Catalogue Entry: THEM00182

Untitled Treatise on Revelation (section 1.4)

Author: Isaac Newton

Source: Yahuda Ms. 1.4, National Library of Israel, Jerusalem, Israel

[Normalized Text] [Diplomatic Text]

Sotheby Lot

SL227 and 2 bundles from SL228; also (according to a note appended to Yahuda Var. 1 Ms. 10) 8 ff. of SL248; possibly other material

[1] Def    

[2] a Baron: Annal: An 253, sect 48.

[3] b

[4] * Maximinus one of the Persecuting Emperors his edict for restraining it in the East at the end of the ten years, runs thus. Prioribus Augustis Christianorum gentem tanquam deorum cultui adversam penitus esse delendam, se quoque aliquamdiu ratum simili debere uti sententia: Sed quomiam eo magis gens ista propagetur et crescat quo maximè putetur inhiberi, velle se potius ut siquidem blandis quis ad deorum cultum persuasionibus acquiescat recipiatur, nullus verò cogatur invitus. Euseb. Hist. l 9.9

[5] Gen 49.9

[6] Deutr 33.17

[7] * sc. Persico

[8] Lib. Iuchasin Lib. מלכי רובוי

[9] * Hæc mandata (saith Carion) tribunis militum dedit: Si vís Tribunus esse, imò si vivere vis, manus militum contine: nemo segetes atterat: nemo salem oleum ligna auferat: nemo ovem alterius rapiat: an nona sua miles contentus sit; ex prælio hostium, non ex lachrymis provincialibus habeat.

[10] ✝ Frumenti summam, saith Herodia of Severus, primus adauxit. Rei frumentariæ, saith Spartianus, quam minima repererat —–

[11] Euseb: Chron. et Eutrop l. 9.

[12] * Hispania duodecim annis fere sub Barbaris laboravit regnante Gallieno. Oros l 7. c 41.

[13] Symbol (2 asterisks in a rectangle) in text So Iornandes l. 1, de Regn. success. Claudius Gothos jam per quindecem annos Illyricum Macedoniamque vastantes bello adortus incredibili strage delevit.

[14] Apud Euseb. Hist l 7. c 17.

[15] Apud Euseb. Hist l 7 c 17.

[16] d Dioclesianus animadvertens consortem Imperij opus esse ut citiùs pacem ubique redderet Maximianum legit. Pomponius Lætus

[17] a Cum per omnem orbem terrarum res turbatæ essent & Carausius in Britannijs rebellaret Achillisus in Oriente, Africam Quinquegentiani infestarent, Narseus Orienti bellum inferret, Dioclesianus Maximianum Herculeum ex Cæsare fecit Augustum, Constantium et Maximianum Cæsares. Eutrop. l 9

[18] Chron. in vita Diocl.

[19]

b Ex barbaris multi adducti captivi qui non fuere securi cæsi sed post triumphum in Romani Imperij finibus positi ut una cum veteribus incolis habitarent. Regiones enim assiduis incursionibus vastatæ, ferè in solitudinem ierant. Rediere ex diversis partibus orbis ad urbem principes seniores quorum auspicijs limites Imperij Romani longius producti atque prolati: Ab ortu usque ad Indos propagati Impperij fines: Non Euphrates non Tigris vetuere, non superbæ Regum persarum minæ. A meridie Æthiopes per Legatos accersere. Ab Aquilonc barbaræ feræque nationes Sarmatarum domitæ. Ab occasu Gessoriacus oceanus admirabilis victoriæ testis est simul et Brittanicus. Igitur toto terrarum orbe undique Romana arma illustres victorias assecuta socijs lætitiam præbuere, rebellibus metum terrorenque pugnare cupientibus. Hæc Pomponius Lætus de Triumpho Dioclesiani quæ sub initio Persecutionis celebrata est, anno Imperij 18vo.

Constantius propè sexaginta millia Alemannorum cædit, ea victoria liberatæ Galliæ, attritæ Germaniæ suae vires amisêre quas reparare non ausi sunt Alemanni. Pomp. Læt.

Constantius 60 ferè millia Alemannorum cæcidit. Maximianus quoque Augustus bellum in Africa profligavit domitis Quinquegentianis, et ad pacem redactis. Dioclesianus obsessum Alexandriæ Achilleum octavo ferè mense superavit eumque interfecit. Victoria acerbè usus est. Totam Ægyptum gravibus proscriptionibus cædibus fœdavit — Galerius cum Narsea, in Armenia majori pugnavit successu ingenti Varia *[20] deinceps simul et viritim bella gesserunt Carpis et Bastarnis subactis, Sarmatis victis, quarum nationum ingentes copias in Romanis finibus locaverunt. Eutrop l 9.

[20] [* Nota. Bella quæ ponit posteriora, cæteris præcesseri Malo ordine hæc

[21]

Sub Gallieno Dacia quæ a Trajano ultra Danubium fuerat adjecta amissa est. Eutrop. l. 9.

[22] Carus in Persas profectus Mesopotamia recepta Ctesiphontem pervenit Pomp. Læt. & Vopiscus. Note that Brittain was lost for 10 years between the recovery of Mesopotamia by Carus & the full setling of it by Galerius.

[23] Euseb. Chron.

[24] Maximiano Rex Persiæ Mesopotamiam cum Transtigritanis quinque regionibus reddidit. Sexti Rufi Breviarium.

[25] * See the Discours of the Terrestrial Paradise

[26] b Idatius puts the beginning of it Diocles: 8 & Maximiano 7 Coss. Hoc est A.C. 303. Quod convenit cum Eusebio.

[27] c. Ingentem hanc tribus prælips. victoriam sic breviter describit Eusebius: Cum Maxentius machinis præstigiarum confisus omnem locum agrum et civitatem etiam quæ ipsius subjiciebatur imperio, ingenti armatorum multitudine & infinitis copijs munivisset: Imperator Constantinus Dei auxilio nixus primam secundam et tertiam tyranni aciem adoritur & omnibus primo impetu facilè subactis universam prope Italorum peragrat regionem. Euseb in vita Constant. l 1, c. 31. Tanta hostium et tam ampla cædes, tam felix et incruenta victoria fuit, ut credas non bello ancipiti dimicatum sed solas impiorum pœnas expetitas. Nazarius in Panegyr. Constant. Vide plura apud Baronium Ann 312 sec 38 & sequ.

