Drafts concerning Solomon's Temple and the sacred cubit

ta cubitorum altitudinem] contignatione interseptum esset [cœniculo superius constituto] sola prima ædes [Vestibulum intelligo] patebat in altitudinem perpetuam, per nonaginta cubitos tollebatur, cum longa [interiùs] quinquaginta cubitos esset ac viginti transversa. – Circa latera verò inferioris templi [ad us contignationem surgentis] mult{illeg}|i| erant cella triplici tabulato sib to cubiculi pervij triplici tabulato sibi mutuo impositi, & ad utrum [templi] latus ad eos introitus a [templi] porta [{illeg} templi, ^α[1] inter \ejus/ postea \in ejus poste/, inter {illeg} januas quibus ad utrum muri latus {illeg}tam suspensas] patebat pe \intervallo sex cubitorum/ suspensas, per medium murum] patebatant sex cubitos latum] patebant. [Inde per medium muri sex cubitos lati, ibatur ad cochleam in angulo \{uter}/ templi ad superiores cubiculos ducentē et a cochlea ad cochlea per cubiculos ostijs in s mediū cubiculorum ostijs in se mutuo patentium circundabatur templum.] Superor autem pars eosdem cubiculos non habebat, tanto erat angustior, celsior autem quadraginta cubitis, nec ita ut inferior ambitiosa. Colligitur enim centum cubitorum celsitudo universa, additis illis qui in solo erant sexaginta cubitis. – Ara verò pro \ante/ templum quindecim cubitis \[ab originis]/ alta, lata verò et longa angulis eminebat, & a meridie ascensus in eam clementer arduus resupinabatur. Sine ferro autem constructa erat, nec unquam eam ferrum tetigerat. Templum autem aram cingebat ex pulcherrimo saxo lorica gratissima us ad cubitum surgens quæ populum \[orientem versus]/ a sacerdotibus segregabat. Gonorrhæos hoc est semine fluentes item leprosos et fœminis tota civitas arcebat, & fœminis menstrua solventibus clausa erat. prædictum autem [muri segregantis] limitem nè puris quidem mulieribus transgredi permittebatur. Viri autem, qui non per omnia casti fuissent ab inferiori atrio \ad {prasitem} mulieres segregantem \secundam orientalem/ incipiente]/ & qui puri essent a sacerdotibus [interjecta illa lorica] prohibebantur. Hactenus Iosephus, qui ^β[2] alibi hæc ultima sic <2r> repetit. Quatuor porticus [seu atria \porticibus ornata/] habuit templum in circuitu & harum singulæ propriam secundum legem habuere custodiam. In exteriorem ita ingredi licentia fuit omnibus etiam alienis [inde Atrium gentium {illeg} ipsi \dictam/:] mulieres tantummodo menstruatæ transire prohibebantur. In secundam verò porticum [sic nominat podium quod porticus habebat |in| speciem construebatur] cuncti Iudæi ingrediebantur eorum conjuges cùm essent ab omni pollutione mundæ. In tertiam masculi Iudæorum mundi existentes at purificati. In quartam autem sacerdotes stolis induti sacerdotalibus. In aditum verso soli principes sacerdotum.

Hisce satis consentanea scribunt ^γ[3] Talmudici tradentes Atrium magnum (quod Montem domus vocant) quadratum fuisse, longum & latum extrinsecus quingentos cubitos |sacros| & contabulatum porticu inter porticum id est duplici porticu cinctum: interiora verò cincta primum muro cancellato duos cubitos Iudaicos vulgares alto, quem dicunt סורג Soreg, dein muro solido interiore dicto חיל Chajil, cujus altitudo versus orientem decem erat cubitorum, ex alijs autem regionibus major; postea spatio intermurali decem cubitos lato & ultimò portarum et exhedrarū ædificijs. Portas duas orientales Talmudici confundunt inter se unicam tantum describentes ei ascribentes conditiones ambarum: australes verò pergendo ab occidente numerant tres, portam ardoris portam oblationis et portam aquarum, tres item boreales domum incendij portam oblationis & portam aquarum prominentiæ. Addit R. Iose portas duas occidentaliores unam in australi latere dictam portam superiorem, alteram in boreali latere dictam portam Iechoniæ. Numerant itidem Talmudici sex \Conclavia seu/ exhedras, \cum gazophylacijs suis/ in atrio interiore. Collocandæ sunt singulæ inter binas exhed portas & exterius versus occidentem addendæ|a| ali{illeg}|a| duæ|o| ut in portis factum est. Nam ex Iosepho^[4] intelligimus exhedras duas in angulis atrij versus occidentem stetisse. Porta prominentiæ habebat cænaculum & in ea sacerdotes supernè excubias agebant & Levitæ infernè, ubi illi janua erat quæ aperiebatur versus murum Chajil Sic et Domus ardoris camerata erat & magna & quatuor habebat cubicula infernè duo in loco sancto, id est inter {illeg} \regione/ porticuum quæ apertæ erant in atrium interius duo verò in loco profano id est in {illeg} exterius in regione ga <3r> zophylaciorum quæ clausa erant ab atrio, eo nomine extra atrium id est in loco comparativè profano constituta. Et hæc duo aperiebantur versus locum profanum id est versus spatium intermurale. Similiter exhedra quæ dicebatur Lapidis quadrati constituta erat partim in loco sancto id est supra porticum & partim in profano id est supra gazophylacium, & aperiebatur in locum profanum seu spatium intermurale, erat amplissimum et augustissimum, nam sedebat in eo Sanhedrim magnum seniorum septuaginta. Descriptis concipe cæteras portas et exhedras {illeg} similes fuisse ut atrium uniforme constituatur. At in porta orientali duo tantum erant cubicula infernè, conclave Phinesi vestiarij a dextra portæ et conclave con|q|uentium sartagines a sinistra: unde colligitur illud atrij latus \angustius constitutum/ gazophylacijs caruisse. In angulis atrij mulierum \exterius/ loco exhedrarum erant atria quatuor singula 40 cubitos |sacros| longa. Ea uti construxerat Zerubbabel vice atriorum \quæ fuerant/ in angulis atrij magni. [Inter australia duo (et similiter inter borealia) concipe ambulacrum octo vel decem circiter cubitorum intercedere & muros utrin cubitis tribus vel quatuor circiter crassos esse |deambulationem & muros occupare spatium viginti cubitorum plus minus,| & longitudo tota erit {illeg} \quasi/ centum cubitorum fere \circiter/. Talmudici ponunt longitudinem totam 135 cubitorum, includentes, ut opinor, spatium totum \omne/ us ad atrium Israelis; qua ratione longitudo portæ aquarum \portæve prominentiæ/ etiam addenda est, quæ fuit cubitorū |32| 34 vel 35 circiter ut posthac dicetur. \{illeg}/ Latitudinem atrij mulierum (inter atria \illa/ angularia) Talmudici ponunt etiam 135 cubitorum.] Muri{illeg} autem describunt \atrij hujus erant/ læves et plani{illeg} & loco porticus adjunctum fuisse \habebant/ podium in circuitu ut mulieres supernè prospicerent adorando viri autem infernè. Sub atrio Israelis erant cellæ quæ aperiebeantur in atrium fæminarum in quibus Levitæ citharas nablia cymbala amp; cætera musica instrumenta reponebant. In latere orientali Ex atrio magno ascendebatur gradibus duodecim per {porticum} \latus/ orientalem in atrium mulierum et ex atrio illo gradibus 15 \semicircularibus/ in atrium Israelis, quod cubitis 135 longum & undecim latum erat. Dividebatur hoc atrium ab atrio sacerdotum ascensu cubiti unius; unde conjectantur Talmudici atrium Israelis altius fuisse, cum tamen ascensus <4r> ille fuerit Lorica cubitalis Iosephi atria rej{illeg} areas ejusdem altitudinis disterminans. Erat uti atrium Israelis \ipse/ in argo orientalis atrij sacerdotum. In margine boreali inter loricam & portam oblationis et e regione altaris erat laniena ubi sacrificia ad octo columnas suspensa nudabantur pellibus & carnes super mensas totidem disponebantur & lavabantur. Per portam oblationis inferebantur sacrificia mactanda ad boreale latus altaris intra loricam. Ibi erant viginti quatuor annuli sex ordinibus pavimento infixi ad quas ligabant mactanda sacrificia. Inter annulos & mensas quatuor \cubiti/ erant quatuor, et loricam per intervallum illud transijsse constat quia ponunt ^✝[5] Rabbini casum ubi aliquis extra atrium intionum stans manum porrigit intrò & sacrificiū vel occidit vel occisi sanguinem excipit: ut et ubi bestia mactata pedem porrigit extra atrium. Vnde constat insuper loricam ibi apertam fuisse: quod etiam necessarium erat ut sacrificia cæsa promptè efferrentur in Lanienam. Atqui ostio Loricæ respondere debet|b||at| ostium portæ, {Etsi} adeo stabat porta eo regione altaris directè. Per oppositam Oblationis porttam dictam etiam portam Primitiarum inferebantur primitiæ animalium \quæ/ ad australe latus altaris mactandæ \erant/. Et inter portas illas Talmudici latitudinem atrij ponunt 135 cubitorum eam sic computant. Ascensus altaris 30 cub|itorū.| Latitudo altaris 32 cub. inter altare et locum annulorum 8 cub. Locus annulorum 24 cub. Inde ad mensas 4 cubiti. A mensis ad columnas 4 cubiti. A columnis ad murum atrij 8 cubiti. Reliqui 29 cubiti sunt partim spatium a columnis occupatum, partim spatium inter ascensum altaris et murum australem atrij. Hos ^✝[6] Rabbini recentiores <5r> bifariam dividunt. Ego vero ita diviserim ut altare stet in medio atrij, quod fiet si viginti cubiti cum dimidio deputentur distantiæ inter ascensum altaris et murum et reliqui quatuor cum dimidio columnis. Imò verò ex illis {illeg} quatuor cum dimidio tribuerim unum cum dimidio latitudini mensarum (Ezek 40     & reliquos duos columnarum basibus. Nam mensis in directum positis columnæ \e regione/ totidem \respondentes/, {sic} respon, singulis singulæ, respondentes \respondentes/ disponebantur \itidem/ in directum, adeo non plus occupabant spatij secundum latitudinem quàm pro ratione basis columnæ unius. Altaris igitur in medio positu|i|m centrum a {illeg} \parietibus/ portarum distabat cubitis 67$\frac{1}{2}$ a lorica vero cubitis 50 circiter, adeo atriū intra loricam latitudo latum erat cubitos centum \perinde ut affirmat ✝^[7] Hecatæus/ duplicata \nimirum/ mensura atrij tabernaculi Mosaici, et margines atrij utrobi latæ erant cubitos 17$\frac{1}{2}$. Latitudinem ædificiorum inter margines & spatium intermurale si{t}|c| computo. Bases columnarum porticus {illeg} \3$\frac{2}{3}$/ cub. Interior latitudo porticus 7 cub. \dupla latitudinis basium./ Murus una cum semicolumnis |3$\frac{2}{3}$| 4 cub. Interior Gazophylaciorum latitudo 7|$\frac{1}{2}$| {illeg} cub \inter murus et locus graduum ducentium ad superiora 8 cub/. Murus exterior \{illeg}/ Gazophylaciorum \& loci graduum ducentium ad superiora/ 2$\frac{1}{2}$ {illeg} cub. Summa 32$\frac{1}{2}$ cub. Hanc duplicatam adde cubitis 135 & fiet |fiet| latitudo atrij inclusis ædificijs, \fiet/ {illeg} cubitorum ducentorum \inclusis ædificijs/. Eandem concipe latitudinem \externam/ esse atrij mulierum inclusis atrijs angularibus. Adde spatium intermurale decem cubitorum {illeg} utrin et latitudinem muri Chajil 6 cubitorum utrin & fiet \sacrarij intra murum Chajil/ latitudo tota cubitorum 220. Pone autem murum Chajil sex cubitos latum quia Titus Imperator hunc ariete omnium fortissimo per dies       continuos^[8] pulsando nihil profecit

Longitudinem atrij inter muros Talmudici ponunt 187 cubitorum, eam \a lorica ad murum occidentalem/ sic computant. Latitudo atrij Israelis 11 cub. fine ad altare 11 cub |Inter atrium Israelis & altare sacerdotum inter inter non ministrantium undecim cubitorum|. Altare 32 cub. Inter altare et vestibulum templi 22 cub. Templum 100 cub. Inter templum et murum occidentalem atrij 11 cub. Templi longitudinem sic computant. Murus vestibuli 5 cub. Vestibuli <6r> latitudo interior 11^cub. Murus templi 6 cub. Locus sanctus 40 cub. Velum. 1 cub. Sanctum sanctorum 20 cub. Murus 6 cub. Thalamus 6 cub. Murus thalami 5 cub. His \Quibus omnibus/ adde atrium Israelis 11 \cub./ et implebitur summa 187 cub. Hic a centro altaris ad occidentalem terminum atrij sunt cubi 149, duplicata {mensura} Mosaica quamproximè. At ex centro altera parte centri altaris ad us loricam cubitalem versus orientem, ubi juxta proportionem Mosaicum duplicatam deberent esse cubiti 50 sunt tantum cubiti 27: id adeo quia atrium illud a parte orientali {templi} decurtarunt ut atrio fæminarum plus relinqueretur{illeg} spatij. Inde etiam gazophylacia ibi nulla {illeg} \constitu/erunt et marginē atrij ibi tertia parte minorem fecerunt quam ex alijs lateribus. Ponamus quo porticus {illeg} illius eadem circiter proportione diminui ita tota ejus latitudo sit 11 cub. quod quiden fiet si latitudo basis columnæ² sit 22 palmorum, latitudo deambulationis inter columnas bases ad la badinem basium ut 5 ad 4 et latitudo muri {illeg} columnis intertexti crassitudo quasi cubitalis. Talem esse debere latitudinem hujus porticus colligo præterea ex dispositione portarum ex exhedrarum ad latum lateralis atrij |deambulationem internam columnas et murum columnis intertextum eadem circiter proportione diminui ita latitudo deambulationis erit 4$\frac{1}{2}$ cubitorum, ea muri quasi palmorum sex vel septem circiter et ea porticus totius cubitorum undecim, quæ una cum reliqua atrij longitudine efficit cubitos 198. Adde murum occidentalem cubitorum duorum et complebitur longitudo tota cubitorum ducentorum. Adde præterea spatium intermurale utrin et| Sic igitur longitundinis{illeg} mensuram Mosaicam duplicatam quæ intra loricam inveniri debuit Iudæi in atrio toto inclusis ædificijs tenuerunt. Adde Sic etiam longitudine æquatà latitudini sacrarium sex seu quadratum erit. Adde {illeg} utrin spatium intermurale et complebitur tota longitudo intra murum Chajil cubitorum 220 & sic sacrarium deambulatione dec id est latitudini intra murum eundem æqualis, & sic area tota intra murum illum quadrata erit, et sacrarium spatio intermurali decem cubitos lato undi cingetur ita ut ejus figura quadrata circumabmbulando|ti|bus {illeg} et \magis/ notare posset sensibilis et notabilis redderetur. At talem hæc ita se habere planè confirmat Iosephus affirmando sacrarium sursum quadratum fuisse \& proprio muro circundatum./ Intelligit enim non totum sacrarium incluso <7r> atrio fæminarum ut opinatus est Capellus sed sacrarij planum superius ad quod ex atrio fæminarum per \gradus/ quindecim ascendebatur quod strictè dicebatur sacrarium Verba illa ejus τετραγὼνον δὲ ἄνω sursum quadratum perspicuè significant planum superius. Porrò sacrarij dimensiones quoad longitudinem hic rectè assignatas esse docet constitutio portarum et exhedrarum ad lateræ, quæ ita se habet.

Ex Iosepho constat januas in septo {illeg} at adeo ipsis respondentes portas æqualibus intervallis ab invicem {illeg} & inter binas portas satas fuisse singulas exhedras magni spatio triginta cubitorum gentilium id est viginti sacrorum circiter Iosephus convertendo cubitos de sacris in gentilis sæpe utitur numeris rotundis proximis. Loco viginti scripserim hic viginti duos. Nam columnæ binæ quibus exhedræ singulæ sustinebantur minore spatio includi nequeunt. Harum ambitus consensu Iosephi et Talmudicorum erat octo cubitorum. Vnde diameter scapi est 2$\frac{6}{11}$ cubitorum. Ad hanc capta basis in proportione ut tria ad duo capta \latitudo/ basis erit 3$\frac{9}{11}$ cubitorū seu 23 palmorum ferè. Sit ista tantùm 22 palmorum. Intervalla basium \ex {illeg}/ non debent esse minora basibus. [Si Philo conferendo ambitus atriorum duorum non descripsisset eum hujus quam alterius submissiorem esse et in apparatu plus austeritatis præ se ferre vix admisissem columnas adeo constipatas.] Sint autem intervalla basium æqualia basibus] \sueto ipsis æqualia/ (nam proportio illa simplicissima est) et columnæ duæ cum totidem semicolumnis et intercolumnijs tribus occupabunt spatium viginti duorum cubitorum \exhedræ uni/ inter portas binas deputandum. Portam vero æquarem exhedræ dempto ostio. Nam sic omnia inter se constabunt optimè. Portæ duæ oblationis latitudine 32 cubitorum exactè respondebunt altari intermedio. Exhedræ duæ proximæ occidentem <8r> versus latitudine viginti duorum cubitorum respondebunt spatio ejusdem latitudinis inter altare et Vestibulum templi. Portæ duæ incendij et exhedræ \duæ/ sequentes portæque; ultimæ occupabunt spatium omne cubitorum 86 e regione vestibuli {illeg} templi supra thalamos laterales surgentis. Et exhedræ duæ ultimæ cum parietibus suis occidentalibus tres cubitos crassis {illeg} implebunt spatium reliquum cubitorum 23 us ad murū occidentalem atrij. Ad orientem vero exhedræ duæ ultimæ latitudine 22 cub. respondebunt spatio ejusdem latitudinis inter altare et porticum orientalem. Et portarum duarum ultimarum alæ occidentales latitudine undecim cubitorum porticum orientalem capient et ostia ducent in interjectum spatium intermurale ejusdem latitudinis. Nam ostia portarū omnium juxta Talmudicos erant decem cubitos lata et viginti alta. [Alæ verò duæ orientales comprehendent murum \orientalem/ spatij intermuralis et ultra prominebunt in atrium fæminarum{illeg}. Vnde unam harum portarum Talmudici nominant portam prominentiæ. Eandem R. Iose vocat portam Cantorum. Nimirum duobus in locis cantabant Levitæ, uno supra gradus quindecim hoc est in spatio intermurali e regione hujus porta, altero in suggestos posito ad loricam cubitalem interiùs inter atrium Israelis et altare. Per hasce duas portas ibant tam viri quàm fæminæ in atrium mulierum adeo ostia earum non ducebant in atrium interius. Stabant tamen hæ portæ \cum alijs septem/ in peribolo atrij interioris eo quod Iosephus portā decimam \æream atrij in atrio fæminarum/ a reliquis novem \argenteis/ distinguit nominando eam portam ἔξω της νεως portam extra templum id est extra sanctuari sacrarium interius. Sola igi At hisce circumstantijs planè confirmatur situs portarum a nobis assignatus.

Porro ut atrium interius producitur adjuncto atrio <9r> fæminarum sic series ædificio exhedrarum et portarum utrin producitur adjunctis in directum atriolis exhedris apertis seu atriolis duobus hinc et duobus inde in angulis atrij fæminarum, et spatium intermurale productū ambit omnia. Hæc intelligimus ex Talmudicis qui atriola cubi singula 40 cubitos longa fuisse tradunt, et in singulis angulis atrij fæminarum stetisse. Vnde alæ orientales portarum prominentium retrahendæ sunt de angulis orientalibus occidentalibus. Si maneant extrinsecus supra spatium intermurale et intrinsecus atriolis cedant \magis/ gratus erit aspectus interior et longitudo tota a porticu orientali ad \us/ murum orientalem atrij fæminarum ita se habebit. Spatium intermurale 10 ^cub. Murus \ejus/ 2 ^cub. Atriolum 40 ^cub. Murus ejus 1$\frac{1}{2}$ ^cub. Deambulatio inter atriola 5 ^cub. Murus atrioli ulterioris 1$\frac{1}{2}$. Atriolum illud 40 ^cub. Summa toto 100 ^cub. Adde sacrarium interius et longitudo tota erit 300 ^cub. Adde murum occ|r|identalem atrij fæminarum 2 ^cub et spatium intermurale intrins \tam ad occidentem quam ad ori/ /hinc inde\ et longitudo tota {illeg} intra murum Chajil erit 322 ^cub. Murum hunc constituerim crassissimum tum quod extimus erat et in se habebat fores portarum tum quod Romani ut author est Iosephus eundem ariete omnium fortissimo, cui urbium mœnia haud difficulter cedere solerent pulsando sine intermissione per integram septimanam nihil omninò profecerunt. Sit igitur ejus c|C|rassitudine \igitur/ sex cubitorum ad exemplar \æmuletur/ murū extimū in templo|i| Ezekielis et cap 40.5, Et tota Sanctuarij longitudo exter erit {illeg} 334 cubitorum, latitudo 232 cubitorum 232. Detrahatur latitudo interna 135 ^cub. et reliqui dimidium 48$\frac{1}{2}$ erit longitudo portæ; cui si addideris ornamenta facierum facilè complebitur longitudo \illa/ cubitorum 50 quam Ezekiel portis assignavit. Spatium intermurale per medium portarum <9ar> {omnium} ostijs transversis decem cubitos latis viginti altis transire concipe. Quibus ita constitutis di{illeg} longitudines portarum exhedrarum, loci separati, et atrij fæminarum erunt ad invicem \latitudines/ in porportione sesquialtera quamproxime. Nam dimensiones illæ in portis sunt 48$\frac{1}{2}$ vel 50 ^cub & 32 ^cub. in exhedris 22 ^cub et 32$\frac{1}{2}$ cub. in loco separato pone vestibulum 135 ^cub et 90 ^cub et in atrio Fæminarum 135 ^cub et 88 ^cub. Simplicitas proportionum in his æde et sacris structuris {illeg} \maximè/ affectabatur. Volunt Talmudici atrium fæminarum quadratum fuisse. Qua ratione addendi sunt cubiti 47 orientem versus. Verū tantam amplitudinem \una cum spatio us ad septum cancellatum et ultra/ atrium magnum non capiet et longitudo sanctuarij totius longitudo cubitorum 334 supra asignata \plane/ stabilitur duplici argumento. Vnum est quod ✝^[9] Hecatæus Iosepho antiquior \circa tempora/ stante templo scripsit long et circa tempora Alexandri magni scripsit longitudinem sanctuarij fuisse quasi quin plethrorum lapideum templi peribolum longum esse quasi quin plethris, id est cubitis 333$\frac{1}{3}$. Ibidem Hecatæus latitudinem sanctuarij ponit centum cubitorum, id est intra loricam. Cubiti illi sunt sacri adeo Hecatæus vir gentilis |&| in Ægypto degens mensuras suas a Iudæis Alexandrinis acceperat id in cubitis Iudæicis sacris eos retinuit quasi essent cubiti Græcorum ad quos scripsit et cubitos audi{illeg}ens cogitabat de cubitis Græcorum ad quos scrip \et his hos retinuit quasi essent/ ne noverat reductionem hor|s|um cubitorum in cubitos \eos/ Græcorum ad quos scripsit \reducere/. Cubitos igitur audiens cogitabat de cubitis Alexa Græcorum & \cogitabat de cubitis vulgaribus et/ ob simplicitatem expressionis per cubitis posuit \ponebat/ plethros. Restituantur cubiti et periboli lapidei longitudo erit cubitorum 333$\frac{1}{3}$ vel numero integro cubitorum 334 ut supra. Alterum argumentum est quod Altare stare debet in medio sacrarij totius. Stabat enim olim in medio atrij magni et Iudæi locum ejus haud facilè mutaverint Stare etiam debebat sacrarium interius in medio atrij magni ac terminis suis orientali et occidentali æqualiter <10r> distare ab illius lateribus. Situs alius irregularis & indecorus foret \portas illius suis oblationum portis directe respicere/. Stat ita altare in communi centro At ita se res habet in descriptione nostra. Stat altare in medio tum atrij sacerdotum tu interioris quod vestibulo templi et porticu orientali hinc inde terminatur, tum sanctuarij totius interioris distans a muro extimo Chajil hinc inde cubitis 161, at adeo in medio etiam atrij magni. Non potest atrium mulierum cubito uno augeri quin concentricitas cessabit.

