Draft A of the 'Scholium Generale'
Scholium Generale.
② Projectilia in aere nostro resistentiam parvam sentiunt. In spatijs {illeg} aere vacuis quali{m}{a} f vacuo Torricelli{ana} resistentia illa cessant & corpora eadem velocitate aurum & pluma d cadunt ere deprehenduntur. Si \Boyliano nullam ut ex/ \ut ex {sic} corporibus cadentibus colligitur. Et {multo} magis in cœlos/ \Et multo {magni}/ In cœlo|i|s supra atmospheram Terræ ascendatur resistentia aeris {ut aer} cessabit, & |cessat etiam cessaret aeris resistentia {illeg} &| corpora non {minus} liberrime move{bunturi}ri \debent/ {illeg} in vacuo prædicto & motus suos diutissime conservaba|re|nt Additur [gravitas in solem materiæ gravitum æqualiter distantium a Sole proportionalem & in recessu corporum a Sole reciproce quadratis distantiarum reciproce proportionalem {illeg} {I} |ideo legibus gravitatis obequentur ideo & orbes in quibus incipiunt movere perpetuo describent. Nam \et/ ex motibus Cometarum valde excentricis & in omnes partes demonstratur corpora cœlestia liberrime sub {illeg} in omnes partes liberrime moveri.| Et corpora \omnia/ cœlestia seu Planetarum et Lunarum seu Cometarum motus suos semel inceptos diutissime conservabut {sic}. At motus ille \sub initio/ ex causis {mere}{mare} mechanicis sub initio oriri non {potuerus}. ③ Revolvuntur Planetæ sex principales circum Solem in {illeg} eodem in e{o}{a}de circulis soli concentris eodem ordine in eodem plano. ⑤ Revolvolvuntur decem Lunæ circum Terram Iovem et Saturnū in circulis concentricis eodem ordine in planis orbium Terræ Iovis et Saturni. Et hi motus regulares ex causis mechanicis {illeg} consequuntur \non sunt orti {illeg} p{illeg}t/, siquidem Cometæ in Orbibus valde excentricis in omnes cœlorum partes \libere/ fevantur, [Ex consilio solo Entis alicujus intelligentis oriri potuit hæc elegantissima Solis et Planetarum fa{illeg}a \compages/Proinde causæ finales in Philosophia naturali l{illeg} haben Et] et Planetæ similibus motibus errata potuissent \{illeg}/ \{simin} {illeg} paces/ Ex consilio & dominio solo Entis intelligentis & potentis oriri potuit elegantissima hæcce Solis et Planetarum compages. Et si stellæ fixæ sunt centra similium systematum, susu subsunt hæc omnia unius dominio. Hic omnia regit non ut animæ mundi sed ut naturæ {Deu}{Dei}{Deo} universorum Dominus. Omnipræsens est et in ipso \continentur &/ moventur universa id sine resistentia cum corporeus non {illeg} corporeus ne & \sit ens non corporeus ne/ corpore vestiatur.
|4| Cæterum causam gravitatis nondum exposui ne exponendā suscepi siquidem ex phænomenis colligere nondum potui \enim/. Non oritur ex vi centrifuga vorticis alicujus siquidem non {tendat}{tenduit} \non/ ad axem vorticis sed ad centrum Planetæ. ① Hypothesis vorticum multis premitur difficultatibus. {illeg} Vt Planetarum tempora periodica sint in proportione sesquialtera distantiarum a Sole, per tempora periodica partium vorticis deberent esse in eadem proportione distantiarum. Vt Planeta unusquis radio ad solem ducto areas describat tempori proportionales, tempora periodica partium vorticis deberent esse proportione reciproca distantiarum a Sole. Vt vortices Lunarum tranquille conserventur et tranquille natent in vorticibus primarijs tempora periodica partium vorticis primarij debent esse æqual{illeg}|{ia}|. \Revolution{um}{es} corporum Solis {et}{ut} Planetarum cum his omnibus hypothesibus {dicere paulo}/ Motus Planeta Cometarum sunt summe regulares & easdem leges cum Planetarum motibus observant Et per vortices explicari nequeunt: in {a}{o} \at cum/ vorticum motibus sæpe contrarij sunt & sæpe t omnimo discrepant & ijsdem sæpe contrarij sunt
5 Causa mechanica ag{illeg}|i|nt in superficies particularum corpores et ejus actio cæteris paribus est at \summa/ superficies in quas ag{illeg}|i|nt: gravitas est quantitas materiæ in corpore gravi.
Oritur ex causa aliqua quæ penetrat ad us centra solis et Planetarum sine viritutis {sic} diminutione quæ non agit \non/ {in} \in solas/ superficies particularum sed in omnem materiam us ad centrum \{illeg}/ siquidem actio ejus quantitati materiæ \in corporibus universis/ proportionalis est, {illeg} \Oritur ex sensum qua singulæ corporum particulæ agunt/ quæ agit ad immensas distantias de{illeg} /virtute descrescente\ in duplicata ratione distantiæ|a|\rum/ reciproce. {illeg} Nam vis solis componitur ex viribus omnium particularum ejus & \vires particularum hac lege omnium hac lege/ propagatur per omnes Planetarum orbes ut ex {illeg} quiete Apheliorum \Planetarum/ colligitur. Ex phænomenis naturæ certissimus|m| est gravitatem dari et secun in omnia corpora secundum leges {illeg}bis in superioribus descriptus \pro ratione distantiarum/ agere, et ad motus omnes Planetarum et Cometarum sufficere, adeo legem esse naturæ {sed} quamvis causa{illeg}\m/ legis hujus ex phænomenis nondum colligere licuit. Nam hypotheses \seu metaphysicas seu physicas, {illeg}/ seu mechanicas seu metaphysicas seu qualitatum occultarum fugient præjudicia fugio. Præjudicia sunt et scientiam non pariunt.
