1r
ne caperetur fugit, et quatuor menses delituit. Sed oves
interea non ferentes absentiam Pastoris in seditionesm
assurgunt adeo gravem ut Imperator compulsus fu
erit missis lituris Athanasium revocare & consedere
ut securè & absque metu Ecclesias obtineret. Et hac
rebellione factum est ut in Ecclesia Alexandria &
Ægypto ad usque obitum suum securè & licenter
dominaretur: Imperatore metuente ne orta iterùm
Alexandriæ seditione, plebs quæ suopte ingenio
ferventior est, publicis rebus damnum afferret.
Socr. l. 4. c. 13 & 20. Obit autum 6 Non. Maij
A.C. 372. (Baron A.C. 372. 63) Et Petrus quidam in
successorum electus est. Sed Imperator audita Atha
nasij morte, milites exercitum mittit ad restituendum
Lucium qui ante successor Georgij creatus fuerat
() Vnde multa confusio, militibus vix.
coercentibus pertìnacem et rebellioni asuetum populum.
Nam simul atque Lucius Alexandriam venit & Eccle
sias occupare agressus est; vulgus palam ei restitit
(ut fatetur Sozomenes) & urbe quasi per vim occupata
rebelles partim capti partim fugati sunt, & inter alios
Clerici & Sacratæ Virgines velut seditionis autoras in
crimen vocati sunt. Petrus etiam inter cæterus captus
est sed e custodia elapsus Roman fugit. Sozom. l: 46. c: 19
Socr l 4. c 22. Sed post quinquennium ubi Valens
Imp. ex Oriente contra Barbaros Thraciam vastantes
profecturus res ecclesiasticas negligere ecoactus est et milites secum abducere, Petrus ex Italia
cum literis Damasi ordinationem ejus et fidem homoü
sianam confirmantibus, in Ægyptum ad novos motus con
citandos revertitur: & inde Populus Alexandrinus re
sumpta fiducia Lucium quidem exturbat, & Petrum vero in locum ejus
substituit (Socr. l. 4. c. 37. Sozom. l. 6. c. 39) Imperatore Valente alijs curis distento, ut istis vindicandis haudquaquam vacare posset. Sozom clib. 6 c. 39. Hæc facta sunt ff Baron. a. 377. 2. anno 377, ex quo2r quo Ægyptus continuò penes Homousianos mansit. Nam
proximo anno, occiso Valente, Gratianus Imperij summam
adeptus, cunctos qui a Valente in exilium ejecti fue
rant lege lata revocavit. Socr l. 5. c. 2. Sozom l. 7
c. 1. Theod l 5. c.2. Et exinde postea Semper regnarunt
Imperatores Homousiani. Et Theodosius post tres Et
quarto anno Theodosius vastavit totam Ecclesiam.
Audivistis jam statum Episcopatus Romani et A
lexandrini ab morte Imperio Iuliani ad Imperium The
odosij, hoc est per primus octodecim annos schisma
tis Homoüsianai: sed ut pateat Schisma hoc sub
solis horum duorum auspicijs surrexisse, notari possunt
aliqua de statu reliquæ partis orbis Christiani. non
dum eam Eam nondum contaminatam fuisse mani
festum est ex Historicis Ecclesiasticis ✝✝dicit enim Sozomenos quod Eo tempore quo Theodosius Magnus
creatus est Imperator Arriani omnes Orientis Ecclesias adhuc obti
nebant exceptis Hierosolymis. Soz. l 7. c 2., sed ἀυτοπτῶν
testimonium unum et alterum proferre visum est.
