Catalogue Entry: THEM00269

Drafts on early Church history

Author: Isaac Newton

Source: Yahuda Ms. 2.5b, National Library of Israel, Jerusalem, Israel

[Translation] [Normalized Text] [Diplomatic Text]

Sotheby Lot

Part of SL228

[1]

b Vbi Paulus episcopus in sedem Constantinopolitanam per vim invadens, tumultuum & cædium multarum auctor extitisset, Constantius hominem ferro vinxit & in exilium deportavit. An Constantius ideo Persecutor dicendus? Certè nemo est hodiernorum Principum qui ejusmodi perduellem non morte multaret. Sed Occidentales scelera suorum silentio involvunt et ex pœnis solis cogitant martyres efficere. Quid si Theodulus & ille alter qui catenas ostentabat se seditionibus & cædibus immiscuerint perinde ac Paulus? Imò quid si neque hic catenis vinctus neque ille jussus fuerit occidi? Nam testes oculares harum rerum nulli memoremur. Saltem quid de Theodulo sentiendum sit discite ex simili causa Athanasij. Cum enim Orientales id unicè gissent ut hic de sede pelleretur, Ægyptij octoginta in Synodo Alexandrina collecti necem itidem ei structam sic simulant Accusatrix, inquiunt, Eusebianorum epistola nil nisi necem spectat, et necem moliuntur si ipsis liceat, et exules facere: quod et impetrarunt a religiosissimo Imperatorum patre, qui iras eorum, cum supplicium capitale moliretur, exilio damnatorum explevit. Quid si idem Ægyptij similia de Theodulo simularint? Quid si Theodulus ipse finxerit.

Cæterum cùm Theodulum et illum alterum Episcopum hæc perpessos esse, in Sardicensium literis dicatur omnium gravissimum, neque plures Episcopi talia perpessi numerentur: clarum est nullum Episcopum occisum fuisse nullum virgis cæsum. Occidi enim gravius est quam pœnas capitis evadere, & virgis multari quam vinculis tantum constringi. Vnde constat Athanasium initio epistolæ ad litarios fabulam composuisse ubi ingressum Gregorij in Ægyptum sic describit. Dant literas, inquit, Eusebiani ad Philagrium auctoresque sunt ut ille quamprimum cum Gregorio in Ægyptum abeat: ac statim inde Episcopi flagellebantur & acerbis vinculis constringebantur. Serapammonem igitur Episcopum confessorem in exilium mittunt; Potammonem autem, et ipsum Episco <2v> pum Confessorem qui oculum in persecutio{ne} {illeg}ret ita conciderunt plagis in cervicem, ut non ante cessarint quam videretur mortuus. Sic igitur projectus est et vix post horas aliquot curationibus fomentisque spiritum recollegit, Deo vitam largiente. Non multo post tamen ex dolore plagarum obijt, gloriam iterati martyrij in Christo adeptus. Quot autem alij vitæ monasticæ sectatores, sedente pro tribunali Gregorio una cum Balacio Duce, flagellati sunt? Quot ibi Episcopi virgis concisi? Deinde miser Gregorius posthæc invitabat omnes ut secum communicarent. Hactenus Athanasius. At hæc sunt multo graviora quam quæ a Concilio Sardicensi ut omnium gravissima referuntur, & proinde vera esse non possunt. Athanasius enim et octoginta Episcopi cum reliquis Ægyptijs, neque hæc tacuissent in concilio Sardicensi si tunc fuissent excogitata, neque una cum Occidentalibus leviora quædam, his celatis, sub titulo gravissimorum depinxissent. Viderit itaque Lector quam fidus Martyrologus sit Athanasius iste.

[2] Constantium, inhumana barbaria tractum, Ecclesias in propugnacula conversas, ecclesiam Dionysij incensam; hæcet similia dissimulant, reticentque & quæ ipsi vel in tumultibus vel postea in tribunalibus ob tanta facinora perpessi sunt mœstis ingemunt clamoribus perinde ac si rebellantium expugnationes & pœnæ debitæ dicendæ essent persecutio bonorum. Ex tali igitur seditiosorum congerie coagmentata fuit istæc synodus: qui cum in prioribus seditionibus victi fuissent & ad Tribunalia perducti, hostiles iras in animo diutius coquentes, Sardicam jam confluebant, ut victoriam in Imperatorem suum quam proprijs armis frustra tentaverant, per vires Occidentis reporterent.