<11r>

latitudo interior 11 cub. Murus templi 6 cub. Locus sanctus 40 cub. Velum 1 cub. Sanctum sanctorum 20 cub. Murus 6 cub. Thalamus 6 cub. murus Thalami 5 cub. Spatijs ho|i|c descriptis portæ et Exheda|r|æ e regione aptè respondebunt si portarū oblationis longitudines ponantur 32 cub. exhedrarum vel|r|ò longitudines 22 cub. |ut portæ exteriùs & Exhedrae interius quadratæ sint quamproxime| Sic enim portæ duæ oblationis{illeg} \accurate/ respondebunt altari {illeg} \intermedio/ {illeg} et exhedræ utrin ad utrum latus harum portarum \respondebunt/ spatijs \viginti duorū cubitorum/ inter altare et ædificia hic inde utrin Exigua illa vestibuli latitudo undecim cubitorum male respondet magnæ ejusdem \tum/ longitudini \tum altitudini/ & fortè ex Ezek cap 40     desumpta fuit. Si cum Iosepho ponamus latitudinem fuisse vigiti {sic} cubitorum, |&| muros und{ecim}|i| sex cubitos latos faciamus, Vestibulū latitudine externa cubitorum 32 accuratè respondebit portis ardoris et incendij e regione. Et reliqua templi longitudo satis respondebit reliquis duæ exhedris cum porta intermedia utrobi. Addiderim verò templi longitudi cubitum unum (aucta si placet vel latitudine Ezek 41    ) ut tota vestibuli templi longitudo, exclusis thalamis sit centum cubitorum. Et fortè thalami etiam non\n/ihil augendi sunt. Deni \Cæterum/ porta aquarum {illeg} \ei respondens/ porta prominentiæ in atrij angulis orientalibus respondebunt portæ orientali intermediæ cæteris portis paulo majores constituendæ. Deni porta aquarum ei opposita porta prominentiæ alis suis occidentalibus porticui orientali respondebunt si modò portæ illæ cæteris paulò majores constituantur. Sit earum longitudo 38 vel 40 cubitorum. Deme latitudinem ostij 10 cubitorum. Nam Ostia portarum omnium Talmudici ponunt decem cubitos lata et viginti alta. Reliqui dimidium \{illeg}/ 14 vel 15 cubito|i|rum erit \De longitudine portæ deme latitudinem ostij & reliqui dimidium erit ala respondens/ latitudini porticus quam sic computo. Bases columnarum 3$\frac{1}{2}$ cub spatium inter columnas et murum 7$\frac{1}{2}$ cub circiter. & latitudo muri una cum semicolumnis 4 cub. Summa 15 cub. Adde spatium intermurale \Deni/ In angulis atrij versus orientem concipe portam aquarum et portam pro

< insertion from the right margin >

Per hasce \duas/ portas ibant tam fæminæ quam viri in atrium mulierum adeo ostia earum non ducebant in atrium interius, stab stabant tamen hæ \p/ in \p/ atrij sup interioris eo quod Iosephus portam orien decimam a reliquis novem distinguit hoc titulo quod ista stabat nominando eam portam ἐξω της νεως portam extra templū id est extra sacrarium interius. Sola igitur porta illa decima stabat extra sacrarium superius. At his circumstantijs situs

< insertion from higher up the right margin >

oes præter orient

atrij fæ

< text from the right margin resumes > < text from f 11r resumes > <11v>

cubiti 30 \pro/ latitune {sic} atriolorum incluso muro proprio quo \versus/ atrium fæminarum terminatur A portis|a| prominentis prominentiæ et \similiter a porta/ æq. numerentur cub. 40 incluso pro longitudine atriolo|i|rum incluso muris|o| suis|o| \versus orientem/. Sit muro|i|rum crassitudo cubitalis et longitudo atrij|o|li erit 39 cub. \muro excluso./ Adjungitur aliud atrium ejusdem longitudinis et {muri} longitudo tota inter portam \prominentiæ/ et murum orientalem {illeg} atrij feminarum erit 79 cub. Adde alam orientale portæ prom illius alam orientalem et ostium et longitudo tota erit 200 cub. Hæc est longitudo atrij mulierum incluso spatio intermurali interiore. Assignant Rabbini longitudinem cubitorum 137 Adde sacrarium superius & longitudo tota erit cubitorum 300. Adde murum orientalem atrij mulierum et puta bicubitalem et longituto {sic} tota \sacrarij/ intra spatium intermurale erit cubitorum 302. Adde spatium intermurale \utrin/ et longitudo tota intra murum Chajil erit 322 cub. Murum hunc constituerim crassissimum tum quod extimus erat et in se habebat fores portarum tum Iose Romani ut author est Iosephus hunc murum ariete omniū fortissimo \cui urbium mœnia haud difficulter cedere {illeg} solerent/ ³per integram septimanā pulsan sine intermissione² pulsando¹ nihil \omnino/ profecerunt. {illeg} Sit igitur ejus crassitudo sex cubitorum ad exemplar muri extimi tam in templo Ezekielis cap 4.     et tota sanctuarij externa longitudo erit cubitorum 334. {illeg} Id quod confirmatur duplici argumento Seu Vnum est quod Hecatæus \vir Gentilis/ apud Iosephum scribit longitudinem

puta duorum cubitorum et complebitur atrij longitudo tota cubitorum ducentorum. Sic igitur Iudæi Mensuram ducentorum quam retinere debuerant intra loricam, retinuerunt intra muros exteriores. Adde porticum orientalem 11 ^cub. et spatium ulterius intermurale 10 cub. et longitudo tota intra murum Chajil erit 221 cubitorum, id est quin plethrorum circiter ut affirmat ^✝[10] Hecatæus. apud Iosephum {illeg} Nam quin plethri sunt cubiti 333. Iudæi autem a quibus Hecatæus vir gentilis mensuram didicerat, exprimebant cubitum Atticum rotundè per duas tertias partes cubiti sacri ut ex Iosepho mox constabit. adeo cubiti illi 333 sunt 222 sacri. Sic atrij longitudine et latitudine atrij intra murum Chajil sibi mutuò æqualis (nam differentia cubiti unius contemnenda est) sacrarium

<12r> < insertion from the right margin >

Vnde anguli illi sunt alæ orientales portarum extimarum de anglis {sic} occidentalibus retrahendæ \sunt/ et solummodo extrinsecus supra spatium intermurale Si maneant extrinsecus super spatium intermurali et intrinsecus atriolis cedant gratus erit gratus erit aspectus ubi et longitudo tota a porticu orient. ad murū orientalem atrij fæminarum ita se habebit. Spat int 10^c Murus 2^c atriol 40^c murus atr 1$\frac{1}{2}$^c Deamb 5^c m 1$\frac{1}{2}$. Atr. 40. Summa 100^c. Adde sacr. interius et long tota erit 300 ^c

< text from f 12r resumes >

De summa 187 cubitorum desunt 11. Addunt recentiores atrium Israelis. Verùm exigua illa Vestibuli interno latitudo cubitorum undecim malè respondet magnæ ejusdem tum longitudini tum altitudine male respondet & forsan ex Ezek. 40.49 \male intellecto/ desumpta fuit. Si cum Iosepho qui locum viderat ponamus latitudinem illam fuisse 20 cubitorum & murum ejus undi sex cubitos latum constituamus, templi longitudini addamus præterea cubitum (aucta si placet Veli latitudine Ezek 41.3) eo ut tota vestibuli templi longitudo sit præter thalamos ad occidentem sit 100 cubitorum, jam {illeg} complebitur atrij longitudo illa 187 cubitorum. Desunt verò 13 cubiti de mensura Mosaica duplicata; id adeo, quia atrium illud a parte orientali Iudæi decurtarant ut atrio fæminarum plus relinqueretur spatij. Inde etiam gazophylacia ibi nulla fuerunt & margo atrij ibi tertia parte minor \fuit/ quam ex alijs regionibus lateribus. Ponamus quo porticum eadem circiter proportione diminui ita ut ambulacrum ejus sit quasi 6 cubitorum latitudinis & adjectis ex una parte basibus columnarum 3$\frac{1}{2}$ cub. ex altera, semicolumnis cum muro intertexto 3$\frac{1}{2}$ cub. {illeg} \{illeg}/ et porticus externa latitudo erit \sit/ quasi 12 ^cub. Adde spatium intermurale 10 cub & murum Chajil 3 cub & ad occiduum atrij planes eundem murum 6 cubitos atrij longitudo cum ædificijs suis et muris longitudo tota erit 230 cubitorum {illeg} 230, vel si duo alicubi cubiti (aucta si placet latitudine thalamorum occidentalium) interponentur, cubitorum 232 quanta erat ejusdem latitudo. Sic erit |tota ejus latitudo sit 11 cub. Mensuram vero cubitorum 187 crede longitudinem esse atrij lorica utrin terminati. Adde atrium Sacerdotum cubitorum 11 ad orientem et deambulationem ad occidentem inter loricam et murum extimum porta 1111      et tota sacrarij longitudo intra murum Chajil erit 220 cubitorum, id est quin plethrorum circiter ut affirmat ✝^[11] Hecatæus. Et sic longitudine & latitudine intra murum Chajil \sibi mutuo/ æquales| sacrarium <13r> sursum quadratum \erat/ ut asseruit Iosephus. Intelligit enim not non totum sacrarium incluso atrio fæminarum ut opinatus est Capellus, sed sacrarij planum superius ad quod ex atrio fæminarum per quindecim gradus ascendebatur. quod strictè {illeg} {illeg} dicebatur sacrarium. \Sic igitur computus noster conjunctis Iosephi et Hecatæi testimonijs confirmatur./ Latitudini porticus orientalis tredecim \duo|n|decim/ cubitorum concipe alas occidentales portæ aquarum et portæ prominentiæ in angulis atrij constitutas respondere, ostia verò spatio intermurali. Nam omnium portarum ostia erant decem cubitos lata & viginti alta, authoribus Talmudicis. Ex aliorū orientalibus \longitudine/ Murus Chajil occupabit duos \tres vel quatuor/ cubitos circiter & reliquis decem \octo vel septem/ cubitis portæ ulterius prominebunt. Scribunt enim Talmudici portam prominentiæ sic dictam fuisse quia prominebat extra atrium. Eandem R. Iose vocat portam Cantorum. Nimirum duobus in locis canebant Levitæ, una supra gradus quindecim, hoc est in medio \spatio interm{illeg}urali/ inter portas hasce, altero in suggesto posito ad loricam cubitalem interiùs inter atrium Israelis et altare. Portæ reliquæ \consimili/ longitudine 32 cubitorum et exhedræ longitudine 22 cubitorum optimè respondebunt partibus atrij \e regione/. Sic enim ehedræ {sic} duæ primæ respondebunt spatio {illeg} 22 cubitorum inter porticum orientalem et altare, portæ duæ oblationum longitudini altaris intermedij \cubitorum 32/, exhedræ duæ secundæ intervallo ver inter altare et vestibulum \cubitorum 22/, portæ duæ sequentes latitudini vestibuli cubitorum {illeg} 32. exhedræ duæ proximæ portæ & exhedræ ultimæ \cum earum occidentali pariete conjunctim/ toti {illeg} thalamorum longitudini, & spatium manebit undecim \tredecim/ cubitorum coquendis sacrificijs necessarium nisi mavis exhedras ultimas eous producere. \Sic portæ demptis ostijs æquales erunt exhedris./ His mensuris etiam efficiuntur portæ exteriùs & exhedræ interiùs quadratæ nisi mavis quamproximè: quæ figura in sacris ædificijs affectatur. Deni Talmudici circa templum numerant thalamos 38 quorum 30 constituunt

<12v>

Sanctuarij, hujus fuisse quasi quin plethrorum. Quin plethri sunt cubiti {illeg} \Attici/ 333$\frac{1}{3}$. Hecatæus autem vir gentilis cum fuerit in Ægypto \sub Regibus Græcis/ degens mensuram illam a Iudæis Alexandrinis proculdubio didicerat, et \plethros vel/ cubitos audiens cogitabat de mensuris Græcis cum Iudæi intenderent suas. Id liquet ex latitudine atrij interioris quam Hecatæus ibidem ponit {illeg} cub 100. \Hi/ Cubiti illi sunt sacri, Hecatæus verò adeo \at adeo [a/ a {sic} Iudæor|is|um narrationibus desumpta. \positu assignati. Nec tamen/ Hecatæus \etsi tamen vero/ vero ad gentiles suos scriberet absolute ponit cubitos 100 tanqu non transbebit \hos eos/ cubitos illos \narrationibus derivati]/ in Gentiles sed {illeg} sub {illeg} Græci illos Græcorum sed retinet cubitos Hebraicos perinde quasi ipsi gentiles erant. S \Hec. mensuras a Iudæis accepit id in cubitis sacris ne novit cubitos s/ ab Hecatæo vero ad Gentiles suos scribunt{illeg}|e|{illeg} {sic} ponuntur quasi Attic{i} erant. Andiverat igitur Hecatæus mensuram Iuda Iudæi igitur mensuras Templi sui non Græcas sed sacras pro more suo posuerunt. Hecatæus reducet numerum cubitorum a plethros \ob simplicitatem expressionis/ pro cubitis posuit plethros. Restituantur cubiti et tem sacrarij longitudo erit 333$\frac{1}{3}$ cubitorum vel ut nos habemus \numero rotundo/ 334 ut nos habemus. Alterum argumentum est quod Altare stare debet in medio templi sacrarij totius. Stabat enim \olim/ in medio atrij magni {illeg} in templo Salomonis et Iudæi situm templi spec \locum/ ejus haud facile mutaverint. Stare etiam debebat Sacrarium interius in medio atrij magni ac terminis suis orientali non propius a & occidentali æqualiter distare a lateribus \illius/ ejus. Situs alius irregularis et indecorus foret. Ergo Concentrica sunt ergo Atrium magnum sacrarium interius et altare Stat ita Altare in communi centro. At ita se res habet in in {sic} descriptione nra. Stat altare in medio \hinc/ Atrij Sacerdotum. Nam ex una parte sunt vigiti {sic} cubiti duo cubiti ad Vest. templi ex altera totiò ad porticum orientalem. Ex una parte Istuc sub alæ vestibuli templi latitudini 28 cub ex altera porticus orientalis et spatium intermur: conjunctim latitudine consimili \{Iud}/ Ex una parte est locus separatus spat cub 90 ex altera atrium mulierum spatio etiam cub 90. Inde ex utra parte sunt. murus sacrarij {illeg} duorum ei spatium intermurale 10 cub. {illeg} \&/ murus Chajil 6. cub. Sic tota dist. a mu tam centro alt. ad \externam faciem/ murum Chajil tam ad unam parte{m} quam ad alteram est cub 1{illeg}|67|.

^{[Editorial Note 3]}

spatium omne cubitorum 86 e regione vestibuli ac templi surgentis supra gazophylacia lateralia surgentis, et exhedræ de occidenta ultimæ quas Iosephus occidentales vocat {illeg} una cum earum perietibus {sic} tres cubitos crassis spatium omne \reliquum cubitorum 25/ us ad murum occidentalem atrij. Ad orientem vero exhedræ duæ ultimæ latitudine cubitorum 22 respondeberat occupabunt \latitudine 22 cub./ spatium omne inter altare et porticum orientale occupabunt. Et portæ duæ ultimæ alis \sitis {illeg}/ occidentalibus portarum duarum ultimarum alæ occidentales latitudine 11 ^cub porticum orientalem \interjectam/ et ostia latitudine 10 ^cub spatium intermurale inter se capient exactè Et ostia latitudine 10 cub. respondebunt spatio ulteriori intermurali. Nam ostia portarum omnium juxta Talmudicos erant 10 cubitos lata et viginti|20| alta. {illeg} Alæ verò duæ orientales ex Talem verò fuisse situm harum portarum {illeg} intelligimus tam ex Iosepho quam ex Talmudicis

<13v>

|#| Descripsi jam templum secundum sed conciliandus est Iosephus cum Talmudicis quoad mensuras. De his fusè disputare locus non est. Dicam breviter quod Iudæi pro mensuris Gentium usurpabant sub nominibus gentilibus mensuras proprias ut cubitum sacrum pro passu Romano minori, duos cubitos sacros pro passu majori, cubitos sacros milla seu Berah pro milliari minori, cubitos sacros bis mille seu iter Sabbati pro milliari majori, mensuram quatuor palmorum sacrorum pro cubito Attico \Græcorum/, ejusmodi cubitos 400 pro stadio \Græcorum/ et longitudinem cursus equorum Regiorum in valle juxta templum \quasi/ calamorum 70 \circiter/ seu cubitorum sacrorū 400 pro stadio majori. Hoc stadio describit Iosephus ambitum atrij exterioris. Stadium alterum intelligunt ^a[12] Talmudici ubi æquant milliare id est bis mille cubitos \sacros/ stadijs septem cum dimidio. Et hujus stadij cubito utitur Iosephus in descriptione templi \ad Gentiles scribens/ passim utitur præterquam in decantatis quibusdam et in S. Scriptura memoratis templi strictè dicti mensuris ubi cubitum sacrum retinendum esse putavit. Constabit id collatione cubitorum Iosephi cum cubitis sacris Talmudicorum in sequente tabula.

Sic et ubi Iosephus numero rotundo ponit exhedras cubitorum triginta, scribendi sunt viginti sacri vel magis accuratè viginti duo ut supra. Et simili reductione opus habent alij quidam numeri Iosephi. Exposui verò in superioribus hunc quatuor palmorum cubitum per cubitum. Romanum tanquam mensuram proximam, eo quòd Iosephus ad Græcos et Romanos et Græcos scribens homines cubito proculdubio usus sit quem illi pro suo sine notabili errore habere possent.

|11. 17,5. 4,5. 7875 /7000\ (7,1591|

<14r>

gitudo sit 187$\frac{1}{2}$ cubitorum, et hujus vicesima pars \seu/ 9$\frac{3}{8}$ cubiti distantia inter centra columnarum. Vnde \ex rationibus Architorum/ sequitur bases columnarum esse debere quatuor cubitorum longitudinis et latitudinis et scaplorum diametros duorum cubitorum et quatuor palmorum. Sic etiam columnæ tantæ erunt quantū tres homines consertis inter se brachijs amplecti possunt. Ratio Eustyli Vitruvium rec secundum Vitruvium requirit intervalla columnarum paulò minora, sed hæc magis grata sunt, et pro epistylijs adsunt hic ingentia marmora quæ frangi nequeunt. Ex magnitudine columnarumtectum & intercolumniorum colligitur altitudo interna porticus quasi quatuor calamorum. Cubicula superne constructa & parietibus marmoreis quasi duos cubitos crassis ab invicem discreta longitudinem \intrinsecus/ habebunt sex calamorum, latitudinem trium, altitudinem (ut in templo fit) intermediam puta quatuor. \calamorum quatuor vel paulo minorem. Spatia ampla esse debent ne suffocetur multitudo./ Adde tabulati ac tecti crassitudines quasi duorum {cub} duodecim calamorum cubitorum \conjunctim/ |podij tectum cingentis altitudinem| et altitudo tota externa erit \quasi/ cubitorum sexaginta. \Pavimentum verò porticuum superet pavimentum atrij altitudine quasi dimidij cubiti et excurrat ultra bases columnarum dimidio cubito versus atrium/ At talia sunt ædificia ubi populus diebus festis comedit sacrificia.