Quemadmodum systema \Solis/ Planetærum & Cometarum viribus gravitatis agitatur & partes ejus in motibus suis perseverat, sic etiam minora corporum systemata viribus alijs agitari videntur & eorum particulæ inter se diversimode moveri, & maximè vi electrica. Nam Si {vit{e}{u}m duo} duo particulæ corporum plurimorum vi electrica præditæ videntur & in se mutuò \ad pavas {sic} distantias/ agere etiam abs frictione, et quæ maxime electrica sunt, spiritum quendam per frictionem ad magnas distantias quo co emittunt et quo corpor festucas & corpora levia nunc attrahunt nunc fugant nunc agitant diversimode.
Si vitra duo plana et polita \& quamproxime contigua/ {illeg}p superficiebus parallelis in aquam stagnantem immergantur: aqua inter vitra ascendet supra superficiem aquæ stagnantis & altitudo ascensus erit reciproce ut intervall{u}{a}m distantia vitrorum. Et hoc experimentum succeedit in vacuo Boyliano ideo a gravitate a{illeg}p \atmosphæræ/ incumbentis non pendet. Partes vitri ad superficiem aquæ ascendentis attrahit aquam {illeg} ipsis proximan & inferiorem & ascendere facit. Attractio eadem est in varijs distantijs vitrorum & idem pondus aquæ attollit, ideo aquam eo altius ascendere facit quo minor est distantia vitrorum Et simili de causa aqua ascendit in tubulis \tenuibus/ vitreis id eo altius quo tenuiores sunt tubulæ, {et}{ut} et liquores omnes ascendunt in substantijs spongiosis.
S Vitra duo pl{e}{a}na et polita longitudine viginti digitorum latitudine parabantur. Horum alterum horizonti parallelū statuebatur jacebat, & ad unum ejus terminum gutta erat olei malorum citriorum. {illeg} Alterum priori sic imponebatur ut vitra ad alterum eorum extremum se mutuo contingerent, ad alterum vero ubi gutta jacebat, a se invicem distarent intervallo quasi decimæ sextæ partis digiti, & vitrum superius contingeret guttam. Quo facto gutta statim incipiebat moveri versus concursum vitrorum. Et quo propius accedebat ad concursum vitrorum eo velocius movebatur. Successit etiam hoc experimentum in vacuo. Et ortus est hic motus ab attractione vitiorum.
Si vitra ad concursum suum paululum attollerentur ut vitrum inferius inclinaretur ad horizontem & vitrum superius {illeg} gutta ascenderet, & vitrum superius positionem suam ad vitrum inferius servaret: gutta tardius ascen ascendendo tardius movebitur quam prius & quo major esset vitri inferioris inclinatio eo tardior erat motus guttæ donec{illeg} gutta quiescebret, pondere ejus attractionem vitrum æquante vitrorum æquante. Sic ex inclinatione vitri inferioris dabatur pondus guttæ et ex pondere guttæ dabatur attractio vitrorum. Inclinationes autem vitri inferioris {illeg} quibus qutta \stabat in equilibrio &/ pro {illeg} ejus distantij|æ| \guttæ/ a concursu vitrorum exhibentur in Tabula sequente.
The Czar 6. for \himself &/ ye principal Libraries in Muscovy. The Abby Bignon eight for himself, the {illeg} young Monsr Cassini, De la Hire, Maraldi Varignon, & the Libraries of the Academy & the Observatory & the King. The Vniversity Library in Cābridge & the libraries of Trinity St Iohns Kings & Queens. The Vniversity Library in Oxford, & the Libraries of Christ Church &c. The four Professors of Math. The libraries of the Duke of Tuscany, Venice, the Duke of Savoy the Kings of Denmark & Prussia, the Elector of Hanover, the Vniversities of the Low countries vizt Vtrecht, Leiden, Vtrecht, Franeker, Gr{o}{ö}eningen besides the Princes friends at home.
The Vniversities of France at Paris, Toulouse, Burdeaux, Poictiers, Orleans, Montpellier, Rhemes, Douay, Avignon, \Lyons, Aix/ The kings Library & the library of the Academy.
In Germany at Vienna, Liege Leipsic Prague Mentz Collogn Triers.
In Switzerland the \public/ Librarys of Zuric, Bern, & Basil.
In Millain the publick library. In Turin the Duke of Savoys library. The publick library at Venice. The Vniversity of Vpsal in Sweden.
Mr Taylor, Mr Machin. The two Professors at Cambridge the two at Oxford the two at Edinburgh & St Andrews. Abby Bignon, young Monsr Cassini, De la Hire, Maraldi, & Varignion \Feuillée/ at Paris. {illeg} Mr Bournoulli at Bazil, Mr Leibnitz, Count Herberstein at the Emperors Court.
<358v>Ceres the contemporary of Cadmus. Imo h