[3] The contents of this note are only visible in the diplomatic transcript because they were deleted on the original manuscript

[4]

b Vbi Paulus episcopus in sedem Constantinopolitanam per vim invadens, tumultuum & cædium multarum auctor extitisset, Constantius hominem ferro vinxit & in exilium deportavit. An Constantius ideo Persecutor dicendus? Certè nemo est hodiernorum Principum qui ejusmodi perduellem non morte multaret. Sed Occidentales scelera suorum silentio involvunt et ex pœnis solis cogitant martyres efficere. Quid si Theodulus & ille alter qui catenas ostentabat se seditionibus & cædibus immiscuerint perinde ac Paulus? Imò quid si neque hic catenis vinctus neque ille jussus fuerit occidi? Nam testes oculares harum rerum nulli memoremur. Saltem quid de Theodulo sentiendum sit discite ex simili causa Athanasij. Cum enim Orientales id unicè gissent ut hic de sede pelleretur, Ægyptij octoginta in Synodo Alexandrina collecti necem itidem ei structam sic simulant Accusatrix, inquiunt, Eusebianorum epistola nil nisi necem spectat, et necem moliuntur si ipsis liceat, et exules facere: quod et impetrarunt a religiosissimo Imperatorum patre, qui iras eorum, cum supplicium capitale moliretur, exilio damnatorum explevit. Quid si idem Ægyptij similia de Theodulo simularint? Quid si Theodulus ipse finxerit.

Cæterum cùm Theodulum et illum alterum Episcopum hæc perpessos esse, in Sardicensium literis dicatur omnium gravissimum, neque plures Episcopi talia perpessi numerentur: clarum est nullum Episcopum occisum fuisse nullum virgis cæsum. Occidi enim gravius est quam pœnas capitis evadere, & virgis multari quam vinculis tantum constringi. Vnde constat Athanasium initio epistolæ ad litarios fabulam composuisse ubi ingressum Gregorij in Ægyptum sic describit. Dant literas, inquit, Eusebiani ad Philagrium auctoresque sunt ut ille quamprimum cum Gregorio in Ægyptum abeat: ac statim inde Episcopi flagellebantur & acerbis vinculis constringebantur. Serapammonem igitur Episcopum confessorem in exilium mittunt; Potammonem autem, et ipsum Episco <2v> pum Confessorem qui oculum in persecutio{ne} {illeg}ret ita conciderunt plagis in cervicem, ut non ante cessarint quam videretur mortuus. Sic igitur projectus est et vix post horas aliquot curationibus fomentisque spiritum recollegit, Deo vitam largiente. Non multo post tamen ex dolore plagarum obijt, gloriam iterati martyrij in Christo adeptus. Quot autem alij vitæ monasticæ sectatores, sedente pro tribunali Gregorio una cum Balacio Duce, flagellati sunt? Quot ibi Episcopi virgis concisi? Deinde miser Gregorius posthæc invitabat omnes ut secum communicarent. Hactenus Athanasius. At hæc sunt multo graviora quam quæ a Concilio Sardicensi ut omnium gravissima referuntur, & proinde vera esse non possunt. Athanasius enim et octoginta Episcopi cum reliquis Ægyptijs, neque hæc tacuissent in concilio Sardicensi si tunc fuissent excogitata, neque una cum Occidentalibus leviora quædam, his celatis, sub titulo gravissimorum depinxissent. Viderit itaque Lector quam fidus Martyrologus sit Athanasius iste.

[5] d Hic intelliguntur literæ supra memoratæ, quas Theognius & alij Orientales ad tres Augustos post reditum Athanasij scripsere. Tales accusatrices literas scriptas esse (etsi nemo hoc negaret) confirmant testimonio Diaconorum Theogonij. Accusationes vero vocant falsarum literarum suppositiones, sed falsas esse ipsi supponunt, nec suscipiunt probandum.

[6]

b Vbi Paulus episcopus in sedem Constantinopolitanam per vim invadens, tumultuum & cædium multarum auctor extitisset, Constantius hominem ferro vinxit & in exilium deportavit. An Constantius ideo Persecutor dicendus? Certè nemo est hodiernorum Principum qui ejusmodi perduellem non morte multaret. Sed Occidentales scelera suorum silentio involvunt et ex pœnis solis cogitant martyres efficere. Quid si Theodulus & ille alter qui catenas ostentabat se seditionibus & cædibus immiscuerint perinde ac Paulus? Imò quid si neque hic catenis vinctus neque ille jussus fuerit occidi? Nam testes oculares harum rerum nulli memoremur. Saltem quid de Theodulo sentiendum sit discite ex simili causa Athanasij. Cum enim Orientales id unicè gissent ut hic de sede pelleretur, Ægyptij octoginta in Synodo Alexandrina collecti necem itidem ei structam sic simulant Accusatrix, inquiunt, Eusebianorum epistola nil nisi necem spectat, et necem moliuntur si ipsis liceat, et exules facere: quod et impetrarunt a religiosissimo Imperatorum patre, qui iras eorum, cum supplicium capitale moliretur, exilio damnatorum explevit. Quid si idem Ægyptij similia de Theodulo simularint? Quid si Theodulus ipse finxerit.

