫpretiosius tēempore quia breui hora posset quis veniāam et gloriāam obtinere,
et plus quààm totus mundus valeat promereri. – Ludolphus –Cūum oeomne peccatūum cōommittatrtur corde ore vel opere
iustūum est ita curari per cōontrariūum vt peccatūor culpāam aioanimo detestetur, verbo accuset, et facto pæniteat.
Hæ sūunt trinæ dictæ quibus ad terrāam promissionis itur. Exod. 5.3. Hæc est scala cūum 3bꝫus gradibꝫus
quāam vidit Iacob etc Gen: 28. Doiusominus huic īin nititur – 1. vt cūum sustineat. 2. vt ascendenti manāam porrigat
3 vt fatigata e in cūum respiciat. – Chrysost.Sicut in radijꝫus solaribus videntur atomi minuti in aere
qui nequaquāam extra radios solares apparent: ita menti radio circūunspectionis propiæ illustra
tæ apparent defectus minutissimi qui tenebrosis mentibus occultāantur. – Soe a man in
sinne as in yethe water feeles noe waight etc.. – Semꝑper dolendūum.Peccatūum meūum cōontra me est sēemꝑper Ps. 51.3.
Detestatio peccati in
actūum ad hāanc nōon tenetur homo semꝑper |
habitu, ad hāanc tenetur, si quis fecerit ꝑperfectionis est. Sicut David etc – |
Ludolphus – 1
a ꝑpartis. c. 20
o.
Aug.Pænitens
oesomnes fructus pænitentiæ suæ paruos habeat: n
ūunqu
āam sufficiat et sem
ꝑper doleat, et de
dolore gaudeat, n
ōon sem
ꝑper doluisse se doleat: dolor
ēem c
ūum vita finiat –
Aug.Aut c
ōont
inui dolores
cruciabunt pænitent
ēem vit
āam me
āam; aut æterni cruciatus vexabunt puniend
āam aiāanimam me
āam.
Ludolphus –Sicut homo in De
ūum qui æternus est peccauit ita in æterno suo
sctscilicet qquandiu vixerit dolere debet
Ludolphus –Multi gem
ūunt pro peccatis n
ōon quod peccata eis displiceant propter de
ūum sed propter pæn
āam. N
ōon nullos pænitet peccasse pro sola peccati turpitudine. Fructuosa c
ōontritio est c
ūum quis de peccato
qoquo De
ūum offendit dolet et inde turbatur quia iniquitas amore iustitiæ sibi displicet. –
Ludolphus –Duplex
Genit
ꝫus d
ūum pl
āangimus
1 quod male gessimus – |
2 quod nōon egimus agenda – |
– Luc. 3. N
ōon sol
ūum fructus pænitentiæ
sed dignos fructus pænitentiæ admonet esse faciendos.
Greg.Ne
que en
īim par fructus esse boni operis debet
eius qui minus et eius qui
āamplius deliquit. – Facite etc
Chrysost.Qu
ooomodo fructificare poterimus? si vti
que
peccatis aduersa faciamus. Aliena rapuisti? incipe donare n
ūunc propria. fornicatus es? a
usum te
suspende c
ōoniugij. Inuiuri
āam fecisti? refer benediction
ēem etc Ne
que n.enim vulnerato sufficit ad salutem
tant
ūummodo spicula da corpore euellere, sed eti
āam remedia adhibere vulneribus.
Amb. l. 2o de Pæn. c. 2o.Quid durius quàm vt indicant (Novatiani) pænitentiam quam nōon relaxent, cūum
vtique veniam negando incentivūum auferant pænitentiæ? – Pænitentia c. 2o. in oibꝫomnibus velet.Negāant his oportere
reddi cōommunionēem qui prprævaricatione lapsi sunt. (Inter se nōon cōonsentiunt, Novati
anus nomini pænitentiāam dāandāam putavit, Novatiani peccatorūum distinctionēem faciunt.
Sed deus distinctionēem nōon facit qui misericordiāam promisit oibꝫomnibus.
Pænitentia pro criminibus alia et alia.Maiora crimina maioribus abluuntur fletibus.
ChsChristus et NovatianusQuibus ChsChristus ait tollite fagūum meūum qiqui mitis sūum, Novatianus ait Immitis sum:
quibus ChsChristus dicit Inveniatis requiēem etc his grave onus et durūum imponit iugūum Novatianꝫus.
Misericordia Dei exuperat selerMatt: 10. OisOmnis qui cōonfessus me fuerit. Quod est miserationis exageratexaggerat, quod
vltionis extinuatextenuat.
c. 3o.Cūum dꝫdicitur OisOmnis nullus a remuneratione qui fuerit qui fuerit cōonfessus excluditrtur. Matt: 10.
c. 4oOs: 11.8 et 9. Nōonne apparet quòd ideo nobis peccāantibus indignetrtur dsdominus Iesus vt indig
nationis suæ nos terrore cōonvertat? Indignatio goergo eius nōon vltionis executio, sed magis
absolutionis est operatio. Es. 3oSic n.enim dixit, Si cōonvꝫversus ingemueris salvus eris. Expectat
gemitus nostros sed temporales vt remittat perpetuos; expectat lachrymas nostras
vt profūundat pietatem suāam etc legāantur reliqua –
c. 5oCūum fructūum oēomnem (Novatiani) aufertis pænitentiæ, quid aliud dicitis nisi hoc; Nemo
de vulneratis nostrūum ingrediatur hospitiūum, nemo in nostra sanetur ecclesia? Apud nos
nōon curantur ægroti, sani sumus, medicūum nōon habemus necessariūum, qiqui ipse ait,
Nōon opus est sanis medicus, sed his qui malè habent.
Prov. 1:30.Despisers of counsell and correction shall eate yethe fruite of there owne way etc.
Lubertes libello cōontra Cōonradūum pag. 64.D. Conradꝫus Vortius affirmavit qdquod Deus nobis salutēem decrevit, si resipiscamus. Cōontra Lubertus Luc. 13.3.
nōon notat causāam quare ab interitu liberemur; Sed ostendit quales sint qui liberantur. Act. 35.19. idēem sēensus.
Deus nōon revocat remissionēem faltāam Ier. 31.34. Es. 44.22. Mich. 7.18. Ezechiel. 2.18 8.24. nōon
loquitur de vere iustificato sed de eo qui apparenter talis est.
Ecctesclesiastes. 5 4. etcDeferre not to vnto yethe Lord, for etc
(1049)
Pietas.
L. Vives in c. 12. l. 1i Aug de Civ. Dei.Lex apud Romanos; qui parentes in calamitatibꝫus deseruerit insepultus alijciatur
Aug de Civ. Dei l. 2i. c 12o.Romani probris et iniurijs poetarūum subiectāam famāam habere noluerūunt capite etiāam puniri
sancientes tale carmen condere si quis auderet, se potius quāam deos suos huiusmodi
iniurijs indignos docentes, quos nōon sulùm patienter sed etiam libenter scirent poetarūum
maledictis lacerari.–.–. Impietas erga deos.Ita nos maiorēem nostræ famæ quāam cevinæ carāam ghaciemus
c. 14. Plato expulsor poetarūum.Plato poetas censuit vrbe pellendos deorūum iniurias indignè ferens corrūumpique animos
civiūum nolens.
Amb. Offic. l. 1o. c. 25.Eximia Pietas Abrahāam in īimmolando filio.–. Tanta pietate prpræcellait Theodosius.
Eccles. Hist. Tr: 575/ B.Iunior vt oesomnes deo cōonsecratos honoraret, prpræcipuè tntamen quos audiebat venerāanda actione
pollere. Fertrtur qdquod cūum Cōonstāantinopoli episcopus Chebronensis fuisset mortuus, sagūum ejus
valdè sordidūum quæsierit eoque circūumamictus sit, credens se aliquid ex defūuncti sāanctitate ꝑpromereri.
Du Bartas Lapo 89Decalogus in versibꝫus – Pietatis utilitus Prov. 2. last. / 3 . / 3.8. / Prov. 4.10. Prov. 4.18. et 22.
Pio dictūum Prov. 3.25 etcThough yethe wicked prosper neither invie him nor be wicked For etc Prov. 3.31.
the wise and godlie shall inherit glorie (though deiethed); & fooles dishonour though erothed. 35
to yethe godlie a worthie portion.How so ever god may seme to forget yethe godlie for blessinges tēemporall; in respect of eternall
he may be said to deale wthwith thēem as did Elkanah wthwith Hannah. 1: Sam: 1.5. etc
Am not I better to yow then 10 sonnes – thēen all yethe world besides.
(1050)
Prædicator.
Bern: in Cantic. serm: 15.Nōon minus piūum est docere animāam sciācienciam quàm prprævere escāam corpori.
vide pa: 1090.Potentiūum pꝫpredicare silentiūum damnabile, impotentiūum culpabilis prprædicatio.
Aug: de Doct Christ. l. 1i. plogo.Homo quod per hoiēominem discendūum est sine superbia discat, et per quēem docetꝫtur alius
sine invidia tradat quod accepit. etc. Cogitemus ipsūum ap. Paulūum licet
divina et cælesti voce prostratūum et instructūum ad hoiēominem tntamen missūum esse vt sacre
menta perciperet atque copularetꝫtur ecclæcclesiæCur Homo prprædicator.. Act: 9. RoesEt Centurionēem Corneliūum qquamvis
exauditas orationes ejus eleemosynasque respectas ei angelus nūunciaverit Petro
tntamen traditūum imbuendo etc. Act. 10. 1a.Et poterant vtique oiaomnia per angelūum fieri
sed abjecta esset humana conditio si per hoieomines hoijominjbus verbūum suūum deus ministrare
nolle videretꝫtur. 2a.Et qooquomodo templūum homo Dei si deus de humano templo respōonsa nōon redderet?
3a.Deinde ipsa charitas qæquæ sibi invicēem hoieomines nodo vnitatis astringit nōon haberet aditūum refūun
dendorūum et quasi miscendorūum sibimet animorūum si etc. Philippus Spadonēem instruxit Act 8.
Aug: de Doct Christ. li: 1i. c. 1o.Magnūum onus opus et arduūum, et si ad sustinendūum difficile, vereor ne ad suscipiendūum
temerariūum. Ita sanè si de nobis ipsis prpræsumeremus. Nūunc vero cūum in illo sit spes
peragendi hujus operis a qoquo nobis in cogitatione multa de hac re iāam tradita tenemus
nōon est metuendūum ne dare desinat cætera cūum ea quæ data sūunt cœperimus
impendereQuod ille de suo opere nos de ministerio nostro. . Oismnis enīim res quæ dando nōon deficit dūum habetꝫtur et nōon datur nondum
habetur qooquomodo habenda est. Ille ait Matt: 13.Qui habet etc. Dabit ergo habenti (i)id est cum
benignitate vtentibus eo quod acceperūunt adimplebit atque cumulabit quod dedit.
Matt: 14.Illi 5quequinque atque illi 7ēseptem erant panes antequāam inciperent dari ersurientibus. Quod
vbi fieri cœpit cophinos et sportas satiatis tot hoiuominum millibus impleveruntMatt: 15..
Sicut ergo ille panis dūum frangeretꝫtur accrevit; sic ea quæ ad hoc opus
aggrediendūum iāam DsDominus prpræbuit cūum dispensari cœperint eo ipso suggerente multi
plicabuntꝫtur vt in ipso hoc hostro ministerio nōon solūum nullāam patiamur inopiāam
sed de mirabili etiam abundantia gaudeamus.
l. 4i. c. 10o.Is est optimus docendi modus quo fit vt qui audit verūum audiat, et quod
audit intelligat.
l. 4i. c. 11.Quid prodest clavis aurea si aperire quod volumus nōon ptpotest? aut quid obest lignea
si hoc potest, quando nihil quærimus nisi pateat qdquod clausūum est? Sed quoniam
inter se habent nōonnullāam Similesimilitudinēem vescentes atque discentes propter fastidia
plurimorūum etiāam ipsa sine quibꝫus vivi nōon ptpotest alimenta condienda suntDocentiūum officiūum..
l. 4i. c. 12o.Verè dixit quidāam eloquens ita dicere debere eloquentēem vt doceat vt delectet vt flectat.
Docere necessitatis esse, delectatre suavitatis, Flectere Victoriæ.
l. 4i. c. 13.Oportet et eloquentēem ecclesiasticūum qquando suadet aliquid quod agendūum est nōon solūum
docere vt instruat, et delectare vt teneat, verūum etiam flectere vt vincat.
l. 4i. c. 14.Avertat deus ab ecclesia sua qdquod de synagoga Iudæorūum Ier. cōommemorat. 5. velt eibꝫus. Væ docentibus iniquia et plaudēentibꝫus illis –Absit
absit a nobis vt sacerdotes plaudāant manibꝫus iniqua dicentibꝫus et plebs dei diligat sic. Absit
a nobis tāanta dementia nāam quid faciemus in futurūum? et certè minus intelligāantꝫtur,
minus placeant, minus moveant qæquæ dicūuntꝫtur, vera tntamen dicantꝫtur et iusta etc –.
l. 4i. c. 16o.Quisquis dicit nōon esse hoijominjbus prpræcipiendūum quid vel quemadmodūum doceāant quia doctores Sanctꝫus
efficit spiritus Matt: 10. ptpotest dicere nec orāandūum nobis esse quia dsdominus ait. Matt: 6.8. Aut ap.