[28]

a. Eusebius (in Chron:) puts this Victory in the 10th year of the Persecution: Anno Olymp. 272.4. Idatius puts it in the Consulship of Constantine 2 & Licinius 2. And Socrates in the seventh year of Constantine who began his reign in the fourth year of the persecution Iuly 27 Anno Olymp 271.1 finiente vel 271.2 incipiente. (Hist trip l 1.) Constantio 6 & Maximiano 6 Coss: (Idatius.) Moreover this victory happened 8 Kal.Octob. <31v> to Sigonius de Occid. Imp. l 2 (See also Petavius de doct temp. l 11. c 37) And therefore the persecution ceased about the end of the year 312.

NB: In ultimo Licinij cum Constantino prælio, Constantinus tantam cædem edidit ut de centum & triginta millium numero vix triginta millia evaderent. Zosim l 2.

[29] a Tantam exercitûs Liciniani cædem edidit Constantinus ut de centum et triginta millium numero vix triginta millia evaderent. Zosim. l 2.

[30] Hieronymus & Cedrenus .

[31]
a Hieronym. Epist 61 Baron. Annal. An 364, sec 19

[32] a l 9. de Malefic. & mathemat. Cod. Theod.

[33] b. Baron. Annal. an 371. sec 130

[34] c. Baron An 371. s 131

[35] Ammianus l 30. Socrates in Hist. trip. l. 9. c. 5.

[36] Hist. trip. l2. c 18.

[37] Baron. an. 376 sec 3. & an 377 sec 1.

[38] a. Infide. Nam Constantinus nonnulla Constantius, quamplurima passim destruxit.

[39] b Suæ religionis Imperatorem, etsi autorem (ut videtur) {Au} Valens {illeg} tollerare penitus tamen absolvere non erubuit et interea Valentis crimen ore aperto prosequi.

[40]
a. Vide Gothofredum in Chronologia necnon in Prosopographia Codicis Theodosiani.

[41] l 7. de pagan. Cod. Theod.

[42] l 8. de pagan Cod. Theod.

[43] a. Symmachus lib. Relationis. & Baron an 382 sec 46, & an 383 sec 5.

[44] b. Zosim l 4.

[45] c. Baron an 382 sec 46.

[46] a. Symmachus lib. Relationis. & Baron an 382 sec 46, & an 383 sec 5.

[47] b. Zosim l 4.

[48] c. Baron an 382 sec 46.

[49] r Ambros. ep. 15 ad Eugenium. Baron: an 395. s 37.

[50] s Paulin in Vita S. Ambrosij.

[51] d Prosper Baron an 399 sec 54, 55, 56.

[52] ✝ Medus in Apostasia novissimorum temporum lib 3. c 14.

[53] Amm. l 26

[54] Ammian l 31
Iornandes
Sigonius de Occid. Imp.

[55] a Ammian lib 31

[56]

b Nec ulla Annalibus præter Cannneusem pugnam, ita ad internecionem res legitur gesta. Ammian: ib

[57]
c. Zosimus l 4. Sigonius de Occ. Imp.

[58] d Zosim Prosper. Sigonius de Occid. Imp.

[59] d. Nempe biennio post initam pacem De qua supra.

[60] * Gr. Naz. in Vita sua.

[61] a. Ijsdem temporibus divina quadam providentia barbaræ Gentes sub illius [Theodosij] ditionem redactæ sunt. Et inter alios Atha{na}ricus Gothorum rex cum universo pop{ulo} sese ei dedidit. Socr. l. 5.c 10.

[62] Oros. l 7. c 34

[63] Ammian l 38. Hieronym. Chron.

[64] Ammian. l. 28.

[65] Ib. l 28.

[66] Ib. l 29.

[67] {illeg} Firmus frater Gildonis qui postea gentes Mauricas in Africa similiter commovit. Ammian lib 29.

[68] a Ammian l. 28.

[69] d Oros. l. 7. c. 32 Hieron Chron. Casidor.

[70] b Hieron. Chron:

[71] b Hieron. Chron:

[72] {illeg} Maurorum {illeg} Firmus frater Gildonis qui postea gentes Mauricas in Africa similiter commovit. Ammian l 29

[73] a Ammian

[74] b Iornand. Regn. Success.

[75] * Prop    

[76] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[77] a. Zosim l 4.

[78] b. Gratianus ab exercitu suo proditus et ab obvijs urbibus non receptus ludibrio hosti fuit, cruentæque manus vestigia parietes tui Lugdune testantur. Hieronymus Epist 3. How he was slain you may see in Socrates l 5. c 11.

[79] a. Ambrose. Epist 17

[80] Ammian. lib. 17

[81] c. Zos. l 4. Claudian de primo Consulatu Honorij.

[82] pag vers

[83]

a Ambrose in lib 5 Ep 29 speaking of a bad act of Maximus in the beginning of the expedition adds: Ille igitur statim a Francis & a Saxonum gente, in Sicilia Siciæ, Petavione ubique denique terrarum victus est.

Theodosius contra Maximum profectus, mense Iunio transit per Macedoniam, dein emensa Pannonia duobus prælijs, in Norico uno Sisciæ, altero Petavione, Maximum vincit, deinde in Italiam contendit tandemque apud Aquileiam superat etiam et capite truncat, 5 Kal. Sept. vel 5 Kal. Aug. Ambros l 5 ep 29. Pacatus in Panegyrico. Sulpitius Alexander l 3 Hist αυτοπτης ipse. Claudian. Ausonius in Aquileia. Hæc apud Gothofridum in Chron. Cod. Theod.

Superatus Eugenius 8 Id Sept. Arcad 3 & Honor 2 Coss. Dein post quatuor Menses obit Theodosius Ian 17 Olybrio et Probrino Coss An 1 Olymp 294. Socr l 5 c 25 & 26.