Ex portis atrij interioris itidem determinantur ædificia in perimetro illius atrij. Cingendum est ips|ll|um juxta portarū facies internas lorica saxea Cubitali, dein margine subdiali in quem pateat introitus per interiora ostia in lateribus portarum, tum porticu (Ezek. 42.6) in quam pateant ostia exteriora in ijsdem portarum lateribus sita stante interna serie columnarum e regione mediorum thalamorum externa cum pariete intertexto e regione thalamorum externorum directè. In pariete illo sint introitus in gazophylacia \Principum/ cubicula \{illeg}/ infern\io/ra quæ Iosephus gazophylacia nominat, et inde per gradus in crassitudine mur \parietis/ extimi ascendatur ad \superiora Principum/ cubicula superiora supra inferiora illa et porticum conjunctim constructa. Cujus parietis facies extima \in eosdem constitue{re}|nda| \esse/ plano cum/ facies extima portarum respondent|re| |debet| {illeg} \tum/ quod facies extima portæ dicitur facies extima atrij interioris Ezek 40.19 et \tum quod/ cubicula \etiam/ inferiorum sacerdotum eous extenduntur. \Pavimentum verò porticus excurrit ultra columnas bases columnarum quasi dimidio cubito versus marginem subdialem et superet etiam \pavimentum/ marginis illius altitudine dimidij cubiti./ Quibus ita constituis latitudines atrij interioris eædem circiter erunt quæ in templo secundo, nimirum centum cubitorum intra loricam cubitalem, centum triginta et sex intra porticus \quin intra ædificia/ et ducentorum ædificijs inclusis. Cum autem porticus hæc ob æquales thalamorum omnium structuras ejusdem sit latitudinis cum <15r> porticibus atrij exterioris, \hujus etiam/ intercolumnia \etiam/ secundum longi|tudinem deambulationis| tudinem \porticuum eretut illarum intercolumnijs/ æqualia. Qua ratione qua ratione quatuor intercolumnia ex uno latere portæ et quatuor ex altero una cum latitudine portæ occupabunt \latus atrij/ centum cubitorū accuratè et alia duo intercolumnia versus orie stabunt e regione marginis orientalis et in angulo atrij relin{illeg}quetur intra murus parietem ext{illeg}|imum| spatium aliorum duorū intercolumniorum. Supra singula intercolumnia ædificentur singula principum cubicula et in \atrij/ latere australi duodecim erunt cubicula, in boreali totidem, in utro viginti quatuor juxta numerum Principum turmarum sacerdotum quibus assignantur. Restant cubicula in latere orientali quorum unum magno Sanhedrim, alterum sacris Sacerdotum et Levitarum conventibus matutinis et vespertinis reliqua summo sacerdoti deputentur. Magno Sanhedrim et sacris conventibus cubicula majora necessaria sunt & summo sacerdoti majora quam reliquis Principibus \majora/ assignari decet. Quare singulis cubiculis assignentur \tribuantur/ bina co \inter/lumnia {sic} & sex erunt cubicula in latere orientali \quæ/ complebunt \complentia/ numerum triginta cubiculorum in circuitu atrij interioris. Hæc {illeg} \orienta/ intrinsecus longa lata erunt quin calamis, illa Principum longa tribus calamis lata uno cum dimidio. altitudine \Si altitudo/ media sit puta duorum calamorum et altitudo interna Porticus est sit \quasi/ trium: adjectæ crassitudines tabulati ac tecti \et altitudo podij tectum cingentis/ complebunt altitudinem totam externam quadraginta cubitorum circiter \ad minimum./ At tale est ædificium summi sacerdotis et Principū in circuitu atrij interioris.

Ædificia inferiorum sacerdotum ad utrum latus atrij loci separati ita se habent. Porticus jam descripta et ambulacrum inter cubiculis \jam/ describendis interje|a|c{tis}|ens| in directum jaceant, ostio interjecto spectante \ad/ medium utrius directè: qua ratione cubiculis decem vetus per spatium relictum relinquetur latitudo viginti cubitorum & dimidij, cubiculis \autem/ quin & atrio coquorum versus atrium exterius latitudo novemdecim cubitorum et dimidij. \☉/ < insertion from f 14v > ☉ De latitudine priori auferatur cubitus versus locum separatum ut ibi producatur lorica saxea locum separatum cingens, relicta inter cubicula et loricam via trium vel quatuor palmorum latitudinis. < text from f 15r resumes > Paradromi <16r> dum usus est ut per eandem graduum \communem aliquam/ scalam ascendatur ad omnia cubicula eundo post ascensum per Paradromides. Scite gradus isti Gradus \Scala/ autem commodè fiat in crassitudine muri orientalis ad utram partem ostij præfati & \versus ad orientem quæ/ ob latas illas \Paradromidum/ retractiones quæ ad constructiones paradromidum requirentur debet crassitudo muri exterioris cubiculorum permagna esse \debet/ puta sex vel septem \vel octo/ cubitorum, constructis \etiam/ infernè in crassitudine illa cell{illeg}|is| quæ sacris sacerdotum vestibus reponendis inserviant. Si longitudo tota centum cubitorum subductis parietibus orientali³ et² ingerg{illeg}¹ dividatur in decem partes, prodibit cubiculi cujus longitudo \interna/ quasi calami unius cum dimidio. Sit eadem \cujus/ latitudo et altitudo cujus circiter et {illeg} tabulata tectum \cum podio superne/ complebunt altitudinem \totam/ externam quasi quadraginta cubitorum. At talia sunt ædificia ubi \ubi vulgus/ sacerdotum vulgus comedit sacrificia et vestimenta reponit |comedit sacrificia.|

|Ad| Gazophylacia in circuitu templi introeatur & ascendatur \lateralis templum proximè cingentia introeatur per ostium templi et ascenderetur per cocleam/ ut in templo secundo. Horum interna altitudo est quin cubitorum 1 Reg in singulis tabulatis 1 Reg 6.10 quæ ter repetita una cum tabulatis et tecto efficient altitudinem externam viginti cubitorum circiter. Major altitudo impediret fenestras templi. Tectum et tabulata hic tenuiora sunt \esse possunt/ eo quod ligneis thalamorū \gazophylaciorū/ parietibus fulciuntur, et Major altitudo {illeg} totius impediret fenestras templi. \et/

< insertion from f 15v >

Ministris templi assignentur portarum cubicula in tabulato infimo medio supremo. Ex infimis descendatur in balnea, puteos, granaria, et cellaria pro vino oleo lignis sale pellibus sacrificiorum & similibus custodiendis – – – – – – – – – – –

Levitarum custodijs assignentur portæ. in harum cubicula superioribus {&} cænaculis reponantur decimæ. Infra effodiantur |Harum superiora cubicula granaria sunt quæ penitus implevi possunt. \Abunde sufficient {hæc de sui}/. Decimas arijs efficentur cænacula. Nisi forte his omnibus aptiora fuerint hypogæa. Nam infra effodienda sunt ~ ~| putei balnea & hypogæa satis ampla ubi asserventur \ligna/ vinum oleum & ligna et siqua alia sunt ejusmodi \et id genus alia/. In cubiculis portæ orientalis interioris ad latera vestibuli reponi possunt instrumenta musica Cantorum. In caves tectorum per circuitum atrij reponi possint decimæ leviores \ijs portæ exterioris ad aquilonem adsint agni ad sacrificium diurnum./ Cava tectorum per circuitum atrij decimis levioribus \condendis forsan/ inservient.

Vasis \autem/ Sanctuarij et similibus sacris asservandis dicata sunt gazophylacia lateralia in circuitu templi. Ad illa introeatur per portā templi et ascendatur per cochleam ut in templo secundo. Illorum interna altitudo fui sit quin cubitorum 1 Reg 6.10 quæ ter repetita una cum tabulatis et tecto efficient altitudinem externam viginti cubitorum circiter \ad minimum/. Tectum et tabulato hic tenuiora sunt \esse possunt/ quòd ligneis thalamorum \gazophylaciorum/ parietibus fulciuntur. Quis Parietes |illi| cum altitudine hic assignata {illeg} sic in templo solomonis describuntur. Ædificavit \[Solomon]/ viginti cubitor|s|um \[parietum]/ ad latera domus parietes {illeg} \castis/ cedrinis a pavimento us ad tectum 1 Reg. 6.16. Gazophylacium infimum < text from f 16r resumes > Gazophylacium infimum sex \quin/ cubitos latum est, medium sex, supremum septem 1 Reg 6.6. Tali altitudini et latitudini satis congruit longitudo quasi sex cubitorum: qua ratione triginta cubicula, duodecim ad austrum duodecim ad aquilonem et sex ad occidentem cingent temp in singulis tabulatis cingent templū. Ad complendam templi et gazophylaciorum latitudinem totam septuaginta cubitorum \latitudinem/ requiruūtur talium gazophylaciorum series duæ cum paradromide interjecto, cujus parietes lignei superne ita construendi sunt ut lux permeet. At talia sunt conclavia vasis sanctuarij et simili <17r> bus sacris asservandis dicata. Vino et oleo et reliquis {de siquis} {illeg} |fructibus custodiendis, alijs usibus| inserviant Portarum \tum/ hypogæa, cubicula supra thalamos, et cænucula \tum/ cubiculas supra terram infima media suprema: quibus accedunt cavitates tectorum per circuitum atrij utrius

Adyti longitudo latitudo et altitudo erant cubitorum viginti 1 Reg 6.20. Hujus figura cubica typus erat novæ urbis Hy|i|erosolymorum Apoc 21. \adeo omninò retinenda est/. Loci sancti altitudo erat triginta cubitorum 1 Reg 6.2, Nam ostium altum erat viginti cubitos et ut altitudo ostij dupla erat latitudinis ejus sic altitudo parietis supra ostium dupla erat latitudinis ejus \parietis/ ad latera ostij. ‡ < insertion from f 16v > ‡ \Hoc est templum infimum,/ Superimponendum {sic} est templum medium et supremum quæ una cum tabulatis suis tecto et podio se compleant altitudinem cubitorum centum et viginti 2 Paralip. 3.4. \Per gradus in muro orientali ascendatur ad superiora./ Vestibulum reliquo templo ut latitudine sic altitudine cedere decorum est nec multum superare superliminare ligneum trabium ligneorum. < text from f 17r resumes > Tabulati quo templum inferius tegebatur crassitudi|o|nē \quā/ Talmudici describunt decem \quin/ cubitorum |complebat altitudinem quadraginta cubitorum et superimpositum templum medium \& supremum/ assurgebat ad altitudinem cubitorum centū et viginti 2 Paralip. 3.4|. Reliquam templi altitudinem complebat cænaculum cum tecto: Vestibulum dupla atitudine {sic} surgebat usque; ad {illeg} centum et viginti cubitos 2 Paralip. 3.4. Vbi per cocleam in angulo templi ascenditur ad tectum ædificij laterales eatur per \medium/ murum anteriorem templi ad cochleam in angulo vestibuli ad superiora omnia ducentem. \Vt olim a tabernaculo sic/ Templo inferiori nullæ erant fenestræ. Ideo lucernæ ibi ardebant perpetuò. Adytum versabatur in tenebris (1 Reg 8.12. Psal 18.9, 11, & 97.2) nisi ubi locus reparandus erat et lux desuper immittebatur de cænaculo. Nam cælnaculo erant fenestræ in ornamentum templū extrinsecus ornantes. Ne defectus fenestrarum inferiùs sentiretur, circumpositum est ædificium laterale. < insertion from between the lines > Infra templum deponatur cellarium honoris causa ne thronus Dei collocetur immediatè supra terrā Ante postes vestibuli collocentur æneæ columnæ fulcientes prominenter frontem vestibuli \tradibus confectam./ Basium latitudo quaquaversum sex cubito|i|rum altitudo duodecim cubito|i|rum us ad summitatem ostij. Inde altitudo columnarum cubiti octodecim & capitum cubiti quin 1 Reg 6.15, 16, sit ut tota basium columnarum et capitum altitudo sit cubitorum triginta quin 2 Paralip. 3.15.

< text from f 17r resumes >

Porrò cùm loci separati longitudo sit centum cubitorum & atrij interioris longitudo centum cubitorum, conjuncta utrius longitudo erit |du|centorum cubitorum. Concipe templum totum stare in loco separato et vestibulum totum in atrio interiore, et loricam saxeam ductam \hinc inde/ ab angulo anteriore templi ad angulum anteriorem ædificij ubi Sacerdotes comedunt sacrificia dividere inter locum separatum & atrium interius. Nam atrium interius lorica uniformi cingi undi cingi & in locum separatum ingressum nullum patere ducet. <18r> Sic loci separati latitudo ad latera templi erit quindecim cubitorum, ad occidentem septem cubitorum & ad orientem inter ædificium laterale & orientalem faciem loricæ trium cubitorum. Quibus mensuris si addatur ædificij lateralis latitudo cubitorum septuaginta & longitudo cubitorum nonaginta complebitur latitudo et longitudo loci separati cubitorum centum. Eadem templi longitudo sic completur. Bases columnarum ænearum occupant cubitos sex, Vestibulum cubitos viginti, Loci sancti paries orientalis cubitos sex, locus sanctus cubitos quadraginta, paries medius cubitos duos, Adytum cubitos viginti & Adyti paries occidentalis cubitos sex. Summa cubiti centum. Extra loricam ad occidentem ducatur murus perpetuus ejusdem altitudinis cum ædificijs in circuitu et simili muro claudatur atrium exterius ad eandem plagam.

Quibus ita constitutis structuram habebimus ubi usibus templi per omnia consulitur, ²nulla est magnificentia spuria et inutilis, ¹necessarium nihil deest \quod non facile supplebitur/, omnia tamen magnificentissima sunt et optimo ordine optimis rationibus \proportionibus/ inter se connexa. Sanctiora et digniora in locis sanctioribus et dignioribus asservantur, cætera in locis proprietati congruentibus. Sacris conventibus, Magno Sanhedrim & summo Sacerdoti cubicula in loco dignissi extra loricam saxeam dignissimo assignantur, Principibus cubuicula dignitate proxima, custodientibus templum cubicula in periboli latere digniore, custodientibus altare cubicula in latere minus digno; inferioribus sacerdotibus cubicula inferiora; Levit \Ministris templi/ portæ; Populo omni cubicula extima. Dignitati et usui respondet magnitudo cubiculorum: Duplo majora sunt cubicula Principum quàm ea reliquorum sacerdotum, adhuc duplo majora sunt cubicula summi Sacerdotis et adhuc duplo majora cubicula majoris atrij multitudini assignata. Sunt omnia aut quadrata aut duplo longiora quam latiora, quæ duæ figuræ alia in eo ut cæteris perfectiores olim in constitutione Tabernaculi altarium et {illeg} affectabantur. Et in omnibus præterea numerus tricenarius observatur. Triginta sunt cubicula in perimetro atrij exterioris, triginta in perimetro atrij interioris, triginta in lateribus loci {illeg} separati et triginta bis in circuitu templi, et cubiculorom divisionibus in atrio utro res <19r> spondent columnæ. Quibus omnius analogijs abunde confirmatur constitutio cubiculorum a nobis assignata.

Porrò ut in templo secundo retinebantur vestigia templi primi sic in hac nostra templi descriptione retinetur ferè tum quicquid regulare erat in templo secundo, tum quicquid alias de templo primo innotescit. Dedit David Solomoni filio exemplar templi et domorum ejus et cellariorum ejus et cænaculorum ejus et intimorum cubiculorum ejus & domus propitiationis, et exemplar omnium quæ fuerant in spiritu cum eo de atrijs domus Domini et de omnibus cubiculis in circuitu, de thesauris domus Dei et de thesauris sanctorum & de divisionibus sacerdotum & de omni opere ministerij domus Dei & de omnibus vasis ministerij domus Dei &c 1 Paralip. 28.11 Habebat igitur templum Solomonis cubicula et cænacula et cellaria: habebat etiam atrium utrum cubicula in circuitu perinde ut in descriptione nostra. Quæ omnia in certos usus excogitata fuerant. |Sic retinemus generalem templi constitutionem, et ut singula percurrā,| < insertion from f 18v > \lorica saxea templum et altare cingens/ dimensiones atriorum, murus continuus in occidentali latere loci separati dimensiones ostiorum portarum, positio altaris in medio portarum atrij interioris, lorica saxea templum et altare cingens

< text from f 19r resumes >

Templi {illius} \propriè dicti/ dimensiones, retractiones cubitales in circuitu, |ac| dimensiones gazophylaciorum circumpositorum cum triplici tabulato in ✝^[13] sacris literis expressas 1 Reg 6 numerum tricenariū a ^x[14] Iosepho memoratum retinemus. |Et| Ccum Cyrus templum tam latitudine quam altitudine contraxisset adimendo quin cubitos hinc et quin cubitos illinc (Ezra 6 3) et sic excludendo paradromides, nos insertis denuò pardromidibus latitudinem justam septuaginta cubitorum restitutimus. Æneas autem columnas in vestibulo ita retinemus ut earum usus elucescat, ac templi secundi vestibulum illud immane correximus. \ad justam magnitudinem reduximus./ Quis enim ferat vestibulum ipsa domo majus.

Porro ut Solomon duplicabat longitudines et latitudines tabernaculi et adyti ejus sic ipsum longitudinem et latitudinem atrij tabernaculi duplicasse rationi consentaneum est: quo pacto latitudo illa erat centum cubitorum longitudo ducentorum. Eadem retinebatur latitudo in templo secundo, non obstante quod longitudo illa ob atrium fæminarum nonnihil imminuebatur. Nos ean{illeg}|d|em tam longitudinem quam latitudinem retinemus, una cum regulari illa saxea lorica in circuitu. Quinetiam latitudinem centum et triginta quin cubitorum inter ædificia atrij interioris ac ducentorum inclusis ædificijs retinemus ut in templo <20r> secundo: murum item continuum in latere occidentali et portas omnes regulariter sitas quas Iosephus^[15] in singulis atrij interioris lateribus in templo Solomonis singulas fuisse dicit; ostiorum quo latitudines et altitudines et situm altaris in medio portarum \a quo situ porta interior ad aquilonem dicitur porta altaris Ezek. 8.3, 5/. In templo Solomonis cingebatur atrium interius tribus טורים seriebus vel ordinibus lapidū et ordine trabium cedrinarum 1 Reg. 6.36. Idem fiebat in templo Zerubabbelis Ezra 6.4. Similes igitur erant periboli interioris atrij in templo utro. Nos formam periboli illius in templo secundo retinuimus rejectis tantū portis quibusdam spurijs quas Herodes ut opinor inseruerat In libro Ezræ ordines illi tres dicuntur esse lapidum convolutionis id est columnarum. Duo erant ordines columnarum in porticu, tertius in lorica præfata, quæ licet minoris esset molis majoris tamen erat artis & majoris nominis ut limes atrij proprie dicti prætermitti non debuit. Ordinem trabium cedrinarum concipe disponi in laqueari porticus juxta numerum columnarum in longum, singulas supra binas columnas transversim, eas affabre cæsas esse ut una cum reliqua laquearis vestura lignea gratum aspectum suspicientibus præbeant. Ex unico tantum harum ordine colligitur unicam tantum porticum fuisse in hoc peribolo. Porrò Solomon alludendo ad templum divinitus patefactum scribit Sapientiam ædificasse sibi domum, excidisse columnas septem^[16] Tot sunt autem columnæ tum ad utrum latus portæ orientalis, tum ad latera orientalia reliquarum duarum portarum. Sed et in atrio exteriore columnæ sunt ter septenæ ad utrum latus portæ cujus.

Ædificia in lateribus loci separati ubi Sacerdotum vulgus comedit sacrificia, nullibi descripta habentur præterquam in visionibus Ezekielis. Id præviderat spiritus et ideo horum descriptionem fusam in his visionibus posuit. Ob eandem rationem portas etiam prolixè descripsit: ædificiorum vero in circuitu atrij utrius formam quam licet aliunde colligere silentio ferè prætermisit. Id solum posuit spiritus in his visionibus quod ad formam templi temporibus ultimis <21r> recolligendam necessarium fore præviderat.

< insertion from f 19v >

Solomonem cubicula in circuitu hujus atrij condidisse jam ante patuit. Horum Ieremias sic meminit. Iubente Deo ut is introduceret Rechabitas in domum Domini in unum cubiculorum, Introduxi, ait, eos in domum Domini ad cubiculum filiorum Chanan viri Dei filij Iegedaliæ quod erat [in Porta] juxta cubiculum Principum, supra thalamum unius eorum Maasiæ janitoris Ier 35.4. Iuxta ad cubiculum Principum, id est unius eorum, vel juxta {illeg} \ædificium/ cubiculorum. Nam legit Baruch sermones Ieremiæ in domo Domini in cubiculo Gamariæ filij Saphan Scribæ in atrio superiore [id est in atrio interiore] ad introitum portæ novæ domus domini \[i.e. ad latus portæ]/ Ier. 36.10, Et mox iste Gamaria numeratur inter Principes vers. 12, adeo singulis Principibus singula erant cubicula. Et quamvis minor erat numerus cubiculorum in templo secundo quam ut singulis Principibus assignarentur singula, extabant tamen distinc\ti/onis hujus antiquæ \insignia/ vestigia. Nam ^a[17] erant |ibi| viginti quatuor risci seu capsulæ intra parietem Vestibuli templi apparatæ, singulæ pro singulis sacerdotum curijs ubi cultros sacros reponebant. ^b[18] Erant etiam in templo secundo, ubi vestes sacerdotum reponerentur, sex et nonaginta arcæ, quatuor videlicet pro unaqua curia; et suis cujus curiæ arcis nomen erat inscriptum. Paritate rationis clarè significatur in Apocalypsi ubi Principes illi per coronatos Seniores representantur & sedent in viginti quatuor thronis. Nam ut per thronum Dei ibi intelligitur Adytum templi sic per thronos Principum intelligendæ sunt eorum sedes vel exhedræ. Summo Sacerdoti duo assignabantur cubicula in templo secundo, cubiculum Parhædrorum et cubiculum Abtines: et in cubiculo quadrati lapidis sedebat etiam magnum Sanhedrim. In templo primo ubi plura erant cubicula decorum erat cubicula duo diversa publicis precibus <20v> et magna Sanhedrim assignari: et per analogiam Summo Sacerdoti assignavimus cubicula quatuor. Magnum verò Sanhedrim in templo primo in cubiculo \aliquo/ atrij interioris sedisse indicat Ezekiel describens Seniorum illorum \septuaginta/ idololatriam in cubiculo ubi sedebant. cap. 8.11, 12.