Et quidem Hieronymus ** Baron 372. 48 Hieron. Ep. 7. anno 372 circiter ex Oriente
ad Damascum Episc. Romæ sic scripsit. Profligato
a sobole mala patrimonio, apud vos solos incorrupta
patrum servatur haereditas. Ibi cæspite terræ fæcundo,
dominici seminis puritatem centeno fructus refert:
hic obruta sulcis frumenta in lolium avenasque
degenerant. Nunc in Occidente Sol justiciæ oritur,
in Oriente autem Lucifer ille qui ceciderat, super
sidera posuit Thronum suum. Vos estis Lux mundi,
vos sal terræ, vos aurea vasa et argentea: hic
testacea vasa &c. Basilius verò ** Baron 371. 16, 18 anno 371 scribens ad Ec
clesias occidentales, statum Orientus sic pleniùs ex
primit. Non una eEcclesia neque duæ vel tresBasil Ep. 69 in gravem
hanc tempestatum illapsæ periclitantur: sed a finibus
Illyrici ad Thebaidem usque hæreseos malum depascitur3rtur – Præsens instat jam nobis naufragium, integer
rimi fratres, porrigite manus, non negligeite f dimi
dium orbis ab erroribus absorptum. Et in alia ad e
osdem Occidentales ** Baron 371. 22 & sequ. Basil ep. 70. subinde scripta Epistola rebelli:
Potissimum est, inquit quod requirimus ut ipsi quoque
Imperatori per vestram pietatem innotescat Orbis nos
tri perturbatio confusioque – Hoc hæreseos malum
cuncta depascitur, ac periculum est ne vastatis nos
tris Ecclesijs, & ad sanam in colatûs vestri partem
serpat. – Ipsi qæso non vestra tantùm spectate
quoniam ad portus appulistis tranquillos sed Ecclesijs
illis quæ per tempestatem jactantur manus porrigite
– Baptismata sunt apud hæreticos: illi deducunt per
egre quovis progredientes, invisunt infirmos, solantur
mæstos, adjuvant laborantes & pressos, omnis generis
opem ferunt, mysteriorum communiorem administrant.
Quod omnia per illos dispensantur et perficiuntur,
quasi retinaculum est quoddam est plebi, quo ad
illorum concordiam astringuntur: ita ut brevi
temporis discursu, etiamsi restituatur aliqua li
bertas, nulla tamen spes reliqua futura sit ad
veritatis iterum agnitionem reducendi eos, qui diu
turnæ; dilectionis vinculo, hæreticis obstricti sunt.
Ex his satis patet non tantùm Clerum, sed et populum,
perpaucis exceptis, hactenus in fide & communione & illa perseverasse
in quam & totus orbis tempore Constantij consenserat.
Omnium verò integerrima visa est Asia minor,
regio inter cæteras media & ab Oriente et Ægyp
to per mare et interpositas regiones longiùs dirempta.
Atque hoc est quod Salvator promisit Ecclesiæ Phila
delphiæ, dicens:Apoc. 3.10 Quoniam observasti sermonem tolerantiæ
meæ, ego quoque te servabo ex horâ tentationis; quæ ven
tura4rventura est in orbem universum ad explorandos incolas terræ.
Non quod sola Vrbs Philadelphia ruente toto mundo
inconcussa et intentata manerat : sed quod ipsa
cum circumpositis regionibus in fide staret dum
horatentationes totum demum Orbem pervasuræ; hora
sive hoc est universalis Apostasiæ impetus ille initialis propreiè
dictus hora vel tempus tentationis, regiones exoticas (Occidentem
nempe et Ægyptum) invaderet. Nam hæc immunitas
ab hora tentationis huic urbi promissa non magis
excludit urbes adjacentes, quàm decem dierum tribu
latio aliæque minæ vel promissa singulis urbibus
applicata excludunt urbes reliquas.
Cæterùm cùm ista Basilij respiciant tempora
quibus Valens Ecclesiæ prospiciens consulens Homoüsianos in
trudentas exulare fecit: considerate statum Constan
tinopoleos post hæc tempora, sub Gratiano scilicet
et Theodosio, & ex ejus fide conjecturam facite
de reliquo orbe orientali. Ejus autem statum Greg.
Nazianenus in vita sua optimè expressit dum de
suo ingressu in urbem istam A.C. 378, & prima
prædicatione doctrinæ coequali Trinitate, hæc
loqueretur.
Misera quamvis civitatis ob hunc statum
Habensque ** Religionem Vrbis intelligit quam dirtas temporis ut legem populo confirmaverat. legem temporis beneficio
(Nam mos vetustus obtinet legis locum)
Per hæresimque mortua infeliciter,
Adhuc habebat seminis quiddam tamen
Vitalis, hoc est integras mentes fide,
Paucas quidem illas numero, at ingentes Deo,
D Mentes recenset qui pias, non agmina.
Et paulo post
Ingressus Vrbem plurimis jactor malis.
Exarsit in me tota primum Civitas,
Multos5r
Multos perinde ac si Deos inducerem.