[84] a Victis itaque Gothis quæ cum barbaris bella secuta sunt, non in orbe Romano, foro Prophetiæ, sed barbaro solo gerebantur.

[85] * Maximus

[86] * Gratiani

[87] Lex 2 de fid. Cath. Cod. Theod.

[88] Lex 6 De Hær. C. Theod.

[89] r Socr

[90] s Baron an 381

[91] a Confer hoc edictum cum Sozom. l 7. c 9.

[92] Lex 3 de fide Cath. Cod. Theod.

[93] * Timothei nec non [pro] intra – – – — & Timothei intra

[94] * In Asia nec non [pro] proconsulari — — – Et in Asia Proconsulari.

[95] a Socr l 5. c 8

[96] b Theod. l 5, c. 8

[97] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[98] a Ambros Epist 27.

[99] b Ammian lib 17.

[100] c Zosim. l 4. Claudian de primo Consoluatu Honorij.

[101] Socr l 5. c 10.

[102] a Sozom l 8, c 4

[103] Prosper apud Euseb Chron. l 1.

[104] Prosper apud Euseb lib 1.

[105] a Fig.    

[106] b Fig.    

[107] e Fig.    

[108] a Prosper in Euseb l 1.

[109] b Zosim lib 4.

[110] c Gratianus ab exercitu suo proditus & ab obvijs urbibus non receptus ludibrio hosti fuit, cruentæque manus vestigia parietes tui Lugdune testantur. Hieronymus, Epist 3. How he was slain you may see in Socrates, l 5.c 11.

[111] d For the history of these wars consult Zosimus lib 4. Pacatus his Panegyric. Sulpitius Alexander an eye witnes (apud Greg. Turon.)

[112] a Non insula erat hæc Sicilia sed locus Germaniæ super. juxta Moguntiacum ubi Severus Imp. interfectus erat. Lamprid. Aventinus in Annal: Boi.

[113] b. Iohannes qui primam de Maximo victoriam prædixerat incruentam (ex parte Theodosij scil.) etiam hanc de Eugenio licet non absque plurima utriusque sanguine inundatione promittit. Ruffin l 2. c 32.

[114] d Sic docet Gothofridum in Chron Cod. Theod. e legibus scil: quas Thodosius tunc dedit Stobis et mox Scupis.

[115] Socr. l 5. c 14

[116] a Greg. Naz: in vita sua, supra. & Baron ad Ann 378. sec 59.

[117] Sozom. l 7. c 12

[118] 16 Cod. Theod. lex 8, Tit. 5 De Hæret.

[119] 16 Cod. Theod. l 11 Tit 5 de Hæret.

[120] 16 Cod. Th. l 12 Tit 5 de Hæreticis.

[121] 16 Cod. Th. l 13 tit 5 de Hæret.

[122] 16. C. Theod. l 14. tit 5 de Hæret

[123] 16 C. Theod. l. 15 tit 5 deHæret.

[124] 16 C. Theod tit 4 de his qui super religione contendunt lex 2

[125] 16. C. Theod. lex 3. De his qui super religione contendunt.

[126] 16 Cod. Theodos. Lex 21 de Hæret De hac lege meminit Augustinus epist 50 ad Bonifacium: Quâ, inquit, Theodosius pijssimæ memoriæ promulgavitutquisquis hæreticorum Episcopus vel clericus ubi{li}bet esset inventus, decem libris auri mulctetur &c. De eadem quoque meminit ad Ianuarium Epist 68 & in disp. con{tra} Cre{sconium} <62ar> Cresconium l 3. c 47. Atque hæc, inquit Baronius, erant arma quibus se munivit Theodosius contra Eugenium profecturus Baron. an 392, s. 27.

[127] a Lex 17. De Hæret. C. Theod

[128] b Vide Comment. Gothofredi in hanc Legem.

[129] c. Lex 26. De Hæret. C. Theod

[130] d Vide Leges 9, 13, 15, 31, 32, 35, & 52. D Hæret. C. Theod.

[131] e Vide {16} C. Theod Leg. 12 & 24 & 46 & 65 De Hæret & Leg: 13 De Paganis. & leg 4 Ne sanctum Baptisma iteretur.

[132] a Def.    

[133] a Vide supra pag    

[134] a Postit 5. § 3.

[135] b Posit 2.

[136] a

[137] b

[138] c Apoc 12.15

[139] d Apoc 17.1, 15.

[140] e Apoc 13.1.

[141] f Apoc 12.16.

[142] a. Lex. 20 de Hæret. C. Theod.

[143] b. Legi solet: pelli urbibus vicinis, proturbari,

[144] d L     de Hæret dat A.C. 394. &c

[145] e Socr. l 5. c 25, 26

[146] e Socr. l 5. c 25, 26

[147] a Baron. an 412.

[148] a

[149] De Civitate Dei l. 18, c. 53, & 54.

[150] Baron. ann 406. § 54.

[151] Baron. ann. 412. § 32

[152] a Salvian. De Gubernatione Dei lib. 3.

[153] Psal. 109.7

[154] Ezek 14

[155] lib 4

[156] Aventin. Annal. Boi. in Anthemis

[157]

[158] Ioan 5.

[159] lib 4

[160] lib. 4.

[161] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[162] lib {8}

[163] Rom 1

[164] Prov 10

[165] Isa 16.

[166] 1 Cor. 6.

[167] Baron. ann. 412

[168] Rom 1

[169] Baron. An. 428. 7

[170] Augustin. serm. de temp. Barbar.

[171] r Salvian. lib 8.

[172] 2 Cor 10

[173] Salvian lib 6.

[174] Baron ann 410. § 44.

[175] Oros. l. 1 c. 6.

[176] Hier. 5.

[177] Salv: lib: 6.

[178] Ezek. 33.7. & 2.17.

[179] a

[180] Hieron. contra Luciferanos.

[181] Hieron. adv. Iovinianum lib 1.

[182] Hieron. Oceano Epist 46 Tom 2.

[183] 1 Tim 3.6.

[184] 1 Tim 3.7

[185] Hieron Epist 22

[186] Hieron ep. 3.

[187] Hieron Epist 2.