< text from f 21r resumes >

Porrò atrij exterioris in templo utro eadem fuit magnitudo circiter. Nam Solomon circumscripserat montem ingento muro qui manserat limes etiam templi secundi. Idem erat igitur limes extimus templi utrius, et paulo interior hoc limite erat peribolus atrij cujus latus orientale etiam stante templo secundo sive a muris antiquis sive a loco solo nomen retinuit porticus Solomonis. At latera atrij exterioris in templo secundo erant quingentorum cubitorum juxta Talmudicos, conspirante etiam Iosepho qui latera illa ponit intrinsecus stadij unius \id est calamorum 70 circiter/ seu cubitorum 400 circiter, extrinsecus in toto ambitu stadiorum sex inclusa Antonia. Sex stadia efficiunt cubitos 25|4|00 auferatur ambitus atrij solius cubitorum 2000 et restabunt cubiti 5|4|00 qui partibus laterum ubi Antonia cum atrio conjungitur {aucti} deficientibus aucti efficient ambitum Antoniæ \cubitorum 600/ descriptioni Iosephi satis congruentem. Solomonis igitur atrium exterius latera habebat cubitorum quingentorū adeo æquale erat atrio exteriori Ezekielis. Insuper Solomonis atrium exterius æque ac illud Ezekielis habebat. In atrij hujus angulos reduximus atriola quæ Zerubbabel in atrium feminarum transtulerat. Ordines illos seu series columnarum quibus atrium Solomonis cingebatur 2 Reg. 11.8, 15 retinemus, una cum forma porticus duplicis \quæ/ in templo secundo conservata \fuit/, præsertim in ejus porticu Orientali quam Herodes quæ nomen Solomonis retinuit quam Herodes et posteri \successores/ ejus intactam reliquerunt. Latitudinem hujus porticus duplicis Iosephus ponit triginta cubitorum, puta Atticorum id est viginti sacrorum plus minus. \Sic et/ In {sic} atrio Ezekielis juxta descriptionem nostram latitudo est cubitorum octodecim inter bases columnarum extimarum, cubitorum viginti duorum inter centra columnarum et cubitorum novendecim cum triente inter ipsas columnas defectu vel excessu planè contemnendo; inter murū verò et bases columnarum spectantium ad atrium cubitorū viginti accuratè. Tenemus igitur latitudinem porticuum |accuratè satis.| Mirabar aliquando unde numerus undenarius tantopere affectaretur in templo secundo. Deambulatio ad occidentale latus templi erat undecim cubitos lata. Ejusdem latitudinis erat|n|t locus incessus Sacerdotum, atrium Israelis et humeri portarum. Intervallum inter Vestibulum templi et altare erat bis undecim cubitorum tantæ erant

<21v>

# Dividebatur autem populus omninò in tres partes, et pars tertia statuebatur extra templum ad domum Regis, id est in valle occidentali ad portam Shallecheth per quam patebat introitus in viam quandam augùstissimam ducentem a domo Regis in suburbanum templi. Hujus viæ quoniam Rex \tam Rex quam populus/ per eam ascendebat in templum tanta erat magnificentia ut Regina Saba eum admirata fuerit. 1 Reg. 10.5. Vnde aditus ejus custoditi sunt, positis quatuor janitoribus inferius ad portam Shallecheth ac duobus superius ad Parbar id est ad cellulas duas janitorum hinc inde. Ad orientem templi p|P|ortis inter janitores sorte divisis, ad orientalem portam locabantur quotidie janitores sex sub Shelemiah, ad eam aquilonis quatuor sub Zechariah, ad australem quatuor sub Obed-Edom, ad occidentem quatuor in via ascentionis id est ad \ejus/ portam Shallecheth et duo ad Parbar 1 Paralip. 26. Plures janitores non statuuntur præterquam \duos hinc et duos inde/ ad collegia versus austrum \duo in suburbano/, adeo plures non erant portæ: rex autem ubi per viam illam ascenderat ibat per circuitu suburbanum in circuitu suburbani ad portam orientalem per quam ut ipse ingrederetur Deus constituit Ezek 44.2, 3 \et populus tergens ad domum Regis exibat per portam australem. 2 Reg. 11.19/. Iam verò ubi janitores ex more locabantur, ibi Iehojada, templi aditus omnes custodiri volens, populum trifariam divisum constituit, præterquam ad clausam portam orientis: qua ratione factum est ut nemo in templum irrrumperet nisi prius in custodiam exteriorem deinde etiam in alterutram interiorem impetum faceret.

\At ita tandem si templo Ezekielis addatur via ascentionis, ostendimus/ Ponuntur etiam hæ portæ cum janitoribus suis in 1 Paralip. 26 ubi Shelemiah sortem obtinet ad orientem \[id est ad portam orientalem]/, Zecheriah ad aquilonem, Obed-edom ad austrum, filij Obed-edom ad domum Asuppim \Collegiorum/ [sitam \duorum/ extra templum \hinc inde/ ad introitum suburbani.] Suppimet Hosah ad occidentem ad portam Shallecheth in via ascentionis. \{illeg}/ Ad \Ad/ orientem verò \verè/ sex Levitæ \janitores/ collocantur, ad aquilonem quatuor, ad austrum quatuor quotidie, ad Asappim \collegia bina/ duo [ac] \{illeg}/ duo [{inde}] item ad cellulas ad occidentem \[duas janitorum in ipso suburbani introitu hinc inde sitas]/ [{vero} sex, nimirum quatuor ad viam [ascentionis, id est ad portam Shallecheth in via illa \juxta domum regis/] ac dua ad cellulas. Per viam ascentionis intellige viam |magnificenter \magnificam/| stratam lapide quam Regina Saba mirata est (1 Reg. 10.5) & per quam Rex {illeg} ascendebat ad \a domo sua ad suburbanum/ domus domini, circumeundo deinceps per suburbanum ad portam orientalem atrij magni. |quam Regina Saba mira ob magnificentiam operis mirata fuit 1 Reg. 10.5.| Hujus introitum \seu portam Shallecheth/ juxta domum Regis a janitoribus quatuor custoditum esse concipe, ibi tertiā partem populi stetisse quo tempore Iosias coronabatur, Regem \vero/ post ascensum circumevisse per suburbanum ad portam orientalem atrij magni quæ ipsum soli patuit appropriata fuit ingressum ducata fuit Ezek 44.2. 3 ipsi soli patuit Ezek.44. 2, 3. \per quam ut ipse ingrederetur constitutum est. Ezek. 44.2, 3./ huic &c igitur templum per omnia congruere tum templum Solomonis tum quicquid regulare erat in templo Herodis, quantum extant eorum descriptiones. Has autem congruentias fusius enumeravi – – –

<22r>

Sic loci separati \latitudo/ ad latera templi erit quindecim cubitorum ad occidentem septem cubitorum & ad orientem inter ædificium laterale & \orientalem faciem/ loricæ {illeg} duorum \trium/ cubitorum si medio loricæ latitudo cubitalis esse statuatur. Claudatur locus separatus ad occidentem muro perpetuo ejusdem altitudinis cum ædificijs in circuitu, \et simili muro claudatur atrium exterius: ad eandem plagam/ et in centro atrij interioris ac sanctuarij totius statuatur altare magnum, cujus formam et magnitudinem Ezekiel sic describit supra descripsimus.

In sinu ejus erat cubitus 36 et cubitus in latitudine bit Quibus ita constitutis

Sic {illeg} loci separati infra loricam latitudo ita se habebit \erit/ a lorica \{ex una parte}/ ad \latus/ templi{illeg} \{ex una parte}/ cubiti 15, templum inde ad alterū latus templi cubiti 70 inde ad loricam ex altera parte cubiti 15, summa cubiti 100 Nam si \ædificij lateram/ addatur long|at|itudo \ædificij/ templū \cingentis/ 70 cub & longitudo 90 cubitorum complebitur long{itudo} et latitudo loci separati cubitorum centum. Eadem Templi longitudo sic computatur. Bases columnam æneam \occupant/ cubitos sex, Vestibulum cubitos viginti, murus exterior loci sancti \loci templi /sancti\ paries orientalis/ cubitos sex locus sanctus cubitos 40 paries ubi velum suspenditur \medius/ cubitos duos Aditum cubitos viginti \Adyti/ paries occidentalis cubitos sex. Summa cubiti centum. Extra loricam ad occidentem ducatur murus perpetuus ejusdē altitudinis cum ædificijs in circuitu et simili muro clauditur atrium \exterius/ ad eandem plagam.

Consider y^e altitudes of y^e buildings, y^e 6 cubits = reed seven pillars, 15 steps. 24 Risci et 24 arcæ vestalis

< insertion from the right margin >

Hebræos e Chaldæa migrantes cubitum patrium \a majoribus acceptum/ secum attu in Syriam attulisse \& vos/ rationi consentaneum est. Id confirmant tum dimensiones arcæ – cubiti minus crescente. Hic erat igitur proprius et principalis Iudæorum cubitus: postq|e|uam\a/ vero in Ægyptum descendendotes & Ægyptijs sub Ægyptiorum imperio per annis plusquam ducentes \sub ægyptiorū imperio/ viventes et hisce dominis dura servientes servitute id in rebus architectonicis ubi mensuræ consider indies considerandæ veniebant, Fieri non potuit quin cubitum Ægyptiorum didicerint. Et hinc duplex Hebræorum cubitus, patrius et adscititius Et Vt autem patrius a rebus sacris per ipsum definitis nomen obtinuit ^{[Editorial Note 4]} sacri sic adscititius a solis plebeijs usibus {illeg} pro vulgari est habitus: Hæc ita esse confirmatur proportione cubitorum Nam cubitus Babylonicus duorum pedum Anglicorum est ad cubitum Memphyticum {illeg} $\frac{1.717}{\mathrm{1,719}}$ \ped/ ut 6 ad 5$\frac{151}{1000}$ id est ut cubitus sacer ad cubitum vulgarem circiter \fere iurè 5$\frac{157}{1000}$/. Exigua illa differentia vel a majori molis Babylonicæ q Pyramidis antiquitate vel \potius a dimensione/ a mensura lateris {illeg} numeris non {illeg} accuratis sed proximis rotundis expressa, [vel deni qd cubitus a diversitate cubitorum Babyloniæ. Si lateris cubitus fuerit minor, adde semissim digiti et cubitus major erit 2{illeg}$\frac{1}{24}$ ^ped. Hic autem est ad cubitum {illeg} \Memph/. ut 6 ad 5$\frac{1}{20}$,] oriri potuit. Porro \ut/ rationi consentaneum est ut cubitus|m| adscititius|m| et profanus|m| congru{illeg}\ere/ {illeg} cub|m| cubitis profani gentium in circuitu ex quibus Iudæi oriundo non sunt, Memphytico Samio et Persico, sic cubitum illum eundem esse cum Memphytico non colligitur hoc argumento.

< text from f 22r resumes > <23r> ^{[Editorial Note 5]}

Tabula {illeg}edem            these thee for 197       9 \these these/

ex minoribus per multiplicationem et multiplicatio illa fiebat per numeros denarios. Sic Sic Ægyptiorum Amra constitit ex centum cubitis in longum et 100 in latum. Et cum hi quotannis \post inundationē Nili/ agros suos mensurando per cala dis{illeg}|trib|\u/erent in Aruras debuit calamus ob expeditam mensurandi rationem constare ex decem cubitis. Et secum |inde pergendo in hac Ex duobus autem primis terminis fiat conjectura de| progressionis denariæ \od/ mensura|i|s majores|ib|us cum prodijsse credendum est. Extant et progressionis hujus apud Hebræos \vestigia/. Nam quamvis calamus eorum ob magnitudinem cubiti constabat sex \erat constabat/ cubitorum {illeg} tantùm sex tamen Berah erorum \terræ/ id est latitudini pasturæ quæ grege vel armamento sub unius pasto per quam Pastor gregem exaru \vel Armmentū/ vagare {illeg} permitteret erat |quæ grege sub uno pastore sufficaret definiebant per| cubitorum mille et Iter Sabbati \per/ cubitor|s|um bis mille. Cum ita Gentes Orientales fundurent mensuras suas in cubito ut Occidentales in pede concipiamus mesuras \passu et Orgya/ constare debent Schæni Ægyptiorum et aliarum gentium     Et

Constabant ita gentium antiquarum mensuræ majores ex rotundus {sic} numeris mensurarum \illarum/ minorum a quibus derivabantur, at adeo schæni Ægyptiorum et aliarum gentium Orientalium et Parasanga Persarum ex rotundu|i|s numeris cubitorum \constabant/. Atqui Schænus minimus Ægyptiorum testimonio Artemidori et Strabonis æquabat 30 stadia Græcorum \circiter/ et Parsanga testimonio Herodoti Xenophontis & aliorum æquabat etiam 30 stadia Græcorum \circiter/ et numerus rotundus quibus hanc mensuram assequamur sunt 10000 cubitis \{illeg} cubitorum quibus tot stadiæ proxime æquantur/ sunt decies mille. Ergo Sche Schænus Ægyp iste ex cubitis Memphyticis {illeg} 10000 et Parasanga ex cubitis Persicis totidem constabat et cubitorū utrius generis decem millia æqua{illeg}|bant| stadia |30| triginta seu \id est/ pedes Atticos 18000 {illeg} est cubitus tum Pers Ægyptius tum Persicus ad cub pedem Atticum ut 18 ad 10 9 ad 5 circiter.

Confirmatur calculus pro ex parte pedes Persici \de cubito/ Ægyptiorū {illeg} {illeg} M ex mensura hodierna \per/ cubitū exod \hodiernum/ Ægyptiorum apud \in/ urbem Gran Cairo \asservat hodiernū magnitudine/, quem Gravius mensus est 1$\frac{824}{1000}$ ped. Angl. [\Paulo/ Major est hic cubitus cubito veteri Memphytico cujus rei rationem esse puto, non] Propius accedit hic cubitus ad cubitum veterem Memphyticum quam ad cubitos minores Ro Græcorum Romanorum et Arabum qui in Ægypto regnarunt adeo a Memphytico illo propagatum esse puto. Eo tamen major est Et quid mirum si per annos plusq ter mille mensura variaverit? Mensuræ \omnes/ pedum et cubitorum et jam superant \longe excedunt/ rationem membrorum humanorum. {illeg} et tamen staturam humanam ante annos ter mille eandem fuisse at nunc est docet Gravius ex monumentis Ægyptijs. Auctæ sunt ergo mensuræ. Cujus rei plures esse possunt rationes. Instrumenta quæ in mensura <22v> rum exemplaria asservan|ri|tur \solent/ contacta \{illeg} {æmus}/ ærugine qui producen augent baritum. Spiritus per aera diffusi qui marmora pervadunt et corrumpunt possunt etiam metalla permeare et pate partes quasdam interiores inhærendo dilatare insensibiliter. Sed et artifices {illeg} fabricando instrumenta peccare amant in excessu materiæ potius quam in defectu, & et ubi limando metallum mensuram aliquam quantum satis esse putant assequuntur, {certamen obstant} cessant, scientes se excessum \illum perexiguum/ si Dominus reprehenderit facile corrigere posse limando, defectum verò non item. Ponamus igitur mensuras omnes paulatim crevisse id maximè per primam sæcula ubi exp exemplaria earum in usum meren minus cautè asservabant quam jam fit in usum \rei/ mercatoriæ, et cubitus Memphyticus per tempora Romani medius erit inter cubitum veterem et hodiernum et ad hodiernum propius accedet. Erat cubitus vetus 1$\frac{719}{1000}$ ped. Angl. & hodiernus 1$\frac{824}{1000}$ ped {illeg} Ergo medius ille \erit/ 1$\frac{79}{100}$ vel 1$\frac{8}{10}$ ped circiter. Atqui talium cubitorum mediorum decem millia efficiunt stadia Attica triginta ut oportuit.

Confirmatur calculus superior |d|ex parte cubiti|o| Persici|o| per cubitum hodiernum {illeg} per {sic} \hodiernum/ {ارس} Arish seu cubitum Persarum qui{illeg} mensurante Gravio erat 3$\frac{197}{1000}$ ped. Angl. Sed \Nam/ istè proculdubio cubitus duplicatus est ut ita ut cubitus simplex fuerit 1$\frac{5985}{10000}$ ped. |Si duplex fuerit hic cubitus et a tempore Imperij Rom. creverit ad modo cubiti Ægyptij cubitus simplex Persicus| Ponamus hunc cubitum a tempore {illeg} Imperij Græcorum et Romanorum ita {illeg} crevisse {illeg} ad modum Ægyptij et cubitus Persicus vetus fuerit 1$\frac{57}{100}$^p. circiter. Hunc cubitum Herodotus cum cubitis alio Græcorum et vicinarum gentium collatum Herodotus dicit media vocat mediocrem dicit \{illeg} majorem {illeg} eo esse/ cubitum Regium Persarum eo majorem esse tribus digitis. Digitos intellige cubiti regij quo utitur Herodotus et et erit cubitus regius ad cubitum mediocrem ut 24 ad 21 adeo cum regius \cub. mediocris/ sit 1$\frac{57}{100}$ ^ped /cub.\ regius erit 1$\frac{194}{1000}$ circiter. Atqui talium cubitorum decem millia efficiunt stadia Attica triginta ut oportuit.

His addens|d|us est cubitus Samius quem Herodotus Memphytico æqualem esse dicit. et [At hi sunt \gentium/ cubiti vestustiores gentiū quorum magnitudinem eruere concessum fuit.] Et {illeg}|in| horum omniū confirmationem considerandum venit quod eam proportionem quam habet {illeg} cubitus viri ad pedem ejusdem viri eandem habere debent cubiti {illeg} mensuræ \primitivæ primariæ/ cubitorum et pedum quæ a membris humanis sub primis sæculis derivabantur \circa/ eadem tempora derivabantur: puta mensuræ cubitorum orientalium ad mensuras pedum occidentalium. Nam cubiti Occidentalium non sunt mensuræ primitivæ {illeg} primariæ adeo nec in censum hic venire debent. Qua ratione excludendus est etiam cubitus Arabum a cubito {Rom} Attico quantum sentio) derivatus {illeg} sit et reliquis cubitis recentior videtur cubitus medio

<23v>

Porro ut in templo secundo retineba\n/tur vestigia templi primi sic in hac nostra templi descriptione retinetur fere tum quicquid regulare erat in templo primo \secundo/ {illeg} tum quicquid alias de templo primo innotescit ~ ~ ~ ~ ~ ~

[Talia autem cubicula in templo Solomonis \constituta fuisse omnimodis/ usibus templi in sanctuarij inservientia satis describitur in 1 Chron. 28.11 ubi dicitur quod \dedit {sic}/ David dedit Solomoni filio suo exemplar Vestibuli et templi et domorum ejus et cellariorum ejus et cænaculorum ejus et cubiculorum ejus in Adytis et domus propitiationis. Necnon et omnium quæ cogitaverat atriorum Et exemplar omnium quæ fuerant in spiritu cum eo de atrijs domus Domini et de omnibus cubiculis in circuitu: de thesauris domus Dei & de thesauris Adyti sanctorum & de divisionibus Sacerdotum & de omni opere minsterij domus Dei & de omnibus vasis minsterij domus dei &c \1 Chron 28.11/ Habebat igitur templum \Solomonis/ cubicula et cænacula et cellas in circuitu \adjunctas./ Habebat etiam atrium utrum \una cum atrijs coquorum/ cubicula in circuitu, ut atri{ol}a coquorum taceam. Primo ut in Porro Et hæc cubi Ten {illeg} Porro ten Habebat perinde ut in descriptione nostra. Retractiones cub Dimensiones templi illius, retractiones cubitales in circuitu ac dimensiones cellarum circumpositarum in sacris literis expressas 1 Reg 6 2 Paralip. 3 retinemus \triplex \tabularum/ numerum {illeg} tricenarium a Iosepho (lib     Antiq C    ) memoratum/. Cum Cyrus templū tam latitudine quam altitudine contraxisset adimendo \utrius|obi|/ latitudinem paradromidum utrobi \inter m/ cellas laterales, intercedentium nos adimendo quin cubitos hinc et quin cubitos illinc (Ezra      ) qui latitudo erant \{illeg} exclusurum/ paradromidum \et sic excludendo paradromides/, nos paradrod|m|ides cum latitudine justa to insertis \denuo/ paradromidibus latitudinem justam septuaginta cubitorum restituimus. æneas columnas in vestibulo ita retinemus ut earum usus \hactenus ignotus/ eluescat |Monstrosum templi secundi vestibulum {illeg} magnitudinem \ille immane/ correximus. Quis enim ferat vestibulū ipsa domo majus. Id Iudæi \vix aliud quam/ a prophetia Ezekielis \cap 45/ male intellecto derivarant.| Vt Solomon duplicabat longitudines et latitudines Templj et Adyti sic {illeg} ipsum longitudines|m| et latitudines|m| atrij tabernaculi duplicasse rationi consentaneum est: quo pacto longitudo \latitudo/ illa erit ducentorū|um| la cubitorum lat|ong|itudo ducentorum. Vnde eadem retinebatur latitudo in templo secundo, non obstante qd longitudo ob atrium fæminarū nonnihil imminuebatur: nos eandem tam longitudinem quam latitudinem servamus \\ut et/ Regularem illam loricam saxeam in circuitu totius situm altaris in medio portarum/. Latitudinem centum et triginta quin cubitorum inter ædificia atrij interioris et ducentorum inclusis ædificijs retinemus \etiam/ ut in templo secundo quamproxime, murum item continuum in latere occidentali & \&/ portas {illeg} omnes regulater sitas quas Iosephus in singulis \atrij interioris/ lateribus in Templo Solomonis sigulas {sic} fuisse dicit, Portarum situm quo altaris in medio para ostiorum quo latitudines et altitudines: et situm altaris in medio portarum \at formam ædificiorum in circuitu/. A \Etenim/ In templo Solomonis cingebatur atrium interius tribus טורים, seriebus vel ordinibus lapidum \et ordine trabium cedrinarum/ 1 Reg 6.36. Idem fiebat in templo Zerubbabelis Ezra 6.4 Similes igitur <24r> erant periboli interioris atrij in templo utro. Nos formam periboli illius in templo secundo retinuimus rejectis tantum portis \quibusdam/ spurijs ab Herode ut opinor insertis. Nam Herodes ut ex Iosepho discimus immutabant formam templi, magno Sanhedrim authoritatem {illam} \ejusmodi/ sibi \temerariò/ arrogante. Ordines illi tres in libro Ezræ dicuntur esse lapidum convolutionis id est columnarum. Duo erant ordines \columnarum/ in porticu, tertius in lorica saxea quæ licet minoris esset molis majoris tamen erat artis; et \& majoris nominis {illeg} limes {est} {illeg} Limes ut limes/ atrij proprie dicti limes prætermitti non debuit. Ordo|i||nē| trabium cedrinarum concipe disponi in laqueari porticus singlas {sic} trabes supra singulas columnas transversim eas affabre cæsas esse ut una cum reliqua laquearis vestura lignea gratum aspectū suspicientibus præbeant. Ex unico tantum harum ordine {gignuntur} \colligitur/ unicam tantum porticum fuisse \in hoc peribolo/. Scribit Solomon sapientiam sibi domum \domum/ ædificasse sit |alludendo ad templum divinitus patefactum scribit sapientiam ædificasse sibi domum| excidisse columnas septem. Tot sunt columnæ \tum/ ad utrum latus portæ orientalis et \tum/ ad latera orientalia reliquarum \duarum/ portarum. Sed et in atrio exteriore portæ \columnæ/ sunt ter septimæ ad utrum latus portæ cujus. Ædificia inferiorum sacerdotum in lateribus loci separati nullibi descripta habentur præterquam in visionibus Ezekielis. Id præviderat spiritus et ideo des horum descriptionem fusam in his visionibus posuit interea dum formam reliquorum ædificiorum in circuito atrij utrius aliunde co quæ \quam licet/ aliunde colligerent et \n/ silentio \ferè/ prætermittit. Id solum posuit spiritus \in his visionibus/ quod necessarium esse fore præviderat ad formam templi temporibus ultimis recolligendam \necessarium fore præviderat/. Porro \verum/ atric|j|æ exterioris in templo utro ea{illeg}dem circiter fuit magnitudo circiter Nam solomon circumscripserat montem ingenti muro qui manserat limes etiam templi secundi, Idem \ille ut idem/ fuera|i|t igitur limes rationes templi utrius et {illeg} tunc limite porticus \periboli porticus in latere/ orientalis sive a muris antiquis sive a loco solo retinuerit nomen por So \retinuerit/ porticus Solomonis. At latera latera {sic} atrij exterioris in templo secundo erant quingentorum cubitorum juxta Talmudicos conspirante etiam calculo Iosephi qui latera illa \ponit/ interius \sigillatim/ stadij unius esse pon seu cubitorum 420 circiter exterius conjunctim sex cubitorum in toto circuitu in {illeg} cubito stadiorum sex inclusa Antonia. Sex stadia efficiunt cubitos 2520. tribuantur {illeg} Complebitur numerus \ille/ si singulis Antoniæ lateribus tribuantur cubiti 170 {illeg} demptis cubitis 50 ubi de lateribus latem utropi et singulis templi lateribus cubiti 500 \et singulis Antoniæ lateribus cubiti 170/ ac de lateribus singulis ubi Antonia cum templo conjungitur auferantur cubiti {illeg}|40| circiter. Auferatur ambitus templi cubitorum {illeg}|2|000 et restabunt cubiti 520 qui {illeg}ti cub partibus laterum ubi tem Antonia cum templo conjungitur deficientibus aucti <24v> efficiunt cubitos ambitum Antoniæ \cum/ description{illeg}|e| Iosephian{illeg}|a| satis congruentem. Solomonis igitur templum exterius He Solomonis igitur atrium exterius latera habebat cubitorum quingentorum adeo æquale erat atrio exteriori Ezekielis. Congruunt etiam hæc atria numero portarum. Nam Porro exterius atrium Solomonis æque ac illud Ezekielis habebat                 id est ordines columnarū in circuitu          Reg          et in tribus lateribus tres item portas. Nā cum Iehojada – – – – Vnde etiam Deus \sic/ conques{illeg}tus est de Regibus Iuda Iuda: Fabricati sunt\, ait/ limen suum juxta limen meum et postes suos juxta postes meos, et murus erat inter me et eos et polluerunt nomen sanctitatis meæ in abominationibus suis quas fecerunt, propter quod consumpsi eos in ira mea. Ezek 43.8 Ad angulo occidentali|em| igitur porta non erat. Porro atriola angularia quæ Zerubbabel in atrium fæminarum transtulerat nos in locu|a|m sua restituimus. Porticus item duplices quibus templum secundum cingebatur retinemus et merito cum in porticu orientali \Solomonis ad orientem sita/ /orientalis\ cujus formam \quam solam/ Herodes et posteri ejus intactam reliquerunt specimen habeamus porticuum Solomonis quantum ex nomine \ejus/ liceat colligere. Latitudinem hujus porticus Io duplicis Iosephus ponit triginta cubitorum puta Atticorum id est viginti sacrorum plus minus. Ne la In atrio Ezekielis latitudi|o|nem illam posuimus \juxta descriptionem nostram est/ octodecim cubitorum inter bases columnarum \extimarum/, viginti cubitorum viginti duorum inter centra columnarum et cubitorum novendecim inter i cum triente inter ipsas columnas excessu vel defectu vel excessu plane contemnendo, inter murum vero et bases columnarum spectantium ad atrium cubitorum viginti accuratè. Tenemus igitur latitudinem porticuum. Mirabar aliquando unde numerus undenarius tantopere affectaretur in templo secundo – – – – e regio Tenemus præterea magnitudinem et numerum columnarum accuratè satis quantum licet ex porticu australi a Iosepho \fusius/ descripta colligere. Sed et altitudinem porticuum tenemus. Hanc Iosephus dicit \intrinsecus/ fuisse plusquam 50 pedum intrinsecus, puta 54 pedum id est 36 cubitorum Atticorum seu {illeg} 24 sacrorum. At tot con At tot concordantijs Tot sunt concordantiæ veterum templorum cum templo Ezekielis a nobis descripto Tot His omnibus concordantijs demum confirmatur templa Solomonis et Ezekielis ejusdem fuisse formæ, nos formam illam rectè descripsisse alios et aliorum descriptiones referuntrr \erroneas esse/ ubi tales concordantiæ desunt minimè desunt desiderantur.