Mirum nec est hoc. instituti sic erant,
Ignota prorsus ut quibus fides pia
Esset, modoque trina quonam est unitas,
Atque una rursum Trinitas.
Sed et Vrbis hujus status fidelis ex facie etiam to
tius populi quæ ad depositionem expulsionem proprij
Episcopi & ordinationem Gregorij Nazianzeni luctuo
sissima instar urbis captæ (ut exprimit Gregorius
ipse & nos ex eo supra descripsimus) com
paruit. Ex hac igitur tanta urbe fiat judicium de
reliquo Oriente.
Nolim tamen – v pag Seq. Nolim tamen pag. supereriori. hæc ita intelligi quasi Oriens totus in fide absque
omni discrepantia permanserit. Nam aliqui asserebant post motas
hasce infelices disputationes asserere filium similem patri, alij ad
philosophicas minutias progressi inter se contendebant an filius
Patri per omnia similis esset vel similis voluntate dissimilij
substantia. [Et quidem verbis magis quàm sensu discrepare
visi sunt, his dissimilitudimnem ex differentia inæqualium (ni
fallor) æstimantibus, illis per similitudinem intelligentibus ana
logam illam conformitatem minoris ad majorem propter quam minor
dicitur majoris Imago non obstante differentia. De his Attamen ita] Et hæ disputati
ones primùm ortæ sunt sub finem Imperij Contantij per
multitudinem Conciliorum quæ post victam Occidentem convo
caverat [unde optimè Ammianus gentilis scriptor l 21 ait ipsum
Christianam religionem absolutam et simplicem anili super
stitione confundisse, & in ea scrutanda perplexius quam
componenda gravius, excitasse dissidia plurima.] post Imperium
ejus & successoris Iuliani multùm turbarunt Ecclesiam &
facilem reddiderunt victoriam adversariorum. Voluit enim
Deus ut Ecclesia tam civilibus discordijs quàm publico hoste
caderet ad tentandos inclo las orbis Christiani, quorum virtus
cùm valde imminui cæpissat per prosperitatem sub Imperato
ribus Christianis, sub novis afflictionibus pro subitò probanda
et erigenda erat atque hypocritis purganda: Deo misericorde
castigante eos quos amat & puniente eorum pecca
ta in hoc mundo ut per varias tandem afflictiones deducat
eos in facilitatem æternam. Haec erat vera misericordia
& benevolentia Dei in Ecclesiam quam filij hujus mundi
non intelligentes sibi gratulantur ob prosperitatem. Sed nos
e contra laudemus Deum quod Ecclesiam tam varijs modis per
tot secula purgarit & dealbarit, & non expectantes prosperita
tem precemur ut in his ultimis & pessimis temporibus ob
quorum iniquitatum gratia Dei terram ferè deliquisse vide
atur6vatur numerus & fides purgandorum augeatur usque dum venerit dies
quo Evangelium per omnes regiones terræ prædicabitur
Cæterùm in Oriente si præter eos quo supra diximus fidem
rectam secutos, spectemus homousianos: ijs etiam inter se
valdè divisi erant. Nam plurimi eorum nondum admittentes religi
onem Ægypti et Occidentis, sed religionem a Concilio Nicæno
institutam adhuc retinentes, non agnoscebant divinitatem spiri
tus sancti. Hos tandem a Macedonio quondam Episcopo Constan
tinopolitano & multi etiam adhuc tenebant veram incarnatio
nem asserentes verbum non conjunctum fuisse animæ humanæ
incarnatæ sed ipsum more animaæ humanæ incarnatum fuisse
& in cruce pro nobis passum. Sed has divisiones et subdivisiones
non opus est hic prosequi: hoc tantum noto, quod fides de coequali
Trinitate et unione Hypostatica quam Ægyptus et Occidens pro
fitebatur, hactenus parùm obtinebat inter alias homousianos
aliarum regionum sed per gradus inter eos propagata primò
maximè impugnata fuit, & primò maximimpugnata fuit
& contentiones ciebat indies crescentes ()
donec tandem authoritate Episcopi Romani & Alexandrini (
() in Imperatorum, decretis Concilij Constantinopolitani &
crescente secta Monachorum, tam homoüsiani omnes quàm alij
multi eo adducti fuerint ut fidem illam amplecterentur.