[188] a De alijs in sua persona loquitur.

[189] Mich. 2

[190] Ammianus Marcellinus lib. 27.

[191] Amm. lib 15.

[192] a Apud Hilarium contra Auxentium Et Baron. a. 369. § 15.

[193] b Basil: Epist. 10

[194] c Baron. a 372. § 25 & sequ.

[195] Lex 20. De Episc Eccles. & Cler. C. Theodos.

[196] a. i.e. ex Ecclesiasticis nati.

[197] b Monachi.

[198] Hieron. Ad Nepotianum Epist 2.

[199] a L. 15. de Pœnis, & L 31 Quorum appellationes non recipiantur. Cod. Theod.

[200] b. L 16 De Pœnis Cod. Theod.

[201] L. 1. De his qui confugiunt ad Ecclesias. Cod. Theod.

[202] a Augustin. Epist 215. & Baron ann 392. § 29.

[203] a Baron. 446. § 3.

[204] b Gildas de excidio Brit. Extat apud Bibl. S. Patrum.

[205] Matt 5.

[206] Act 1

[207] a. Consule Epistolam Augustini ad Victorinum; Cassiani sextam Collationem, & Propserum in Prolog. lib. de Provid. Dei.

[208] Salvian. lib. 4.

[209] Salv. lib. 4.)

[210] Luc. 12.)

[211] Salvian. lib. 5.

[212] Ioan.

[213] a Franci Pagani erant, & Hunni Paganorum incultissimi.

[214] lib. 6.

[215] lib. 6.

[216] 1. Cor. 7.

[217] Salv. De Gub. Dei lib 7.

[218] Iudges 7.2

[219] Orac. Sibyll. lib. 3, apud Heroldi Monumenta Patrum.

[220] a

[221] b

[222] c. Apoc. 12.15.

[223] d. Apoc. 17.1, 15.

[224] e. Apoc. 13.1.

[225] f Apoc. 12.16.

[226] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[227] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[228] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[229] a Apoc. 12.16.

[230] b. Apoc 12.15.

[231] c. Apoc 17. 1, 15.

[232] d. Apoc. 13.1.

[233] Sigonius de Occid Imperio.

[234] Sigon. de Occid. Imperio.

[235] a. Theodoret. l 5 c 32 & 33.

[236] b. Sozom. l 8. c 4 Socrat. l 6. c 6.

[237] b. Sozom. l 8. c 4 Socrat. l 6. c 6.

[238] k. Iornandes Getius ponit hunc transitum in Pannoniam Stilicone et Aureliano Coss.

[239] c. Baron: Annal. An: 403 sec 50 & 52 Gothofredus in Chron. Cod. Theod

[240] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[241] e Marcelline

[242] f. Oros. l 7. c 37.

[243] g Prosper. Chron

[244] h. Augustin. de Civ: Dei. l. 5.

[245] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[246] Zosim. l. 5.

[247] * i.e. Achaiam.

[248] Baron. Annal. Ad. ann. 395 sec 16 & 17.

[249] Claud. in Ruffin. l 2

[250] * i.e. Athenienses

[251] Socr. l 7. c 10.

[252] Claud: in Ruffin. lib 2.

[253] * Ruffinus scil:

[254] Claud. de Ruffin lib 1.

[255] * Ad Stiliconem de Ostrogothis loquitur.

[256] * Promoti.

[257] Zosim. l 5.

[258] Claud in Eutropium lib 2.

[259] * Socr. Hist l 6. c 6.

[260] * i.e. Ostrogothorum

[261] ✝ In Bib. S. Patr.

[262] Gothofr. Comment. in 9 Cod. Theodos. Tit. 35.

[263] * Αίβυες

[264] Claud. de Laudibus Stiliconis lib 1. scripto A.C. 440 circiter

[265] * Stiliconem alloquitur.

[266] Sozom. l 8. c 2{illeg}

[267] Sozom. l 9. c 5

[268] a Marcellinus in chron. refert ad sequentem annum, quem sequitur Gothofredus, conspirantibus etiam nonnullis Imperatorum edictis, quod est character certissimus.

[269] Philostorg. lib 11 cap 8.

[270] * i.e. Austuriani

[271] * Natolia.

[272] a. Vide Socratem lib 6, cap 6. Et Sozom. lib 8, c 4.

[273] Philostorgius Lib 12. cap 2.

[274] a. Saturiani, Austuriani, Ausuriani & Auxoriani ijdem sunt ut probat Gothofredus Commentar in hanc Legem.

[275] Claud. in Eutropium lib 1.

[276] a Eutropius.

[277] b. De serenitate Occidentis hac tempestate vide postea sub initio Tubæ sequentis.

[278] a πας χορτος omne genus herbæ, ad trientem scilicet.

[279] b Fig

[280] Def

[281] c. Orosius l 7 c 36 Marcelline

[282] Zosim. l 5.

[283] * Gildonem apud Zosimum.

[284] (omnia hoc inserendum supra.

[285] Claud: in laudes Stilic. lib. 1.

[286] Claud. in laudes Stilic. lib. 1.

[287] Claud: de Bello Getico. Carmen A.C. 403 compositum.

[288] Claud. De Bello Getico.

[289] Claud: in 6 Cons: Honorij.

[290] * Eridanum

[291] Oros l 7. c 37

[292] Prudentius in Symmachum lib: 2.

[293] a Sozom l 8. c 25

[294] b

[295] c, Orientale scilicet hoc est, Daciam et Macedoniam, ut e Notitia Imperij Romani discimus.

[296] d. Olympiodorus apud Photium.

[297] Freculphi Chron. Tom: 2, l 5, c 2.

[298] a Idem fortè ac Roas confers Octans in Imperio Hunnorum.

[299] D. Augustin. de Civit. Dei lib 5. c 23

[300] Oros. l 7. c 37

[301] * NB. Non singuli homines sed greges hominum totidem aureis vendelantes

[302] [a Theodor. Hist. Eccl. l: 5, c: 37. Et Freculphus in Chron. Tom 2, lib 5, cap 2.]

[303] a. πας χόρτος omne genus herbæ, ad trientem scilicet.