Tim. et Tito nōon debuisse prpræcipere etc Intelligendūum hoiuominum officia ipso SoSancto SuSpiritu largiente in
docendis etiāam ipsis Discant doctores 1. Cor: 3.doctoribꝫus nōon debere cessare, et tntamen neque qui plantat esse aliquid etc
Simile.Vnde quibuscūumque operāantibꝫus nemo rectè discit qæquæ ꝑpertinent ad vivendūum deo nisi fiat a
deo docilis Ps. 142.10. Vulg. / Sicut corporis medicamenta qæquæ hoijominjbꝫus ab hoijominjbꝫus adhibēentꝫtur
nōon nisi eis prosunt quibus deus oꝑperatꝫtur salutēem qui et sine illis mederi ptpotest cūum sine ipso illa
nōon possint et tntamen adhibentꝫtur et si hoc officiosè fiat inter oꝑpera misericordiæ deputatꝫtur; ita
et adiumenta doctrinæ tunc prosunt aiæanimæ adhibita per hoiēominem cūum deus oꝑperatꝫtur vt prosint
qui potuit Euāangeliūum dare hoijominj etiāam nōon ab hoijominjbꝫus neque ꝑper hoiēominem. –.–
l: 4i. c. 27o.Habet vt obedienter audiatꝫtur quāantacūunque granditate dictionis maius pondus vita docēentisVita docentis bona sit..
sed quoniāam boni fideles Deūum audiūunt qui ait Matt: 23.3. / 1. Phil. 15. / 2 Phil. 21. –
Multis itaque prosunt dicendo qæquæ nōon faciunt; sed longè pluribꝫus prodessent faciendo quæ
dicunt. Abundāant qui malæ vitæ suæ defensionēem ex prpræpositis suis et doctoribꝫus quærūunt
respōondēentes corde suo aut etiāam ore, Quod mihi prpræcipis cur ipse nōon facis? Ita fit vt
eūum nōon obedienter audiant qiqui seipse nōon audit et Dei verbūum qdquod eis prprædicatꝫtur eūum ipso prprædicatore
cōontemnāant. Ap. cūum dixisset 1 Tim: 4. Nemo adolescēentiāam tuāam cōontemnat subjecit vnde nōon
cōontemneretꝫtur, sed forma esto fideliūum in sermone in cōonvꝫversatione etc –.–.
l. 4i. c. 28o.Nōon existimet D. dici melius nisi quod dꝫdicitur verius etc Sicut cujus pulchrūum corpus et deformis est aiusanimus
magis dolendus est quààm si deforme haberet et corpus: ita qui eloquenter ea quæ falsa sunt
dicūunt magis miserāandi sunt quàm si talia deformiter dicerent. Qui vtrūumque nōon ptpotest dicat
sapiēenter qdquod nōon dicit eloquenter potius quààm dicat eloquēenter qdquod nōon dicit sapienterVera dicenda..
c. 29o. Bene vivendo prprædicetrtur indocto.Si ne hoc quidēem potest ita cōonversetꝫtur ut nōon solùm prpræmiūum sibi cōomparet sed etiam
prpræmiūum habeat alijs exempūum et sit ei quasi copia dicendi forma vivendi.
–.–.–. Licet cōontendere pro veritate – vid. in Quæstiones 1058.
Correptio aliorūum. Prædicator.
Bern: in Cāantic. serm: 29.Nescio me vnquāam aliquos corripiendo cōontristasse absque mea quoque magna tristitia.
Aug de Doct Christ l.4i. c. 29o. Licet prprædicare ab alijs cōonscripta.Vita sit bona.Sūunt quidāam qui bene pronūunciare possunt quid autēem ꝑpronuncient excogitare nōon pntpossunt. Quod si ab
alijs sumant eloquenter sapienterque cōonscriptūum memoriæque cōommendent atque ad populūum ꝑproferant
si eāam personāam gerūunt nōon improbè faciunt etc Nec deferrendi sunt isti voce Ier. Proph. 23.30.
Qui n.enim furāantꝫtur alienūum auferūunt: verbūum autēem dei nōon est ab eis alienūum qui obtemperant ei: potiusque ille
dicit aliena qui cūum dicat bene vivit malè. Quæcūumque enim bona dicit eius excogitari vidēentꝫtur
ingenio, sed ab eius moribꝫus aliena sunt. Eos itaque dixit Deus furari verba sua qiqui boni volunt
videri loquendo qæquæ dei sunt, cūum mali sint faciendo qæquæ sua sunt. Nec sane ipsi dicunt bona
quæ dicūunt si bene attendas. Quooomodo n.enim dicūunt verbis quod negant factis? Nōon n.enim frustra
de talibꝫus ap. ad Tit. 1.16. ChsChristus hypocritæ qooquomodo potest bona loqui cūum sitis mali? Per hoc et
ea qæquæ dicunt qquando bona dicunt nōon ipsi dicūunt, voluntate sctscilicet atque opere negāando qdquod dicūunt.
Vnde cōontingit vt hoohomo disertꝫus et malus sermonēem qoquo veritas prprædicetꝫtur dicendūum ab alio nōon
diserto sed bono ipse cōomponat. Quod cūum fit ipse a seipso tradit alienūum, ille ab alieno
accipit suūum. Cūum vero boni fideles bonis fidelibꝫus hāanc operāam cōommodāant vtrique sua dicunt.
quia et Deus ipsorūum est cuius sunt illa quæ dicunt; et ea sua faciunt qæquæ non ipsi
cōomponere potuerūunt qui secūundūum illa cōompositè vivunt.
c. 30o. Orandus deus a prprædicaturoe.Si regina oravit Hester c. 14. pro suæ gentis temporaria salute locutura apud regem vt in
os eius deus cōongruūum sermonēem daret. qquanto magis orare debet vt tale munus accipiat
qui pro æterna hoiuominum salute in verbo et doctrina laborat? Etc.
c. 31o. et vltIn his 4or libris nōon qualis ego essēem cui multa desunt, sed qualis esse debeat qui in doctrina
sana (i)id est Christiana nōon solūum sibi sed alijs etiāam laborare studet quāantulacūumque potisui facultate
disserui: Similiter dicatꝫtur de sermone ad similia hortatorio.
Aug de Civ. Dei l. 1i. c. 9o.Affligūuntꝫtur boni cūum malis quia nōon corripiāant malos.Correptio differatur in tēempꝫus magis opportunūum.Plerunque a malis docendis admonendis aliqquando etiāam obiurgāandis et corripiendis malè
dissimulatꝫtur: vel cūum laboris piget, vel os eorūum verecundamur offendere; vel cūum eorūum
inimicitias devitamus ne impediant et noceant in istis tēemporalibꝫus rebꝫus sive quas
adipisci adhuc cupit nostra cupiditas, sive quas amittere formidat infirmitas ita vt
(qquamvis bonis vita malorūum displiceat et ideo cūum eis nōon incidant in eāam damnationēem qæquæ
post hāanc vitāam talibꝫus prpræparatur; tamen quia propterea peccatis eorūum dāamnabiliter
parcūunt dūum eos in suis licet levibꝫus et venialibꝫus metuūunt) iure cūum eis temporaliter
flagellentꝫtur qquamvis in æternūum minimè puniāantꝫtur. Iure istāam vitāam qquando divinitꝫus affligūuntꝫtur
cūum eis amarāam sentiunt cujus amando dulcedinēem peccāantibꝫus eis amari esse noluerunt. nāam
si propterea quis obiurgandis malè agentibꝫus parcit quia opportunius tempus inquirit
vel eisdēem ipsis metuit ne deteriores ex hoc efficiantꝫtur vel ad bonāam vitāam et piāam erudiēendos
impediant infirmos alios et ꝑpremāant atque avertāant a fide nōon videtꝫtur esse cupiditatis
occasio sed charitatis consiliūum.–. Oiūmnium conversio speranda.Flagellantꝫtur simul nōon quia simul agūunt malāam vitāam sed
quia simul amant temporalēem vitāam nōon quidēem æqualiter sed tntamen simul, quāam boni cōontēemnere deberent
vt illi correpti atque correcti cōonsequerentꝫtur æternāam, ad quāam consequendāam si nollent eeesse socij ferrentꝫtur et
diligerentꝫtur inimici: quia donec vivūunt semper incertūum est vtrūum volūuntatēem sint in melius mutaturi.
Quisque debet corripere proximūum suūum.Qua in re nōon vtique parēem sed longè graviorēem habent causāam quibꝫus per Ezech dꝫdicitur. 33. Ille in peccato etc
ad hoc n.enim speculatores cōonstituti sūunt etc. Nec ideo tntamen ab huiusmodi culpa penitꝫus alienus est qui
licet prpræpositus nōon sit in eis tntamen quibꝫus vitæ huius necessitate cōoniūungitrtur, multa monēenda et arguenda
novit et negligit devitans eorūum offensiones propter illa quibꝫus in hac vita nōon indebitis vtitur,
sed plus quàm debuit delectatur.
Aug de Civ. Dei l. 2i. c. 1o.Simile faciendūum prprædicāanti ignaris.Linea post lineāam etc.Si rationi perspicuæ veritatis infirmus humanæ consuetudinis sensus nōon auderet obsistere
sed doctrinæ salubri languorēem suūum tāamquāam medicinæ subderet donec divino adiutorio fide pietatis
impetrante sanaretur nōon multo sermone opus esset ad cōonvincendūum quemlibet vanæ opiniationis
errorēem his qui rectè sentiūum et sensa verbis sufficientibꝫus explicant. Nunc vero quoniāam eille est
maior et tetrior insipientiūum morbus aioanimorūum qoquo irrationabiles motus suos etiāam post rationēem planè
redditāam quanta hoijominj ab hoieomine debetꝫtur, sive nimia cæcitate qaqua nec aperta cernūuntꝫtur sive obstinatissima
pervicacia qaqua et ea quæ cernūuntꝫtur nōon ferūunt fit necessitas copiosiùs dicendi plerūumque res claras
velut eas nōon spectantibus intuendas, sed quodāammodo tangendas palpāantibꝫus et cōonnivēentibꝫus offeramus.
c. 19. Obendientiæ fructus.Tolerāantia inobedientiæ et ejus fructus.Religionis Christianæ prpræcepta de iustis probisque moribꝫus si simul audirent atque curarent reges
terræ & oesomnes oesomnes iudices terræ, iuvenes et virgines, senes cūum iunioribꝫus,
ætas oisomnis capax et vterque sexus et quos Baptista Iohāannes alloquitꝫtur exactores ipsi atque milites;
et terras vitæ prpræsentis ornaret sua fælicitate resp. et vitæ æternæ calmēem beatissimè regnatura
cōonscenderet. Sed quia iste audit, ille cōontemnit, pluresque vitijs male blāandiēentibꝫus quàm vtili
virtutūum asperitati sunt amiciares, tolerare Christi famuli iubentrtur, sive sint regis sive
principes sive iudices sive milites sive provinciales sive divites sive pauperes sive liberi
sive servi vtriuslibet sexus, pessimāam etiāam si ita necesse est flagiosiss. remp. et in illa
angelorūum quadāam sanctiss. atque augustiss. curia celestique rep. vbi dei voluntas lex est
clariss. sibi locūum etiāam ista tolerantia cōomparare. Simile nos dicamus hodie
Greg. Mag. Hom: in Luc. 2. Solicitis de grege deus subvenit.Quid est hoc quod vigilantibus pastoribus angelus apparuit eosque dei claritas circūumfulget nisi quòd
illi prpræ cæteris videre sublimia merentur, qui fidelibus gregibus prpræesse sollicitè sciunt? Dumque ipsi
piè super gregēem vigilant, divina super eos gratia largius coruscat.
Bed. in Luc. 2. Hom:Nōon celaverunt silentio pastores arcana qæquæ divinitus agnoverant sed quibuscūumque potuere dicebant, qiaquia
et spirituales ecclæcclesiæ pastores in hoc maximè ordinati vt verbi dei mysteria prprædicent et mira quæ
in scripturis didicerunt miranda suis auditoribus ostendant.
Beda in Doicāominicam 4ā Adventus dsdominus Greg. in Ioh. Marc. 1. angelus vocatur Iohāannes nōon naturæ iuxta hæresim Origenis
sed officij dignitate – sic oesomnes qui sacerdotij grada rite fungūuntꝫtur āangeli pntpossunt vocari. Mal. 2.7.
ibidem prprædicatores prpræparant viam doijominj.Iohāannes vox a propheta vocatꝫtur quia verbūum prpræcedit patris qdquod ꝑper eius ministeriūum ab hoijominjbꝫus
auditur. Parate viāam doijdoijdominj] Oesmnes qui fidem rectāam et bona opera prprædicat quid aliud quààm
venienti doioomino ad corda audientiūum viāam parat vt hac vis gratiæ penetret et lumen veritatis illustret vt rectas deo semitas faciat dūum mūundas in aioanimo cogitationes ꝑper sermonēem bonæ prprædicationis format.
ibidēemPotest habitus et victus Ioāannis nōon incōonvenienter etiāam per significāantionēem qualitatēem internæ cōon
versationis eius exprimere. Increpandūum alios.Nāam austerioribꝫus utebatꝫtur indumentis Matt. 2. – quia vitāam peccāantiūum nōon blāandi
mentis fovit, sed vigore asperæ invectionis increpavit Luc. 3. Mortiticāandūum nos.Zonāam pelliceāam habebat quia carnēem suāam
crucifixit cūum vitijs et cōoncupiscentijs suis. vit. 1138.
(1051)
Prædestinatio.
(1052)
Præmiūum.
Aug: de Doct Christ li. 1i. c. 15o.Quibus verbis dici aut qua cogitatione capi ptpotest prpræmiūum qdquod deus in fine daturus est;
quando ad consolationēem hujus itineris tantūum dedit de spiritu suo qoquo in advꝫversis
vitæ hujus fiduciāam charitatēemque tantāam ejus quem nōondūum videmus habeamus etc
vt id quod ostendit esse faciendūum cūum delectatione faciamus.
Præmeditatio.
(1053)
Præsumptio.
Procrastinatio.
(1054)
Promissa.
(1055)
Professio Christi.
Eccles. Hist. 473. A.Basilius amicitiāam imperatoris magnāam cūum pietate iudicavit, sine qaqua perniciem potius
appellabat. et Staltitiāam (Christianāam) semper habere exoptabat.
Propheta.
(1056)
Proditor.
Pudox.
Iunius, de se in vita sua.Pudoris effectus.Pudor me tantopere impedita distinet vt vix sine pudore vxori res vulgares enūunciem,
vix iāam domi servitio imperem. Ex pudore hæc cōonsecuta sunt a puero, qdquod mihi sempter sim
diffisus; quòd aliorūum factis audiendis, sermonibꝫus observandis et advꝫvertendis in vsūum meūum stu
duerim, plus in audiendis alijs fructus ꝑperceperīim quààm in dicendo alijs attulerim. etc.