Manifestavimus qam quomodo Occidens & Ægyp
tus schisma fecerunt ab Ecclesia illa universali
in quam totus orbis Christianus tempore Constantij
conspiraverat, dum reliquæ Provinciæ ab Illyrico
usque ad limites Orientis paucis hominibus exceptis fidem illam integram ser
varunt: adeóque quòd corpus Ecclesiæ homoüsianæ
genitum fuit bicorne, Episcopis Romæ et Alex
andriæ tanquam duobus Regibus Ecclesiasticis totam hanc
Ecclesiam ab infantia gubernantibus. Iam verò ut
haec omnia clariora fiant, subjungemus sententiams
quosdam unam et alteram ipsorum homoüsiorum eo temporum viven
tium, quibus constat has Ecclesiam istam has Episcopos tunc apud suos
pro duobus Arbitris et summis Rectoribus ejus homousianæ reli
gionis, vel, ut ego loquor, pro Regibus Ecclesias
ticis habiteruisse fuisse & veneratam fuisse. & veneratam
fuisse. Et quidem Hieronymus in Oriente commoratus & ibidem ab omnibus
ferè oppugnatus ** Baron 378. 60. Hieron. Ep. 77. Anno 378 vel 379 sic scripsit ad Damasum, Anno 378
vel 379 circiter Hæreticus vocor Homousion prædi
cans trinitatem. Sabellianæ impietatis arguor tres sub
sistentias veras integras perfectasque personas pronuncians.
Si ab Arianis, meritò; si ab orthodoxis, qui hujusmodi arguunt7r arguunt fidem, orthodoxi esse desierunt. Aut si eis
placet; hæreticum me cum Occidente, hæreticum
me cum Ægypto, hoc est cum Damaso Petroque con
demnent. Quid unum hominem exceptis socijs crimi
nantur? Vides hic Episcopum Romanum pro Occidente
& Alexandrinum pro Ægypto suo ab Hieronymo sumi
accipi: & hos apud homousianos omnes in tanta vene
ratione habitos fuisse ut vel semi-homoüsiani quai
Nicænam fidem de filio prolatam solummiodo amplexi, doctrinam
de coæquali Trinitate pro hæresi habebant, & eo no
mine Hiernonymum et similes vocabant hæreticos, non
tamen audebant rent hoc nomine accusare hos Præsules
religionis homousianæ et si idem sentientes cum Hieronymo, utpote quorum auspicijs tam
fides Nicæna revixerat quàm doctrina de Trini
tate coæquali formata fuerat et propagata.
Cælerùm de horum dominio auhoritate Ecclesiastica adjicimus aliud,
idque summa fideo authoritatis non parvi momenti &eris testimonium: Edictum
nempe Theodosij einitio Imperij ejus pro fide homo
usiana (proculdubio consilio suorum Episcoporum) editum. Huc spectat etiam quodt Hieronymus in Epist 2 adv. Vigilantium per interrogationem sic numerat Ecclesias. Quid facient Orientis Ecclesiæ? Quid Ægypti et sedis Apostolicæ quæaut virgines clericos accipiunt aut continentis &c. Hic enim sedes Apostolica perspicuò accipitur pro Occidente & hæc et Alex Ægyptiaca tanquam dua clarissima nominatim ponuntur
Imp. Gratiam. Valentin. et Theodos: AAA. ad
populum Vrbis Constantinopolitanæ.L. 2 de fid. Cath. C. Theod.
Cunctos populos quos clementiæ nostræ regit tempe
ramentum, in talo volumus religione versari, quam
divinum Petrum Apostolum tradidisse Romanis, religio
usque nunc ab ipso continuata declarat; quamque Pon
tificem Damasum sequi claret & Petrum Alex
andriæ episcopum. Hoc est ut Patris &filij & Sp. sancti
unam Deitatem sub parili majestate & sub pia Tri
nitate credamus – Dat 3 Kal. Mart Thessalonicæ. Gra
tio A. 5, & Theodosio A. 1 Coss. [A.C. 380.]