[304] b Def

[305]

a. Consule Notitiam Imperij Romani, ubi regnes et subordinatæ Provinciæ ad Imperium utrumque regnante Honorio pertinentes sigillatim recensentur.

Quo autem melius Imperia ab invicem distinguas nota quod sub Illyrico orientale eo tempore continebantur hæ Provinciæ, Achaia, Macedonia, Creta, Thessalia, Epirus uterque Macedonia salutaris Dacia Mediterranea, Dacia ripensis, Ma{illeg}a occidentalior, Dardania & Prævalitana; et hæ sub Illyrico occidentali, Pannonia utraque, Noricum utrumque, & Salvia Dalmatiarum.

[306] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[307] * Ruffinus

[308] Claudian. de bello Gildonico.

[309] Philostorg. lib 11. c 7.

[310] * i.e. Ensiforme

[311] a Instantiam habes in exercitu Roili fulgure & igneis turbinibus perdito.

[312] b.

[313]

c. Hoc Prosper in calc lib 1 Euseb. Chron refert. ad A.C. 395 his verbis: Anno primo Arcadij et Honorij Constantinopolis eminentem iram Dei igne super nubem terribiliter fulgente formidans toto ad pœnitentiam animo conversa subterfugit.

[314] Augustinus de excidio Vrbis cap 5.

[315] a Def    

[316] b Def    

[317] c Def    

[318] Claud. in laudes Stiliconis lib 1.

[319] Claudian de Bello Getico.

[320] Sozom. l. 9. c 4.

[321] Sozom l 9. c 6.

[322] Sozom. l 9. c 16.

[323] Anni hujus determinationem vide infra in Commentario de 10 cornibus, p    

[324]

[325] Vide Cambden Britan

[326] b Zosim lib. 6.

[327] c Gildas. Beda. Hist: Miscell.

[328] c Gildas. Beda. Hist: Miscell.

[329] d Vide Baron. an 410. § 56, 57.

[330] r. Vide Baronium ad Ann. 410. § 56, 57.

[331] a. Gildas Ethelwedus edit. Londin. f 474. b.

[332] b Basso et Philippo Coss

[333] Zosim l 5

[334] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[335] c Zos: l: 5.

[336] d Sozom l 9. c 6

[337] e Marcellin. Chron.

[338] Zos: lib. 5.

[339] Philostorg. lib 12. c 3.

[340] a Cum Orosius, Sozomenes, Socrates Olympiodorus cæteresque omnes non nisi de unica Vrbis per Alaricum expugnatione loquantur; hæc non de expugnatione sed de deditione urbis ex compacto, civibus ad id coactis, intelligenda videntur.

[341] Vel potiùs jusserat. Zosim. Sozom. Procop.

[342] Vide Comment. Gothofredi.

[343] d. De Vrbis incendio meminerunt etiam alij. Alaricus, Varano Coss. Vrbem Romam invasit partemque ejus cremavit incendio. Marcellin Chron. Barbari qui cum Ala < insertion from f 143v > Alaricho erant quicquid obviam fuit igni ferroque vastantes, ad extremum Romam quoque ipsam occuparunt, maximamque partem admirandorum illic operum incendio conumpserunt. Socr l. 7 cap 10. ◇ Tertia < insertion from lower down f 143v > ◇ Tertia die barbari, quam ingressi urbem fuerant sponte discedunt facto quidam aliquantarum ædium incendio. Et ne quisquam forte dubitaret ad correptionem superbæ lasciviæ & blasphemiæ civitatis, hostibus fuisse permissum, eodem tempore clarissima urbis loca fulminibus dirutæ sunt quæ inflammari ab hostibus nequi verunt Oros l 7. c 39. < text from higher up f 143v resumes > 🅇 Vrbs ~ < insertion from lower down f 143v > 🅇 Vrbs inclyta et Romani Imperij caput uno hausta est incendio. Nulla est regio quæ non exules Romanos habeat. In cineres & favillas sacræ quondam Ecclesiæ conciderunt. Hieronymus ad Gaudentium Epist 12. Cæterùm de Ecclesijs hæc Hieronymus pro more Monachorum malitiosè dixisse videtur. Nam Alarichus omnia sacra in tanto honore habuit ut non tantum {peperietit} confugientibus ad Ecclesias, sed et spolijs ecclesiarum etsi ditissimis & in medium prolatis abstinendum esse jussit, dicens se non cum Apostolis sed cum Romanis bellum gerere. Oros: l 7. c 39. Potuere tamen incendia aliarum ædium & fulmina de quibus loquitur Orosius nonnullas Ecclesias corripere. < text from higher up f 143v resumes > < text from f 143r resumes >

[344]

e Sic de cæde: Alarico, inquit Idatius, Romam ingresso, cùm intra et extra urbem cædes agerent, omnibus indultum est qui ad sanctorum limina confugerunt.

Cæterùm Alarici clementia quod confugientibus ad Ecclesias , secus quàm solent urbium expugnatores barbari peperuit, ab omnibus plurimùm laudatur. Vide D. Augustinum De civ. Dei l 1. c 1

[345] r De hac Campani deprædatione vide etiam Iornandem Geticis Cap. 30. P. Diac. Historiam miscellam lib: 13. Palladium dialog: 13

[346] a Palladius dialogo 13. Iornandes Get: c 30. Hist: miscel lib 13.

[347] b. Olympiodorus apud Photium & Hist miscel: lib 13.

[348] c Idatius in Chron refert obitum ejus ad eundem annum quo Romam cœpit. Isidorus dicit mox post captam Romam.

[349] X. Cassiodor: Chron. Prosper.

[350] d Iornand: Get.

[351] e Sigonius de Occ. Imp.

[352] f Prosper

[353] f Prosper

[354] g Idatius

[355] Prosper in Prolog. lib. de Provid. Dei.

[356] a scriptum puto circa finem 416 .

[357] d. Oros: l: 7, c: 42. Heraclinus cum 703 navibus armatis ad urbem Romam depredandam venit contra quem Marius comes egressus sic eum parterrit ut tantum cum una navi Carthaginem fugeret: ubi mox ingressus interfectus est. Iornand. Regn. success.