Appendix
De magnitudine cubiti sacri.

Quoniam præcædentia nonnunquam pendent a reductione cubitorum Atticorum quibus Iosephus ad Græcos scribens homines utplurimum usus est, abs re non erit reductionem cubito illam in {illeg} |l in| paucis exponere, præsertim cum cub \proportionem cubitorum illorum ad invicem/ \Gentilium ad sacros abs re non erit reductionem illam paucis confirmare/ Quem in finem conducet speculatio cubitorum diversarum gentium.

Ex dimensionibus Pyramidum Ægypti a Gravio Anglo accurate mensis longitudinem cubiti veteris Memphytici sic colligo. Latus Pyramidi erat pedum Anglicorum 693 \sub initio/ Determinatam fuisse mensuram ejus per rotundum aliquem numerum cubitorum maxime probabile est. Scribe Sit numerus ille quadringentorum et Ibn Abd Alhokm a Gravio citatus dicit mensuram illam fuisse centorum cubitorum regiorum. {illeg} Verisimilis est autem Ægyptios ab Orgya Græcorum didicisse mensuram quatuor cubitorum Memphyticorum ei nomen regij cubiti dedisse. Sic latus Pyramidis erit \s./ cubitorum simpliciū 400 et cubitus valebit 1$\frac{7325}{10000}$ ped. Angl. Adde Hujus \autem/ magnitudinis cubitum comprobat tota pyramidis mensura ædificatam fuisse Pyramidem comprobant mensuræ plurimæ. \Nam/ Introitus quadratus ex marmore polito erat longus et latus et altus erat 3$\frac{463}{1000}$ ped. Angl. id est duobus \ejusmodi/ cubitis Memphyticis. Et ejusdem latitudinis et altitudinis erant alij quatuor cuniculi In centro Pryramidis {sic} cubiculum erat parietibus marmoreis politis longum pedes 34$\frac{38}{100}$ & latum pedes 17$\frac{19}{100}$ id est longum cubitos 20 latum cubitos 10 posito cubito 1$\frac{719}{1000}$. Differentia inter hunc et priorem cubitum

Refert Purchasius Anglus [Allenium quemad amicum suum lateres] extare \in Babylonia/ inter veterem Babylon{illeg}|iam| et Bagdadum non procul a Bagdado in molem ingentem informem lateritiam cujus lateres Allenius amicus suus mensus est longitudine pedis unius, latitudine octo unciarum et crassitudine sex unciarum. Proportiones illæ docent lateres regulariter formatos esse: {illeg} \adeo/ in illorum formatione mensurā aliquā {illeg} Babylonioniorum {sic} spectatā facent fuisse, et merito ut ex numero laterum artifices expeditè colligant dimensiones murorum in longum latum et profundum et vice versa. Qu{ære} cum Babylonij mensurabant ædificia per cubitos, sequitur lateres secundum long. lat & crass. cubitum efficere debere. Atqui lateres duo secundū long. tres secund. lat. et quatuor secundū crass. efficiunt eandem mensuram. Ergo mensura illa cubitus est. Sic igitur cubitus Bab. valent duos ped Angl. et lateris crassitudo \longitudo/ trium palmorum latitudo duorum et crassitudo unius & dimidij indicant \{insignat}/ divisiones in cubito \hujus/ in sex palmos.

Persarum. Iam verò pes \cub./ viri {illeg} est ad pr prout ipse dimensus. sum est ad pedem ejusdem viri ut 9 ad 5. Vitruvius ponit proportionem 3 ad 2 sed quæ non a membris ejusdem viri sed a mensuris Romanis desumpta est. Capiamus ergo cubitos qui sint pedes vetustissimos Romanorum Græcorum Tungrorum &c est 9 ad 5

<25v> ^{[Editorial Note 6]}

Imo verò hanc sequi non possumus nisi of secun in ex \dimensionibus/ atrij templū et altares \proxime cingentis/ a proportione Mosaica recedere velimus qua longitudinē constituebatur \plusquam duplam/ latitudinis \cum Villalpando/ constituere.

Vnderstanding y^t Sen^e Vigani who has been here performing a course of Chymistry to several of o^r Vniversity much to their satisfaction, is \has y^e honour to be/ acquainted w^th you I could not forbeare \have have {sic} taken the freedome/ upon his departure hence to salute you by {illeg} p^esent you \presumed to salute you by him to salute/ you. I remember upon when I was last so happay {sic} as to enjoy yo^r converse I

In atrij hujus angulos restituimus atriolæ quæ Zerubbabel in atrium fæminarum transtulerat. Ordines illos seu series columnarum quibus atrium Solomonis cingebatur 2 Reg. 11.8, 15 retinemus, una cum forma porticus duplicis in templo secundo conservata, præsertim in porticu orientali quæ nomen Solomonis retinuit quam Herodes et posteri ejus intactè reliquerent.

Tenemus deni portarum \vet/ numerum. Nam cum porta orientalis occludi soli principi pateret \& rarò aperietur/ et (Ezek      ) & Iehojada custo populum armatum intra \templum in/ duas partes divisit ut (occlusa porta orientali) pars una custodiret portam \pone cursorus quæ et portal/ liminis seu introitus (ut exponunt septuaginta) id est \2 Paralip 11 dicebantur adeo/ portam orientalem australis quæ alius porta pone \cursorum ut/ satellites dicitur \erat,/ et alia pars custodiret portam סוד {illeg} (2 Paralip      ) vel (ut rectius scribitur) portam סור \2 Reg/ id est portam discessus quæ seu borealem \quæ borealis erat/. Nam Rabbinorum conjecturam quod hæc \sit/ porta orientalis sit prætereo. Duæ igitur portæ et non plures Custodiebantur hæ portæ ut nemo in templum dum Rex novus coronaretur irrumperet in templum adeo duæ portæ et non plures, ut in templo Ezekielis cap      ) patebant populo. Adde \clausam/ portam principis et complebitur numerus idem portarum in templo utro       Calamum non sex cubitor|is|um præcisè sed sex cubitis et palmo æquare, porticus \non duplices ut/ constituere triplicis earum per atrium exterius in cujus \quatuor/ angulis atriola quatuor constituuntur, non totum atrium exterius intelligere sed unum ex minoribus septem atrijs in quæ totum dividitur \fingitur/ et sic non in unico illo atrio exteriore de quo solo Ezekiel \passim/ agit atriola illa quatuor \quæ sola Ezekiel ponit,/ angulatim constituere, sed in septem atrijs \exteribus/ minoribus de quibus Ezekiel nullibi agit constitu sed in septem \pluribus/ atrijs exterioribus quæ E de quibus Ezekiel nullibi agit quæ Ezekiel nullibi atriola plura at at alia hujusmodi somnia quædam amplecti quæ fundamento omni destituuntur. Proposuit sibi Villalpandus ædificium pro viribus \fabricare/ supra modum splendum et magnificū delineare ut Lectores admiratione raperet ide\o/ cubitum \&/ exularū multitudinem & magnitudinem ædificiorum pro viribus auxit et architecturæ Græcorum rationem omnem in templum introdixit, prætendens <25r> Græcos architecturam {solum} a Iudæis Templi structura derivasse: nobis simplex veritas magis arridet

<26r>

etiam longitudines cubiculorum inter portas. Putabam affectationem hujus numeri ab insigni aliqua mensura arearum templi Solomonis \mensura/ proficere|ectam| \esse/ tandem animadverti hanc esse distantiam inter centra thalamorum, adeo etiam latitudinem esse porticuum inter centra columnarum stantium e regione in atrio utro. Tenemus præterea magnitudinem et numerum columnarum accuratè satis quantum licet ex porticu australi a Iosepho prolixiùs descripta colligere. Sed et altitudinem porticuum tenemus. Hance Iosephus dicit intrinsecus fuisse plusquam quinquaginta pedum, puta quinquaginta quatuor pedum id est triginta sex cubitorum Atticorum seu viginti quatuor sacrorum. {ut nos} Tenemus deni portarum numerum. Nam cum porta orientalis soli pateret Principi & rarò aperiretur (Ezek 44.1, 2.) Iehojada populū armatum intra templum in duas divisit partes ut ({illeg}cla\u/sa porta orientali) pars una custodiret portam pone cursores quæ et porta liminis seu introitus (ut exponunt Septuaginta) dicebatur adeo \erat/ porta australis, erat et alia pars custodiret portam סוד (2 Paralip 23.5) vel (ut rectiùs scribitur) portam סור (2 Reg. 11.6) id est portam discedendi quæ ideo borealis erat: Nam conjecturam Rabbinorum quod hæc porta sit porta orientalis ut somnium prætereo. Custodiebantur hæ portæ ut nemo dum Rex novus, Iehoash coronaretur {ingeretur} coronaretur in \contra Athaliam crearetur/ irrumperet in templum, adeo duæ portæ et non plures ut in templo Ezekielis (cap. 46.9) patebant populo et non plures patebant populo. Adde clausam portam Principis et complebitur numerus idem H portarum in templo utro. #

|Et| Hæ sunt inter tria templa congruentiæ quibus omnibus {illeg} demum confirmatur quas omnes fusius enumeravi{illeg} ut ijs demum confirmaretur templa Solomonis et Ezekielis ejusdem fuisse formæ {ne} \{nequent} me/ formam illam rectè descripsisse & aliorum descriptiones erroneas esse ubi tales concordantiæ desiderantur.

Appendix
De magnitudine cubiti sacri.

Quoniam præcedentiam n{illeg}um quam pendent a reductione cubitorum gentilium quibus Iosephus usus est, ad cubitos Sacros, abs re non erit reductionem illam puacis exponere. |Ad descriptionem templi pertinet cognitio cubiti sacri, quæ et aliquid et multum conferre posset ad intelligentiam mensurarum in Apocalysi {sic}. Ad ejus autem determinationem conducet speculatio| <27r> Quem in finem conducer|t|e {sic} speculatio \cognitio/ cubitorum diversarum gentium.

|Cubiti Romanorum – – –| < insertion from f 26v > Cubiti Romanorum et Græcorum ^a[19] sesquipedales erant et perinde ut cubitus sacer constabant ex palmis sex et digitis viginti quatuor. ^[20]Nam pedes Romanorum et Græcorum constabant ^a[21] ex palmis quatuor et digitis sexdecim. Dividebatur etiam pes Romanus in uncias seu pollices duodecim et æquabat 967 partes millesimas pedis Anglorum, prout Gravius Anglus lustratis diligenter Italiæ monumentis & perpensis priorum scriptorum Philandri, Agricolæ, Gela Pæti, Villalpandi, Snellij et aliorum rationibus determinavit omnium accuratissimè. Est igitur Cubitus Romanus 1$\frac{4505}{10000}$ ped. |Angl:|

E pedibus Græcorum insignior erat Atticus. Hunc scriptores moderni æquant pedi Romano et pedis illius semunciæ, id adeò quia stadium Græcorum constabat ex pedibus Græcis sexcentis et Milliare Romanum ex passibus majoribus Romanis mille seu pedibus quin mille et olim octo stadia Græca milliari Romano æquabantur. Verùm probabile est numeros proximos rotundos hic usurpatos esse. Et si dixeris veteres nonnunquam æquasse stadium passibus 125, potuit proportio illa non a collatione pedum inter se sed a stadij ad milliare proportione præcedente numeris rotundis præterpropter expressa derivari. Suspicionem auget quod Polybius apud Strabonem recess|d|it ab hoc vulgi computo et æquavit milliare stadijs octo cum triente qua ratione Pes Atticus Romano æquabitur. Priori computo favet pes Ptolemaicus pedi Romano et semunciæ æqualis, si fortè hic ab Attico propagatus fuerit. Posteriori favet columna porphyritica Romæ effossa cum inscriptione ΠΟΔ Θ id est pedum novem. Nam pes hujus columnæ mensurante Phylandro pedem Romanum superabat unciæ parte tantum nona. Differentia illa pedem hunc a Romano diversum et incriptio pedem Græcum esse indicat. Vtrum fuerit pes Atticus viderint alij. Nos donec aliquid certius constiterit nil amplius assumimus quam quod pes Atticus nec Romano minor fuit nec Romano cum semuncia major. Eo concesso, magnitudinem cubiti Attici præterpropter habebimus.

\Derah seu/ Cubitus Arabicus constabat similiter ^d[22] ex palmis sex et digitis viginti quatuor, et quantum sentio cubitum Romanum \Atticumve/ æquabat quamproxime. Erat enim \is/ pars quinta cubiti regij \Ægyptiorum/ id est cubitorum Ægyptij id est \(ut mox patebit)/ cubitorum quatuor simplicium Ægypti qui jam quin Romanis æquantur. ut patet ex {illeg} Nec mirum cù Arabes vagabundi sub Romanis primò militantes et postea imperium in Syria fundantes a populo victo nummos pondera et mensuras Romanorum ac Græcorum didicerint. Qua de causa cubi <27v> tum hunc præterea Parasangæ item Persiæ id est stadijs Atticis triginta æqualia erant tria milliaria Arabica mille Orgijs seu passibus Arabicis id est quatuor mille cubitis constanti singulatim constantia: qua ratione cubitus Arabicus æqualis erat Attico. Nimirum Arabes vagabundi primum sub Romanis militantes et pos mox imperium in Syria fundantes, a populo victo nummos pondera et mensuras Romanorum et Græcorum didicerunt. Misso igitur hoc cubito pergimus ad antiquiores.

Ex dimensionibus Pyramidum Ægypti < text from f 27r resumes > Ex dime\n/sionibus Pyramidum Ægypti a Ioanne Gravio Anglo accuratè mensis captis longitudinem cubiti veteris Memphytici sic colligo. Latus Pyramidis primæ erat pedū Anglicorum 693. Sub initio determinatam fuisse mensuram ejus per rotundum \aliquem/ numerum cubitorum \Ægyptiorum/ maxime probabile est. Ibn Abd Alhokm a Greavio citatus dicit mensuram illam fuisse centum cubitorum veterum regiorum. Verisimile est autem Ægyptios ab Orgya Græcorum didicisse mensuram quatuor cubitorum Memphyticorum ei nomen regij cubiti dedisse. Sic latus Pyramidis erit cubitorum simplicium 400 \sive arurarium quatuor/, & cubitus Memphyticus valebit 1$\frac{732}{1000}$ ped. Angl. Ad hujus autem magnitudinis cubitum ædificatam fuisse Pyramidem docent mensuræ plurimæ. Introitus quadratus ex marmore polito erat latus et altus 3$\frac{463}{1000}$ ped. Angl. id est duobus ejusmodi cubitis Memphyticis. Et ejusdem latitudinis et altitudinis erant alij quatuor cuniculi. In medio Pyramidis cubiculum ex marmore polito exquisitissimè constructum \erat/ continens sepulchrum Regis longum pedes 34$\frac{38}{100}$ & latum pedes 17$\frac{19}{100}$ id est longum cubitos 20 et latum cubitos 10 posito cubito pedis 1$\frac{719}{1000}$. Differentia inter hanc mensuram cubiti et priorem est $\frac{125}{10000}$ pars seu $\frac{1}{80}$ pars cubiti pedis id est $\frac{1}{7}$ pars unciæ circiter: error planè contempnendus, si quis irregularitates longè majores in optimis Romanorum ædificijs a Gravio annotatas consideret. Constabat autem cubiculi hujus tectum ex novem lapidibus oblongis et parallelis quorum septem medij erant ejusdem latitudinis duo extremi latitudinis dimidiæ at omnium latitudines conjunctim æquabant longitudinem cubiculi seu cubitos 20, adeo latitudo lapidum mediorum erat duorum cubitorum cum dimidio. Porrò Deambulatio quædam mormorea {sic} quæ in hunc cubiculum ducebat lata erat pedes 6$\frac{87}{100}$ id est quatuor cubitos cubiculi. In medio hujus deambulationis via erat ex marmore polito pedes 3$\frac{435}{1000}$ id est cubitos duos lata & ad utram partem viæ scamnum ex marmore itidem polito altum 1$\frac{717}{1000}$ ped & latum 1 ped id est altum et latum cubito uno. Et quis jam credat mensuras tot a seinvicem <28r> neutiquam pendentes cum cubito|i| a nobis assignato|i| longitudine fortuitò congruere?

Quinetiam divisio cubiti hujus \divisio/ in sex palmos ex dimensionibus Pyramidis elucescit. Nam deambulationis altitudo mensurante Gravio erat 26 pedum circiter id est cubitorum quindecim. Detrahatur altitudo scamnorum et manebit altitudo reliqua cubitorum 14. Hæc in septem partes dividebatur secundū septem series lapidum in parietibus deambulationis et series unaquæ superior prominebat ultra inferiorem quasi tribus digitis, ut in figura annexa representatur, ubi AB latitudinem viæ, ACD scamnum, DE altitudinem primæ lapidum seriei EF projecturam secundæ seriei & FG altitudinem ejus, GH projecturam tertiæ seriei et HI altitudinem ejus at ita deinceps us ad s{illeg}tatem \tectum/ KL quod viæ AB respondet. Altitudo igitur cujus lapidum seriei bicubitalis erat et sex projecturæ EF, GH &c cubito uni DC respondentes erant palmares. Extant et in fræfato cubito sepulchro regio specimina divisionis cubiti. Nam \cum/ cubitus DC sit 1$\frac{717}{1000}$ ped. \adeo/ palmus erit $\frac{286}{1000}$ ped. palmi decem erunt 2$\frac{86}{100}$ ped. palmi septem cum tribus digitis erunt 2$\frac{217}{1000}$ ^ped. & palmi viginti quin cum duobus digitis erunt 7$\frac{293}{1000}$ ped. Atqui Gravius mensus est monumenti altitudinem internā 2$\frac{86}{100}$ ped. latitudinem internam 2$\frac{218}{1000}$ ^ped et longitudinem externam 7 ^ped 3$\frac{1}{2}$ ^unc. id est 7$\frac{292}{1000}$ ^ped. Ergo monumenti altitudo interna erat 10 palmorum latitudo interna 7 palmorum cum tribus digitis & longitudo externa palmorum 25 cum digitis duobus sine errore sensibili. Altitudo et latitudo externa erat 3^ped. & 3$\frac{3}{4}$ ^dig. id est palmorum 11 & digitorum 2$\frac{1}{4}$, si forte Gravius mensuram illam accuratè satis tradidit.