Pudoris fructꝫus.Nihil mihi secundūum benedictionēem deīim tāam cōommodavit in rebus oibꝫomnibus quààm illa de me ipso
diffidentia ex cōonsciascientia infirmitatis et pudoris etc.
Amb. Offic. l. 1. c. 18.Pulchra virtus verecundiæ et suauis gratia quæ nōon solūum in factis sed etiāam in ipsis spectatrtur sermonibus.
Verecūundia pudicitiæ comes, cuius societate Castitas ipsa tutior est. Bonas enīim castitatis regendo pudorēem coescomes
qæquæsi se prprætendat ad ea qæquæ prima pericula sunt pudicitiāam temerari nōon sinat.–.–Verecūundia multūum cōonciliat
grægratiæ apud Deūum nrūnostrum. Nōon ne hæc prprætulit Publicanūum, qui nec oculosaudebat ad cœlūum leuare?
1. Pet 3.4.Diues est modestia apud Deūum apud quēem nemo diues, quia portio dei est.
c. 19.Verecūundia cūum sit oibꝫomnibus ætatibus ꝑpersonis temporibus et locis apta, tntamen adolescentes iuvenilesque anosannos maximè decet.
(1057)
Providentia dei.
pag. 1.vide Deus pa: 1. 3. – Manus deo duæ etc.
Similitudo.As yethe waues pꝫprevaile nothinge against a fare rocke but dash thēemsevlves asunder; soe
they who secke to cast him downe whom yethe divine providence vpholdeth.
Amb. Offic. l. 1o. c. 13.Si iniuria est Deūum regere mūundūum nōonne est maior iniuria fecisse; cūum aliquid nōon fecisse nulla
iniustitia sit: nōon curare quod feceris sūumma inclementia?
(1058)
Quæstiones.
Aug de Doct Christ l. 4i. c. 28o.Noli verbis cōontendere etc 2 Tim: 2.14. Nōon hoc ideo dictūum vt advꝫversarijs oppugnantibꝫus
veritatēem nihil nos pro veritate dicamus. Cōontrariūum prpræcipitꝫtur Tit 1.9. Verbis n.enim cōontēendere
est, nōon curare quooomodo error veritate vincatꝫtur, sed quooomodo tua dictio dictioni prpræseratꝫtur alterius.
Quærere Christūum.
Bern: in Cantic. ser: 21.Multi nōon curant quærere, quēem tntamen desiderāant invenire, cætera titulo Tribulatio.
Rob. Holcot in Sap. 1.1.Quærite deūum 1o sapienter stella, duce 1 Maria (scriptura) Matt. 2. cūum Magis. 2o. do
lenter cūum Maria et Ioseph. Luc. 2. 3o diligenter cūum muliere habente drachmas ioē Luc. 15.
4o permanenter vt inveniamus. Matt: 7.
Prov. 2.4.Wisdome must be sought after as silver and searched for as treasures.
(1059)
Ratio reddenda.
(1060)
Rebellio.
Recreatio.
(1061)
Regeneratio.
Aug: de Doct Christ lib 1i c. 19o.Aijnimj quædāam mors est vitæ prioris morūumque rejectio: Cap: 2o. c 20oCujus ani
Cujus aiusanimus nōon sic moritur huic seculo neque incipit configurari veritati
in graviorēem mortem morte corporis trahitur, neque ad cōommunionēem
cælestis beatitudinis sed ad luenda supplicia reviviscet.
Aug de Civ. Dei. l. 1i. c. 9o. Peccat vnusquisqueVnusquisque qquamlibet laudabiliter vivens cedit in quibusdāam carnali cōoncupiscentiæ et si nōon ad faci
norūum īimmanitatēem et gurgitēem flagitiorūum atque impietatis abominationēem ad aliqua tamēen peccata
vel rara vel tāanto crebriora qquanto minora – vt nōon tēemporalia ꝑpro. illis ꝑperpeti se iudicēent indignos.
(1062)
Redemptio.
Bern: Mod: bene vivendi ser: 9.Quoniāam Iesus ChsChristus rex cætorūum semetipsūum tradidit vt te de potestate diaboli
liberaret et deo patri acquireret; ergo libenter da te ipsūum illi qui te redemit
de manu inimic. Integrāam te da illi, quia ille vt te salvaret integrāam se tradidit.
Bern: in Cantic. sserm: 20.Amor Christi erga nos eximius.Super oiaomnia reddit amabilem te mihi Iesu bone calix quem bibisti opus nostræ
redemptionis. Hoc oioomnino amorem nostrūum facilè vendicat totūum sibi. Hoc inquam est quod
nostrāam devotionēem et blandiùs allicit et iustiùs exigit vt arctiùs stringit et afficit
vehementius. Multùm quippe laboravit in eo Salvator; nec in oiomni mundi fabrica
tantūum fatigationis auctor assumpsit. Illa dixit et facta sunt , mandavit et
creata sunt Ps. 32. At vero hoc et in dictis suis sustinuit contradictores et in factis
observatores et in tormentis illusores et in morte exprobratores. Adde quòd hanc
ipsam dilectionem non reddidit sed addidit. Nam quis prior etc Ro: 11. prior
dilexit nos nos. 1 Ioh. 4. Dilexit non existentes imo resistentes. Ro: 5. Cūum adhuc
inimici essemus. Alioquin si non dilexisset qui nondūum possedisset amicos; sicut
decdūum quos diligeret essent si non dilexisset qui nondūum essent.
Bern: in Cantic. serm: 31.Indica mihi vbi pascas. Bonus pastor qui aiāanimam suāam etc. Io: 10. animāam pro illis, carnem
illis. Illāam in pꝫpretium, istam in cibum. Res mira ipse pastor ipse pascua est, ipse redemptio.
Aug: de Doct Christ. l. 1i. c. 14o.Sicut ille qui medetꝫtur vulneri corporis adhibet quædāam contraria sicut frigidūum calido etc
quædūum similia sicut linteolūum vel rotūundo vulneri rotūundūum vel oblongūum oblongo liga
turāamque ipsāam nōon eāandēem membris oibꝫomnibus sed similem similibus coaptat. Simile.Sic sapientia dei
hoiēominem curāans seipsāam exhibuit ad sanāandūum ipsa medicus, ipsa medicina. Quia ergo per
superbiāam homo lapsus est humilitatēem adhibuit ad sanāandūum: Serpentis sapientia
decepti sumus, Dei stultia liberamur (1. incarn: e)t prpræd:) Quemadmodūum autēem illa
sapientia vocabatꝫtur, erat autēem stultia cōontēemnentibꝫus Deūum: Sic ista quæ vocatꝫtur stultia
sapientia est vincentibꝫus diabolūum. Nos īimmortalitate malè vsi sumus vt moreremur,
ChsChristus mortalitate benè vsus est vt viveremus. Corraupto aioanimo fæminæ ingressus
est morbus: integro corpore fæminæ processit salus. Et exemplo virtutūum
eius vitia nostra curāantꝫtur. Similia (etc) quòd ꝑper fæmināam deceptos per fæmināam
natus, homo hoieomines, mortalis mortales, morte mortuos liberabit.
(1063)
Relaps Remissio Religio.
Aug de Div Dei l. 2i. c 21o.Tullius suo sermone principio 5i l. de rep. Nostris vitijs remp. verbo retinemus, re ipsa
vero iam pridem amisimus – May not we say soe of Religion lookinge into our lifes?
Protestantes.
(1064)
Resurrectio.
Aug de Doct Christ l. 3is. c. 35o.Hoc modo locutionis qoquo significatꝫtur a ꝑparte totūum (Synechdochico sol) illa de resurrectione
christi solvitꝫtur quæstio. Pars enim novissima diei qoquo passus est nisi pro toto die accipiatꝫtur
(i)id est adjuncta etiam nocte prpræterita, et nox in cujus parte vltima resurrexit nisi totꝫus
dies accipiatꝫtur adjuncto sctscilicet die illucescente nōon pntpossunt esse 3es dies et tres noctes quibus se
in corde terræ prprædixit futurūumQuomodo Christus 3es dies in corde terræ. – Repone in 181
Mr Burbage –. Gods iustice requires a resur. ytthat yethe Goddie may wthwith yethe soule haub a due reward –.Ob: contra resux. qdquod tantūum multi sepultorūum resurgent. Dan: 12.2. Sol: Multi pro
oesomnes, sicut Gen: 17.4. Gen: 22.18. – Or because yethe buried are not all yethe dead.
Christ as a Saviour causeth yethe godlies resurrection, as a iudge yethe wickeds.
1. Ps. yethe ungodlie shall not stāand in iudgmtment. nōon intelligitꝫtur de personis sed causis. Pet. Martyrrem
Flesh and bloode shall not inherrit. Ap: nōon intelligitꝫtur de substāantia sed cōoncupiscēentijs – Greg. Moral.
Spes resur. pes resur. nostræ. Aug: 1.Posita causa efficiente sufficienti sequitꝫtur effectus, goergo posita resurrectione Christi, oportuit
subsequi resur: humanāam: verūum est ans in causis necessarijs, nōon volūuntatijs. Tho: Aquin.
Mr Jux.The resur. caused Paul indevour to haue a cleare cōonscience toward god and men. Act. 24.16.
All shall rise but as Phaarohes 2 servante came out inof prison some to honour some to death
vid. Eccles. Hist. Euseb. l. 5. c. 2o. Sol. 108. B.
(1065)
Remissio pecc.
Aug de Civ Dei l. 2i. c 29 qdquod vlt.Cœlestis Ierusalēem civiūum quodāammodo asylūum est vera remissio peccatorūum.
Abbot against Bishop. pag. 289.In 3 respectes we cōontinue daylie to aske god forgeuenesse of sinne. 1o. because
we daylie cōommitte offense. qdquod quotidiana est offensio oportet vt sit qoquotidiana etiāam remissio.
Aug. de vera & fals. parnit. c. 5o. 2o. we destre greater assurance and move cōomfortable
feelinge of forgeuenesse, that yethe testimonie of the Spirit may move freelie
vnto v, thy sinnes are forgeuen thee as Bern: speakee in Annūunciat ser: 1. principio
3o. we pray for the fruite and effort of the forgeuenesse of our sinnes – Aug. in Ps. 37.Gaude
te redēemptūum, sed nōondūum re: spe securus esto. Etenīim si nōon gemueris in spe, nōon pervenies
ad rem. – The prophet David geveth vs to vnderstāand Ps. 322. ytthat forgeuenesse of
sinnes is blisse and happinesse, and goergo a freedome from all miserie & sorrowe
we still liue in miseria & sorrowe and some whollie straungers to all of
blisfull state. And goergo beinge still in case as if our sinnes were not forgeben vs
we still pray for forgeuenesse of sinnes, ytthat as we haue heard soe we may see
and by efforts may discerne and en the same forgeuenesse. Iuspice etc
David prayed for ytthat wchwhich yethe Lord had promised. 2 Sam: 7.25. Soe 2 Sam: 12.13. yet Ps. 51.1.Matters of faith
1 some are fullie acted as yethe creatiōon of yethe world etc |
2 some designed onlie and ꝑpronoūunced by god theese we may pray for etc |
Revelatio.
(1066)
Rex.
Aug de Civ Dei l. 2i. c 9o.Cūum probrūum iacitur in principēem patriæ bonūum atque vtilēem, tanto est indignius quanto a
veritate remotius et a vita illius alienius.
Rob. Holcot in 1. Sap. svū. 1ū.Iuxta illue Poetæ, Mobile mutatrtur semper cūum principe vulgus – Principes se habēent
ad populos sicut caput ad mēembra; quia ipsi sunt minorūum capita, fōontes et exēemplaria.
Vnde si exēemplāam sit falsūum scriptor excusator – Ideo medicus curat prpræcipuè vt caput sit
sanūum, qtaquanta si caput infirmūum cætera mēembra dolent. Facientes artificialiter aquæ ductus curāant
principaliter qdquod fōons sit clarus. Ita stationarij vt exēemplaria sint correcta; Ita Solomōom
volens virtutes morales in corpus ecclæcclesiæ trāanssūundere a iudicibus et principibus incipit.
Eccles. Hist. Tr: 5624. B.Qui deūum cōontemnit facilè contemnit imperatorem Horsmisdis dictūum regi Iabēenti negare Deu.
fatis iuvenescere debent |
Callirhoe geniti non ambitione nec armis |
Ovid. Met. 242. 431.Fatis regnatur non ambitione nec armis.
God
geueth scepters and crownes, not
mūum.
Ovid. Met. 244. 500.Sunt superis sua iura. – De dijs nubēentibus sorores – De prprærogativis regūum dicatrtur.
(1067)
Risus.
Rixæ.
(1068)
Sacramenta.
Sacrailegiūum.
(1070)
Sacrificia.
(1071)
Salvatio.
Salutis iter & media.
(1072)
Sanctitas.
Mr Richard Sonsu of Q. C.Heb. 12.14. The more holie we are the more like we are vnto god. For Sanctitie
doth mold us anew and repaireth in vs yethe lost image of god. – Levit. 11.44. We must
labour to become like Nathanael true Israelites in whōom is noe guile. – Sanctitas
animarūum aiaanima, vitarūum vita. – Aug. Cōonfessions.Circūuncisiōon is nothinge and vncircūuncisiōon is nothinge but
a new creature. Soe we wealth is nothinge, honour is nothinge etc but a holie life.
Pitie alone is great riches alone, but wthwithout it all riches be nothinge – worth –
Gen: 39.9. last This Ioseph saw etc and therefore answeared his mistresse. – God is most
glorious in himselfe and he can glorifie himselfe by our cōonfusion. But it
is his will and better for vs ytthat he be glorified by our salvation. –
Reason – We must be holie because we are the temples of god wherein he desire
to dwell. If we were to intertaine our king into our howses we would sweepe
them etc and shall we not cleanse our boddies and soules for the Trinitie? What
fellowship betwixt righteousnesse & vnrighteousnesse, etc. Paull.Sathans wholl indeuour
is to keepe out the Trinitie by seekeing to pollute vs, He sende in last at our eies
matter of detraction at our eares etc If we sanctifie not our selues god may coecome vnto
vs per vindictāam but not per gratiam. As Ioseph charged his brethren not to see his face
wthwithout little Benjamin: Soe god hath threatned vs ytthat we shall never see his face wthwithout sāanctitie.