[358] e Sozom l 9. c 8.

[359] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[360] Hieron. Præf. in lib. 1. comment. in Ezek.

[361] Def.    

[362] b Oros

[363] c. Baron: ad An: 253 sect 48

[364] d Euseb. Hist. l 8 c 25.

[365] e

[366] f Euseb. Hist. l 8. c 13.

[367] g. Baron ad Ann 304 sect 8

[368] g. Baron ad Ann 304 sect 8

[369] h. Euseb. Hist l 8. c 14.

[370] Gen. 49.9.

[371] Deutr. 33.17.

[372] a

[373] d It is not No man but in general οὐδεὶς none

[374] d It is not No man but in general οὐδεὶς none

[375] a ἐν μέσω του θρόνου I suppose is, in or by the {midst} of the foreside, before him that sate upon the throne: for the same Phrase was used a little before to expres the position of the 4 Beasts over against the midst of the sides of the Throne.

[376] Fig.    

[377] a Secundus equus exire dicitur: sed de quibus cane cellis non dicitur: Putem ego de longinquis quibusdem Nam Insessores de longuinquo ad Aulam illam cælestem accessio meliùs denota exaltationem Imperatorum de inferiori statu ad solium Imperiale quam si de medio exeunt, Thronum Dei sacrum et summum a tergo derelinquerent.

[378] a Themist Orat. 5 ad Theodos.

[379] b ffortè Marcum Antoninum: nam Antoninus Pius potiùs Gallus erat quam Hispanus.

[380] b ffortè Marcum Antoninum: nam Antoninus Pius potiùs Gallus erat quam Hispanus.

[381] a Hunc etiam Herodianus (l. 4) vocat in foro versatum et legum consultissimum.

[382] ✝ Suet. Vespas. Idem refert Tacitus l. 5. p 965 & Iosephus de bello Iud. l 7 c 12 in fine.

[383] ✝ lib 3 Hist. c 32.

[384] Victor de Cæsar. In Epitome autem sic eum laudat. Iste talem se publicæ præbuit: qualem vix ægreque exprimere {valuere} summorum scriptorum miranda ingenia, — per multos atque atroces tyrannos perdito atque prostrato statu Romanj, in remedium tantorum malorum divinitùs credebatur opportunè datus.

[385] Eutrop l 8.

[386] * sc. Persico.

[387] a In another place Orosius recconning up ten plagues which God poured upon the Empire as of old upon Egypt for persecuting the church saies. Tertia sub Trajano plaga Iudæos excitavit cum antea ubique dispersi, ita jam quasi non essent quiescerent; repentino omnes calore premoti, in ipsos inter quos erant toto orbe sævierunt Oros. l. 7. c. 25

[388] b Author optimæ fidei de locis Apostolicarum Actuus inter opera Hieronymi: Salamis ait Civitas in Cypro insula nunc Constantia dicta, quam Trajani principis tempore Iudæi, interfectis omnibus accolis, deleverunt.

[389] a NB Ad usque annum 15 vel 16 Imperij sui, Trajanus Trajanus gentes Orientales strenuè devicit. Anno 16 gentes istæ defecerunt. Anno 17 Iudæi etiam rebellarent Atque Annos 18 19 & 20 bellum Iudæis allatum: quo vix finito Imperator obijt.

[390] a Goodwin's Antiq l: 3. s: 1. c: 7.

[391] a Goodwin's Antiq l: 3. s: 1. c: 7.

[392] * Non in candida sed in competitorum grege. Sensu tali non ut candidatum principis in campano prodijsse ut unum ex competitoribus gratia tamen Marci cæteris esse prolatum. Egnatius in locum.

[393] * hoc est in milites animadvertens magis quàm in alios; ita ut latrocinium æ militibus vitio Ducum aut etiam Præfectorum commissum esse, vix experiens intelligeret.

[394] * Apud Baron Ann. 201. § 28.

[395] De hoc Senatus ita judicavit, illum aut nasci non debuisse aut non mori, quod et nimis crudelis et nimis utilis reip. videretur. Spartian.

[396] a Ad Imperij 6tum annum has cædes refert Baron.

[397] De Chænice vide Caspar. Waserum de Antiqu. mensur. l. 2. c 3 & Budæum T & Erasmum schol. in lib. 2 Hieronymi adv. Iovinianum. Villalpandum proæm. in Ezek.

[398] Casaub. nota. in Spart. de Severo.

[399] c Budæus

[400] a Vide Casaubonum in locum.

[401] b. That these gifts of Severus were for a perpetual supply may be gathered not only from this passage of Lampridius but also from this of Victor Remotæ Olei Frumentique adventitia præbitiones, quas Tripolis & Nicæa – Severi Imperio gratantes, Civi obtulerant. Victor in Constantino.

[402] a Baron. an 197. § 3 & 210 § 1.

[403] b. Severo & duobus filijs

[404] Baron an 210

[405] Spartian

[406] Decius imperavit 2 an. 6 mens. Gallus 2 an 4 mens. Valerianus 6 an. Galienus post Valerianum 9 ann. fere Petav. Doct. Temp. l. 11, c. 26.

[407] Zosim. l. 1.

[408] * Gallus cum Volusiano fil.

[409] a Euseb: Chron. & Eutrop: l. 9.

[410] b Temporibus Valeriani et Gallieni Crocus ille Alemannorum rex commoto exercitu, – universa Gallias pervagatur cunctasque ædes quæ antiquitus fabricatæ fuerant, a fundamentis subvertit. Greg. Turonens. l: 1 c: 30.

[411] c. Hispania duodecim annis ferè sub Barbaris laboravit regnante Gallieno. Oros. l: 7. c: 41.

[412] d Hos hominum et navium numeros Pollio fidenter asseverat, Eique assentitur Ammianus lib: 31 & Zosimus l. 1, si modò in Zosimo, πλοιἀ ἑξακισχίλια pro πλοια ἐς δις-χιλια, corruptè jam scribi, cùm Casaubono putemus.