Sunt et alia cubiti hujus specimina, ut quod Deambulatio\nis/ illius una cum subtensa trianguli \cujusdam/ rectanguli cujus basis erat 15 ^ped. altitudo quasi 5 vel 6 \vel forte 7/ ped. {vel} longitudo tota filo mensa erat 154 ^ped. Deme subtensam et restabit Deambulatio\nis longitudo sola/ quasi 138 ^ped. id est vigecupla latitudinis seu <29r> cubitorum regiorum viginti. Mensurati sunt et alij duo cuniculi seorsim longitudine quasi pedum 110 id est cubitorum regiorum 16 sexdecim, et cubiculum aliud longi\lati/tudine quasi pedum septendecim id est cubitorum decem, et quantum sentio thalamus quidam longitudine pedum septem et latitudinem pedum trium cum dimidio circiter id est longitudine cubitorum quatuor latitudine duorum circiter. Et quantum sentio Pyramis passim ad mensuram hujus cubiti construiturcta est.

Ad e|h|und|c|{illeg} modum siquis mensuras reliquiarum vetustorum ædificiorum Babyloniæ et aliarum gentium tradiderit posthac tradiderit haud difficile fuerit \inde/ cubitos {uterum} {illeg} illorum illorum \antiquos illarum regionum/ eruere. Interea quod occurrit profero {illeg} in ejus rei specimen. Refert ^a[23] Purchasius Anglus extare in Babylonia inter veterem Babylonem et Bagdadem molem ingentem informem lateritiam cujus lateres Allenius amicus su|ej|us mensus est longitudine pedis unius, latitudine octo unciarum & crassitudine sex unciarum. Intelligit uncias pedis Anglici. Proportiones autem istæ docent lateres regulariter formatos fuisse esse adeo in illorum formatione spectatam fuisse mensuram aliquam Babyloniorum; et meritò, ut ex numero laterum artifices expeditè colligerent dimensiones murorum in longum latum et profundum et vice versa numerum computarent laterum quibus murus assignatus conderetur. Quære cub cum Babylonij mensurabant ædificia per cubitos sequitur lateres secundum longitudinem latitudinem et crassitudinem conjunctos mensuram cubitalem componere debere. Atqui lateres duo secundum longitudinem tres secundum latitudinem & quatuor secundum crassitudinem componunt eandem mensuram ergo mensura illa cubitalis est. Sic igitur Cubitus Babylonicus valet duos pedes Anglicos et lateris longitudo trium palmorum late partes componentes insinuant divisionem cubiti hujus in sex palmos \eò/ ut lateris longitudo \dimensiones/ numero|i|s rotundo|i|s et {tres duos} trium palmorum \palmorum exprimantur, longitudo tribus palmis/ latitudo duobus et crassitudo uni|o|us cum dimidio. |Pluribus observationibus posteri forsan cubitum hisce accuratius determinabunt.|

Magnitudinem cubiti Persarum ex eorum Parasanga colligere videor. Sciendum est {eni{illeg}|m|{illeg}} quod mensuræ majores quæ membra humana superabant derivari solebant <30r> ex minonibus {sic} per multiplicationem et ad multiplicationē illam adhibebantur numeri denarij et aliquando binarij. ^[24]Sic Romanorum Calamus seu pertica ex decem pedibus constitit, Scripulum ex 10 pedibus in longum et 10 in latū Versus ex 100 pedibus in longum et 100 in latum, Clima (mensura a Græcis derivata ut nomen docet) ex decem Orgijs in longum et decem in latum, Actus ex duobus Climatîs in longum et duobus in latum, Iugerum ex duobus Actibus quadratis in longum, Decumanus ex decem a|A|ctibus in longum et decem in latum, Centuria ex Decumanis decem in longum et decem in latum intra Italiam, extra verò ex duplo illo numero, Saltus ex Decumanis centum in longum et centum in latum, Milliare ex mille passibus in longum et iter diei ex bis decem milliaribus. {Et} Græcorum calamus ἄκαινα dictus constitit ex decem pedibus, Clima ex decem pedibus in longum et decem in latum, Plethrum ex centum pedibus in longum et latum, Stadium ex centum Orgyis in longum & iter diei (juxta Herodotum) ex ducentis stadijs: ^[25]et in Provincia Cyrenensi in agris quos Ptolomæus Ægypti r|R|ex Græcus \populo/ Romano relinquebat, erant Plinthides constantes quinquaginta limitibus in longum et quinquaginta in latum & limitum illorum quadratorum latera singula erant decem stadiorum. Et ut Gentes occidentaliu|es|m a pede sic orientales a cubito per numerum denarium progressos sunt esse docent ej instantiæ \exempla/ quædā. Vt quod apud Hebræos \gentem pastoriam/ Kibrah terræ seu pastura gregi famebatur longitudine \{illeg}/ cubitorum mille \ut opinor sub uno pastore sufficiens definiebatur/ spatio cubitorum mille et iter sabbati longitudine cubitorum bis mille, quod apud Ægyptios Arura constabat cubitis centum in longum et centum in latum. Et quoniam Ægyptij quotannis post inundationem Nili agros suos mensurando distribuebant in Aruras, debuit calamus ob expeditam mensurandi rationem constare ex decem cubitis ut dena repetitione Cubitum effi Aruram efficeret. Et simili de causa mensuræ majores in quas agri illi resolvab distinguebantur constare debuerunt ex denis et centinis Aruris. in longum totidem in latum

Constabant ita gentium antiquarum mensuræ majores ex rotundis numeris mensuram illarum minorum a quibus derivabantur, at adeo schæni <31r> Ægyptiorum et aliarum gentium orientalium et Parasanga Persarum ex rotundis numeris cubitorum. Atqui Schænus minimus Ægyptiorum testimonio Artemidori et Strabonis æquabat triginta stadia Græcorum et Parasanga testimonio Herodoti, Xenophontis, Hesychij Suidæ \Agathiæ/ et aliorum \apud Strabonem/ æquabat etiam triginta stadia et numerus rotundus cubitorum quibus tot stadia æquentur sunt decies mille. Ergo schænus iste ex cubitis Memphyticis decies mille et Parasanga ex cubitis Persicis totidem constabat circiter et cubitorum utrius generis decem millia æquabant stadia triginta.

Confirmatur calculus de cubito Ægyptiorum per hodiernum cubitum hodiernum Ægyptiorum in urbe Gran Cairo asservatum quem Gravius mensus est 1$\frac{824}{1000}$ ^{ped. Angl.} Propius accedit hic cubitus ad cubitum veterem Memphyticum quam ad cubitos minores Græcorum Romanorum et Arabum qui in Ægypto regnarunt, adeo a Memphytico illo propagatum esse puto \videatur fuerit/. Eo tamen major est. Et quid mirum si per annos plusquam ter mille mensura variaverit \aliquantulum muta fuerit/? Mensuræ omnes pedum et cubitorum jam longè excedunt rationem membrorum humanorum et tamen staturam humanam ante annos ter mille eandem fuisse at nunc est docet Gravius ex monumentis Ægyptijs. Auctæ sunt ergo mensuræ. Cujus rei non desunt rationes. Instrumenta quæ in mensurarum exemplaria asservari solent contracta ærugine augentur. Spiritus per aera diffusi qui marmora pervadunt et corrumpunt possunt etiam metalla permeare et inhærendo dilatare insensibiliter. |F{ormam} jalleo || malleo {illeg} percussum potest sese longo tempore insensibiliter relaxare.| Sed et artifices fabricando instrumenta peccare amant in excessu materiæ, et ubi limando, mensuram aliquam quantum satis esse putant assequuntur, cessant, scientes se excessum illum perexiguum, si Dominus reprehenderit citò corrigere posse limando, defectum verò non item. Ponamus igitur mensuras omnes <32r> paulatim crevisse id maxime per prima sæcula ubi exemplaria earum minùs diligenter \sollicitè/ asservabantur \minus curabantur/: & cubitus Memphyticus circa temp{illeg}|o|ra Romani Imperij, medius erit inter cubitum veterem et hodiernum, ad hodiernum verò pr\o/pi propius accedet. Erat cubitus vetus 1$\frac{719}{1000}$ ^{ped. Angl.} et hodiernus 1$\frac{824}{1000}$ ^{ped. Angl.} Ergo medius ille erit 1$\frac{78}{100}$ ^ped vel 1$\frac{79}{100}$ ^ped circiter. Atqui talium cubitorum mediorum decem millia efficiunt stadia Attica \circiter/ triginta ut oportuit.

Confirmatur calculus superior de cubito Persico per Arish seu cubitum hodiernum Persarū quem (duplicatum ut opinor) Gravius mensus est 3$\frac{197}{1000}$ ped. Angl. Si hujus dimidium a tempore 1$\frac{5985}{10000}$ ped a tempore \fuerit/ cubitus simplex fuerit et a tempore Imperij Græcorum et Romanorum creverit ad modum cubiti Memphytici, fuerit is olim 1$\frac{57}{100}$ ^{ped. Angl.} circiter. Hunc cubitum cum cubitis Græcorum et vicinarum gentium collatum Herodotus vocat mediocrem dicit majorem eo esse cubitum Regium Persarum tribus digitis. Digitos intellige cubiti regij quo usus est Herodotus |mediocris Græcis notioris| et erit cubitus regius ad cubitum mediocrem ut 24 ad 21 \27 ad 24/, adeo cum cubitus mediocris sit 1$\frac{57}{100}$ ^{ped. Angl.} cubitus regius erit 1$\frac{766\frac{1}{4}}{1000}$ circiter. Atqui talium cubitorum decem millia efficiunt stadia Attica triginta \circiter/ ut oportuit.

Confirmantur præterea ratione quadam generali calculi præcedentes conferendo pedes et cubitos \per singulas gentes/ primitus receptos secundum proportionem membrorum viri a quibus derivabantur. Est enim pes viri ad cubitum ejusdem viri ut 5 ad 9 \circiter/ prout ipse mensus |sum| et alius quivis in propriò corpore facilè experiri potest: sunt pedes vetustissimi quorum |certa| notitia ad nos pervenit Romanus, Atticus \& Ptolemaicus ut/ et Drusianus \Tungrorum in Germania/, e quibus Drusianus valet uncias 13$\frac{1}{2}$ pedis Romani. Et his tribus pedibus secundum proportionē 5 ad 9 respondent tres cubiti 1$\frac{7406}{10000}$ ^{ped. Ang.} 1$\frac{8056}{10000}$ p. A. et 1$\frac{9582}{10000}$ p. A. at harum circiter magnitudinum sunt cubiti vetustiores a nobis \supra/ determinati Memphyticus, <33r> Babylonicus et Persicus. Quibus adde Samium quem Herodotus æquat Memphytico. Cubiti Græcorum et Latinorum qui mensuræ secundariæ erant, \ad mensuras pedum prius receptas aptatæ/ hic in censum venire non debent.

Determinatis ad hunc modum cubitis gentium orientalium quibus Hebræi circundabantur, possumus inde de magnitudine cubiti Hebraici conjecturam facere. Istis omnibus cubitus Hebracus {sic} vulgaris non debet esse major ne cubitus sacer omnibus minor. Proinde rejicienda est opinio Villalpandi et aliorum qui cubitum vulgarem æquant pedibus duobus Romanus cum dimidio ut et opinio aliorum qui cubitum sacrum et Atticum æquales esse statuunt. Permagnum fuisse cubitum sacrum docent tum calamus Hebraicus qui non nisi sex hujusmodi cubitos continebat, tum cubiti hujus antiquitas quippe quo Noachus arcam dimensus fuit: veruntamen non est adeò augendus ut cubitus vulgaris qui tempore Mosis dicebatur cubitus viri (Deut 3.11) multùm superet cubitum viri procerioris. |Cæterum hos cubitos limitibus strictioribus circumscribimus ut sequitur.|

Sed ut ad rem propius accedam, considerandum est quod Hebræi e Chaldæa migrantes cubitum patrium secum attulerunt in Syriam et postea Ægyptijs diutius servientes id in rebus architectonicis ubi mensuræ consderandæ veniebant, didicerunt etiam cubitum Memphyticum, eum palmis quin non Memphyticis sed Chaldaicis æquarunt. Hinc duplex Hebræorum cubitus, sacer et vulgaris, palmus verò simplex neglecto Memphytico. Cubitum sacrum Hebræos a majoribus suis qui Chaldæi erant accepisse docent tum dimensiones arcæ Noachi in hoc cubito per traditionem conservatæ, tum congruentia cubiti hujus cum cubitis duobus quos Talmudici tradunt ad latera urbis Susan Persis imperantibus sculptos fuisse, et unum eorum superasse cubitum sacrum dimidio digito, alterum digito integro. Erat Susan urbs Babyloniæ at adeo Chaldaici erant hi cubiti. Vnū concipe cubitum esse urbis illius Susan alterum urbis Babylon. Congruebat igitur cubitus sacer | Hebraicus cum cubitis \diversarum/ provinciarum Babyloniæ quantum istæ congruebant inter se, erat differentia tantilla ut omnes ab

< insertion from f 32v >

Diximus ex Talmudicis et Iosepho Iudæos usos fuisse mensura quatuor palmorum sacrorum vice cubiti Græcorum. Propius igitur accessit cubitus Græcorum ad palmos quatuor Hebraicos quam ad quin vel tres, id est minor fuit quam 3$\frac{1}{2}$ major quam 4$\frac{1}{2}$ palm. Vnde consequens est cubitum sacrum sex palmorum minorem fuisse quam 2$\frac{4}{7}$ pedes minorem quam 2 pedes Attici.

Humani corporis – – –

< text from f 33r resumes > <34r>

eodem cubito {primitivo} in diversis regionibus propagari potuerint, cubito sacro | Hebraico, ex quo templum ad ejus mensuram condebatur, minus crescente{illeg}. |res sacræ per ipsum definiri cœperunt minus crescente.| Cubitum Hebraicum vulgarem a Memphytico æque ac sacrum a Chaldaico propagatum esse docet proportio cubitorum ad invicem Nam ut cubitus vulgaris constabat ex quin palmis cubiti sacri, sic cubitus Memphyticus constabat ex quin palmis cubiti Babyl Chaldaici quamproximè. Nam supra erat cubitus Memphyticus 1$\frac{719}{1000}$ ^{ped. Angl.} et cubitus Chaldaicus 2 ^{ped. Angl.} circiter et prior numerus est ad posteriorem ut 5$\frac{157}{10000}$ ad 6 id est ut 5 ad 6 quamproximè. {illeg} Exigua illa fractio {illeg} $\frac{157}{10000}$ vel majori laterū \moles/ Babylonica|æ|rum quam Pyramidum antiquitate vel a mensura lateris minùs accuratè capta brevi potuit. vel olim forsan ab Iudæis \Hebræis/ negligebatur Ponamus ergo cubitos Hebræorum a Babylonic{illeg}|o| et Memphytic{illeg}|o| oriundos esse, et ex cubito Memphytico, quo tempore Pyramides condebantur id est, ut Gravius disputat annis post Mosem ducentis innotescet cubitus vulgaris Hebræorum Memphytico \illi/ æqualis. Postea cubitos omnes insensibiliter auctas fuisse credendum est, ita ut cubitus ille vulgaris ejusdem ferè magnitudinis cum cubito Memphytico semper manserit, ab ab eo tamen superatus fuerit perinde ut cubitus sacer {illeg} superatus fuit a Babylonicis. Sic igitur tam cubitus ille vulgaris quam Memphyticus proximè post tempora Mosis fuerit vicesima pars longitudinis cubiculi sepulchralis in medio Pyramidis, id est 1$\frac{719}{1000}$ ^{ped. Angl.} et inter hunc cubitum et cubitum Memphyticum sub imperio Græcorum & Romanorum obtinentem quem diximus esse 1$\frac{79}{100}$ ^{ped. Ang.} circiter, cubitus id|ll|em vulgaris illorum per eadem \Romanorum/ tempora mediocrem magnitudinem habebit. Vnde cubitus sacer qui est ad vulgarem illum ut 6 ad 5 fuerit 2$\frac{628}{10000}$ ped. Angl. proximè post tempora Mosis, et sub imperio Romanorum fuerit medius inter 2$\frac{628}{10000}$ et 2$\frac{15}{100}$. Quæ omnia confirmantur argumentis non paucis.

<35v>

Bases palmorum 22

Tha Intervalla {illeg} \basium/ secundum longitudinem dupla |quod fiet si {illeg} \postis/ qui $\frac{1}{2}$ bases extimarum $\frac{1}{2}$ columnarum adherent promineant extra portas longitudine digitor|is|um 50.| secundum latitudinem sesquialtera basium. Columnarum longitudines nocuplæ scaporum, sextuplæ basium, æquales latitudini porticuum inter centra columnarum extimarum, æquales cubitorū 22. Tota porticus altitudo interna sesquialtera latitudinis inter basis columnarum extimarum id est cub 27$\frac{1}{2}$. Cubicula impositata imitetur figuras lo{ci} sancti longitudine. dupla latitudine \altitudine/ sesquialtera latitudinem|is| interpositis muris parietibus marmoreis cubitalibus. Sic {per} cubiculum altitudine et latitudine æquabit porticum inferiorem. Tabulatum \crassitudo/ sit duorum cubitorum, ea tecti quin ut in templo \Herodiano/ et tota ædificij altitudo erit cubitorum 62. Adde extimarum columnarum Adde pavimentum dimidij cubiti et alti{tu}do 62$\frac{1}{2}$ cub erit tertia pars longitudinis. Adde podium sur{su}m quasi 30 cub et altitudo \tota quasi/ 66 ^cub tripla erit latitudinis inter \axes/ columnarū extimarum. Potest qui Po {sic}

In atrio interiores bases columnarum et intervalla basium una sint ejusdem magnitudinis ac in atrio exteriore. Postes quibus {illeg} bases extimæ semicolumniæ extimæ adhærent {promineant} extra muros \parietes/ portarum digitis decem. In angulis duobus Orientem versus stent post columnæ quadratæ cum postibus sex digitorum. Columnæ cubitorum 14$\frac{2}{3}$ duplo sin sextuplæ sint scaporum quadruplæ basium duplæ latitudidonis deambulationis inter columnas, ad columnas atrij exterioris ut 2 ad 3. Simili proportione capiantur altitudines reliquæ et cubicula orientalia cubica erunt long. lat et alt 36$\frac{2}{3}$ cub. tanta erit altitudo \interior/ porticus.

Cubicula inferiorum sacerdotum longitudine latitudine & altitudine 9$\frac{1}{6}$ cubitorum cubica sint. nisi forte altitudo augendi sit.

Gazophylacia lateralia in media serie, longitudine latitudine & altitudine sex cubitorum inclusis ligneis parietibus et laquearibus cubica sint. Altitudo illa triplicata una cum impluviali et tecto supremo efficient altitudinem 22 {illeg} cub.

Columnæ in fronte vestibuli breviores pro crassitudine eo quod altis basibus insistunt.

<36r>

Hoc argumento concludere licet cubitum sacrum Memphytico mo Sed ut limites strictius assignem dico cubitum \sacrum/ majorē fuisse duobus pedibus Romanis, minorem duobus cum triente; vel quod perinde est, cubitum vulgarem majorem 20 minorem 23$\frac{1}{3}$ uncijs pedis Romani. Id quod probo sequentibus argumentis.

Humani corporis statura, ^a[26] juxta Talmudicos, continet circiter {illeg} \tres/ cubitos a pedibus ad caput. Quod si erectis pedibus brachia quo supernè sublata tollantur unum amplius cubitum adjunget sibi continebit quatuor cubitos. Atqui hominem \hominum/ nudipedis|um| statura mediocris est quasi major est quam quin pedum Romanorum, minor quam sex pedum et optimè statuetur quin pedum et unciarum totidem \semissis/. Sumantur tertiæ partes et cubitus {illeg} ille id est vulgaris major erit viginti uncijs minor viginti quatuor uncijs et optime \a sonamet/ cum Plancijs {illeg} erigente duobus ex tenore hujus argumenti |Romani adeo cubitus sacer major 24 uncijs minor 28$\frac{4}{5}$ uncijs ejusdem pedis.|

‡ Scribit Iosephus – – – < insertion from f 33v > |‡| Scribit Iosephus columnas atrij magni tantas fuisse quantas tres homines consertis inter se brachijs amplecti possent. Orgya Viri vulgò ponitur æqualis staturæ ejusdem viri, verius superat staturam palmæ uno pedis Romani circiter. Pro Vulgus utitur numeris proximis rotundis, hic numeri justi adhibendi sunt. Quare ad staturas viriles supra expressas adde palmum et summis triplicatis fient 15$\frac{3}{4}$ pedes Romani minores & 18$\frac{3}{4}$ pedes majores ambitu columnæ. et media ratione 17$\frac{1}{4}$ pedes eidem ambitui æquales. Atqui ambitus ille juxta Talmudicos \et Iosephum ut supra/ erat octo cubitorum saltem in atrio interiore |saltem in atrio interiore| |& juxta Iosephum duodecim cubitorum Romanorum id est {illeg} (ut mox explicabimus,) octo sacrorum in atrio interiore: ita ut columnæ utrobi æquales fuerint dempta altitudi| Ergo captis circiter octavis partibus præcedentium numerorum cubitus /sacer\ major erit duobus pedibus Romanis, & minor duobus cum triente. et secundum rationem mediocrem æqualis 25$\frac{7}{8}$ uncijs illius pedis. Assumpsimus hic columnas atrij utrius æquales fuisse, id est crassitudine licet non altitudine. Certè columnæ atrij interioris non erant illis exterioris crassiores et ideo limes {illeg} \posterior/ necessariò obtinet. |Assumpsimus hic columnas atrij utrius id est| Iter sabbati crassitudine licet non altitudine. Certè columnæ atrij interioris non erant illis exterioris crassiores et ideò limes posterior necessario obtinet.