PaullLet vs goergo geue vp our soules and boddie etc – wthwithout holinesse noe māan shall see god but not for holinesse for him.The best of vs shall never be but upsi
table seruants, we rather affect then effect good; yet we must striue towards ꝑperfectiōon.
We must haue the like manner of Sanctitie wthwith yethe angells & saincte in heauēen, though
not the same measure – As yethe Romans had theire temples of honour & virtue etc
soe we must passe thorough the temple of grace and a virtuous life to glorie –
That's noe coine of Cæsars wchwhich hath not Cæsars image; nor he gods chossen who hath not
his image stamped ōon his heart – Sanctitas verūum Palladiūum semꝑper comitatrtur eāam salus.
Sanctorūum cōommunio.
Iunius Ecclesiastici l. 1o. c. 2o.Sanctorūum cōommunionēem cum appellamus quam sancti cūum Deo et inter se tenentrtur colere divinæ gratiæ & voluntatis
cōonscientiâ. DeisPer sanctus intelligimus tam inchoatos quàm perfectos. Iam enim templūum Dei sanctūum vocatur
etiam cūum ædificatur. De hoeūum alteris 1. Cor: 13.9. Aug: l. 6o. cōontra Iulian. Pelag. cap. 5o.Divinæ gratiæ et volūuntatis ictia] quia in
ecclacclesia Deus solus causa vnica est officiorūum eius oiuominum ad qæquæ qui ꝑpertinent ad ecclācclesiam iobꝫ modis ad ducūuntrtur, Gratiâ
quāam testatāam facita Deo accepta aut sperata beneficentia deinde authoritate et imperio ejus.
Dio.Cōommunionis sanctorūum duæ sunt species
ad spiritus et intelligentiàs
ꝑpertinet.
c. 3o.Invisibilis sanctorūum cōommunio 2plexduplex
sanctorūum cūum Deo. |
Sanctorūum inter se. |
C
ūum alijs rebus creatis n
ōon c
ōommunio sed
c
ōommunicatio potius habetur.
Lib. 11. in Euang. Ioh: c. 27Invisibilem sanctorūum cōommunionēem cūum Deo prpræstat ipse Deus perficit que & carnis Christi & Spiritus cōom
municatione. Quæ cōommunio mente humana cōompꝫprehendi nōon ptpotest nedūum sermone explicari etc. (Huius cōommunionis
modūum in Christo solùm statuimus, & quidem in vera ipsissimæ carnie eius & spiritus cōommunicatione; quia solus)
Christus vtroque modo) nexus est vnionis nostræ cūum Deo vt Cyrillus inquit) nobis quidem vt homo Deo
autem patri vt Deus naturaliter advnatus, & (quod amplius est) seipsūum nobis gratiose exhibens vt
vescamur carne ipsius & bibamus sanguinēem ad vitāam æternāam. Hanc cōommunionēem explicaverūunt Hilar.
l. 8o de Trinit. Cyril. l. 11. in Euang. Ioh. c. 26. et 27. Hic enīim cōoncludit his verbis, Ergo in patre
filio et spiritu oesomnes sumus vnūum. vnūum autēem dico habitudine atque affectione, vt cæperamus dicere , vnūum
pietatès cōonsensu, vnūum sactæ Christi carnis cōommunione, vnūum vnius sancti spiritus ꝑparticipatione etc.
Ecclācclesiam etiam quantula ptpotest Deo reddit, hæc 2abꝫduabus in rebus posita sunt
in pictate et |
pictatis officijs. |
Officia pictatis exhibent deo
Cælites specie |
Terrestres fide. 2. Cor: 5.7. |
Pictatis
3iatertia officia
Sermonūum dei perceptio. |
Preces cūum gratiarūum actione. |
Obedientia fidei. |
Hæc officia implen
trtur perfectè in cœlis,
im
ꝑperfectè in terris.
Invisibilis c
ōommunio sanctor
ūum inter ipsos posita est in
Fraterna animorūum coniunctione. |
Coniunctionis officijs. |
Animor
ūum coniunction
ēem at
que studior
ūum inesse m
ēembris e
cclæcclesiæ catholicæ res ipsa loquitur: si quibus
autem nulla est aut perexigua e
āam ingenerari vel augeri oporter. N
āam vnus pater est
oiuominum Eph. 4.4.
Officia coniunctionis quæd
āam sunt
Purè spiritualia, ad cælites pertinent. |
Circūumvestita corporalibus instrumentis, ad terrestres ꝑpertinent. |
Cælitibus officia dem
āandata
Exempli, ab angelis et spiritibus iustorūum prpræstantur. Preces etc. |
Ministerij, ab angelis solie prpræstāantrtur. nāam Apoc. 14.13. |
Angelor
ūum ministeri
ūum
Extraordinariūum ex speciali mandato Dei. |
Ordinariūum, quod ordinarie deo sanctorūum causa exhibent, stāant corāam eo etc. |
(1073)
Sabbatum.
(1074)
Salutationes.
(1075)
Satisfactio.
Ludolphus CarthusiensisPeccaminūum medicinæ pænæ et ergo ad satisfaciendūum sunt necessariæ. Nāam licet deo nihil posset
subtrahi: tntamen peccator peccando quāantūum in eo est subtrahit qdquod est ad honorēem dei; et ideo cūum
satisfactio sit quædāam recōompensatio oportet qdquod per cūum sibi ipsi pænitens aliquid subtrahat qdquod ad honorēem
dei cedat. – Nōon habemus nisi tria bona animæ corporis, fortunæ. Ex bonis fortunæ
subtrahimus aliquid ꝑper eleemosynūum; corporis, per iuiuniūum: ex bonis aiæanimæ nōon oportet aliquid
subtrahi qquantūum ad diminutionēem bonorūum quia ꝑper ea efficimur deo accepti, sed ꝑper hoc quod sub
mittimus ea sūunt tāam aiāanimam quààm eius bona totaliter deo et hoc sit per orationēem. Iste numerus
videtrtur ordinatus cōontra radices peccatorūum contra Cōoncupiscentiāam carnis ieiuniūum; cōontra cōoncupiscēentiāam
oculorūum eleemosyna: cōontra suꝑperbiāam vitæ oratio.
(1076)
Scandalum.
(1077)
Schisma.
Amb. de Pæn. l. 1o. c. 15o.Episcopatus amissi dolore sucscensus Novatianus schisma cōomposuit.
Puritani.
(1078)
Scriptura.
Vide virtutem 1ā Colūumbæ in Innocentes. – et 2ā. pa: 609
Aug. de Doct Christ. li. 2i. c. 6oQuædāam dicta (in sacra scriptura) densissimāam caliginēem obducunt. Quod provisūum divinitùs
esse nōon dubito ad edomandāam labore suꝑperbiāam et intellectūum a fastidio revocāandūum etc.
Difficultatis vtilitas.Nemo ambigit et ꝑper similitudines libentius quæque cognosci et cūum aliqaqua difficultate
quæsita multo gratiùs inveniri. Qui n.enim prorsus nōon inveniūunt quod quærunt
fame laborant. Qui autēem nōon quærunt quia in prōomptu habent fastidio sæpe marcescunt.
c. 7o Not.Magnificè igitrtur et salubriter SSusSpiritus Sanctus ita scripturas sanctas modificavit vt locis apertioribus
fami occurreret, obscurioribꝫus autem fastidia detergeret. Nihil enīim ferè de illis
obscuritatibus eruitrtur quod nōon planissime dictūum alibi reperiatur.
c. 8o Canonicæ scripturæ.Tenebit hoohomo hunc modūum in scriptoris canonicis vt eas quæ ab oibꝫomnibus accipiuntrtur ecclesijs
catholicis prpræponat eis quas quædāam nōon accipiunt. In eis vero qæquæ nōon accipiāantrtur ab oibꝫomnibus
prpræponat eas quas plures gravioresque accipiunt etc – Plurima in hūunc se opūum.
Ncraecessaria ꝑperspicua. c. 9o.In ijs quæ apertè in scriptura posita sunt inveniuntrtur illa oiaomnia quæ continent
fidem moresque vivendi spēem sctscilicet atque charitatem.
Explicatio. ibidēem.Ad obscuriores locutiones illustrandas de manifestioribꝫus sumantrtur exempla.
c. 15Septuaginta interpꝫpretes vt multi nōon indigni fide prprædicant cellis separati similiter interpꝫpretati,
latini ergo codices horūum authoritate emendāandi etc –.
c. 42 quod vlt.Quantūum minor est auri argenti vestisque copia quāam de Ægipto secūum populus Israeliticus
abstulit in comparatione divitiarūum quas postea Hierosolymæ cōonsecutus est qæquæ maximè in
3 Reg. 10.Solomone rege ostenduntꝫtur; tanta fit cuncta sciascientia qæquæ quidem est vtilis collecta de libris Gentiūum
si divinarūum scripturarūum sciascientia cōomparetꝫtur. Nāam quicquid homo extra didicerit si noxiūum est ibi
dāamnatꝫtur, si vtile est ibi invenitꝫtur. Et multo abūundāantius ibi inveniat qæquæ nusquāam alibi. etc.
l. 37. c. 27o. Explicatio.Quando ex ijsdem scripturæ verbis, duo vel plura sentiuntꝫtur, etiamsi latet quid senserit ille
qui scripserit nihil periculi est si quodlibet eorūum cōongruere veritati ex alijs locis
sactorūum scrip. doceri ptpotest id tntamen eo conāante scrutatore vt ad volūuntatēem ꝑperveniatꝫtur authories etc.
Ratio.Ille quippe author ipsāam sentēentiāam forsāam vidit et dei SpusSpiritus ipsāam occursurāam lectori velauditori
prprævidit, imo vt occurreret providit. Nāam quid in divinis eloquijs vberius potuit divinitꝫus
provideri quààm vt eadēem verba pluribꝫus intelligāantꝫtur modis quos alia nōon minus divina cōontestāantia
faciant approbari?
l. 37. c. 28. Scriptura scripturæ sit interpret.Vbi talis sensus eruitꝫtur cujus incertūum certis scrip. testimonijs nōon possit aperiri restat vt
ratione reddita manifestus appareat etc sed hæc cōonsuetudo periculosa est. Per
scripturas enim divinas multo tutius ambulatꝫtur.
Aug de Civ Dei l. 2i. c 28.In ecclesijs Christianis audiant hoiesomines quàm bene hic ad tempus vivere debeant vt post
hanc vitāam beatè semperque vivere mereantur. Ibi sancta scriptura iustitiæque doctrina
de superiore loca in cōonspectu oiuominum ꝑpersonante et qui faciūunt audiant ad prpræmiūum et qui nōon
faciunt audiant ad iudiciūum.
Amb. de pæn. l. 1o. c. 4o.Quid ergo? repudiabimus divina oracula & opiniones istorūum sequemur? Sed nōon Deus
alienis assertionibus, sed suis æstimāantus est vocibus – pag 155. to: 2o. –
Amb. Offic. l. 1o. c. 32.Pulchrūum est vt divinarūum scripturarūum humescamus alloquio et quasi ros sic in nos dei verba
descendant etc Scriptura divina cōonviviūum sapiēentiæ est; singuli libri singula sūunt fercula. etc
(1080)
Senectus.
(1081)
Sensus quinque.
Bern de Interiori Domo. c. 30.Quooomodo singulis avuti solemus.
(1082)
Sepultura.
Aug de Civ. Dei l. 1i. c. 12o.Nōon dicent veritas vti Matt: 10.28. Si quicquāam obesset futuræ vitæ quicquid inimici de corpo
ribꝫus occisorūum facere voluissent. Nisi forsāam quisquāam sic absurdus est vt contendat eos qui corpus
occidāant nōon debere timeri ante mortēem ne corpꝫus occidāant, et timeri debere post mortem ne corpus
occisūum sepeliri nōon sinant. Falsūum est goergo qdquod ait ChsChristus qui corpꝫus occidūunt et postea nōon habeāant quid faciāant;
si habeāant tāanta qæquæ de cadaveribus faciant? Absit etc. Sepulturæ carentia non invtilis.Multa corpora Christianorūum terra nōon texit
sed nullūum eorūum quisquāam a cœlo et terra seperavitseparavit quāam quāam totāam implet prpræsentia sui qui novit vnde
resuscitet quod creabit. – Ps. 78 dictūum et nōon erat qui sepeliret magis ad exaggerandam
crudelitatēem eorūum qui ista fecerūunt, nōon ad eorūum infælicitatēem qui ista perpesti sunt etc. Curatio
funeris, conditio sepulturæ, pompæ exequiarūum magis sūunt vivorūum solatia qaquaqquam subsidia mortuorūum.