Hisce adjiciatur sententia Socratis quai de his et
sequentibus quinquaginta annis ausque ad sua tempora ex8rex occasione Novatianorum a Cælestino Papa spoliatorum
ecclesijs, sic loquitur. Invidia quoque Novatianos attrivit
cùm Episcopatus Romanus perinde atque Alexandrinus
πέρα τἦς ἱηρωσύνης, ἐπὶ δυναστείαν ἤδη πάλαι
προστελθούσηςultra Sacerdotij fines progressus jam olim
in dominatum externum degenerasset. Et ob hanc cau
sam Episcopi Romani, ne illos quidem qui cum ipsis
in fide consentiebant, liberè conventus agere siverunt:
sed illos ob consensum fidei laudantes, omnibus tamen
bonis spoliarunt. At constantionopolitani Episcopi
ab hoc morbo immunes fuere. Socr. l. 7. c. 11.
Demique Episcopos hosce non tantum duos Reges
Ecclesiasticos, sed et potentissimos fuisse constat. Ex
eo enim quod Damasus Petrum Petrum litteris ad Ægyptios
misses Petrum ein Episcopatu confirmavit, ostenditur eum juris
dictionem quandam in totum mundum ambijsse, ejusque
authoritatem vel apud Ægyptios multi factam. Patet
insuper authoritas ejus ex sententia Consilij nonaginta
Episcoporum A.C. 368 Romæ collecti : qui ad Episcopos
Illyrici scribentes sic hoc argumento conantur abrogare Consilium
Ariminense. Neque enim, inquiunt præjudicium aliquod nasci
potuit ex numero eorum qui apud Ariminum con
venerunt: cùm constet neque Romanum Episcopum
cujus ante omnes fuit expetenda sententia, – neque
alios hujusmodi statutis consensum aliquem commodasse.
The Apud Theod. l. 2. c. 2. Dich hujus mens pleniùs pa
tebit, conferendo cum aa Expressiones Damasi in Epistola 2da pro in pro Athanasio ad Roma
nam sedem appellante, sunt hæ: An ignari estis hanc consuetudinem
esse ut primum nobis scribatur, ut hinc quod justum est definiri
possit? Quapropter si istic hujusmodi suspicio in Episcopam concepta
fuerat, id huc ad nostram Ecclesiam referri oportuit.(Apud Athanas.
Apol. 2.) Et simile est Decretus Concilij Sardicensis ut videre est in
Tomo 3 Concil. similibus expressionibus in Episto
lâ Iulij Papæ se supremum asserentis Iudicem Eccle
siasticum, ad quem liceret a toto mundo provocare;
& cum decretis Synodi Sardicensis hunc sedi ejus
suprematum subinde tribuentis. Nam ad hoc nuper con
cessum in dijudicandis rebus prærogativum Occidentales
alludunt: conati Patriarcham suum modis omnibus attollere quo9r quo adversa Concilia convellerent & se
præponerent Orientalibus. Illud denique Sozomenis
referentis quomodo Schismata homoüsiorum in Oriente
per literas Damasi sedata sunt & repugnantes opi
niones subjugatæ, abunde manifestant authoritatem
hujus Pontificis. Tempore Valentis, inquit, multæ de
divinitate spiritus sancti magna contentione factæ
sunt non minùs quàm antea de Verbo Dei Verbo. Huc spectat ill etiam illud Socratis post centum annos vindicantis authoritatem Papæ Romanæ contra Concilium Antiochenum quod sub Constantio proxime ante concilium Sardicæ Collectum fuit. Sed, inquit neque Iulius interfuit Romanæ Vrbis Episcopus; nec quemquam eò misit qui locum suum impleret:cùm tamen Ecclesiastica regula vetet ne absque consensu Romani Pontificis quicquam in Ecclesia decernatur Socr lib 2. c. 8. Eadem alia occasione repetit c. 17. Porrò cùm hæc quæstio agitaretur & contendendi studio magis magisque indies cresceret, Episcopus Vrbis Romæ re comperta scripsit ad Orientis Ecclesias ut Trinitatem consubstantialem& honore gloriaque æqualem una cum Occidentalibus Episcopis confiterentur: Quo facto, utpote controversia judicio Romanæ Ecclesiæ terminata, singuli quievere: eaque quæstio finem tandem accepisse videbatur. Sozon l 6. c 22. Si tantam exercuit apud exteras gentes authoritatem,quid non fecerit Præsul hic in Occidente? Sequenti tamen seculo per confirmatam Imperij divisionem, incursionem Barbarorum, translationem sedis Imperialis a Roma ad Ravennam & Vrbis crebras vastationes, authoritas hujus Præsulis diminuta fuit; non tamen cessavit usque dum a Phocate pleniùs restitueretur.