[413] d Hos hominum et navium numeros Pollio fidenter asseverat, Eique assentitur Ammianus lib: 31 & Zosimus l. 1, si modò in Zosimo, πλοιἀ ἑξακισχίλια pro πλοια ἐς δις-χιλια, corruptè jam scribi, cùm Casaubono putemus.

[414] Iorn. l: 1, de Reg Success.

[415] a See the Catalogue of Emperours in Onuphrius lib. 1 Romanorum Principum.

[416] a Apud Euseb. Hist l 7. c 17.

[417] b Per bellum intelligit intestinum illud in Ægypto quod dirissimam fuisse describit in alia epistola apud Euseb. l 7. c 16.

[418] * Regio est Thraciæ juxta Hæmum montem.

[419] a Vide Pollionem in Gallicum Pontium in vita Cypriani, Pompo Lætum, Iornand Cedrenum &c.

[420] b Lipsius de Constant. 2. 23.

[421] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[422] d Sub Imperatore Gallieno, cùm Romanas Provincias barbaries usque quaque pervaderet: quàm multos fratres nostros, qui tunc erant in {illeg}ne putamus propinquum finem [nidi nempe] crede potuisse? Augustin Epist. 80. Ad Hesychium.

[423] a Baron an 2{illeg} §12. Alij hos consules ad an: 259 referunt.

[424] a. Dioclesianus animadvertens consortem Imperij opus esse ut citiùs pacem ubique redderet, Maximianum legit. Pomp. Læt.

[425] b Cùm per omnem orbem terrarum res turbatæ essent, & Carausius in Britannijs rebellaret Achilleus in Oriente, Africam Quinquegentiani infestarent, Narseus Orienti bellum inferret, Dioclesianus Maximianum Herculeum ex Cæsare fecit Augustum, Constantium & Maximianum Cæsares. Eutrop l 9

[426] a See the discours of the terrestrial Paradise.

[427] b Niceph. Hist. Eccles. l: 9. c. 18.

[428] c Malo ordine hæc: nam his posteriora fuere bella priùs memorata

[429] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[430] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[431] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[432] d Oros.

[433] e Baron: Ann. 253. §48.

[434] a Otto Frisingens. l 4. c 45. Petrus de Natalibus. Baronius an. 297.

[435] f. Euseb. Hist. l. 8. c. 25.

[436] f. Euseb. Hist. l. 8. c. 25.

[437] Eutychius in Annal.

[438] g Beda de 6 ætat. mundi. Freculphus. Anastasius. Platina. Marianus Scotus

[439] h Euseb. l. 8. c 13.

[440] K. Baron. Ann. 304 §8.

[441] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[442] l. Euseb. l. 8. c. 14.

[443] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[444] ✝ Euseb. l. 8, c. 23.

[445] b Metaphrastes & Magd. Cent. 4. c. 12. Martyres vicies mille passos Nicomediæ Metaphrastes refert. Magdeb: Cent: 4. c. 12.

[446] ✝ Euseb. l. 8, c. 23.

[447] m Apud Scalig. de Emendat. Temp. l 5 de primo anno Dioclesiani et Coptiani.

[448] a Maxentius victus est 16 Kal Novemb. A.C. 312. Constantinus post biduum Romam venit, ibidemque bimestri fermè egit. Tunc pergit Mediolanum, amicitias init cum Licinio, eique mox dat filiam in matrimonium (Gothofred. in Chron. C. Th.) atque ambo sic conspirante edictum scribunt pro Christianis, mittuntque ad Maximinum: quo ille compulsus, edicto etiam suo mox pacem restituit Orienti: (Euseb. l. 9, c. 8.) Atque adeò Persecutio decem annis completis cessavit A.C. 313 tempore verno.

[449] b. Eusebius in Chron. ponit Christianos milites primò exagitatos anno Diocl. 17, reditumque Galerij a bello Persico, & Triumphum Imperatorum fuisse Anno 18, ac initium persecutionis mox secutum Anno 19 mense Martio.

[450] c Euseb. Chron. & Cedrenus.

[451] d See Euseb. l 10 c 8. & Baron An 16. §10 & sequ.

[452] e Vide Gothofred. in Chron. Cod. Th.

[453] a L. 1. & 2, de Malefic. Cod. Theodos.

[454] L. 1. de Pagan. Cod. Theod.

[455] * i.e. derasum, disjectum, exustum. Vide Gothofredum in Locum.

[456] L. 5 de Episc. Cod. Theodos.

[457] d Goth. in Chron. C. Th. Ad ann. 324 & 326.

[458] e. Euseb in Vita Constant. l. 2. c. 44

[459] f Vita Const: l: 2. c: 54

[460] Oros. l. 7. c. 23.

[461] a Gothofred. Chron C. Th. & Comment in Philostorg.

[462] a L. 2 de Sepulchris Cod. Theod. – Vide Gothofred. in locum.

[463] L. 2 de Pagan. Cod. Theod.

[464] L. 4 de Pagan. C. Theod.

[465] L. 5 de Pagan. Cod. Theod.

[466] L. 6 de Pagan. Cod. Theod.

[467] Iulian. Imp. in Orat. 7 ad Heraclium.

[468] a

[469] b Vide Gothofredi Notas in Orat. Libanij pro Templis in fine.

[470] L. 3. de Pagan. C. Th.

[471] a A Gothofredo in Opusculis ejus edita.

[472] a De Valentiniano Ammianus l 29 scribit quod inter religionum diversitates mediu stetit, nec quenquam inquietavit, neque ut hoc coleretur impetravit aut illud. Zosimus etiam l. 4, ait Prætextatum quendam ei. sub initio imperij suasisse ut gentibus mysteria concederet, etiam nocturna sacra. Atque idem testatur hoc edictum ejus. Aruspicinam ego nullum cum maleficiorum causis habere consortium judico neque ipsam aut aliquam præterea concessam a majoribus religionem genus esse arbitror criminis: Testes sunt leges a me in exordio Imperij mei datæ, quibus unicuique quod animo imbibisset, colendi libera facultas tribulata est. Nec Aruspicinam reprehendimus, sed nocenter exerceri vetamus. Dat. 4 Kal. Iun. Gratiano A. 2, & Probo Coss. L. 9 de Malefic. Cod. Theodos. Hinc Symmachus paganus similem licentiam a filio ejus Valentiniano petens, sub finem dixit: Eum religionum statim petimus qui divo parenti culminis vestri servavit Imperium, qui fortunato principi legitimos suffecit hæredes. Spectat Senior ille Divus, & ara <208ar> siderea lachrymas sacerdotum, & se culpatum putat more violato quem libenter ipse servabat. Cæterum de hoc plura vide apud Baronium et Gothofredum

[473] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[474] r Symmach. lib. Relationis, & Baron. an. 382. §46, & an. 383 §5.