Exempla.Præclaras exequias in cōonspectu hoiuominum exhibuit purpurato illi diviti turba famulorūum, sed
multo clariores in cōonspectu doijominj vlcerosu illi pauperi ministeriūum prpræbuit angelorūum, qui eūum non
extulerunt in marmoreūum tumulūum sed in Abrahæ gremiūum sustulerūunt. Cælo tegitrtur qui nōon habet urnāam Lucan: l. 7.
c. 13o.Nec ideo tntamen contemnenda et alijcienda sunt corpora defunctorūum maximèque iustorūum, quibꝫus tāamquam
organis et vasis ad oiaomnia bona opera sanctꝫus vsus est spiritus. Sepultura amicorūum pia.Si n.enim paterna vestis et āannulus ac si
quid huiusmodi tāanto carius est posteris qquanto erga parentes maior affectus nullo modo ipsa spernenda
sūunt corpora quæ vtique multo familiarius atque cōoniunctius qquam qualibet indumenta gestamus. Hæc n.enim
nōon ad ornamentūum (vt Platonici) qdquod adhibetrtur extrinsecus, sed ad ipsāam naturāam hoijsominjs pertinent. Vnde
et āantiquorūum iustorūum funera officiosa pietate curata sunt et exequiæ celebratæ et sepultura
provisa: ipsique dūum viverent de sepeliendis vel etiāam transferendis suis corporibꝫus filijs māandaverāant
et Tobias sepeliendo mortuos deūum promeruisse teste angelo cōommendatrtur. Tob. 2. et 12. Ipse de bonūum
opus prprædicat vnguēentūum effusūum etc Exempla.Matt: 26. Et laudabiliter cōommemorāantrtur ipsūum honorifice sepeli
endūum curāantes Ioh. 19. Nōon admonēent hæc qdquod insit cadaveribꝫus sensus; sed ad Dei providēentiāam cui
placent etiāam talia pietatis officia corpora quoque mortuorūum pertinere significant propter fidem
resurrectionis astruendāam. – Sepulturæ carēentia nōon invtilis. Simile.Si ea quæ sustentantdis viventibꝫus sūunt ncranecessaria qquamvis cūum gravi
afflictione desint nōon frangūunt in bonis tolerandi virtutēem nec eradicant ex aioanimo pietatēem sed
exercitatāam faciūunt fæcūundiorēem: qquanto magis cūum desūunt ea qæquæ curāandis funeribꝫus cōondēendisque corporibꝫus de
functorūum adhiberi solent nōon efficiūunt miseros in occultis piorūum sedibꝫus iāam quietos?
Spulturæ cura apud Romanos.Magna apud Romanos sepulturæ cara, hinc leges, Qui parentes in calamitatibus
deseruerit insepultus abijciatur; qui causas mortis in senatu nōon reddiderit insepultus
abijciatur; homicida insepultus abijciatur. Hinc pro Milone Cicero infælicius dicit
cadaver P. Clodij fuisse quod honore illo et cōonsueta funeris pōompa caruerit. L. vives in c. 12.
Ier. 22.18.Want of sollemne buriall a curse on Iehoiakim
Amb: de Abrah. Patri: l. 1o. c. 9.Gen: 23. habet mortem vxoris Abrahāam, fletūum mariti, sepulturæ officiūum, quibus
maritalis affectus probatur. Et surrexit inquit Ab. a Mortuo] Docemur vt non
diutius inhæreamus mortuis, sed qquantūum satis est officij deferamus.
(1083)
Sermo.
Sitis. verbi dei.
Sitis. temporaliūum
(1085)
Servus.
Orig hom: in Matt: 8.Multi illo tēempore pro divꝫversis rogabant infirmitatibꝫus alius pro filio alius pro aliquo alio,
sed nullus pro servo nisi Centurio solus. Quid cogitabat? etc – Mihi servus est et ego servus
creatoris sūum. Iste me habet super terrāam doiuominum, et ego servus creatoris sūum etc Si 4ū ei nōon
misereor, quooomodo mihi ille miserebitur. Si ego huic nōon subvenio, quooomodo mihi ille subvenietꝫtur. Sic debent
oesomnes qui famulos habent et famulas cogitare, sic misereri, sic cōondolere eis, sic supplicare, sic
curāam habere de servis suis.
Fox. 1701.Dr Taylour servūum laudibus evexit eximijs – Conentrtur nostri similes mereri.
(1086)
Simonia.
(1087)
Societas.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 58Si vis esse a fornicatione secura esto mente et corpore a societate
hominis separata.
ibidēem serm: 60. Inter malos bonus optimus. tutor bonos malus pessimus.Nōon est valdè laudabilis ille qui bonus est cūum bonis; sed verè ille est laudabilis qui
in societate malorūum est bonus. Sicut ille est culpandus qui malus est inter bonos; ita
ille est laudandus qui bonus est inter malos.
Societas bonorūum.Sicut sol oriens expellit caliginēem, ita sanctorūum doctrina a sensibus nostris expellis
tenebras vitiorūum. Cūum sancto sanctus eris. David.
Societas malorūum.Melius est habere malorūum odiūum quàm cōonsortiūum: sicut multa habet bona vita
cōommunis sanctorūum, sic plurima mala affert societas malorūum
Amb. Off. l. 1o. c. 43.Cōonvꝫversationis electio [habenda] vt adiungamur probatissimis quibusquesenioribꝫus. Nāamque vt
æqualiūum vsus dulcior, ita senūum tutior est: qui magisterio quodāam et ductu vitæ colorat mores
adolescēentiūum et velut murice ꝑprobitatis inficit. Nāamque si hi qui sūunt ignari locorūum cūum solertibus viarūum
iter adoriri gestiūunt, qquanto magis adolescēentes cūum senibus debent novūum sibi iter vitæ aggredi, quo
minus errare pntpossunt et a vero tramite virtutis deflectere? Nihil n.enim pulchius qquam eosdēem et magistrus vitæ et testes habere.
Bad societie flieProb. 1.10. (How to avoyde wicked societie Prov. 2.10. etc)
Eccluscclesiasticus. 6.35.Stāand wthwith yethe multitude of yethe elders wchwhich are wise: desire to heare all godlie talke – we one yethe
steps of yethe of a māan of understāanding.
(1088)
Somnus.
Somnia.
(1089)
Sortes.
(1090)
Spiritus.
Bern: in Cantic. serm: 9.Osculūum hoc melius impꝫpressūum quààm expꝫpressūum innotescit.
ididēem serm: 18.Spiritus sancti gemina operatio est: vna nos primo intus virtutibus solidat ad
salutem, altera foris quoque muneribꝫus ornat ad lucrūum. Illa nobis, hæc
nostris accipimus: fides spes charitas nobis propter nos dantur. Absque his
quippe salvi esse nōon possumus. Porro sciæscientiæ sermo gratia curationis similiaque
quibꝫus carere cūum integritate etiāam salutis propriæ possumus, proximorūum procul dubio
in salutem expendenda donantur. Has operationes infusionēem atque effusionēem noieominemus.
Potentiūum prprædicare silentiūum dāamnabile.Cavendūum in his aut dare quod nobis accepimus, aut quod erogandūum accepimꝫus
retinere. Rem profecto proximi retines tibi si plenus virtutibus cūum sis forisque niholominꝫusnihilominꝫus
donis sciæscientiæ et eloquentiæ adornatus, metu fortè aut segnitie aut minus discreta
humilitate verbūum bonūum quod posset prodesse multis, invtili imo et damnabili
dligas silentio, certè maledictus quòd frumenta abscondis in populis. Infūundi prius oportet quààm effundi.Rursūum
quod tuūum est spargis et perdis si priusquāam infundaris tu totus semiplenus festines
effundere contra legem arans in primogenito bovis et ovis primogenitūum tondens.
Deut. 15. Simile.Nimirūum vita atque salute quāam alteri das te fraudas dūum sana vacuus
intentione gloriæ inanis vento inflaris aut terrenæ cupiditatis veneno inficeris
et lethali aposthemate turgens inficeris. Quamobrēem si sapis conchāam te exhibebis
et nōon canalem. Hic siquidēem pænè simul et recipit & refundit; illa vero donec
impleatur expectat et sic quod superabundat sine suo damno cōommunicat. Prov: 29.11.
Verūum canales multos hodiè habemus in ecclacclesia, conchas vero perpaucas. Disce et
tu nōon nisi de pleno effundere nec deo largior esse velis etc.
(1091)
Spes.
Diffidentes. Desperatio
Bern: Mod: bene vivēendi serm: 2.Qui de peccati venia desperat plus se desperatione quààm de peccato dāamnat.
serm: 27.Nulla tāam gravis est culpa quæ per pænitentiāam nōon habeat veniūum: desperatio.
auget peccatūum, maior et peior est oibꝫomnibus peccatis.
Bern: in Cantic. serm: 11.Suadeo vobis amicis meis reflectere interdūum pedem a molesta et anxia
recordatione viarūum vestrarūum, et evadere in itinera planiora serenioris memoriæ
beneficiorūum dei, vt qui in vobis cōonfundimini ipsius intuitu respiretis. Quomodo evitetur.Necessarius
dolor pro peccatis, sed si nōon continuus. Sanè interpoletur lætiori recordatione divinæ
benignitatis ne fortè prpræ tristitia induretrtur cor, et desperatione plus pereat.
Misceamus absinthio mel vt salubris amaritudo salutēem dare tunc possit cūum īimmixto
temperata dulcore bibi poterit. Audi Deūum quooomodo etc. Ego infrænabo os tuūum laude
mea ne intereas Es. 48.9. (i)id est ne interitu facinorūum tuorūum nimiāam incurras tristitiam
atque instar effrenis equi desperatus in prpræceps ruas et pereas. Hoc freno si
infrenatus fuisset Cain nequaquāam desperando dixisset. vide 208. 1.Maior est iniquitas mea
quàm vt veniam merear. Absit, Absit Maior n.enim est eius pietas quààm quǽvis
iniquitas. Ideo iustus nōon cōontinuè sed tantùùm in principio sermonis est accusator sui.
(1092)
Sponsa.
Sterilitas.
(1093)
Subditi.
Bern: de Advēen: doijominj ser. 3o.Redde reverentiāam prprælato (seu superiori) et obedientiāam, quarūum altera cordis altera corporis
est. Nec enim sufficit exterius obtemperare maioribus nostris nisi ex intimo cordis affectu
sublimiter sentiamus de eis. Quod etsi tāam manifestè īinnotuerit indigna prprælati alicuius vita
vt nihil oioomnino dissimulationis, nihil excusationis admittat: propter eūum tamēen a qoquo est oisomnis
potestas ipsūum quēem modo talem novimus excelsūum reputare debemus, nōon prpræsentibus personæ meritis,
sed ordinationi divinæ et dignitati ipsius officij deferentes.
(1094)
Successio.
(1095)
Superbia. Eccles. 10.9.
Bern: de Advēent. doijominj ser: 1o.Luc. 10.18. Quid tu igitur superbis terra et cinis? Si superbientibus angelis deus nōon
pepercit: qquanto magis tibi putredo et vermis? (nōon parcet) Nihil ille fecit, nihil operatus
est, tantùm cogitavit superbiāam et in momento in ictu oculi irreparabiliter prpræcipitatus est.
Fugite superbiāam fratres mei quæso multūum fugite. Initiūum etc Eccles. 10. quæ tāam velociter
ipsis quoque syideribus cūunctis clarius micantēem æterna caligine obtenebravit Lucifer.Luciterūum: qæquæ nōon
modo angelūum sed angelorūum primūum in diabolūum cōommutavit. Fallēen by pride he soe tēempted māan etc.
ibidem. Superbiæ remediūum.Take we heede it be not said of vs as of Moab Es. 16. 6. Superbia eius pænitentiæ
remediūum nōon admittit goergo nec veniæ.
Bern: Med. c. 11o.Suspecta deo superbia et odiosa nec fieri ptpotest vt cūum eo in gratiāam revertatꝫtur. Diversūum vtriusque
hospitiūum: nec in eodēem cohabitant aioanimo quibꝫus nōon licuit cohabitare in cœlo. In cœlo nata est sed
velut īimmenor qua via inde cecidit illuc postea redire non potuit.
Bern de Interiori Domo. c. 41.Superbia sicut est origo oiuomnium criminūum, ita est ruina oiuomnium virtutūum – Aut in exordio mentēem ꝑper peccatūum
prosternit aut in fine de virtutibus deijcit. Idcirco est oiuomnium peccatorūum pessima qiaquia tāam ꝑper virtutes
quààm per vitia humanāam mentēem exterminat. Cætera vitia solas illas virtutes impetūunt, quibꝫus
ipsa destruūuntꝫtur vt luxuria pudicitiāam, ira patientiāam; sola suꝑperbia cōontra cunctas aijanimj virtutes se origit
ac quasi generalis ac pestifer morbus oesomnes corrūumpit – Quāantalibet sit iustitia operis, apud internūum iudicem
nulla est si hāanc elevat tumor mentis – Perit oeomne si in humilitate nōon custodiatꝫtur.
Amb Offic. l. 1o. c. 18.Habitus mentis in corporis gestu cernitur. Hinc hoohomo cordis nostri abscōonditus aut leuior aut iactantior aut
turbidior aut cōontra grauior et cōonstāantior et purior & maturior estimatrtur. Vox quad& est aijanimj corporis motus.
Superbia in gestu.Meministis filij) quendāam amicūum cūum sedulis se videretrtur cōommendare oficijs, hoc solo tntamen in clerūum a me nōon receptūum
quia gestus eius plurimùùm dedeceret. Alterūum qoqꝫquoque cūum in clero repperissēem iubere me ne vnquāam prpræiret mihi qiaquia
velut quodāam insolentis incessus vꝫverbere oculos feriret meos; Idque dixi cūum redderetrtur post offensāam muneri. hoc
solūum excepi: nec fefellit sententia. Vterque enīim ab ecclesia recessit, vt qualis incessus prodebatrtur, talis
ꝑperfidia aijanimj demōonstraretur. Nāamque alter Arianæ infestationis tempore fidēem deseruit: alter pecuniæ studio
ne iudiciūum subiret sacerdotēem se nostrūum negauit.
(1096)
Superstitio.
(1097)
Suspitio.
(1098)
Taciturnitas.
(1099)
Temeritas.
(1100)
Templum.
(1101)
Tentatio.
vid: 1003. 12A tempter of god by eatinge ratebane.
Glossa suꝑ Matt: 4.7.Ille tentat deūum qui cōommittit se periculo qquando ex humana ratione patet evasio. Ideo ChsChristus dixit
Matt: 10.23. Sicut ipse fugit et latuit ꝑparvulus in Ægipto. Matt. 2. Et factus vir Joh. 8.59.
Ro: Holcot in Sap 1.2.Sic Paulus in sporta 2. Cor. 2. Postquāam humana ratio defecerit cōommendet se homo deo
nōon tentāando sed devote cōonfitendo propriāam infirmitatēem. Sicut 2. Paralip. 20.12.