Vna cum potentia spectari potest splendor regalis et sumptuosa vivendi ratio. Et in qu hac quoque Papa Romanus eminuit. Testis est Amminanus, qui seditiones describens &horrendas isque istasin ipso Templo commissas cædes quibus Damasus concertando cum Vrsicino Episcopatum obtinuerat; hæc adjicit: Neque ego abnuo, consider ostentationem rerum considerans urbanarum, hujus rei cupidos ob impetrandum quod appetunt, omni contentione laterum jurgari debere: ùm id adepti suit ita securi10rcuri ut ditentur oblationibus matronarum, procedantque vehiculis incedentes circumspectè vestiti, epulas curantes profusas, adeò ut eorum convivia regales superent mensas., &c. Tanta sane erat Episcopi hujus externa gloria, ut Prætextatus vir Consularis et Vrbis Præfectus, teste Hieronymo, dicere soleret soleret ludens Damaso dicere: Facite me Romanæ Vrbis Episcopum & ero protinus Christianus. Hæ de E
Hæc de Episcopo Romano. Alexandrium verò permagnam, etiam apud exteras gentil regiones, potentiam et authoritatem fuisse, ex ijs solis patere potest quæ Constantinopolai prælicenter gesta sunt. nempe post mortem Valentis Imp. ubi Gregorius Nazianzenus Constantinopolim pergens cæpisset ibi prædicare doctrinam de coæquali Trinitate, & aliquos ad súi sententiam traduxisset : mittit Petrus Athanasij successor, & eum creat Episcopum Constanteinopoleos, non obstante quod urbs ista Episcopum suum [s Demophilum legitima et regulari successi one diu ante constitutum haberet. Mos equidem Scilicet mos erat his externarum ditionum invasoribus, ubi non possent Episcopos ad suas partes pertrahere (uti per totum ferè Occidrientem contigit,) non expectare vacationes sedium sed contemptis legibus Ecclesiasticis Anti-Episcopos constituere, ut Episcopus frangeret Episcopum & populum distraheret. Et quamvis hæc facientes non intrarent per ostiaum sed ecclesias invaderunt, quietas legitimorum pastorum greges exagitando & urbes turbulentis divisionibus replendo: non potuit tamen legitimus magistratus hos ovilium invasores arcere, quin statim persecutionis infamiâ notaretur. Quinetiam, quamvis hi ovinam pellem quandoque abjicientes, aperta rebellione insurgerent in Magistratum & acriter11r acriter pugnantdo miscerent omnia cætdibus (quod sæpe factum in Ægypto:) non potuit tamen Magistratus punire Authores rebellionis, quin Paræsules eorum (Athanansius, & Petrus cum similibus) celato prorsus rebellionis reatu & insinuatis alijs causis, hos pro Martyribus vel confessionibus celebarunt: inio nec erubuerunt martyres esse clamitare qui in ipso rebellionis aimpetu pugnando ceciderunt. Et si talia auderent in Imperatores quid mirum si spernerent coepiscopos, & sub prætextu religionis potentiam et dominatum Ecclesiasticum per totum orbem propagere miterentur? Sed audi quid præterea factum.
Vbi Petrus, ubi Gregorium constituerat Episcopum cConstantinopolitanum, non multò post a Maximo quodam Gregorij Presbytero & homine Ægyptio, nummis corrumpitur & mittit aa Baron. septum Episcopos Ægyptios qui Maximum hunc loco Gregorij nullo crimine damnati, nedum accusati quod sciam, crearent Episcopum. En egregiam dominatûs licentiam cum turpi avaritia violoatione fidei aperta fidei &c juris Episcopalis violatióne, & execranda Spiritus sancti venditione conjunctam! Facinora quidem viro quem Athanasius amicum charissimum & perpetuum socium atque comitem domi forisque habebat, & ut præ cæteris idoneum, commendabat eligendum in successorum Theod l. 4. c 20. Sed non mirum est eum talia fecisse qui Episcopalum, cùm vi populari retinere non posset, ubi vidit Imperatorem alijs rebus detentum, ut Imperij publicus hostis, iteratis ausibus invasit et concitata denuò seditione rapuit; haec scilicet edoctus exemplo Magistri. Neque minùs culpandus est Episcopus Romanus, qui cum et ipse similiter per seditionem gravissimam12r gravissimam & ingentus cædes in ipso templo factas: Episcopatum victor reportaverat, ubi vidit Valente Imperatorem alijs curis distractum, Petrum literis instigantibus ad populum datis remisit munitum. Sed per tales oportuit cornua Bestiæ surgere ac dominari.