< text from f 36r resumes >

Iter Sabbati summo Talmudicorum et omnium Iudæorum consensu erat cubitorum bis mille. Vnde Chaldæus Interpres in Ruth 1.6. Iussi sumus, ait, observare sabbata et dies bonos ad non eudum ultra bis mille cubitos. Hoc iter describentes Iudæi pro cubitis aliquando substituunt passus. Erasmus in notis in Act 1.12 de itinere sabbati hæc habet: Sentit Evangelista spatium bis mille passuum. Longius iter facere Iudæis fas non erat Sabbatis. Hoc enim indicat Hieronymus scribens ad Algasiam, quæstione decima, nimirum Iudæis religiosè observatum ne sabbatis ambularent |s|ult|p|ra bis mille passus ex institutione Rab Akibæ Simeonis [Iusti] & Hillelis Rabbinorum quos illi magistros nostros vocare soliti sunt. Hæc Erasmus legens non pedes ut corruptè habent Hieronymi libri impressi sed passus. Et hinc in Num 34.4 pro mille cubitis Latinus interpres ponit mille passus. Cave tamen intelligas passus Romanorum Græcorumve. Nam in sebbóle lécheth tract. 22, cap. de Sabbath. passus isti sic describuntur. Samuel iter faciebat per vallem <37r> et nesciebat terminum Sabbathi. Iter duûm millium passuum est mediocrium est terminus sabbathi. Quasi dixisset, Iter duum millium passuum hominis in sabbato nec celeri cursu ut in passibus Romanis, nec tardo nimis sed passu mediocri ambulantis pro more euntium in Sabbathis, est iter sabbaticum. |Atqui| H|h|omines \statura mediocris/ sic ambulante|do| conficiunt singulis passibus plusquam duos pedes Romanos, minus quam duos cum triente, et computa mediocri duos ut experientibus facilè constabit, Mediam igitur rationem tenendo exortus \facere/ in hujus argumenti optimè statuetur \quasi/ pedum duorum et unciarū totidem. \at adeo his limitibus circumscribetur cubitus sacer./

Iudæi igitur pro Romanorum passu minori usurpabant cubitum suum \sacrum/ et paritate rationis pro duobus passibu passu majori qui duplex erat minoris usurpabant duos cubitos at adeo pro milliari (ab ipsis dicto מיל) \cubitos/ bis mille. cubitos. Quam rem Buxltorfius \in Lexico Talm./ sic exponit. מיל, Mil, Milliare. Id duplex minus et majus. Minus [alias dictum Berah] capit mille gressus vel mille majores Hebræorum cubitos. Majus complectitur gressus bis mille sive bis mille cubitos majores aut bis mille passus minores, quale fuit iter sabbati. De eo Majemonides parte primâ Hil. Tephilla cap. 4. Si fuerint inter ipsum et aquam inter aquam quatuor milliaria quæ faciunt octo mille cubitos. Et Origenes in {illeg} V στρωμάτων (in codice Veronensi) Μίλιον ἓν ἡ του σαββάτου δισχιλίων πηχων ὑπηρχε Milliare unum iter sabbati duum millium cubitorum erat. Hic aliqui Milliare audientes intelligunt milliare Romanum et inde magnitudinem cubiti computant, ineptè satis. In Occidente gentes variæ nomen milliaris a Romanis mutuarunt, quantitates aliunde. Par est ratio Iudæorum. Hi mensuras a majoribus acceptas Cubitū Berah & Iter sabbati sub impositis Romanis nominibus retinuerunt. Milliaris igitur quantitas aliunde investiganda est. Nimirum Parasanga Persarum Hebræis Parasa dicta quatuor ^a[27] ferè milliaribus constare fertur ab Helia in Thesbite et a Mose Gerundense in Comm. Deutr. pag 137. col. 1. Sunt igitur quatuor milliaria minora \quam/ triginta stadia|j|

< insertion from f 36v >

Scribunt Talmudici quod graduum quibus ascendebatur in atrium interius altitudines erant dimidij cubiti et retractiones dimidij cubiti. Intelligunt verò cubitum sacrum, et vidimus computum Iosephi quoad altitudinem horum graduum conspirare. Iam verò Vitruvius altitudines graduum non majores quam decem unciarum Romanarum retractiones non minores quam octodecim unciarum esse debere constituit. Vnde cum Iudæi altitudines æquarint retractionibus, credendum est eos mediam rationem tenuisse & tam altitudines quam retractiones quasi duodecim vel ad plurimum tridecim unciarum Romanarum constituisse. Media proportio inter 10 et 18 est 13$\frac{1}{2}$ circiter. Hanc altitudinem nullo modo superatam fuisse contenderim ne gradus nimia difficultate ascenderentur. Ergo cubitus sacer minor erat uncijs Romanis 27, haud minor uncijs 24 ne retractiones nimium minuantur.

< text from f 37r resumes > <38r>

Hic {Id} Iter Sabbathi erat milliare Iudæorum. Origenes in 5 Stromat{illeg}orum, Μίλιον ἓν ἡ του σαββάτου ὁδὸς δισχιλίων πηχων ὑπηρχε &c Milliare unum iter sabbati duum millium passuum cubitorum erat; id potissimùm quod sanctum Tabernaculū & Arca tanto interstitio castrorum ordinem præcedebant & a tanto intervallo tentoria figebant, quo spatio licebat his qui castra metati erant ad sanctu Tabernaculum accedere. Ita ille. Cæterum ut Latinorum et Græcorū passus major erat duplus passus minoris Latinorum Romanorum Milliare constabat bis mille passibus minoribus & mille majoribus sic etiam Iudæorum milliare \(ni fallor)/ {illeg} aliquando dicitur \duum/ mille passuum \cubitorum/ aliquando tantum mille cubitorum prout mensura cubiti capitur vel a flexura brachij vel a medio pectore ad extremos digitos. Vnde Sic ubi {illeg} urbium Levitarum suburbana ad a minoris mœnijs ad millenium cubitos undi extendebantur Levi Num 35.4 mensura illa statim \proximis verbis/ explicatur per du bis mille cubitos minores. Eodem sensu \forsan/ accipienda pat \sunt/ quæ Arias Montanus ex Iud Rabbinis producit in hæc verba. Milliare unum, ait, Mille Emoth [i.e. mille cubitos] terræ continere testatur Cambius in Ezek c 48.2, sed in lib. Misn. unumquod milliare \[cubitis et]/ partibus quæ Dizzije דיסייםן Dizzijm vocantur Mille Emoth & septem [dizzijm] cum dimidia definitur in tract de jona cap 6. pagin parag. ד. Hoc milliare in lib. Haruch כרוב \{Chrulb}/ dictum legimus. Ita ille. Suspicor verὸ כרוב \vel כרב/ corruptè|i|/onem esse\ occurere pro \{illeg} vocis/ ברח Berath. Nam per Berath Gen 35 16 & 48.7 & 2 Reg 5.19 Iudæi omnes intelligunt Milliare Cæterum Iudæorum duplex erat milliare, magnum et parvū. Milliare magnum, ait Arias, alio nomine Para פרסה Parasa dicitur quatuor \fere/ milliaribus constare fertur ab Helia in Thesbite & a Mose Gerundense in Comm Deut pag 137 col 1. Cujus etiam nominis et rei ratio exponitur in Misnaioth tractatu de Tham cap. 3. parag ח & apud illius loci commentatorem. Erat autem hæc Parasa {illeg} At hoc erat Parasanga Persarū de quo vetus poeta Hebræus in fine pharasath sekalím

Atqui Scribit \autem/ Herodotus Parasangam æquasse 30 stadia Græcorum Et Xenophon Parasangas duas sexaginta definit stadijs. Qua ratione Milliare Hebræorum valebit 7$\frac{1}{2}$ stadia. Et hoc est pedes Romanos <38v> Stadium verò valebit [Et inde natam esse \puto/ divisionem milliaris in partes 7$\frac{1}{2}$ quæs Ri{illeg}zzim vel Dizzijm a Iudæ nominabantur] Et inde \forsan/ est quod Iudæi \divide/ scribunt milliare unum constare ex septem Rizzim (seu Dizzijm) cum dimidio, mensura Riz æquante stadium Græcorum. \Nam/ [Dividantur ita stadia 7$\frac{1}{2}$ seu pedes Romani 4687$\frac{1}{2}$ per numerum] Est \{illeg}/ ita {illeg} ut 8 stadia ad 7$\frac{1}{2}$ ita \dimidium/ passus unciarum Romanus minor ad cubi unciarum 30 ad Cubitum sacrum 28$\frac{1}{8}$ unciarum 28$\frac{1}{8}$.

<39r> ^{[Editorial Note 7]}

Decumanus limes = 50 jug {ס} = 10,10 actibus Sicculus Flaccus de condid. agror. p 17 {illeg} Hygenus de limit. const. libro utro

Salti definitio. Sic. Flacc p 24 = 100,100 Decumanis

Mensura est ut pes per uncias, per pedem decempeda, per decempedam actus, per actum passus, per passum stadia, per stadium Milliarium [definatur] Frontinus de Limit. Agr. – In pede con {sic}strato porrecto semipedes sunt duo in pede constrato semipedes 4 in pede quadrato semipedes 8. Pes habet palmos 4 uncias 12 digitos 16. Palmus habet digitos 4 uncias 3. Sextans quæ eadem dodrans appellatur habet palmos 3 uncias 9 digitos 12. ib.

Centurias

In Italia triumviri \[Centurias]/ jugerum quinquagenûm, alibi ducenûm [fecerunt] Hygenus de limit cōst.

In provincia Cyrenensi, in qua agri sunt regij id est illi quos Ptolomæus Rex populo Romano reliquit. Sunt plinthides, id est laterculi quadrati, uti centuriæ per sena millia pedum 50 limitibus inclusi habentes singuli laterculi jugera numero 1250 – Præterea Pes Ptolemaicus eorum qui Ptolemaicus appellatur, habet monetalem pedem et semunciam. – Item dicitur in Germania in Tungris pes Drusianus, qui habet monetalem & sescunciam, ita {ubi} ut ubicun extra fines leges Romanorū id est ut sollicititius {sic} perferam ubicun extra Italiam aliquid agitatur, inquirendum. Hygenus.

Iugerum unum pedes 240 & in lat. pedes 120 faciunt, terram modiorum trium.

κλίμα quod quoquoversus pedum esse sexaginta Columella tradit

gradum esse 2$\frac{1}{2}$ pedum declarat Boetius his verbis Decempeda pedes decem colligit, passus V, gradus II S

Versus est pedum C, longus enim C pedes et latus totidem de quo Varro in primo libro de re rustica. Versum dicunt C pedes quoquoversus quadratos

Vlnam = Orgyæ Ovid VIII Metamorph. Plin l 16 c 40.

Iugeri pars minima \ut Varo/ dicitur scripulum, id est decem pedes in longitudine et latitudinê quadrati

<39v> ^{[Editorial Note 8]}

Hujusmodi passus 266 mensuram efficiebant continebintri in Hebræorum \mensura/ Rizz authoribus \vel Dizz/ authoribus Camilio in Ier 31.4 Misnaioth Ioma c 6 Pagr ד & tract. de Nezikim. Eodem etiam loco scribitur milliare unum septem Rizzim cum dimidio continere. adeo milliare Iudaicum constabat passibus cubitalibus bis mille, Vnde e idem erat cum itinere sabbati. Sic Origenes in V {illeg} στρωμάτων (\in/ codice Vernonensi) Μίλιον, ait, ἓν ἡ &c – – – accedere. Et hinc aliqui comparant iter sabbaticus cum Milliari Romano. Verùm si Romani vias distingebant in milliaria non per mensuras accuratas sed per passus ambulantiū ut {illeg} maximè probabile est, in proclivi erat gentes longinquas non ex pede Romano sed ex passibus suis mediocribus milliaria æstimare. Hinc Sic ubi Suidas definit \scribit/ Milliare valere septem stadia cum dimidio, intelligenda sunt stadia milliaria non a Romanis accurate mensurata sed quæ ipse {illeg} passibus ambulantum mensurata in vijs repererat. Ne enim Suidas \pede/ ignorato Romanorum \{illeg}/ pede aliunde milliaria cum stadijs Græcorum conferre potuit. [Simili ratione definita Milliaria Iudæi constituebant \constituisse/ iter sabbaticum] Iudæi con Hinc est quod colligo \partim/ quia Iudæi nunquam non per passum Roma nunquā loquuntur de passu Romano sed per passum mediocrem milliaria sua definiunt partim quia \cum Suida/ diviserunt Milliare in 7$\frac{1}{2}$ partes \quas Rizzim vel Dizzim vocabant/: quæ divisio proculdubio oriebatur a collatione millicus Sui \itineris sabbatici/ cum stadios|o| quod prius a Græcis acceperant. Primo omnium a Persis milliare magnum didicerant quod nominabant פרסה Parasa. Erat id Parasanga Persarum et constabat triginta Stadijs Græcorum ut Scrib{illeg}|u|nt Herodotus & Zenophon, milliaribus³ verò² Iudæorum¹ quatuor ut scribunt Rabbini. Qua ratione milliare Iudaicum constabat septem stadijs cum dimidio, erat stadium idem {esse} cum mensura Riz Fiat ita ut 8 ad 7$\frac{1}{2}$ ita passus minor Romanus unciarum 30 ad Cubitum sacrum et cubitus ille valebit uncias 28$\frac{1}{8}$. Paraphra Segit Syrus in {illeg}|I|nterpres in Act 1.12 pro itinere Sabbiti substituit septem stadia. Si inde concludere licet iter sabbati propius accessisse ad septem quam ad octo stadia ponatur illud stadiorum 7$\frac{4}{10}$ et et cubitus sacer prodibit 27$\frac{3}{4}$ unciarum.

Deni si maris ænei computum addendum est

<40r>

id est 8000 cubiti sacri minores 18000 pedibus Atticis, adeo |seu| cubitus minor 28 uncijs pedis Romanis 2$\frac{1}{4}$ pedibus Atticis sedeo {illeg} minor etiam 2$\frac{1}{3}$ pedibus Romanis \et/ quatuor cum dimidio majora propterea quod non ponuntur quin. Hoc est, sunt 8000 cubiti \sacri/ minores et 9000 majores quam 18000 pedes Attici, id est cubitus \sacer/ minor quam 2$\frac{1}{4}$ major quam 2 pedes Attici adeo etiam minor quam 2$\frac{1}{3}$ major quam 2 pedes Romani.

Scribit Lucas montem Olivarum distare ab Hierosolymis itinere sabbati Act. 1.12. Et hic pro itinere sabbati Chaldæus Paraphrastes substituit septem stadia. Ergo ex mente Paraphrastis iter sabbati æquale erat septem stadijs. Iosephus prout a Chrysostomo in hunc locum scribente citatur, scribit hunc montem ab Hierosolymis abesse septem stadijs. Vnde verisimile est intervallum illud populari æstimatione septem fuisse stadiorū. Quo concesso septem illa stadia testimonio Lucæ valebunt iter sabbati, aut si mavi{t}|s|, iter sabbati populari æstimatione erat septem stadiorum. Nam Lucas proculdubiò spatium non mensuraverat sed ex populari æstimatione locutus est. Dicit verò iter sabbati fuisse non circiter sed absolutè. Et terminos itineris sabbatici in circuitu urbis Hierosolymorum Iudæi proculdubio benè noverant. Quare ætimatione {sic} populari cubiti sacer|ri| bis mille æquales erant septem stadijs id est 4200 pedibus Atticis, adeo cubitus unus æqualis 2$\frac{1}{10}$ pedibus Atticis, et proinde major 25$\frac{1}{5}$ uncijs minor 26$\frac{1}{4}$ uncijs pedis Romani, et ratione mediocri æqualis 25$\frac{7}{10}$ uncijs illius pedis circiter.

Dissimulandum tamen non non est Rabbinos Milliare suum æquasse septem stadijs cum dimidio. Nam cùm In valle juxta templum via erat plana et commodissima ad cursus equorum ita ut equi regij ibi exercerentur. Iudæi nominabant hanc viam ריס Rizz id est Stadium, curriculum vel locum cursus equorum, ut exponit Buxtorfius. Cum hæc via septu <41r> aginta calamos longa tot contineret cubitos sacros circiter quot stadium Atticum \contineret/ cubitos Atticos, hinc mensura septuaginta calamorum apud Iudæos pro stadio accipi et Rizz nominari cœpit cum At tali stadio Iosephus definit ambitum templi. Inde verò transferentes vocem Rizz ad Stadium etiam Atticum significandum dicunt Rabbini quod septem Rizz cum dimidio efficiunt milliare unum. Verum hanc opinionem non |Et hæc proportio non adeo differt a superiore quin possit ad limites \cubiti/ a nobis assignatos confirmatos adhiberi confirmet, verùm tamen non| ab ipsarum mensurarum collatione ante captivitatem gentis instituta sed postea natam \eam/ esse suspicor argumentando ad hunc modum. Stadia triginta vulgò æquabantur Parasangæ numero scilicet non accurato sed proximo rotundo. Quatuor item milliaria quæ Parasangam ferè æquabant, numero rotundo æqualia Parasangæ dicebantur. Sic vetus Poeta in fine pharasath sekalim

Hæc conjunge et consequens erit triginta stadia æqualia esse quatuor milliaribus id est septem stadia cum dimidio {illeg}|æ|qualia milliari uni. Verum quoniam ad hanc conclusionem eliciendum numeri rotundi pro exactis bis ponuntur conclusio vix erit exacta. Et proportionem superiorem qua septem stadia æquavimus milliari veriorem esse docebit sub cubiti determinatio subsequens. Nam c|C|ubito \tandem/ certis limitibus circumscripto et sic amotis aliorum scriptorum falsis opinionibus possumus exact{illeg}|iorem| ejus mensurā jam tutiùs et fimiùs assignare. Id verò præstamus argumento sequente.

Hebræos e Chaldæa migrantes cubitum a majoribus acceptum secum in Syriam attulisse rationi consentaneum est. Id confirmant tum dimensione arcæ Noachi in hoc cubito per traditionem conservatæ, tum congruentia cubiti hujus cum cubitis duobus quos Talmudici tradunt ad latera urbis Susan Persis imperantibus sculptos fuisse, et unum eorum superasse cubitum sacrum dimidio digito alterum digito integro. <42r> Erat Susan urbs Babyloniæ at adeo Chaldaici erant hi cubiti. Vnum concipe cubitum esse urbis illius regiæ Susan, alterum urbis Babylon. Congruebat igitur cubitus Hebraicus vel sacer cub {sic} cubitis diversarum provinciarum Babyloniæ quantum istæ congruebant inter se erat differentia tantilla ut omnes ab eodem cubito primitivo in diversis regionibus propagari potuerint, cubito Hebræorum ex quo res sacræ per ipsum definiri cœperunt, minus crescente. Hic erat igitur proprius et principalis Hebræorum cubitus. Postea verò in Ægyptum descendentes fieri non p et annis plusquam ducentis sub Ægyptiorum imperio viventes et hisce dominis dura servientes servitute id in rebus architectonicis ubi mensuræ indies considerandæ veniebant fieri non potuit quin cubitum Ægyptiorum didicerint. Et hinc duplex Hebræorum cubitus, patrius et adscititius. Et ut patrius a rebus sacris per ipsum definitis nomen obtinuit sacri sic adscititius a solis plebeis usibus pro vulgari et profano est habitus. Hæc ita esse confirmatur proportione cubitorum ad invicem. Nam cubitus Babylonicus duorum pedum Anglicorum est ad cubitum Memphyticum pedis 1$\frac{719}{1000}$ ut 6 ad 5$\frac{157}{1000}$ id est ut cubitus sacer ad cubitum vulgarem proximè. Exigua illa fractio $\frac{157}{1000}$, vel a diversitate cubitorum B Chaldæ Babyloniæ vel a majori molis Babylonicæ quam Pyramidis antiquitate vel etiam a dimensione lateris numeris non accuratis sed proximis rotundis expressa oriri potuit. Pone lateris crassitudinem unciarum Anglicarum 6$\frac{3}{16}$ latitudinem unciarum 8$\frac{1}{4}$ et longitudinem unciarum 12$\frac{3}{8}$ & cubitus Babylonicus erit Chaldaicus Babylonicus erit ad cubitum Memphyticum ut {6} sex ad quin longitudinis illius duplus erit ad cubitum Memphyticum ut sex ad quin. Crediderim ita cubitum Memphyticum quo tempore Hebræi in Ægyptum descendebant æquasse quin palmos cubiti Chaldæo-Hebraici, et sic Hebræis magnitudinem cubiti illius per quin palmos cubiti proprij definientibus, neglectos tandem fuisse palmos Memphyticos & {illeg} apud Iudæos cubitum <43r> duplicem cum palmo tantum simplici mansisse. Porrò ut rationi consentaneum est cubitum profanum et adscititium congruere cum cubitis gentium in circuitu, Memphytico, inqu Samio et Persico, sic cubitum illum eundem esse cum Memphytico confirmatur \etiam/ hoc argumento. Cubiti Memphytici mensuræ diversæ ex diversis partibus Pyramidis desumptæ, erant 1$\frac{717}{1000}$ ^{ped. Angl.} 1$\frac{719}{1000}$ ^{p. A} et 1$\frac{732}{1000}$ ^{p. A.} Ad has mensuras in proportione cubiti sacri ad cubitum vulgarem Hebraicum sunt {illeg} mensuræ 2$\frac{604}{10000}$ ^{p. A.} 2$\frac{628}{10000}$ ^{p. A.} et 2$\frac{784}{10000}$ ^{p. A.} id est quæ in uncijs pedis Romani sunt 25$\frac{57}{100}$, 25$\frac{60}{100}$ & 25$\frac{79}{100}$, adeo cadunt in medio limitum quibus cubitum sacrum jam ante circumscripsimus, qui erant 24 et 2{illeg}|7| {illeg} et strictiùs 25$\frac{1}{5}$ & 26$\frac{1}{5}$ seu 25$\frac{20}{100}$ et 26$\frac{20}{100}$ unciarum Romanorum pedis Romani. Sic igitur vi \horum/ limitum \bene/ congruunt cum cubito vulgari. Quare Supposito ita quod Hebræi cubitum Memphyticū {illeg} in Ægypto didicerunt \in Ægypto/ quod is fuit eorum cubitus vulgaris, at adeo quod tempore Mosis et paulo post ubi Pyramides condebantur (uti disputat Gravius) condebantur, cubitus ille vulgaris ejusdem fuerit magnitudinis cum Memphytico, cubitus sacer per eaem tempora non erat minor quàm 25$\frac{57}{100}$ nec major quàm 25$\frac{79}{100}$ uncijs pedis Romani. Qui posthac forsan pyramidem lustraturi sunt, ex pluribus marmorum dimensionibus accuratìssimè mensis et inter se collatis justam cubiti Memphytici et inde cubiti etiam sacri dim magnitudinem strictiùs determinabunt. Interea cubiculi in medio Pyramidis ubi stabat sepulchrum regium ut {illeg} \permagni/ et artificio summo constructi {illeg} longitudinem quæ erat vicesima pars longitudinis pyramidis totius et viginti cubitos, continebat, quæ a Gravio \ut ipse affirmat quàm/ accuratissimè mensa videtur \fuit/ in præcisam cubiti Memphytici determinationem prætulerim, et inde statuerim cubitum sacrum Mosaicum æqualem esse viginti quin uncijs pedis Romani et sex partibus decimis unciæ: vel quod perinde est, eam habere proportionem ad duos pedes Romanos quam habent 16 <44r> ad 15.