Holcot ibidem.Aliqui tentant dei clemēentiāam qui negligenter orāant sine devotione sicut si aliquis tentaret si hoohomo
dormiat vel nōon. Ecclus. 18.22. Aliqui dei patiēentiāam qui ꝑperseverāant in peccatis. Tentatores dei.Psal. tentemptaterūunt
et exacerbaverūunt deūum excelsūum et testimonia ejus nōon ten custodierūunt. Aliqui dei iustitiāam qui
orant vindictāam. Luc. 9. vis dicamꝫus vt ascendat ignis? Aliqui dei potentiāam vt temerarij
in periculis Iudith 8.12. Alij sapientiāam dei qui exponūunt se ad dicēendūum sine studio prpræe.
Chrysost.Matt: 4. Diabolus nōon quasi obediens prpræcepto drecessit, sed diuinitas Christi et SSusSpiritus Sanctus qui erat in eo
excussit inde diabolūum, quod quidem ad nostrāam proficit cōonsolationēem, quia nōon tāam diu hoieomines dei
diabolus tentat quamdiu vult, sed qquamdiu ChsChristus ꝑpermittit; et si eūum ꝑpermittat paulis per tentare ad
nostrāam vtilitatēem, tntamen repellit ꝑpropter nostrāam infirmitatēem quia nōon patitur nos etc. 1. Cor: 10.13.
(1102)
Theologia.
(1103)
Timor.
Ber: Mod: bene vivendi. ser: 12.Nulla res nos sic ab oiomni peccato custodit sicut timor inferni et amor dei.
Aug:Sunt multi quos ducit amor, sunt plures quos corrigit timor.
The feare of yethe Lord.Prov. 1.7. / 1.29. Feare yethe Lord and depart frōom evile. Prov. 3.7. Shew thou fearest yethe Lord indeede by deꝑparting frōom evile.
(1104)
Testimoniūum.
Prov. 6.19.A false witnesse one of yethe 7ē Kinges hated of god – To be punished – Deut. 19.16.
Advise to witnesses. Eccluscclesiasticus. 4.21. etc.
(1105)
Traditiones.
(1107)
Transubstantiatio.
Aug de Doct Christ l. 3ij. c 5.Cavendūum est ne figuratāam locutionem ad litterāam accipias; et ad hoc n.enim ꝑpertinet qdquod ait Ap:
2. Cor: 3.6.Littera occidit, Spiritus autēem vivificat. Cūum enīim figuratè dictāam accipitꝫtur tāamquāam ꝑpropriè
dictūum sit, carnaliter sapitꝫtur. Neque vlla mers aiæanimæ congruentiùs appellatꝫtur, quāam cūum id
etiāam quod in ea bestijs antecellit (i)id est intelligentia carni subijcitꝫtur sequendo litterāam. etc – Maximè
in Hoc est corpꝫus meāam –. sicut licet inferre cōontra Papistas
c. 9. vide pag. 603.1.Sacramenta Bapt. et Euch vnusquisque cūum ꝑpercipit qoquo referāantꝫtur imbutus agnoscit vt ea nōon
carnali servitute sed spiritali potius libertate veneretꝫtur. vt autēem litterāam sequi et signa
pro rebꝫus quæ ijs significantꝫtur accipere servilis infirmitatis est, ita inutiliter signa
interpꝫpretari malè vagantis erroris est. Qui autēem nōon intelligit quid significet signūum et
tntamen signūum esse intelligit nec ipse pꝫpremitꝫtur servitute. Melius est autēem vel pꝫpremi incognitis sed
vtilibꝫus signis, quàm invtiliter ea intepꝫpretāando a iugo servitutis eductāam cervicem
laqueis erroris inserere.
c. 16. Corporaliter vel solide in ps. 67.Si scripturæ ꝑpars aliquāam flagitiūum aut facinus videtꝫtur iubere, aut vtilitatēem aut beneficēentiāam
vetare locutio figurata est. Nisi manducaveritis, inquit, carnēem etc Io: 6. Facinus vel
flagitiūum videtꝫtur iubere. Figura est ergo prpræcipiens passioni doijominj esse cōommunicāandūum et suaviter
atque vtiliter recondendūum in memoria quòd pro nobis caro eius crucifixa et vulnerata sit.
Fox vol. 2. 2239.Bonnerus a viro berè religioso repꝫprehensus pro stulta argutè pro Trāansubst. etc Inspice
(1109)
Tributum.
(1110)
Trinitas.
Sibrāandus Lubertus cōontra D. Conradūum Vorstiūum Declar. pa: 14.Divina essentia nōon simpliciter sed quatenus cūum hac proprietate ingenitūum esse et generare cōonsideratꝫtur
est pater. hæc eadēem nōon simpliciter sed quatenus cūum hac ꝑproprietate esse genitūum a patre cōonsideratꝫtur est filius
quatenus cūum hac propritetate esse a patre et filio ᾽εηπορευτως cōonsideratꝫtur est Spiritus Sanctus.
Ursin: Case: de deo q. 6Essentia est ipsūum Dei esse seu ipsa æterna atque vnica deita. Persona est modus qoquo illud Dei
esse seu essentia divina in singulis horūum triūum subsistit. Idēem de attributis Dei l. 2. r. 7.
Rek der: Syst. The l. 1.Modus essendi ab infert personāam aliāam ab alia persona, nōon vero essēentiāam aliāam ab alia eeessentia
Idem.Personæ differūunt essentia nōon sola ratione nec distinctione reali nec formaliter, sed modaliter
sive distinctione modali qæquæ est inter ens et inter ordinēem sive modūum entis. Ratione sive nudamrēentis
cogitatione nōon differre in cōonsesso. Realiter nōon differre patet, qdquod qæquæ realiter differūunt separari pntpossunt goergo modaliter
sumtūum et personæ differūunt tūum ab essentia tūum a se invocēem etc –
Damascen: dial. r. 4o. Deitas quiddāam hypermetaphysicūum. 3ὁ θεὸς οὐσíα ἐστιν ὑσερου. Super substāantialiter substāantia: goergo substāantia nōon tntamen – prprædicamēento
ꝑper qdquod retellitrtur Dōonradus affirmas qdquod τροπου ρξ esse figmenta qiqui nec sūunt subiæsubstantiæ neque accytia
Modis entis neque subiæsubstantiæ neque accytia sed affectiones ertis etc Lubertꝫus pag. 20.
Vnio personalis nōon est factu in essēentia, sed duæ (Christi) naturæ ὑποστατνηῶς vniūuntrtur pag 34
(1111)
Tribulatio et afflictio.
Bern: Mod: bene vivendi. ser: 42. (ad Sororēem)Quanto in hoc sæculo frangimur, tanto in futuro solidamur: quanto in prpræsenti
tempore affligimur, in futuro gaudebimus.
Bern: in Cantic. Serm: 21Doieomine Iesu volunt oesomnes te frui, at non ita et imitari: conregnare capiunt sed nōon
cōompati. Ex his erat ille qui dicebat, Moriatrtur aiaanima mea morte iustorūum Num: 32.
Optabat sibi extrema iustorūum, sed nōon ita et principia. Mortem spiritualiūum optāant
sibi etiam carnales, quorūum tntamen vitāam abhorrēent. Non curant quærere quem tntamen
desiderant invenire; cupientes cōonsequi, sed nōon et sequi. Nōon sic illi quibꝫus Luc. 22.
vos estis qui permāansistis etc. ipsi ibant post te et pedibus et affectibus.
Ibidem. Correptio et Consolatio.In spirituali exercitio duplex auxiliūum desuper sperandūum Correptio et Cōonsolatio
altera foris exercet, altera visitat intus. Illa reprimit insolentiāam, ista in fiduciāam
erigit. Illa operatur humilitatem, ista pusillanimitatem cōonsolatrtur. Illa cautos, ista
devotos facit. Gaudiūum et Timor.Timorēem doijominj docet illa, ista ipsūum timorēem infuso temperat gaudio
salutari. sicut scriptūum est Lætetrtur cor meūum vt timeat noēnomen tuūum Ps. 18. Servite doioomino
in timore et exultate ei cūum tremore. Ps. 2.
Aug de Doct Christ l. 3ij. c. 20o.Apostoli nec cūum suspicerentꝫtur ab hoijominjbꝫus inflati fuere, nec cūum despicerentꝫtur elisi. Neutra
quippe tentatio defuit illis viris. Nāam et credentiūum celebrabāantꝫtur prpræconio et ꝑpersequēentiūum
maledictis infamabāantꝫtur. – vid: 95. 3.
Aug de Civ. Dei l. 1i. c. 8o.Quoniāam boni malique pariter afflicti sunt nōon ideo ipsi distincti nōon sunt qiaquia distinctūum
nōon est quod vtrique perpessi sunt etc Nāam sicut sub vno igne aurūum rutilat, palea fumat
et sub eadēem tribula stipulæ cōomminuūuntꝫtur, frumenta purgantꝫtur, nec ideo cūum oleo amurca cōonfūunditꝫtur
quia eodēem prpræli pondere exprimitꝫtur; ita vna eadēemque vis bonos probat, purificat, eliquat;
malos vastat, damnat, exterminat. Fructus varius.Vnde in eadēem afflictione mali deūum detestāantꝫtur atquè
blasphemāant, boni autēem pꝫprecantꝫtur et laudant. Tantūum interest nōon qualia sed qualis
quisque patiatꝫtur. Nāam pari motu exagitatūum et exhalat horribiliter cænūum et suaviter
fragrat vnguentūum.
Quare boni affligūuntꝫtur.Causæ duæ cur boni cūum malis sæper affliguntꝫtur
Peccata ipsorūum. 1061. 2. |
Tollerantia peccatorūum in alijs. 1050. C. 3. |
(eodēem) c. 9oDeinde habent aliāam causāam boni quare temporalibꝫus affliguntꝫtur malis, qqualēem habuit gob;
vt sibi ipse humanus aiusanimus sit probatus et cognitus qquanta virtute pietatis gratis
Deūum diligat. – Tormentorūum vtilitatem vid. 193.
c. 13o virescit vulnere virtus.Ea qæquæ sustentāandis viventibꝫus sunt necessaria sicut victus et amictus qquamvis cūum gravi afflictione
desint nōon frāangūunt in bonis tolerāandi virtutēem nec eradicāant ex aioanimo pietatēem, sed exercitatūum faciūunt fæcūundiorem.
Exilij solatiūum c. 14.Christianos fuisse captivos ductos miserrimūum si aliquo duci potuerunt vbi deūum suūum nōon invenerūunt.
vid. 38. 6.Persecuti fugere debent nōon interime se.
c. 29o.Deos cūum advꝫversis rebus Christianūum exagitat aut merita examinat aut peccata castigat
mercedēemque ei æternāam pro toleratis piè malis temporalibus servat.
Dr Relbis. The righteous afflicted.Ps. 27.13. or 15. The righteous afflicted. Eliah. 1. / 2.19. ytthat wearis he said, Its enough
Job. 6. O ytthat I might die –. Herevppōon Solomōon pꝫpreferres yethe dead before the livinge 4 Ecclees.
Paull wretched māan who shall deliver me frōom this boddie. Ro. 7. – This world is as Ægipt
wherein are manie Pharaoes to afflict the Israell of god. – Vnde Aug: Quid est diu
vivere nisi diu torqueri. Ier. 8. last Is theire noe balme, is theire noe cōomfort for
yethe godlie: yes faith hope etc goergo David whie art thou soe sad o my soule trust in god.
when In vita Iosephi.Iosephus was sad through ytthat remembrance of his sorrowes one spoke thus to him,
be not soe sad, theese sorrowes will one day make you a happie man. – Heavines
may last duringe the night of this world but ioy cometh in yethe morninge of yethe life to coecome.
The righteous whie they faint not.As an emptie earthen vessell set over the fire will soone cracke but fall of liquour
will hold – soe a māan filled yethe good liquour of gods holie spirit will never crack
or faint wthwith yethe fire of afflictiōon. But be as yethe childrēen in yethe hot fierie furnace buhurt
If hope yethe anchour of a Christiane soule take sure hold in heaven yethe waues of
affliction may tosse our boddies but never indaunger our lifes and salvation.
Ps. 37. 37. 38. Marke yethe ends of yethe righteous and vngodlie – he faith not yethe beginninges.
as Iaacob said, with this staffe came I over Iordan – Soe yethe righteous, with this staffe
of hope came I over yethe river of afflictions or this world.
The wicked prosper – whie.Iob cōonsidderinge yethe prosperitie of yethe wicked questions wthwith god. Iob. 21.7. The Canaanites had
a fruitefull land when the Israelites were afflicted in Ægipt. Exod. 3.8.
God is good to yethe vngodlie
1. to bringe them to goodnesse. |
2. to leaue them wthwithout excouse. Dicatꝫtur illis vt Esa. 5.4. |
In yethe land of yethe livinge there is yethe cōomfort of yethe righteous etc.
Dr Reeiues. The Christians letters patentsEverie Christian must pꝫprepare himselfe to battelle after he hath coecome vnder yethe crosse etc.
yethe crosse in yethe Ægiptiāan Hierogliphicties signifies life, but in our bapt. Cetokēens death etc
The Christians letters patentes Re Mitto vos sicut agnos inter lupos.
The Actes of the Apostles may be called yethe suferinges of the Apostles.
Deus afflictionūum author.Shall we receaue good & not evill, yethe evill of pounishmtment. 2 Iob. 10. Soe –
Shall there be evill in a cittie & the Lord hath not done it. Amos. 3.6.
Bern: Med. c. 6o.Si tecūum nōon est Deus per gratiūum adest per vindictāam. Sed væ tibi si eta tecūum est. Imo væ tibi si ita
tecūum nōon adest. Illi n.enim irascitꝫtur deus quēem peccantēem nōon flagellat. Nāam quēem flagellando nōon emendat
in futuro damnat.
Mr Iones of Christch:Exodus 15.25. The crosse of Christ is yethe tree ytthat must sweetēen our afflictions.
As at yethe buildinge of Solomone temple was heard noe hāammer. Soe in heaven shalbe vsed
noe hāammer of affliction, goergo the godlie must be cōontent to be squared in this life.