Cæterum ne factis Petri desit fides, accipe narrationem eorem e probatis authoribus. Et quidem Gregorius Presbyter in vita Gregorij Nazianzeni hæc habet. Erat in regia civitate Maximus quidam genere Ægyptius – hic Presbyteri cujusdam opera usus & auro sceleris adminiculo fretus atque Alexandriam mittens, Petrum eo adducunt ut certos homines ad Maximum Episcopum creandum Constantinipolim mittat. Et quidem hæc dicto citiùs gerebantur. Ad Aderant ** sc. septem Episcopi Ægyptij quorum nomino vide apud Baronius a. 379 § 25. Gregorium in carm. de vit. sua. ex Ægypto qui Episcopatum Maximo darent. Talis Petrus ille erat qui cùm priùs Gregorium in Throno collocasset, postea Maximimūum Episcopum instuebat, ne literas quidem eas, quas ad Gregorium scripserat veritus. Postquam igitur advenêre qui ab eo missi fuerant – Maximum Episcopum creant. &c.
Sed et eadem ipse Gregorius Nazianzenus in vita sua sic descripsit.
– Petrus ipse Præsulum illorum arbiter
Prius quidem nos litteris clarissimis
Fucoque vacúsis, litteræ ipsæ
Facient, sacrato fixerit nos in Throno,
Dignatus atque nomine sit Atestetis:
Nunc venit autem νεβρὸs, ἀνtὶ παρθένου.
Hæc clara non sunt, hæc egent interprete.
Visum quid unquam dignius scena fuit,
Permulta quamvis lusa sint valde improba?
Aliud videbis ludicrum quod sit magis.
Vinum asserebat quispiam omnia vincere,
At fæminam alter: tertius palmam dabat
Vero. dedissum robur ast ego maximum
Auro13r
Auro, arbitratu cuncta quod vertit suo. &c.
Pergit dein describere undenam aurum hoc manibus sacrilegis conquesi stum sit & quomodo Maximus ordinatus sit.
Cum itaque Petrus hæc sibi arrogarit facienda in ipsa summa urbe Constantinopoli & Athanasius etiam cum suis in Conciliabulo Alexandrino, ut dictum est, eadem usurparit authoritatem in licentia constituerit Episcum constituendo episcopaom Antiocheniio (quæ duæ sunt erant totius orientis præcipuæ Metropoles) liquet Episcopum Alexandrinum his temporibus authoritatem quandam et jurisdictionem in totum Orientem insurpasse. haud minori licentia quàm Episcopus Romanus dominabatur in Occidente. vel potius utrumque per totum Orbem dominasse generali quadam authorite, speciali verò hunc in Ægypt libya et Pentapoli illum in Occidente regnasse
Atque ita, ut omnia ab initio repetam, ostendi religionem homoüsianam post Concilium Ariminense & ofvitum Constantij, a Papa Rom Alexandrino et Romano quasi fontibus duobus profluxisse & propagatam fuisse, eosque duos his temporibus duos Arbitres supremes & Principes ilstius Religionis, verssione solos istius religiones Principes vel ut proprio nomine dicam, Papas, hoc est Episcopos Episcoporum, ineffrenata licentia, longe latique dominasse
Patet igitur Ecclesiam Papisticam quæ in hunc usque diem perseverat bicornem surrexisse, post tempora Constantij: sed Quoniam vero contendi potest hanc Ecclesiam non tunc primum ortam fuisse sed ab ipsis Apostolorum temporibus propagatam, et ab Arrianis regnante Constantio oppressam, post post ejus obitum restitutam fuisse in pristinum statum; proponemus jam originem ejus Ecclesiæ hujus inquirendam eamque tam ex schismate quàm ex hæresi indigitabimus.