[475] a Ad usque Licinium victum & dissidium Constantini cum urbe Roma, Pagani Constantinum pro Pagano habuere, ut ex hoc loco, et Zosimo l 2 manifestum est

[476] b Christum.

[477] c Docet hic Libanius Constantinum post victum Licinium opes ac donaria Templis ad condendam Constantinopolin detraxisse, non tamen eo tempore cultum inhibuisse: quo constat id quod supra ostendimus, cultum & notia nisi post Constantinopolin conditam inhibitum.

[478] a Monachi qui pullatis vestibus utebantur.

[479] c Templorum partem Congè majorem in agris fuisse probat Gothofredus in Comment. in Orat. pro Templ. vide et L. 3 de Pagan. C Th.

[480] e In eadem Oratione Libanius sic blandè alloquitur Theodosium: Sed neque tales [scil. Paganos] ab honoribus submovisti quin et Magistratus contulisti & convivas fecissi. Idque et multoties antea fecisti, & nunc præter alios tibi sociasti (conducere id Imperio censens) virum per Deos juvantem, tum apud alios tum apud te quoque, neque succenses, neque injuria affici hujusmodi jurejurando putas, neque omnino malum esse, meliores spes in Dijs habentem. Cùm igitur tu nos non abigas, quemadmodum neque ille qui Persas armis fugavit [Iulianus sicil.] quomodo subditos aliter hanc in partem quam ipsi sentientes fugant Monachi? Vide et Comment Gothofredi in locum.

[481] p L. 10, 11 12 de Pagan. C. Theod.

[482] q L. 2, de Monach C. Theod

[483] q L. 2, de Monach C. Theod

[484] h De Gothis in Italia & Wandalis in Africa Idololatriam pessundantibus, vide Baronium an. 409: §3, 4. & an 439. §34, qui Barbaros ideo in imperium immissos vult ut Idololatriam funditùs tollerent.

[485] r Ambros ep. 15 ad Eugenium. Baron an. 395. §37

[486] h De Gothis in Italia & Wandalis in Africa Idololatriam pessundantibus, vide Baronium an. 409: §3, 4. & an 439. §34, qui Barbaros ideo in imperium immissos vult ut Idololatriam funditùs tollerent.

[487] c Post Iulianum Principes Christiani sacra gentilium permittentes, ipsi Pontificatum Maximum gesserunt usque ad an. 381 vel 382 circiter, quo tempore Gratianus denuò rejecit (Zos.) Nam proculdubio Constantius (si non et Constantinus) hunc Pontificatum prius rejecerat, qui plusquam alius quisquam religionem Gentilem conculcabat et abolere nitebatur.

[488] d Patet ex Oratione Libanij pro Templis.

[489] e In eadem Oratione Libanius sic blandè alloquitur Theodosium: Sed neque tales [scil. Paganos] ab honoribus submovisti quin et Magistratus contulisti & convivas fecissi. Idque et multoties antea fecisti, & nunc præter alios tibi sociasti (conducere id Imperio censens) virum per Deos juvantem, tum apud alios tum apud te quoque, neque succenses, neque injuria affici hujusmodi jurejurando putas, neque omnino malum esse, meliores spes in Dijs habentem. Cùm igitur tu nos non abigas, quemadmodum neque ille qui Persas armis fugavit [Iulianus sicil.] quomodo subditos aliter hanc in partem quam ipsi sentientes fugant Monachi? Vide et Comment Gothofredi in locum.

[490] d Patet ex Oratione Libanij pro Templis.

[491] g Vide Comment. Gothofredi in L. 7, 10, 11, 12. de Pagan. Cod. Theod.

[492] h De Gothis in Italia & Wandalis in Africa Idololatriam pessundantibus, vide Baronium an. 409: §3, 4. & an 439. §34, qui Barbaros ideo in imperium immissos vult ut Idololatriam funditùs tollerent.

[493] g Vide Comment. Gothofredi in L. 7, 10, 11, 12. de Pagan. Cod. Theod.

[494] * Sic legit Ambrosius in l. 2 contra Symmachum

[495] ✝ Iulianus Imp. ubi, abolitis quæ verebatur, adesse sibi liberum tempus faciendi quæ vellet advertit, sui pectoris patefecit arcana & planis absolutisque decretis aperiri templa, arisque hostias admoveri, & reparari. Deorum statuit cultum. Ammian l. 21. Edictum per totum orbem vulgavit quo Idola instaurari imperabat. Chron. Alexandr. Divulgato per universum terrarum orbem mandato præcepit ut Idolorum templa instaurarentur, aræ excitarentur, pristini dæmonibus honores redderentur. Chrisost. Orat. 2 in Babylam Mart.

[496] ✝ Iam, paucissimi remanserunt, qui nunquam aliquo persequente puniti sunt. Oros: l: 7. c. 28.

[497] Symmach. Relat. Prudent. l. 1 adv. Symmach.

[498] c Ambr. l. 2 adv. Symmach.

[499] d Probat Baron. an. 383. 41 & 384. 7.

[500] L. 7 de Pagan. Cod Theod.

© 2024 The Newton Project

Professor Rob Iliffe
Director, AHRC Newton Papers Project

Scott Mandelbrote,
Fellow & Perne librarian, Peterhouse, Cambridge

Faculty of History, George Street, Oxford, OX1 2RL - newtonproject@history.ox.ac.uk

Privacy Statement

  • University of Oxford
  • Arts and Humanities Research Council
  • JISC