Origen hom: in Matt: 8. (23)Dedit per hæc oiaomnia nobis dsdominus figurāam doctrinæ, vt et nos in oiomni cōonturbatione patiēentiāam tencamꝫus etc Si mūundus
tāamquāam mare in furorēem cōonsurgat. Si venti dæmonūum sæviant. Si oesomnes tēempestates maris (i)id est principatus mūundi
cōoncitēentꝫtur, et in tumore iracundia spument etc Nolite timere – etc – oesomnes enim quotquot in fidei navicula
cūum doioomino navigatis, in hac nimirūum sanctæ ecclæcclesiæ navicula etc Et si dsdeus dormiat pio somno nostrāam tolerāantiāam
expectāans vel impiorūum cōonvꝫversionēem sustinens alacriter accedite ad eāam cūum propheta ps. 44.23.
et imperavit ventis (i)id est dæmonibus et nōon cōommovebūunt āampliùs tempestates maris (i)id est potestates mundi.
ibidem.Mirabāantꝫtur] Admiremur et nos quando nos de periculois salvare, ab inimicis insequentibꝫus eruere dignatrtur dsdeus,
mirantes gratias agamus, etc.
Ambr. Offic l. 1i. c. 15.Quærant noiesnomines, Cur peccatores abundent opibꝫus et divitijs; epulentrtur iugiter sine mærore etc iusti
autēem egeant et afficiantrtur aut cōoniugūum amissione aut liberorūum. Quibus satisfacere debuit illa euāange
lij parabola; qꝫquod Dives bysso et purpura induebatrtur et epulas copiosas exhibebat quotidie, pauper
autēem plenus vlceribus de mensa eius colligebat reliquias. Post obitūum vero vtriusque pauꝑper erat in sinu
Abrahæ dives autēem in supplicijs. Nōonne euidens est meritorūum aut prpræmia aut supplicia post mortēem manere?
2 Tit. 4.Et rectè quia in certamine labor est. post certamēen alijs victoria alijs ignominia. Nūumquid priusquāam
cursus cōonficiatrtur palma cuiquāam datrtur aut cōonfertrtur corona: Merito Paulus Certamēen certaui etc.
Matt: 5.Beati qui ꝑpersec. etc Futurāam nōon prpræsentēem, in cœlo nōon in terra mercedēem ꝑpromisit esse reddendāam. Quid
alibi poscie quod alibi debeter? quid prpræpopere coronāam exigis anteqquam vincas? Quid detergere pul
uerēem, quid requiescere cupis? Quid epulari gestis āantequāam studiūum soluatur? Adhuc populus spectat,
adhuc athletæ in stēemmate sunt et tu iāam otiūum petis?
c. 16. Quare impij nōon affliguntur.Sid forte dicas: Cur impij lætantur?– cur etiāam ipsi mecūum nōon laborant? Quoniāam qui nōon subscripserint ad
coronāam nōon tenēentrtur ad laborēem certaminis. – Quos manet gloria expectat iniuria. – Isti qui in delitijs, qui
in luxuria, rapinis, quæstibꝫus, honoribꝫus studia posuerūunt sua spectatores magis sunt quāam prpræliatores. Habent
lucrūum laboris, fructūum virtutis nōon habent. Fouent otiūum, astutia et imꝑprobitate aggreergant divitianūum aceruos,
sed exoluent (serāam licet) nequitiarūum suarūum pænāam, Horūum requios in inferno, tua vero in cæto. etc.
1. Cor: 13.Expecta vt veniat qdquod ꝑperfectūum est. Tunc qaqua causa ille diues fuerit, qua erat improbus et raptor alieni
qua causa potens alius qaqua causa ille abūundauerit liberis, ille fultus honoribus reuelabitur. Fortasse vt dicatrtur
raptori, Diues eras qaqua causa aliena rapiebas? Ægestas nōon cōompulit; inopia nōon coegit.Nōonne ideo te diuitēem feci
vt excusationēem habere nōon possis? Dicatrtur etiāam potēenti, cur nōon affuisti viduæ, orphanis qoquequoque iniuriāam patientibus?
Quare impij abūundant mundanis.Nūumquid nōon poteras subuenire? Ideo te feci potentēem vt nōon inferres violēentiāam sed repelleres. Nōonne tibi scriptūum est.
Eccliscclesiastis 4.2. Nōonne tibi scriptūum est. Ps. 81.4? Dicatrtur etiāam abūundāanti liberis, Honoribꝫus cumulaui te: salubritatēem
corporis cōoncessi tibi, Cur nōon secutus es prpræcepta mea? Famule meus quid feci tibi aut quid cōontristaui te? Nōonne ego
liberos dedi tibi, honores cōontuli salutēem donaui? – Cur tenebas dona mea despiciebas mandata mea? Denique
de Iuda Prod. hæc colligere licet qui et apt's inter duodecīim electus est et loculos pecuniarūum habebat, ne videretrtur
aut quase in honorus aut quasi egenus dnūdominum ꝑprodidisse. etc.
Ludolphus Carthusiēensis – De resuscitatione æ Lazari – qdquod est 2 ꝑpartie De vita Christi cap: 17o.Hic nota quod illi qui Christo plus sunt dilecti quandoque plus infirmantur et grauiora mala sustinent:
quàm alij. Sicut n.enim medicas timens de morbo periculoso vt de acuta inducit tertianāam vt acuta euitetur:
sic ChsChristus inducit infirmitates corporales vt morbus animæ periculosus destinetur, quia sumus proni at
peccandūum. Vnde Hugo, Præsciens dsdeus quosdāam multa posse peccare flagellat eos ne peccant, qui vtilius
est eis frāangi languoribus ad salutēem quààm remanere incolumes ad damnationēem. Ille. / Quare pij affliguntur.Sed attēendāant
hi qui infirmantur vel tribulāantrtur vt se corrigant: qui ille qui iacit sagittūum vel lapidēem post signūum qquanto
iacit frequentius tanto propinquius, ita quòd in fine quandoque signūum tangit: sic post nos qui in
mūundo sicut sagittæ signūum simus Mors vel dDeus iacit frequenter infirmitates et tribulationes;
sed qquanto frequentius iacit post nos, tantò directius et periculosius nisi corrigamur.
Marulus l. 4. c. 8. Afflictionis vtilitas.St Peeter healed others of divꝫverse diseases, but his owne daughter Petronella he would not heale,
being asked yethe reason answeared least she should fall into some sinne – The truth of this
I somewhat doubt of, but it most true ytthat god for this cawse suffers many of his childre to be afflicted.
Eccles. Hist. Tr. 563. B.Nos ipsūum res educent quòd magis nobis vtilia sunt bella, quààm pare, advꝫversitas quààm prosperitas etc
166. B.Fidelibus advꝫversa oiaomnia exercitia quædāam, virtutis vt probamenta fidei
Prov. 3.11.Refuse not yethe chastening of yethe Lord; for it is āan argumtment of his loue
Prov. 6.23.Corrections for instruction are yethe way of life.
(1112)
Tyrannis.
(1113)
Vestimenta.
Bern de Interiori Domo. c. 30o.Cūum tegendis membris vestimenta quæro nōon solūum quæ tegant sed quæ excolant expeto,
quæ per molliciēem tactūum mulceant, per colorem oculos seducant. Inter vitia sua.
Vadimoniūum.
Be not hastie to ēenter into sirehship.Prov. 6.1. etc.
(1114)
Virginitas.
vid. 809. tr. Amb de Pæn l. 1o. c. 13o.Ideo velamine obnubit capit suūum mulier vt etiāam – tputablilco tuta
verecūundia sit – velare se debet etiāam pudoris tegmine etc
(1115)
Vinum.
Bern: Mod: bene vivende. Ser: 25. (ad Sororēem)Vinūum nobis deus ad lætitiam cordis dedit, nōon ad ebrietatēem donovit. Exper
giscimini ebrij et flete et vlutate qui bibitis vinūum in dulcedine; nōon dicit,
qui bibitis vinūum in necessitate, sed in dulcedine, (i)id est in delectatione.
Venenūum corpus inficit vinūum aiāanimam interficit. Aug. opinor. Homicida ds illūum inficiēens aijanimjcida hoc sic īinterficiēens Mr Bāancroft.Vinūum temperatè potatūum facit hominēem ad orationem solicitūum, et in dei ser
vitio acutūum: At multi per vinūum a dæmonibus capti sunt, nec est aliud
ebrietas quàm manifestissimus damon. – Caveamus ne illud quod
deus ad medelam nobis corporis tribuit, in vsūum vertamus vitiorūum
(1116)
Visio dei.
Bern: de Interiori Domo. c. 13o.Præcipuūum et principale speculūum ad videndūum Deūum est aiusanimus rationalis inveniens seipsūum etc Tergat
ergo speculūum suūum mundet spiritūum suūum quisquis sitit videre deūum suūum. Matt: 5.8. Hoc speculūum pænitens
quotidie iuspicit, tergit a peccatis, tenet ne caderes terræ inhærat, custodit mūundūum pro doioomino etc.
(1117)
Vita.
Beza maior: Annnot. in Heb. 11.13.Peregrini et hospites super terrāam. Heb. 11.13. Sic loquitur dsdeus ipse Gen. 15.13. et Isaaeus Gen 28.4.
et Iaacob Gen. 47.9. et David. Ps. 39.13. et Iobus multis locis. Imo et ipsi prophani licet
et veræ ipsius īimmortalitatis et viæ qua vna ad illāam pervenitrtur ignari. Sic n.enim Cicero dsdeus Senect.
vita hæc hospitiūum et diversoriūum.Ex hac vita ita discedo tāamquāam ex hospitio nōon tanquāam ex domo. Cōommorandi n.enim diversoriūum,
nōon habitandi dedit.
Ecclus. 18.8. Ps. 90.10.If the nūumber of a mans dayes be an hūundreth yeares it is much, and noe māan Knowes his death.
Bern: Med. c. 2.Cur tantopere vitāam istāam desideramus in qua quanto amplius vivimus tāanto plus peccamus?
Quāanto est vita longior, tanto culpa numerosior. Quotidie nāamque crescūunt mala, et subtrahūuntrtur bona etc.
c. 16.Ignorat homo qu Sic in hoc mūundo vivere debemus vt cūum corpus cœperit a vermibꝫus devorari
in sepulchro aiaanima lætetꝫtur cūum sanctis in cœlo.
Fox 1. vol. pag: 886.Hauing set downe the bloodie life and cursed death of Zelymus he sendes this report after him
that the raigne of this Turk was but short in nūumber of yeares; but in nūumber of his murthers
and cruell bloodshed it might seeme exceeding long: The like may toe say of māan good or bad dead.
Seneca.Quam bene vivas refert nōon quāamdiu. – Actu vitāam metiamur nōon tēempore – Ludolphus.
Amb. Off. l. 1. c. 47.Solliciti debemus esse ne quid temerè aut incuriosè geramus aut quicquāam oioomnino cuius probabilem
nōon possimus roērationem reddere: Actus n.enim nostri causa etsi nōon oibꝫomnibus redditrtur, tntamen ab oibꝫomnibus examinatur.
(1118)
Vix.
(1119)
Vindicta.
(1120)
Vitium Gulæ. venter.
Aug de Doct Christ l. 3ij. c. 12o.Quid locis & temporibꝫus personisque cōonveniat diligenter attendendūum est ne temerè
flagitia repꝫprehendamus. Fieri n.enim ptpotest vt sine aliqoquo vitio cupidinis vel veracitatis prprætiosiss.
cibo sapiens vtatꝫtur, insipiens lautem fædissima gulæ flāamma in vilissimūum ardescat etc.
Bern de Interiori Domo. c. 30o.Vnde gulat delectatꝫtur inde venter inflatur corpus infirmatrtur et sæpè mors sequitꝫtur.
(111211121)
Vocatio.
(1123)
Vnitas.
(1124)
Voluptas.
Aug de Civ Dei l. 2i. c. 2o. Voluptas igne funestior elemēentari.Romāam cura partāam veterūum auctāamque laboribꝫus (virgines stuprantes Romani etc) fædiorēem stantēem fecerant
quààm ruentem: quāandoquidēem in ruina eius lapides et ligna, in istorūum autēem vita nōon murorūum sed
morūum munimenta atque ornamenta ceciderūunt, cūum funestioribꝫus eorūum corda capiditatibꝫus quàm
ignibꝫus tecta illius vrbis arderent. καὶ ἔχω ο᾽ἔφαγνηαι εφυβριδα καὶ δυν ἔρωπ τερπν᾽ ἔπαθον. τὰδε πολλὰ καὶ ὄλβια πάντα λέλυνται. Cic. Tule 5. vus tir
c 20o. Sardanapali epitaphiūum.Sardanapalus ita fuit voluptatibus deditus vt in sepulchro suo scribi fecerit ea sola se
habere mortuūum qæquæ libido ejus etiāam cūum viveret hauriendo cōonsūumpserat
Hæc habeo qæquæ edi qæqꝫquæque exaturatota libido |
Hausit at illa iacent multa & prpræclara relicta |
(1125)
Vota.
(1127)
Vsura.
Aug: de Doct Christ l. 1i. c. 36Cūum alterūum sciens homo faciat, alterūum nesciens patiatrtur apparet illūum qui fallitur
eo qui mentitrtur esse meliorēem; quandoquidem pati melius est iniquitatēem quààm facere.
Simile dicamus de vsurāam petentibꝫus et reddentibus
(1128)
Vsus & abvsus rerūum.
(1129)
Vnctio.
(1130)
Vxor.
(1131)
Zelotypia.
(1132)
Zelus.
Bern: in Cantic. serm: 20.Zelūum tuūum inflāammet charitas, informet sciascientia, firmet constantia. Sit fervidus,
sit circūumspectus, sit invictus.
(1133)
Diabolus.
vid. 95.5Diabolus nōon himendus quia potestus eius. secundis dei ordinationēem.
Aug: de Civ Dei l 2i. c. 29 qdquod vlt.Nōon tam Iuno Troianis arces videtur invidisse Romanas, quàm dæmones oiomni generi hoiuominum
sedes invident sempiternas.