Cæterum cùm Theodulum et illum alterum Episcopum hæc perpessos esse, in Sardicensium literis dicatur omnium gravissimum, neque plures Episcopi talia perpessi numerentur: clarum est nullum Episcopum occisum fuisse nullum virgis cæsum. Occidi enim gravius est quam pœnas capitis evadere, & virgis multari quam vinculis tantum constringi. Vnde constat Athanasium initio epistolæ ad litarios fabulam composuisse ubi ingressum Gregorij in Ægyptum sic describit. Dant literas, inquit, Eusebiani ad Philagrium auctoresque sunt ut ille quamprimum cum Gregorio in Ægyptum abeat: ac statim inde Episcopi flagellebantur & acerbis vinculis constringebantur. Serapammonem igitur Episcopum confessorem in exilium mittunt; Potammonem autem, et ipsum Episco <2v> pum Confessorem qui oculum in persecutio{ne} {illeg}ret ita conciderunt plagis in cervicem, ut non ante cessarint quam videretur mortuus. Sic igitur projectus est et vix post horas aliquot curationibus fomentisque spiritum recollegit, Deo vitam largiente. Non multo post tamen ex dolore plagarum obijt, gloriam iterati martyrij in Christo adeptus. Quot autem alij vitæ monasticæ sectatores, sedente pro tribunali Gregorio una cum Balacio Duce, flagellati sunt? Quot ibi Episcopi virgis concisi? Deinde miser Gregorius posthæc invitabat omnes ut secum communicarent. Hactenus Athanasius. At hæc sunt multo graviora quam quæ a Concilio Sardicensi ut omnium gravissima referuntur, & proinde vera esse non possunt. Athanasius enim et octoginta Episcopi cum reliquis Ægyptijs, neque hæc tacuissent in concilio Sardicensi si tunc fuissent excogitata, neque una cum Occidentalibus leviora quædam, his celatis, sub titulo gravissimorum depinxissent. Viderit itaque Lector quam fidus Martyrologus sit Athanasius iste.

[7] ✝ οὐσίας

[8] ✝ delatas

[9] ✝ Hoc legitur prope finem epistolæ.

[10] ✝ Cassian. Collat 2. cap 13.

[11] h. Cicer. de leg. lib 2

[12] {illeg} 384, § 32, 34.

[13] Q.

[14] ✝ lege hominis

[15] Vide Baron 325. 68 * {Vibi} Athanasius similiter docet quomodo pervenerunt ad vocem homousion ✝ < insertion from f 41r > ✝ – supra Episcopis rursum affirmantibus, & hoc quoque scribi debere eum veram esse potentiam & imaginem Patris & similem Patri, et immutabilem per omnia & inconvertibilem & æternum et indivisum in Patre subsistere: nunquam enim non erat sed semper erat subsistebatque perpetuo apud Patrem ut splendor lucis: Ista quidem sustinebant Ariani | Eusebiani Quasi illud simile esse & in eo esse et ejus potentiam esse communia filio nobiscum essent – Quare Episcopi coacti sunt quæ prius dixerent apertioribus verbis repetere & scribere filium consubstantialem esse patri ut non solum similem similitudine, sed eundem, ea voce qua ex patre esse dicitur significarent. Athan ib: et in alter folio. Baron 325. 67, 68. Dixesset potius ex præmissis non solum similem ut nos sed similitudine essentiæ. NB Si per ex substantia dei intellexissent eum eandem esse substantiam et non substantiam de substantia, {tion angelicus} quæsivissent de æternitate & immutabilitate ejus, neque post ex substantia posuissent consubstantialem. < text from f 40v resumes >

[Editorial Note 1] The remainder of the text on this page is written upside down.

[Editorial Note 2] The remainder of the text on this page is written upside down.

[16] Antiq. m{illeg} in Appen. pa{g.} 1172.

[17] pag 1172 n. 13.

[18] p. 1177. n. 1

[19] p 1172 n 2

[20] Hæc omnia apud Baron an. 384 § 21 et seq.

[21] Damasi Elogia Sanctorum apud Bib. Græc. Patr. Vol. 3. p 844

[22] Antiq. inscript. in Append. p 1164.

[Editorial Note 3] The remainder of the text in this document is written upside down, beginning on f 59v and working back to f 59r.

© 2024 The Newton Project

Professor Rob Iliffe
Director, AHRC Newton Papers Project

Scott Mandelbrote,
Fellow & Perne librarian, Peterhouse, Cambridge

Faculty of History, George Street, Oxford, OX1 2RL - newtonproject@history.ox.ac.uk

Privacy Statement

  • University of Oxford
  • Arts and Humanities Research Council
  • JISC