Mersennus in tractatu de mensuris Prop: 1, Corol: 4 hæc habet. \scribit./ Cubitum, ait, ad quem templi mensuras exactas fuisse credit Iudæus eruditus, quem illustris Hugenij {illeg} S. Michaelis equitis beneficio accepi, nostris pollicibus 23$\frac{1}{4}$ respondere experior, adeo ut $\frac{3}{4}$ pollicis a duobus pedibus nostris deficiat, et Romanos pedes duos duos digitos et granum quod est $\frac{1}{4}$ digiti contineat. Pes Parisiensis quocum Mersennus cubitum hunc contulit æqualis est pedi Anglicano 1$\frac{68}{1000}$ (mensurante Gravio) at adeo est ad pedem Romanum ut 1068 ad 967. In eadem ratione reciprocè est sunt 23$\frac{1}{4}$ ad 25$\frac{68}{100}$. Valet ergo cubitus ille 25$\frac{68}{100}$ uncijs pedis Romani at adeo erit proinde {illeg} at adeo cadit in medio limitum 25$\frac{57}{100}$ & 25$\frac{79}{100}$ quibus cubitum sacrum novissimè circumscripsimus, ita ut suspicer {sic} cubitum hunc a genuino aliquo exemplari clam christianis asservato desumptum fuisse. Et nequis miretur cubitum quem tempore Mosis definivimus esse 25$\frac{60}{100}$ unciarum non plus per annos ter mille crevisse, sciat palmum architectonicum urbis Romæ \qui/ olim fui{illeg}|t|{illeg} unciarum novem pedis Romani jam valere $\frac{732}{1000}$ partibus pedis Anglici id est uncijs 9$\frac{1}{2}$ adeo {semper} annis mille et quingentis auctam esse tantum $\frac{1}{12}$ parte unciæ, Iudæos verò in conservandis ijs quæ ad sacra spectabant nec tamen religiosè curatam fuisse.

Cubitum aliqui computant ex mari æneo Solomonis. Nequa objectio inde oriatur dicam breviter quod maris illius fundum non sphæricum ut solet sed planum constitui debet eo ut aqua omnis in usum sacerdotum effluat, et vas commodè insistat tergis boum {sic} omnium & boves accessum sacerdotum ad epistomia non impediant. Nec tamen figuram cylindricam adhibuerim. Magis decora erit figura subsequens. Linea AB decem cubitorum bisecetur in C et in ea captis AD EB cubitalibus erigantur normales DF, CG, EH, singulæ cubitorum quin et semiaxibus AD, DF et BE, EH describantur quadrantes Ellipsium AF BH, acta recta FH, figura AFGHB circa axem CG convoluta superficiem externam Vasis describit <45r> cujus cavitas si crassitudo palmaris sit capiet bis mille Batos circiter, posito quod Batus æqualis sit duodecim Congijs Romanis (ut disputant Agricola et alij) quod septem Congij cum dimidio pedem Romanum cubicum impleant ut Gravius in Congio Farnesiano expertus est. Dicitur etiam mare hoc cœpisse tria millia batorum: unde aliqui duo batorum genera \fuisse/ contendunt, alij mensuram aridam intelligunt cujus cumulus æquet dimidium contenti, alij variantem lectionem suspicantur, alij deni Mare batos 2000 ad quotidianos usus cepisse & batis 3000 omninò impleri putant. Litem non dirimo.

Constat igitur cubitus Romanus ex 18 uncijs et cubitus sacer ex 25$\frac{3}{5}$ uncijs pedis Romani adeo cubiti illi sunt ad invicem in numeris rotundis ut 2 ad 3 proximè. Et hac proportione Iosephus usus est, expeditioni computi et amplitudini templ ædificiorum consulens. Nam ad ✝^[28] Romanos scribens homines passim ponit tres cubitos Romanos pro duobus sacris circiter, præterquam in decantatis quibusdam et in S. Scriptura memoratis templi proprie dicti mensuris ubi cubitum sacrum retinendum esse putavit. Constabit id collatione cubitorum Iosephi cum cubitis sacris Talmudicorum in sequente tabula.

Sic et ubi Iosephus numero rotundo ponit exhedras cubitorum triginta, scribendi sunt viginti sacri vel magis accuratè viginti duo ut supra. Et simili reductione opus habent alij quidam numeri Iosephi.

At hæc sunt quæ de magnitudine hujus cubiti impræsentia statuere licuit. Posthac forsan qui montem sanctū <45v> et Chaldæorum monumenta lustraturi sunt ex lapidum, laterum, fundamentorum & murorum varijs dimensionibus accuratè captis \et inter se collatis/ aliquid certius & accuratius proferent.

<46r>

Qua \Tabernaculo Mosaico ac Templo ac/ Ceremonijs legali/bus\ Mosaicæ futura adumbrata esse apud omnes in confesso est \apud omnes/, apud omnes et \id/ Paulus Apostolus abunde satis testatur. Colos 2.17. Heb 8.5 & 9.23. Inde fit ut in prophetijs quæ postea de ijsdem futuris editæ sunt, |& maxime in Apocalypsis allusum fuerit ad has ceremonias & ut allusionum illarum speculatio ad intelligentiam tum prophetiæ hujus tum etiam {illeg}lium suum maximè conducat. Hic verò Templum cum atrijs ejus ubi omnia gerebantur primò conservanda veniunt.| Parabolo se in cæremoniæ illa {jurebe} erit \in/ typos aptissimos adhibitæ fuerint \non [sæpe/ allusum fuerit per ad \has/ ceremoneas {sic}. \Apoca/ istas. tanquam typos {illeg} \aptissimos/ prædicenderum Ne enim typus aptiores esse possent quam quos Deus Prophetiarum omnium a|A|uthor eo fine \prius se/ instituerat. Deus primum per has prædixit futuro {Deus} omnia majoris momenti dein e] hæ ceremoniæ in typos adhibeun\ren/tur maximè verò in Apocalypsin Certè Apocalypsis in Ne enim typi aptiores esse possent quam quos Prophetiarum Author eo fine prius instituerat, et æquem erat Ide Deus prius omnia prædix majoris momenti \primo/ prædixit per typos dein typos illos per prophetas \se/ suos explicuit novas prophetias explicuit. Id ex Apocalypsi manifestissimū est. quæ \Hæc/ tota fere in illis versatur. [Et hinc est quod ad intelligentiam hujus Prophetiæ requir hæc prophetia & typi illi se mutuò aperiant nec possint seorsim \satis/ intelligi] at adeo sine illorum consideratione non potest satis intelligi. Qua de causa fere Hisce jam est delineanda sunt hic nonnulla Qua de causa \imprimis/ delineandū sunt nonnulla quæ legere pertinet et imprimis fabrica, |Illum vero pars præcipua est taber fundamentalis est constitutio Tabernaculi ac constitutio| templo|i| cum Atrijs suis sex ac ubi omnia gerebantur ubi omnia gerebantur

Et hic hærent viri docti Templum Solomonis ab illo Zerubbabelis et Herodis diversum fuit ne aliquid certi de eo erat et non nisi leviter perstringitur in sacris literis. Illud Herodis Iosephus subobscurà & pa suboscurè \generaliter/ descripsit & in mensuris ejus parum accuratus est|se| \videtur/. Talmudici qui illud non viderant adhuc magis recedunt a veritate constituentes atri{illeg}|a| Id \totū/ Sacerdotum et Israelis ad \lateri/ Orientem|ale| Altaris quæ tanem Altare & templo undi erexerunt ut ex Iosepho & Philone qui Templum illud viderant ostendetur. Ras Maimonides postea Talmudicos secul|t|us amplexus est eorū errores et o

Mons Sion Vrbs Hierosolymorum In monte Sion & in ejus Valibus ædificata fuit \Vrbs Hierosolymorum/. Montes hujus juga \fuere/ duo, vel tria fuere quorum unum dicto specialiter dic. in fuit Moria \situm fuit in urbis oriente \{hispale}/ parte situm/. In hujus mon vertice ædificatum fuit templum. Sub initio vertex ejus vix temp Atrio templi sufficiebat. Quare loca deficientia <47r> supple\ve/runt, \ædificando/ muris|u||m| {illeg} immensū ædificando \et præaltum/ et locu \civitatem/ inter murum & montem explendo donec complantis omnibus fieret area quadrangulata quadrata cujus singula latera ut juxta computū Iosephi essent quasi stadij unius, vel, ut Talmudici \hic/ accuratiùs exprimunt \loquuntur/, cubitorum sacrorum quingentorum. Ad interiorem hujus muri partem superædificabatur alius murus \altus un undi/ und undi cumm circa mentem cum porticibus interiùs, tanta fuit muri utrius conjunctim \erat murorum/ altitudo ✝ < insertion from f 46v > ✝ meridiem versus ut cum vallis \ibi/ in immensum dehisceret ita ut calligarent \despicientium/ oculi, siqua|i|s tecto porticus desuper extructæ \conscenso/ utram altitudinem conjunctam contemplaretur, abs vertigine id non poterat visu deficiente ob nimiam profunditatem prius ad {sinum} pertingeret. < text from f 47r resumes > ad latus meridianum ut \ibi/ calligarent despicientiū oculi, valle in immensum dehiscente. Porticus autem quatuor erant{illeg} juxta juxta numerum totidem juxta numerum Porticus autem quatuor erat|n|t juxta numerum laterum Atrij nam His porticibus circundabatur, Atrium \totum/ erant eæ omnes duplices, id est tres habebant ordines columnarum et ambulacra intercolumnaria duo. \Præterquam qd/ Tantum porticus ad orientale \australe/ latus per ab Herode triplex extructa fuerat ad australe latus. ob In ejus enim porticibus prout ab Herode ædificatæ fuerant, stabant paribus intervallis quatuor columnarum ordines quorum quartus seu extimus intertextum habebat præfatum lapideum parietem. Crassitudo autem cujus columnæ, quantam possent tres homines consertis brachijs \inter se/ complecti brachijs. Numerus universarum fuit centum sexaginta duo, subjecta \unicui/ spira duplici et capitellis sculptis opere corinthio pulchris us ad miraculum. His quaternis ordinibus fiunt per interjecta \tria/ spatia bis ter \earum/ intervalla terræ porticus ita ut \extremæ/ duæ pariles hinc inde \quasi/ triginta pedum latitudinis plus quinquaginta altitudinis, stadij longitudine claud\eb/ant inter se mediam cujus latitudo sesquialtera altitudo vero duplicata, tanto superabat utram. Ita Iosephus \in Antiq. l. 15. c 14/ mensuras ut opinor \poterat/ præterpropter exprimens. His extremis duabus porticibus æquales fuisse duplices illas, \quæ/ per Atrij reliqua tria latera \construebantur/ credendum est ut Atrium omnia quatuor latera eu sibi invicem Atrium \undi sibi/ uniforme appareret. Illi verò quæ \porticus/ duplices erant columnis sustinebantur quinos et vicinos cubitos altis & latæ erant cubitos triginta, ut Iosephephus {sic} l 6 de Bello Iudaico c 14 scribit. Vnde colligo cubitum sacrum \juxta computum Iosephi/ æquasse duos pedes Sed utrum Iosephus pedes Romanorum an verò Græcorum aut \forsan/ Iudæorum \intellexerit/ planè nescio. Porrò in atrij lateribus quatuor, in medio cujus lateris porta erat, præterquam in occidentali latere. In eo Talmudici scribunt unicam tantum portam fuisse et duas in latere australi: sed Iosepho qui locum supe viderat fides debetur. Ille verò ^a[29] scribit unicam tantum fuisse in medi latere australi ab utro angulo æquidistantem, in latere verò b occidentali portas fuisse quatuor, ad Vrbem \ad/ suburbia & \ad/ Regiam ducentes. Et talis fuit circuitus \✝/ < insertion from f 46v > ✝ Porrò supra porticus undi constructæ esse \erant/ sunt gazophylia exedræ Ioseph l {7} de Bel. Iud. c. 22 Et anauli {illeg} quatuor \{illeg} atrij/ in quibus porticus duæ concurrebant diversæ erant structuræ a porticibus, {illeg} Nam Iosephus de porticibus \duales/ ad boream et Orientem verba faciens {illeg} subjungit ὡν ἡ συνάπτουσα γωνία της Κεδρων{ος} καλουμένης φάραγγος ὑπερεδόμετο quarum angulis <47v> utram conjungens ædificabatur supra vallem Cedron: unde etiam profunda erat & horribilis ejus altitudo. Intelligit igitur Iosephus per concursibus. Et hinc est quod ubi Romani \partem orientalem/ porticus borealis incenderant \&/ ignis non longius progressus sit quam \ubi/ ad \hunc/ \ubi ad us hunc/ angulum in concursu quo porticus venit extinctus est progressus est quæret \incendium cessavit/ et porticum orientalem minimè corripuit; ut Iosephus ibidem narrat \Iosephus/ lib 7 De bello Iud. c 19 < text from f 47r resumes > \Atqui hoc modo se habuit ambitus/ Atrij exterioris, quin <48r> latius descripsi quoniam lucem afferent ijs quæ de Templo Solomonis dicturi sumus prout ab Herode |eum| extruxerat Herodes/ Deme \Hic addime/ porticum duplicem lateris {illeg} Occidentalis una cum quatuor portis ejus ut et mediam porticum lateris australis, et habebit|s| circuitum Atrij \Iosephus expressè affirmat/ a Solomone extructi. Nam porticus \duplam/ orientalis (cui australis & borealis similes esse debent) mansisse credebatur ab us tempore Solomonis, ea erat quæ porticus Solomonis dicebatur Ioan 10 23. Vnde Iosephus aliquando credidit hanc solam a Solomone extructam fuisse (Antiq. de bello Iud. l. 6. c 14) eam affirmat Reges multos qui o et opera \dum ædificia/ h|H|erodis describit, affirmat reges multos hanc portam olim adornasse (Antiq. l. 15. c 14) Quam si Herodes denuo ædificasset |certe non duplicem sed triplicem fecisset {illeg} \sed triplicem/ sitam uti in loco nobiliore quam porticus australis quam ipse multæ magis fecit triplicem.| Nonne hance quæ ante Templum erat fecisset triplice potius quam certe triplicem fecisset quam porticum australem quoniā hæc in fronte Templi foret illa tantum ad latus quam porticus australis quam \{illeg}/ fecit triplicem. |Porro Iosephus expressè affirmat porticus \omnes/ quibus Solomon cinxit hoc atrium duplices fuisse Iosephus expresse affirmat lib 8 Antiq. c. 2.| Tales igitur erant porticus Solomonis ad latus orientale australe et occid boreale nam latus in ciruitu extimi Atrij præterquam |Ea \erat/ igitur forma erat trium laterū Atrij Solomonis| \Attamen Nam/ ad latus occidentale ubi murum unicū continum {sic} sine porticibus extructū esse perinde ut in atrio interiore factum fuit. {illeg} Nam Atriorum analogia et conformitas tenenda |fuisse put quoniam colligo ex forma Atrij interioris cuj exterius respondere debet. Tales igitur fuit Atrium antiquitus.| est {sic}.

Totum Atrium exterius Talmudici vocant montem domus et suo more disputando colligere sibi videntur Atrium interius non in medio Montis situm esse sed ad ejus latus boreale nonnihil inclinasse. At Iosephus ἀυτοπτης collocat Templum c|d|irecte e regione medij lateris \porticus/ Orientalis

|Totū| Atrij exterioris sub Herodiani totum sub dio totum \spatiū/ /solum\ omni lapidū genere stratum erat \et a Iosepho sanctuarium/. Ab eo ascendebatur \per/ 14 viginti gradibus in Atrium \quod/ interius [id per tres portas ab Oriente di Astrali latere totidem a boreali. Hoc Atrium quædam sursum quadratum erat et septo triplici et versus austrum Orientem & Aquilonem cingebatur. Nam postquam Illud a Iudæis sanctuarium vulgò nominabatur & sursum quadratum erat.

Totum Atrij exterioris Herodiani sub dio solum {om} variabatur, omnium quidem generum lapidibus stratum: quà verò ad Atrium interius ibatur cancellis septum saxeis ad tres cubitos altis nimium grato opere factis: ubi æquis dispositæ intervallis columnæ stabant, legem {castimoniæ} \sanctitatis/ præmonentes, aliæ græcis aliæ Latinis literis spec præmonentes in locum sanctum Gentiles transire Gentiles \alienigenas/ non debere. Nam Gentiles eous atrium ingredi permiserunt Iudæi et inde quicquid exterius erat nominarunt a|A|trium gentium. Ab his cancellis \spatio parvo intersecto ascendebatur/ per quatuordecim gradus <49r> ad Orientem quæ vulgo sanctuarium nominabatur (si sic enim \tota illa/ regio \regionem Atrium interius quod vulgo sanctuarium nominabatur/ illa superior \vulgo/ nominabatur. Illum autem \erat sursum/ quadratū erat et proprio muro circundatum, cujus exterior celsitudo, quamvis 40 cubito [27] cubitis a solo Atrij gentium g surgeret tamen gradibus. Nam gradus illi 14 utrius \sanctuarium/ totum cingebant ductu continuo & uniformi. Iterior {sic} autem muri \illius/ celsitudo viginti quin [17] cubitorum erat. Reliquam enim ejus alititudo a terra \cerni non potuit a solo utpote a solo/ Atrij interioris tegebatur \tecta/ decem circiter cubitis altiora quam Atrium exterius. Post gradus autem quatuordecim spatium erat us ad \hunc/ murum decem cubitos planum. Et ex hoc plano alij rursum quin gradus ducebant ad muri ejusdem portas: quæ quidem tres erant ad australe, \latus/ ac totidem ad boreale, \at unum ad/ ad orientale vero unicum a septentrione et merîdie erant octo sex \ternæ videlicet utrin,/ et una ex Oriente præter alias tres in Atrio mulierum \ad latus orientale sita/. I Inter portas ad muri præfati latus interius nullo interjecto intervallo exte ædificatæ erant Exedræ non et cum porticibus ab anterior ad ear anteriora earum latera intro versus Atrium interius non duplicibus ut in Atrio exteriore sed simpllicibus, tabulato exedarū {sic} inferiore occupante spatium inter porticum & murum, superiore etiam porticum tegente. Exe Inter portas singulas binas ad latus australe & boreale singulas fuisse exedras (tabulato tamen duplici) eas ad us murum præfatum nullo interjecto intervallo ædificatas fuisse prodidit Iosephus scribendo quod Titus Cæsar ubi Iudæos expugnando \muris parietis ænibus dejectis/ ingressus fuerat Atrium exterius, ædificant \et expugnare cœperat \atrium/ interius/ extruxit aggerem contra exedram borealem \quæ in/ inter duas portas ædificatam. lib 6 d et exedrā illam postea arietibus admotis pulsavit lib 6 De bel. Iud c 13, 22. < insertion from f 48v > Nam cum Gentiles in Atrium exterius admitterentur quod est in soli populo Iudaico primitus destinatum fuerat nec \tamen/ mulieres Iudaicæ permitterentur interius ingredi: Vt hæ distinguerentur a multitudine gentili, Iudæi \his/ novum ædificarum extruxerunt {illeg} atrium ad orientale latus Atrij interioris ad instar appendicis \cujusdam/, quod quoniam in atrio exteriore extruebatur, vix superabat atrium illud altitudine. Nam erat eo altius. Nam {illeg} ex Atrio interiore per Portam orientalem quæ Nicanoris dicebatur pergentes de Nam ex Atrio interiore per descendebatur in illud \Feminarum/ per gradus quindecim. H \superabat ipsum altitudine/ Nam ex atrio interiore descendebatur in atrium feminarum per gradus quindecim, {illeg} adeo quatuor tantum gradus restabant inde in Atrium Gentium. Erant autem huic Atrio tres portæ \portis Altis Superioris Atrij similes & æquales/ una ab oriente alia ab austro, tertia ab Borea Aquilone < text from f 49r resumes > Occidua verò pars nullam portam habebat sed perpetuus ibi murus extructus erat. Inter portas autem a muro his porticus a muro illo \præfato nonnihil/ distantes intus ante gazophylacia quæ ad murum us pertinge ad murum us pertingentia sustinebantur magnis et pulcherrimis columnis. Erant autem non duplices ut \inferiores illæ/ in Atrio exterore {sic} sed simplices & præter magnitudinem nulla in re ab inferioribus aberant, extructis desuper exedris per quæ per conjunctam portarū et Portarum autem novem per circuitum (quarum tres erant in |sex quæ ad Austrum et Aquilonem erant inter cum \ut et/ tres {illeg} illæ| atrio Mulierum) aliæ quidem \magnitudine pares erant/ auro et argento undi tectæ erant item postes ac frontes. decima Et binæ fores in singulis januis erant (30) vicenis cubitis altæ decis latæ post introitum vero ubi latiores fieban intus ob hinc inde ad humeros hinc inde utrin tricenis \ubi portū latius erat vicenis (30)/ utrin cubitis exedras habebant exemplo \dilatatæ/ quidem turrium longas et latas (adeo \figuræ/ quadratæs) supra verò quam {illeg} 14 (20) cubitis celsas. Singulas autem binæ \sustinebant/ columnæ duodecan \octanorum (12)/ cubitorum circuitu ambitu Ita ut inte in porticibûs inter binas exedras portas terni intercederent arcus, et exedra super conjunctam porticus et gazophylacij