Bern: Med. c. 14o. Diabolus quam videre nōon possūum et ideo minus ab eo cavere laqueūum posuit in auro et
argento et in oibꝫomnibus quibꝫus illaqueamur: Viscūum posuit, qui est amor possessionis,
affectus cognationis, cupiditas honoris, et carnis voluptas quibꝫus aiaanima inviscatꝫtur et irretitꝫtur etc
Sagittæ diaboli sunt ira invidia luxuria et cætera quibꝫus aiaanima vulneratur.
c. 15o.Diabolo nullud aliud est desideriūum, nullūum aliud negotiūum, nullūum aliud studiūum nisi ꝑperdere aiasanimas nostras.
Tho: Dannett: Epito. of yethe Low cowntries ouf of yethe historie of Lodovico Guicchardini fol: 59.The Isle of Schellincke aboundeth wthwith excellent good fish, especiallis Dogfish, the takeings whereof
is stranwnge (and ridiculous) The Iland men disguise themselues like beastes and in that attire
goe to the sea at such times as they knowe ytthat theese fishes will come fourth of yethe sea to take yethe
aire for theire recreation vppon yethe shores then theese disquised men fall a dawnseinge
and leapeinge wthwith yethe which sport the fishes beinge greatlie delighted are by ytthat meanes
drawne far from yethe sea, while in yethe meane time nets are pitched betweene yethe sea &
them, which beinge done yethe diawncers through of theire disguised apparrell & discover
themselues, wherewith the fishes beinge astonished flie towardes yethe sea and are taken
in yethe nets. In like māanner vseth yethe devill to doiue men allured into the neete of despaire.
Ludolphus Charthusiensis. Diabolo resistēendūum in principijs.Diabolus (tentans salvatorēem nostrūum) incipit a leuioribus, et procedit ad grauia, deinde
ad grauiora, tandem ad grauissima. Vicit ChsChristus tentationes eas in suis principijs obuiando. Sic
et homo mox vt diaboli tentationes senserit, eas in suo initio debet repellere. N& vt Hoieron:
Lubricus est serpens antiquus et nisi capite teneatur, totus statīim illabitur. Caput mala
suggestio, corpus consensus, corpus operis cōonsūummatio
(1135)
Stadiūum veritatis.
Bern: in Cantic. serm: 32.Nōon est in oibꝫomnibus apothecis sapientiæ a quo deus scientiarūum dsdeus arcendos
censeat cupidos veritatis. Tales
Moses Exod. 33.13. |
Philippus Io: 14.8. |
Thomas. Io: 20.25. |
David Ps. 28. |
(1136)
Laus oisomnis deo debetur.
Bern: Mod: bene vivendi serm: 6.Fraus et desidia timenda sunt in oiomni opere dei. Fraudem deo facimus quando
nōon deūum, sed nosmetipsos de bono opere nostro laudamus.
(1137)
Ludi.
Aug de Civ. Dei l. 1i. c. 31o.Quanto studio Scipio Nasica ab orbe Roma Ludos ipsos sænicos abstulisset si authoritati
eorūum quos deos putabat resistere auderet etc.
c. 32o. Ludorūum in cōommodūumLudi scenici spectacula turpitudināam (nāam fædissima et visu fiebant, et audita dicebāantrtur L. vives)
et licentia vanitatūum deorūum iussis Romæ instituti sunt. Dij propter sedāandāam corporūum pestilentiāam
ludos sibi scenicos exhiberi iubebant, pontifex vester poropter aioanimorūum cavendāam pestilentiam
ipsāam scenāam cōonstrui prohibebat. Si aliqua luce mentis aiūanimum corpori prpræponitis eligete quēem colatis.
Neque enīim corporūum pestilentia propter ludos cōonquievit, sed astutia spirituūum nefandorūum prprævidens
illāam pestilentiāam iāam fine debito cessaturāam aliāam longè graviorēem qaqua plurimùùm gaudet ex hac
occasione nōon corporibus sed moribꝫus curavit īinmittere. etc
Aug de Civ Dei l. 2i. c. 6o.Demōonstrentꝫtur (a Romanis Ethnicis) loca talibꝫus aliquando cōonventiculis cōonsecrata nōon vbi ludi agerentꝫtur
obscænis vocibus et motibꝫus histrionūum nec vbi Fugalia celebrarentꝫtur effusa oiomni licentia turpitudinūum
et verè fugalia sed pudoris et honestatis; sed vbi populi audirent quid dij prpræciperent de
cohibenda avaritia, ambitione frangenda, luxuria refrænāanda etc.
c. 10. Cic. de rep.Æschines Atheniensis cūum adolescens tragoedias actitavisset remp. capessivit, Et Aristodemūum tragicūum
item actorēem maximis de rebꝫus pacis ac belli legatūum ad Philippūum Athenienses sæpe miserunt.
c. 13o.Quisquis civiūum Romanorūum esse scenicus elegisset nōon solūum nulli ei ad honorēem dabatur locus, verūum etiāam
censoris nota tribūum tenere propriāam minimè sinebatur.
(1138)
Prædicator. Correptio. etc.
Greg. hom: in Ioh: 1. 24Et qui missi fuerant erant ex Pharisæis] ac si aꝑperte dicat, Illi Iohāanne de suis actibus requirūunt
qui doctrināam nesciunt quærere – Soe haters of yethe gospell must busilie inquire after our deedes
2. Tim: 2.15. De officio ministrorūum. 1. Genus. 2 Driæ. / Mr Loftice Operarij1. Operarij sunt.
alibi vocat Episcopatūum prpræclarūum opus ed opus. Describitrtur t 4.12. Testimioni
salvatoris nostri Matt: 9.37. Levitarūum multiplicia opera advmbrarūunt opus Ministri etc
god was not more mindfull of his people vnder the law then vnder the gospell, o
nor are his people more free from dawnger now. Es. 58.1. Ier. 1.10. Ezech. 3.
Idem noiaomina implicant, vocantur pastores Gen: 30. Servitiūum – Agricolæ est aliquid
agricolæ quod semper qdquod agat. Milites et speculatores Es. 62.6. labor – Ezech. 3o.17o. periculūum.
A 3fold considderation will more see fourth euerie minister vndergoes
1Pro quo operatrtur. Deo qui dixit Ier: 48.10. et exiget rationēem Matt: 25.19. |
2Circa quem, populūum et vineāam dei. |
3Contra quem Diabolūum principatūum etc |
etc.
Soe ytthat a minister of yethe gospell had neede
to be soe painefull ytthat he may say wthwith
Livius Drasus, sibi nec puero serius
stig
isse
VseI knowe ytthat theese thinges are not vnknowne vnto yow Beati si feceritis Ioh: 3.17.
Ordines sacri spiritibus ipsis formidandi. Bern: But alasse how few accownt them soe.
2 Driæ. Rectè secare sermonēem veritatis. A similitude taken frōom yethe pꝫpreistes of yethe
saw in dividinge theire sacrifices or from the custome of nurses and women who cut etc
All artificers haue a subiect to worke on – Sermo veritatis is yethe Ministers
Noe bookes of yethe philosophers, workes of yethe fathers, decrees of cowncells etc but
onlie yethe word of god can haue this name. Scripturæ solāam ab errore īimmanes
Apage traditiones etc vt habeantrtur pro sermone veritatis.
AiadAnimadvꝫvertamus. 2o.
1o.Secari oportere sermonēem veritatis. in hoc imitandūum nutrices et matres–familias
Deut. 32.2. Stillabit. Es. 28. prpræceptūum prpræcepto, linea lineæ etc.
rectè secari oporter. 2.Ad hoc sciascientia prudentia Experientia requiruntur.
n primis auditorūum ratio habenda
1 Captus rudes sint an eruditi. Heb. 5.12o. |
2. Cōonditionis amantes veritatis sint an īin morigeri etc |
UsusHæc si observati fuissent maiores fructus habuisset prprædicatio nostra
Regulæ vitæ.
1.Præbe te probatūum deo – Nōon plausūum apud populūum sed laudēem apud Deūum quære.
Hic de Consciascientia quààm intrepidos faciet Prov. etc –. Si ab oibꝫomnibus requiritrtur Gen: 17.1.
et corda circūuncidāantrtur ꝫ etc quanto magis a ministris euāangelij vt sint sancti. etc
Gloriatio nostra cōonsciascientia bona 1. Cor: 2. etcPræmiūum 2r
Cōonsciascientia par in hac vita. |
Corona in futura. |
2.Nōon habens erubescendi apud hoieomines iustāam causāam. Vitæ malè actæ Cōonsciascientia faciēem deijcit.
A minister ought to be able to quæstion as Samuel. 1.12. and to be acquitted
by the voices of yethe people as he was. And as Ambrose dijnge, Nōon ita apud
vos vixi vt diutius me vivere pudeat aut mori pigeat. And by our paines
we ought to deserue ytthat Epitaph wchwhich Guicchiardine reportes one to haue, Hic
quievscit mortuus qui nāamquààm quievit vivus.
Ambros. Offic. 1o l. 1o. c.Vnus verus MrMagister est qui solus nōon didicit quid oesomnes doceret. Hoieomines autēem discunt prius quid doceāant
et ab illo accipiunt quid alijs tradant. –. Discendūum mihi simul et docēendūum est quia nōon
nōon vacavi ante discere. Et qquantūumlibet quisque ꝑprofecerit: nemo est qui doceri nōon egeat dūum vivit.
c. 7o.Sicut Tullius ad erudiendūum filiūum: ita ego quoque ad vos informandis filios, meos de Officijs Scripsi.
Nōon enīim vehementior est natura ad diligendūum quààm gratia Neque n.enim minus vos diligo quàs si in euāangelio
genui, quààm si cōoniugio suscepissēem. Nōon enīim etc ∴ Plus certe diligere debemus quos ꝑperpetuo nobiscūum pu
tamus futuros, quààm quos in hoc tantùùm seculo.
Ortelius of yethe Territorie of Verona. fol. 74. How a pacher may be repaired etc.MrPricet Ju: Two riuers in Sicilie, yethe one if a uomāan be barrēen will make her fruitfull; yethe other if fruitefull barren: yethe scriptures haue yethe operatiōon of yethe one, wordlie delights of the other.In the territorie of Verona in Lombardie ( a ꝑpart of Italie) etc In the valey of Policessu
by Negarino in a hard stone is carued the two breste of a woman, out of the nipples whereof there
issueth cōontinuallie certaine drops of clere water, which hath soe great vertue ytthat a mother whosemilk
is dried up comeinge thither and washinge her breste wthwith the said water obteineth againe plentie
of milke. The same good shall a barren pacher get frōom yethe ould and new Testamtemente.
Amb. Offic. l. 1o. c. 18.Exod: 28.42. plerique spiritali interpꝫpretatione ad cautionēem verecūundiæ et custodiāam castitatis dictūum arbitrāantrtur
c. 20.Cur nōon illa tempora quibꝫus ab ecclacclesia vacas lectioni impendas? Cur nōon Christūum reuisas, Christūum alloquaris
Christūum audias? Illūum alloquimur cūum oramus: illūum audimus cūum divina legimus oracula. Spoken against
such as spent theire times of leasure in visitinge the howses of Virgins and Widowes. We may
thereby wame some to spend lesse time in huntinge. etc
Eccles. Hist. Trip. 473. B.Nōon est coquorūum etc docere dogmata Christiana. Basilij dictūum
Eccles. Hist. Tr: 564. A.Polycronius et gratia sermonis et claritate vitæ ornatus – Beatꝫus de qæquæ idem dicatrtur
Mr OtesIo: 5.35. Lucene et ardens et lucens splendore
OrisOperis et doctrinæ. |
Operis et exempli. |
Sex cōonditiones pastoris – Bast: to: 2.643.Si lumen tenebræ quàm cimeriæ ipsæ tenebræ. – Ardend
ūum fervore verbi dei
vt luceamus n
ōon lucend
ūum vt ardeamus, n
āam lux sine ardore fatuus et inanis,
lan
iact
āantia etc – Pastoris opera ita se habent vt Iaacob virgulæ; qualia sunt
talia er
ūunt
p gregis. – David doce me bonitatem et scienti
āam – 1
o bonitatem
vt sim in me probus, 2
o scienti
āam vt doceam alios –
Cæsare apud Lucan
ūum
iubend
ūum alijs vt veniant n
ōon vt e
āant ad pugn
āam c
ūum Catone apud e
ūum d
ēem M
ōonstr
āand
ūum
pugnare ex
ēemplo – N
ōon alliganda eor
ūum humeris onera, ad
qæquæ ne digit
ūum admovebimus.
Vitæ
īinnoc
ēentia et sancta rusticitas melior docta improbitate
etc respectu
Fox.(2 vol.) 1922.Latimeri strena Henrico 8es collata indicat nōon fuisse adulatorēem, cūum hoc inscripto
Fornicatores et adulteros iudicabit dominus.
Amb. de Paen. l. 1o. c. 10o.Infūunde (in vulnera peccatorūum) vinūum et oleūum, nōon vinūum sine oleo; sed qdquod et
foveat et remordeat.
l. 2o. c 8oNōon alios superbè increpēem etc sed dicūum increpans alios quorūum sūum ipse cōonscius
Iustificata est Thamar magis quààm ego – etc suspice
Hieron: to: 1o. 5. H. I. vita respōondent DominiNōon cōonfūundant opera tua sermonēem tuūum etc vid.
Hieron: to: 1o. 6. R. in nos severi iudices suimus etc Cōontra eos qui irascūuntrtur invehentibus etc vid.
1139
Visitatio.
Ep: Dedic. aute Ambrosij opera 1a. pa: 1a.Ita natura cōomparatūum videmus vt optima quæque facilius frequentiusque corrūumparitrtur
quāam vt ea quæ depravata sūunt corrigantur etc Ita etc
1140
Iudex
Blessed ytthat iudg of men who can say as yethe wisdome of god. Prov. 8.7 et 8. Ye are gods spoken
to iudges alsoe. Prov. 8.15. etc – 2 Thess. 1.6. Soe of a good iudgee
Hor: l.3. Od. 3.Si fractus illalatrtur orbis Impavidūum ferient ruinæ
Deliver yethe oppꝫpressed & be not faint hearted where thou iudgest. Eccluscclesiasticus 4.9. & 22.
O how pleasāant a thing is it when grayheaded men minister iudgmtment. Eccluscclesiasticus
Falsi testes cauendi – Æsop: Fab. pag: 26.